POMIAR KÓŁ ZĘBATYCH WALCOWYCH cz. 1.



Podobne dokumenty
KATEDRA TECHNOLOGII MASZYN I AUTOMATYZACJI PRODUKCJI

KATEDRA TECHNOLOGII MASZYN I AUTOMATYZACJI PRODUKCJI

Koła zębate. T. 3, Sprawdzanie / Kazimierz Ochęduszko. wyd. 5, dodr. Warszawa, Spis treści

POMIARY KÓŁ ZĘBATCH POZNAŃ IX.2017

POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA KONSTRUKCJI I EKSPLOATACJI MASZYN

3. Wstępny dobór parametrów przekładni stałej

Koła stożkowe o zębach skośnych i krzywoliniowych oraz odpowiadające im zastępcze koła walcowe wytrzymałościowo równoważne

ĆWICZENIE NR OBRÓBKA UZĘBIENIA W WALCOWYM KOLE ZĘBATYM O UZĘBIENIU ZEWNĘTRZNYM, EWOLWENTOWYM, O ZĘBACH PROSTYCH, NA FREZARCE OBWIEDNIOWEJ

Materiały pomocnicze do ćwiczenia laboratoryjnego z korekcji kół zębatych (uzębienia i zazębienia)

ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY

Przekładnie zębate. Klasyfikacja przekładni zębatych. 1. Ze względu na miejsce zazębienia. 2. Ze względu na ruchomość osi

ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY

Podstawy Konstrukcji Maszyn

Laboratorium metrologii. Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych. Temat ćwiczenia: Pomiary gwintów

AutoCAD Mechanical - Konstruowanie przekładni zębatych i pasowych. Radosław JABŁOŃSKI Wydział Mechaniczny Technologiczny Politechnika Śląska, Gliwice

Pomiary wymiarów zewnętrznych (wałków)

Pomiary otworów. Ismena Bobel

ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY

POMIARY WYMIARÓW ZEWNĘTRZNYCH, WEWNĘTRZNYCH, MIESZANYCH i POŚREDNICH

Podstawy Konstrukcji Urządzeń Precyzyjnych

Podstawy Konstrukcji Maszyn

POMIARY KĄTÓW I STOŻKÓW

LABORATORIUM METROLOGII

Modyfikacja zarysu zębaz

Przekładnie zębate : zasady działania : obliczenia geometryczne i wytrzymałościowe / Antoni Skoć, Eugeniusz Świtoński. Warszawa, 2017.

OWE PRZEKŁADNIE WALCOWE O ZĘBACH Z BACH ŚRUBOWYCH

Listwy zębate / Koła modułowe / Koła stożkowe

ĆWICZENIE NR OBRÓBKA UZĘBIENIA W WALCOWYM KOLE ZĘBATYM O UZĘBIENIU ZEWNĘTRZNYM, EWOLWENTOWYM, O ZĘBACH PROSTYCH, NA DŁUTOWNICY FELLOWSA

LABORATORIUM DYNAMIKI MASZYN. Redukcja momentów bezwładności do określonego punktu redukcji

Klasyfikacja przyrządów pomiarowych i wzorców miar

POMIARY POŚREDNIE. Zakład Metrologii i Systemów Pomiarowych P o l i t e c h n i k a P o z n ańska

Temat ćwiczenia. Pomiary gwintów

ogólna charakterystyka

Metrologia: charakterystyki podstawowych przyrządów pomiarowych. dr inż. Paweł Zalewski Akademia Morska w Szczecinie

PRACOWNIA TECHNICZNA KLASA IV TECHNIKUM ZAWODOWE ZAWÓD TECHNIK MECHANIK

POMIARY POŚREDNIE POZNAŃ III.2017

1. Parametry gwintów, 2. Tolerancje gwintów, 3. Oznaczanie gwintów na rysunkach, 4. Metody pomiaru gwintów zewnętrznych: -średnicy podziałowej d 2,

