RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ

Raport z ewaluacji wewnętrznej Publiczna Szkoła Podstawowa nr 3 im. Jana Pawła II w Paczkowie RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ Diagnoza efektywności świadczonej pomocy psychologiczno- pedagogicznej - diagnoza przeprowadzona na potrzeby ewaluacji Systemu pomocy psychologiczno- pedagogicznej w szkole Paczków, 10 maja 2018r. 1

WSTĘP Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji wewnętrznej przeprowadzonej w Szkole Podstawowej nr 3 im. Jana Pawła II w Paczkowie przez zespół nauczycieli do spraw ewaluacji w składzie: Beata Sito, Renata Jasińska, Krystyna Gaweł, Małgorzata Gaweł. Raport z ewaluacji dotyczy działań szkoły w zakresie pomocy psychologicznopedagogicznej. Ewaluacja została zrealizowana w okresie od lutego 2018r. do maja 2018r. I. CEL EWALUACJI, PYTANIA KLUCZOWE, WSKAŹNIKI SUKCESU 1.1 Problem badawczy Diagnoza efektywności świadczonej pomocy psychologiczno- pedagogicznej - diagnoza przeprowadzona na potrzeby ewaluacji Systemu pomocy psychologicznopedagogicznej w szkole. 1.2 Przedmiot ewaluacji Organizacja i efektywność pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole. 1.3 Cel ewaluacji Monitorowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole. 1.4 Pytania kluczowe: 1. Czy nauczyciele znają nowe zasady organizacji i świadczenia ppp określone w przepisach i wewnątrzszkolnej procedurze organizacji pomocy ppp? 2. Czy wszyscy uczniowie, w ocenie nauczycieli, otrzymali wsparcie w szkole? 3. Jakie formy pomocy były wykorzystywane w pracy z: uczniami mającymi trudności w nauce, uczniami ze specjalnymi potrzebami, z uczniami z niepełnosprawnością, niedostosowaniem społecznym, etc? 4. Jaka, wg samooceny nauczycieli, jest ich wiedza i umiejętności w zakresie: a) indywidualizacji nauczania, b) dostosowywania wymagań edukacyjnych do specjalnych potrzeb i możliwości uczniów, c) metodyki pracy z uczniami z dysfunkcjami? 5. Czy organizowane formy doskonalenia nauczycieli w zakresie pracy z uczniem z dysfunkcjami były użyteczne i pomocne w pracy poszczególnych nauczycieli? 6. Czy wychowawcy klas jako koordynatorzy ppp właściwie realizowali obowiązki w zakresie: 2

a) informowania nauczycieli o potrzebach swoich wychowanków, b) skutecznie integrowali zespół uczących nauczycieli w procesie wspierania uczniów, c) zwoływali zespoły wychowawcze celem opracowania zasad pracy z uczniem objętym pomocą pp. 7. Czy w ocenie nauczycieli pomoc ppp była efektywna? 8. Z jakimi trudnościami spotkali się nauczyciele w procesie organizacji i świadczenia pomocy: a) ustaleniem form pomocy pp uczniom bez orzeczeń ze względu na małą liczbę godzin w arkuszu organizacyjnym, b) niechęcią uczniów lub rodziców do korzystania z ppp, c) brakiem specjalistów w szkole, d) trudnościami w diagnozowaniu wpływu czynników środowiskowych na funkcjonowanie uczniów, e) trudnościami w realizacji podstawy programowej w przypadku zindywidualizowanej ścieżki kształcenia i indywidualnego nauczania? 9. Jakich form pomocy pp, mimo że była zalecana w opiniach lub orzeczeniach nie można było zorganizować w szkole? 1.5 Wskaźniki sukcesu został opracowany i wprowadzony zarządzeniem dyrektora szkoły System pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wspierania uczniów, wszyscy nauczyciele zostali zapoznani z Systemem pomocy psychologicznopedagogicznej oraz wspierania uczniów w szkole, wszyscy nauczyciele przestrzegają zasad określonych w wewnętrznym Systemie pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wspierania uczniów, dokument System pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wspierania uczniów unifikuje postępowanie nauczycieli i dokumentowanie działań nauczyciela w zakresie ppp, każdy uczeń wymagający pomocy pp ją otrzymał, nauczyciele pracowali zespołowo podczas opracowywania programów pomocy, oceny efektywności pp, IPET-ów, poradnia PP, organ prowadzący oraz inne organizacje działające na rzecz dziecka były pomocne w organizacji wsparcia uczniów, zorganizowane formy doskonalenia były użyteczne dla doskonalenia umiejętności w pracy z uczniami z dysfunkcjami, troska i aktywność wychowawców mobilizowała zespoły nauczycielskie do pracy na rzecz likwidowania trudności wychowanków w nauce, frekwencja uczniów na zajęciach dydaktyczno-wyrównawczych była wysoka, uczniowie otrzymujący pomoc pp wykazywali poprawę w nauce, pokonywaniu trudności i integracji w klasie, większość nauczycieli poprawnie dokonała dostosowania wymagań edukacyjnych do potrzeb i możliwości uczniów, 3

do szkoły nie wpłynęła żadna skarga na opiekę nad uczniem wymagającym pomocy pp, nauczyciele w ramach 40 to godzinnego czasu pracy oferowali pomoc uczniom mającymi trudności w nauce. II. INFORMACJE DOTYCZĄCE ORGANIZACJI EWALUACJI 2.1 Źródła informacji w obszarach objętych ewaluacją nauczyciele (10), pedagodzy szkolni, psycholog szkolny jako lider pp, dokumentacja szkolna. 2.2 Opis metod i narzędzi badawczych metoda kwestionariuszowa - ankieta skierowana do nauczycieli; analiza dokumentów - kwestionariusz dyspozycji do analizy dokumentów; wywiad - wywiad z pedagogami szkolnymi i psychologiem szkolnym - kwestionariusz wywiadu. III. ANALIZA WYNIKÓW EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ 3.1 Opracowanie wyników ankiet przeprowadzonych wśród nauczycieli W ankiecie wzięło udział 58 nauczycieli Szkoły Podstawowej nr 3 im. Jana Pawła II w Paczkowie. Ankieta została przeprowadzona zgodnie z harmonogramem i zawierała 21 pytań. Rozkład na poszczególne pytania zobrazowano na poniższych zestawieniach i diagramach. Pytanie 1. Jak dobrze znasz przepisy w zakresie organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej? 8 7 6 5 4 3 2 1 21% 72% 7% bardzo dobrze dobrze średnio słabo wcale nie znam 4

Ocena Liczba Procent bardzo dobrze 12 21% dobrze 42 72% średnio 4 7% słabo 0 wcale nie znam 0 Wszyscy nauczyciele znają przepisy dotyczące organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Pytanie 2. Jak dobrze znasz wewnątrzszkolne przepisy w zakresie Systemu pomocy psychologicznopedagogicznej oraz wspierania uczniów? 6 55% 4 36% 2 bardzo dobrze dobrze 9% średnio słabo wcale nie znam Ocena Liczba Procent bardzo dobrze 21 36% dobrze 32 55% średnio 5 9% słabo 0 wcale nie znam 0 Większość nauczycieli zna wewnątrzszkolne przepisy w zakresie organizacji pomocy Psychologiczno-pedagogicznej w stopniu dobrym i bardzo dobrym, 9% deklaruje znajomość w stopniu dostatecznym. 5

