NIEPEŁNOSPRAWNI BEZROBOTNI I POSZUKUJĄCY PRACY NIEPOZOSTAJĄCY W ZATRUDNIENIU W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W 2008 ROKU Toruń, kwiecień 2009 rok
SPIS TREŚCI: Wstęp... 1 1. Ogólna charakterystyka wojewódzkiego rynku pracy... 2 2. Bezrobotni niepełnosprawni... 7 2.1. Dynamika zmian i aktywizacja bezrobotnych niepełnosprawnych w 2008 roku... 8 2.2. Struktura niepełnosprawnych bezrobotnych... 12 3. Niepełnosprawni poszukujący pracy niepozostający w zatrudnieni... 17 3.1. Dynamika zmian i aktywizacja niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu w 2008... 17 3.2. Struktura niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu... 20 4. Podsumowanie... 25 Tablice... 26 MPiPS-07 Sprawozdanie o osobach niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu w 2008 roku... 46 Summary in English... 52 SPIS TABLIC: 1. Niepełnosprawni bezrobotni i poszukujący pracy w 2008 roku wg powiatów... 26 Bezrobotni niepełnosprawni w województwie kujawsko pomorskim według powiatów. Stan w końcu roku wykres... 27 2 Bezrobotni niepełnosprawni według powiatów. Stan w końcu roku... 28 3. Dynamika zmian liczby bezrobotnych niepełnosprawnych w 2008 roku według miesięcy. Stan w końcu okresu... 29 4. Osoby włączone do ewidencji niepełnosprawnych bezrobotnych w województwie kujawsko - pomorskim w 2008 według powiatów... 30 5. Osoby wyłączone z ewidencji niepełnosprawnych bezrobotnych w województwie kujawsko - pomorskim w 2008 według powiatów... 31 6. Niepełnosprawni bezrobotni w województwie kujawsko - pomorskim według wybranych cech i powiatów. Stan w dniu 31 grudnia 2008 r... 32 7. Niepełnosprawni bezrobotni w powiatach według wieku, miejsca zamieszkania i płci. Stan w dniu 31.12.2008 r... 33 8. Niepełnosprawni bezrobotni w powiatach według wykształcenia i staŝu pracy. Stan w dniu 31.12.2008 r... 34 9. Niepełnosprawni bezrobotni w powiatach według czasu pozostawania bez pracy. Stan w dniu 31.12.2008 r... 35 10. Niepełnosprawni bezrobotni w powiatach według stopnia niepełnosprawności i przyczyny niepełnosprawności. Stan w dniu 31.12.2008 r... 36 Niepełnosprawni poszukujący pracy niepozostający w zatrudnieniu w województwie kujawsko - pomorskim według powiatów. Stan w końcu roku wykres... 37 11. Niepełnosprawni poszukujący pracy i niepozostający w zatrudnieniu według powiatów. Stan w końcu okresu... 38 12. Osoby włączone do ewidencji niepełnosprawnych poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu w województwie kujawsko - pomorskim w 2008 według powiatów... 39 13. Osoby wyłączone z ewidencji niepełnosprawnych poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu w województwie kujawsko - pomorskim w 2008 według powiatów... 40 14. Niepełnosprawni poszukujący pracy i niepozostający w zatrudnieniu w województwie kujawsko - pomorskim według wybranych cech i powiatów. Stan w dniu 31 grudnia 2008 r... 41 15. Niepełnosprawni poszukujący pracy i niepozostający w zatrudnieniu w powiatach według wieku, miejsca zamieszkania i płci. Stan w dniu 31.12.2008 r... 42 16. Niepełnosprawni poszukujący pracy i niepozostający w zatrudnieniu w powiatach według wykształcenia i staŝu pracy. Stan w dniu 31.12.2008 r... 43 17. Niepełnosprawni poszukujący pracy i niepozostający w zatrudnieniu w powiatach według czasu pozostawania bez pracy. Stan w dniu 31.12.2008 r... 44 18. Niepełnosprawni poszukujący pracy i niepozostający w zatrudnieniu w powiatach według stopnia niepełnosprawności i przyczyny niepełnosprawności. Stan w dniu 31.12.2008 r... 45
