APROBATA TECHNICZNA ITB AT-15-8649/2011 Filtry siatkowe Hawle WARSZAWA
Aprobata techniczna została opracowana w Zakładzie Aprobat Technicznych przez mgr inż. Wandę MACHOWSKĄ Projekt okładki: Ewa Kossakowska GW X Kopiowanie aprobaty technicznej jest dozwolone jedynie w całości Wykonano z oryginałów bez opracowania wydawniczego Copyright by Instytut Techniki Budowlanej Warszawa 2011 ISBN 978-83-249-4696-9 Dział Wydawniczy, 02-656 Warszawa, ul. Ksawerów 21, tel.: 22 843 35 19 Format: pdf Wydano w czerwcu 2011 r. Zam. 1417/2011
Seria: APROBATY TECHNICZNE APROBATA TECHNICZNA ITB AT-15-8649/2011 Na podstawie rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 8 listopada 2004 r. w sprawie aprobat technicznych oraz jednostek organizacyjnych upoważnionych do ich wydawania (Dz. U. Nr 249, poz. 2497), w wyniku postępowania aprobacyjnego dokonanego w Instytucie Techniki Budowlanej w Warszawie na wniosek firmy: Fabryka Armatury Hawle Sp. z o. o. ul. Piaskowa 9 62-028 Koziegłowy stwierdza się przydatność do stosowania w budownictwie wyrobów pod nazwą: Filtry siatkowe Hawle w zakresie i na zasadach określonych w Załączniku, który stanowi integralną część niniejszej Aprobaty Technicznej ITB. Termin ważności: 19 maja 2016 r. D Y R E K T O R Instytutu Techniki Budowlanej Marek Kaproń Załącznik: Postanowienia ogólne i techniczne Warszawa, 19 maja 2011 r. Aprobata Techniczna ITB AT-15-8649/2011 jest nowelizacją Aprobaty Technicznej COBRTI INSTAL AT/2006-02-1583. Dokument Aprobaty Technicznej ITB AT-15-8649/2011 zawiera 13 stron. Tekst tego dokumentu można kopiować tylko w całości. Publikowanie lub upowszechnianie w każdej innej formie fragmentów tekstu Aprobaty Technicznej wymaga pisemnego uzgodnienia z Instytutem Techniki Budowlanej.
AT-15-8649/2011 str. 2/13 Z A Ł Ą C Z N I K POSTANOWIENIA OGÓLNE I TECHNICZNE SPIS TREŚCI 1. PRZEDMIOT APROBATY... 3 2. PRZEZNACZENIE, ZAKRES I WARUNKI STOSOWANIA... 4 3. WŁAŚCIWOŚCI TECHNICZNE. WYMAGANIA... 5 3.1. Materiały... 5 3.2. Właściwości techniczne... 5 3.3. Znakowanie... 6 4. PAKOWANIE, PRZECHOWYWANIE I TRANSPORT... 6 4.1. Pakowanie... 6 4.2. Przechowywanie i transport... 7 5. OCENA ZGODNOŚCI... 7 5.1. Zasady ogólne... 7 5.2. Wstępne badanie typu... 8 5.3. Zakładowa kontrola produkcji... 8 5.4. Badania gotowych wyrobów... 8 5.5. Częstotliwość badań... 9 5.6. Metody badań... 9 5.7. Pobieranie próbek do badań... 9 5.8. Ocena wyników badań... 9 6. USTALENIA FORMALNO-PRAWNE... 9 7. TERMIN WAŻNOŚCI... 10 INFORMACJE DODATKOWE... 11 RYSUNKI.. 13
