Michał Liss Wydział Inżynierii Mechanicznej UTP Bydgoszcz Sprawozdanie z prezentacji oprogramowania ilearnvibration Bydgoszcz, 2011
1. Wprowadzenie Oprogramowanie ilearnvibration jest swego rodzaju zintegrowanym systemem nauczania, które ma na celu pomóc poprawić lub nabyć podstawowe umiejętności związane z analizą drgań. Moduł, który został przedstawiony na szkoleniu zawiera podstawowe informacje, które krok po kroku wprowadzają użytkowników w tematykę wibroakustyki maszyn. Zdobyte informacje podczas realizacji kolejnych lekcji, można wykorzystać w kolejnych działach oprogramowania. Tymi kolejnymi działami są między innymi: Case histories, Test rig, signals oraz dział Machine faults and alarms. W wymienionych powyżej działach jest możliwość sprawdzenia teorii w praktyce, a wszystko dzięki wbudowanemu w oprogramowanie mechanizmowi symulacyjnemu. Te i inne aspekty oprogramowania ilearnvibration są przedstawione w poniższym opracowaniu.
2. Zakładka Trenning Główne okno dialogowe, które przywita nas zaraz po uruchomieniu oprogramowania jest przedstawione na rysunku 1. Rys. 1 Główne okno dialogowe Na rysunku 1 w czerwonej ramce zwrócono uwagę na zakładki w oprogramowaniu ilearnvibration. Po zalogowaniu pojawia się okno z widocznym po lewej stronie okna drzewem tematów lekcyjnych (rys.2), do którego należałoby przystąpić przed rozpoczęciem kolejnych zakładek wyszczególnionych na rysunku 1.
Rys. 2 Okno dialogowe z widocznym drzewem tematów lekcji treningowych Tematy lekcyjne są prowadzone w postaci prezentacji z lektorem. W trakcie prezentacji stosunkowo często pojawiają się pewnego rodzaju dodatkowe wizualizacje w postaci prostych symulacji (rys.3) lub innych animacji (rys.4,5).
Rys. 3 Przykład prostej symulacji stosowanej w prezentacjach
Rys. 4 Kolejny przykład prostej symulacji w prezentacjach Rys. 5 Animacja przedstawiająca brak równowagi
Oprócz takich dodatków jak wspomniane wcześniej animacje i inne symulacje, na zakończenie większości tematów może pojawić się kilka pytań testowych sprawdzających zdobytą wiedzę (rys.6). Rys. 6 Testowa forma sprawdzenia zdobytych informacji
3. Zakładka Case histories W tej zakładce korzystamy z bazy danych oprogramowania ilearnvibration. Po lewej stronie okna dialogowego zakładki Case histories (rys.7) znajduje się drzewko z wyraźnym podziałem na Historical Test i Live Test. Różnica pomiędzy tymi dwoma podziałami jest taka, że w Live Test możemy odtworzyć sobie krótki zapis przebiegu czasowego i widmowego badanej maszyny. Rys. 7 Widok onka dialogowego zakładki Case histories W zakładce Case histories jest widoczne zdjęcie rzeczywistego obiektu, na którym były realizowane pomiary. Na zdjęciu maszyny można zauważyć dwie lub więcej żółtych kwadracików, które obrazują punkty pomiarowe na obiekcie. Klikając na tym kwadraciku rozwinie się lista z możliwymi kierunkami pomiarów. W
przypadku podanym na rysunku 7 można zauważyć trzy symbole: V (vertical pionowy), H (horizontal poziomy) oraz A (axial osiowy). Dodatkowo mamy możliwość przeczytania dokładnego raportu dotyczacego maszyny wraz ze wskazówkami, na co zwrócić uwagę w trakcie pomiarów. Poszczególne próbki pomiarowe są wystarczająco wyraźnie widoczne na rysunku 8. Nad tymi próbkami znajdują się przyciski, którymi przechodzimy pomiędzy dwoma punkatmi pomiarowymi na obiekcie. Rys. 8 Część zakładki Case histories w powiększeniu
4. Zakładka Test rig W tej zakładce jest możliwość własnego sposobu analizowania drgań różnych przypadków niezdatności układu pomiarowego. Po lewej stronie zakładki Test rig znajduje się drzewko z różnymi możliwymi niezdatnościami jakie dało się zasymulować na układzie pomiarowym. Rys. 9 Okno dialogowe zakładki Test rig W tej częsci jest możliwość przeanalizowania sygnałów drganiowych różnych przypadków symulowanych uszkodzeń takich jak np.: stan bez uszkodzeń (wzorzec), bez przekładni pasowej przy prędkościach 1800 i 3600 RPM (rys. 10), z przekładnią i sprzęgłem (rys. 11),
tylko z przekładnią pasową (rys. 12). stan z niewyrównoważeniem, stan z uszkodzeniem łożysk, uszkodzenie elementu tocznego, uszkodzenie bieżni zewnętrznej, uszkodzenie bieżni wewnętrznej, stan z luzami, stan z uszkodzonym paskiem przekładni pasowej, stan z uszkodzoną przekładnią, stan z przekoszeniem kątowym lub równoległym, ( ). W zależności od tego jaki stan niezdatności analizujemy zmienia się układ pomiarowy. Aby dokładniej przyjrzeć się aktualnemu układowi pomiarowemu można kliknąć dwukrotnie na schemacie układu pomiarowego, w krótce po czym uruchomią się dwa dodatkowe okna. W jednym z tych okien wybiera się miejsce, któremu chcemy się przyjrzeć, natomiast w drugim oknie pojawia się dokładne zbliżenie tego miejsca w zamodelowanym układzie pomiarowym (rys. 13). Rys. 10 Wizualizacja układu bez załączonej przekładni
Rys. 11 Wizualizacja układu pomiarowego w 3D Rys. 12 Wizualizacja układu z przekładnią pasową
Rys. 13 Okna uruchamiane po dwukrotnym kliknięciu na układzie pomiarowym Kwadraciki na schemacie układu pomiarowego pełnią tą samą funkcję co w zakładce Case histories z tym tylko zastrzerzeniem, że kolorem czerwonym sugierowane są właściwe miejsca pomiarowe przy danym uszkodzeniu.