WSTĘP Opracowanie pt. Niepełnosprawni bezrobotni i poszukujący pracy niepozostający w zatrudnieniu w województwie kujawsko pomorskim w 2008 roku przygotowane zostało w Wydziale Badań i Analiz Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu. W zakresie informacji o strukturze i aktywizacji niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu wykorzystano dane ze sprawozdawczości sporządzanej przez powiatowe urzędy pracy w ramach realizacji Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2008 Sprawozdanie MPiPS-07 o osobach niepełnosprawnych bezrobotnych lub poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu w 2008 roku Opracowanie zawiera część opisową oraz zestawienie danych w ujęciu tabelarycznym. Tablice i wykresy zostały przygotowane metodą komputerowych zestawień i agregacji danych. Ze względu na elektroniczną technikę zaokrągleń, dane mogą nie sumować się do 100%. INTRODUCTION The study Disabled Unemployed Persons and Job-seekers Remaining Out of Employment in Kujawsko Pomorskie Voivodship in 2008 was prepared by Department of Research and Analyses of Voivodship Labour Office in Toruń. In range of information about structure and activation of disabled unemployed persons and job-seekers remaining our of employment were used data from report made by local labour offices within the confines of Council of Ministers decree concern with statistic research of public statistic on year the 2008 The MPiPS-07 report about disabled unemployed persons and job-seekers remaining our of employment in 2008. The publication contains written part and combination of data in tables. Tables and diagrams were made by computer s combinations and adding of data. Because of electronic technique of making even data can t be added to 100 per cent. Przy publikacji danych WUP prosimy o podanie źródła When publishing the WUP data - please indicate the source 1
1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA WOJEWÓDZKIEGO RYNKU PRACY Rok 2008 był piątym rokiem z rzędu, kiedy odnotowano spadek liczby bezrobotnych, jednakŝe skala tego zjawiska była znacznie mniejsza, niŝ w dwóch poprzednich latach. BEZROBOTNI W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO - POMORSKIM Stan w końcu roku Liczba bezrobotnych Rok zmiana osoby w % 1998 128 192 x x 1999 156 309 28 117 21,9 2000 181 230 24 921 15,9 2001 205 232 24 002 13,2 2002 211 593 6 361 3,1 2003 212 066 473 0,2 2004 199 566-12 500-5,9 2005 188 021-11 545-5,8 2006 160 061-27 960-14,9 2007 123 234-36 827-23,0 2008 110 256-12 978-10,5 Źródło: Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Jedynie w trzech miesiącach styczniu, listopadzie i grudniu wystąpił wzrost liczby bezrobotnych, w pozostałych miesiącach poziom bezrobocia zmniejszał się. Według stanu w dniu 31 grudnia 2008 roku w województwie kujawsko pomorskim zarejestrowanych pozostawało 110.256 bezrobotnych. W porównaniu z końcem roku poprzedniego liczba bezrobotnych zmniejszyła się o 12.978 osób (10,5%). W tym samym czasie w Polsce liczba bezrobotnych zmniejszyła się o 15,6%. W 