W przyszłości jedyną stałą wartością będzie proces nieustannego uczenia się i zmian Edgar H.Schein materiały zebrane 10 zasad uczącej się osoby dorosłej (według Wirginii Gostomczyk-Urbańskiej): 1. Uczę się dla zrozumienia otaczającego świata. 2. Uczę się, aby funkcjonować jako obywatel. 3. Uczę się być gotowym do wyzwań i zmian. 4. Uczę się, aby być mobilnym na rynku pracy. 5. Uczę się, bo chcę zdobyć pracę, utrzymać ją i awansować. 6. Uczę się, aby doskonalić posiadane umiejętności i rozwijać zainteresowania. 7. Uczę się, aby realizować swoje marzenia i cele. 8. Uczę się dla samej przyjemności poznawania i rozwoju. 9. Pomagam innym w uczeniu się, rozwoju i samorealizacji. 10. Uczę się, bo chcę, potrzebuję i dostrzegam taką powinność. Więcej na stronie: http://www.postawnarozwoj.uni.lodz.pl Dlaczego warto się uczyć przez całe życie? wzrost pewności siebie i poczucia bezpieczeństwa; zmniejszenie ryzyka bezrobocia i zapobieganie zjawisku wykluczenia społecznego; lepsza pozycja na rynku pracy, a tym samym wyższe dochody z pracy, wyższy standard życia oraz większy udział w życiu społecznym i politycznym kraju; wyższa innowacyjność, wyższa produktywność pracy, większa liczba miejsc pracy, a tym samym wyższa konkurencyjność gospodarki. Jakie są bariery w rozwoju kształcenia ustawicznego? NIEWIEDZA brak wiedzy o formach i możliwościach kształcenia ustawicznego w regionie, brak świadomości konieczności stałego aktualizowania i uzupełniania kwalifikacji; CZAS brak czasu na wyszukanie odpowiednich szkoleń i poszerzanie wiedzy, zmianowy system pracy i zmęczenie po pracy;
NIECHĘĆ DO UCZENIA SIĘ błędna ocena efektów uczenia się, niechęć do tradycyjnych form przyswajania wiedzy; OBAWY lęk przed nieznanym, poczucie niepewności i niższości społecznej; KOSZTY brak środków finansowych. Materiał opracowany na bazie bezpłatnej publikacji projektu POSTAW NA ROZWÓJ: Lifelong learning. Uczenie się dorosłych to wszelkie działania zmierzające do poprawy: poziomu wiedzy, umiejętności, kompetencji w perspektywie osobistej, obywatelskiej, społecznej i (lub) związanej z zatrudnieniem. Komisja Europejska, Bruksela 2001r. Kształcenie ustawiczne: Idea uczenia się przez całe życie obejmuje rozwój indywidualny i rozwój cech społecznych we wszystkich formach i kontekstach w systemie formalnym i nieformalnym tj. w szkołach oraz placówkach kształcenia dorosłych oraz w ramach kształcenia incydentalnego, czyli w domu, w pracy i w społeczności (OECD Paryż 1996 w Strategia Rozwoju Kształcenia Ustawicznego do roku 2010). Proces ciągłego doskonalenia zasobu wykształcenia i kwalifikacji oraz ciągłej adaptacji intelektualnej, psychicznej i profesjonalnej do przyspieszonego rytmu zmienności, który jest znamieniem współczesnej cywilizacji (MPIPS Warszawa 1997 w Zasady wdrażania i oceny modułowych programów szkoleniowych dorosłych). Niezbędny środek do budowania gospodarki opartej na wiedzy, która ma zapewnić wzrost konkurencyjności europejskiej gospodarki (Bruksela 2000 w Strategia Lizbońska. Nowy Początek: Working Together for Growth and Jobs. A New start for the Lisbon Strategy). Kompleks procesów oświatowych: formalnych, nieformalnych i incydentalnych, które niezależnie od treści, poziomu i metod umożliwiają uzupełnianie wykształcenia w formach szkolnych i pozaszkolnych, dzięki czemu osoby dorosłe rozwijają swoje
kwalifikacje zawodowe lub zdobywają nowy zawód, zmieniają swoje postawy (UNESCO Nairobi 1976 na konferencji UNESCO). Rodzaje kształcenia ustawicznego różnią się od siebie czasem trwania, zakresem oraz poziomem merytorycznym. W zakresie kształcenia ustawicznego włączono następujące formy nauczania (według wytycznych Ministerstwa Rozwoju Regionalnego): Kształcenie formalne (ang: formal learning) nauczanie w systemie instytucjonalnym, związane z celową, sformalizowaną edukacją zakończoną egzaminem i świadectwem/dyplomem lub certyfikatem potwierdzającym zdobyte kompetencje. Kształcenie nieformalne (ang: informal learning) nieformalna, nieoficjalna edukacja umiejętności nabyte w różnych okolicznościach (w rodzinie, w przedsiębiorstwie, na drodze samokształcenia), informacje pozyskane z różnych źródeł. Kształcenie pozaformalne (ang: non-formal learning) edukacja zorganizowana, na przykład różnego rodzaju kursy, szkolenia, jednak nie zakończone egzaminem, nie zawsze poświadczona dyplomem lub certyfikatem. Formy kształcenia