Wybrane zagadnienia związane z oceną dokumentacji do celów prawnych Opracowanie zespołu konsultacyjnego WG-IV
Mapy do celów prawnych wykorzystywane są przede wszystkim w postępowaniach sądowych i administracyjnych. Wykonanie geodezyjnych map, opinii oraz innej dokumentacji do celów sądowych podlega zgłoszeniu do właściwego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej.
Opracowania geodezyjne do celów prawnych to głównie: Sądowe zniesienie/wyjście ze współwłasności; Podział nieruchomości; Zbywanie części nieruchomości; Uregulowanie stanu prawnego nieruchomości; Wykup nieruchomości; Wywłaszczenie nieruchomości; Zasiedzenie części nieruchomości; Postępowanie spadkowe; Ustalenie służebności gruntowych (przejścia, przejazdu, drogi koniecznej).
Poruszane zagadnienia na spotkaniach zespołu konsultacyjnego WG-IV I. Ocena dokumentacji na potrzeby rozgraniczania nieruchomości II. Konieczność sporządzania protokołu wyznaczenia punktów granicznych/wznowienia znaków granicznych lub ustalenia granic, w przypadku sporządzenia mapy z projektem podziału nieruchomości w sytuacji kiedy granice dzielonej nieruchomości opisane zostały za pomocą punktów nie spełniających kryteriów dokładnościowych. III. Przyporządkowanie atrybutu ZRD dla nowych punktów granicznych, w przypadku podziału nieruchomości rolnej lub opracowania map do celów prawnych (np. zasiedzenie).
IV. Zawiadomienie strony o terminie i miejscu ustalenia granic w przypadkach, kiedy nieruchomość została przekazana w użytkowanie wieczyste. V. Zagadnienie etapowania prac (czynności) w procesie ustalenie przebiegu granic nieruchomości i sporządzania stosownych dokumentów. VI. Zagadnienie realizacji kilku prac realizowanych równolegle na obszarze tej samej działki.
Podstawy prawne Ustawa z dnia 17 maja 1989 roku Prawo Geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. 2017, poz. 2101 ze zm.) - Pgik Rozporządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 kwietnia 1999 roku w sprawie rozgraniczania nieruchomości (Dz. U. z 1999 r. Nr 45, poz. 453) Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 9 listopada 2011 roku w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego (Dz. U. z 2011 r., Nr 263, poz. 1572) w sprawie standardów Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 roku w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz.U. 2016, poz. 1034 ze zm.)
I. Ocena dokumentacji na potrzeby rozgraniczania nieruchomości Art. 33 ust. 1 i 2 ustawy Pgik Wójt (burmistrz, prezydent miasta) wydaje decyzję o rozgraniczeniu nieruchomości po uprzednim dokonaniu: 1. oceny prawidłowości wykonania czynności ustalenia przebiegu granic nieruchomości przez upoważnionego geodetę oraz zgodności sporządzonych dokumentów wymienionych w 19 rozporządzenia w sprawie rozgraniczania nieruchomości, 2.Włączeniu dokumentacji technicznej do zasobu geodezyjnego i kartograficznego
Organem właściwym do oceny w zakresie dokumentacji technicznej opisanej w 24 rozporządzenia jest starosta. Dokumentacja techniczna zawiera: 1) szkice osnowy geodezyjnej i wykazy współrzędnych uzyskane w ośrodku dokumentacji, 2) opisy topograficzne punktów osnowy, 3) szkice polowe i dzienniki zawierające dane uzyskane w wyniku bezpośredniego pomiaru granic, 4) obliczenia i wykazy współrzędnych punktów granicznych, 5) obliczenia powierzchni rozgraniczonych nieruchomości lub obliczenia różnic powierzchni, w wypadku gdy rozgraniczenie dotyczyło niektórych granic nieruchomości, a pozostałe granice nie były pomierzone na osnowę geodezyjną, 6) wykaz zmian gruntowych oraz inne dokumenty uzasadniające wprowadzenie zmian do operatu ewidencji gruntów i budynków.
USTALENIA ZESPOŁU KONSULTACYJNEGO A.Konieczność uzupełniania dokumentacji technicznej o: Kopie protokołów granicznych Kopie doręczeń wezwań ( 71 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia o standardach) B.Opracowanie może zostać poddane przez starostę weryfikacji, pod warunkiem dołączenia pisemnej informacji (zaświadczenia), że ocena dokonana przez wójta zakończyła się wynikiem pozytywnym. C.Przekazanie do wójta informacji o stwierdzonych nieprawidłowościach, które w sposób znaczący mogą wpłynąć na rezultat wykonanej pracy.
Wyrok NSA sygn. akt I OSK 2058/11 i WSA sygn. akt III SA/Ld 1075/12, ( ) kolejność zapisów w ustawie nie narzuca kolejności czynności dokonywanych przez organy a wręcz: po przyjęciu do zasobu dokumentacji technicznej z rozgraniczenia nieruchomości geodeta przekazuje właściwemu organowi dokumentację z rozgraniczenia.
