Parlament Europejski 2014-2019 Komisja Prawna 28.9.2016 UZASADNIONA OPINIA PARLAMENTU NARODOWEGO W SPRAWIE POMOCNICZOŚCI Przedmiot: Uzasadniona opinia Izby Poselskiej Republiki Czeskiej w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich umiejętności (COM(2016)0378 C8-0213/2016 2016/0176(COD)) Zgodnie z art. 6 Protokołu nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności parlamenty narodowe mogą, w terminie ośmiu tygodni od daty przekazania projektu aktu ustawodawczego, przesłać przewodniczącym Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji uzasadnioną opinię zawierającą powody, dla których uznają, że dany projekt nie jest zgodny z zasadą pomocniczości. Izba Poselska Republiki Czeskiej przekazała zawartą w załączniku uzasadnioną opinię w sprawie wyżej wspomnianego wniosku dotyczącego dyrektywy. W świetle Regulaminu Parlamentu Europejskiego w kwestiach przestrzegania zasady pomocniczości właściwa jest Komisja Prawna. NP\1104592.docx PE589.334v01-00 Zjednoczona w różnorodności
ZAŁĄCZNIK Parlament Republiki Czeskiej IZBA POSELSKA 2016 r. 7. kadencja 298. UCHWAŁA Komisji Spraw Europejskich z 53. posiedzenia w dniu 1 września 2016 r. dotycząca dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich umiejętności (nr ref. dokumentu 10012/16, COM(2016) 378 final) Komisja Spraw Europejskich Izby Poselskiej Parlamentu Republiki Czeskiej, po wysłuchaniu pierwszego wiceministra spraw zagranicznych inż. Jiřígo Nováčka oraz kierownika działu ds. zatrudnienia zagranicznego Ministerstwa Pracy i Spraw Socjalnych Štefana Duháňa, a także po wysłuchaniu sprawozdania posłanki Ivany Dobešovej i po przeprowadzeniu debaty, przyjmuje opinię załączoną do niniejszej uchwały. Josef Šenfeld (podpis własnoręczny) weryfikator Ivana Dobešová sprawozdawczyni Igor Jakubčík (podpis własnoręczny) wiceprzewodniczący PE589.334v01-00 2/6 NP\1104592.docx
Załącznik do 298. uchwały Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich umiejętności COM(2016) 378 final, nr ref. dokumentu Rady 10012/16 Międzyinstytucjonalny numer referencyjny 2016/0176(COD) Podstawa prawna: Art. 79 ust. 2 i art. 294 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Data przesłania Izbie Poselskiej za pośrednictwem Komisji Spraw Europejskich: 24.6.2016 r. Data rozpatrzenia w Komisji Spraw Europejskich: 28.6.2016 r. (pierwsza tura). Procedura: Zwykła procedura ustawodawcza. Wstępna opinia rządu (zgodnie z art. 109a ust. 1 regulaminu Izby Poselskiej): Z dnia 27 czerwca 2016 r., doręczona Komisji Spraw Europejskich w dniu 18 lipca 2016 r. za pośrednictwem systemu ISAP. Ocena z punktu widzenia zasady pomocniczości: Wniosek nie jest zgodny z zasadą pomocniczości (zob. niżej). W związku z tym pozwalamy sobie zwrócić uwagę, że Senat w uchwale z 32. posiedzenia w dniu 23 sierpnia 2016 r. również przyjął uzasadnioną opinię w rozumieniu art. 6 Protokołu nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności. W opinii tej Senat uznał, że sprzeczna z zasadą pomocniczości zgodnie z art. 5 ust. 3 Traktatu o UE jest propozycja, by zakazać systemów równoległych. Uzasadnienie i przedmiot: W unijnym systemie prawnym w kwestii zatrudniania pracowników o wysokich kwalifikacjach i umiejętnościach obowiązuje obecnie dyrektywa Rady 2009/50/WE w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji. Jednak zdaniem Komisji przepisy te nie spełniły oczekiwań, a ich stosowanie w praktyce ujawniło ich słabe punkty. Do tych słabości należą według Komisji zwłaszcza restrykcyjne warunki przyjmowania, ograniczone ułatwienia dla mobilności wewnątrz UE oraz różnorodność przepisów dotyczących tych samych kategorii pracowników w różnych państwach UE. Treść i skutki: Celem proponowanej zmiany jest zastąpienie obowiązującej dyrektywy i przyjęcie nowych przepisów, które zdaniem Komisji wyeliminują dotychczasowe niedostatki i zwiększą zdolność UE do przyciągania i zatrzymywania wysoko wykwalifikowanych pracowników oraz do ułatwienia im mobilności wewnątrz UE. W dalszym ciągu opinii NP\1104592.docx 3/6 PE589.334v01-00