AT-15-8649/2011 str. 3/13 1. PRZEDMIOT APROBATY Przedmiotem niniejszej Aprobaty Technicznej ITB są filtry do wody, siatkowe, skośne, o nazwie handlowej Hawle, przeznaczone do zatrzymywania zanieczyszczeń unoszonych przez wodę w sieciach wodociągowych i instalacjach wody zimnej, produkowane przez Fabrykę Armatury Hawle Sp. z o. o. w Koziegłowach. Aprobata obejmuje filtry z króćcami przyłączeniowymi o wymiarze nominalnym w zakresie DN 50 DN 200. Filtr (pokazany na rys 1.) składa się z korpusu z żeliwa sferoidalnego z króćcami przyłączeniowymi (wlotowym i wylotowym) kołnierzowymi oraz komorą osadnikową zamykaną pokrywą. Filtry wyposażone są we wkład filtracyjny wykonany ze stali odpornej na korozję, z blachy perforowanej o grubości 1 i wymiarze oczka 10 x 10 oraz siatki filtracyjnej o gęstości podanej w tablicy 1. Jeden koniec wkładu filtracyjnego umocowany jest w korpusie a drugi w komorze osadnikowej. Powierzchnia filtra pokryta jest farbą epoksydową. W górnej części korpusu znajdują się dwa otwory gwintowane zamknięte korkami lub zaworami umożliwiającymi zamontowanie manometrów. W dolnej części korpusu znajduje się otwór gwintowany G½ z zamontowanym korkiem lub kurkiem kulowym spustowym do odwadniania filtra. Filtry siatkowe Hawle produkowane są w dwóch typach: - typ A - w którym wszystkie otwory zamknięte są korkami, bez możliwości zamontowania manometrów, - typ B - z kurkiem kulowym spustowym oraz zaworami do zamontowania manometrów, oraz w dwóch wersjach zależnych od wartości ciśnienia nominalnego: PN 10 i PN 16. Działanie siatkowych filtrów siatkowych Hawle polega na mechanicznym oczyszczaniu wody przepływającej przez przegrodę filtracyjną. Zatrzymywane zanieczyszczenia gromadzone są na wewnętrznej powierzchni wkładu filtracyjnego oraz w dolnej części komory osadnikowej. Czyszczenie filtra odbywa się po zdjęciu pokrywy i wyjęciu wkładu filtracyjnego. Właściwości techniczno-użytkowe filtrów podano w p. 3.
AT-15-8649/2011 str. 4/13 2. PRZEZNACZENIE, ZAKRES I WARUNKI STOSOWANIA Filtry Hawle objęte niniejszą Aprobatą Techniczną przeznaczone są do stosowania w sieciach wodociągowych oraz instalacjach wodociągowych wody zimnej o maksymalnych parametrach pracy: - maksymalna temperatura 40 o C, - maksymalne ciśnienie 1,0 lub 1,6 MPa. Zgodnie z Atestem Higienicznym Nr HK/W/0717/01/2006 wydanym przez Państwowy Zakład Higieny w Warszawie, filtry siatkowe Hawle objęte Aprobatą spełniają wymagania higieniczne i mogą być stosowane w instalacjach wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Wielkość filtrów dobiera się na podstawie wartości nominalnego współczynnika przepływu K vs, podanego, dla oferowanego zakresu średnic filtrów, w tablicy 1. Średnica nominalna DN Nominalny współczynnik przepływu K vs, m 3 /h Tablica 1 Gęstość siatki filtracyjnej określona wymiarem oczek 50 85,0 65 160,0 0,5 x 0,5 80 207,0 100 307,0 150 585,0 200 1069,0 0,6 x 0,6 Filtry Hawle powinny być montowane zgodnie z instrukcją montażu producenta. Stosowanie siatkowych filtrów siatkowych Hawle objętych niniejszą Aprobatą Techniczną powinno być zgodne z projektem technicznym opracowanym dla określonego obiektu, uwzględniającym wymagania polskich norm i przepisów.