2008 roku spadek liczby bezrobotnych odnotowano w 21 powiatach: największy względny spadek wystąpił w powiecie rypińskim (23,4%), najmniejszy w powiecie sępoleńskim (1,6%). W powiecie chełmińskim liczba bezrobotnych wzrosła o 9,1%, natomiast w powiecie radziejowskim o 2,4%. Stopa bezrobocia, charakteryzująca udział bezrobotnych w liczbie ludności aktywnej zawodowo, w województwie kujawsko pomorskim wyniosła w końcu 2008 roku 13,4% i była o 1,5 pkt. proc. niŝsza, niŝ w końcu poprzedniego roku (w tym samym czasie w Polsce wskaźnik stopy bezrobocia zmniejszył się o 1,7 pkt. proc i w końcu grudnia 08 wyniósł 9,5%). 2
BEZROBOTNI ORAZ STOPA BEZROBOCIA WEDŁUG POWIATÓW Stan w końcu okresu Bezrobotni zarejestrowani Stopa bezrobocia Powiaty Województwo razem 123 243 110 256-12 987-10,5 14,9 13,4-1,5 Bydgoszcz powiat grodzki 10 318 8 139-2 179-21,1 6,2 4,9-1,3 Bydgoszcz powiat ziemski 3 753 3 097-656 -17,5 11,0 9,1-1,9 Grudziądz powiat grodzki 7 205 6 862-343 -4,8 20,0 19,0-1,0 Grudziądz powiat ziemski 3 489 3 255-234 -6,7 24,1 22,8-1,3 Toruń powiat grodzki 5 802 5 589-213 -3,7 6,3 6,0-0,3 Toruń powiat ziemski 4 989 4 312-677 -13,6 15,9 13,9-2,0 Włocławek powiat grodzki 8 191 7 381-810 -9,9 14,4 13,0-1,4 Włocławek powiat ziemski 7 101 6 483-618 -8,7 22,2 20,6-1,6 Aleksandrów Kujawski 4 249 3 734-515 -12,1 19,5 17,5-2,0 Brodnica 4 383 3 663-720 -16,4 14,7 12,5-2,2 Chełmno 3 005 3 278 273 9,1 17,4 18,6 1,2 Golub Dobrzyń 2 971 2 611-360 -12,1 18,0 16,1-1,9 Inowrocław 14 992 12 614-2 378-15,9 22,3 19,3-3,0 Lipno 5 661 5 434-227 -4,0 22,4 21,6-0,8 Mogilno 3 665 3 442-223 -6,1 20,2 19,1-1,1 Nakło nad Notecią 6 311 5 117-1 194-18,9 22,0 18,5-3,5 Radziejów 3 414 3 496 82 2,4 19,9 20,2 0,3 Rypin 3 533 2 705-828 -23,4 19,2 15,3-3,9 Sępólno Krajeńskie 3 191 3 140-51 -1,6 21,8 21,4-0,4 Świecie 5 914 5 763-151 -2,6 16,1 15,6-0,5 Tuchola 3 188 2 674-514 -16,1 18,5 15,9-2,6 Wąbrzeźno 2 521 2 236-285 -11,3 19,4 17,5-1,9 śnin 5 397 5 231-166 -3,1 21,9 21,2-0,7 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku oracy oraz dane GUS 2008 rok 2008 rok 2007 rok 2007 rok zmiana zmiana (w pkt. osoby w % % proc.) Spadek liczby bezrobotnych odnotowano w większości kategorii bezrobotnych według cech społeczno demograficznych. Dotyczy to zwłaszcza osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy: w tych grupach największy spadek 3
odnotowano wśród długotrwale bezrobotnych (o 25,2%) i osób bez kwalifikacji zawodowych (o 14,9%). JednakŜe wzrost liczby bezrobotnych odnotowano wśród osób będących w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki (o 18,4%) oraz wśród bezrobotnych niepełnosprawnych (o 13,6%). Pomimo ogólnego spadku liczby bezrobotnych, w dalszym ciągu utrwala się struktura bezrobocia pod względem cech społeczno demograficznych: większość bezrobotnych (59,8%, wobec 61,7% przed rokiem) to kobiety, na wsi zamieszkuje 45,9% bezrobotnych (tak samo jak przed rokiem), osoby młode (do 25 roku Ŝycia) to 21,6% populacji zarejestrowanych bezrobotnych (przed rokiem 19,7%), natomiast długotrwale bezrobotni 55,0% (przed rokiem 65,7%). Prawo do zasiłku posiada 20,5% ogółu bezrobotnych (przed rokiem 17,0%). W 2008 roku w powiatowych urzędach pracy w województwie kujawsko pomorskim zarejestrowało się 171.668 nowych bezrobotnych (o 0,3% mniej