Bydgoszcz, dnia 09 czerwca 2017 r. KUJAWSKO-POMORSKI WOJEWÓDZKI INSPEKTOR INSPEKCJI HANDLOWEJ W BYDGOSZCZY BŻ.8361.56.2017 Decyzja nr BŻ - 51/2017 o karze pieniężnej Na podstawie art. 40a ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (t. j. Dz. U. z 2016 r. poz. 1604 ze zm.) w zw. z art. 40a ust. 4 tej ustawy po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego Kujawsko-Pomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej w Bydgoszczy wymierza przedsiębiorcy Kaufland Polska Markety Sp. z o.o. Sp. k., Aleja Armii Krajowej 47, 50-541 Wrocław, karę pieniężną w wysokości 2000 zł (słownie: dwa tysiące złotych) z tytułu wprowadzenia do obrotu 3 partii zafałszowanych artykułów rolnospożywczych o zadeklarowanej nazwie Kakheti: 1) wino czerwone półsłodkie, gruzińskie alk. 11% obj., a' 750 ml, nr partii L 10.05.2016, 2) wino czerwone, półsłodkie, gruzińskie alk. 11% obj., a' 750 ml, nr partii L 28.03.2016, 3) wino białe, półsłodkie, gruzińskie alk. 11% obj., a' 750 ml, nr partii L 28.03.2016, butelkowane przez Kamyanka Global Wine 74341 Ukraine, Kherson region, Berislav district, Otradokamenka, 4 Kazatska str., Ukraina (wyłączny importer i dystrybutor TiM S.A., ul. Regera 111, 43-382 Bielsko Biała), o wartości 539,82 zł, oznakowanych z naruszeniem art. 7 ust. 1 lit. a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. Urz. UE. L 304). Uzasadnienie W toku kontroli przeprowadzonej w dniach 27-31 marca i 3-6 kwietnia 2017 r., przez inspektorów reprezentujących Kujawsko - Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej w Bydgoszczy, zwanego dalej Wojewódzkim Inspektorem, w markecie w Bydgoszczy przy ul. Ludwika Solskiego 5, należącym do przedsiębiorcy Kaufland Polska Markety Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą we Wrocławiu, zwanego dalej kontrolowanym lub stroną, stwierdzono w sprzedaży partie win wymienione w sentencji decyzji (nr akt kontroli BŻ.8361.56.2017). Podczas kontroli inspektorzy stwierdzili, że nie odpowiadało ono jakości handlowej, ponieważ w oznakowaniu użyto nazwy Kakheti, chronionej jako oznaczenie geograficzne Chroniona Nazwa Pochodzenia, pomimo że produkty nie spełniają wymagań określonych w specyfikacji wina Kakheti, ze względu na butelkowanie poza granicami Gruzji. Podanie w oznakowaniu informacji wprowadzającej konsumenta w błąd co do nazwy, narusza art. 7 ust. 1 lit. a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. Urz. L. 304 z 22 listopada 2011 r., s. 18 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem nr 1169/2011. Z przedłożonych w toku kontroli dokumentów dostaw zakwestionowanych partii win, wynikało, że produkty te zostały zakupione w TiM Spółka Akcyjna, ul. Tadeusza Regera 111, 43-382 Bielsko Biała. W związku z powyższym w dniu 28 marca 2017 r. drogą elektroniczną zwrócono się ul. Jagiellońska 10, 85-020 Bydgoszcz tel.: +48 52 323 16 10 fax: +48 52 322 58 13 e-mail: bydgoszcz@wiih.com.pl www.wiih.com.pl
do ww. spółki o przekazanie dokumentacji potwierdzającej pochodzenie win, oraz informacji i wyjaśnień dotyczących oznakowania ich nazwą chronioną - Kakheti. Spółka TiM S.A w odpowiedzi poinformowała o skierowaniu zapytania w tej sprawie do producenta wina. W dniu 04 kwietnia 2017 r. ponownie zwrócono się drogą elektroniczną do importera wina, który w odpowiedzi przekazał kopię pisma skierowanego do ww. Kamyanka Global Wine, 74341, Ukraine, Kherson region, Berislav district, Otradokamenka, 4 Kazatska Str., Ukraina, oraz wyciąg z umowy ramowej pomiędzy TiM S.A a Kamyanka Global