Laboratorium metrologii

Podstawy Konstrukcji Maszyn. Wykład nr. 13 Przekładnie zębate

POLITECHNIKA OPOLSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji POMIARY KĄTÓW I STOŻKÓW

Nacinanie walcowych kół zębatych na frezarce obwiedniowej

Przekrój 1 [mm] Przekrój 2 [mm] Przekrój 3 [mm]

Spis treści. Przedmowa 11

POLITECHNIKA OPOLSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji

Instytut Obrabiarek i TBM, Politechnika Łódzka

Pomiary gwintów w budowie maszyn / Jan Malinowski, Władysław Jakubiec, Wojciech Płowucha. wyd. 2. Warszawa, Spis treści.

Koła zębate. T. 1, Konstrukcja / Kazimierz Ochęduszko. wyd. 8, dodr. Warszawa, Spis treści

c) d) Strona: 1 1. Cel ćwiczenia

(12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11) (13) B1

OBLICZANIE KÓŁK ZĘBATYCH

Wyposażenie projektorów pomiarowych

POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA KONSTRUKCJI I EKSPLOATACJI MASZYN

WZORCE I PODSTAWOWE PRZYRZĄDY POMIAROWE

POLITECHNIKA OPOLSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji

STYKOWE POMIARY GWINTÓW

Przedmowa Wiadomości ogólne... 17

Temat ćwiczenia. Cechowanie przyrządów pomiarowych metrologii długości i kąta

KATEDRA TECHNOLOGII MASZYN I AUTOMATYZACJI PRODUKCJI ĆWICZENIE NR 2 POMIAR KRZYWEK W UKŁADZIE WSPÓŁRZĘDNYCH BIEGUNOWYCH

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 2. Analiza kinematyczna napędu z przekładniami

Opis przedmiotu. Karta przedmiotu - Podstawy budowy maszyn II Katalog ECTS Politechniki Warszawskiej

Wymiary tolerowane i pasowania. Opracował: mgr inż. Józef Wakuła

KSZTAŁTOWANIE ZARYSU ZĘBA KOŁA ZĘBATEGO W PROGRAMOWANIU DIALOGOWYM I PARAMETRYCZNYM GEAR S TOOTH PROFILE SHAPING IN DIALOG AND PARAMETRIC PROGRAMMING

Wyznaczanie współczynnika załamania światła

Instytut Konstrukcji Maszyn, Instytut Pojazdów Szynowych 1

Dobór sprzęgieł hydrokinetycznych 179 Bibliografia 183

WYKORZYSTANIE MES DO WYZNACZANIA WPŁYWU PĘKNIĘCIA W STOPIE ZĘBA KOŁA NA ZMIANĘ SZTYWNOŚCI ZAZĘBIENIA

MarGear. Technika pomiarów uzębień

DOKŁADNOŚĆ POMIARU DŁUGOŚCI 1

Projektowanie i dobieranie zespołów maszyn 311[20].Z2.03

Rozdział I. Wiedza ogólna o pomiarach w budowie maszyn Metrologia informacje podstawowe Jednostki miar. Wymiarowanie...

Nacinanie walcowych kół zębatych na frezarce obwiedniowej

Politechnika Poznańska Instytut Technologii Mechanicznej. Laboratorium MASZYN I URZĄDZEŃ TECHNOLOGICZNYCH. Nr 2

Wyznaczanie momentu magnetycznego obwodu w polu magnetycznym

Numer zamówienia : III/DT/23110/ Pn-8/2013 Kalisz, dnia r. Informacja dla wszystkich zainteresowanych Wykonawców

PRZEKŁADNIE ŁAŃCUCHOWE

Przekładnie ślimakowe / Henryk Grzegorz Sabiniak. Warszawa, cop Spis treści

TOLERANCJE WYMIAROWE SAPA

WARUNKI TECHNICZNE 2. DEFINICJE

PL B1. POLITECHNIKA RZESZOWSKA IM. IGNACEGO ŁUKASIEWICZA, Rzeszów, PL BUP 21/15

DOKŁADNOŚĆ POMIARU DŁUGOŚCI

Przykładowe rozwiązanie zadania egzaminacyjnego z informatora

POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT OBRABIAREK I TECHNOLOGII BUDOWY MASZYN. Ćwiczenie OB-2 BUDOWA I MOŻLIWOŚCI TECHNOLOGICZNE FREZARKI OBWIEDNIOWEJ

CENNIK USŁUG METROLOGICZNYCH obowiązuje od 01 stycznia 2018r.

