UZASADNIONA OPINIA PARLAMENTU NARODOWEGO W SPRAWIE POMOCNICZOŚCI

Transkrypt

1 Parlament Europejski Komisja Prawna UZASADNIONA OPINIA PARLAMENTU NARODOWEGO W SPRAWIE POMOCNICZOŚCI Przedmiot: Uzasadniona opinia Izby Poselskiej Republiki Czeskiej w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego kryzysowy mechanizm relokacji i zmieniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca (COM(2015)0450 C8-0269/ /0208(COD)) Zgodnie z art. 6 Protokołu nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności parlamenty narodowe mogą, w terminie ośmiu tygodni od daty przekazania projektu aktu ustawodawczego, przesłać przewodniczącym Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji uzasadnioną opinię zawierającą powody, dla których uznają, że dany projekt nie jest zgodny z zasadą pomocniczości. Izba Poselska Republiki Czeskiej przekazała zawartą w załączniku uzasadnioną opinię w sprawie wyżej wspomnianego wniosku dotyczącego rozporządzenia. W świetle Regulaminu Parlamentu Europejskiego w kwestiach przestrzegania zasady pomocniczości właściwa jest Komisja Prawna. NP\ doc PE v01-00 Zjednoczona w różnorodności

2 ZAŁĄCZNIK Parlament Republiki Czeskiej IZBA POSELSKA 2015 r. siódma kadencja 189. UCHWAŁA Komisji Spraw Europejskich z 38. posiedzenia w dniu 14 października 2015 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego kryzysowy mechanizm relokacji i zmieniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca (kod dokumentu 11843/15, COM(2015) 450 final). Komisja Spraw Europejskich Izby Poselskiej Parlamentu Republiki Czeskiej, po wysłuchaniu informacji przedstawionych przez wiceminister spraw wewnętrznych Monikę Pálkovą, po wysłuchaniu sprawozdania przedstawionego przez posłankę Kristýnę Zelienkovą i posła Marka Černocha oraz po przeprowadzeniu debaty, przyjmuje stanowisko załączone do niniejszej uchwały. Josef Ńenfeld Kristýna Zelienková Marek Černoch weryfikator sprawozdawczyni sprawozdawca [podpisy własnoręczne] Ondřej Beneńík przewodniczący PE v /10 NP\ doc

3 Załącznik do uchwały nr 189 Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego kryzysowy mechanizm relokacji i zmieniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca COM(2015) 450 final, kod Rady 11843/15, międzyinstytucjonalny numer referencyjny 2015/0208(COD) Podstawa prawna: Art. 78 ust. 2 litera e) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Data przesłania Izbie Poselskiej za pośrednictwem Komisji Spraw Europejskich: Data rozpatrzenia w Komisji Spraw Europejskich: (pierwsza tura) Procedura: Zwykła procedura ustawodawcza. Wstępna opinia rządu (zgodnie z art. 109a ust. 1 regulaminu Izby Poselskiej): Z dnia 1 października 2015 r., doręczona Komisji Spraw Europejskich w dniu 12 października 2015 r. za pośrednictwem systemu ISAP. Ocena z punktu widzenia zasady pomocniczości: Wniosek nie jest zgodny z zasadą pomocniczości (zob. niżej). Uzasadnienie i przedmiot: Przedstawiony wniosek należy do drugiego pakietu ustawodawczego przedłożonego w odpowiedzi na trwający kryzys migracyjny w Europie. Komisja przyjęła oba pakiety w oparciu o europejski program w zakresie migracji 1, przedstawiony przez Komisję w dniu 12 maja 2015 r. jako plan inicjatyw w dziedzinie migracji na kolejne pięć lat. Program podzielono na trzy główne części, z których pierwsza dotyczy natychmiastowego zaradzenia obecnej trudnej sytuacji w basenie Morza Śródziemnego, a dwie pozostałe zawierają środki strategiczne przewidziane w dłuższej perspektywie, zmierzające do skutecznego zarządzania migracją w przyszłości. Jeśli chodzi o reakcję natychmiastową, Komisja zaproponowała pewne konkretne działania ze strony UE, które jej zdaniem mogą przyczynić się do powstrzymania obecnego kryzysu migracyjnego czy też do złagodzenia jego przebiegu i 1 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów Europejski program w zakresie migracji (COM(2015) 240 final). NP\ doc 3/10 PE v01-00