Pytanie 3. Jak wysoki, według Ciebie, jest Twój poziom wiedzy i umiejętności w zakresie: indywidualizacji nauczania, dostosowania wymagań edukacyjnych, specjalnych potrzeb i możliwości uczniów, metodyki pracy z uczniem z dysfunkcjami? 6 5 4 3 2 1 52% 52% 45% indywidualizacji nauczania 41% dostosowania wymagań edukacyjnych 48% 43% specjalnych potrzeb i możliwości uczniów 34% 52% 7% 3% 2% 3% 2% metodyki pracy z uczniem z dysfunkcjami 5 4 3 2 1 Liczba Brak Procent Skala 1-5 5 4 3 2 1 5 4 3 2 1 indywidualizacji 30 26 2 0 0 0 52% 45% 3% nauczania dostosowania 30 24 1 0 0 3 52% 41% 2% wymagań edukacyjnych specjalnych 25 28 2 0 0 3 43% 48% 3% potrzeb i możliwości uczniów metodyki pracy z uczniem z dysfunkcjami 20 30 4 1 0 3 34% 52% 7% 2% Poziom wiedzy i umiejętności w zakresie indywidualizacji nauczania, dostosowania wymagań edukacyjnych, specjalnych potrzeb i możliwości uczniów kształtuje się w stopniu dobrym i bardzo dobrym. 15% nauczycieli określa swój poziom jako dostateczny, a 2% jako słaby. 6

Pytanie 4. Czy wszyscy uczniowie w klasie, w której jesteś wychowawcą, otrzymali niezbędne wsparcie w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej? 10 10 8 6 4 2 tak nie Odpowiedź Liczba Procent tak 23 10 nie 0 Zajęcia prowadzone w ramach pomocy psychologiczno- pedagogicznej są zgodne z potrzebami uczniów. Wszyscy wychowawcy (10) zapewnili, że uczniowie otrzymali niezbędne wsparcie w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Pytanie 5. Czy oferowane przez szkołę formy pomocy są wystarczające? 9 8 7 6 5 4 3 2 1 tak 86% nie 14% Odpowiedź Liczba Procent tak 50 86% nie 8 14% 7

Ośmiu nauczycieli stwierdziło, że oferowane przez szkołę formy pomocy nie są wystarczające. Pytanie 6. Czy diagnozujesz możliwości edukacyjne swoich uczniów? 95% 10 8 6 4 2 3% tak nie Odpowiedź Liczba Procent tak 55 95% nie 2 3,4% brak 1 1,6% Dwóch nauczycieli nie diagnozuje możliwości edukacyjnych swoich uczniów. Pytanie 7. W jaki sposób diagnozujesz możliwości swoich uczniów? 3 24% 25% 2 15% 1 5% 26% 28% 28% 9% 9% 17% 7% 25% 8

Odpowiedź Liczba Procent testy 14 24% diagnoza 15 26% sprawdziany 16 28% obserwacje 16 28% ewaluacja po zajęciach 5 9% ankiety 5 9% analiza prac i bieżących wyników 10 17% karty pracy 4 7% inne 15 25% Wśród inne wymieniano rozmowy z uczniem, rozmowy z rodzicami, kartkówki, rozpoznawanie zainteresowań, arkusze wielospecjalistycznej oceny funkcjonowania ucznia. Pytanie 8. Jakie działania zwiększające szanse edukacyjne uczniów prowadzi szkoła? zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno - 5% 63% indywidualna ścieżka edukacyjna 36% zajęcia logopedyczne zajęcia korekcyjno - kompensacyjne zajęcia terapeutyczne 3% 1 9% 58% 84% 79% prowadzone przez nauczyciela prowadzone w szkole zajęcia dydaktyczno - wyrównawcze 38% 89% koła zainteresowań 38% 91% 2 4 6 8 10 Odpowiedź Prowadzone w szkole Prowadzone osobiście Liczba Procent Liczba Procent koła zainteresowań 53 91% 22 38% zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze 52 89% 22 38% zajęcia terapeutyczne 46 79% 5 9% zajęcia korekcyjno-kompensacyjne 49 84% 6 1 zajęcia logopedyczne 34 58% 2 3% 9

indywidualna ścieżka edukacyjna 21 36% 0 zajęcia rozwijające kompetencje 37 63% 3 5% emocjonalno-społeczne Wśród działań zwiększających szanse edukacyjne uczniów prowadzonych przez szkołę najczęściej wymieniano koła zainteresowań - 91%, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze- 89%, zajęcia terapeutyczne - 84%, zajęcia rozwijające kompetencje- 84%, pozostałe to zajęcia korekcyjno-kompensacyjne, zajęcia logopedyczne, indywidualna ścieżka edukacyjna. 38% badanych prowadzi koła zainteresowań i tyle samo zajęcia dydaktycznowyrównawcze, 1 zajęcia korekcyjno-kompensacyjne, 9% zajęcia terapeutyczne, 5% zajęcia rozwijające kompetencje, 3% zajęcia logopedyczne. Pytanie 9. Czy realizujesz na swoich zajęciach zalecenia Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej zawarte w opiniach i orzeczeniach? 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 98% 1,6 tak nie brak Odpowiedź Liczba Procent tak 57 98,4% nie 0 brak 1 1,6% Prawie wszyscy badani realizują zalecenia Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej(98,4%). Jedna osoba nie udzieliła na to pytanie. 10

Pytanie 10. Jakie działania motywujące, uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego uczniów, podejmuje Pan/Pani najczęściej? eksponowanie osiągnięć na gazetkach, w umieszczanie na stronie internetowej szkoły stosowanie ocen za zaangażowanie i chęć umożliwienie prezentowania swoich stosowanie dodatkowych ocen za udział w umożliwienie poprawy oceny zachęcanie do aktywnego udziału w lekcji przygotowanie i udział w konkursach stosowanie pochwał na spotkaniach z stosowanie pochwał na forum szkoły stosowanie pochwał na forum klasy różnicowanie poziomu trudności zadań różnicowanie poziomu trudności zadań na 33% 64% 5 67% 6 5 93% 86% 89% 93% 79% 88% 79% 2 4 6 8 10 Odpowiedź Liczba Procent różnicowanie poziomu trudności zadań na sprawdzianie 46 79% różnicowanie poziomu trudności zadań domowych 29 5 stosowanie pochwał na forum klasy 51 88% stosowanie pochwał na forum szkoły 19 33% stosowanie pochwał na spotkaniach z rodzicami 35 6 przygotowanie i udział w konkursach 46 79% zachęcanie do aktywnego udziału w lekcji 54 93% umożliwienie poprawy oceny 52 89% stosowanie dodatkowych ocen za udział w konkursach 50 86% umożliwienie prezentowania swoich możliwości podczas 39 67% imprez, uroczystości, spotkań itp. stosowanie ocen za zaangażowanie i chęć podejmowania 54 93% dodatkowego wysiłku umieszczanie na stronie internetowej szkoły osiągnięć 29 5 uczniów eksponowanie osiągnięć na gazetkach, w gablotach itp. 37 64% Najczęściej podejmowane działania motywujące, uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego uczniów, to zachęcanie do aktywnego udziału w lekcji, stosowanie ocen za zaangażowanie i chęć podejmowania dodatkowego wysiłku, umożliwienie poprawy oceny, stosowanie pochwał na forum klasy, stosowanie dodatkowych ocen za udział w konkursach. 11

