EWOLUCJA GENOMÓW. Bioinformatyka, wykład 7 (29.XI.2010) krzysztof_pawlowski@sggw.pl

Podobne dokumenty
EWOLUCJA GENOMÓW. Bioinformatyka, wykład 4 (28.X.2008)

EWOLUCJA GENOMÓW. Bioinformatyka, wykład 6 (22.XI.2010) krzysztof_pawlowski@sggw.pl

PODSTAWY BIOINFORMATYKI

Filogenetyka. Dr inż. Magdalena Święcicka, dr hab. Marcin Filipecki. Katedra Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin, SGGW

46 i 47. Wstęp do chemii -aminokwasów

21. Wstęp do chemii a-aminokwasów

Przegląd budowy i funkcji białek

(13) B1 PL B1. Hoechst Aktiengesellschaft, Frankfurt nad Menem, DE. Gugała Barbara, PATPOL Spółka z o. o.

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki

SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU KSZTAŁT BIAŁEK.

Informacje. W sprawach organizacyjnych Slajdy z wykładów

spektroskopia elektronowa (UV-vis)

Filogenetyka. Dr Marek D. Koter, dr hab. Marcin Filipecki. Katedra Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin, SGGW

MACIERZE MUTACYJNE W ANALIZIE GENOMÓW czy możliwa jest rekonstrukcja filogenetyczna? Aleksandra Nowicka

IZOMERIA Izomery - związki o takim samym składzie lecz różniące się budową

Nowa metoda obliczeniowa porównywania sekwencji białek

WPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ

Bioinformatyka Laboratorium, 30h. Michał Bereta

WALIDACJA TECHNIKI PCR dr inż. Krystyna Pappelbaum WSSE Bydgoszcz

PL B1. MIĘDZYNARODOWY INSTYTUT BIOLOGII MOLEKULARNEJ I KOMÓRKOWEJ W WARSZAWIE, Warszawa, PL BUP 07/06. GRZEGORZ KUDŁA, Zielonka, PL

WPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ

Budowa aminokwasów i białek

PL B1. SANOFI-AVENTIS DEUTSCHLAND GmbH, Frankfurt nad Menem,DE ,DE, BUP 26/

Bioinformatyka Laboratorium, 30h. Michał Bereta

Bioinformatyka. z sylabusu... (wykład monograficzny) wykład 1. E. Banachowicz. Wykład monograficzny Bioinformatyka.

(21) Numer zgłoszenia: (54)Sposób wytwarzania zasadniczo czystej nitrylazy bakteryjnej

Bioinformatyka Laboratorium, 30h. Michał Bereta

RZECZPOSPOLITA ( 12) OPIS PATENTOWY (19) PL (18) POLSKA (13) B1. (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/CA94/00144

DNA superhelikalny eukariota DNA kolisty bakterie plazmidy mitochondria DNA liniowy wirusy otrzymywany in vitro

Numer pytania Numer pytania

1. Na podanej sekwencji przeprowadź proces replikacji, oraz do obu nici proces transkrypcji i translacji, podaj zapis antykodonów.

WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU- 5 ECTS

Związki biologicznie aktywne

Bioinformatyka. Formaty danych - GenBank

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (72) (74)

Ekologia molekularna. wykład 1

WYKŁAD 4: MOLEKULARNE MECHANIZMY BIOSYNTEZY BIAŁEK. Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej.

Włodzimierz Zagórski ROLA MITOCHONDRIALNEJ SYNTEZY LEUCYKLO-TRNA W SKŁADANIU GENOWYM

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z BIOLOGII

Bioinformatyka VI. Przetwarzanie wielkich zbiorów danych

(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCTA/S94/11837

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki

FILOGENETYKA. Bioinformatyka, wykład. 8 c.d. 0)

października 2013: Elementarz biologii molekularnej. Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II

Ewolucja genów i genomów

Ćwiczenie nr 7. Aminokwasy i peptydy. Repetytorium. Repetytorium

Sekcja I: Instytucja zamawiająca/podmiot zamawiający

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki

Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi

Bioinformatyka. z sylabusu...

