PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE FARMACEUTYCZNYM ROK AKADEMICKI 2018/2019 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW IV ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Farmakologia 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot: Katedra i Zakład Farmakologii 3. Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę: Adres: Rokietnicka 5a,60-806 Poznań Tel. /Fax (061) 8547262/(061) 8547253 Strona WWW www.farmakologia.ump.edu.pl E-mail farmakologia@ump.edu.pl 4. Kierownik jednostki: dr hab. Przemysław Mikołajczak, prof.um 5. Osoba zaliczająca przedmiot w E-indeksie z dostępem do platformy WISUS dr hab. Agata Czarnywojtek 6. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Farmaceutycznym z dostępem do platformy WISUS ( listy studentów) ( koordynator przedmiotu) : Nazwisko - dr hab. Agata Czarnywojtek Tel. kontaktowy: 61 8547262, +48 605463322 Możliwość kontaktu - konsultacje: poniedziałek 14.30-16.00 Rokietnicka 5a E-mail: agata.rat@wp.pl Osoba zastępująca: dr n. farm. Piotr Ruszkowski Kontakt: wtorek 13.00-15.00, Rokietnicka 5a, tel. 61 8547262, e-mail: pruszkowski@ump.edu.pl
7. Osoba odpowiedzialna za rezerwację sal: Nazwisko imię: dr n. farm. Piotr Ruszkowski Tel. kontaktowy: 61 8547262; +48504490977 E-mail: pruszkowski@ump.edu.pl 8. Miejsce przedmiotu w programie studiów: Rok: IV Semestr: VII 9. Liczba godzin ogółem : 45 liczba pkt.ects: 3 Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu Zimowy Semestr zimowy/letni liczba godzin W Ć Ćwiczenia kategoria S Katedra i Zakład Farmakologii 15 - - 30 Letni Katedra i Zakład Farmakologii - Razem: 15 - - 30 10.Tematyka poszczególnych wykładów i seminariów Wykłady - Semestr zimowy/letni Tematyka wykładów Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Semestr zimowy
Pojęcia ogólne. Podstawy farmakodynamiki. Elementy farmakologii molekularnej. A. Czarnywojtek Leki stosowane w onkologii. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Leki hormonalne białkowe. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Leki hormonalne sterydowe. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. A. Czarnywojtek A. Czarnywojtek A. Czarnywojtek Leki przeciwdrgawkowe i stosowane w chorobie Parkinsona, grupy leków, ich mechanizmy działania i działania farmakologiczne. Leki stosowane w chorobach układu sercowo-naczyniowego: Leki stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego - ich mechanizmy działania i działania farmakologiczne. Leki stosowane w chorobach układu sercowo-naczyniowego: Leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca. Grupy leków stosowanych w chorobie niedokrwiennej serca, ich mechanizmy działania i działania farmakologiczne. Leki stosowane w niewydolności serca. Grupy leków stosowanych w leczeniu niewydolności serca, ich mechanizmy działania i działania farmakologiczne. A. Czarnywojtek A. Czarnywojtek A. Czarnywojtek
Wpływ wybranych przykładów leków na wyniki analiz laboratoryjnych. A. Czarnywojtek
Seminaria - Semestr zimowy/letni Gr. 1 sala 3018, CBM, ul. Rokietnicka 8 Gr. 2 sala 3018, CBM, ul. Rokietnicka 8 Seminarium 1 Seminarium 2 Seminarium 3 Seminarium 4 Tematyka seminariów Chemioterapeutyki cz. 1 - sulfonamidy - chemioterapeutyki różne (chinolony przeciwbakteryjne, pochodne nitroimidazolu), - środki odkażające. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Chemioterapeutyki cz. 2 - antybiotyki, - leki przeciwgrzybiczne (antybiotyki oraz środki syntetyczne), - leki przeciwgruźlicze i przeciwwirusowe. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Leki działające na układ współczulny i przywspółczulny. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Sprawdzian testowy (15 pytań sem. 1 i 2) Opioidowe i nieopioidowe leki przeciwbólowe (zajęcia pokazowe). - Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Osoba odpowiedzialna Seminarium 5 Leki przeciwpsychotyczne. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Seminarium 6 Leki przeciwdepresyjne, anksjolityczne (przeciwlękowe). Leki nasenne, leki nasenne, uspokajające. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie.