PROTOKÓŁ POMIARY W OBWODACH PRĄDU PRZEMIENNEGO

PRĘDKOŚĆ POŚLIZGU W ZAZĘBIENIU PRZEKŁADNI ŚLIMAKOWEJ

FREZY OBWIEDNIOWE DO OBRÓBKI PRZEKŁADNI ZĘBATYCH

Ćw. 4. BADANIE I OCENA WPŁYWU ODDZIAŁYWANIA WYBRANYCH CZYNNIKÓW NA ROZKŁAD CIŚNIEŃ W ŁOśYSKU HYDRODYNAMICZNYMM

Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji

Badanie rozkładu pola magnetycznego przewodników z prądem

CENNIK USŁUG METROLOGICZNYCH obowiązuje od 01 stycznia 2019r.

KONSTRUKCJA, POMIARY I ODBIÓR JARZM PRECYZYJNYCH PRZEKŁADNI PLANETARNYCH

WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA ŚWIATŁA METODĄ SZPILEK I ZA POMOCĄ MIKROSKOPU

ĆWICZENIE NR 79 POMIARY MIKROSKOPOWE. I. Cel ćwiczenia: Zapoznanie się z budową mikroskopu i jego podstawowymi możliwościami pomiarowymi.

Tolerancja wymiarowa

Systemy Ochrony Powietrza Ćwiczenia Laboratoryjne

1. Zasady konstruowania elementów maszyn

Podstawy Konstrukcji Urządzeń Precyzyjnych

Wyznaczanie modułu Younga metodą strzałki ugięcia

Temat ćwiczenia. Pomiary płaskości i prostoliniowości powierzchni

PL B1. ŻBIKOWSKI JERZY, Zielona Góra, PL BUP 03/06. JERZY ŻBIKOWSKI, Zielona Góra, PL WUP 09/11 RZECZPOSPOLITA POLSKA

Transkrypt:

I. Cel ćwiczenia: POMIAR KÓŁ ZĘBATYCH WALCOWYCH cz. 1. 1. Zidentyfikować koło zębate przeznaczone do pomiaru i określić jego podstawowe parametry 2. Dokonać pomiaru grubości zęba suwmiarką modułową lub optycznym mikrometrem modułowym 3. Dokonać pomiaru grubości metodą przez n zębów mikrometrem talerzykowym II. Wyposażenie: 1. Przedmioty mierzone: koła zębate o zębach prostych. 2. Przyrządy pomiarowe: suwmiarka uniwersalna, suwmiarka modułowa, mikrometr talerzykowy, uchwyt do mikrometru, przyrząd czujnikowy, płyta pomiarowa. Rys.1.Koło zębate walcowe. III. Wiadomości uzupełniające: 1. Wstęp. Koła zębate stanowią obszerną dziedzinę, której zagadnienia nie mogą być wyczerpane w ramach jednego ćwiczenia. Dlatego podano tutaj tylko najprostsze pojęcia umożliwiające sprawdzanie kół zębatych walcowych o zębach prostych, niekorygowanych. Dodatkową trudność stanowi fakt, że wraz ze zmianą norm dotyczących kół zębatych zmieniono wszystkie oznaczenia i wiele nazw, co spowodowało, że cała bogata literatura z tej dziedziny wydana wcześniej jest nieaktualna. Niektóre pozycje podaje się jednak, ponieważ stanowią materiał porównawczy. Na rys.1 pokazano fragment koła zębatego i oznaczono poszczególne jego elementy. Do identyfikacji i pomiarów niezbędna jest znajomość podstawowych związków między niektórymi elementami koła zębatego. 1

