Opoka TFI Przewidywania rynkowe
2 O ile w zeszłorocznej prezentacji pisaliśmy: it s party like 1999 - w związku z wieloma podobieństwami, jakie widzieliśmy wtedy na rynkach do okresu sprzed 18 lat, to w chwili obecnej wszystko zaczyna coraz bardzie wyglądać jak w roku 2000. Rekordowe wyceny akcji, najlepsze nastroje inwestorów od czasów bańki na NASDAQ, powolne zacieśnianie polityki przez FED, historycznie rekordowe i ciągle rosnące zadłużenie gospodarki światowej, no i oczywiście BITCOIN w roli DOTCOMów.
1986 1987 1988 1989 1991 1992 1993 1994 1996 1997 1998 1999 2001 2003 1881 1884 1888 1892 1896 1900 1904 1908 1912 1916 1920 1924 1928 1931 1935 1939 1943 1947 1951 1955 1959 1963 1967 1971 1975 1978 1982 1986 1990 1994 1998 AKCJE AMERYKAŃSKIE W KOSMOSIE 3 12 10 2000 45,00 40,00 8 35,00 6 30,00 25,00 4 20,00 2 15,00 10,00 0 200 5,00 LIBOR 1Y USD SPX Siller PE - S&P500 Wyceny akcji na rynku amerykańskim sięgnęły poziomów notowanych tylko dwa razy w całej historii. Dawno już minęliśmy poziom ostatniego ważnego szczytu z roku i zbliżamy się do punktu wyznaczonego przez szczyt z 1929 r. Rynek jakby nie zauważył, że FED już od dwóch lat jest w fazie zaostrzania polityki pieniężnej, a krótkie stopy procentowe sięgnęły już trendu, który w ostatnich 30 latach oznaczał duże problemy dla rynków - na całym świecie (2000, ) lub głównie poza USA (1990). Naszym zdaniem w r. kończymy całą hossę trwającą od r.
2022 2022 2022 2022 2023 2023 2023 2023 BITCOIN NOWYM NASDAQ-IEM 4 1000000 100000 3000 10000 1000 100 Tu wróci BITCOIN 10 1 0,1 300 BITCOIN NASDAQ100 - lata 1995- Wygląda na to, że mamy ostatni element układanki, jeśli chodzi o kształtowanie się ważnego szczytu na rynkach, w postaci bańki na BITCOIN. Podobieństwa do tego, co działo się 18 lat temu są uderzające i każą nam spodziewać się szczytu w najbliższych kilku miesiącach. Naszym zdaniem obecna faza wzrostu na BICOINie jest podobna do tej, którą NASDAQ zanotował po 1997 r. i która w całości została skasowana przez następującą po nim bessę. Jednak pomiędzy chwilą obecną a szczytem może wydarzyć się jeszcze wiele. Jedno wydaje się jednak bardzo prawdopodobne - załamanie na BITCOINie powinno wyznaczyć szczyt dla wielu innych rynków finansowych i hossa ta nie przetrwa r.
CYKL PREZYDENCKI I DEKADOWY OSTRZEGAJĄ 5 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10-0,1 Cykl dekadowy - Mediana dwuletnich stóp S&P500 od 1800 - Rok będzie drugim rokiem urzędowania obecnego prezydenta USA i jeśli wierzyć wieloletnim statystykom, powinien być najgorszym w całej kadencji. Dodatkowo, rok siódmy lub ósmy w cyklu dekadowym mają blisko stuprocentowy track record w dostarczaniu kryzysów na rynkach finansowych. Tak więc z punktu widzenia cykli najbliższy rok nie powinien być spokojny, a rynki wyrwą się z reżimu ultraniskiej zmienności.
2022 RYNKI WSCHODZĄCE - ANALOGIA 6 1 300,000 700,000 1 200,000 650,000 600,000 1 100,000 550,000 500,000 1 000,000 450,000 900,000 400,000 350,000 800,000 300,000 250,000 700,000 200,000 RynkI Wschodzące lata - RynkI Wschodzące lata 1997- Analogia z latami 90. na rynkach wschodzących zadziałała do tej pory bardzo dobrze. W chwili obecnej sugeruje ona jednak rozpoczęcie istotnego kryzysu. Problemem dla tej koncepcji jest to, że jego zwiastunów ciągle nigdzie nie widać. Wydaje się nam jednak, że jest tylko kwestią czasu, by rosnące w USA stopy procentowe wywołały gdzieś na świecie poważne perturbacje i w związku z tym zakładamy, że powyższy schemat w końcu zadziała.