Seminarium 7 Leki działające na układ oddechowy - leki przeciwkaszlowe, wykrztuśne, mukolityczne, w astmie oskrzelowej. Leki przeciwuczuleniowe. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Sprawdzian testowy (20 pytań sem. 3, 4, 5 i 6) Seminarium 8 Leki wpływające na przewód pokarmowy: - leki stosowane w chorobie wrzodowej - leki stosowane w wymiotach różnego pochodzenia - leki zapierające i przeczyszczające. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Seminarium 9 Seminarium 10 Leki wpływające na procesy krzepnięcia krwi. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Środki znieczulające miejscowo. Grupy leków, mechanizmy działania, działanie farmakologiczne, działania niepożądane, przeciwwskazania, zastosowanie. Sprawdzian testowy (20 pytań sem. 7, 8 i 9)
Regulamin zajęć oraz zasady zaliczania zajęć z farmakologii dla studentów IV roku analityki medycznej rok akademicki 2018/2019 Studenci zobowiązani są do podporządkowania się w trakcie zajęć poleceniom nauczycieli akademickich prowadzących seminaria w zakresie toku zajęć i odpowiednich przepisów BHP. Seminaria rozpoczynają się punktualnie zgodnie z planem wyznaczonym przez Dziekanat. Ewentualne zmiany przeprowadzane są tylko za zgodą Dziekana i w ramach możliwości Katedry. 3. Podstawą zaliczenia zajęć jest: a) Obowiązkowa obecność na seminariach. Nieobecność usprawiedliwiona - jako usprawiedliwienie traktuje się zaświadczenie lekarskie, względnie wezwania urzędowe - władz wojskowych, sądowych, polecenia władz uczelni, itp, Usprawiedliwienie powinno być przedstawione na pierwszym seminarium, na którym student jest znów obecny. Studenci, których nieobecności na seminariach pozostały nieusprawiedliwione oraz studenci, których usprawiedliwione nieobecności obejmują więcej niż 3 seminariach w semestrze są zobowiązani zdawać test wyjściowy, niezależnie od średniej oceny uzyskanej z ćwiczeń. Studenci, których nieusprawiedliwione nieobecności obejmują więcej niż 1 seminarium lub nieobecności usprawiedliwione więcej niż 5 seminariów w ciągu roku akademickiego, nie zostaną dopuszczeni do kolokwium wyjściowego i nie uzyskają zaliczenia przedmiotu. Studenci, którzy byli nieobecni na zajęciach (niezależnie od przyczyny nieobecności) zobowiązani są do uzupełnienia wiedzy z tego zakresu do czasu kolejnych zajęć. b) Wykazanie się wiadomościami, co najmniej na poziomie dostatecznym (średnia ocen cząstkowych uzyskanych na seminariach). Studenci uzyskują oceny cząstkowe na podstawie trzech sprawdzianów testowych oraz odpowiedzi ustnych. W przypadku nieobecności na teście cząstkowym student jest zobowiązany do napisania testu w wyznaczonym terminie przez asystenta prowadzącego zajęcia. Końcowa ocena niedostateczna z ćwiczeń może być dwukrotnie poprawiana poprzez zdanie testu wyjściowego. Uzyskanie oceny niedostatecznej z testu wyjściowego oznacza niedopuszczenie studenta do egzaminu. 4. Egzamin końcowy
Ostateczna ocena z przedmiotu zostanie wystawiona zgodnie z poniższym schematem: Ocena łączna (40%oceny z ćwiczeń +60% oceny z egzaminu) Ocena ostateczna Ocena ostateczna (pkt.) Egzamin na 2 2 4 pkt. 3,00-3,25 3 6 pkt. 3,26-3,75 3,5 7 pkt. 3,76-4,25 4 8 pkt. 4,26-4,75 4,5 9 pkt. > 4,75 5 10 pkt. Egzamin na 5 5 10 pkt. Egzaminator: dr hab. Agata Czarnywojtek
