WOJEWODA WARMIŃSKO-MAZURSKI Artur Chojecki Marian Podziewski PS-II.431.1.19.2017 Olsztyn, dnia 16.01. 2018 r. Pani Ewa Modzelewska Kierownik Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej ul. Ratuszowa 2 11-520 Ryn Stosownie do art. 47 ustawy z dnia 15 lipca 2011 roku o kontroli w administracji rządowej (Dz.U. z 2011 r. Nr 185, poz. 1092), zwanej dalej: ustawą o kontroli w administracji rządowej przekazuję Pani treść wystąpienia pokontrolnego. W Y S T Ą P I E N I E P O K O N T R O L N E Kontrolę przeprowadzono w Miejsko-Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Rynie, - REGON: 510937083, - NIP: 843 17 26 890, mieszczącym się w Rynie, Pl. Wolności 2, 11-440 Ryn. (akta kontroli str. 13-14) W okresie objętym kontrolą oraz w okresie jej prowadzenia wykonywanie zadań w Miejsko Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Rynie nadzorowała Pani Ewa Modzelewska, zatrudniona z dniem 1 września 2007 r. na stanowisku kierownika jednostki kontrolowanej. (akta kontroli str. 15) Kontrolę zrealizowano w obecności referenta ds. świadczeń wychowawczych, który udzielał informacji i wyjaśnień kontrolującym oraz udostępniał niezbędne dokumenty objęte przedmiotem kontroli. Kontrolę przeprowadził zespół pracowników Wydziału Polityki Społecznej w składzie: Aneta Łapińska inspektor wojewódzki w Oddziale Zabezpieczenia Społecznego w Wydziale Polityki Społecznej Warmińsko Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie legitymacja służbowa nr 63/2014 wydana przez Dyrektora Generalnego Warmińsko Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie, na podstawie pisemnego upoważnienia do kontroli nr FK-VI.0030.1133.2017 z dnia 22 listopada 2017 r., wydanego przez Wojewodę Warmińsko Mazurskiego, która w dniu 22 listopada 2017 r. złożyła oświadczenie o braku istnienia przesłanek uzasadniających wyłączenie od udziału w przedmiotowej kontroli. Ewelina Rakiej-Chomicka inspektor wojewódzki w Oddziale Zabezpieczenia Społecznego w Wydziale Polityki Społecznej Warmińsko Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie legitymacja służbowa nr 47/2014 wydana przez Dyrektora Generalnego Warmińsko
2 Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie, na podstawie pisemnego upoważnienia do kontroli nr FK-VI.0030.1132.2017 z dnia 22 listopada 2017 r., wydanego przez Wojewodę Warmińsko Mazurskiego, która w dniu 22 listopada 2017 r. złożyła oświadczenie o braku istnienia przesłanek uzasadniających wyłączenie od udziału w przedmiotowej kontroli. (akta kontroli str.1-12) Termin kontroli: 23 29 listopada 2017 r. Kontrolę odnotowano w książce kontroli jednostki kontrolowanej pod pozycją 25/2017. W kontrolowanym okresie nie było kontroli prowadzonych przez inne organy w powyższym zakresie. Zakres kontroli: - przedmiot kontroli: ocena realizacji przez samorząd terytorialny zadań z zakresu administracji rządowej wynikających z ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci. - okres objęty kontrolą: od 1 kwietnia 2016 r. r. do 30 września 2017 r. Kontrolę przeprowadzono na podstawie art. 6 ust. 4 pkt 3, art.2 pkt 1 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz.U. Nr 185, poz. 1092) oraz art 28 ust.1pkt 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz.U. z 2015, poz. 525 ze zm.) w związku z art. 29 ust. 1 oraz art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowaniu dzieci (Dz.U. z 2016 r., poz. 195 ze zm.). Na podstawie ustaleń kontroli (akta kontroli str. 1-71) działalność Miejsko Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Rynie w zakresie objętym kontrolą oceniono pozytywnie. U s t a l e n i a: I. Organizacyjne i techniczne zabezpieczenie realizacji zadań objętych kontrolą W Gminie Ryn na koniec września 2017 r. zamieszkiwało 5 755 mieszkańców, z których 765 było uprawnionych do świadczenia wychowawczego. (akta kontroli str. 16) Z pisemnej informacji kierownika jednostki wynika, że wydatki w 2016 r.: na wdrożenie ustawy wyniosły 14. 