Pytanie 11. Czy, zdaniem Pani/Pana, podjęte przez szkołę działania wpływają na zwiększenie szans edukacyjnych uczniów? 10 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 tak nie Odpowiedź Liczba Procent tak 58 10 nie 0 Wszyscy ankietowani uznali, iż podjęte przez szkołę działania wpływają na zwiększenie szans edukacyjnych uczniów. Pytanie 12. Z czyjej strony najczęściej napotyka Pan/Pani na trudności w realizowaniu zaplanowanych działań uwzględniających dostosowania dla uczniów ze specjalnymi potrzebami? 4 38% 33% 3 21% 2 1 7% 9% 12

Odpowiedź Liczba Procent Ucznia 22 38% Rodziców 12 21% Nauczycieli 4 7% Specjalistów 0 Poradni 5 9% Psychologiczno- Pedagogicznej Nie napotykam trudności 19 33% Jako trudności w realizowaniu zaplanowanych działań uwzględniających dostosowania dla uczniów ze specjalnymi potrzebami najczęściej wskazywano ucznia(38%) i rodzica(21%). Nie napotyka trudności 33% badanych. Pytanie 13. Jak oceniasz organizację oraz efektywność nowych form pomocy Psychologiczno-pedagogicznej wprowadzonych od września 2017r.? ORGANIZACJA 6 5 4 3 2 1 3% 25% 53% 19% indywidualna ścieżka edukacyjna 3% 3% 39% 47% 35% zajęcia zwiększające szanse na rynku pracy 2 29% 3% 3% 18% zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno - społeczne 1 2 3 4 5 Organizacja9oo Indywidualna ścieżka edukacyjna Liczba Brak Procent 5 4 3 2 1 5 4 3 2 1 6 17 8 1 0 32-45% 19% 53% 25% 3% Zajęcia 6 12 11 1 1 27-47% 2 39% 35% 3% 3% 13

zwiększające szanse na rynku pracy Zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalnospołeczne 11 18 7 1 1 20-34% 29% 47% 18% 3% 3% EFEKTYWNOŚĆ 6 5 4 54% 53% 51% 3 2 1 5% 19% 22% indywidualna ścieżka edukacyjna 3% 24% 2 zajęcia zwiększające szanse na rynku pracy 5% 21% 23% zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno - społeczne 1 2 3 4 5 Efektywność Indywidualna ścieżka edukacyjna Zajęcia zwiększające szanse na rynku pracy Zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalnospołeczne Liczba Brak Procent 5 4 3 2 1 5 4 3 2 1 8 20 7 2 0 21-36% 22% 54% 19% 5% 6 16 7 1 0 28-48% 2 53% 24% 3% 9 20 8 2 0 19-32% 23% 51% 21% 5% 14

Pytanie 14. Wymień formy pomocy udzielanej w szkole oraz przez Ciebie uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. 5 45% 4 35% 3 25% 2 15% 1 5% 48% 17% 1 7% 17% 29% 7% 15% 5% 21% 14% 21% 12% Odpowiedź Liczba Procent Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze 28 48% Zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne 10 17% Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne 6 1 Zajęcia socjoterapeutyczne 5 7% Zajęcia z pedagogiem i psychologiem 10 17% Dostosowanie wymagań 17 29% Badania w PPP 5 7% Indywidualizacja pracy 9 15% Zajęcia warsztatowe 3 5% Zajęcia rewalidacyjne 12 21% Konsultacje z uczniami i rodzicami 8 14% Zajęcia rozwijające uzdolnienia 12 21% Inne(koła zainteresowań, kryteria oceniania, zajęcia 7 12% logopedyczne) Do najczęściej wymienianych form pomocy udzielanej uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi zaliczono zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze (48%), dostosowanie wymagań (29%), zajęcia rewalidacyjne(21%), zajęcia rozwijające uzdolnienia(21%), zajęcia z pedagogiem i psychologiem(17%). 15

Pytanie 15. Wymień formy pomocy udzielanej w szkole oraz przez Ciebie uczniom niedostosowanym społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym. Zajęcia terapeutyczne Wskazywanie pozytywnych wzorców Indywidualne podejście do ucznia Zespoły wychowawcze dla uczniów Kontakty z kuratorem sądowym 5% 3% 2% 3% 3% Zajęcia z pedagogiem i psychologiem 28% Zajęcia socjoterapeutyczne 16% Kontakty z rodzicami, pedagogizacje 21% Zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno- 24% 5% 1 15% 2 25% 3 Odpowiedź Liczba Procent Zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne 14 24% Kontakty z rodzicami, pedagogizacje 12 21% Zajęcia socjoterapeutyczne 9 16% Zajęcia z pedagogiem i psychologiem 16 28% Kontakty z kuratorem sądowym 2 3% Zespoły wychowawcze dla uczniów 2 3% Indywidualne podejście do ucznia 1 2% Wskazywanie pozytywnych wzorców 2 3% Zajęcia terapeutyczne 3 5% Do najczęściej wymienianych form pomocy udzielanej uczniom niedostosowanym społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym zaliczono zajęcia z pedagogiem i psychologiem (28%), zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalnospołeczne (24%), kontakty z rodzicami, pedagogizacje(21%), zajęcia socjoterapeutyczne(16%). 16

Pytanie 16. Jakich form pomocy pp, mimo, że była zalecana w opiniach lub orzeczeniach, nie można było zorganizować w szkole? 7% 7% 6% 5% 5% 5% 4% 3% 2% 1% 3% 3% Gimnastyka korekcyjna Koła zainteresowań Zajęcia logopedyczne Zajęcia relaksacyjne Nie wiem Odpowiedź Liczba Procent Gimnastyka korekcyjna 3 5% Koła zainteresowań 2 3% Zajęcia logopedyczne 3 5% Zajęcia relaksacyjne 2 3% Nie wiem 4 7% Według ankietowanych nie można było zorganizować w szkole gimnastyki korekcyjnej(5%), zajęć logopedycznych(5%), kół zainteresowań(3%) oraz zajęć relaksacyjnych(3%). 17

Pytanie 17. Czy według Ciebie pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana w mijającym roku szkolnym była efektywna? 10 93% 8 6 4 2 5% 2% tak nie brak Odpowiedź Liczba Procent tak 54 93% nie 3 5% brak 1 2% 93% nauczycieli stwierdza, że udzielana pomoc psychologiczno-pedagogiczna w mijającym roku szkolnym była efektywna, 5% uznało, że nie przyniosła efektów. 18

Pytanie 18. Jakie trudności napotkałaś/eś w trakcie udzielania pomocy psychologicznopedagogicznej? ustalanie form pomocy pp uczniom bez orzeczeń ze względu na małą liczbę godzin w 7% trudności w diagnozowaniu wpływu czynników środowiskowych na funkcjonowanie uczniów brak specjalistów w szkole 14% 21% niechęć uczniów lub rodziców do korzystania z pomocy pp 79% ustalenie form pomocy ucznom bez orzeczeń ze względu na małą liczbę godz. w arkuszu 36% 1 2 3 4 5 6 7 8 Odpowiedź Liczba Procent ustalanie form pomocy pp uczniom bez orzeczeń ze 21 36% względu na małą liczbę godzin w arkuszu organizacyjnym niechęć uczniów lub rodziców do korzystania z pomocy 46 79% pp brak specjalistów w szkole 12 21% trudności w diagnozowaniu wpływu czynników 8 14% środowiskowych na funkcjonowanie uczniów trudności w realizacji podstawy programowej w przypadku zindywidualizowanej ścieżki kształcenia i indywidualnego nauczania 4 7% Najwięcej trudności w trakcie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej stwarzali uczniowie i rodzice poprzez niechęć z jej korzystania(79%). Ankietowani wymienili też trudności w ustalaniu form pomocy uczniom bez orzeczeń ze względu na małą liczbę godzin w arkuszu organizacyjnym(36%) oraz brak specjalistów w szkole(21%). Pozostałe trudności to trudności w diagnozowaniu wpływu czynników środowiskowych na funkcjonowanie uczniów oraz trudności w realizacji podstawy programowej w przypadku zindywidualizowanej ścieżki kształcenia i indywidualnego nauczania. 19