PROGRAM ZAJĘĆ: Wykłady (środa) - godz. 14.15 15.45 Miejsce: sala nr 3009, Centrum Biologii Medycznej, ul. Rokietnicka 8 Data Nr Temat wykładu 03-10-2018 1 Pojęcia ogólne - podstawy farmakodynamiki z elementami farmakologii molekularnej 10-10-2018 2 Leki stosowane w onkologii. 17-10-2018 3 Leki hormonalne białkowe. 24-10-2018 4 Leki hormonalne sterydowe. 31-10-2018 5 Leki przeciwdrgawkowe i stosowane w chorobie Parkinsona. 07-11-2018 6 Leki stosowane w chorobach układu sercowo-naczyniowego: Leki stosowane w leczeniu nadciśnienia 14-11-2018 7 Leki stosowane w chorobach układu sercowo-naczyniowego: Leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca Leki stosowane w niewydolności serca 21-11-2018 8 Wpływ wybranych przykładów leków na wyniki analiz laboratoryjnych EGZAMIN TESTOWY - 55 pytań Seminaria: Gr. 1-05.10.2018 14.12.2018 r. g. 08.15 10.30 Gr. 2-05.10.2018 14.12.2018 r. g. 10.45 13.00 Gr. 1 sala 3018, CBM, ul. Rokietnicka 8 Gr. 2 sala 3018, CBM, ul. Rokietnicka 8 07.12., 14.12.. Data Nr Temat seminarium
5-10-2018 1 Chemioterapeutyki cz. 1 - sulfonamidy - chemioterapeutyki różne (chinolony przeciwbakteryjne, pochodne nitroimidazolu), - środki odkażające. 12-10-2018 2 Chemioterapeutyki cz. 2 - antybiotyki, - leki przeciwgrzybiczne (antybiotyki oraz środki syntetyczne), - leki przeciwgruźlicze i przeciwwirusowe. 3 Leki działające na układ współczulny i przywspółczulny. 19-10-2018 Sprawdzian testowy (15 pytań sem. 1 i 2) 26-10-2018 4 Opioidowe i nieopioidowe leki przeciwbólowe (zajęcia pokazowe). 9-11-2018 5 Leki przeciwpsychotyczne. 16-11-2018 6 Leki przeciwdepresyjne, anksjolityczne (przeciwlękowe). 23-11-2018 7 Leki działające na układ oddechowy - leki przeciwkaszlowe, wykrztuśne, mukolityczne, w astmie oskrzelowej. Leki przeciwuczuleniowe. Sprawdzian testowy (20 pytań sem. 3, 4, 5 i 6) 30-11-2018 8 Leki wpływające na przewód pokarmowy: - leki stosowane w chorobie wrzodowej - leki stosowane w wymiotach różnego pochodzenia - leki zapierające i przeczyszczające 7-12-2018 9 Leki wpływające na procesy krzepnięcia krwi 14-12-2018 10 Środki znieczulające miejscowo Sprawdzian testowy (20 pytań sem. 7, 8 i 9)
PROGRAM NAUCZANIA Wymagania wstępne: Znajomość podstaw anatomii, fizjologii i biochemii. Przygotowanie do zajęć: Znajomość podstaw farmakologii i farmakoterapii zgodna z sylabusem umożliwiająca analizę i dyskutowanie poszczególnych zagadnień. Znajomość podstawowych zagadnień farmakologicznych omawianych na wszystkich poprzedzających zajęciach, umiejętność odwołania się do wcześniej nabytej wiedzy. Wymagania końcowe: Znajomość omawianych grup leków z przykładami, znajomość najczęściej występujących działań niepożądanych leków oraz istotnych interakcji występujących podczas badań analitycznych z zakresu diagnostyki laboratoryjnej. 11.Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny Zaliczenie kryterium zaliczenia: Wykazanie się wiadomościami co najmniej na poziomie dostatecznym (średnia ocen cząstkowych uzyskanych łącznie na seminariach 3,0 szczegóły zawarto w regulaminie.