Rys.2. Podstawowe elementy i parametry koła zębatego walcowego o zębacz prostych. Parametry koła zębatego: z liczba zębów m moduł bez określenia odnosi się do podziałki obwodowej parametr charakteryzujący wielkość zębów koła zębatego. Moduły kół współpracujących muszą być takie same. Moduł zęba jest wielkością znormalizowaną przez Polską Normę PN/M-88502.(Tablica 1) d średnica podziałowa, średnica okręgu na którym szerokość wrębu jest równa grubości zęba d a średnica wierzchołkowa, średnica okręgu przechodzącego przez wierzchołki zębów d f średnica stóp, średnica okręgu przechodzącego przez dna wrębów d b średnica koła zasadniczego, czyli wyobrażalnego koła z którego rozwijane są zarysy ewolwentowe boków zębów p (p t ) podziałka obwodowa, odległość jednoimiennych boków zębów mierzona na łuku koła podziałowego (nominalna) p b - podziałka zasadnicza podziałka mierzona wzdłuż łuku koła zasadniczego s - szerokość zęba h wysokość zęba, suma wysokości głowy i stopy zęba h a wysokość głowy zęba h f wysokość stopy zęba nominalny kąt zarysu ( = 20º jest kątem znormalizowanym) Tablica 4. y współczynnik wysokości zęba wysokość głowy zęba wyrażona w krotności modułu y = 1 zęby normalne stosowane w większości przekładni zębatych y < 1 zęby niskie stosuje się w przekładniach zębatych stożkowych o zębach łukowych, w których koło małe ma niewielką liczbę zębów (od 5 do 10), w przekładniach ślimakowych, w sprzęgłach zębatych, w ewolwentowych połączeniach wielowypustowych y > 1 zęby wysokie stosowane w pompach zębatych. x współczynnik korekcji przesunięcie zarysu odniesienia przy wykonywaniu koła zębatego wyrażone w krotności modułu x = 0 koło niekorygowane x > 0 odsunięcie zarysu odniesienia np. dla uniknięcia podcinania zębów x < 0 dosunięcie zarysu odniesienia c luz wierzchołkowy - zwykle 0,2 modułu k współczynnik luzu wierzchołkowego. 2

IV. Przebieg ćwiczenia: 1. Ustalić ilość zębów z. 2. Zmierzyć pięciokrotnie suwmiarką średnice d a i d f każdego z kół. Do dalszych obliczeń przyjąć wartość średnią. W przypadku kół o parzystej liczbie zębów średnice okręgów wierzchołków i stóp zębów mierzy się bezpośrednio, tak jak to przedstawiono na (Rys.3a). Przy nieparzystej liczbie zębów średnice okręgów wyznacza się pośrednio (Rys.3b). Mierzy się średnicę otworu osadczego d o oraz odległości a(l) i b(l 1 ), a odpowiednie średnice wylicza się ze wzorów: d a = do + 2a [mm] d f = do + 2b [mm] Rys.3. Pomiar średnicy okręgu wierzchołków i średnicy okręgu stóp w kole zębatym: a-o parzystej, b -o nieparzystej liczbie zębów. 3. Korzystając z następujących wzorów obliczyć moduł m każdego z kół. Moduł koła zębatego walcowego, o zębach prostych niekorygowanych można obliczyć z zależności: m = da z + 2 Moduł koła korygowanego można obliczyć z zależności: da = m(z + 2 y + 2 x) df = m(z - 2y - 2k'+ 2x) Uwaga! Jeżeli prowadzący ćwiczenia nie poda inaczej przyjąć: y = 1, k = 0,25. 4. Otrzymaną wartość zaokrąglić do znormalizowanego modułu wg. Tablicy 1. Szeregi modułów [mm] 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 0.1 0.3 1,0 3.0 10.0 0.11 0,35 1,125 3.5 11.0 0.12 0.4 0.25 4.0 12.0 0,14 0.45 1.375 4.5 14.0 0.15 0.5 0.50 5.0 16.0 0.18 0,55 1.75 5.5 18.0 0.20 0.6 2.0 6.0 20.0 0,22 0,70 2.25 7.0 22.0 0.25 0.8 2.5 8.0 25.0 0.28 0.90 2.75 9.0 Moduły szeregu pierwszego są uprzywilejowane. Dopuszcza się stosowanie modułów 3,25 oraz 3,75 w przemyśle samochodowym oraz modułu 6,5 w przemyśle ciągnikowym. Tablica 1. Wartości znormalizowanych modułów. 3

