12 marca 2009 r Informacja prasowa Przewlekła choroba nerek prowadzi do nieodwracalnej niewydolności tego organu. Jedyną możliwością utrzymania chorego przy życiu jest leczenie nerkozastępcze. Dializowanie może odbywać się w szpitalu (stacji dializ) lub w domu pacjenta. Dializa domowa jest szansą na aktywne życie, bez konieczności rezygnacji z chodzenia do szkoły czy pracy. Szacuje się, że na całym świecie ok. 600 mln ludzi cierpi z powodu przewlekłej choroby nerek, w tym 4 mln w Polsce. Współczynnik zapadalności w naszym kraju wynosi 122 osoby na milion populacji. Wśród najczęstszych przyczyn tej choroby znajduje się cukrzyca oraz choroby związane z nadciśnieniem. Jako leczenie nerkozastępcze stosowana jest hemodializa, dializa otrzewnowa oraz transplantacja nerki. Zespół Konsultanta Krajowego w dziedzinie nefrologii opracował Raport o stanie leczenia nerkozastępczego w Polsce 2006. Wynika z niego, że na koniec 2006 roku dializowano 361 chorych na milion. Z czynną przeszczepioną nerką żyło 7985 osób. W 2006 roku dializą otrzewnową w Polsce leczono ogółem 1137 pacjentów (997 dorosłych i 141 dzieci). Korzyści dializy otrzewnowej w porównaniu z hemodializą Dłuższe utrzymywanie resztkowej czynności nerek Korzyści sercowo-naczyniowe Lepsza jakość życia Lepsza kontrola niedokrwistości Mniejsza częstość zakażenia HCV Większa przeżywalność w ciągu pierwszych 3 lat terapii nerkozastępczej Większa niezależność pacjenta i niższe ogólne koszty leczenia Niższy koszt od hemodializy (10-70%) zwłaszcza w okresie pierwszych 3 lat terapii nerkozastępczej
Powody ograniczenia dializy otrzewnowej Brak/niedostateczna lub błędna informacja o dializie otrzewnowej chorych z przewlekłą chorobą nerek w okresie przeddializacyjnym = pacjent niedostatecznie/błędnie wyszkolony odbierze metodę jako wymagającą zbyt dużego zaangażowania własnego oraz członków rodziny w proces edukacyjny i terapeutyczny Pogarszające się warunki socjalno-ekonomiczne i rozluźnienie więzi emocjonalnychw polskich rodzinach nie sprzyjają podejmowaniu decyzji o dializowaniu domowym (konieczne wsparcie bliskich) Spóźnienie organizacyjne w stosunku do systemów domowej dializy otrzewnowej istniejących na świecie (ok. 10 lat) Brak popularyzacji tej opcji terapeutycznej w mediach Założeniem kampanii Dializa domowa życie bez granic jest przekonanie osób cierpiących na przewlekłą chorobę nerek, że terapia nerkozastępcza nie musi oznaczać dla nich zmian uniemożliwiających aktywny styl życia i tym samym nie musi wykluczać z normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Dodatkowych informacji udziela: Karolina Dolecka +48 696 008 915 karolina.dolecka@healthway.pl
Wady i zalety dializy otrzewnowej dr n. med. Szymon Brzósko, Akademia Medyczna w Białymstoku Dializa otrzewnowa jest jedną z metod leczenia nerkozastępczego chorych z niewydolnością nerek. Dzięki tego rodzaju terapii z organizmu usuwane są produkty przemiany materii ulegające kumulacji na skutek braku funkcji nerek (toksyny mocznicowe). Dializa otrzewnowa polega na przenikaniu toksyn mocznicowych przez błonę otrzewnową, która wyścieła jamę brzuszną (otrzewnową) i znajdujące się w niej narządy. Owe produkty przemiany materii przenikają do roztworu elektrolitowego zwanego dializatem. Jest on wprowadzany do jamy otrzewnowej przez wszczepiony na stałe cewnik Tenckhoffa. Dzięki zawartej w dializacie glukozie (lub innej substancji osmotycznie czynnej) uzyskuje się pożądane odwodnienie chorego. Ma to miejsce dzięki zjawisku osmozy, czyli przechodzeniu wody przez