Wine, z którego wynika, że firma Kamyanka Global Wine zobowiązana jest do zapewnienia zgodności dostarczanych produktów z wymaganiami przepisów prawa obowiązującymi w Polsce. Jednocześnie importer poinformował, że wszelkie informacje i dokumenty mogące przyczynić się do wyjaśnienia zaistniałej sytuacji zostaną przekazane po ich uzyskaniu przez TiM S.A. Przebieg i ustalenia poczynione w toku kontroli zostały opisane w protokole kontroli przyjętym bez zastrzeżeń przez osobę upoważnioną do reprezentowania strony. Pismem z 20 kwietnia 2017 r., które wpłynęło do Wojewódzkiego Inspektoratu 21 kwietnia 2017 r., importer TiM S.A. przedstawił oficjalną odpowiedź producenta wina Kamianka Global Wine Sp. z o.o. Wskazał on, że dysponuje prawem do produkcji przedmiotowego wina oznaczonego znakiem towarowym zarejestrowanym w Ukraińskiej Państwowej Organizacji Własności Intelektualnej i chronionej prawnie na terenie Ukrainy. Zaznaczył, że zgodnie z umową licencyjną właściciele znaku towarowego lub osoby przez nich upoważnione dysponują prawem do wykorzystania znaku towarowego Kakheti Premium w odniesieniu do wina, produkowanego z winogron, które również mogą być uprawiane w Gruzji. Producent podkreślił, że dopiero 28 marca 2017 r. otrzymał informację, że region Kakheti podlega ochronie rządu gruzińskiego i zapewnił o podjęciu kroków zmierzających do uniknięcia podobnych wypadków w przyszłości. Do pisma dołączono również kopie świadectwa pochodzenia towaru, udzielenia prawa ochronnego na znak oraz potwierdzenia rejestracji znaku wraz z tłumaczeniami. W oparciu o zebrany w toku kontroli materiał dowodowy Wojewódzki Inspektor uznał za zasadne wszczęcie z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia stronie kary pieniężnej z art. 40a ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (t. j. Dz. U. z 2016 r. poz. 1604), zwanej dalej ustawą o jakości handlowej za wprowadzenie do obrotu wymienionych w sentencji win. W związku z powyższym, pismem z 10 maja 2017 r., doręczonym 16 maja 2017 r., zawiadomił stronę o wszczęciu powyższego postępowania administracyjnego. Jednocześnie poinformował, że przed wydaniem rozstrzygnięć kończących postępowania w sprawie na podstawie art. 10 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t. j. Dz. U. z 2016 r., poz. 23 ze zm.), zwanym dalej Kpa, stronie biorącej udział w postępowaniu przysługuje prawo do zapoznania się z aktami sprawy, a także wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań oraz wyznaczył stronie 10 - dniowy termin do realizacji tego uprawnienia, liczony od dnia doręczenia pisma zawiadamiającego o wszczęciu. Wojewódzki Inspektor zażądał również przekazania informacji o wielkości obrotów oraz przychodu za ostatni zamknięty rok rozliczeniowy. Strona pismem z 19 maja 2017 r., które wpłynęło do Wojewódzkiego Inspektoratu 23 maja 2017 r. wyjaśniła, że zgodnie z zawartymi przez przedsiębiorcę umowami, dostawcy są zobligowani do dostarczenia towaru zgodnego z obowiązującymi przepisami prawa o odpowiedniej jakości handlowej. Ponadto tuż po otrzymaniu informacji, że wymienione w sentencji wina nie odpowiadają jakości handlowej, strona podjęła decyzję o wycofaniu win ze wszystkich sklepów sieci. Dodatkowo w załączeniu przesłała wyjaśnienia przedsiębiorcy TiM S.A., od którego zakupiła kwestionowane wina (przedmiotowe wyjaśnienia okazały się pismem importera z 20 kwietnia 2017 r. wraz z załącznikami, włączone już do akt sprawy). Jednocześnie pismem z 19 maja 2017 r. strona przekazała informacje o wielkości obrotów i przychodu za 2016 rok. Wojewódzki Inspektor ustalił: Bezspornym jest, iż strona wprowadziła do obrotu artykuły rolno-spożywcze wymienione w sentencji decyzji. Wprowadzenie do obrotu, w świetle prawa żywnościowego, dotyczy każdego etapu obrotu żywnością i nie jest zawężone jedynie do pierwszego wprowadzenia na rynek. Oznacza Strona 2 z 5