4 konsekwencji (w chwili przedstawienia komunikatu środki te dotyczyły jeszcze przede wszystkim państw z południa Europy). Na podstawie tego programu przedstawiono następnie pierwszy zestaw środków z dnia 27 maja 2015 r., którego kontynuacją był drugi zestaw środków przedstawiony przez Komisję w dniu 9 września 2015 r. Wniosek nawiązuje do tymczasowych mechanizmów relokacji przyjętych w drodze decyzji Rady w dniu 14 września 2015 r. (relokacja osób z Włoch i Grecji) i w dniu 22 września 2015 r. (relokacja osób z Włoch i Grecji, ewentualnie z innego państwa członkowskiego). Obecnie Komisja chce przekształcić mechanizm tymczasowy w mechanizm stały, by móc korzystać z niego elastycznie, gdy tylko spełnione zostaną przesłanki sytuacji kryzysowej, tzn. gdy któreś z państw członkowskich przestanie radzić sobie ze zwiększonym napływem na jego terytorium osób ubiegających się o ochronę międzynarodową. Komisja zdecydowała, że stały mechanizm relokacji zostanie wprowadzony w drodze zmiany rozporządzenia dublińskiego 2. Mechanizm ten ma stanowić procedurę wyjątkową w stosunku do powszechnie stosowanych przepisów rozporządzenia dublińskiego, z której będzie można korzystać tylko w ograniczonej mierze, w sytuacjach wyjątkowych podobnych do tej, do której doszło na południowych granicach zewnętrznych w minionym półroczu (i która przerosła możliwości systemu azylowego Włoch i Grecji). Podstawą wcześniejszych dwóch aktów wprowadzających tymczasowy mechanizm relokacji był art. 78 ust. 3 TFUE, umożliwiający jednorazową reakcję na wyjątkowe sytuacje w postaci nagłego napływu obywateli państw trzecich na terytorium państw członkowskich. Do wprowadzenia stałego mechanizmu Komisja musiała już jednak z oczywistych powodów sięgnąć po inną podstawę prawną, mianowicie art. 78 ust. 2 lit. e) TFUE, dającą Radzie wraz z Parlamentem Europejskim możliwość przyjmowania w drodze zwykłej procedury ustawodawczej środków dotyczących wspólnego europejskiego systemu azylowego, jeśli chodzi o kryteria i mechanizmy ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrywanie wniosku o azyl lub ochronę uzupełniającą (podstawa prawna przyjmowania i zmiany przepisów rozporządzenia dublińskiego). Treść i skutki Istotą wniosku jest włączenie nowego rozdziału VII do tekstu rozporządzenia dublińskiego w celu uregulowania warunków uruchomienia kryzysowego mechanizmu relokacji. Rozdział ten obejmuje cztery nowe przepisy art. 33a 33d. Według art. 33a możliwe będzie uruchomienie mechanizmu, jeżeli Komisja stwierdzi, że dane państwo członkowskie zmaga się z tak poważną sytuacją kryzysową, że stosowanie przepisów rozporządzenia dublińskiego jest zagrożone z powodu skrajnego obciążenia systemu azylowego tego państwa, wynikającego z intensywnego i niewspółmiernie wielkiego napływu obywateli państw trzecich. W tym celu Komisję będzie wspierał EASO 3 i agencja Frontex 4, które będą ją regularnie informować o rozwoju sytuacji. Komisja następnie sprawdzi, czy istotnie wystąpiła sytuacja kryzysowa, tzn. czy rzeczywiście doszło do skrajnego obciążenia w stosunku do wielkości danego państwa członkowskiego i jego naprawdę dobrze przygotowanego systemu azylowego, funkcjonującego w pełnej zgodności ze wszystkimi właściwymi przepisami UE. Dokonując tej oceny, Komisja uwzględni wzrost 2 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca. 3 Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu: 4 Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej: PE v /10 NP\ doc