skupiono się głównie na zmianach proponowanych w porównaniu ze stanem dotychczasowym. Wniosek w sprawie dyrektywy podzielono na sześć rozdziałów. Rozdział I zawiera przepisy ogólne. W wyniku zmiany niektórych sformułowań i definicji pojęć (pojęciem zatrudnienie w zawodzie wymagającym wysokich umiejętności zastąpiono pojęcie zatrudnienie w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji ) państwa członkowskie mają teraz obowiązek uznawać doświadczenie zawodowe zamiast kwalifikacji uzyskanych w ramach kształcenia. We wniosku dano dostęp do niebieskiej karty wszystkim obywatelom państw trzecich będącym członkami rodziny obywatela UE oraz umożliwiono im podjęcie pracy w zawodzie wymagającym wysokich umiejętności i udział w wyjazdach służbowych wewnątrz UE, w czym nie musi im towarzyszyć obywatel UE. Dyrektywa dotyczy teraz również osób, które uzyskały ochronę międzynarodową na podstawie dyrektywy 2011/95/UE w sprawie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako beneficjentów ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony. Osoby te mogą ubiegać się o niebieską kartę UE podobnie jak inni obywatele państw trzecich. Według Komisji celem tej zmiany jest, by osób tych nie ograniczał ich status i by mogły one wykonywać zawody wymagające wysokich umiejętności również na podstawie omawianej dyrektywy. Istotną zmianą w porównaniu z dotychczasową sytuacją prawną jest to, że nowy wniosek nie umożliwia funkcjonowania równoległych systemów krajowych regulujących wydawanie pozwoleń na wykonywanie działalności wymagającej wysokich kwalifikacji. Państwa członkowskie są zatem zobowiązane przyznawać niebieską kartę osobom objętym zakresem dyrektywy. Systemy równoległe mogą jednak nadal mieć zastosowanie do osób nieobjętych zakresem dyrektywy. Rozdział II reguluje warunki przyjmowania. Według art. 5 warunki te obejmują umowę o pracę lub wiążącą ofertę pracy. W porównaniu z obecną sytuacją prawną skrócono minimalny czas trwania umowy o pracę z 12 do 6 miesięcy. Według Komisji zmiana ta ma służyć większej elastyczności warunków pracy. Kolejne warunki to spełnienie krajowych wymogów dotyczących zawodów regulowanych. W przypadku zawodów nieregulowanych wniosek stanowi, że wnioskodawca musi wykazać, że posiada wyższe kwalifikacje zawodowe. We wniosku obniżono również wysokość minimalnego dopuszczalnego wynagrodzenia, które dotychczas wynosiło 1,5 średniej płacy, a miałoby wynosić od 1 do 1,4 średniej płacy. Według Komisji zmiana taka pozwoli na zatrudnienie znacznie większej liczby wykwalifikowanych pracowników. W przypadku zawodów, w których występuje większe zapotrzebowanie na pracowników z państw trzecich, oraz w przypadku absolwentów szkół wyższych ustalone z góry minimalne wynagrodzenie można obniżyć do 80 % na okres do trzech lat. Zmiana dotyczy również prawa państwa członkowskiego do zbadania sytuacji na rynku pracy w celu obsadzenia danych stanowisk pracownikami z państwa członkowskiego. W dotychczasowych uregulowaniach państwo członkowskie miało nieograniczone prawo do prowadzenia takich badań, natomiast wniosek dopuszcza takie prawo tylko w sytuacji, gdy rynek pracy w państwie członkowskim przeżywa poważne zakłócenia. Rozdział III w art. 8 12 określa procedurę wydawania niebieskiej karty UE. Jeżeli wniosek zostanie rozpatrzony pozytywnie, państwo członkowskie UE wydaje wnioskodawcy niebieską kartę. Przez okres swojej ważności niebieska karta UE uprawnia posiadacza do wjazdu, ponownego wjazdu i pobytu na terytorium państwa członkowskiego, które wydało niebieską kartę UE, oraz do korzystania z praw określonych we wniosku w sprawie dyrektywy. Standardowy okres ważności karty PE589.334v01-00 4/6 NP\1104592.docx
wynosi dwa lata, jednak w przypadku krótszych umów o pracę jej ważność miałaby odpowiadać czasowi trwania stosunku pracy plus trzy miesiące. Skrócono również termin przekazania informacji o decyzji w sprawie wniosku (z 90 dni) do 60 dni od złożenia wniosku, przyznano też państwu członkowskiemu prawo pobierania współmiernej opłaty za rozpatrzenie wniosku. Wprowadzono instytucję tzw. zatwierdzonych pracodawców. W razie uznania danego podmiotu za zatwierdzonego pracodawcę procedura rozpatrywania wniosku zostaje przyspieszona i uproszczona. Rozdział IV dotyczy praw posiadaczy niebieskiej karty. Zmiana proponowana w art. 14 15 upraszcza dotychczasowy system, gdyż daje posiadaczom niebieskiej karty pełen dostęp do zawodów wymagających wysokich umiejętności. Państwa członkowskie mogą wymagać od posiadaczy niebieskiej karty zgłaszania istotnych zmian mających wpływ na jej ważność. Posiadacze