odpłatne bądź wolne od opłat udostępnianie żywności. Wskazuje na to odesłanie zawarte w art. 3 pkt 4 ustawy o jakości handlowej. Wprowadzającym do obrotu jest natomiast każdy podmiot dokonujący sprzedaży. Podkreślić należy, że sama treść art. 40a ust. 1 pkt 4 ustawy o jakości handlowej również przemawia za przyjęciem takiego stanowiska. Obowiązek zapewnienia zgodności artykułów spożywczych z wymogami prawa żywnościowego spoczywa zatem także na stronie, może więc być ona ukarana za nieprawidłowości w tym zakresie. Podobnie nie budzi wątpliwości, iż wprowadzone do obrotu artykuły rolno spożywcze nie odpowiadały jakości handlowej. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o jakości handlowej wprowadzane do obrotu artykuły rolno-spożywcze powinny spełniać wymagania w zakresie jakości handlowej, jeżeli w przepisach o jakości handlowej zostały określone takie wymagania, oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta. W ocenie Wojewódzkiego Inspektora strona swoim działaniem popełniła czyn, o którym mowa w art. 40a ust. 1 pkt 4 ustawy o jakości handlowej, a naruszenie to było na tyle istotne, iż koniecznym stało się wymierzenie za nie kary pieniężnej. Wprowadzenie do obrotu 3 win wymienionych w sentencji decyzji Wojewódzki Inspektor ocenił jako wprowadzenie do obrotu artykułów rolno-spożywczych zafałszowanych. W myśl art. 3 pkt 10 ustawy o jakości handlowej artykuł rolno-spożywczy zafałszowany to produkt, którego skład jest niezgodny z przepisami dotyczącymi jakości handlowej poszczególnych artykułów rolno-spożywczych, albo produkt, w którym zostały wprowadzone zmiany, w tym zmiany dotyczące oznakowania, mające na celu ukrycie jego rzeczywistego składu lub innych właściwości, jeżeli niezgodności te lub zmiany w istotny sposób naruszają interesy konsumentów, w szczególności jeżeli: a) dokonano zabiegów, które zmieniły lub ukryły jego rzeczywisty skład lub nadały mu wygląd produktu zgodnego z przepisami dotyczącymi jakości handlowej, b) w oznakowaniu podano nazwę niezgodną z przepisami dotyczącymi jakości handlowej poszczególnych artykułów rolno-spożywczych albo niezgodną z prawdą, c) w oznakowaniu podano niezgodne z prawdą dane w zakresie składu, pochodzenia, terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości, zawartości netto lub klasy jakości handlowej. Wymierzając karę Wojewódzki Inspektor miał na uwadze kryteria wskazane w art. 40a ust. 5 ustawy o jakości handlowej, uwzględnił zatem stopień szkodliwości czynu, zakres naruszenia, dotychczasową działalność podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych i wielkość jego obrotów oraz przychodu, a także wartość kontrolowanych artykułów rolno-spożywczych. Oceniając stopień szkodliwości czynu Wojewódzki Inspektor uwzględnił, iż opisany w protokole kontroli sposób oznakowania zakwestionowanych win wprowadza konsumentów w błąd co do ich pochodzenia. Nazwa Kakheti (Kakhuri) (transkrypcja na alfabet łaciński nazwy gruzińskiej კახეთი (კახური) ), jest chroniona jako oznaczenie geograficzne (precyzyjnie Chroniona Nazwa Pochodzenia Appellation of Origin) na podstawie art. 2-6 umowy między Unią Europejską a Gruzją