1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2003 2022 2023 2024 RYNKI WSCHODZĄCE - OSTATNIA SZANSA NA KŁOPOTY 7 1,5 1 1 0,5 0-0,5-1 -1,5 0,1 Cykl 16 letni Rynki Wschodzące vs Świat Zgodnie z funkcjonującym na rynkach 16-letnim cyklem dolarowo-surowcowym, rynki wschodzące powinny być w chwili obecnej w dołku swojej relatywnej słabości do świata. Problem w tym, że w obecnym cyklu faza spadkowa była wyjątkowo łagodna oraz nie towarzyszył jej żaden większy kryzys. Trudno nam więc uwierzyć, że dołek nie będzie przynajmniej przetestowany i ciągle spodziewamy się zawirowań w tej klasie aktywów. Jednak czas na kryzysy już się kończy i jeżeli nie wystąpi on w ciągu najbliższych kilkunastu miesięcy, należy założyć, że żadnego przez co najmniej kilka lat nie będzie.
180,000 GDZIE SPODZIEWAĆ SIĘ KRYZYSU? 8 160,000 140,000 120,000 HUNGARY CHINA INDIA TAIWAN KOREA PHILIPPINES 100,000 80,000 60,000 POLAND RUSSIA CHILE BRAZIL TURKEY 40,000 GREECE 20,000 W ciągu ostatnich pięciu lat Chiny były najsilniejszym rynkiem wschodzącym. Naszym zdaniem, biorąc pod uwagę rosnącą w tym kraju bańkę kredytową, apokaliptycznych wręcz rozmiarów, jest to ciągle pierwszy kandydat do oczekiwanego kryzysu rynków wschodzących. Ściganie chińskiej hossy jest prawdopodobnie skazane na porażkę. Z drugiej strony Polska jest jednym ze słabszych rynków, więc potencjalna bessa nie spowoduje upadku z wysoka. Jednak słabość naszego rynku wygląda na strukturalną - nie należy się zatem spodziewać, że problemy nas ominą.
CHINAGEDDON? 9 Chińska bańka kredytowa (która jest bezpośrednio powiązana z trzema innymi: kanadyjską, australijską i w Hong Kongu), osiągnęła właśnie rozmiar (w relacji do gospodarki) największych baniek ubiegłego wieku. Oczywiście z racji wielkości tego kraju jest to już, w liczbach bezwzględnych, prawdopodobnie najbardziej efektowny epizod ekspansji długu w historii ludzkości.
1969 1970 1971 1972 1973 1974 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1994 1995 1996 1997 1998 1999 1999 2000 2001 2003 EUROPA DYLEMAT WCIĄŻ NIEROZWIĄZANY CZ. 1 10 1,55 1,5 1,45 1 1,35 1,25 0,5 1,15 1,05 0,95 0-0,5 0,85 0,75-1 0,65-1,5 Europa vs Świat EURUSD cykl 16 letni Mimo silnego EURO europejskie giełdy nie mogą się na razie oderwać od swoich multidekadowych dołków. Jednak cykle sugerują, że w najbliższych latach powinny się zachowywać relatywnie lepiej do świata wraz z umacniającą się walutą. Trzeba jednak uważać na potencjalne średnioterminowe ryzyko testowania dołka na EURUSD, związane z podnoszeniem stóp przez FED oraz możliwym nawrotem spadków na rynkach wschodzących.