niŝ w roku poprzednim). W porównaniu z rokiem 2007 o 3,6% wzrosła liczba osób rejestrujących się po raz pierwszy natomiast o 1,0% spadła liczba osób, które do rejestrów powiatowych urzędów pracy powróciły po raz kolejny. W 2008 roku z rejestrów wyłączono 188.655 bezrobotnych (o 11,6% mniej niŝ w roku poprzednim). NajwaŜniejszą przyczyną wyłączeń (77.174 osoby, czyli 41,8%) było podjęcie pracy (w roku poprzednim było to odpowiednio: 93.604 osoby i 44,8%), przede wszystkim niesubsydiowanej (79,5% wszystkich podjęć pracy; w roku poprzednim 81,6%). Zatrudnienie niesubsydiowane podjęło w 2008 roku 61.347 bezrobotnych (o 19,7% mniej niŝ w roku poprzednim). Z zatrudnienia subsydiowanego skorzystało 15.827 bezrobotnych (o 7,9% mniej niŝ w roku poprzednim): przede wszystkim były to roboty publiczne (7.257 osób, o 5,3% mniej niŝ w roku 2007) i prace interwencyjne (2.889 osób, o 30,3% mniej). Działalność gospodarczą rozpoczęło 2.709 bezrobotnych (o 7,8% więcej niŝ w roku poprzednim), a 2.706 bezrobotnych podjęło pracę w ramach refundacji kosztów zatrudnienia (o 7,1% więcej). Wśród bezrobotnych podejmujących pracę w 2007 roku niewielką przewagę mieli męŝczyźni: kobiety stanowiły w tej grupie 49,5% (w roku poprzednim 48,1%). Szkolenia w 2008 roku rozpoczęło 12.034 bezrobotnych (o 6,0% więcej niŝ w roku poprzednim), staŝe pracy 10.665 osób (o 8,7% mniej), przygotowanie zawodowe w miejscu pracy 5.696 bezrobotnych (o 9,7% więcej niŝ w roku 2007), a prace społecznie uŝyteczne 5.990 osób (o 17,9% mniej). Łącznie w 2008 roku z róŝnych form aktywizacji zawodowej (subsydiowane zatrudnienie, szkolenia, staŝe pracy, przygotowanie zawodowe w miejscu pracy i prace społecznie uŝyteczne) skorzystało 50.212 bezrobotnych (o 4,7% mniej niŝ w roku poprzednim). 4
BILANS BEZROBOTNYCH W W LATACH 2007-2008 2008 rok 2007 rok L.p. WYSZCZEGÓLNIENIE zmiana osoby w % 1. Bezrobotni według stanu w końcu roku poprzedniego 160 061 123 243-36 818-23,0 2. Bezrobotni zarejestrowani 172 127 171 668-459 -0,3 po raz pierwszy 27 541 28 531 990 3,6 po raz kolejny (od 1990 r.) 144 586 143 137-1 449-1,0 po pracach interwencyjnych 1 921 1 394-527 -27,4 po robotach publicznych 5 122 4 893-229 -4,5 po staŝu 11 884 10 527-1 357-11,4 po odbyciu przygotowania zawodowego w miejscu pracy 5 816 5 002-814 -14,0 po szkoleniu 10 911 11 970 1 059 9,7 po pracach społecznie uŝytecznych 6 629 5 528-1 101-16,6 3. Osoby wyłączone z ewidencji bezrobotnych 208 945 184 655-24 290-11,6 3a. podjęcie pracy 93 604 77 174-16 430-17,6 1) niesubsydiowanej 76 424 61 347-15 077-19,7 w tym pracy sezonowej 6 931 5 776-1 155-16,7 2) subsydiowanej 17 180 15 827-1 353-7,9 - prac interwencyjnych 4 142 2 889-1 253-30,3 - robót publicznych 7 663 7 257-406 -5,3 - podjęcia działalności gospodarczej 2 512 2 709 197 7,8 - podjęcia pracy w ramach refundacji kosztów zatrudnienia 2 526 2 706 180 7,1 - inne 337 266-71 -21,1 3b. rozpoczęcie szkolenia 11 349 12 034 685 6,0 3c. rozpoczęcie staŝu 11 681 10 665-1 016-8,7 3d. rozpoczęcie przygotowania zawodowego w miejscu pracy 5 192 5 696 504 9,7 3e. rozpoczęcie pracy społecznie uŝytecznej 7 299 5 990-1 309-17,9 3f. niepotwierdzenie gotowości do pracy 58 696 52 286-6 410-10,9 3g. dobrowolna rezygnacja ze statusu bezrobotnego 7 138 8 799 1 661 23,3 3h. podjęcie nauki 371 355-16 -4,3 3i. ukończenie 60/65 lat 294 318 24 8,2 3j. nabycie praw emerytalnych lub rentowych 1 011 1 020 9 0,9 3k. nabycie praw do świadczenia przedemerytalnego 503 510 7 1,4 3l. inne 11 807 9 808-1 999-16,9 4. Bezrobotni według stanu w końcu okresu 123 243 110 256-12 987-10,5 - w tym zarejestrowani po raz pierwszy 23 366 18 389-4 977-21,3 Źródło: Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy 5