Pytanie 19. Jak w Twojej ocenie wychowawcy wywiązywali się z roli koordynatorów pomocy pp dla uczniów swojej klasy w zakresie: informowania nauczycieli o potrzebach swoich wychowanków, skutecznego integrowania zespołu uczących nauczycieli w procesie wspierania uczniów, zwoływania zespołów wychowawczych celem opracowania zasad pracy z uczniem objętym pomocą pp.? Zwoływania zespołów wychowawczych celem opracowania zasad pracy z uczniem objętym pomocą pp Skutecznego integrowania zespołu uczących nauczycieli w procesie wspierania uczniów Informowania nauczycieli o potrzebach swoich wychowanków 2% 3% 1 9% 17% 41% 48% 33% 48% 76% 1 2 3 4 5 2 4 6 8 Liczba Procent Skala 1-5 5 4 3 2 1 Brak 5 4 3 2 1 Informowania 44 10 4 0 0 0 76% 17% 9% nauczycieli o potrzebach swoich wychowanków Skutecznego 28 19 6 0 0 5 48% 33% 1 integrowania zespołu uczących nauczycieli w procesie wspierania uczniów Zwoływania zespołów wychowawczych celem opracowania zasad pracy z uczniem objętym pomocą pp 28 24 2 1 0 3 48% 41% 3% 2% Większość nauczycieli uważa, iż wychowawcy wywiązywali się z roli koordynatorów pomocy pp dla uczniów swojej klasy w stopniu dobrym i bardzo dobrym. 21% ankietowanych ocenia pracę wychowawców dostatecznie, a 2% słabo. 20

Pytanie 20. Czy formy doskonalenia organizowane przez szkołę, doskonalące umiejętności z zakresu udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej, były przydatne w Twojej pracy z uczniami objętymi tą pomocą? 10 98% 5 tak nie 2% Odpowiedź Liczba Procent tak 57 98% nie 1 2% Prawie wszyscy ankietowani uznali formy doskonalenia organizowane przez szkołę z zakresu udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej za przydatne(98%), 2% uznało je za nieprzydatne. Pytanie 21. W jakich obszarach, według Ciebie, wymagane jest doskonalenie kadry pedagogicznej naszej placówki w celu zwiększenia skuteczności udzielanej pomocy? Badani wymienili nastepujące obszary: praca z uczniem niedostosowanym społecznie; samodzielna praca ucznia w domu; dostosowanie wymagań, podstawy programowej do indywidualnych potrzeb uczniów; praca z uczniem sprawiającym trudności wychowawcze; jak reagować na agresję? sposoby pracy z uczniem ze specjalnymi potrzebami innowacyjność w tym zakresie; zajęcia praktycznego wykorzystania wiedzy i umiejętności. 21

3.2 Wywiad z pedagogami i psychologiem szkolnym Wywiad z pedagogiem i psychologiem szkolnym zawierał 10 pytań dotyczących organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole. Pytanie 1. Czy nauczyciele, w pani ocenie, znają nowe zasady organizacji i świadczenia ppp określone w przepisach i wewnątrzszkolnej procedurze organizacji pomocy ppp? Pedagodzy szkolni: p. Barbara Habaj i p. Celina Kłopeć oraz psycholog szkolny p. Małgorzata Olech stwierdziły, iż większość nauczycieli posiada wiedzę w tym zakresie, korzysta z informacji zawartych w szkolnej strategii, wie, jakie treści są w niej zawarte i jak organizować pomoc psychologiczno- pedagogiczną. Ponadto nauczyciele potrafią pracować zespołowo, współpracują z pedagogiem i psychologiem szkolnym, są jednak osoby, które dysponują mniejszą wiedzą i powinny się doskonalić. Pytanie 2. Czy wszyscy uczniowie wymagający pomocy pp otrzymali wsparcie w szkole? Wszyscy uczniowie, u których rozpoznano indywidualne potrzeby i możliwości rozwojowe oraz sytuacje środowiskowe otrzymali wsparcie ze strony szkoły w formach adekwatnych do ich potrzeb. Pytanie 3. Jakie formy wsparcia uczniów były wykorzystywane w pracy z uczniami wymagającymi pomocy pp? Dla uczniów wymagających pomocy psychologiczno-pedagogicznej zorganizowano następujące formy wsparcia: zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, zajęcia logopedyczne, zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne, zajęcia korekcyjnokompensacyjne, zajęcia socjoterapeutyczne, rewalidacje, doraźne zajęcia terapeutyczne, kierowanie uczniów na badania do PPP, porady psychologa i pedagoga szkolnego. Pytanie 4. Formy współpracy z poradniami psychologiczno- pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom. Kierowanie uczniów na badania celem diagnozowania problemów, konsultacje z pracownikami poradni, utrzymywanie stałej współpracy z asystentami rodzin, kuratorami sadowymi, sądem rodzinnym, Poradnią Zdrowia Psychicznego, świetlicą środowiskową. Współpraca jest pomocna w diagnozowaniu uczniów i wsparcia rodziców, udzielaniu bezpośredniej pomocy w formie terapii. 22

Pytanie 5. Jaka, w pani ocenie, jest wiedza i umiejętności nauczycieli w zakresie: indywidualizacji nauczania, dostosowywania wymagań edukacyjnych do specjalnych potrzeb i możliwości uczniów, metodyki pracy z uczniami z dysfunkcjami? Większość nauczycieli posiada wiedzę w tym zakresie i wie jak organizować pomoc psychologiczno-pedagogiczną, są jednak osoby, które dysponują mniejszą wiedzą i powinny się doskonalić. Pytanie 6. Czy wychowawcy klas, jako koordynatorzy ppp właściwie realizowali obowiązki w zakresie: informowania nauczycieli o potrzebach swoich wychowanków, skutecznie integrowali zespół uczących nauczycieli w procesie wspierania uczniów, zwoływali zespoły wychowawcze celem opracowania zasad pracy z uczniem objętym pomocą pp? Wychowawcy właściwie wywiązywali się ze swoich obowiązków, na bieżąco rozpoznawali potrzeby uczniów, występowali z wnioskami do dyrektora szkoły o objecie uczniów pomocą, zwoływali zespoły w celu opracowania odpowiedniej dokumentacji, wymieniali informacje z nauczycielami celem jednolitych oddziaływań wychowawczych. Nauczyciele pracowali zespołowo podczas opracowywania programów pomocy, oceny efektywności pp, IPET-ów. Pytanie 7. Czy uczniowie otrzymujący pomoc pp wykazywali poprawę w nauce, pokonywaniu trudności i integracji w klasie, jaka była frekwencja uczniów na zajęciach dydaktycznowyrównawczych? Uczniowie osiągają mniejsze lub większe postępy w nauce, drobne sukcesy, stopniowo usprawniają zaburzone funkcje, pracują na miarę swoich możliwości. Frekwencja uczniów na zajęciach była różna, w klasach gimnazjalnych niezadowalająca. Pytanie 8. Z jakimi trudnościami, w pani ocenie, spotkali się nauczyciele w procesie organizacji i świadczenia pomocy pp? Trudności mogły dotyczyć opracowywania, wypełniania dużej ilości dokumentacji, niesystematycznego korzystania przez uczniów z oferowanych form pomocy, braku współpracy z rodzicami. W klasach gimnazjalnych problem wynika z dostosowania zajęć do planu lekcji. Pytanie 9. Jakich form pomocy pp, mimo że była zalecana w opiniach lub orzeczeniach, nie można było zorganizować w szkole? Nie zorganizowano w klasach gimnazjalnych zajęć logopedycznych. Pytanie 10. Czy do szkoły nie wpłynęła skarga na opiekę nad uczniem wymagającym pomocy pp? Nie było skarg związanych z opieką nad uczniem wymagającym pomocy 23