Geny i działania na nich

Budowa i funkcje białek

ETYKIETA. Fitmax Easy GainMass proszek

1 porcji (30 % RDA 100 g odżywcza* Wartość energetyczna kj / 384 kcal

ANALIZA KODUJĄCEJ SEKWENCJI NUKLEOTYDOWEJ GENU α A -GLOBINY GOŁĘBIA DOMOWEGO (COLUMBA LIVIA VAR. DOMESTICA) ORAZ SIERPÓWKI (STREPTOPELIA DECAOCTO)

Skrypt Bioinformatyka DRAFT Strona 25

REPLIKACJA DNA REPLIKACJA DNA CYKL ŻYCIOWY KOMÓRKI

ZRÓŻNICOW ANIE GENETYCZNE SZCZEPÓW DROŻDŻY FERM ENTUJĄCYCH KSYLOZĘ

ĆWICZENIE I BADANIE WRAŻLIWOŚCI BAKTERII NA ANTYBIOTYKI I CHEMIOTERAPEUTYKI

FitMax Slim Diet wspomagający odchudzanie zamiennik posiłku. Dostępny na ETYKIETA DO OPAKOWANIA smak waniliowy

ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL

Bioinformatyka wykład I.2009

BIOLOGICZNE BAZY DANYCH (1) GENOMY I ICH ADNOTACJE

Ogólna budowa aminokwasów

Program Wieloletni Sprawozdanie za okres r.

Z A P Y T A N I E O F E R T O W E

BIOLOGICZNE BAZY DANYCH (2) GENOMY I ICH ADNOTACJE. Podstawy Bioinformatyki wykład 4

Rozpoznawanie twarzy metodą PCA Michał Bereta 1. Testowanie statystycznej istotności różnic między jakością klasyfikatorów

Państwa członkowskie - Zamówienie publiczne na dostawy - Ogłoszenie o zamówieniu - Procedura otwarta. PL-Lublin: Odczynniki laboratoryjne

Algorytmy kombinatoryczne w bioinformatyce

prof. dr hab. inż. Marta Kasprzak Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska Poznawanie sekwencji genomowej

Ewolucja genów i genomów

AMINO MAX kaps - Trec Nutrition

Właściwości aminokwasów i białek

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)

Department of General, Gastroenterological and Endocrinological Surgery, Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław, Poland 2

protos (gr.) pierwszy protein/proteins (ang.)

Test kwalifikacyjny Lifescience dla licealistów 2015

Budowa aminokwasów i białek

Chemiczne składniki komórek

(12) OPIS PATENTOWY (19)PL. (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/FR94/00542

BUDOWA I FUNKCJA GENOMU LUDZKIEGO

Folia Medica. Lodziensia. tom 41 numer Lódzkie Towarzystwo Naukowe

GENOMIKA. MAPOWANIE GENOMÓW MAPY GENOMICZNE

Algorytmy Genetyczne (AG) dr inż. Tomasz Białaszewski

Struktura biomakromolekuł chemia biologiczna III rok

znak sprawy: IF/ZP-01/2018 Załącznik 1 opis składu oraz parametrów paszy Pasza hodowlana i bytowa

1.1. AMINOKWASY BIAŁKOWE

Synteza Białek - Proces Translacji. Dr hab. Marta Koblowska, prof. UW Pracownia Analiz Mikromacierzy UW/IBB PAN Zakład Biologii Systemów UW

INSTRUKCJA TECHNICZNA - Komputerowy Program żywieniowy DietaPro.pl WPROWADZANIE DANYCH O PACJENCIE. okno: NUTRITION/WYWIADY

Biologia molekularna z genetyką

Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition)

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu.

Pasze Totally Pathogen Free

Budowa kwasów nukleinowych

Podstawy informatyki z bioinformatyką. Materiały do wykładów

C Z N I K I. R O r oczniki

Metabolizm białek. Ogólny schemat metabolizmu bialek

Metody analizy genomu

Transkrypt:

EWOLUCJA GENOMÓW Bioinformatyka, wykład 7 (29.XI.2010) krzysztof_pawlowski@sggw.pl

Wykład 7 spis treści świat wirusów (?) ewolucja genomów

GENOMIKA badanie struktury i funkcjonowania genomów GENOMIKA STRUKTURALNA MAPOWANIE GENOMU: Mapy II genetyczne znaczenie: Mapy =proteomika fizyczne strukturalna SEKWENCJONOWANIE GENOMIKA GENOMIKA PORÓWNAWCZA Ewolucja genomów Ewolucja genów Structural genomics Comparative genomics Functional genomics Biologia molekularna & bioinformatyka GENOMIKA FUNKCJONALNA Transkryptomika Regulacja transkrypcji Proteomika

Major transitions in early evolution Hipoteza! Pre-LUCA diversity

Tree of life?

Tree of life?

Tree of life? Forest of life?