501,00 zł, na obsługę świadczeń wychowawczych wyniosły 89.376,62 zł, środki własne Gminy wyniosły 0,00 zł. (akta kontroli str. 17) Organem właściwym, zobowiązanym do realizacji zadań wynikających z ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci jest Burmistrz Miasta i Gminy Rynu. Prowadzone czynności kontrolne wykazały, że zgodnie z art. 10, ust. 2 wspomnianej ustawy zadania zlecone z zakresu administracji rządowej realizuje Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rynie w
3 oparciu o upoważnienia wydane w drodze Zarządzenia Nr 22 Burmistrza Miasta i Gminy Ryn z dnia 18 lutego 2016 r. oraz Zarządzenia Nr 51 Burmistrza Miasta i Gminy Ryn z dnia 28 kwietnia 2016 r. (akta kontroli str. 18-19) Swoją działalność MGOPS wykonuje na podstawie Statutu, przyjętego w drodze Uchwały Nr XVII/125/16 Rady Miejskiej w Rynie z dnia 27 kwietnia 2016 r. W Statucie w 3 wskazano wykonywane przez MGOPS zadanie zlecone przez administrację rządową w zakresie realizacji świadczeń wychowawczych. (akta kontroli str. 20-23) Organizację wewnętrzną, zasady funkcjonowania oraz zadania Ośrodka określa Regulamin Organizacyjny jednostki przyjęty Zarządzeniem Nr 1 Burmistrza Miasta i Gminy Ryn z dnia 2 stycznia 2014 r. zmienionego następującymi Zarządzeniami Burmistrza Miasta i Gminy Ryn: - Nr 19 z dnia 19 lutego 2015 r., - Nr 48 z dnia 31 maja 2017 r. (akta kontroli str. 24-37) Ustalono, że w 5 wymieniono zadania wykonywane przez osobę zatrudnioną na stanowisku referenta ds. świadczeń wychowawczych w MGOPS w Rynie. (akta kontroli str. 37) W trakcie kontroli ustalono, że Ośrodek jest organizacyjnie przygotowany do realizacji zadań wynikających z ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. W tym celu utworzono samodzielne stanowisko pracy wyposażone w niezbędny sprzęt biurowy. Pomieszczenie zajmowane przez pracownika merytorycznego, znajdujące się na parterze MGOPS, wyekwipowano w niezbędne meble. Warunki lokalowe w Ośrodku umożliwiają zachowanie poufności i intymności w obsłudze klientów. Z pisemnej informacji Kierownika wynika, że cyt.: Wszystkie pomieszczenia użytkowane przez MGOPS znajdują się na parterze budynku, nie ma barier architektonicznych. (akta kontroli str. 16) Wnioski o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego składane są osobiście, bezpośrednio u pracownika merytorycznego. Ponadto wpływają one do Ośrodka drogą elektroniczną. Wnioski składane osobiście są pieczętowane, datowane oraz rejestrowane w programie elektronicznym SYGNITY. Pracownik merytoryczny weryfikuje wniosek wraz z załącznikami, wydaje projekt decyzji administracyjnej, który następnie jest przedkładany osobie upoważnionej do jej podpisu. Korespondencja wychodząca na zewnątrz oraz przychodząca rejestrowana jest według daty w dzienniku korespondencji. (akta kontroli str. 38) W pomieszczeniu zajmowanym przez pracownika merytorycznego znajdują się zamykane szafy, w których przechowywane są akta spraw wnioskodawców. Zgromadzona dokumentacja klientów (wnioski wraz z załącznikami) ułożona jest nazwiskami w sposób alfabetyczny. (akta kontroli str. 39) Z pisemnej informacji, dotyczącej prowadzonych przez pracownika merytorycznego ewidencji i rejestrów wynika, że na stanowisku pracy prowadzony jest główny rejestr elektroniczny SYGNITY, w którym ewidencjonowane są wnioski klientów oraz wydawane decyzje. Ponadto w Ośrodku prowadzony jest w wersji tradycyjnej rejestr wydanych zaświadczeń.
