Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw
Kryzysy walutowe Modele pierwszej generacji teorii kryzysów walutowych Model Krugmana wersja analityczna Modele drugiej generacji teorii kryzysów walutowych Prosty model Morrisa i Shina Model Krugmana kursu walutowego w paśmie wahań Modele trzeciej generacji teorii kryzysów walutowych.
Model Krugmana założenia M( P( = a hi( Popyt na pieniądz jest funkcją stopy procentowej M ( = DC( + RES( Podaż pieniądza to suma kredytu krajowego i rezerw Kredyt krajowy rośnie w stałym tempie i = i*+ E e E E Spełniony jest parytet stóp procentowych Spełnione jest prawo jednej ceny
Model Morrisa i Shina dr Bartłomiej Rokicki Stan gospodarki danego kraju można opisać przy pomocy zmiennej θ, która może przyjmować wartości z przedziału [0,1], zaś θ =1 oznacza najlepszy stan gospodarki. Władze utrzymując system stałego kursu walutowego czerpią z tego korzyść równą v > 0, lecz również ponoszą pewien koszt. Koszt utrzymania stałego kursu cjest funkcją stanu gospodarki θoraz frakcji αinwestorów uczestniczących w ataku spekulacyjnym. Funkcja kosztu jest ciągła oraz rosnąca ze względu na α i malejąca ze względu na θ. Zakłada się, że c(0, 0) > v co oznacza, że koszt utrzymania systemu stałego kursu w przypadku najgorszego stanu gospodarki przewyższa korzyści zeń płynące nawet wtedy, gdy nie następuje atak spekulacyjny. Zakłada sięrównież, że c(1, 1) > v co oznacza, że gdy wszyscy inwestorzy biorą udział w ataku spekulacyjnym, koszt obrony stałego kursu przewyższa korzyści nawet przy najlepszym stanie gospodarki. Jeśli dochodzi do ataku i władze dewaluują walutę, wówczas inwestor otrzymuje wypłatę równą różnicy między kursem sztywnym a kursem shadowpomniejszoną o koszt transakcyjny.
Kryteria konwergencji W odniesieniu do deficytu budżetowego: wielkość deficytu budżetowego nie może przekroczyć 3% PKB; Wodniesieniu do długu publicznego: wielkość długu publicznego nie może przekroczyć 60% PKB; Wodniesieniu do inflacji: inflacja nie może przekroczyć o więcej niż 1,5 pkt. proc. średniej inflacji występującej w trzech najlepiej funkcjonujących pod względem stabilności cen państwach członkowskich; W odniesieniu do stop procentowych: poziom długoterminowych stop procentowych nie może przekroczyć o więcej niż 2 pkt. proc. średniej z poziomów długoterminowych stop procentowych w trzech najlepiej funkcjonujących pod względem stabilności cen państwach członkowskich.
Teoria optymalnych obszarów walutowych Podstawowe stwierdzenie Teorii Optymalnych Obszarów Walutowych (Optimum CurrencyAreas) postuluje, że kraje bądź regiony mogą uznać za korzystne wprowadzenie do obiegu wspólnej waluty, jeśli: charakteryzują się wysokim stopniem integracji gospodarczej i narażenia na symetryczne szoki gospodarcze ich cykle gospodarcze są wysoce zsynchronizowane dysponują środkami (narzędziami polityki lub rozwiązaniami instytucjonalnymi), które umożliwiają sprawną i szybką absorpcję skutków szoków asymetrycznych
Zadanie 1.Analizujemy model kryzysu walutowego w ujęciu Krugmanaz roku 1979. Załóżmy, iż mamy do czynienia z małą gospodarką otwartą. Początkowy poziom kredytu krajowego wynosi DC₀. Światowa stopa procentowa wynosi 5%. O inflacji w kraju zakładamy, że wynosi 0. Rząd utrzymuje stały kurs waluty krajowej wobec dolara amerykańskiego na poziomie 1. Zakładamy także, że ceny w USA są stałe i wynoszą 1. Równowagę rynku pieniężnego w opisywanym kraju możemy zapisać warunkiem: M( = 100 200i( P( Zakładamy także, że bank centralny finansuje deficyt budżetowy zwiększając w każdym okresie kredyt krajowy o μ. a) Zapisz funkcję podaży pieniądza jako funkcję kursu walutowego. b) Zapisz równanie opisujące poziom rezerw walutowych w czasie. Co dzieje się z poziomem rezerw wraz z upływem czasu? c) Oblicz, kiedy rezerwy walutowe banku centralnego wyczerpią się. d) Rozwiąż równanie z punktu (a) wyznaczając tak zwany dualny kurs walutowy (shadow exchange rate). e) Czy w tym kraju możliwe jest utrzymanie sztywnego kursu walutowego? dr Bartłomiej Rokicki f) Oblicz, kiedy nastąpi atak spekulacyjny. Porównaj ten wynik z odpowiedzią na pytanie z podpunktu (c). g) W jaki sposób moment załamania się systemu zależy od początkowego poziomu rezerw i stopy ekspansji krajowego kredytu?
Zadanie 2.Co to jest unia monetarna? Omów tradycyjne kryteria tworzenia Optymalnych Obszarów Walutowych. O każdej z poniższych sytuacji powiedz, czy sprzyja formowaniu unii monetarnej, którą można uznać za optymalny obszar walutowy w świetle teorii OOW czy wręcz przeciwnie? Krótko wyjaśnij swoją odpowiedź, odwołując się do analizy kosztów i korzyści tworzenia unii walutowej ze względu na stopień otwartości gospodarki. a) kraje chcące utworzyć unię monetarną prowadzą intensywną wymianę handlową między sobą; b) w wyniku wprowadzenia umowy o wolnym handlu między krajami tworzącymi unię monetarną, doszło do głębszej specjalizacji produkcji, co przełożyło się na dywergencję struktur gospodarczych krajów tworzących unię (mierzonych strukturą PKB i zatrudnienia); c) rynki pracy krajów tworzących unię monetarnąsą bardzo sztywne i charakteryzują się niską mobilnością siły roboczej; d) preferencje krajów tworzących unię monetarną co do prowadzonej polityki gospodarczej są zbieżne (preferują osiąganie niskiej stopy bezrobocia nawet za cenę wyższej inflacji); e) kraje tworzące unię monetarną charakteryzują się podobnymi mechanizmami transmisji monetarnej.
Zadanie 3.W tabeli podano dane o wskaźnikach makroekonomicznych w krajach strefy euro oraz w Polsce. Dane dotyczą roku 2013 (dlatego w zestawieniu brakuje Łotwy). Korzystając z tych informacji określ, czy kryteria konwergencji z Traktatu z Maastricht(kryterium inflacyjne, kryterium stóp procentowych i kryterium fiskalne) spełnione w przypadku Polski.