w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych produktów rolnych i środków spożywczych 1 oraz art. 170-174 układu o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Gruzją, z drugiej strony 2. Wina Gruzji, które mają być chronione w Unii Europejskiej zostały wymienione w części A złącznika XVII-D do ww. układu o stowarzyszeniu (np. Kakheti (Kakhuri), Khvanchkara, Kindzmarauli ) Należy zauważyć, że Chronione Nazwy Pochodzenia stosuje się do produktów bardzo silnie związanych z danym obszarem geograficznym. Nabywając artykuł rolno-spożywczy chroniony w ten sposób konsument ma świadomość, że zarówno produkcja surowców do niego użytych jak i wszystkie dalsze etapy produkcji tego artykułu odbywały się na danym (zdefiniowanym) obszarze. W kontekście interesów ekonomicznych konsumenta należy zauważyć, że w przedmiotowej sprawie nabywał on produkt o innym pochodzeniu niż deklarowane, ponieważ - mimo prawnej ochrony w postaci Chronionej Nazwy Pochodzenia - wino było butelkowane na Ukrainie, a nie tak jak powinno w Gruzji. Działania, których skutkiem jest wprowadzenie konsumentów w błąd uznać należy za 1 Dz. U. UE L 93 z 30.3.2012 s. 3. 2 Dz. U. L 261 z 30.8.2014 s. 4 ze zm. Strona 3 z 5
naruszające prawo. Konieczne jest również zwrócenie uwagi, że jakkolwiek informacja o butelkowaniu na Ukrainie znajdowała się na etykiecie zakwestionowanych win pozostawała ona w oczywistej sprzeczności z nazwą wina, stanowiącą Chronioną Nazwę Pochodzenia, co dodatkowo wprowadzało nabywców w błąd. W myśl art. 7 ust. 1 lit. a rozporządzenia nr 1169/2011, informacje na temat żywności nie mogą wprowadzać w błąd co do właściwości środka spożywczego, a w szczególności co do jego charakteru, tożsamości, właściwości, składu, ilości, trwałości, kraju lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji. W odniesieniu do wyjaśnień strony z 19 maja 2017 r., złożonych w toku postępowania administracyjnego, zważyć należy, że odpowiedzialność detalisty jako wprowadzającego do obrotu nie jest wyłączona poprzez zawarcie umów cywilnoprawnych z dostawcami, których zobowiązał do przestrzegania przepisów prawa. Ewentualne roszczenia regresowe pomiędzy importerem a detalistą nie są przedmiotem rozważań w zakresie nałożenia sankcji za popełnienie deliktu administracyjnego. W zakresie niezwłocznego wyeliminowania nieprawidłowości, które podnosi przedsiębiorca, konieczne jest zwrócenie uwagi, że przepis art. 40a ust. 5c ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych jest przepisem szczególnym uchylającym ogólne przesłanki odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej z art. 189f kpa. W ustawie o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych za przesłanki odstąpienia od wymierzenia kary wskazano niski stopień szkodliwości czynu, niewielki zakres naruszeń lub brak stwierdzenia istotnych uchybień w dotychczasowej działalności podmiotu (które w przedmiotowej sprawie nie występują, biorąc pod uwagę niniejsze uzasadnienie), nie zaś niezwłoczne wyeliminowanie nieprawidłowości. W odniesieniu zaś do wyjaśnień TiM S.A., na które powołała się strona, zauważyć należy, że abstrahując od generalnego argumentu ochrony znaku towarowego jedynie na Ukrainie i jego oczywistej sprzeczności z respektowaną w Unii Europejskiej Chronioną Nazwą Pochodzenia przedmiotowego wina, dodatkowo nie sposób nie zaznaczyć, że znak towarowy to oznaczenie mające na celu odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa, dla którego trudno znaleźć zastosowanie w niniejszej sprawie. Oceniając zakres naruszenia