psychologiczno-pedagogicznej. 3.3 Analiza dokumentów Analizy dokumentów dokonano według opracowanych dyspozycji do analizy dokumentów. 1. Nauczyciele zostali zapoznani z System pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wspierania uczniów, dostępność dokumentu. Nauczyciele zostali zapoznani z System pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wspierania uczniów podczas Rady Pedagogicznej w dniu 14 września 2017r. Zarządzenie Dyrektora Szkoły nr 2/2017/2018 procedura nr 1/2017/2018 dotycząca Systemu pomocy psychologiczno- pedagogicznej oraz wspierania uczniów. W szkole funkcjonuje dziennik Organizacja pomocy psychologiczno- pedagogicznej, Suplement do Dziennika Wychowawcy, który umożliwia rejestrowanie działań wychowawcy oddziału w zakresie organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej swoim wychowankom: podejmowanych przez wychowawcę wszelkich działań w zakresie rozpoznawania specjalnych potrzeb edukacyjnych wychowanków; własnych działań związanych z organizacją pomocy psychologicznopedagogicznej w klasie, m.in. zebrań z nauczycielami uczącymi w klasie, udział w posiedzeniach Zespołu Wspierającego; kontaktów z rodzicami; potwierdzeń rodziców o formach pomocy psychologiczno-pedagogicznej; efektywności świadomej pomocy. Dziennik dostosowany do dokumentowania pomocy psychologiczno-pedagogicznej zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach 2. Dokument System pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wspierania uczniów unifikuje postępowanie nauczycieli i dokumentowanie działań nauczyciela w zakresie ppp. W szkole funkcjonuje System pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wspierania uczniów. Dokument zawiera: informacje ogólne, formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej, zasady organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole, obowiązki wychowawcy klasy i nauczycieli w zakresie wspierania uczniów, zadania i obowiązki pedagoga szkolnego, psychologa szkolnego, logopedy, terapeuty pedagogicznego, doradcy zawodowego, organizacja nauczania, wychowania i opieki uczniom niepełnosprawnym, niedostosowanym społecznie i zagrożonym niedostosowaniem społecznym, regulamin pracy Zespołu Wspierającego ds. pomocy psychologicznopedagogicznej uczniom posiadającym orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, zasady opracowania Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych, zasady 24

dokumentowania organizacji i działań w zakresie pomocy psychologicznopedagogicznej oraz postanowienia końcowe i załączniki. Dokument opracowany został w oparciu o obowiązujące przepisy prawne. Zapisy regulują, porządkują i opisują działania i sposoby postępowania przy organizacji i udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole. Dokument był udostępniony nauczycielom na stronie szkolnej w zakładce Dla nauczyciela oraz w dokumentacji szkoły w segregatorze (regulaminy, procedury). 3. Formy wsparcia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Na podstawie analizy dzienników organizacji pomocy pp oraz dokumentacji psychologa i pedagoga szkolnego stwierdzamy, że w szkole prowadzone są następujące zajęcia dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi: - zajęcia rewalidacyjne, - zajęcia socjoterapeutyczne - zajęcia dydaktyczno- wyrównawcze, - zajęcia rozwijające umiejętności uczenia się, - zajęcia specjalistyczne: * korekcyjno- kompensacyjne, * logopedyczne, * rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne, * inne o charakterze terapeutycznym, - zajęcia rozwijające uzdolnienia uczniów,. - zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia Łącznie 213 uczniów realizuje różne zajęcia w ramach pomocy psychologicznopedagogicznej. 4. Formy doskonalenia nauczycieli w zakresie pracy z uczniem z dysfunkcjami organizowane w szkole. W szkole odbyły się następujące doskonalenia nauczycieli w zakresie pracy z uczniem z dysfunkcjami: - szkolenie System pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wspierania uczniów Rada Pedagogiczna w dniu 14 IX 2017r. - zapoznanie z dostosowaniami warunków i form do indywidualnych potrzeb uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi do egzaminu gimnazjalnego - Rada Pedagogiczna w dniu 28 IX 2017r. - szkolenie Spektrum autyzmu w dniu 16 III 2018r. 5. Wychowawcy klas, jako koordynatorzy ppp zwoływali zespoły wychowawcze celem opracowania zasad pracy z uczniem objętym pomocą pp, informowania nauczycieli o potrzebach swoich wychowanków, skutecznie integrowali zespół uczących nauczycieli w procesie wspierania uczniów. Analiza dzienników organizacji pomocy pp wskazuje, iż wychowawcy analizują opinie i orzeczenia z poradni psychologiczno-pedagogicznej, określają potrzeby ucznia we współpracy z grupą nauczycieli prowadzących zajęcia w klasie, opracowują dostosowania wymagań do możliwości uczniów, wnioskują o objęcie wychowanka 25

