DOKUMENT ROBOCZY. PL Zjednoczona w różnorodności PL

Transkrypt

1 PARLAMENT EUROPEJSKI Komisja Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych DOKUMENT ROBOCZY w sprawie ustanowienia wizy objazdowej i zmiany Konwencji wykonawczej do układu z Schengen oraz rozporządzenia (WE) nr 562/2006 i (WE) nr 767/2008 Komisja Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych Sprawozdawca: Brice Hortefeux DT\ doc PE v03-00 Zjednoczona w różnorodności

2 1. Wprowadzenie W kwietniu 2014 r., w poprzedniej kadencji, Komisja Europejska przedstawiła w komisji LIBE dwa nowe wnioski w sprawie polityki wizowej: wniosek dotyczący przekształcenia kodeksu wizowego i wniosek ustanawiający nowy rodzaj wizy wizę objazdową. Utworzenie wizy objazdowej opiera się na wynikach publicznych konsultacji przeprowadzonych w okresie od 25 marca do 17 czerwca 2013 r., w których głównie wypowiedziały się stowarzyszenia artystów. Wiza objazdowa jest nowym rodzajem wizy, który umożliwia uprawnionemu przemieszczanie się w strefie Schengen przez ponad 90 dni w 180-dniowym okresie, pod warunkiem że nie będzie przebywać dłużej niż przez 90 dni w jednym państwie członkowskim. Wiza ta jest ważna przez okres jednego roku i może zostać przedłużona o kolejny rok do maksymalnie dwóch lat. Zdaniem Komisji taką wizę należy postrzegać jako dźwignię rozwoju gospodarczego państw członkowskich strefy Schengen. Komisja uważa, że bezpośrednie i pośrednie korzyści wynikające z przemieszczania się na podstawie wizy objazdowej mogą opiewać na kwoty od 500 mln do 1 mld euro rocznie. Wniosek dotyczącego rozporządzenia jest sformułowany w taki sposób, by docelowo zostać włączony w strukturę kodeksu wizowego. Do wizy objazdowej stosuje się określone warunki i procedury wynikające z przepisów kodeksu wizowego. Jednakże zakres tych dwóch wniosków różni się tym, że kodeks wizowy w przeciwieństwie do wizy objazdowej nie obejmuje obywateli państw trzecich zwolnionych z obowiązku wizowego. Niniejszy dokument roboczy ma na celu ustalenie głównych elementów wniosku i poruszenie głównych zagadnień, które pojawiają się w treści wniosku dotyczącego rozporządzenia. 2. Główne elementy wniosku a) wybór podstawy prawnej Komisja Europejska uzasadnia utworzenie nowej wizy luką prawną, jaka zachodzi między krótkoterminową wizą z art. 77 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej a zezwoleniem na pobyt lub krajową wizą długoterminową, które wchodzą w zakres kompetencji państw członkowskich w dziedzinie polityki imigracyjnej (art. 79 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej). W traktacie lizbońskim nie ujęto wyraźnego odniesienia do czasu trwania krótkiego pobytu, który został ustalony na trzy miesiące zgodnie z art. 10 kodeksu granicznego Schengen. W przypadku braku regulacji okresu Komisja Europejska uważa, że do wizy objazdowej stosuje się postanowienia Traktatu, przy czym wiza objazdowa odpowiada sumie okresów wiz krótkoterminowych. PE v /5 DT\ doc

3 Należy wyjaśnić, że wiza objazdowa może być łączona z wizą długoterminową lub zezwoleniem na pobyt. Jednakże art. 77 ust. 2 lit. c) Traktatu stanowi, że polityka wizowa reguluje warunki swobodnego przemieszczania się obywateli państw trzecich, w krótkim okresie, na terytorium Unii. W związku z tym powstaje pytanie, czy pobyt w Unii przez okres od jednego do dwóch lat jest w świetle prawa zgodny z oznaczeniem krótkoterminowy oraz czy ustanowienie tej wizy nie wpływa na politykę imigracyjną. Łączenie z wizą długoterminową lub zezwoleniem na pobyt może umożliwić pozostawanie w strefie Schengen przez dłuższy okres, co jest sprzeczne z koncepcją krótkiego terminu. b) brak kategorii uprawnionych Komisja Europejska uważa, że z ustanowienia takiej wizy mogłaby skorzystać ograniczona liczba osób, którą szacuje się na od do Jednak nie określono żadnej konkretnej kategorii osób, przez co konsulaty są zmuszone sprawować kontrolę oceny wyłącznie w odniesieniu do długości pobytu. Wiza mogłaby być wydawana przedstawicielom zawodów sztuki scenicznej, sportowcom, naukowcom, studentom, dostawcom usług, przedsiębiorcom, a także emerytom i innym turystom udającym się w podróż w obrębie strefy Schengen trwającą dłużej niż trzy miesiące. Obywatele państw trzecich zwolnieni z obowiązku wizowego zgodnie z załącznikiem II do rozporządzenia 539/2001 oraz obywatele państw trzecich, które zawarły umowę dwustronną z niektórymi państwami członkowskimi strefy Schengen, będą musieli uiścić opłatę wizową w wysokości 60 EUR w celu skorzystania z wizy objazdowej. Niemniej jednak obywatele państw trzecich, którzy są zwolnieni z obowiązku wizowego, zostaną zwolnieni z obowiązku pobierania odcisków palców. Wpis nie dotyczy wprowadzony zostanie do systemu VIS. W braku szczególnych kategorii osób zaskakujące jest ustalenie liczby wnioskodawców na Ponadto istnieją dyrektywy sektorowe ustanawiające procedury i warunki pobytu naukowców, studentów i regulujące tymczasowe transfery wewnątrz grup. Konieczne jest zatem przeanalizowanie ewentualnego konfliktu norm lub nadmiaru regulacyjnego w odniesieniu do tych konkretnych grup, jak również powiązania przedmiotowej wizy wydawanej przedsiębiorcom z wizą wielokrotnego wjazdu wydawaną osobom często podróżującym i zarejestrowanym w VIS. c) kwestia bezpieczeństwa Wniosek podkreśla zwłaszcza korzyści gospodarcze wynikające z ustanowienia wizy objazdowej i stwierdza, że warunki bezpieczeństwa związane z gwarancjami ex ante są wystarczające: zakaz rozpatrywania wniosku na granicach zewnętrznych państw DT\ doc 3/5 PE v03-00