1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2003 2022 2023 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2003 EUROPA DYLEMAT WCIĄŻ NIEROZWIĄZANY CZ. 2 1 11 4,5 0,8 2,5 0,6 0,4 500,000 0,5 0,2 0-1,5-0,2-3,5-0,4-0,6-5,5-0,8 50,000 Projekcja cykli DAX r/r MSCI Europa Nasze modele oparte na kompilacji wielu cykli sugerują kłopoty dla DAXa po r. Stoi to w sprzeczności z sugestią, że Europa powinna po tym okresie być silniejsza od świata, chociaż oczywiście zawsze może być tak, że świat będzie jeszcze słabszy. Jeśli rynki starego kontynentu nie zdołają w najbliższych miesiącach pokonać szczytu ustanowionego w r. (lub r. w zależności od indeksów), w dłuższym terminie należy się spodziewać przełamania trendu wzrostowego trwającego co najmniej od 1987 r.
PODSUMOWANIE - ŚWIAT 12 W pierwszej połowie roku spodziewamy się ważnych szczytów na większości rynków światowych. Ważnych - czyli kończących hossę trwającą od roku. W końcówce wzrostów rynki rozwinięte, a w szczególności USA, powinny być silniejsze od pozostałych. BITCOIN w roli NASDAQa prawdopodobnie jeszcze bardziej oszaleje w końcówce wzrostu, której należy się spodziewać w ciągu najbliższych miesięcy. Moment załamania bańki na kryptowalutach powinien wyznaczyć koniec obecnej hossy na wszystkich aktywach finansowych. W kolejnych latach rynki europejskie powinny być mocniejsze, lecz w negatywnym scenariuszu będzie to tylko wzrost siły relatywnej do reszty świata.
PODSUMOWANIE - ŚWIAT CZ. 2 13 Stopy procentowe w USA będą rosły prawdopodobnie do momentu, aż ruch ten wywoła jakich poważniejszy kryzys. Surowce i rynki wschodzące, przynajmniej w pierwszej połowie roku, powinny zwyżkować, jednak rosnące stopy, ponownie wzmacniający się USD i zatrzymanie bańki kredytowej w Chinach zaczną być problemem w dalszym trwaniu hossy. W r. spodziewamy się zapoczątkowania kryzysu na tej klasie aktywów o rozmiarach podobnych do kryzysu azjatyckiego z 1997 r. Obligacje długoterminowe krajów rozwiniętych powinny zacząć się umacniać, odwracając tym samym coraz szybciej krzywe procentowe. Złoto zbliża się do bardzo ważnego dołka lub już zaczęło go kształtować, jednak ciągle pozostaje pod presją rosnących krótkoterminowych stóp procentowych.
2003 POLSKA - CO SUGERUJĄ MAŁE SPÓŁKI? 0,04 14 0,02 0-0,02-0,04-0,06-0,08-0,1-0,12-0,14 3000-0,16 SWIG80 AD Line r/r Ostatnia słabość małych spółek spowodowała złamanie bardzo ważnego, blisko piętnastoletniego trendu wzrostowego na swig80. Przełamanie to było potwierdzone załamaniem szerokości rynkowych, które przebiły swoje dołki z dwóch ostatnich krachów. Linie trendu można wyrysować różnie i dobierając inny okres. Uważamy jednak, że jeżeli w ciągu najbliższych tygodni sygnał ten nie zostanie zanegowany, będzie to miało negatywne długoterminowe konsekwencje dla całego rynku potwierdzając koniec hossy.
1994 1995 1995 1996 1996 1997 1997 1998 1998 1999 1999 2000 2000 2001 2001 2003 2003 2022 2022 2023 2023 2024 2024 WIG20 HOSSA DO WIOSNY 15 7 6 5 4 3 2 1 0-1 -2-3 -4 700 Projekcja WIG20 Dobra wiadomość jest taka, że na polskich blue chipach mamy ciągle jeszcze kilka miesięcy wzrostów. Naszym zdaniem ich zasięg leży gdzieś ponad szczytem z r., czyli w okolicach 3000-3100 pkt (ponad 20% wzrostu). Zła wiadomość jest taka, że potem zacznie się znacznie trudniejszy okres dla giełdy, który z małą przerwą w końcówce dekady, potrwa aż do 2022 r.