5. Obliczyć wielkości d korzystając ze wzoru: d = zm [mm] 6. Dla wyznaczonych parametrów kół zębatych obliczyć wartości wysokości pomiarowych h i h a. h = da df [mm] ; ha = da d [mm] 2 2 7. Obliczyć rzeczywistą wartość współczynnika x i y. x = ha h 0,25m y ; y = m 2m 8. Wyznaczyć liczbę zębów k. W razie otrzymania liczby niecałkowitej wynik zaokrąglić w górę. Liczbę zębów k objętą pomiarem oblicza się ze wzoru: k = z α 2x + 0, 5 tg α 180 π dla = 20 otrzymujemy: k = z + 0, 5 0, 463x 9 Tablica 2. Doboru liczby zębów k do pomiaru wielkości W k koła zębatego walcowego, o zębach prostych niekorygowanych (x=0, y=1). 9. Za pomocą mikrometru talerzykowego (Rys.4.), stosując zasadę pomiaru przez k oraz k+1 zębów, określ następujące wielkości: podziałkę zasadniczą pb: p b =W k+1 -W k nominalny kąt zarysu zęba (przyporu) - cos α = p b π m Rys.4. Zasada pomiaru metodą przez k oraz k+1 zębów. 4

10. Na wysokości równej h a zmierzyć suwmiarką modułową wartość rzeczywistą s r co trzeciego zęba każdego z kół. Sposób wykonania pomiaru przedstawia Rys.5. Rys.5. Sposób wykonania pomiaru suwmiarką modułową Pomiar grubości zęba suwmiarką modułową wykonuje się dla zębów o wszystkich zarysach, szczególnie jest on używany przy zębach o większych modułach. Przy pomiarze tym, suwak pionowy 1 (wysuwka) ustawia się na obliczoną wartość wysokości pomiarowej h a, po czym opiera się jego powierzchnię mierniczą o wierzchołek zęba i styka się szczęki 2 i 3 z powierzchniami boków mierzonego zęba a potem odczytuje się wskazanie. Wysokość pomiarową h a można obliczyć ze wzoru: Gdzie - φ=90 o /z ha = ha + zm 2 (1 cosφ); a pomiarową grubość zęba ze wzoru: s r = z m sin φ Zmierzoną grubość zęba należy porównać z wartością obliczoną i ocenić poprawność wykonania zębów. Dla celów praktycznych wysokość pomiarową h a oraz grubość zęba s r przyjmuje się z Tablicy 3. 5

Tablica 3. Nominalna wysokość i grubość pomiarowa zęba zerowego dla m=1 Dla m 1 należy wartość h a' i S r' pomnożyć przez ten moduł. Grubość zęba oraz odchyłki jej równomierności można mierzyć również, mikrometrem talerzykowym lub wałkami pomiarowymi włożonymi w przeciwległe wręby i mikrometrem zewnętrznym (patrz pomiar kół cz. 2). Wzory tabel pomiarów do sprawozdania. Tabela nr 1 parametr Wielkości zmierzone Kolejne pomiary 1 2 3 4 5 Wynik średni Wielkości obliczone parametr wynik Tabela nr 2 Nr zęba s r s r (średnie) 6

Tablica 4. Znormalizowane wartości nominalne kąta przyporu. Tablica 5. LITERATURA Koła zębate - Jan Malinowski Pasowania i pomiary - Kazimierz Ochęduszko 7