5 łącznej liczby osób ubiegających się o azyl i nielegalnie przybywających obywateli państw trzecich w ciągu ostatnich sześciu miesięcy w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego. Uwzględni również liczbę wniosków o azyl złożonych w przeliczeniu na liczbę mieszkańców w ciągu ostatnich 18 miesięcy w porównaniu ze średnią unijną. Jeżeli na podstawie wymienionych danych Komisja uzna, że spełnione zostały przesłanki wystąpienia sytuacji kryzysowej, będzie mogła zgodnie z art. 45 rozporządzenia dublińskiego przyjąć akt delegowany 5, w którym ustali liczbę osób, które mają być relokowane z tego państwa członkowskiego, a także okres stosowania mechanizmu kryzysowego 6. Na podstawie klucza podziału wskaże następnie, ile osób mają przyjąć poszczególne państwa członkowskie. Ustalając łączną liczbę osób, które należy relokować, Komisja uwzględni przede wszystkim możliwości systemu azylowego danego państwa członkowskiego, jego dotychczasowy udział w inicjatywach solidarnościowych, a także zakres, w jakim to państwo samo skorzystało ze środków solidarnościowych, i liczbę wniosków o azyl złożonych w przeliczeniu na liczbę mieszkańców w ciągu ostatnich 18 miesięcy (a przede wszystkim w ciągu ostatniego półrocza) w porównaniu ze średnią UE. Łączna liczba osób relokowanych nie może przekroczyć 40 % liczby wniosków o azyl złożonych w danym państwie członkowskim w ciągu ostatnich sześciu miesięcy. Klucz podziału osób relokowanych między poszczególne państwa członkowskie przedstawiono bardziej szczegółowo w załączniku do wniosku (szczegółowy wzór). Klucz ten, podobnie jak poprzednie dwa (tymczasowe) mechanizmy relokacji, uwzględnia głównie kryterium liczby ludności danego państwa członkowskiego (współczynnik ważenia 40 %), aktualną wielkość łącznego PKB (współczynnik ważenia 40 %), średnią liczbę spontanicznie złożonych wniosków o azyl i osób przesiedlonych na milion mieszkańców w ciągu ubiegłych pięciu lat (współczynnik ważenia 10 %) oraz aktualny poziom bezrobocia (współczynnik ważenia 10 %). Podobnie jak w drugim tymczasowym mechanizmie relokacji wniosek dostosowuje procedurę na wypadek, gdyby dane państwo członkowskie z istotnego powodu nie mogło uczestniczyć w relokacji. Takie państwo członkowskie może w terminie miesiąca od wejścia w życie aktu delegowanego poinformować Komisję w wyjątkowym przypadku, że tymczasowo nie jest w stanie przyjąć osób ubiegających się o azyl. Musi równocześnie należycie uzasadnić swoje stanowisko. Komisja oceni podane powody i przyjmie decyzję, w której może zwolnić to państwo na okres jednego roku z obowiązku udziału w relokacji. Zwolnienie takie oznacza zarazem dla tego państwa członkowskiego konieczność wpłacenia do budżetu UE wkładu finansowego w wysokości 0,002 % jego PKB. Jeżeli państwo to będzie uczestniczyć w relokacji częściowo (w porównaniu z pierwotną decyzją Komisji), wkład ten zostanie proporcjonalnie obniżony. Wkład ten ma służyć finansowaniu