Biol Direct. 2010 Jul 1;5:44. Savethetreeoflifeorgetlostin the woods. Valas RE, Bourne PE.

Biol Direct. 2009 Sep 29;4:34. Prokaryotic evolution and the tree of life are two different things. Bapteste E, O'Malley MA, Beiko RG, Ereshefsky M, Gogarten JP, Franklin- Hall L, Lapointe FJ, Dupré J, Dagan T, Boucher Y, Martin W.

Proc Natl Acad Sci U S A. 2010 Oct 5;107(40):17252-5. Eukaryotic genes of archaebacterial origin are more important than the more numerous eubacterial genes, irrespective of function. Cotton JA, McInerney JO.

Genome Biol Evol. 2010;2:745-56. Epub 2010 Oct 1. The tree and net components of prokaryote evolution. Puigbò P, Wolf YI, Koonin EV.

Rola wirusów. Hipoteza Forterre a

Świat wirusów. Hipoteza Koonina

Powstanie eukariontów Geny informacyjne z archeonów Geny operacyjne z bakterii

Powstanie eukariontów Geny informacyjne z archeonów Geny operacyjne z bakterii

Początki kodowania białek

T 1-sza pozycja w kodonie C A G 2-ga pozycja w kodonie T C A G TTT Phe TCT Ser TAT Tyr TGT Cys TTC Phe TCC Ser TAC Tyr TGC Cys TTA Leu TCA Ser TAA Ochre stop TGA Opal stop TTG Leu TCG Ser TAGAmber stop TGG Trp CTT Leu CCT Pro CAT His CGT Arg CTC Leu CCC Pro CAC His CGC Arg CTA Leu CCA Pro CAA Gln CGA Arg CTG Leu CCG Pro CAG Gln CGG Arg ATT Ile ACT Thr AAT Asn AGT Ser ATC Ile ACC Thr AAC Asn AGC Ser ATA Ile ACA Thr AAA Lys AGA Arg ATG Met ACG Thr AAG Lys AGG Arg GTT Val GCT Ala GAT Asp GGT Gly GTC Val GCC Ala GAC Asp GGC Gly GTA Val GCA Ala GAA Glu GGA Gly GTG Val GCG Ala GAG Glu GGG Gly KOD GENETYCZNY A/Ala alanina C/Cys cysteina D/Asp kwas asparaginowy E/Glu kwas glutaminowy F/Phe fenyloalanina G/Ala glicyna H/His histydyna I/Ile izoleucyna K/Lys lizyna L/Leu leucyna M/Met metionina N/Asn asparagina P/Pro prolina Q/Gln glutamina R/Arg arginina S/Ser seryna T/Thr treonina V/Val walina W/Trp tryptofan Y/Tyr tyrozyna

Własności kodu genetycznego TRÓJKOWY NIEZACHODZĄCY A G A C G A C U U a 1 a 2 a 3 A G A C G A C U U A B a 3 a 4 a 5 a 6 a 7 C A G A C G A C U U a 4 a 3 a 2 a 1 a 1 a 2

Własności kodu genetycznego TRÓJKOWY NIEZACHODZĄCY BEZPRZECINKOWY JEDNOZNACZNY KOLINEARNY pierwsza trójka druga trójka trzecia trójka czwarta trójka G A A G A C C U U G A G kolejność trójek w mrna Glu Asp Leu Glu kolejność aminokwasów w białku pierwszy amin. drugi amin. trzeci amin. czwarty amin.

Własności kodu genetycznego. UNIWERSALNY ZDEGENEROWANY Trójka ABC Trójka ABA Trójka CBC Trójka CBA Trójka Trójka AAA AAC Amin1 Amin2 Amin3 Am4 Am5 Amin3 NIEPRAWDA!!

Odstępstwa od kodu genetycznego kodon Uniwersalny kod Mitochondria ssacze Mitochondria drożdżowe Mitochondria Drosophila Mitochondria Aspergillus TGA STOP tryptofan tryptofan tryptofan tryptofan AGA AGG arginina STOP arginina seryna arginina ATA izoleucyna metionina metionina metionina izoleucyna CTN leucyna leucyna treonina leucyna leucyna

Rozmiar genomu a liczba genów

Syntenia człowiek - mysz

Ewolucja genomów Mutacje Duplikacje genów Rearanżacje genów Utrata genów Rearanżacje chromosomalne Duplikacje genomów... Poziomy transfer genów

Duplikacja genomów Drożdże Ryby Kręgowce (2x?)