4 (akta kontroli str. 40) Kierownik MGOPS w Rynie pisemnie informowała, że za kontrolowane zadanie odpowiadała osoba zatrudniona na stanowisku referenta ds. świadczeń wychowawczych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy. Zapisy dotyczące realizacji zadań w zakresie świadczeń wychowawczych ujęto w zakresie czynności, które ww. pracownik przyjął do wiadomości i wykonywania poprzez złożenie podpisu. (akta kontroli str. 41, 42) Na podstawie informacji dotyczących wynagrodzeń ww. osób, przedstawionych przez Kierownika kontrolowanej jednostki ustalono, że wynagrodzenie referenta sfinansowano w 100% z dotacji Wojewody Warmińsko Mazurskiego. Natomiast z przedmiotowej dotacji kierownik jednostki i księgowa otrzymywały dodatek specjalny, będący konsekwencją zwiększenia zadań związanych z realizacją ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. Ponadto z dotacji Wojewody dofinansowano w formie nagrody pracownika ds. świadczeń rodzinnych oraz opłacono z niej zawartą z informatykiem umowę o dzieło. (akta kontroli str. 41) W okresie objętym kontrolą osoba realizująca świadczenia wychowawcze zgodnie z załączonymi zaświadczeniami uczestniczyła w szkoleniach, mających wpływ na podwyższenie stanu wiedzy i umiejętności niezbędnych wykonywania zadań powierzonych na zajmowanym stanowisku, m.in.: - Świadczenia wychowawcze 500 plus, - Kodeks Postępowania Administracyjnego w Ośrodkach Pomocy Społecznej, - Oprogramowanie do obsługi świadczeń wychowawczych. (akta kontroli str. 43-47) Zgodnie z zapisem Regulaminu Organizacyjnego MGOPS w Rynie 16 Kierownik Ośrodka przyjmuje interesantów w sprawie skarg i wniosków w każdym dniu pracy Ośrodka, w godzinach jego otwarcia. (akta kontroli str. 48) Kierownik MGOPS w Rynie pisemnie oświadczyła, że w okresie objętym kontrolą nie wpłynęła żadna skarga dotycząca spraw z zakresu ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci. Kierownik poinformowała pisemnie cyt.: Skargi na pracowników Ośrodka rozpatrywane przez kierownika MGOPS. Nie jest prowadzony rejestr skarg. Dokumentacja gromadzona jest przez kierownika MGOPS w wyznaczonym do tego miejscu. (akta kontroli str. 49) Z przedstawionej zespołowi kontrolnemu dokumentacji wynika, że Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rynie podpisał umowę licencyjną z Sygnity SA z siedzibą w Warszawie na korzystanie z oprogramowania do obsługi świadczeń wychowawczych. Tym samym w kontrolowanym okresie w Ośrodku obowiązywała aktualna wersja oprogramowania użytkowego, zgodnego z wymaganiami określonymi przez ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego. (akta kontroli str. 50-53) Kontrolowana jednostka realizując zadania w zakresie świadczenia wychowawczego, zgodnie
5 z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowaniu dzieci (Dz.U. z 2016 r., poz. 195 ze zm.) może przetwarzać, w zakresie niezbędnym do realizacji zadań, dane osobowe osoby ubiegającej się o świadczenie oraz członków jej rodziny. W związku z powyższym MGOPS w Rynie przedstawił m.in. zaświadczenie Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia 30 marca 2016 r. o zarejestrowaniu zbioru danych osobowych o nazwie: Baza Danych wnioskodawców ubiegających się o przyznanie świadczenia wychowawczego 500+. (akta kontroli str. 54-59, str. 60) II. A n a l i z a p r o w a d z o n y c h p o s t ę p o w a ń a d m i n i s t r a c y j n y c h II. 1 Ustalenia ogólne Zespół