AT-15-8649/2011 str. 5/13 3. WŁAŚCIWOŚCI TECHNICZNE. WYMAGANIA 3.1. Materiały Filtry siatkowe Hawle wykonane są z materiałów podanych w tablicy 2. Element filtra Materiał Tablica 2 Korpus, pokrywa Odlewy z żeliwa sferoidalnego EN-GJS-400 lub EN-GJS-500 wg PN-EN 1563:2000/A1:2004 Korki Stal odporna na korozję numer 1.4301 wg PN-EN 10088-1:2007 Wkład filtracyjny Element usztywniający Sito Śruby, nakrętki zgodne z normą PN-EN ISO 3506-1:2009 Uszczelnienia Kurek kulowy spustowy zgodny z normą PN-EN 1074-2:2002 Blacha perforowana o grubości 1 ze stali odpornej na korozję numer 1.4301 wg PN-EN 10088-1:2007 Siatka ze stali odpornej na korozję numer 1.4301 wg PN-EN 10088-1:2007 Stal odporna na korozję A2 EPDM, NBR, Klinger SIL C4400 Mosiądz Właściwości surowców stosowanych do produkcji filtrów oraz sposób ich sprawdzania i odbioru nie są objęte niniejszą Aprobatą Techniczną ITB i powinny być zapewnione w systemie kontroli jakości producenta. 3.2. Właściwości techniczne 3.2.1. Właściwości techniczne filtrów Hawle. Właściwości techniczne filtrów Hawle podano w tablicy 3. Poz. Właściwości techniczne Wymagania Metoda badania 1 Wygląd i wykonanie p. 3.2.1.1 oględziny wyrobu 2 Wymiary p. 3.2.1.2 Tablica 3 przyrządami mierniczymi z wymaganą dokładnością 3 Ochrona przed korozją PN-EN 14901:2006 PN-EN 14901:2006 4 Szczelność zewnętrzna 5 Nominalny współczynnik przepływu K vs brak przecieków i zawilgocenia filtra nie powinien różnić się o więcej niż ± 10% od wartości zadeklarowanej przez producenta i podanej w tablicy 1 PN-EN 12266-1:2007 (próba P10 i P11) PN-EN 1267:2002
AT-15-8649/2011 str. 6/13 3.2.1.1. Wygląd i wykonanie. Powierzchnie filtrów powinny być czyste, gładkie bez zadrapań. Powłoki ochronne powinny być nałożone równomiernie. Powierzchnie wkładów filtracyjnych i uszczelek powinny być gładkie bez uszkodzeń, gwinty nie powinny mieć ubytków i innych uszkodzeń mechanicznych. 3.2.1.2. Wymiary. Wymiary filtra powinny być zgodne z podanymi pod rysunkiem 1. Długość zabudowy powinna być zgodna z normą PN-EN 558:2008, szereg 1. Wymiary kołnierzy powinny być zgodne z normą PN-EN 1092-2:1999. 3.2.2. Wpływ na jakość wody. Filtry Hawle powinny posiadać Atest Higieniczny wydany przez Państwowy Zakład Higieny w Warszawie, stwierdzający, że mogą być stosowane w instalacji przesyłania wody przeznaczonej do spożycia. 3.3. Znakowanie Filtry Hawle objęte Aprobatą Techniczną powinny być trwale i czytelnie oznakowane napisami umieszczonymi na korpusie, zawierającymi co najmniej następujące dane: - logo lub nazwa producenta HAWLE - wymiar nominalny np. DN 50 - ciśnienie nominalne np. PN 16 - symbol materiału np. GJS500 - rok produkcji odlewu np. 2010 - strzałka wskazująca kierunek przepływu 4. PAKOWANIE, PRZECHOWYWANIE I TRANSPORT 4.1. Pakowanie Filtry siatkowe Hawle o wielkości do DN 80 powinny być opakowane pojedynczo w pudełka kartonowe, zabezpieczone folią pęcherzykową i przekładkami kartonowymi. Filtry o wielkości powyżej DN 80 mogą być umieszczane bezpośrednio na paletach, przekładane folią pęcherzykową i zabezpieczone taśmą. Do każdego opakowania powinna być dołączona informacja zawierająca co najmniej następujące dane: nazwę i symbol wyrobu, nazwę i adres zakładu produkcyjnego, numer Aprobaty Technicznej ITB AT-15-8649/2011,