w przypadku wprowadzenia do obrotu 3 artykułów rolnospożywczych zafałszowanych, Wojewódzki Inspektor uznał, iż strona uchybiła fundamentalnemu obowiązkowi wprowadzania do obrotu żywności o odpowiedniej jakości handlowej. W niniejszej sprawie działający w zaufaniu do przedsiębiorcy konsument nabywał wina niezgodne z oczekiwaniami i został w ten sposób narażony na straty. Jednocześnie należy zauważyć, że w obrocie profesjonalista konsument, to przedsiębiorca ma obowiązek znać wina, które oferuje i nie może bronić się nieświadomością bądź niewiedzą. Brak chęci zysku czy wprowadzenia w błąd w związku ze stwierdzoną nieprawidłowością nie wyłącza odpowiedzialności w tym zakresie. Znaczenie ma faktyczne naruszenie ekonomicznych interesów nabywcy poprzez zakupywanie win o innym niż spodziewane pochodzeniu. Rozważając przesłankę dotychczasowej działalności podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych, Wojewódzki Inspektor uznał, że przebieg dotychczasowej działalności strony stanowi okoliczność zaostrzającą wymiar kary, gdyż jest to szesnaste stwierdzone naruszenie wymagań w zakresie jakości handlowej. Wymierzając kary Wojewódzki Inspektor miał na uwadze także wielkość obrotów oraz przychodu, osiągniętych przez stronę w poprzednim roku rozliczeniowym, a także wartość kontrolowanych artykułów rolno-spożywczych (539,82 zł). Zgodnie z art. 40a ust. 1 pkt 4 ustawy o jakości handlowej, kto wprowadza do obrotu artykuły rolno-spożywcze zafałszowane, podlega karze pieniężnej w wysokości nie wyższej niż 10% przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, nie niższej jednak niż 1000 zł. Mając na uwadze powyższe, Wojewódzki Inspektor za czyn opisany w sentencji niniejszej decyzji wymierzył stronie karę w minimalnej wysokości. W związku z powyższym Wojewódzki Inspektor orzekł jak w sentencji. Pouczenie: 1. Zgodnie z art. 127 1 i 2 oraz art. 129 1 i 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t. j. Dz.U. z 2016 r. poz. 23 ze zm.) stronie postępowania służy odwołanie Strona 4 z 5
od niniejszej decyzji do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Odwołanie należy wnieść w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji za pośrednictwem Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej w Bydgoszczy, ul. Jagiellońska 10, 85-020 Bydgoszcz. 2. Na podstawie art. 40a ust. 6 i 7 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolnospożywczych (t. j. Dz. U. z 2016 r. poz. 1604 ze zm.) karę pieniężną stanowiącą dochód budżetu państwa strona powinna wpłacić na rachunek bankowy Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Bydgoszczy nr NBP O/O Bydgoszcz 25 1010 1078 0072 6922 3100 0000 w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o wymierzeniu kary stała się ostateczna. Kara niezapłacona w terminie staje się zaległością podatkową w rozumieniu art. 51 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2017 r. poz. 201 ze zm.), od której naliczane są odsetki za zwłokę zgodnie z art. 53 1 Ordynacji podatkowej. 3. Zgodnie z art. 40a ust. 8 ustawy z dnia 21 grudnia 2000r. o jakości handlowej artykułów rolnospożywczych (t. j. Dz. U. z 2016 r. poz. 1604 ze zm.) w zakresie nieuregulowanym w ustawie, do kary pieniężnej stosuje się odpowiednio przepisy działu III ustawy Ordynacja podatkowa. Kujawsko Pomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej Tomasz Sypniewski Otrzymują: 1. Kaufland Polska Markety Sp. z o. o. Sp. k. Al. Armii Krajowej 47 50-541 Wrocław NIP 8992367273 REGON 151562471 2. a/a Strona 5 z 5