kontrolujący określił, że analizie poddanych będzie 35 postępowań administracyjnych związanych z realizacją kontrolowanych zadań. Ilość postępowań przewidzianych do kontroli ustalono w takiej wysokości, aby ustalone mierniki były reprezentatywne dla próby badawczej. Założono, że kontroli poddanych zostanie: 25 spraw związanych z przyznaniem świadczenia wychowawczego w tym: - 10 spraw, w których przyznano świadczenie na pierwsze dziecko w rozumieniu ustawy, - 11 postępowań administracyjnych w zakresie świadczenia wychowawczego na drugie i kolejne dziecko w rodzinie, - 3 sprawy, w których w składzie rodziny jest tylko jeden rodzic, - 1 sprawa, w której dokonano zmiany formy wypłaty świadczenia z pieniężnej na rzeczową lub na opłacenie usług. 4 sprawy związane z wydaniem decyzji odmownych na cały okres świadczeniowy, 4 sprawy związane z postępowaniem w związku z wystąpieniem zmian, mających wpływ na prawo do świadczeń, w szczególności związanych ze zmianą sytuacji dochodowej rodziny lub składu rodziny w rozumieniu ustawy, 2 sprawy związane z postępowaniem administracyjnym w sprawie nienależnie pobranych świadczeń i ich zwrotu lub umorzenia należności powstałych z tego tytułu. Powyższe sprawy dotyczą postępowań administracyjnych zakończonych do dnia rozpoczęcia kontroli. W sytuacji wszczęcia i zakończenia w okresie objętym kontrolą przez jednostkę kontrolowaną mniejszej ilości spraw z poszczególnych zakresów, które wymieniono powyżej, ilość spraw poddanych kontroli zostanie uzupełniona z pozostałych (wyżej wymienionych) zakresów do liczby ogólnej 35 spraw. Ponadto uznano, że losowy dobór próby badawczej dokonany zostanie spośród wszystkich postępowań administracyjnych, prowadzonych przez Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rynie w okresie objętym kontrolą z zakresu świadczeń wychowawczych. II. 2 Ustalenia z podjętych działań kontrolnych Ustalono, że w okresie objętym kontrolą Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rynie: a) przyjął 550 wniosków związanych z ustalaniem uprawnień do świadczenia wychowawczego, w tym dotyczących: świadczeń wychowawczych na pierwsze dziecko - 478 świadczeń wychowawczych na drugie i kolejne dziecko - 72,
6 b) wydał 552 decyzji administracyjnych w sprawach dotyczących świadczenia wychowawczego, w tym odmowne - 21 c) pozostawił bez rozpatrzenia - 3 Powodem pozostawienia wniosków bez rozpatrzenia było nieuzupełnienie brakujących dokumentów w wyznaczonym terminie. (akta kontroli str. 61) Łącznie, w bloku tematycznym, dotyczącym prowadzonych postępowań administracyjnych w zakresie przyznania lub odmowy przyznania kontrolowanych świadczeń analizie poddano 35 spraw, w których wydano 38 decyzje. Akta spraw analizowano pod kątem prawidłowości i terminowości prowadzonych postępowań administracyjnych. Kontroli podano: 27 spraw związanych z przyznaniem świadczenia wychowawczego w tym: - 10 spraw, w których przyznano świadczenie na pierwsze dziecko (w rozumieniu ustawy). W dziesięciu skontrolowanych przypadkach cztery sprawy dotyczyły przyznania świadczenia wychowawczego rodzinie z jednym dzieckiem. Zespół kontrolujący odnotował jedno postępowanie, w którym członkiem rodziny było dziecko niepełnosprawne rodzina z prawem do podwyższonego kryterium dochodowego. Wśród ww. spraw jeden wniosek wpłynął do Ośrodka drogą elektroniczną, pozostałe wnioski wraz z wymaganymi załącznikami zostały złożone w wersji