4 członkowskich, dokument podróży uznawany przez co najmniej dwa państwa członkowskie, termin 20 dni kalendarzowych na podjęcie decyzji i 40 dni kalendarzowych w wyjątkowych sytuacjach, wykaz dokumentów poświadczających, które uzupełniają dokumenty wymienione w art. 13 ust. 1 wniosku dotyczącego kodeksu wizowego. Wnioskodawca musi wykazać zamiar przebywania na terytorium co najmniej dwóch państw członkowskich dłużej niż 90 dni w 180-dniowym okresie, nie dłuższym niż 90 dni w jednym państwie członkowskim, oraz ubezpieczenie zdrowotne odpowiadające umowie ubezpieczenia zawieranej przez obywatela kraju, do którego posiadacz wizy objazdowej się udaje. Jednakże ze względu na zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych, nie ma gwarancji, że posiadacz wizy będzie przestrzegał zasady pobytu przez maksymalnie 90 dni w jednym państwie członkowskim w okresie 180 dni, ponieważ jest on zobowiązany jedynie do wykazania zamiaru pobytu. Może on również zostać zwolniony z tego obowiązku, jeżeli zostanie zaproszony lub zatrudniony przez firmę, organizację lub instytucję renomowaną i znaną lub też jeżeli w sprawie chodzi o bliskiego krewnego wnioskodawcy. Wniosek w przedstawionym kształcie nie ogranicza ryzyka, że wiza objazdowa stanie się sposobem omijania zobowiązań wynikających z krajowych wiz długoterminowych, które są znacznie bardziej wymagające. Wreszcie wniosek przewiduje, że państwem członkowskim odpowiedzialnym za rozpatrzenie wniosku jest pierwsze państwo członkowskie, do którego wnioskodawca zamierza się udać. Zgodnie z tą zasadą wnioskodawca może złożyć wniosek w kraju innym niż kraj lub kraje, w których zamierza przebywać lub wykonywać działalność, co ogranicza zakres oceny dokonywanej przez te ostatnie, a zatem zakres sprawowanej przez nie kontroli. d) skutki gospodarcze Komisja Europejska stwierdza, że ustanowienie wizy objazdowej może przynieść dodatkowe dochody w wysokości od 500 mln do 1 mld euro. Tymczasem Komisja zauważa, że te dane liczbowe przekazała jej Europejska Liga Organizacji Producentów Sztuki Scenicznej, która jest organizacją opowiadającą się za ustanowieniem wizy objazdowej. Budzi to wątpliwości co do wiarygodności przedstawionych danych liczbowych. Ponadto niektóre państwa trzecie zawarły umowy dwustronne z państwami członkowskimi, które umożliwiają obywatelom tych krajów zwolnienie z obowiązku wizowego. Przedmiotowy wniosek nie wskazuje, czy ponowne wprowadzenie wiz dla tych obywateli nie stanie się czynnikiem zniechęcającym, podczas gdy Komisja Europejska wręcz przeciwnie stawia na atrakcyjność tego instrumentu. e) koszty wprowadzenia wizy objazdowej Komisja Europejska uważa, że wprowadzenie wizy objazdowej nie stanowi dodatkowego obciążenia, ponieważ związana z nią procedura z grubsza odpowiada procedurze wydawania wiz krótkoterminowych. PE v /5 DT\ doc

5 Należy jednak przeanalizować koszt ponownego wprowadzenia obowiązku wizowego w państwach trzecich, które zawarły umowę dwustronną, oraz koszt dodatkowej pracy, jaką będą musiały wykonywać konsulaty tych krajów, które często borykają się z niedoborami personelu ze względu na ograniczenia budżetowe. W sytuacji gdy Komisja Europejska opowiada się za racjonalizacją działań służb konsularnych, czy wprowadzenie tej wizy nie stanie się wręcz przeciwnie czynnikiem przeciążającym pracę konsulatów? 3. Podsumowanie Zdaniem sprawozdawcy istotne jest, aby Komisja Europejska wykazała wartość dodaną wizy objazdowej w postaci korzyści gospodarczych dla państw członkowskich strefy Schengen oraz zapewniła przestrzeganie bezpieczeństwa. Jak dotąd Rada wydaje się zgłaszać zastrzeżenia w odniesieniu do aspektów bezpieczeństwa oraz w związku z tym, że przedmiotowa wiza mogłaby sprzyjać nadużyciom i nielegalnym przepływom imigracji. Ponadto zapowiedź korzyści gospodarczych oparto na badaniu dostarczonym przez stowarzyszenie opowiadające się za ustanowieniem wizy objazdowej, co nie gwarantuje bezstronności. Sprawozdawca jest więc zdania, że należałoby zwrócić się o niezależną ocenę skutków dotyczącą konkretnie wizy objazdowej. Wreszcie sprawozdawca uważa, że powodzenie dyskusji będzie zależało od dobrej koordynacji prac Parlamentu Europejskiego i Rady oraz że istotne jest, by obie instytucje zmierzały w tej sprawie w tym samym kierunku. DT\ doc 5/5 PE v03-00