Egzamin teoretyczny kryterium zaliczenia: forma egzaminu (ustny, pisemny, testowy) Egzamin testowy z wynikiem co najmniej 60% poprawnych odpowiedzi. Dotyczy to także obu egzaminów poprawkowych. Ostateczna ocena z przedmiotu zostanie wystawiona zgodnie z poniższym schematem: Ocena łączna (40%oceny z ćwiczeń +60% oceny z egzaminu) Ocena ostateczna Egzamin na 2 2 3,00-3,25 3 3,26-3,75 3,5 3,76-4,25 4 4,26-4,75 4,5 > 4,75 5 Egzamin na 5 5 Egzamin praktyczny kryterium zaliczenia: nie dotyczy
12.Literatura: Zalecana literatura: Podstawowy: 1. Mutschler farmakologia i toksykologia: podręcznik. Ernst Mutschler [et al.]. Wrocław: MedPharm Polska, 2016. Dodatkowe: 2. Farmakologia. Repetytorium. Rafał Olszanecki, Paweł Wołkow, Jacek Jawień; red. nauk. Ryszard Korbut. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2015. 3. Podręcznik farmakologii i terapii Goodmana i Gilmana red. Laurence L. Brunton, Keith L. Parker Lublin: Czelej, 2010. 13.Studenckie koło naukowe: Opiekun koła: dr hab. Przemysław Mikołajczak, prof. UM Tematyka Badania farmakologiczne prowadzone na zwierzętach laboratoryjnych: Znaczenie czynników immunologicznych w działaniu wybranych leków przeciwdepresyjnych i przeciwpsychotycznych badania eksperymentalne Poszukiwania markerów biologicznych uzależnienia od alkoholu i farmakologicznych możliwości znoszenia skutków choroby alkoholowej Badania wyciągów i związków czynnych pochodzenia roślinnego o spodziewanym działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym. Badania nowych leków cytostatycznych, ich metabolizmu, farmakokinetyki i molekularnego mechanizmu działania Badania interakcji leków podczas transportu domózgowego Poszukiwanie nowych środków farmakologicznych skutecznych w leczeniu cukrzycy Badania farmakologiczne prowadzone na materiale biologicznym pochodzącym od pacjentów: Wpływ leków stosowanych u chorych na cukrzycę na patomechanizm przewlekłych powikłań cukrzycy Miejsce spotkań: Katedra i Zakład Farmakologii UMP, 60-806 Poznań, ul. Rokietnicka 5a
14. SYLABUS (proszę wypełnić wszystkie pola w tabeli) * WYDZIAŁ FARMACEUTYCZNY Nazwa Kierunku Analityka Poziom i tryb studiów jednolite studia magisterskie stacjonarne Nazwa przedmiotu Farmakologia Punkty ECTS 3 Jednostka realizująca, wydział Katedra i Zakład Farmakologii Koordynator przedmiotu Rodzaj przedmiotu Obszar nauczania Cel kształcenia Agata Czarnywojtek Obowiązkowy Farmakologia Osoba zaliczająca Semestr 7 Agata Czarnywojtek Rodzaj zajęć i liczba godzin Wykłady 15 Ćwiczenia 0 Seminarium 30 Poznanie podstawowych grup leków, z uwzględnieniem działań ubocznych leków, szczególnie w aspekcie ich wpływu na układ pokarmowy, endokrynny, krwiotwórczy i moczowy; poznanie chorób polekowych układu pokarmowego, endokrynnego, nerwowego i zmian hematologicznych wywołanych przez leki; poznanie wpływu leków na wyniki analiz diagnostycznych. Wykłady Pojęcia ogólne. Losy leków w ustroju. Leki stosowane w onkologii. Leki hormonalne białkowe i sterydowe. Leki przeciwdrgawkowe i stosowane w chorobie Parkinsona. Leki stosowane w chorobach układu sercowo-naczyniowego: - leki stosowane w nadciśnieniu tętniczym krwi, grupy leków z przykładami preparatów, działanie farmakologiczne, działania niepożądane; - leki nasercowe: glikozydy nasercowe, działanie farmakologiczne, przykłady preparatów, działania niepożądane glikozydów; - leki stosowane w chorobie wieńcowej grupy leków, działanie farmakologiczne, działania niepożądane. Wpływ wybranych leków na wyniki analiz laboratoryjnych. Treści programowe Seminaria Chemioterapeutyki: - sulfonamidy, kotrimoksazol; - chinoliny przeciwbakteryjne; - pochodne nitroimidazolu ; - antybiotyki; - leki p-grzybicze (antybiotyki i środki syntetyczne); - leki pwirusowe, leki p-gruźlicze; - środki odkażające. Leki działające na układ współczulny i przywspółczulny. Leki przeciwbólowe: - opioidowe i nieopioidowe leki p-bólowe. Leki uspokajające i nasenne oraz p-lękowe. Leki przeciwdepresyjne, anksjolityczne (przeciwlękowe). Leki działające na układ oddechowy: - leki przeciwkaszlowe; - leki wykrztuśne; - leki mukolityczne; - leki stosowane w astmie oskrzelowej. Leki przeciwuczuleniowe. Leki wpływające na przewód pokarmowy: - leki stosowane w chorobie wrzodowej; - leki stosowane w wymiotach różnego pochodzenia. Leki działające na mięśnie gładkie: - leki działające bezpośrednio; - leki działające pośrednio. Leki wpływające na procesy krzepnięcia krwi. Środki znieczulające miejscowo.