pomocą psychologiczno-pedagogiczną, prowadzą dokumentację rejestrującą podejmowane działania w zakresie organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniom swojej klasy. Zebrania nauczycielskich zespołów klasowych odbywają się w miarę potrzeb, powoływane są przez wychowawcę. Odbyły się 74 spotkania. Zespoły na podstawie orzeczenia oraz innych źródeł informacji (wywiad z rodzicami, obserwacja ucznia, udostępnione przez rodziców wyniki badań lekarskich i zaświadczeń) opracowują Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny na okres wskazany w orzeczeniu. Zespół, co najmniej dwa razy w roku szkolnym, dokonuje okresowej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia, uwzględniając ocenę efektywności programu oraz- w miarę potrzeb- dokonuje modyfikacji programu. 6. Skuteczność udzielanej w szkole pomocy psychologiczno-pedagogicznej: frekwencja uczniów na zajęciach, poprawa w nauce, pokonywaniu trudności i integracji w klasie. Frekwencja uczniów na zajęciach w ramach pomocy psychologiczno- pedagogicznej (na podstawie sprawozdania lidera zespołu dotyczące form udzielanej w szkole pomocy): - zajęcia rewalidacyjne 85% - zajęcia socjoterapeutyczne- 37,3% - zajęcia dydaktyczno- wyrównawcze- 64,7% - zajęcia rozwijające umiejętności uczenia się- 6 - zajęcia specjalistyczne: * korekcyjno- kompensacyjne- 75,3% * logopedyczne- 48,7% * rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne- 64% * inne o charakterze terapeutycznym 8 - zajęcia rozwijające uzdolnienia uczniów 89% - zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia 91% Średnia frekwencja 69,5% Ogólnie skuteczność działań można określić na poziomie zadowalającym. Zajęcia przyczyniły się do niwelowania braków edukacyjnych, co wynika z zapisów dotyczących efektywności pomocy udzielanej uczniom. 7. Trudności w procesie organizacji i świadczenia pomocy pp. Na podstawie zapisów w dzienniku pomocy psychologiczno-pedagogicznej do głównych trudności w procesie organizacji i świadczenia pomocy należy zaliczyć brak zgód rodziców na udział dzieci w zajęciach zalecanych w opiniach. Problem dotyczy głównie uczniów klas siódmych oraz drugich i trzecich gimnazjalnych jest to 26 uczniów. 8. Nauczyciele w ramach 40 to godzinnego czasu pracowali z uczniami mającymi trudności w nauce. W ramach czynności wynikających z zadań statutowych szkoły oraz czasu pracy nieprzekraczającego 40 godzin nauczyciele prowadzą następujące zajęcia: - zajęcia dydaktyczno- wyrównawcze 16h, - zajęcia korekcyjno-kompensacyjne 6h, - zajęcia socjoterapeutyczne - 2h, 26

- zajęcia logopedyczne 1h, - rewalidacja 1h, - zajęcia z uczniem słabym 1h, - zajęcia rozwijające umiejętność uczenia się 1h, Ponadto są prowadzone: - koła zainteresowań 29h, (zajęcia sportowe, biblioteczne, muzyczne, plastyczne, językowe, komunikacyjne). IV. ANALIZA ODPOWIEDZI NA PYTANIA KLUCZOWE ZAWARTE W PROJEKCIE EWALUACJI 4.1 Czy nauczyciele znają nowe zasady organizacji i świadczenia ppp określone w przepisach i wewnątrzszkolnej procedurze organizacji pomocy ppp? W szkole pomoc psychologiczno-pedagogiczna organizowana jest w oparciu o zawarte w Statucie zapisy, które jednocześnie są zgodne z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa oświatowego oraz o dokument System pomocy psychologicznopedagogicznej oraz wspierania uczniów. Wychowawcy rejestrują działania w dzienniku dostosowanym do dokumentowania pomocy psychologiczno-pedagogicznej zgodnym z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej. Wszyscy nauczyciele znają nowe zasady organizacji i świadczenia ppp określone w przepisach i wewnątrzszkolnej procedurze organizacji pomocy, co potwierdzają wyniki ankiety: 72%- dobrze, 21%- bardzo dobrze, 7%- średnio. Wszyscy nauczyciele zostali zapoznani z Systemem pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wspierania uczniów i przestrzegają zasad określonych w wewnętrznej procedurze organizacji ppp. Większość nauczycieli zna wewnątrzszkolne przepisy w zakresie organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w stopniu dobrym i bardzo dobrym, 9% deklaruje znajomość w stopniu średnim. Dokument System pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wspierania uczniów unifikuje postępowanie nauczycieli i dokumentowanie działań nauczyciela w zakresie ppp. 4.2 Czy wszyscy uczniowie, w ocenie nauczycieli, otrzymali wsparcie w szkole? Szkoła zapewnia profesjonalne wsparcie uczniom o szczególnych potrzebach edukacyjnych. Stara się, aby pomoc była dostępna, zindywidualizowana, dostosowana do rzeczywistych potrzeb i możliwości psychofizycznych ucznia oraz efektywna. Wszyscy wychowawcy 10 - zaznaczyli, iż każdy uczeń otrzymał wsparcie w ramach pomocy psychologiczno- pedagogicznej, co potwierdził wywiad z pedagogiem szkolnym. Szkoła współpracuje z podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom. Psycholog i pedagodzy szkolni wskazali na współpracę z następującymi podmiotami: poradniami psychologiczno- pedagogicznymi, asystentami rodzin, kuratorami sądowymi, sądem rodzinnym, Poradnią Zdrowia Psychicznego, świetlicą środowiskową. Współpraca jest pomocna w diagnozowaniu uczniów i wsparciu rodziców oraz udzielaniu bezpośredniej pomocy. 27

4.3 Jakie formy pomocy były wykorzystywane w pracy z uczniami mającymi trudności w nauce, uczniami ze specjalnymi potrzebami, z uczniami z niepełnosprawnością, niedostosowaniem społecznym, etc? Wśród działań zwiększających szanse edukacyjne uczniów prowadzonych przez szkołę najczęściej wymieniano koła zainteresowań - 91%, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze- 89%, zajęcia terapeutyczne - 84%, zajęcia rozwijające kompetencje- 84%, pozostałe to zajęcia korekcyjno-kompensacyjne, zajęcia logopedyczne, indywidualna ścieżka edukacyjna. Do najczęściej wymienianych form pomocy udzielanej uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi zaliczono zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze (48%), dostosowanie wymagań (29%), zajęcia rewalidacyjne (21%), zajęcia rozwijające uzdolnienia (21%), zajęcia z pedagogiem i psychologiem( 17%), indywidualizacja pracy (15%), konsultacje z uczniami i rodzicami (14%). Z analizy dokumentów, ankiet oraz wywiadu z pedagogiem wynika, że w szkole udzielana jest pomoc psychologiczno- pedagogiczna w następujących formach: - zajęcia rewalidacyjne, - zajęcia socjoterapeutyczne, - zajęcia dydaktyczno- wyrównawcze, - zajęcia rozwijające umiejętności uczenia się, - zajęcia specjalistyczne (korekcyjno- kompensacyjne, logopedyczne, rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne), - zajęcia rozwijające uzdolnienia uczniów, - zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia. Łącznie 213 uczniów realizuje różne zajęcia w ramach pomocy psychologicznopedagogicznej. Dana forma pomocy jest oferowana uczniowi zgodnie z opinią lub orzeczeniem Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej. 4.4 Jaka, wg samooceny nauczycieli, jest ich wiedza i umiejętności w zakresie: indywidualizacji nauczania, dostosowywania wymagań edukacyjnych do specjalnych potrzeb i możliwości uczniów, metodyki pracy z uczniami z dysfunkcjami? Poziom wiedzy i umiejętności w zakresie indywidualizacji nauczania, dostosowania wymagań edukacyjnych, specjalnych potrzeb i możliwości uczniów kształtuje się w stopniu dobrym i bardzo dobrym. 15% nauczycieli określa swój poziom jako dostateczny, a 2% jako słaby. Z wywiadu z pedagogiem szkolnym można wnioskować, iż większość nauczycieli posiada wiedzę w tym zakresie i wie, jak organizować pomoc psychologiczno- pedagogiczną, są jednak osoby, które dysponują mniejszą wiedzą i powinny się doskonalić. Nauczyciele zazwyczaj poprawnie dokonują dostosowania wymagań do możliwości uczniów, co potwierdza pedagog szkolny. Prawie wszyscy nauczyciele diagnozują możliwości edukacyjne swoich uczniów, dwóch nauczycieli wykazało, że nie przeprowadza diagnozy. Nauczyciele stosują różnorodne formy diagnozowania. Do najczęściej wymienianych należą: sprawdziany, obserwacje, diagnozy, testy. Stosowana jest również ewaluacja po zajęciach, analiza prac i wyników, diagnoza po zajęciach. Wszyscy nauczyciele realizują na swoich zajęciach zalecenia Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej oraz podejmują działania motywujące, uwzględniające 28