AT-15-8649/2011 str. 7/13 numer i datę wystawienia krajowej deklaracji zgodności, znak budowlany. Sposób oznakowania wyrobów znakiem budowlanym powinien być zgodny z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie sposobu deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. Nr 198/2004, poz. 2041 z późniejszymi zmianami). 4.2. Przechowywanie i transport Wyroby, opakowane według p. 4.1, powinny być przechowywane w pomieszczeniach suchych, zabezpieczonych od wpływów atmosferycznych. W czasie przechowywania króćce kołnierzowe filtrów powinny być zabezpieczone zaślepkami z tworzywa. Transport filtrów powinien odbywać się suchym i krytymi środkami transportu. W czasie transportu filtry powinny być zabezpieczone przed uszkodzeniem. 5. OCENA ZGODNOŚCI 5.1. Zasady ogólne Zgodnie z art. 4, art. 5 ust. 1 p. 3 oraz art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92/2004, poz. 881) wyroby, których dotyczy niniejsza Aprobata Techniczna, mogą być wprowadzane do obrotu i stosowane przy wykonywaniu robót budowlanych w zakresie odpowiadającym ich właściwościom użytkowym i przeznaczeniu, jeżeli producent dokonał oceny zgodności, wydał krajową deklarację zgodności z Aprobatą Techniczną ITB AT-15-8649/2011 i oznakował wyroby znakiem budowlanym, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie sposobów deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. Nr 198/2004, poz. 2041 z późniejszymi zmianami), oceny zgodności filtrów siatkowych Hawle objętych Aprobatą Techniczną ITB AT- 15-8649/2011 dokonuje Producent (lub jego upoważniony przedstawiciel) mający siedzibę na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, stosując system 4. W przypadku systemu 4 oceny zgodności, Producent może wystawić krajową deklarację zgodności z Aprobatą Techniczną na podstawie: a) wstępnego badania typu prowadzonego przez producenta lub na jego zlecenie, b) zakładowej kontroli produkcji.
AT-15-8649/2011 str. 8/13 Do czasu ustalenia przez Komisję Europejską wymaganych właściwości, jakie powinny mieć wyroby kontaktujące się z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi, które podlegać będą w tym zakresie systemowi 1+ oceny zgodności, należy stosować się do postanowień rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61/2007, poz. 417). 5.2. Wstępne badanie typu Wstępne badanie typu jest badaniem potwierdzającym wymagane właściwości techniczno użytkowe, wykonywanym przed wprowadzeniem wyrobów do obrotu. Wstępne badanie typu filtrów siatkowych Hawle objętych Aprobatą obejmuje: - wygląd i wykonanie, - wymiary, - ochronę przed korozją, - szczelność zewnętrzną, - nominalną wartość współczynnika przepływu K vs. Badania, które w postępowaniu aprobacyjnym były podstawą do ustalenia właściwości techniczno użytkowych wyrobów objętych aprobatą, stanowią wstępne badanie typu w ocenie zgodności. 