wsparcia działań podejmowanych przez pozostałe państwa członkowskie w celu stawienia czoła sytuacji kryzysowej i zaradzenia skutkom nieuczestniczenia danego państwa członkowskiego w relokacji. Po przyjęciu wspomnianej decyzji Komisja przystąpi do redystrybucji osób przydzielonych temu państwu członkowskiemu między pozostałe państwa członkowskie (w drodze zmiany aktu delegowanego). Mechanizmem relokacji mogą być objęte wyłącznie osoby, które w danym państwie członkowskim złożyły wniosek o azyl (i jednoznacznie wymagają ochrony międzynarodowej), a zgodnie z przepisami rozporządzenia dublińskiego państwo to byłoby odpowiedzialne za rozpatrzenie tego wniosku. Równocześnie osoby te muszą być obywatelami państwa, w którego przypadku co najmniej 75 % wniosków o azyl złożonych w całej UE rozpatrzono w ciągu minionego kwartału pozytywnie. 7 5 Tzn. akt przyjęty na podstawie przekazania uprawnień. Przekazanie Komisji uprawnień do przyjmowania aktów umożliwia art. 290 TFUE. 6 We wniosku założono, że okres ten nie wyniesie więcej niż dwa lata. 7 Kryterium to będzie oceniane na podstawie najnowszych kwartalnych danych Eurostatu. W przypadku NP\ doc 5/10 PE v01-00

6 Państwo członkowskie, z którego przeprowadzono relokację do pozostałych państw członkowskich, musi w zamian wypełnić obowiązki określone w art. 33d wniosku. W dniu wejścia w życie aktu delegowanego musi przedstawić Komisji plan działań zawierający środki służące zapewnieniu odpowiedniego wdrożenia mechanizmu relokacji. Następnie musi w pełni wdrożyć te środki. W razie niewypełnienia tego obowiązku Komisja może wstrzymać stosowanie mechanizmu relokacji (również w drodze aktu delegowanego). Przekazanie Komisji uprawnień do przyjmowania aktów delegowanych w tej dziedzinie ograniczono we wniosku do pięciu lat, przy czym przed upływem tego terminu należy opracować szczegółowe sprawozdanie oceniające wykonywanie przekazanych uprawnień. Jeżeli Parlament Europejski ani Rada UE nie sprzeciwi się przedłużeniu tego okresu (najpóźniej trzy miesiące przed końcem okresu), zostanie on przedłużony automatycznie o kolejne pięć lat. Obie instytucje mogą jednak również w dowolnym momencie odwołać przekazanie Komisji uprawnień do przyjmowania aktów delegowanych. Kolejnym zabezpieczeniem przed przyjmowaniem przez Komisję arbitralnych decyzji jest fakt, że obie wymienione instytucje mogą wyrazić sprzeciw wobec konkretnego aktu delegowanego w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym akt ten zostanie im przekazany (z ich inicjatywy termin ten może być przedłużony o kolejne dwa tygodnie). W razie zgłoszenia sprzeciwu akt delegowany nie może wejść w życie. Akt delegowany stosuje się przez okres nie dłuższy niż dwa lata. Załącznik do wniosku zawiera szczegółowe zasady postępowania przy przeprowadzaniu relokacji, a treść tych zasad odpowiada zasadom wykonania tymczasowego mechanizmu relokacji dla Włoch i Grecji, przyjętego przez Radę w dniu 22 września 2015 r. 8 Każde państwo członkowskie powinno wyznaczyć punkt kontaktowy i powiadomić o nim EASO, który będzie pełnić w całym procesie funkcję organu wspierającego i koordynującego. Za pośrednictwem punktów kontaktowych państwa członkowskie będą przynajmniej raz na trzy miesiące podawać liczbę osób, jaką są w stanie w danym momencie relokować na swoim terytorium. Na podstawie tych informacji państwo członkowskie korzystające z relokacji wskaże, przy wsparciu EASO i oficerów łącznikowych 9 w poszczególnych