Z danych Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy wynika, Ŝe w rejestrze REGON w województwie kujawsko pomorskim w końcu 2008 roku zarejestrowanych pozostawało 192,2 tys. podmiotów gospodarczych (bez rolników indywidualnych). W sektorze publicznym działało 5,8 tys. podmiotów (3,0% ogółu), natomiast w sektorze prywatnym 186,4% (97,0% ogółu podmiotów w województwie). W odniesieniu do grudnia 2007 roku liczba podmiotów wzrosła o 1,9% (3,7 tys., przy czym wzrost odnotowano zarówno w sektorze prywatnym o 4,3 tys., natomiast w sektorze publicznym spadek wyniósł 626 podmiotów). W 2008 roku przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw osiągnęło poziom 234,2 tys. osób, tj. o 5,0% więcej niŝ w 2007 roku (w tym samym czasie w kraju odnotowano wzrost o 4,8%). W sektorze publicznym przeciętna liczba zatrudnionych wyniosła 23,9 tys. osób (o 13,9% mniej niŝ w roku poprzednim), a w prywatnym 210,3 tys. osób (o 7,7% więcej). Udział zatrudnionych w sektorze prywatnym w ogólnej liczbie zatrudnionych zwiększył się nieznacznie w skali roku z 87,5% do 89,8% w okresie dwunastu miesięcy 2008 roku. W 2008 roku do powiatowych urzędów pracy w województwie kujawsko pomorskim pracodawcy zgłosili 64.982 oferty pracy. Było to o 18,7% ofert mniej niŝ w roku poprzednim (w kraju spadek ten wyniósł 8,0%). Spadek liczby ofert pracy odnotowano w 19 powiatach: od 45,3% w powiecie toruńskim do 0,3% w powiecie lipnowskim. Wzrost liczby ofert pracy odnotowano w 4 powiatach: w powiecie inowrocławskim o 17,9%, mogileńskim o 11,1%, radziejowskim o 1,8% i Ŝnińskim o 1,0%. Liczba ofert na zatrudnienie subsydiowane zmniejszyła się o 8,8%, natomiast na zatrudnienie niesubsydiowane o 29,3%. W 2008 roku przedsiębiorstwa w regionie kujawsko pomorskim znacznie częściej niŝ poprzednio dokonywały zwolnień z przyczyn dotyczących zakładów pracy. Do urzędów pracy wpłynęło 57 takich zgłoszeń dotyczących łącznie 3.407 osób (w roku poprzednim było to odpowiednio: 22 zgłoszenia dotyczące 799 osób). Pomimo to liczba bezrobotnych zwolnionych z przyczyn zakładów pracy w końcu 2008 roku zmniejszyła się w odniesieniu do roku poprzedniego o 15,4% i wyniosła 1.643 osoby, co stanowiło 1,5% ogółu bezrobotnych (przed rokiem 1,6%). Rok 2008 charakteryzował się równieŝ znacznym wzrostem liczby osób, które powróciły z zagranicy i zwróciły się do Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu z wnioskiem o zasiłek dla bezrobotnych: w 2007 roku takich osób było 613, natomiast w 2008 roku ich liczba wzrosła o 161,7% (do 1.604 osób). W 2008 roku na aktywizację zawodową bezrobotnych województwo kujawsko pomorskie otrzymało z Funduszu Pracy środki w wysokości 227.315,8. tys. złotych (w 2007 roku była to kwota 190.944,9 tys. zł). W 2008 roku wystąpiły dalsze korzystne zmiany w strukturze wydatków Funduszu Pracy Wydatki ogółem Funduszu Pracy wzrosły w odniesieniu do roku poprzedniego o 3,7% i wyniosły 404.760,1 tys. zł. Kwota wydatkowana na programy na rzecz promocji zatrudnienia wzrosła o 19,1%. Udział środków przeznaczonych na aktywizację bezrobotnych wzrósł z 48,8% w roku 2007 do 56,1% w roku 2008, natomiast środki wydatkowane na zasiłki dla bezrobotnych stanowiły 37,9% (wobec 46,4% w roku 2007). 6