błonę otrzewnową w kierunku roztworu o większym ciśnieniu osmotycznym. Po pewnym czasie wypuszcza się dializat z jamy otrzewnowej i wpuszcza świeży, tak aby opisane procesy mogły zachodzić ciągle. Niewątpliwymi zaletami tej metody leczenia jest możliwość samodzielnego wykonywania wymian dializatu, co za tym idzie niezależność od stacji dializ. Warto wiedzieć że pacjenci, którzy są dializowani za pomocą sztucznej nerki, muszą przyjeżdżać do ośrodka dializ 3 razy w tygodniu. Jest to na pewno uciążliwe i mniej komfortowe niż prowadzenie dializy samodzielnie w domu. Obecnie dostępne systemy dializy otrzewnowej są przyjazne w obsłudze i nie wymagają trudnych do opanowania czynności. Aby móc prowadzić samodzielnie dializę otrzewnową w domu trzeba przejść specjalnie zaplanowane szkolenie w ośrodku dializ otrzewnowych. Prowadzi je wykwalifikowany personel medyczny a zdobyta wiedza pozwala bezpiecznie i efektywnie wykonywać dializoterapię otrzewnową. Umiejętności przekazane na takim szkoleniu potrzebne są, aby uniknąć powikłać dializy otrzewnowej. Do najpoważniejszych należy dializacyjne zapalenie otrzewnej. Bardzo ważną zaletą dializy otrzewnowej jest fakt że jest to zabieg bezkrwawy w przeciwieństwie do hemodializy (czyli sztucznej nerki). Dzięki temu chorzy dializowani otrzewnowo mają wyższe wartości morfologii krwi obwodowej co wpływa nie tylko na przeżycie chorych ale również poprawia jakość życia. Wreszcie dzięki temu, że jest to metoda ciągła dializoterapii (proces dializy zachodzi całą dobę, 7 dni w tygodniu) możliwe jest bardziej liberalne żywienie (mniej ograniczeń). Wybór rodzaju płynu dializacyjnego pozwala na samodzielne regulowanie bilansu płynów co pozwala na przyjmowanie w sytuacjach tego wymagających większej ich ilości. Podsumowując dializa otrzewnowa, choć wymagająca zdobycia pewnej wiedzy merytorycznej i umiejętności praktycznych, pozwala na większą niezależność osoby z niewydolnością nerek. Jest na pewno pierwszą opcją dla ludzi młodych i aktywnych chcących aktywnie wpływać na proces leczenia.
WYBRANE DANE Z NAJNOWSZEGO RAPORTU O STANIE LECZENIA NERKOZASTĘPCZEGO W POLSCE Dane pochodzą z raportu opracowanego przez Polski Rejestr Nefrologiczny Zespół Konsultanta Krajowego w dziedzinie nefrologii. Przyczyna niewydolności nerek Nefropatia cukrzycowa Przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek Nefropatia nadciśnieniowa Wielotorbielowatość nerek Kamica dróg moczowych Choroba nowotworowa układu moczowego 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 Zapadalność na schyłkową niewydolność nerek w Polsce i niektórych krajach europejskich
3000 2500 2000 1500 1000 500 0 Liczba stanowisk hemodializy w latach 1979-2006 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 Liczba dializowanych na 31.12.2006 zachodniopomorskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie świętokrzyskie śląskie pomorskie podlaskie podkarpackie opolskie mazowieckie małopolskie łódzkie lubuskie lubelskie kujawsko-pomorskie dolnośląskie 567 512 385 374 425 385 725 795 784 794 857 1169 1524 1425 1275 1784 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800
Liczba dializowanych dorosłych 31.12.2006 527 470 12783 Hemodializa CADO ADO
Udział dializy otrzewnowej w naszym kraju zmniejsza się z roku na rok. W końcu 2006 roku było w Polsce 57 ośrodków stosujących dializę otrzewnową. Liczba wszystkich pacjentów leczonych dializą otrzewnową w latach 1992-2006 w Polsce 1500 1000 612 770 900 13641395 1022 11451324 12391137 * 500 0 * brak danych z 14 ośrodków