państwach członkowskich, konkretnych wnioskodawców, których można by przenieść do danych państw 10. Zgodnie z art. 21 i 22 dyrektywy 2013/33/UE 11 priorytetowo traktowani będą wnioskodawcy szczególnej troski 12. Uwzględnione zostanie również dobro dziecka i zasada zachowania jedności rodziny (członkowie danej rodziny powinni być relokowani do tego samego państwa członkowskiego). Powinno się również brać pod uwagę takie dalsze cechy zainteresowanych osób, które mogą ułatwić ich integrację w przyjmującym państwie członkowskim (umiejętności językowe, różnego rodzaju więzi kulturowe czy społeczne itd.). Państwa członkowskie będą mogły w tym celu podać swoje preferencje, na których podstawie korzystające z relokacji państwo członkowskie po konsultacji z EASO i oficerami łącznikowymi opracuje listy odpowiednich osób ubiegających się o azyl, które mają być relokowane do konkretnego państwa członkowskiego. Informacje o wybranych wnioskodawcach i inne istotne dane zostaną następnie podane punktom kontaktowym w bezpaństwowców uwzględnione zostanie państwo poprzedniego miejsca zwykłego pobytu. 8 Przyjęty tekst decyzji w języku angielskim jest dostępny TUTAJ. 9 O powołaniu oficerów łącznikowych państwa członkowskie decydują z własnej inicjatywy. 10 Niezbędnym warunkiem jest pobranie odcisków palców i umieszczenie ich w systemie Eurodac. 11 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/33/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia norm dotyczących przyjmowania wnioskodawców ubiegających się o ochronę międzynarodową. 12 Tzn. przede wszystkim osoby niepełnoletnie, niepełnosprawne, starsze, kobiety ciężarne, samotni rodzice z niepełnoletnimi dziećmi, ofiary handlu ludźmi, osoby cierpiące na poważne choroby, osoby cierpiące na zaburzenia psychiczne oraz osoby, które ucierpiały w wyniku tortur, gwałtu lub innych form przemocy psychicznej, fizycznej lub seksualnej. PE v /10 NP\ doc

7 odpowiednich państwach członkowskich, które będą musiały zgodzić się na relokację wybranych osób. Stosownie do wyników tego etapu państwo członkowskie korzystające z relokacji podejmie decyzje o przeniesieniu określonych wnioskodawców do konkretnego państwa członkowskiego i pisemnie poinformuje o tym fakcie wnioskodawców. We wniosku podano powody, dla których państwo członkowskie będzie mogło odmówić zgody na relokację danego wnioskodawcy. Zgodnie z pkt 8 załącznika będzie to możliwe tylko w razie wystąpienia uzasadnionych podstaw do uznania takiej osoby za stwarzającą zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego lub w razie wystąpienia poważnych powodów odmowy przyznania statusu uchodźcy zgodnie z art. 12 dyrektywy 2011/95/UE 13 albo wykluczenia z możliwości otrzymania ochrony uzupełniającej zgodnie z art. 17 tej dyrektywy. Jeśli chodzi o samą realizację relokacji, przeniesienie wybranych osób powinno mieć miejsce jak najszybciej po przyjęciu stosownej decyzji. Państwo członkowskie korzystające z relokacji będzie miało w związku z tym obowiązek przekazać przyjmującemu państwu członkowskiemu informacje o dacie i godzinie przeniesienia oraz wszelkie inne istotne informacje. Relokacja powinna mieć miejsce w terminie dwóch miesięcy od chwili poinformowania przez dane państwo członkowskie o możliwości przyjęcia określonej liczby osób ubiegających się o azyl. W wyjątkowych przypadkach termin ten będzie można przedłużyć o kolejne dwa tygodnie. W razie wystąpienia obiektywnych praktycznych