2. BEZROBOTNI NIEPEŁNOSPRAWNI 2.1. DYNAMIKA ZMIAN I AKTYWIZACJA BEZROBOTNYCH NIEPEŁNOSPRAWNYCH W 2008 ROKU Według stanu w dniu 31 grudnia 2008 roku w powiatowych urzędach pracy województwa kujawsko pomorskiego zarejestrowanych pozostawało 4.443 bezrobotnych niepełnosprawnych (o 13,6% więcej niŝ w końcu 2007 roku, w tym samym czasie liczba bezrobotnych ogółem w województwie zmniejszyła się o 10,5%). NIEPEŁNOSPRAWNI BEZROBOTNI W POWIATACH Stan w dniu 31.12.2008 r. Bezrobotni Powiat ogółem bezrobotni niepełnosprawni osoby % Województwo razem 110 256 4 443 4,0 Bydgoszcz powiat grodzki 8 139 714 8,8 Bydgoszcz powiat ziemski 3 097 188 6,1 Grudziądz powiat grodzki 6 862 239 3,5 Grudziądz powiat ziemski 3 255 63 1,9 Toruń powiat grodzki 5 589 396 7,1 Toruń powiat ziemski 4 312 114 2,6 Włocławek powiat grodzki 7 381 279 3,8 Włocławek powiat ziemski 6 483 95 1,5 Aleksandrów Kujawski 3 734 149 4,0 Brodnica 3 663 126 3,4 Chełmno 3 278 100 3,1 Golub Dobrzyń 2 611 71 2,7 Inowrocław 12 614 430 3,4 Lipno 5 434 62 1,1 Mogilno 3 442 73 2,1 Nakło nad Notecią 5 117 233 4,6 Radziejów 3 496 84 2,4 Rypin 2 705 143 5,3 Sępólno Krajeńskie 3 140 157 5,0 Świecie 5 763 220 3,8 Tuchola 2 674 212 7,9 Wąbrzeźno 2 236 178 8,0 śnin 5 231 117 2,2 Źródło: MPiPS-01 Sprawozdanie o rynku pracy 7
Osoby niepełnosprawne stanowiły w końcu 2008 roku 4,0% ogółu bezrobotnych w województwie (przed rokiem 3,2%). Dla całej Polski wskaźnik ten wyniósł 5,0% i w porównaniu z końcem 2007 roku udział ten wzrósł o 1,1 pkt. proc.). W województwie kujawsko pomorskim największy udział niepełnosprawnych w populacji bezrobotnych wystąpił w Bydgoszczy (8,8%), najmniejszy zaś w powiecie lipnowskim (1,1%). Udział kobiet (2.394 osób) w populacji bezrobotnych niepełnosprawnych wyniósł 53,9% (przed rokiem 53,4%), a prawo do zasiłku (1.009 osób) posiadało 22,7% bezrobotnych niepełnosprawnych (przed rokiem 20,3%). Osoby zwolnione z przyczyn zakładu pracy (69 osób) stanowiły w końcu 2008 roku 1,6% bezrobotnych niepełnosprawnych (przed rokiem było to odpowiednio: 33 osoby i 0,8%), mieszkańcy wsi (1.410 osób) 31,7% (przed rokiem: 1.203 osoby i 30,8%). W odniesieniu do końca 2007 roku w województwie jedynie w dwóch powiatach odnotowano spadek liczby niepełnosprawnych bezrobotnych: w Bydgoszczy o 6,4% i powiecie bydgoskim o 7,8%. W 20 powiatach wystąpił wzrost liczby bezrobotnych niepełnosprawnych (od 4,0% w powiecie nakielskim do 93,9% w powiecie włocławskim), natomiast w powiecie golubsko dobrzyńskim liczba ta nie zmieniła się. ZMIANY W POZIOMIE BEZROBOCIA WŚRÓD BEZROBOTNYCH NIEPEŁNOSPRAWNYCH W LATACH 2007-2008 2008 rok 2007 rok Bezrobotni niepełnosprawni zmiana osoby w % zarejestrowani w roku 6 462 7 867 1 405 21,7 - w tym kobiety 3 064 3 950 886 28,9 osoby, które podjęły pracę w roku 3 109 2 892-217 -7,0 - w tym kobiety 1 448 1 408-40 -2,8 stan w końcu roku 3 910 4 443 533 13,6 - w tym kobiety 2 089 2 394 305 14,6 z prawem do zasiłku 794 1 009 