5.3. Zakładowa kontrola produkcji Zakładowa kontrola produkcji obejmuje: 1) specyfikację i sprawdzanie surowców i materiałów, 2) kontrolę i badania w procesie wytwarzania oraz badania gotowych wyrobów (p. 5.4), prowadzone przez Producenta zgodnie z ustalonym planem badań oraz według zasad i procedur określonych w dokumentacji zakładowej kontroli produkcji, dostosowanych do technologii produkcji i zmierzających do uzyskania wyrobów o wymaganych właściwościach. Kontrola produkcji powinna zapewniać, że wyroby są zgodne z Aprobatą Techniczną ITB AT-15-8649/2011. Wyniki kontroli produkcji powinny być systematycznie rejestrowane. Zapisy rejestru powinny potwierdzać, że wyroby spełniają kryteria oceny zgodności. Każda partia wyrobu powinna być jednoznacznie zidentyfikowana w rejestrze badań i dokumentach handlowych. 5.4. Badania gotowych wyrobów Badania gotowych wyrobów obejmują sprawdzenie: a) wyglądu zewnętrznego i wykonania, b) wymiarów,
AT-15-8649/2011 str. 9/13 c) szczelności zewnętrznej, d) znakowania. 5.5. Częstotliwość badań Badania gotowych wyrobów powinny być wykonywane zgodnie z ustalonym planem badań, ale nie rzadziej niż dla każdej partii wyrobów. Wielkość partii wyrobów powinna być określona w dokumentacji zakładowej kontroli produkcji. 5.6. Metody badań Badania należy wykonać według norm i metod wymienionych w tablicy 3 oraz w punkcie 5.6.1. 5.6.1. Wymiary. Sprawdzenia wymiarów gabarytowych i przyłączeniowych należy przeprowadzać za pomocą uniwersalnych narzędzi zapewniających wymaganą dokładność pomiarów. Wymiary gwintów należy sprawdzać za pomocą sprawdzianów. 5.7. Pobieranie próbek do badań Próbki wyrobów do badań należy pobierać losowo zgodnie z wymaganiami normy PN-N-03010:1983. 5.8. Ocena wyników badań Wyprodukowane wyroby objęte aprobatą należy uznać za zgodne z wymaganiami niniejszej Aprobaty Technicznej ITB, jeżeli wyniki wszystkich badań są pozytywne. 6. USTALENIA FORMALNO PRAWNE 6.1. Niniejsza Aprobata Techniczna ITB zastępuje Aprobatę Techniczną COBRTI INSTAL AT/2006-02-1583. 6.2. Aprobata Techniczna AT-15-8649/2011 jest dokumentem stwierdzającym przydatność filtrów siatkowych Hawle do stosowania w budownictwie, w zakresie wynikającym z postanowień Aprobaty. Zgodnie z art. 4, art. 5 ust. 1, pkt 3 oraz art. 8, ust. 1 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92/2004, poz. 881), wyroby, których dotyczy niniejsza Aprobata Techniczna, mogą być wprowadzane do obrotu i stosowane przy wykonywaniu robót budowlanych w zakresie odpowiadającym ich właściwościom użytkowym i
AT-15-8649/2011 str. 10/13 przeznaczeniu, jeżeli producent dokonał oceny zgodności, wydał krajową deklarację zgodności z Aprobata Techniczną ITB AT-15-8649/2011 i oznakował wyroby znakiem budowlanym, zgodnie z obowiązującymi przepisami. 6.3. Aprobata Techniczna ITB nie narusza uprawnień wynikających z przepisów o ochronie własności przemysłowej, a w szczególności obwieszczenia Marszałka Sejmu RP z dnia 13 czerwca 2003 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. Nr 119, poz. 1117). Zapewnienie tych uprawnień należy do obowiązków korzystających z niniejszej Aprobaty Technicznej ITB. 6.4. ITB wydając Aprobatę Techniczną nie bierze odpowiedzialności za ewentualne naruszenie praw wyłącznych i nabytych. 6.5. Aprobata Techniczna ITB nie zwalnia producentów od odpowiedzialności za właściwą jakość materiałów oraz gotowych wyrobów, a także nie zwalnia wykonawców robót budowlanych od odpowiedzialności za właściwe zastosowanie tych wyrobów. 