komplikacji po stronie państwa członkowskiego korzystającego z relokacji, uniemożliwiających przeniesienie wnioskodawców, możliwe będzie przedłużenie terminu o kolejne maksimum cztery tygodnie 14. Jeżeli w wymienionych terminach nie dojdzie do przeniesienia, za decyzję w sprawie wniosku o przyznanie ochrony międzynarodowej nadal odpowiedzialne będzie państwo członkowskie korzystające z relokacji. Jeżeli osoby wnioskujące o przyznanie ochrony międzynarodowej będą unikać relokacji, zostaną wykluczone z mechanizmu. Państwo członkowskie korzystające z relokacji będzie odpowiedzialne za ich identyfikację, rejestrację i pobranie odcisków palców, które będą ewidencjonowane w systemie Eurodac. W kwestii wtórnych przepływów relokowanych osób wniosek zawiera przepis, zgodnie z którym osoby korzystające z ochrony międzynarodowej, które po przeniesieniu złożą wniosek w innym państwie członkowskim lub bez stosownego zezwolenia będą przebywać w innym państwie członkowskim niż państwo relokacji, będą musiały natychmiast (przymusowo) wrócić do państwa członkowskiego relokacji, które będzie musiało przyjąć je ponownie (zgodnie z procedurą określoną w rozporządzeniu dublińskim). W motywach wniosku mowa jest jednak również o dalszych środkach mogących pomóc zapobiec wtórnym przepływom tych osób. Zdaniem Komisji rozwiązaniem byłoby ujednolicenie warunków przyjmowania osób ubiegających się o azyl we wszystkich państwach członkowskich. Według Komisji państwa członkowskie powinny ponadto nałożyć na te osoby obowiązek regularnego zgłaszania się. Przyjmujące państwo członkowskie powinno ponadto zapewniać tylko świadczenia rzeczowe (zakwaterowanie, wyżywienie i odzież), a nie środki finansowe, które ułatwiłyby im przeniesienie się bez zezwolenia do innych państw członkowskich. Ponadto na czas rozpatrywania wniosku o ochronę międzynarodową nie powinno się im wydawać dokumentów podróżnych (z wyjątkiem wystąpienia istotnych powodów humanitarnych). 13 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/95/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako beneficjentów ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony. 14 Przedłużenie terminu będzie wymagało porozumienia między państwem członkowskim korzystającym z relokacji a przyjmującym państwem członkowskim. NP\ doc 7/10 PE v01-00

8 Wpływ na budżet państwa i porządek prawny Republiki Czeskiej: Rozporządzenie dublińskie ma bezpośrednie zastosowanie, dlatego nie będą konieczne zmiany w porządku prawnym Republiki Czeskiej. Nie można jednak wykluczyć konieczności przeniesienia proponowanego mechanizmu do ustawy nr 325/1999 o azylu z późniejszymi zmianami. W kwestii wpływu na budżet państwa proponowany mechanizm niemal na pewno przyniesie większe obciążenie dla finansów publicznych, zwłaszcza w związku z przyjmowaniem relokowanych osób (wydatki administracyjne, tworzenie miejsc zakwaterowania, zapewnienie bezpieczeństwa w ich pobliżu, wydatki socjalne itd.). W chwili obecnej nie można jednak oszacować wysokości tych wydatków będą one zależeć od tego, jak często, w jakim zakresie i na jak długo Komisja będzie wprowadzać relokacje. Opinia rządu Republiki Czeskiej Rząd Republiki Czeskiej sprzeciwia się przedstawionej propozycji jako całości. Działania podjęte w kwestii relokacji uważa za przedwczesne, ponieważ nie wykazano jak dotąd, że koncepcja ta rzeczywiście funkcjonuje (nie rozpoczęto jeszcze realizacji pierwszego tymczasowego mechanizmu