II. Protokoły sporządzane przy podziałach nieruchomości Protokoły sporządzane ( 71 ust. 2 pkt 2 rozp. o standardach): Protokoły przyjęcia granic Protokoły ustalenia granic Protokoły wznowienia znaków granicznych Protokoły wyznaczenia punktów granicznych Kopie protokołów granicznych oraz aktów ugody
Protokół przyjęcia granic zawiera w szczególności: 1) oznaczenie nieruchomości podlegającej podziałowi według danych z katastru nieruchomości oraz księgi wieczystej, a w razie jej braku - według innych dokumentów określających stan prawny nieruchomości; 2) informacje o dokumentach stanowiących podstawę przyjęcia granic nieruchomości podlegającej podziałowi; 3) szkic przebiegu granic nieruchomości podlegającej podziałowi; 4) opis przebiegu granic i położenia punktów granicznych nieruchomości podlegającej podziałowi; 5) datę sporządzenia protokołu oraz imię i nazwisko, numer uprawnień zawodowych i podpis osoby, która wykonała protokół. 6) oraz listę i podpisy osób obecnych przy czynnościach przyjęcia granic.
USTALENIA ZESPOŁU KONSULTACYJNEGO Art. 97 ustawy o gospodarce nieruchomościami wskazuje na konieczność sporządzenia protokołu z przyjęcia granic. W przypadku kiedy granice dzielonej nieruchomości opisane zostały za pomocą punktów nie spełniających kryteriów dokładnościowych: sporządzamy odpowiednio protokół wyznaczenia punktów granicznych/wznowienia znaków granicznych lub protokół ustalenia granic. słusznym wydaje się, aby w takich przypadkach sporządzić odrębnie protokół przyjęcia granic dzielonej nieruchomości, jako realizację przepisów prawa.
III. Przyporządkowanie atrybutu ZRD dla nowych punktów granicznych, w przypadku podziału nieruchomości rolnej lub opracowania map do celów prawnych (np. zasiedzenie) Atrybuty ZRD zostały określone w rozporządzeniu w sprawie egib załącznik nr 1a SPECYFIKACJA POJĘCIOWEGO MODELU DANYCH EWIDENCJI GRUNTÓW I BUDYNKÓW
ZRD Opis Uwagi 1 Geodezyjne pomiary terenowe poprzedzone rozgraniczeniem nieruchomości, wznowieniem znaków granicznych, wyznaczeniem punktów granicznych lub ustaleniem ich położenia w innym trybie 2 Geodezyjne pomiary terenowe niepoprzedzone rozgraniczeniem nieruchomości, wznowieniem znaków granicznych, wyznaczeniem punktów granicznych lub ustaleniem ich położenia w innym trybie 3 Geodezyjne pomiary fotogrametryczne punktów granicznych, których położenie zostało uprzednio ustalone w sposób określony w 37 ust. 2 rozp. Egib, a także pomiary fotogrametryczne znaków granicznych uwidocznionych na zdjęciach w wyniku ich sygnalizacji Inne tryby: - ustalenie w trybie rozporządzenia w sprawie egib - ustalenie linii brzegowej - postępowania sądowe Brak ustalenia Ustalenie metodą foto
ZRD Opis Uwagi 4 Geodezyjne pomiary fotogrametryczne niepoprzedzone ustaleniem przebiegu granic działek ewidencyjnych lub sygnalizacją znaków granicznych przed wykonaniem zdjęć 5 Zatwierdzone projekty podziału nieruchomości lub scalenia i podziału nieruchomości 6 Zatwierdzone projekty scalenia lub wymiany gruntów 7 Ekranowa wektoryzacja ewidencyjnej mapy rastrowej z jednoczesnym wykorzystaniem wyników geodezyjnych pomiarów terenowych (miar liniowych) 8 Ekranowa wektoryzacja ewidencyjnej mapy rastrowej bez wykorzystania wyników geodezyjnych pomiarów terenowych 9 Inne niż ZRD1-ZRD8 źródła danych, w tym wyniki ustaleń i analiz, o których mowa w 39 ust 3 rozp. egib Brak ustalenia Nowe punkty graniczne Nowe punkty graniczne Brak ustalenia Brak ustalenia Brak ustalenia
USTALENIA ZESPOŁU KONSULTACYJNEGO w przypadku podziału nieruchomości rolnej lub opracowania map do celów prawnych (np. zasiedzenie) zasadnym jest aby stosować odpowiednio atrybut 1 lub 2 w zależności od dokumentacji jaką przekazał wykonawca: a) w przypadku dołączenia przez wykonawcę protokołu, uznano za właściwe przypisanie punktom granicznym atrybutu 2 geodezyjne pomiary terenowe poprzedzone ustaleniem przebiegu granic, b) w przypadku braku protokołu atrybut 1 - geodezyjne pomiary terenowe niepoprzedzone ustaleniem przebiegu granic.
IV. Zawiadomienie strony o terminie i miejscu ustalenia granic w przypadkach, kiedy nieruchomość została przekazana w użytkowanie wieczyste W sytuacji prac geodezyjnych na gruntach stanowiących własność podmiotu oraz władanie na zasadach użytkowania wieczystego swój interes prawny mają zarówno właściciel jak i użytkownik wieczysty, gdyż osoby te legitymują się prawnorzeczowymi uprawnieniami do gruntu.