1997 1997 1998 1999 2000 2001 2003 BIG MAC Indeks ZŁOTY JUŻ NIE TAK TANI 16 10 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 Hong Kong Singapore ThailandPhilippines China Indonesia Malaysia Norway Denmark Sweden 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 Canada Eurozone Great Britain (UK) South Korea Australia New Zealand Hungary Czech Chile Japan Republic Poland Colombia Argentina Brazil MexicoTurkey Russia Historyczna zmienność South Africa 0,3 0,28 0,26 0,24 0,22 0,2 0,18-80 PLN Indeks (Średnia USD, EUR, GBP) W ciągu ostatniego roku polski złoty przestał być jedną z najtańszych walut świata. W chwili obecnej, biorąc pod uwagę niedowartościowanie oraz oferowane przez inne waluty oprocentowanie, jesteśmy pośrodku całego koszyka. Również w odniesieniu do średniej walut naszych głównych partnerów handlowych dotarliśmy do długoterminowego trendu, co sugeruje, że nasza waluta jest wyceniana fair. Możliwe jest w najbliższych miesiącach jeszcze umocnienie PLN, ale jego zasięg nie powinien być znaczący.
PODSUMOWANIE - POLSKA 17 Polska pozostaje w bardzo pozytywnym trendzie makroekonomicznym, który jednak nie przetrwa w takiej dynamice roku. Po tym roku oczekujemy spowolnienia, które nie powinno od razu przerodzić się w poważny kryzys - tego w naszym kraju spodziewamy się dopiero na początku przyszłej dekady. Polskie duże spółki mają jeszcze przed sobą 20-25% wzrostu, po którym ustanowią w r. ważny szczyt, na co najmniej kilkanaście miesięcy. O ile prawdopodobne jest dalsze odreagowanie małych spółek po spadkach to sądzimy, że szczyt na swig80 w tym cyklu jest już za nami. W następnych latach zapaść demograficzna, perspektywa końca funduszy strukturalnych, problemy budżetowe i ogólna niepewność polityczna będą stanowiły poważny problem dla rynku i gospodarki. Z kolei pracownicze plany kapitałowe mogą poprawić sytuację pod względem przepływów kapitału na krajowym rynku. Jednak do czasu przyjęcia konkretnych zapisów ustawowych ich faktyczny wpływ jest dla nas niewiadomą. Ponieważ wydaje się nam, że USD może jeszcze znacząco się umocnić w przypadku kryzysu na rynkach rozwijających się, uważamy, że krótkoterminowy potencjał wzrostowy złotego do dolara powoli się wyczerpuje. Poziomy poniżej 3.5 prawdopodobnie należy wykorzystać do akumulacji tej waluty. Polskie obligacje rządowe powinny pozostawać słabsze, dołka spodziewalibyśmy się dopiero po przetoczeniu się potencjalnego kryzysu rynków wschodzących. W dalszej przyszłości niepokoi nas perspektywa kryzysu budżetowego.
TOWARZYSTWO FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH S.A. Treść niniejszej prezentacji została przygotowana przez Opoka Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. (dalej Towarzystwo lub Opoka TFI ) wg danych na dzień 23 grudnia r.; jest wyrazem opinii Opoka TFI, które mogą ulec zmianie, a Opoka TFI nie ma obowiązku informowania o tych zmianach; ma charakter wyłącznie informacyjny i nie może stanowić wystarczającej podstawy dla podjęcia decyzji inwestycyjnej; nie stanowi rekomendacji dotyczących instrumentów finansowych, ich emitentów lub wystawców; została przygotowana w oparciu o dane i informacje pochodzące ze źródeł uznanych przez Opoka TFI za wiarygodne, ale Towarzystwo nie może zapewnić o ich kompletności, dokładności i wiarygodności. Pomimo dochowania staranności przy opracowaniu niniejszej prezentacji, Opoka TFI nie może zagwarantować, że opinie wyrażone na tych stronach okażą się trafne. Sytuacja na rynkach finansowych może ulec zmianie. Towarzystwo nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek decyzje podjęte na podstawie treści niniejszej prezentacji ani za szkody poniesione w wyniku takich decyzji. Tam gdzie nie zaznaczono źródła wykresów korzystano z serwisu Bloomberg. ul. Królewska 16 PL 00-103 Warszawa Tel. +48 22 330 66 30 Fax +48 22 330 66 31 www.opokatfi.pl biuro@opokatfi.pl