Program poprawy efektywności kształcenia i wychowania Szkoła Podstawowa Nr 15 we Wrocławiu Okres realizacji: 1.09.2015 do 31.08.2018 Program został opracowany w związku z wynikami ewaluacji zewnętrznej w zakresie wymagania: Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. Wnioski z ewaluacji zewnętrznej wymagające działań korygujących: 1. Nauczyciele stosują zróżnicowane metody pracy z uczniami, podejmują działania w celu motywowania ich do aktywnego uczenia się, nie przekłada się to jednak na zainteresowanie uczniów tematem zajęć oraz motywacje do nauki. 2. W szkole mało skuteczne są działania nauczycieli związane z kreowaniem atmosfery pozytywnie wpływającej na aktywne uczenie się uczniów. Większość rodziców i uczniów nie dostrzega działań nauczycieli, które dopingowałyby i angażowały dzieci do aktywnego i skutecznego uczenia się. 3. Większość nauczycieli informuje uczniów o kryteriach oceniania, ale informacja zwrotna nie pomaga im w uczeniu się i planowaniu własnego rozwoju. 4. Nauczyciele odwołują się podczas zajęć do doświadczeń uczniów z życia codziennego, łączą wiedzę międzyprzedmiotową, ale działania takie nie odbywają się na większości zajęć. 5. Uczniowie maja poczucie, że ich sukcesy wynikają głównie z własnego zaangażowania i czasu poświęconego nauce. 6. Na większości zajęć nauczyciele nie tworzą warunków do realizowania pomysłów uczniów w procesie uczenia się. 7. Działania nauczycieli umożliwiające uczniom uczenie się od siebie nawzajem nie są powszechne. 1
Cele: 1. Planowanie procesów edukacyjnych w szkole służy rozwojowi uczniów. 2. Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania. 3. Informacja zwrotna dla ucznia i rodzica o postępach w nauce dziecka pomaga uczniom uczyć się i planować indywidualny rozwój. 4. Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się. 5. Nauczyciele i uczniowie tworzą atmosferę sprzyjającą uczeniu się. 6. Nauczyciele motywują uczniów do aktywnego uczenia się. 7. Nauczyciele stosują różne metody pracy dostosowane do potrzeb ucznia. 8. Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. 9. Uczniowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. 10. Uczniowie uczą się od siebie nawzajem. Obszary działań: Doskonalenie nauczycieli. Praca z uczniem. Wsparcie psychologiczno-pedagogiczne. Nadzór dyrektora szkoły. Zadania: 1. Podniesienie poziomu umiejętności nauczycieli w zakresie stosowanych metod nauczania. 2. Organizowanie procesu dydaktyczno-wychowawczego w szkole w sposób sprzyjający uczeniu się. 3. Organizowanie wsparcia psychologiczno-pedagogicznego w szkole w sposób sprzyjający uczeniu się. 4. Kontrola realizacji i ewaluacja programu. 2
Obszar I Działanie Sposób realizacji Termin Efekty działań Organizacja i przeprowadzenie szkolenia dla nauczycieli z zakresu stosowania wybranych metod aktywizujących: Odpowiadam za ciebie Uczył Marcin Marcina Słowo i obraz Organizacja i przeprowadzenie szkolenia dla nauczycieli: Mój uczeń dzieli się wiedzą z innymi, czyli jak pracować z uczniem, aby wzrosła jego odpowiedzialność za uczenie się. Organizacja i przeprowadzenie szkolenia z zakresu Oceniania Kształtującego Warsztaty dla nauczycieli. wrzesień 2015 wrzesień 2016 wrzesień 2017 Nauczyciele włączają do swojego warsztatu pracy umiejętności nabyte (udoskonalone) podczas warsztatów w okresie od grudnia konsekwentnie stosują je na zajęciach z uczniami. Praca ciągła: Od grudnia 2015 Od grudnia 2016 Od grudnia 2017 Warsztaty dla nauczycieli październik 2015 Nauczyciele włączają do swojego warsztatu pracy umiejętności nabyte (udoskonalone) podczas warsztatów w okresie od lutego 2016 konsekwentnie stosują je na zajęciach z uczniami. Warsztaty dla nauczycieli: planowanie i realizowanie zajęć z zastosowaniem elementów OK. praca ciągła: od II półrocza roku szkolnego 2015/2016 listopad 2015 listopad 2016 1. Nauczyciele konsekwentnie stosują zróżnicowane metody pracy z uczniami. 2. Podejmowane działania umożliwiają uczniom uczenie się od siebie nawzajem. Uczniowie: - aktywnie uczestniczą w rozwiązywaniu problemów edukacyjnych na zajęciach - uzasadniają własne stanowisko - stosują właściwą komunikację - potrafią aktywnie słuchać - wykazują umiejętność opiniowania, oceniania zadania 3. Podejmowane działania wpływają na wzrost zainteresowania uczniów tematyką zajęć. Uczniowie chętnie korzystają z pomocy nauczyciela, pomagają sobie nawzajem. 4. Nauczyciele konsekwentnie stosują 3