relokacji osób z Włoch i Grecji). Zdaniem rządu wszystkie dotychczasowe próby wskazują raczej na nieskuteczność mechanizmu. Najpierw należałoby ocenić funkcjonowanie dotychczas przyjętych tymczasowych mechanizmów relokacji, a dopiero na podstawie wyników tej oceny podjąć dalsze inicjatywy w tej dziedzinie. Zdaniem rządu Republiki Czeskiej w chwili obecnej UE powinna skupić się przede wszystkim na usuwaniu przyczyn kryzysu migracyjnego oraz na środkach systemowych. Z punktu widzenia Republiki Czeskiej nadal nie jest również jasne, dlaczego do rozwiązania obecnego kryzysu migracyjnego nie zastosowano instytucji tzw. tymczasowej ochrony, która istnieje już w prawie europejskim, a jej cel jest niemal identyczny z celem mechanizmów relokacji. Zdaniem rządu również w samym wniosku występuje nadal szereg niejasności. Oprócz wybranej podstawy prawnej i włączenia mechanizmu kryzysowego do rozporządzenia dublińskiego wątpliwości budzą również np. kryteria pozwalające stwierdzić, czy wystąpiła sytuacja nadzwyczajna, a także niektóre zmienne klucza podziału łącznej liczby osób między poszczególne państwa członkowskie (np. ich dotychczasowy udział w inicjatywach solidarnościowych, funkcjonowanie krajowych systemów azylowych itd.). Nie jest też wciąż jasne, jak będzie się zapobiegać wtórnym przepływom relokowanych osób. Zakładany harmonogram negocjacji w organach UE: Wniosek rozpatrywała Rada ds. WSiSW w dniu 8 października 2015 r. Harmonogram dalszych rozmów nie jest jak dotąd znany. Kwestia ta zostanie poruszona również na szczeblu Rady Europejskiej w dniu 15 i 16 października 2015 r. Także w Parlamencie Europejskim rozpoczęto już rozmowy w tej sprawie. W dniu 22 września 2015 r. debatowała o niej komisja LIBE, zgłaszając szereg uwag i pytań. Wyraziła wątpliwości m.in. co do włączenia kryzysowego mechanizmu relokacji do rozporządzenia dublińskiego. Wniosek: Komisja Spraw Europejskich PE v /10 NP\ doc

9 1. zdecydowanie odrzuca wprowadzenie jakichkolwiek stałych mechanizmów obowiązkowej redystrybucji migrantów w UE, zwłaszcza w sposób, jaki wybrała w tym celu Komisja; 2. uważa proponowany mechanizm za niedopuszczalną ingerencję w systemy azylowe poszczególnych państw członkowskich, zwłaszcza że według założeń ma on być obowiązkowy, a nieuczestniczenie w jego realizacji z obiektywnych i istotnych przyczyn wymaga kompensaty w postaci obowiązkowego wpłacenia określonego wkładu finansowego do budżetu UE; 3. w pełni zgadza się ze stanowiskiem rządu Republiki Czeskiej w tej sprawie z dnia 1 października 2015 r.; 4. zgodnie z art. 6 Protokołu nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności załączonego do Traktatów przyjmuje uzasadnioną opinię w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego kryzysowy mechanizm relokacji i zmieniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca (COM(2015) 450 final), głównie z następujących powodów: a. Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej przewiduje reagowanie na sytuacje nadzwyczajne powstałe w poszczególnych państwach członkowskich w wyniku nagłego napływu obywateli państw trzecich w art. 78 ust. 3, który umożliwia jednorazowe przyjęcie środków tymczasowych na rzecz zainteresowanych państw członkowskich; przyjęcie takich środków wymaga w każdym przypadku zgody Rady, która decyduje kwalifikowaną większością głosów po konsultacji z Parlamentem Europejskim. Natomiast podstawa prawna wybrana przez Komisję nie przewiduje reagowania