luty Język polski klasa VII Myśli i słowa Wymogi podstawy programowej Imiesłowowy równoważnik zdania, jego poprawne stosowanie, przekształcanie go na zdanie złożone i odwrotnie. Wypowiedzenia wielokrotnie złożone. Mowa niezależna i zależna.przekszyałcanie mowy zależnej na niezależną i odwrotnie. Opis przeżyć wewnętrznych. Recenzja książki. Słowotwórstwo: wyrazy podstawowe i pochodne, formanty. Zadania do wykonania: Udowodnij, że Skawiński czytał Pana Tadeusza nie tylko oczami, lecz i sercem. imiesłowowy równoważnik zdania 1. Pary zdań przekształć w zdania złożone z imiesłowowym równoważnikiem zdania. Tam, gdzie przekształcenie nie jest możliwe, postaw kreskę. (0 4 p.) a) Zobaczył czerwone światło. Gwałtownie przystanął. 1
a) Rozmawiałem z nim. Bardzo się denerwował. a) Usłyszałem głos dzwonka. Pobiegłem do sali. a) Obserwował ich los. Przypominał sobie własne dzieje. 2. Zdania z imiesłowowym równoważnikiem przekształć w zdania złożone. (0 2 p.) a) Uczniowie, opuściwszy po lekcjach szkołę, udali się na lodowisko. a) Przeczytawszy instrukcję obsługi, sprawnie podłączyli urządzenie. 3. Wyjaśnij, dlaczego podane zdania są niepoprawne. Zapisz właściwą wersję. (0 4 p.) a) Pijąc herbatę, zadzwonił dzwonek. Wyjaśnienie: Zdanie poprawione: a) Zapraszając gości, wyprawił na ich cześć ucztę. Wyjaśnienie: 2
Zdanie poprawione: 4. Która z czynności w podanym zdaniu jest wcześniejsza? (0 1 p.) Odrobiwszy lekcje, marzyłem o chwili odpoczynku. A. Wcześniejsza jest czynność wyrażona imiesłowowym równoważnikiem zdania. B. Wcześniejsza jest czynność wyrażona osobową formą czasownika. C. Obydwie czynności są równoczesne. D. Nie da się tego określić. 5. Podane wypowiedzenia złożone podziel pionową kreską na wypowiedzenia składowe. Następnie narysuj wykres i nazwij. (0 10 p.) a) Obudziwszy się, zobaczył zgromadzoną wokół siebie rodzinę. a) Kiedyś zdarzyło się, że byłem na ciebie zły. a) Okolica była taka, że łatwo zabłądziłem. a) Dzieci, czekając na Mikołaja, stają się grzeczniejsze. a) Sprawdźmy w słowniku, jak to trzeba napisać. 3
6. W podanych zdaniach podkreśl orzeczenia i imiesłowy. Wstaw brakujące przecinki. (0 5 p.) a) Zapomniawszy o klasówce poszliśmy do kina. b) Afisze kusząc fotosami aktorów zachęcały do obejrzenia nowej produkcji. c) Sądząc że nic się złego nie stanie kupiliśmy bilety. d) Śpiąc najlepiej odpoczywamy. e) Dokonawszy świetnego wyboru radośnie ruszyliśmy do sali. Wykonaj następujące zadania. 1. Dokonaj analizy składniowej podanych zdań: narysuj wykresy, nazwij zdania składowe. a) Zza drzwi, które otworzyły się ze skrzypieniem, wyjrzała dziewczynka, ale nie pozwoliła mu wejść do środka, bo była w domu sama. b) Jeśli dobrze wykonasz zadanie, możesz być pewna, że otrzymasz zasłużoną nagrodę, na której tak bardzo ci zależy. c) Książka była taka, że trudno było się od niej oderwać, ale nie zapomniałem o tym, że tego popołudnia miałem jeszcze pomalować płot. 4
d) Powinniśmy uprawiać sport, mimo że nie wszyscy są o tym przekonani i są zdania, że nie ma on wpływu na zdrowie. e) Drżąc z zimna, zapukał kilka razy do drzwi, ale nikt nie otworzył, mimo że z mieszkania dochodziły odgłosy wesołej zabawy. 2. Zdania w mowie niezależnej przekształć w mowę zależną. a) Lekarz zapytał chorego: Jak pan się czuje?. b) Idąc ulicą Wiślaną, dojdzie się na stację kolejową uprzejmie odpowiedział przechodzień... 3. Zdania w mowie zależnej przekształć w mowę niezależną. a) Profesor przypomniał, że czas ich studiów nieubłaganie zbliża się ku końcowi.. b) Reżyser dopytywał się widzów, czy podobała im się ostatnia sztuka prezentowana w Teatrze Telewizji.. 5
Słowotwórstwo: wyrazy podstawowe i pochodne, formanty. 1. Uzupełnij tabelę. (0 8 p.) Wyraz pochodny Znaczenie (parafraza słowotwórcza) Wyraz podstawowy zbiegać z- śpiewać -ak to, że coś lata -anie herbaciarnia herbata kobieta nauczyciel czarownik ten, kto jest przystojny Formant 2. Do podanych wyrazów podstawowych dopisz wyrazy pokrewne o wskazanym zabarwieniu emocjonalnym. (0 4 p.) -ak wilk łapa nos słoń Wyraz o zabarwieniu dodatnim Wyraz o zabarwieniu ujemnym 3. Jakie znaczenie nadaje wyrazowi pochodnemu użycie każdego z podanych formantów? Uzupełnij tabelę. (0 5 p.) -arka -ak -arnia -ek -anin Formant Przykład Kategoria znaczeniowa 4. Od podanych wyrazów utwórz wskazane części mowy. (0 5 p.) a) grać... (czasownik dokonany) b) błękitny..... (rzeczownik) c) papier... (przymiotnik) 6
d) wygrywać...... (rzeczownik) e) ubranie...... (rzeczownik zdrobniały) 7