Nauczyciele włączają do swojego warsztatu pracy umiejętności nabyte (udoskonalone) na warsztatach - konsekwentnie stosują je na zajęciach z uczniami. praca ciągła: wrzesień 2015: opracowanie pytań kluczowych do rozkładów materiału. Od grudnia 2015: systematyczne stosowanie pytań kluczowych, celów w języku ucznia i NaCoBeZu podczas zajęć z uczniami elementy oceniania kształtującego: - pytania kluczowe - cele w języku ucznia - NaCoBeZu - Informacja zwrotna - Samoocena - Ocena koleżeńska wrzesień 2016: systematyczne stosowanie informacji zwrotnej, samooceny, oceny koleżeńskiej podczas zajęć z uczniami 4
Obszar II Działanie Sposób realizacji Termin Efekty działań Stworzenie zestawu - Zespoły przedmiotowe wspólnie opracowują wrzesień 1. Nauczyciele skutecznie stosują problemów do tematykę do realizacji międzyprzedmiotowej październik 2015 elementy oceniania kształtującego: rozwiązywania na różnych - Zespoły przedmiotowe wspólnie opracowują uczniowie znają i rozumieją kryteria przedmiotach z problemy zadania, które są realizowane w listopad-grudzień sukcesu. Informacja zwrotna pomaga uwzględnieniem integracji trakcie roku szkolnego na zajęciach z uczniami. 2015 im się uczyć. międzyprzedmiotowej. 2. Nauczyciele we współpracy organizują procesy edukacyjne: Opracowanie i realizacja scenariuszy zajęć w ramach projektu Szkoła w mieście. W ramach wdrożonej innowacji pedagogicznej uczniowie realizują wybrane treści z podstawy programowej w przestrzeni miasta. I etap edukacyjny: 1 x w miesiącu przez kolejne 3 lata II etap edukacyjny: odwołują się w praktyce do doświadczeń ucznia, wskazują związki treści międzyprzedmiotowych z życiem codziennym. Klasy V: 3. Uczniowie współdziałają w realizacji 1 x w tygodniu projektów międzyprzedmiotowych: Klasy IV i VI: planują swoją pracę, dzielą się 1 x w semestrze zadaniami, pomagają sobie Wdrożenie innowacji wzajemnie, prezentują efekty swojej pedagogicznej Nauka i technologia dla żywności (interdyscyplinarny program nauczania przedmiotów matematyczno- Uczniowie klas VI w ramach innowacji pedagogicznej realizują projekty edukacyjne, które prezentowane są społeczności szkolnej i rodzicom po I półroczu. W pierwszym półroczu roku szkolnego przez kolejne 3 lata pracy. 5
przyrodniczych). Wdrożenie Uczniowie klas IV realizują program Trzy żywioły Rok szkolny interdyscyplinarnego podczas zajęć pozalekcyjnych przez jeden rok szkolny. 2015/2016: zajęcia programu nauczania W latach następnych nauczyciele przyrody opracowują pozalekcyjne dla przedmiotów matematyczno- program realizacji podstawy programowej z klas IV w ramach przyrodniczych Trzy wykorzystaniem dotychczasowych doświadczeń programu Trzy żywioły. (realizacja treści podstawy metodą projektu żywioły edukacyjnego) Rok szkolny 2016/2017: wdrożenie programu do realizacji przyrody dla całego etapu edukacyjnego Informowanie uczniów Wychowawcy organizują seminaria dla rodziców na do 15 września 1. Uczeń i jego rodzic/prawny opiekun i rodziców o kryteriach temat oceniania kształtującego. każdego roku znają i rozumieją system oceniania, oceniania, zwłaszcza szkolnego zwłaszcza funkcje oceniania oceniania kształtującego. sumującego i oceniania kształtującego. Nauczyciele stosują efektywną informację zwrotną: 1. Uczeń wie co zrobił dobrze, co już - wskazują dobre elementy pracy ucznia umie i wie nad czym musi jeszcze - wskazują elementy pracy do poprawy i uzgadniają popracować. sposób poprawy 2. Uczeń zna i wykorzystuje wskazówki - wskazują kierunki pracy w danym zakresie do dalszej pracy. 6