Formy i metody dydaktyczne Wykład dyskusja i elementy nauczania problemowego zajęcia praktyczne - demonstracja działania wybranych leków na modelach zwierzęcych Forma i warunki zaliczenia obecność odpowiedź ustna na seminariach, test cząstkowy dokumentowanie i analiza wyników, wnioskowanie; odpowiedź ustna na zajęciach, test cząstkowy Literatura podstawowa Materiały dydaktyczne umieszczane w WISUSie Mutschler farmakologia i toksykologia : podręcznik. Ernst Mutschler [et al.]. Wrocław : MedPharm Polska, 2016. Materiały dydaktyczne umieszczane w WISUSie Mutschler farmakologia i toksykologia : podręcznik. Ernst Mutschler [et al.]. Wrocław : MedPharm Polska, 2016. Materiały dydaktyczne umieszczane w WISUSie Mutschler farmakologia i toksykologia : podręcznik. Ernst Mutschler [et al.]. Wrocław : MedPharm Polska, 2016. Literatura uzupełniająca Farmakologia. Repetytorium. Rafał Olszanecki, Paweł Wołkow, Jacek Jawień; red. nauk. Ryszard Korbut. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2015. Podręcznik farmakologii i terapii Goodmana i Gilmana red. Laurence L. Brunton, Keith L. Parker Lublin: Czelej, 2010 Farmakologia. Repetytorium. Rafał Olszanecki, Paweł Wołkow, Jacek Jawień; red. nauk. Ryszard Korbut. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2015. Podręcznik farmakologii i terapii Goodmana i Gilmana red. Laurence L. Brunton, Keith L. Parker Lublin: Czelej, 2010 Farmakologia. Repetytorium. Rafał Olszanecki, Paweł Wołkow, Jacek Jawień; red. nauk. Ryszard Korbut. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2015. Podręcznik farmakologii i terapii Goodmana i Gilmana red. Laurence L. Brunton, Keith L. Parker Lublin: Czelej, 2010 Numer efektu kształcenia Efekty kształcenia WIEDZA (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTA- MI KSZTAŁCENIA) Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia W.01 zna, rozumie i potrafi wyjaśnić mechanizmy działania poszczególnych grup leków; W.02 zna i rozumie wskazania, przeciwwskazania i działania niepożądane leków; W.03 zna, rozumie i potrafi wyjaśnić wpływ leków na wyniki badań laboratoryjnych; A.W11. A.W12. A.W14. U.01 UMIEJĘTNOŚCI (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) potrafi przypisywać leki do poszczególnych grup leków oraz określać główne mechanizmy ich działania, przemiany w ustroju i działania uboczne; A.U17. U.02 potrafi wyjaśniać wpływ leków na wyniki laboratoryjnych badań diagnostycznych. A.U18.
Nakład pracy studenta Przygotowanie do zajęć w stopniu pozwalającym rozwiązywanie problemów stanowiących przedmiot zajęć. Liczba godzin 30h ogółem Data opracowania sylabusa: 17.07.2018 Osoba przygotowująca sylabus: Agata Czarnywojtek 15. Szczegółowa organizacja zajęć: WYKŁADY Dzień tygodnia Daty w których odbywają się wykłady Godzina Sala środa 03-10-2018 14.15 15.45 sala nr 3009, CBM, ul. Rokietnicka 8 środa 10-10-2018 14.15 15.45 sala nr 3009, CBM, ul. Rokietnicka 8 środa 17-10-2018 14.15 15.45 sala nr 3009, CBM, ul. Rokietnicka 8 środa 24-10-2018 14.15 15.45 sala nr 3009, CBM, ul. Rokietnicka 8 środa 31-10-2018 14.15 15.45 sala nr 3009, CBM, ul. Rokietnicka 8 środa 07-11-2018 14.15 15.45 sala nr 3009, CBM, ul. Rokietnicka 8 środa 14-11-2018 14.15 15.45 sala nr 3009, CBM, ul. Rokietnicka 8 środa 21-11-2018 14.15 15.45 sala nr 3009, CBM, ul. Rokietnicka 8 SEMINARIA Grupa Dni tygodnia Daty Godziny w których odbywają się seminaria Nazwa, nr sali Jednostka przeprowadzająca zajęcia Grupa 1 Piątek 05.10.2018-14.12.2018 r. Grupa 2 Piątek 05.10.2018-14.12.2018 r. g. 8.15 10.30 sala 3018, CBM, ul. Rokietnicka 8 g. 10.45 13.00 sala 3018, CBM, ul. Rokietnicka 8 Katedra i Zakład Farmakologii Katedra i Zakład Farmakologii 16. Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora dr hab. Agata Czarnywojtek 17. Podpisy osób współodpowiedzialnych za nauczanie przedmiotu ( w przypadku
przedmiotów koordynowanych)