papierowej. (akta kontroli str. 62) - 13 spraw w zakresie świadczenia wychowawczego na drugie i kolejne dziecko w rodzinie. W dwóch przypadkach zespół kontrolny odnotował postępowanie wszczęte na wnioski, który wpłynęły drogą elektroniczną. Pozostałe wnioski zostały dostarczone w wersji papierowej. Wśród badanych spraw poddano kontroli rodziny z różną liczbą potomstwa. Wśród skontrolowanych postępowań zespół kontrolny odnotował dwa wnioski, które wpłynęły do jednostki droga elektroniczną. (akta kontroli str. 63) - 4 sprawy w zakresie świadczenia wychowawczego, w których w składzie rodziny jest tylko jeden rodzic. Wśród badanych spraw poddano kontroli wnioski, gdzie w składzie rodziny wykazano różną liczbę dzieci. W przypadku postępowań, gdzie w składzie rodziny występowało jedno dziecko, kryterium dochodowe wnioskodawców nie przekraczało 800 zł na osobę. (akta kontroli str. 64) 4 sprawy związanych z wydaniem decyzji odmownych. Skontrolowane postępowania administracyjne zostały wszczęte na wnioski, które wpłynęły do Ośrodka w wersji papierowej. W trzech zbadanych przypadkach powodem wydania decyzji odmownych było przekroczenie kryterium dochodowego rodzin ubiegających się o prawo do świadczenia wychowawczego. Natomiast w jednym skontrolowanym postępowaniu wnioskodawca nie nabył prawa do świadczenia wychowawczego w związku z umieszczeniem dziecka w rodzinie zastępczej. (akta kontroli str. 65, str. 61)
7 4 sprawy związane z postępowaniem w związku z wystąpieniem zmian w rodzinie, mających wpływ na prawo do świadczeń. W skontrolowanych przypadkach przyczynami zmian decyzji było m.in. wszczęcie postępowania w związku ze zmianami sytuacji dochodowej rodziny (na skutek dochodu uzyskanego lub utraconego w trakcie okresu zasiłkowego oraz w związku z urodzeniem się dziecka), zmianą miejsca zamieszkania wnioskodawcy oraz zmianą składu rodziny (urodzenie się kolejnego dziecka). (akta kontroli str. 66) Zgodnie z pisemną informacją Kierownika Ośrodka cyt.: W okresie zasiłkowym 2016/2017 ośrodek pomocy społecznej nie realizował wypłat świadczeń w formie rzeczowej. (akta kontroli str. 67) Kierownik MGOPS poinformowała, że w okresie objętym kontrolą Ośrodek nie prowadził postępowań dotyczących nienależnie pobranych świadczeń wychowawczych. (akta kontroli str. 68-69) Kierownik kontrolowanej jednostki powiadomiła, że w ramach oszczędności decyzje administracyjne dotyczące przyznania świadczenia wychowawczego odbierane są osobiście przez wnioskodawcę. Natomiast za pośrednictwem poczty wysyłane są decyzje wydane na podstawie wniosków, które wpłynęły do Ośrodka drogą elektroniczną oraz decyzje odmowne. (akta kontroli str. 70) W kontrolowanym okresie, tj. od 1 kwietnia 2016 r. do 30 września 2017 r. Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rynie wypłacił świadczenia wychowawcze w następujący sposób: - przelewem na konta bankowe klientów 53,65 % wszystkich wypłat, - w formie gotówkowej w kasie banku tj. 46,35 % pozostałych wypłat. (akta kontroli str. 71) Do ustaleń kontroli nie zostały wniesione zastrzeżenia. W związku z tym, iż nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień w kontrolowanym zakresie, odstępuje się od wydania zaleceń pokontrolnych. Jednocześnie informuję, że stosownie do art. 48 ustawy o kontroli w administracji rządowej, od wystąpienia pokontrolnego nie przysługują środki odwoławcze. Wojewoda Warmińsko-Mazurski Artur Chojecki