Od tetraploidii do diploidii

Kariotyp a genotyp a fenotyp

Kariotyp a genotyp a fenotyp muntjac

transfer genów transpozycja Transpozony: Pochodzą od LUCA? Selfish DNA?

transpozony DNA transposons that transpose replicatively, the original transposon remaining in place and a new copy appearing elsewhere in the genome; DNA transposons that transpose conservatively, the original transposon moving to a new site by a cut-and-paste process; Retroelements, all of which transpose via an RNA intermediate.

Transpozycja: replikatywna lub konserwatywna

Transpozony Type of repeat Subtype Approximate number of copies in the human genome SINEs 1 558 000 Alu 1 090 000 MIR 393 000 MIR3 75 000 LINEs 868 000 LINE-1 516 000 LINE-2 315 000 LINE-3 37 000 LTR elements 443 000 (retrotransposons) ERV class I 112 000 ERV(K) class II 8000 ERV(L) class III 83 000 MaLR 240 000 DNA transposons 294 000 hat 195 000 Tc-1 75 000

Efekty transpozonów A transposon that inserts itself into a functional gene will most likely disable that gene. After a transposon leaves a gene, the resulting gap will probably not be repaired correctly. Multiple copies of the same sequence, such as Alu sequences can hinder precise chromosomal pairing during mitosis, resulting in unequal crossovers, one of the main reasons for chromosome duplication.

Problem intronów i egzonów Introns late' is the hypothesis that introns evolved relatively recently and are gradually accumulating in eukaryotic genomes. Introns early' is the alternative hypothesis, that introns are very ancient and are gradually being lost from eukaryotic genomes.

Hipoteza (Koonin, 2006) The scenario of the origin and evolution of introns self-splicing introns since the earliest stages of life's evolution numerous spliceosomal introns invading genes of the emerging eukaryote during eukaryogenesis lineage-specific loss and gain of introns. intron invasion, probably, spawned by the mitochondrial endosymbiont, might have critically contributed to the emergence of the principal features of the eukaryotic cell.

Ewolucja przez duplikację genów

Ewolucja przez duplikację genów

Poziomy transfer genów horizontal (lateral) gene transfer During conjugation two bacteria come into physical contact and one bacterium (the donor) transfers DNA to the second bacterium (the recipient). The transferred DNA can be a copy of some or possibly all of the donor cell's chromosome, or a segment of chromosomal DNA integrated in a plasmid. Transduction involves transfer of a small segment of DNA from donor to recipient via a bacteriophage. During transformation the recipient cell takes up from its environment a fragment of DNA released from a donor cell.

transformacja

transdukcja profag chromosom bakterii

koniugacja Transfer skopiowanej pojedynczej nici DNA Rekombinacja z DNA biorcy

Widespread Poziomy lateral transfer gene transfer genów from intracellular bacteria to multicellular eukaryotes. u eukariontów?? found and confirmed transfers into the genomes of 4 insect and 4 nematode species that range from : Science. 2007 Sep 21;317(5845):1753-6. Hotopp et al. nearly the entire Wolbachia genome (>1 megabase) to Widespread lateral gene transfer from intracellular bacteria to multicellular eukaryotes. short (<500 bp) insertions. potential Wolbachia-to-host transfers were also detected computationally in three additional sequenced insect genomes. some of these inserted Wolbachia genes are transcribed within eukaryotic cells lacking endosymbionts. Therefore, heritable lateral gene transfer occurs into eukaryotic hosts from their prokaryote symbionts, potentially providing a mechanism for acquisition of new genes and functions. Although common among bacteria, lateral gene transfer-the movement of genes between distantly related organisms-is thought to occur only rarely between bacteria and multicellular eukaryotes. However, the presence of endosymbionts, such as Wolbachia pipientis, within some eukaryotic germlines may facilitate bacterial gene transfers to eukaryotic host genomes. We therefore examined host genomes for evidence of gene transfer events from Wolbachia bacteria to their hosts. We found and confirmed transfers into the genomes of four insect and four nematode species that range from nearly the entire Wolbachia genome (>1 megabase) to short (<500 base pairs) insertions. Potential Wolbachia-to-host transfers were also detected computationally in three additional sequenced insect genomes. We also show that some of these inserted Wolbachia genes are transcribed within eukaryotic cells lacking endosymbionts. Therefore, heritable lateral gene transfer occurs into eukaryotic hosts from their prokaryote symbionts, potentially providing a mechanism for acquisition of new genes and functions.