niebieskich kart są także uprawnieni do wykonywania równolegle działalności gospodarczej na własny rachunek. Podobnie jak w dotychczasowych regulacjach posiadacz niebieskiej karty może być tymczasowo bezrobotny, nie dłużej jednak niż przez trzy miesiące. W odniesieniu do praw członków rodzin wniosek w sprawie dyrektywy wprowadza w art. 15 16 odstępstwa od dyrektywy Rady 2003/86/WE w sprawie prawa do łączenia rodzin, przez co ułatwia łączenie rodzin pracowników posiadających wysokie umiejętności. W kwestii prawa do pobytu długoterminowego (czyli statusu rezydenta długoterminowego UE) we wniosku wprowadzono odstępstwa od dyrektywy 2003/109/WE dotyczącej statusu obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi. W art. 17 18 wniosku wprowadzono uproszczoną procedurę przyznawania prawa do pobytu długoterminowego w porównaniu z obecną sytuacją prawną. Posiadacz niebieskiej karty może uzyskać takie prawo już po trzyletnim pobycie w jednym państwie członkowskim lub po pięcioletnim pobycie w różnych państwach członkowskich. Rozdział piąty reguluje kwestie mobilności między państwami członkowskimi. W proponowanych regulacjach wprowadzono zupełnie nową instytucję działalności handlowej w innym państwie członkowskim. Instytucja ta daje posiadaczowi niebieskiej karty prawo wjazdu na określony czas do innego państwa członkowskiego w celu prowadzenia działalności handlowej. Odpowiada temu nałożony na państwa członkowskie obowiązek powstrzymania się od wymagania innych zezwoleń poza niebieską kartą. Według Komisji celem tego rozwiązania jest umożliwienie elastycznego przepływu pracowników posiadających wysokie umiejętności. We wniosku uproszczono również warunki wymagane w razie złożenia wniosku o wydanie niebieskiej karty w innym państwie UE. Rozdział VI zawiera przepisy końcowe. W tej części uregulowano zwłaszcza udzielanie informacji i zasady dotyczące danych statystycznych. Wpływ na budżet państwa i porządek prawny Republiki Czeskiej: W razie przyjęcia proponowanych zmian konieczne będzie wprowadzenie zmian wdrożeniowych w przepisach dotyczących cudzoziemców, prawie pracy i przepisach dotyczących zabezpieczenia socjalnego. Według ramowej opinii rządu Republiki Czeskiej nie przewiduje się wpływu na budżet państwa. Opinia rządu Republiki Czeskiej: Rząd Republiki Czeskiej popiera dotychczasowe uregulowania, a nie popiera dalszych działań ustawodawczych w tej dziedzinie. Sprzeciwia się przede wszystkim zakazowi systemów równoległych i ograniczeniu możliwości badania rynku pracy. Rząd Republiki Czeskiej nie zgadza się również z obowiązkiem uznawania doświadczenia zawodowego i NP\1104592.docx 5/6 PE589.334v01-00
z obniżeniem minimalnego wynagrodzenia. Zakładany harmonogram negocjacji w instytucjach UE: Na komisję właściwą do rozpatrzenia wniosku w Parlamencie Europejskim wyznaczono Komisję Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych. Nie ustalono jeszcze daty rozpatrzenia wniosku w organach Parlamentu Europejskiego. Wnioski: Komisja Spraw Europejskich: 1. nie popiera wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich umiejętności, COM(2016) 378 final, 2. opowiada się za utrzymaniem decydującej roli państw członkowskich Unii Europejskiej w dziedzinie legalnej migracji i zatrudnienia, wraz z utrzymaniem prawa poszczególnych państw członkowskich do określania rozmiarów legalnej migracji; 3. zdecydowanie odrzuca zakaz równoległych systemów krajowych, ograniczenie możliwości badania rynku pracy i rozszerzenie zakresu dyrektywy na osoby, które uzyskały ochronę międzynarodową, gdyż propozycje te są sprzeczne z zasadami pomocniczości, i przyjmuje uzasadnioną opinię w rozumieniu art. 6 Protokołu nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności; 4. popiera ramową opinię rządu Republiki Czeskiej w sprawie tego dokumentu; 5. zobowiązuje przewodniczącego Komisji Spraw Europejskich do przekazania niniejszej uchwały za pośrednictwem przewodniczącego Izby Poselskiej zgodnie z regulaminem Izby Poselskiej rządowi, przewodniczącemu Senatu, przewodniczącemu Parlamentu Europejskiego, przewodniczącemu Rady i przewodniczącemu Komisji Europejskiej. Josef Šenfeld (podpis własnoręczny) weryfikator Ivana Dobešová sprawozdawczyni Igor Jakubčík (podpis własnoręczny) wiceprzewodniczący PE589.334v01-00 6/6 NP\1104592.docx