Zespoły przedmiotowe opracowują: 3. Rodzic dostrzega postęp w edukacji - arkusze samooceny swojego dziecka. - schematy informacji zwrotnej do ucznia - tworzą bank pomysłów na rozgrzewkę i podsumowanie lekcji Nauczyciele włączają Nauczyciele tworzą zestawy zadań zgodnie z listopad styczeń 1. Nauczyciele tworzą warunki do uczniów w proces przedmiotowymi zainteresowaniami uczniów do 2016 realizowania pomysłów uczniów w prowadzenia lekcji realizacji przez nich na lekcjach. procesie uczenia się. Uczniowie (z pomocą nauczyciela) realizują wybrane zadanie z zestawu. Nauczyciele tworzą sytuacje edukacyjne, w których uczniowie dzielą się wiedzą z innymi (np. prowadzą pokazy, zajęcia dla klas młodszych). Od II półrocza 2015 4 x w roku przez 3 lata szkolne 2. W szkole kreowana jest atmosfera pozytywnie wpływająca na aktywne uczenie się uczniów. 3. Uczniowie skutecznie: - dzielą się wiedzą i uczą się od siebie nawzajem 4. Uczniowie są zaangażowani w projektach i przedsięwzięciach edukacyjnych. 5. Uczniowie czują satysfakcję z podejmowanych działań i czują się doceniani. 6. Rodzice uczestniczą w prezentacjach i przedsięwzięciach szkoły. 7
Nauczyciele wspierają Uczeń pod opieką nauczyciela tworzy portfolio Od września 2015 1. Uczniowie mają poczucie własnej zainteresowania i osiągnięć, sukcesów. Praca ciągła wartości i potrafią dokonać osiągnięcia uczniów adekwatnej samooceny. Uczniowie analizują własne portfolia na zajęciach z wychowawcą. Uczniowie prezentują własne portfolia rodzicom. Nauczyciel przedmiotu cyklicznie organizuje konsultacje dla ucznia. Uczniowie są zapraszani na konsultacje w co najmniej 2 razy w półroczu przez okres całego etapu edukacyjnego. co najmniej 1 raz w półroczu co 2 tygodnie 2. Poprzez prezentacje portfolio w szkole tworzona jest atmosfera sprzyjająca uczeniu się. 3. Portfolia są efektywną informacją zwrotną dla uczniów i dla rodziców o sukcesach i osiągnięciach ucznia. 4. Udział w konsultacjach pomaga uczniom w nauce. zależności od potrzeb. Nauczyciele tworzą warunki Nauczyciele stosują systematycznie metodę pracy z Od lutego 2016 roku Uczniowie: do kształtowania u uczniów uczniami: odpowiadam za ciebie, uczył Marcin cyklicznie: co - aktywnie słuchają, umiejętności w zakresie Marcina, Słowo i obraz najmniej 1 raz na 5 - formułują czytelne, sensowne dzielenia się wiedzą i - wdrażanie nowych treści na lekcji lekcji lub 1 raz w wypowiedzi, uczenia się od siebie - stosowanie przez uczniów różnych strategii tygodniu - przyjmują odpowiedzialność za swoją nawzajem rozwiązywania zadań pracę i pracę kolegi, - zadawanie i sprawdzanie pracy domowej - dzielą się wiedzą, - prezentują efekty pracy. Kwadrans dla dociekliwych jako stały element zajęć z Uczniowie prezentują na forum klasy: - zainteresowania, pasje, Od października Uczniowie są zainteresowani tematami 2015 roku cyklicznie: zajęć, aktywnie w nich uczestniczą. Są 8
uczniami - osiągnięcia (sukcesy w konkursach przedmiotowych, co najmniej 1 raz na zmotywowani do nauki. wydarzeniach pozaszkolnych), 5 lekcji lub 1 raz w - samodzielnie zdobytą wiedzę w ramach przedmiotu tygodniu - inne, własne pomysły. Prezentacje odbywają się na lekcjach (po wcześniejszych konsultacjach ucznia prezentera z nauczycielem) Integracja społeczności Uwzględnienie w planie pracy każdego wychowawcy co najmniej 1 raz w 1. Rodzice i uczniowie dostrzegają szkolnej wydarzenia integrującego społeczność klasową roku szkolnym działania nauczycieli, które (uczniowie, rodzice, wychowawca, zaproszeni dopingują i angażują dzieci do nauczyciele), na przykład: aktywnego i skutecznego uczenia - Śniadanie Mistrzów się. - Klasowa prezentacja: Asy z naszej klasy 2. Rodzice aktywnie uczestniczą w - Klasowa prezentacja: Moi rodzice też to lubią życiu klasy, otrzymują na bieżąco - Inne informacje na temat osiągnięć i postępów swojego dziecka. Wychowawcy systematycznie, przed każdymi Średnio 1 raz w konsultacjami przeprowadzają spotkania z rodzicami, miesiącu, w dniu podczas których omawiane są wydarzenia klasowe z konsultacji dla ostatniego miesiąca. rodziców 9