na sytuacje nadzwyczajne, tylko ma służyć zarządzaniu standardowymi przepływami migracyjnymi, umożliwiając przy tym w sytuacjach kryzysowych przyjęcie określonych środków nadzwyczajnych stanowiących wyjątek od przepisów przyjętych na tej podstawie. Włączenie do rozporządzenia dublińskiego stałego mechanizmu relokacji stosowanego w sytuacjach nadzwyczajnych jest w związku z tym sprzeczne z art. 78 ust. 3 TFUE i niezgodne z dotychczasowymi środkami relokacji przyjmowanymi przez Komisję, o których decyzję podejmowała Rada, podczas gdy według wniosku decyzje miałaby odtąd podejmować sama Komisja. b. Art. 78 ust. 3 TFUE przewiduje ponadto jako reakcję na sytuację nadzwyczajną przyjęcie środków o charakterze tymczasowym, czyli przyjmowanych w poszczególnych przypadkach w celu rozwiązania konkretnej sytuacji w sposób, który w danym momencie wydaje się najodpowiedniejszy. Wprowadzenie stałego mechanizmu relokacji jest jednak sprzeczne z tym celem, gdyż będzie go można uruchomić w zasadzie automatycznie, jeżeli Komisja uzna, że dane państwo członkowskie znalazło się w sytuacji kryzysowej. Realizacja mechanizmu będzie prowadzona w NP\ doc 9/10 PE v01-00

10 każdym konkretnym przypadku w okresie zgodnym z ogólnymi ramami, które Komisja wyznaczyła dla takich sytuacji. c. Zdaniem Komisji Spraw Europejskich podejmowanie decyzji o nadzwyczajnej relokacji w drodze aktów delegowanych Komisji jest również sprzeczne z art. 290 ust. 1 TFUE, na którego podstawie Komisji można przekazać uprawnienia do przyjęcia aktów o charakterze nieustawodawczym o zasięgu ogólnym, które uzupełniają lub zmieniają niektóre, inne niż istotne elementy aktu ustawodawczego. Uruchomienie proponowanego kryzysowego mechanizmu relokacji będzie jednak miało istotny wpływ na systemy azylowe poszczególnych państw członkowskich, a przy tym będzie bardzo wyraźną ingerencją w politykę krajową w tej dziedzinie. Proponowany wyjątek od przepisów rozporządzenia dublińskiego stanowi zdaniem komisji uzupełnienie rozporządzenia (UE) nr 604/2013 o elementy niezwykle istotne, które zgodnie z przywołanym postanowieniem TFUE nie mogą być przedmiotem przekazania uprawnień Komisji. d. Jednym z podstawowych przejawów suwerenności państwa jest prawo wyboru osób, którym zezwoli na długoterminowy lub stały pobyt na swoim terytorium. Z tego względu, podobnie jak ze względów kulturowych i historycznych, niezbędne wydaje się, by staranie o osiągnięcie celów określonych we wniosku pozostawiono państwom członkowskim na szczeblu centralnym. Inaczej mówiąc, deklarowanych celów nie można osiągnąć w sposób wystarczający na szczeblu UE, tylko raczej na szczeblu państw członkowskich. 5. wzywa rząd Republiki Czeskiej, by w instytucjach UE czynnie dążył do zablokowania przyjęcia omawianego wniosku; 6. zwraca się do rządu Republiki Czeskiej, by o przebiegu i wynikach rozmów dotyczących wniosku informował zarówno Komisję Spraw Europejskich, jak i Podkomisję ds. Migracji i Polityki Azylowej; 7. zobowiązuje przewodniczącego Komisji Spraw Europejskich do przekazania niniejszej uchwały za pośrednictwem przewodniczącego Izby Poselskiej zgodnie z regulaminem Izby Poselskiej rządowi, przewodniczącemu Senatu, przewodniczącemu Parlamentu Europejskiego, przewodniczącemu Rady i przewodniczącemu Komisji Europejskiej. Josef Ńenfeld Kristýna Zelienková Marek Černoch weryfikator sprawozdawczyni sprawozdawca [podpisy własnoręczne] Ondřej Beneńík przewodniczący PE v /10 NP\ doc