6.6. W treści wydawanych prospektów i ogłoszeń oraz innych dokumentów związanych z wprowadzaniem do obrotu i stosowaniem w budownictwie filtrów siatkowych Hawle należy zamieszczać informację o udzielonej Aprobacie Technicznej ITB AT-15-8649/2011. 7. TERMIN WAŻNOŚCI Aprobata Techniczna ITB AT-15-8649/2011 ważna jest do 19 maja 2016 r. Ważność Aprobaty Technicznej ITB może być przedłużona na kolejne okresy, jeżeli jej Wnioskodawca, lub formalny następca, wystąpi w tej sprawie do Instytutu Techniki Budowlanej z odpowiednim wnioskiem nie później niż 3 miesiące przed upływem terminu ważności tego dokumentu. KONIEC
AT-15-8649/2011 str. 11/13 INFORMACJE DODATKOWE Normy i dokumenty związane PN-N-03010:1983 Statystyczna kontrola jakości. Losowy wybór jednostek produktu do próbki PN-EN 558:2008/ AC:2010 Armatura przemysłowa. Długości zabudowy armatury metalowej prostej i kątowej do rurociągów kołnierzowych. Armatura z oznaczeniem PN i klasy PN-EN 1074-1:2002 Armatura wodociągowa. Wymagania użytkowe i badania sprawdzające. Część 1: Wymagania ogólne PN-EN 1074-2:2002/ A1:2005 Armatura wodociągowa. Wymagania użytkowe i badania sprawdzające. Część 2: Armatura zaporowa PN-EN 1092-2:1999 Kołnierze i ich połączenia. Kołnierze okrągłe do rur, armatury, kształtek, łączników i osprzętu z oznaczeniem PN. Część 1: Kołnierze żeliwne PN-EN 1267:2002 Armatura przemysłowa. Badanie oporu przepływu wodą PN-EN 1563:2000/ Odlewnictwo. Żeliwo sferoidalne A1:2004/A2:2006 PN-EN 10088-1:2007 Stale odporne na korozję. Część 1: Gatunki stali odpornych na korozję PN-EN 14901:2006 Rury, kształtki i wyposażenie z żeliwa ciągliwego. Powłoki epoksydowe rur, kształtek i wyposażenia z żeliwa ciągliwego (praca przy dużym obciążeniu. Wymagania i metody badań PN-EN ISO 228-1:2005 Gwinty rurowe połączeń ze szczelnością nie uzyskiwaną na gwincie -- Część 1: Wymiary, tolerancje i oznaczenie PN-EN 12266-1:2007 Armatura przemysłowa. Badania armatury. Część 1: Próby ciśnieniowe, procedury badawcze i kryteria odbioru. Wymagania obowiązkowe PN-EN ISO 3506-1:2009 Własności mechaniczne części złącznych odpornych na korozję ze stali nierdzewnej. Część 1: Śruby i śruby dwustronne
AT-15-8649/2011 str. 12/13 Sprawozdania z badań, oceny 1. HK/W/0717/01/2006. Atest Higieniczny dla armatury wodociągowej produkcji Fabryki Armatury Hawle Sp. z o. o., Państwowy Zakład Higieny, Warszawa, 14.09.2006 r. 2. Sprawozdanie z badań wartości współczynnika k v filtrów siatkowych, kołnierzowych, skośnych, produkowanych w Fabryce Armatury Hawle Spółka z o.o., Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, 30.03.2008 r. 3. 1/2011. Sprawozdanie z badań laboratoryjnych filtrów Hawle nr kat. 9911. Laboratorium Fabryki Armatury Hawle Sp. z o. o., Koziegłowy, 25.02. 2011 r.
AT-15-8649/2011 str. 13/13 RYSUNKI DN PN L H, D, d1, B, C, k, d2, f, b, Śruby 50 16 230 120 165 99 87 95 125 19 3 19 4 x M16 65 16 290 170 185 122 127 136 145 18 3 20 4 x M16 80 16 310 170 200 132 127 136 160 19 3 19 8 x M16 100 16 350 205 220 156 160 168 180 19 3 19 8 x M16 150 16 480 298 285 211 234 244 240 23 3 19 8 x M20 200 10 8 x M20 600 379 340 266 307 320 295 23 3 20 16 12 x M20 Rys. 1. Filtr siatkowy Hawle
ISBN 978-83-249-4696-9