Obszar 3 Działanie Sposób realizacji Termin Efekty działań Przeprowadzenie warsztatów Zespół psychologiczno-pedagogiczny opracowuje i 1 raz w roku pozytywnego myślenia. przeprowadza w każdej klasie warsztaty z uczniami. 1. Uczniowie mają poczucie szacunku i Kształtowanie postaw: akceptacja i tolerancja: Tydzień przeciw przemocy Wychowawcy włączają do tematyki godzin wychowawczych tematy typu: - Co miłego się dzisiaj wydarzyło? - Co mnie dobrego spotkało w zeszłym tygodniu? Pedagodzy szkolni opracowują scenariusz na temat różnorodności kulturowej. Wychowawcy przeprowadzają zajęcia z uczniami na podstawie scenariusza przygotowanego przez zespół psychologiczno pedagogiczny. Rozbudowanie Dnia przeciw Przemocy do Tygodnia przeciw Przemocy. Zespół psychologiczno-pedagogiczny w porozumieniu z wychowawcami i rodzicami przygotowuje scenariusz dla przedsięwzięcia Tydzień przeciw przemocy. Przedsięwzięcie jest realizowane w szkole. 1 raz w miesiącu co najmniej 1 raz w roku 1 raz w roku akceptacji względem siebie nawzajem. Poprawia się atmosfera pracy na zajęciach. 2. Uczniowie mają pozytywny obraz samego siebie oraz swojego otoczenia. 3. Uczniowie rozumieją własne emocje, potrzeby, podobieństwa i różnice między ludźmi. Potrafią radzić sobie w sytuacjach trudnych. 4. Uczniowie utożsamiają się ze swoją klasą. 5. Uczniowie chętnie uczestniczą w życiu społeczności klasowej, pomagając sobie wzajemnie, Kształtowanie postaw: odpowiedzialność za Prowadzenie cyklicznych zajęć wg programu,,spójrz inaczej A. Kołodziejczyka, A. Czemierowskiej w klasach I - III Organizowanie klasowego wolontariatu: wychowawca wraz z uczniami i rodzicami tworzy: co najmniej 2 razy w ciągu półrocza Drużyny realizują swoje obowiązki 6. Uczniowie czują się docenieni przez nauczycieli. Mają z nimi pozytywne relacje. 7. Uczniowie dostrzegają potrzebę 10
drugiego człowieka: - wykaz obowiązków dla klasowej drużyny wolontariackiej, przez jedno niesienia pomocy innym. - prezentacje: podsumowanie realizacji działań półrocze. Efekty 8. Rodzice chętnie włączają się w wolontariackich. zadań są działania wychowawcze klasy. prezentowane Uczestniczą w przedsięwzięciach podczas szkolnych. Tygodnia przeciw przemocy. Ankietowanie uczniów: problemy z rówieśnikami (odrzucenie, W każdym roku akceptacja, bezpieczeństwo) szkolnym: 1 x we wrześniu 1 x w maju 11
Obszar 4 Działanie Sposób realizacji Termin Efekty działań Nadzór wewnętrzny Obserwacje (w tym kontrolująca) lekcji: stosowanie Od listopada 2015 Nadzór wewnętrzny generuje warunki do dotyczący wykorzystania umiejętności nabytych na warsztatach. minimum 2 razy w organizowania i realizowania procesów zaplanowanych i wdrożonych tygodniu edukacyjnych sprzyjających uczeniu się. metod pracy z uczniem przez nauczycieli Monitorowanie postaw i Obserwacje zajęć w tym spacery edukacyjne. Od października zachowań uczniów Obserwacje przedsięwzięć ogólnoszkolnych, klasowych. 2015: Wywiady z uczniami po obserwacjach. 1 x w miesiącu. Zgodnie z kalendarzem imprez szkolnych Nadzór wewnętrzny Analiza diagnoz przedmiotowych. Zgodnie z dotyczący efektów pracy Analiza ocen postępów uczniów. harmonogramem nauczycieli z uczniami Przegląd portfolio uczniów. Wywiady z uczniami. Wywiady z nauczycielami. Pod koniec Ewaluacja realizacji programu Ankietowanie uczniów. każdego roku Ankietowanie rodziców. szkolnego Analiza dokumentacji nauczycieli prowadzonej w ramach realizacji niniejszego programu. 12