Rys.14 Widok zakładki Test rig z wyróżnionym paskiem nowych opcji W zakładce Test rig dochodzi kolejne interaktywne opcje (rys. 14). Pierwsza część tych opcji jest dedykowana wyłącznie przebiegowi czasowemu, natomiast druga część dotyczy widma. W przypadku przebiegu czasowego mamy możliwość zmiany próbkowania, okna lub też wyłączenia/włączenia skali. Jeżeli chodzi o widmo to mamy możliwość wprowadzenia zmian jednostek, ilości linii, metody uśredniania (wyłączone uśrednianie, free run, uśrednianie RMS, Peak hold lub Overlap RMS), włączenie/wyłączenie skali logarytmicznej itd. W tej i jak było to również możliwe w poprzedniej zakładce jest opcja dźwiękowa, umożliwiająca odsłuchanie pracy w danym punkcie pomiarowym układu.
5. Zakładka Signals W tej części oprogramowania jest znacznie większa możliwość symulacji pewnych sygnałów drganiowych oraz jest dużo większa możliwość przetwarzania tych sygnałów. Za pomocą okna, w którym mieszczą się przyciski dotyczące: kanału, amplitudy, częstotliwości oraz fazy, jest możliwość nakładania kilku różnych sygnałów na siebie (rys.16). Poprzez odpowiednie ustawienie wizualizacji wykresów, możemy zaobserwować wymieszany jeden sygnał, albo klika różnych nie wymieszanych jeszcze ze sobą sygnałów (rys.17). Rys. 15 Główne okno w zakładce Signals Rysunek 15 i 18 przedstawia okno Silmulation options, w którym do sygnału mamy możliwość dodania takich zakłóceń jak: szumy, sygnał z wnętrza przekładni,
sygnał z wnętrza przekładniz uszkodzonym zębem w kole zębatym, sygnał z wnętrza przekładni z brakiem zęba w kole zębatym, luzy posadowienia, sygnał wirującego elementu itd. Oczywiście tego rodzaju dodatki mają wpływ na postac symulowanego sygnału. Rys. 16 Symulacja nakładających się dwóch różnych sygnałów
Rys. 17 Wizualna strona wymieszania sygnałów
Rys. 18 Symulacja sygnału z dodanymi zakłóceniami
6. Zakładka Machine faults and alarms Ta zakładka umożliwia zamodelowanie własnego układu pomiarowego (rys. 19). Układ modeluje się poprzez przenoszenie interesujących nas elementów układu z okna z dostępnymi elementami do okna modelowania. W trakcie upuszczenia elementu w oknie modelowania wyświetli okno, w którym należy wprowadzić parametry danego elementu. Spośród elementów, z których możemy wybierać zalicza się: napęd, przekładnia, wałek, łożyska z bazą SKF oraz element napędzany (np. pompa tłoczkowa). Rys. 19 Wizualizacja sygnału pochodzącego z silnika (sygnał pojawia się od razu po upuszczeniu elementu w polu modelowania i wpisaniu parametrów tego elementu)
Rys. 20 Ustawianie stref alarmowych dla silnika W zakładce Machine faults and alarms mamy możliwość również ustawiania progów alarmowych dla danego elementu lub też całego układu w zależności od tego co umieścimy w polu modelowania. Progi alarmowe możemy ustawiać przy pomocy obszarów widocznych na rysunku 20 (gdzie czerwony obszar oznacza alarm, a pomarańczowy obszar tylko ostrzeżenie) lub też w postaci obwiedni albo oba sposoby jednocześnie. Jest to swego rodzaju porównanie dwóch metod ustawiania progów alarmowych.