indywidualizację procesu edukacyjnego uczniów. Do najczęściej wymienianych należą: zachęcanie do aktywnego udziału w lekcji, stosowanie ocen za zaangażowanie i chęć podejmowania dodatkowego wysiłku, umożliwienie poprawy oceny, stosowanie pochwał na forum klasy, stosowanie dodatkowych ocen za udział w konkursach. 4.5 Czy organizowane formy doskonalenia nauczycieli w zakresie pracy z uczniem z dysfunkcjami były użyteczne i pomocne w pracy poszczególnych nauczycieli? Prawie wszyscy ankietowani uznali formy doskonalenia organizowane przez szkołę z zakresu udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej za przydatne(98%), jedna osoba uznała je za nieprzydatne. Można więc stwierdzić, że zorganizowane formy doskonalenia były użyteczne dla doskonalenia umiejętności w pracy z uczniami z dysfunkcjami. Ponadto badani wymienili następujące obszary, w których potrzebne jest doskonalenie kadry pedagogicznej naszej placówki w celu zwiększenia skuteczności udzielanej pomocy: - praca z uczniem niedostosowanym społecznie; - samodzielna praca ucznia w domu; - dostosowanie wymagań podstawy programowej do indywidualnych potrzeb uczniów; - praca z uczniem sprawiającym trudności wychowawcze; - jak reagować na agresję?; - sposoby pracy z uczniem ze specjalnymi potrzebami innowacyjność w tym zakresie; - zajęcia praktycznego wykorzystania wiedzy i umiejętności. 4.6 Czy wychowawcy klas, jako koordynatorzy ppp właściwie realizowali obowiązki w zakresie: informowania nauczycieli o potrzebach swoich wychowanków, skutecznie integrowali zespół uczących nauczycieli w procesie wspierania uczniów, zwoływali zespoły wychowawcze celem opracowania zasad pracy z uczniem objętym pomocą pp.? W szkole funkcjonują zespoły ds. pomocy psychologiczno- pedagogicznej, w skład których wchodzą nauczyciele uczący, wychowawcy oraz nauczyciele specjaliści prowadzący zajęcia z konkretnym uczniem. Pracę zespołu koordynuje wychowawca klasy. Częstotliwość spotkań jest zgodna z obowiązującymi przepisami. Wychowawcy informują nauczycieli o potrzebach swoich wychowanków, integrują zespół uczących nauczycieli w procesie wspierania uczniów oraz zwołują zespoły wychowawcze celem opracowania zasad pracy z uczniem objętym pomocą pp. Większość nauczycieli uważa, iż wychowawcy wywiązywali się z roli koordynatorów pomocy pp dla uczniów swojej klasy w stopniu dobrym i bardzo dobrym. 21% ankietowanych ocenia pracę wychowawców dostatecznie, a 2% słabo. Według pedagoga szkolnego wychowawcy właściwie wywiązywali się ze swoich obowiązków. Na bieżąco rozpoznawali potrzeby uczniów, występowali z wnioskami do dyrektora szkoły o objęcie uczniów pomocą, zwoływali zespoły w celu opracowania odpowiedniej dokumentacji, wymieniali informacje z nauczycielami celem jednolitych oddziaływań wychowawczych. Nauczyciele pracowali zespołowo podczas opracowywania programów pomocy, oceny efektywności pp, IPET-ów. Z analizy dokumentów wynika, że zespoły na podstawie orzeczenia oraz innych źródeł informacji (wywiad z rodzicami, obserwacja ucznia, udostępnione przez rodziców 29

wyniki badań lekarskich i zaświadczeń) opracowują indywidualny program edukacyjnoterapeutyczny na okres wskazany w orzeczeniu. Zespół, co najmniej dwa razy w roku szkolnym, dokonuje okresowej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia, uwzględniając ocenę efektywności programu oraz- w miarę potrzeb- dokonuje modyfikacji programu. Odbyły się 74 spotkania zespołów wychowawczych, co wynika z zapisów w dziennikach pomocy psychologiczno- pedagogicznej. Można stwierdzić, że troska i aktywność wychowawców mobilizowała zespoły nauczycielskie do pracy na rzecz likwidowania trudności wychowanków w nauce. 4.7 Czy w ocenie nauczycieli pomoc ppp była efektywna? Wszyscy ankietowani uznali, iż podjęte przez szkołę działania wpływają na zwiększenie szans edukacyjnych uczniów. Nauczyciele ocenili w ankiecie organizację oraz efektywność nowych form pomocy Psychologiczno-pedagogicznej wprowadzonych od września 2017r. Ocena jest następująca: - organizacja nowych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej przeważała ocena dobra (46%), 3% badanych oceniło organizację jako bardzo słabą (1p.). - efektywność nowych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej przeważała ocena dobra (53%). 4% badanych oceniło efekty jako słabe (2p.). 93% nauczycieli stwierdza, że udzielana pomoc psychologiczno- pedagogiczna w mijającym roku szkolnym była efektywna, trzech nauczycieli uznało, że nie przyniosła zamierzonych efektów. Pedagodzy i psycholog szkolny stwierdzili, że uczniowie osiągają mniejsze lub większe postępy w nauce i drobne sukcesy, stopniowo usprawniają zaburzone funkcje, pracują na miarę swoich możliwości. Frekwencja uczniów na zajęciach w ramach pomocy psychologiczno- pedagogicznej (na podstawie sprawozdania lidera zespołu dotyczące form udzielanej w szkole pomocy): - zajęcia rewalidacyjne 85% - zajęcia socjoterapeutyczne- 37,3% - zajęcia dydaktyczno- wyrównawcze- 64,7% - zajęcia rozwijające umiejętności uczenia się- 6 - zajęcia specjalistyczne (korekcyjno- kompensacyjne- 75,3%, logopedyczne- 48,7%, rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne- 64%, inne o charakterze terapeutycznym 8) - zajęcia rozwijające uzdolnienia uczniów 89% - zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia 91% Średnia frekwencja 69,5%. Frekwencja uczniów w klasach gimnazjalnych jest niezadowalająca, co potwierdza pedagog szkolny. Ogólnie skuteczność działań można określić na poziomie zadowalającym. Zajęcia przyczyniły się do niwelowania braków edukacyjnych, co wynika z zapisów dotyczących efektywności pomocy udzielanej uczniom. Do szkoły nie wpłynęła żadna skarga na opiekę nad uczniem wymagającym pomocy psychologiczno- pedagogicznej. 30