ustawicznego: formy szkolne edukacja i uzupełnianie wykształcenia w szkołach dla dorosłych obejmują: o szkoły dla dorosłych, gdzie stosuje się odrębną organizację kształcenia i do której przyjmowane są osoby mające ukończone 18 lat; o placówki kształcenia ustawicznego prowadzone przez uczelni wyższe, np. jednostki badawczo-rozwojowe szkół wyższych i Państwowa Akademia Nauk, uniwersytety trzeciego wieku; o studia podyplomowe; o studia doktoranckie; formy pozaszkolne edukacja w placówkach kształcenia ustawicznego, praktycznego oraz ośrodkach dokształcania i doskonalenia zawodowego obejmują: o centra kształcenia ustawicznego można je znaleźć na terenie całej Polski, oferują szkolne (szkoły wieczorowe i zaoczne dla dorosłych) i pozaszkolne (kursy
i egzaminy kwalifikacyjne na zdobycie tytułu zawodowego, np. robotnika wykwalifikowanego, kursy przygotowujące do egzaminów eksternistycznych w zakresie liceum ogólnokształcącego dla dorosłych w systemie dziennym i zaocznym, techników i liceów zawodowych) kursy wyuczające i przygotowujące do zawodu oraz kursy doskonalące i aktualizujące wiedzę; o centra kształcenia praktycznego mieszczą się we wszystkich większych polskich miastach ich celem jest praktyczne przygotowanie do zawodu w specjalnościach elektrycznych, informatycznych, mechanicznych i innych, organizują zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe uczniów średnich szkół zawodowych oraz praktyki studenckie, a docelowo mają pełnić rolę miejsca, gdzie osoby poszukujące pracy będą mogły uzyskać przygotowanie zawodowe w innych specjalnościowych; o kursy, warsztaty i szkolenia doskonalące oraz specjalizujące edukację nieformalną takie jak: seminaria, sympozja, konferencje szkoleniowe; nauczanie na odległość: korespondencyjnie, za pomocą radia i telewizji, e-learning; wystawy, odczyty, filmy edukacyjne; czytanie czasopism i publikacji edukacyjnych; oglądanie i słuchanie audycji edukacyjnych. Wymiary kształcenia ustawicznego Robert J. Kidd, jeden z pierwszych autorów zajmujących się problemami edukacji ustawicznej, przewodniczący II Międzynarodowej Konferencji Oświaty Dorosłych w Montrealu, wyodrębnił trzy wymiary kształcenia ustawicznego: 1. kształcenie w pionie obejmuje kolejne szczeble edukacji szkolnej od przedszkola poprzez szkołę do studiów wyższych i podyplomowych; 2. kształcenie w poziomie ma zapewnić poznawanie różnych dziedzin życia, nauki i kultury, niezależnie od studiów pionowych; tu dużą rolę odgrywa indywidualna aktywność człowieka i pozaszkolna działalność instytucji oświatowych; 3. kształcenie w głąb jest ściśle związane z jakością edukacji i wyraża się w bogatej motywacji kształcenia, w umiejętnościach samokształceniowych, zainteresowaniach
intelektualnych, w stylu życia zgodnym z ideą ustawicznego kształcenia i kulturalnym wykorzystaniem czasu wolnego. Nasza firma powstała właśnie dla kształcenia w głąb. Sobie i Państwu życzę bogatej wewnętrznej motywacji kształcenia i możliwości obrania stylu życia zgodnego z opisaną ideą Lifelong learning. Słów kilka na wstęp: Zmieniający się rynek pracy oraz postęp techniczny to dwa z najważniejszych powodów, dla których musimy podjąć się wyzwania, jakim jest ciągłe doskonalenie się oraz podwyższanie kwalifikacji. Wobec zmian codzienności nasza wiedza musi być aktualizowana. Społeczeństwo opiera się dziś na wiedzy i informacji, dlatego zarówno osoby zatrudnione, jak bezrobotne winny korzystać z różnych form kształcenia ustawicznego. Pojęcia: dokształcanie, przekwalifikowanie, samozatrudnienie nie mogą być dla nas obce. Kształcenie ustawiczne przyjęło rolę stworzenia możliwości rozwoju w każdym wieku i na każdym etapie drogi edukacyjno-zawodowej. Funkcje oświaty dorosłych: właściwa stałe aktualizowanie i uzupełnianie wiedzy oraz umiejętności ludzi dorosłych w dziedzinie gospodarki, polityki, ideologii, różnych dziedzin nauki, techniki i sztuki, w zakresie, którego nie obejmuje program szkoły a jest konieczny do prawidłowego, właściwego spełniania obowiązków zawodowych i społecznych; zastępcza przekazanie ludziom dorosłym tych wiadomości i ukształtowaniu i nich tych umiejętności, dyspozycji, sił umysłowych czy cech charakteru, których nie zdobyli w czasie normalnego, obowiązkowego nauczania szkolnego. Motywy podjęcia nauki przez dorosłego: ekonomiczne natury praktycznej, ambicjonalne natury społecznej, intelektualne natury indywidualnej.