USTALENIA ZESPOŁU KONSULTACYJNEGO W przypadkach ustalania przebiegu granic nieruchomości o prowadzonych czynnościach jak i użytkownika wieczystego. należy zawiadomić zarówno właściciela Jedynie w sytuacji kiedy mamy jednoznacznie określony przebieg granic, a czynności geodezyjne ograniczają się do wznowienia znaków granicznych, za dopuszczalne uznano poinformowanie jedynie użytkownika wieczystego.
V. Zagadnienie etapowania prac (czynności) w procesie ustalenia przebiegu granic nieruchomości i sporządzania stosownych dokumentów. Przebieg granic działek ewidencyjnych wykazuje się w ewidencji na podstawie dokumentacji geodezyjnej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, sporządzonej: 1) w postępowaniu rozgraniczeniowym; 2) w celu podziału nieruchomości; 3) w postępowaniu scaleniowym i wymiany gruntu; 4) w postępowaniu dotyczącym scalenia i podziału nieruchomości;
5) na potrzeby postępowania sadowego lub administracyjnego, a następnie wykorzystanej do wydania prawomocnego orzeczenia sądowego lub ostatecznej decyzji administracyjnej; 6) przy zakładaniu, na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów, katastru nieruchomości i ewidencji gruntów i budynków; 7) przez Straż Graniczną, jeżeli dokumentacja ta określa przebieg granic państwa z dokładnością odpowiednią dla ewidencji; 8) W wyniku geodezyjnego pomiaru sytuacyjnego istniejących lub wznowionych znaków granicznych lub wyznaczonych punktów granicznych.
Często problemem jest brak wymienionej dokumentacji lub zawarte w niej dane nie są wiarygodne. Jednocześnie należy podkreślić, że wykonawca prac geodezyjnych ma obowiązek przekazać w formie wykazu zmian danych ewidencyjnych zbiory nowych, zmodyfikowanych lub zweryfikowanych danych (art. 12a ust. 1 pkt 1 ustawy Pgik).
Ocenie poddano etap sporządzenia samego operatu jak i wykazów zmian danych, będących podstawą ujawniania nowych zapisów w operacie ewidencji gruntów i budynków. Jeden wykaz zmian danych egib może dotyczyć kilku odrębnych informacji. Zmianie może ulec powierzchnia działki ewidencyjnej przed podziałem, rodzaj i powierzchnia użytków w tej działce, informacje dotyczące budynków istniejących jak również nowe budynki. Pojawia się pytanie: kiedy w sytuacji podziału gruntów wykonywanych w myśl przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami ujawnić zmiany, które występują bez związku z projektowanym podziałem?
USTALENIA ZESPOŁU KONSULTACYJNEGO Brak przesłanek do żądania od wykonawców sporządzania zarówno dwóch odrębnych opracowań jak i wykazów zmian danych ewidencyjnych. Załączenie do jednego operatu dwóch wykazów obrazujących każdą zmianę odrębnie, można uznać za tzw. dobrą praktykę ułatwiającą pracę organowi administracji geodezyjnej i kartograficznej. Wyniki pracy wykonawca przedstawia w jednym operacie. Na pracownikach organu ciąży obowiązek wprowadzenia zmian w oparciu o posiadane dokumenty. Wszelkie informacje o zmianach koniecznych do ujawnienia w operacie należy wprowadzać niezwłocznie po ich otrzymaniu nie później niż w ciągu 30 dni od ich otrzymania.
VI. Zagadnienie realizacji kilku prac równolegle na obszarze tej samej działki
Art. 12 ust. 3 ustawy Pgik nakłada obowiązek na organ, aby w terminie 10 dni roboczych od otrzymania zgłoszenia uzgodnił z wykonawcą listę materiałów zasobu niezbędnych lub przydatnych do wykonania zgłoszonych prac. Do zadań starosty należy w szczególności prowadzenie powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Zatem koordynacja prac oraz związanych z nimi pozyskanych danych leży w dobrze pojętym interesie organu. Informowanie wszystkich wykonawców realizujących swoje prawce na danym terenie zagwarantuje zachowanie spójności, poprawności i zgodności nowych lub zmodyfikowanych danych.
W spotkaniach zespołu konsultacyjnego brali udział przedstawiciele starostw, którym bardzo dziękujemy za udział i przybliżenie problemów związanych z poruszanym tematem. Wspólnie z pracownikami powiatów: garwolińskiego, grodziskiego, grójeckiego, piaseczyńskiego, pruszkowskiego, siedleckiego, sochaczewskiego, wołomińskiego, wyszkowskiego, m. st. Warszawy, m. Siedlce, podjęliśmy próbę dokonania ustaleń jednolitego postępowania w przedstawionych sytuacjach. Oczekujemy na zgłaszanie tematów, które można wspólnie przedyskutować, wymienić spostrzeżenia i wypracować wspólne wnioski na kolejnych spotkaniach zespołów konsultacyjnych.