4.8 Z jakimi trudnościami spotkali się nauczyciele w procesie organizacji świadczenia pomocy psychologiczno- pedagogicznej? Najwięcej trudności w trakcie udzielania pomocy psychologiczno- pedagogicznej stwarzali uczniowie i rodzice poprzez niechęć z jej korzystania (79%). Ankietowani wymienili też trudności w ustalaniu form pomocy uczniom bez orzeczeń ze względu na małą liczbę godzin w arkuszu organizacyjnym(36%). Pozostałe to trudności w diagnozowaniu wpływu czynników środowiskowych na funkcjonowanie uczniów oraz trudności w realizacji podstawy programowej w przypadku zindywidualizowanej ścieżki kształcenia i indywidualnego nauczania. Pedagog szkolny stwierdził, że trudności mogły dotyczyć opracowywania i wypełniania dużej ilości dokumentacji, niesystematycznego korzystania przez uczniów z oferowanych form pomocy i braku współpracy z rodzicami. W klasach gimnazjalnych istnieje problem dużego obciążenia uczniów zajęciami obowiązkowymi i dostosowania zajęć dodatkowych do planu lekcji. Na podstawie zapisów w dzienniku pomocy psychologiczno- pedagogicznej do głównych trudności w procesie organizacji i świadczenia pomocy należy zaliczyć brak zgód rodziców na udział dzieci w zajęciach zalecanych w opiniach. Problem dotyczy głównie uczniów klas siódmych oraz drugich i trzecich gimnazjalnych jest to 26 uczniów. 4.9 Jakich form pomocy pp, mimo że była zalecana w opiniach lub orzeczeniach nie można było zorganizować w szkole? Według ankietowanych nie można było zorganizować w szkole gimnastyki korekcyjnej(5%), zajęć logopedycznych(5%), kół zainteresowań(3%) oraz zajęć relaksacyjnych(3%). W ramach czynności wynikających z zadań statutowych szkoły oraz 40 to godzinnego czasu pracy nauczyciele pracowali z uczniami mającymi trudności w nauce. Nauczyciele prowadzą następujące zajęcia z zakresu udzielania pomocy psychologicznopedagogicznej: - zajęcia dydaktyczno- wyrównawcze 16h, - zajęcia korekcyjno-kompensacyjne 6h, - zajęcia socjoterapeutyczne - 2h, - zajęcia logopedyczne 1h, - rewalidacja 1h, - zajęcia z uczniem słabym 1h, - zajęcia rozwijające umiejętność uczenia się 1h. Ponadto są prowadzone: - koła zainteresowań 29h, (zajęcia sportowe, biblioteczne, muzyczne, plastyczne, językowe, komunikacyjne), - Szkolny Wolontariat. V. WNIOSKI I REKOMENDACJE 5.1 Określenie mocnych i słabych stron Mocne strony Pomoc psychologiczno- pedagogiczna organizowana jest w szkole zgodnie Słabe strony 15% nauczycieli określa swój poziom wiedzy i umiejętności w zakresie 31

z obowiązującymi przepisami. Wszyscy nauczyciele znają nowe zasady organizacji i świadczenia pomocy psychologiczno- pedagogicznej określone w przepisach i wewnątrzszkolnej procedurze. Nauczyciele znają i respektują zalecenia opinii i orzeczeń Poradni Psychologiczno- Pedagogicznych. Wychowawcy informują nauczycieli o potrzebach swoich wychowanków, integrują zespół uczących nauczycieli w procesie wspierania uczniów oraz zwołują zespoły wychowawcze. Podjęte przez szkołę działania wpływają na zwiększenie szans edukacyjnych uczniów. indywidualizacji nauczania, dostosowania wymagań edukacyjnych, specjalnych potrzeb i możliwości uczniów jako dostateczny, a 2% jako słaby. Świadczenie uczniom pomocy psychologiczno- pedagogicznej utrudnia brak zgody rodziców na udział dzieci w zajęciach zalecanych w opiniach. Problem dotyczy głównie uczniów klas siódmych oraz drugich i trzecich gimnazjalnych jest to 26 uczniów. Niesystematyczne korzystanie przez uczniów z oferowanych form pomocy niezadowalająca frekwencja. 5.2 Wnioski 1. Szkoła realizuje zadania wynikające z zapisów prawa oświatowego, dotyczące wspierania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. 2. Szkoła posiada dobre warunki do wykonywania zadań z zakresu specjalistycznej pomocy psychologiczno-pedagogicznej. W szkole zatrudnionych jest dwóch pedagogów, jeden psycholog oraz doradcy zawodowi. 3. Wszyscy nauczyciele zostali zapoznani z Systemem pomocy psychologicznopedagogicznej oraz wspierania uczniów. 4. Wszyscy nauczyciele przestrzegają zasad określonych w wewnętrznej procedurze organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej. 5. Dokument System pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wspierania uczniów unifikuje postępowanie nauczycieli i dokumentowanie działań nauczyciela w zakresie ppp. 6. Prowadzona jest współpraca z różnymi instytucjami wspierającymi pracę szkoły w zakresie wsparcia ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Są to następujące instytucje: Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna w Nysie, Ośrodek Pomocy Społecznej w Paczkowie, Sąd Rejonowy w Nysie, Komisariat Policji w Paczkowie, Świetlica Środowiskowa w Paczkowie, Ośrodki Doskonalenia Nauczycieli. Współpraca jest pomocna w diagnozowaniu uczniów i wsparcia rodziców oraz udzielaniu bezpośredniej pomocy. 32

7. Każdy uczeń wymagający pomocy psychologiczno-pedagogicznej ją otrzymał. 8. Nauczyciele pracowali zespołowo podczas opracowywania programów pomocy, oceny efektywności, IPET-ów, a aktywność wychowawców mobilizowała zespoły nauczycielskie do pracy na rzecz likwidowania trudności wychowanków w nauce. 9. Nauczyciele poprawnie dokonują dostosowania wymagań do możliwości uczniów. 10. Podjęte przez szkołę działania wpływają na zwiększenie szans edukacyjnych uczniów. 11. Formy doskonalenia nauczycieli w zakresie pracy z uczniem z dysfunkcjami były użyteczne i pomocne w pracy poszczególnych nauczycieli. 12. Szkoła ma bogatą ofertę zajęć dydaktycznych i specjalistycznych skierowanych do uczniów wymagających pomocy psychologiczno-pedagogicznej. 13. Nie wszyscy uczniowie z opiniami i orzeczeniami korzystają z oferowanej pomocy psychologiczno-pedagogicznej. 14. Istnieje problem niesystematycznego korzystania przez uczniów z oferowanych form pomocy. 15. Formy udzielanej uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej są adekwatne do zaleceń poradni. 16. Nauczyciele wyrażają chęć doskonalenia wewnątrzszkolnego z zakresu pomocy psychologiczno pedagogicznej. 5.3 Rekomendacje 1. Przygotowując ofertę zajęć pozalekcyjnych na kolejny rok szkolny, rozpoznać potrzeby uczniów i zaplanować wszystkie, w miarę możliwości, potrzebne zajęcia. 2. Należy wypracować metody zachęcające uczniów do systematycznego udziału w zajęciach pozalekcyjnych. 3. Za konieczne uznaje się podejmowanie skuteczniejszych działań angażujących rodziców w proces pomocy psychologiczno-pedagogicznej własnemu dziecku. 4. Zaplanować doskonalenie kadry pedagogicznej naszej placówki w celu pogłębiania wiedzy z zakresu pomocy psychologiczno- pedagogicznej i zwiększenia skuteczności udzielanej pomocy. VI. Załączniki 1. Kwestionariusz ankiety dla nauczyciel załącznik 1. 2. Kwestionariusz dyspozycji do analizy dokumentów załącznik 2. 3. Kwestionariusz wywiadu z pedagogiem szkolnym załącznik 3. Ewaluacja została przeprowadzona przez zespół w składzie: Beata Sito, Renata Jasińska, Krystyna Gaweł, Małgorzata Gaweł 33