215 27,1 - w tym kobiety 410 555 145 35,4 Źródło: Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy W 2008 roku w powiatowych urzędach pracy w województwie kujawsko pomorskim zarejestrowało się 8.014 * bezrobotnych niepełnosprawnych (o 18,1% więcej niŝ w roku poprzednim),. Kobiety, w liczbie 4.041 osób, stanowiły 50,4% napływu bezrobotnych niepełnosprawnych (w roku poprzednim było to odpowiednio: 3.222 osoby i 47,5%). * W Sprawozdaniu MPiPS-01 wykazano 7.867 osób, poniewaŝ nie uwzględnia się w nim osób, które nie posiadały lub nie okazały orzeczenia o niepełnosprawności w momencie rejestracji w PUP. 8
ZMIANY W POPULACJI BEZROBOTNYCH NIEPEŁNOSPRAWNYCH W LATACH 2007-2008 2007 rok 2008 rok zmiana Wyszczególnienie osoby % Osoby włączone do ewidencji bezrobotnych 6 787 8 014 1 227 18,1 w tym w tym osoby uwzględnione w sprawozdaniu MPiPS-01 po raz kolejny kobiety poprzednio pracujący zamieszkali na wsi posiadający gospodarstwo rolne po szkoleniu zarejestrowani w okresie do 12 m-cy po ukończeniu szkoły Osoby wyłączone z ewidencji bezrobotnych z tego z powodu: zwolnieni z zakładu pracy chronionej zwolnieni z przyczyn zakładu pracy z wykształceniem co najmniej średnim kobiety zamieszkali na wsi w okresie do 12 miesięcy po ukończeniu szkoły podjęcia pracy z tego 6 462 7 867 1 405 21,7 6 086 7 177 1 091 17,9 3 222 4 041 819 25,4 5 940 7 104 1 164 19,6 96 66-30 -31,3 92 105 13 14,1 1 991 2 494 503 25,3 24 40 16 66,7 2 082 2 484 402 19,3 343 433 90 26,2 395 480 85 21,5 7 198 7 235 37 0,5 3 414 3 591 177 5,2 2 031 2 132 101 5,0 364 369 x x 3 109 2 892-217 -7,0 praca subsydiowana 835 821-14 -1,7 na miejscach pracy refundowanych ze środków PFRON 103 167 64 62,1 w tym w zakładach pracy chronionej 28 38 10 35,7 w tym w zakładach pracy chronionej - pozostałe podjęcie działalności pozarolniczej lub rolniczej (poŝyczka/dotacja) prace interwencyjne roboty publiczne podjęcie działalności pozarolniczej lub rolniczej rozpoczęcie szkolenia rozpoczęcie staŝu rozpoczęcie przygotowania zawodowego w miejscu pracy podjęcie nauki rezygnacja lub niepotwierdzenie gotowości do podjęcia pracy utrata statusu osoby niepełnosprawnej inne praca niesubsydiowana w tym praca sezonowa Źródło: Sprawozdanie MPiPS-07 246 152-94 -38,2 28 43 15 53,6 b.d. 114 x x b.d. 308 x x 2 274 2 071-203 -8,9 190 193 3 1,6 20 41 21 105,0 267 335 68 25,5 161 170 9 5,6 b.d. 191 x x b.d. 7 x x 1 430 1 862 432 30,2 803 801-2 -0,2 1 428 977-451 -31,6 Wśród napływu bezrobotnych niepełnosprawnych zdecydowaną większość (7.177 osób, czyli 89,6%) stanowiły osoby rejestrujące się po raz kolejny. W roku poprzednim takich osób było 6.068 i stanowiły one 89,7% napływu. 9
Osoby poprzednio pracujące (7.104 osoby) stanowiły w 2008 roku 88,6% napływu do ewidencji bezrobotnych niepełnosprawnych (w roku poprzednim odpowiednio: 5.940 osób i 87,5%), natomiast zwolnione z przyczyn zakładu pracy (105 osób) 1,3% (w roku 2007 odpowiednio: 92 osoby i 1,4%). Wśród nowych rejestracji bezrobotnych niepełnosprawnych w 2008 roku mieszkańcy wsi (2.494 osoby) stanowili 31,1% (w roku poprzednim: 1.991 osób i 29,3%). W 2008 roku w województwie kujawsko pomorskim z ewidencji bezrobotnych niepełnosprawnych wyłączono 7.235 osób (o 37 osób, czyli 0,5% więcej niŝ w roku poprzednim). Kobiety (3.591 osób) stanowiły 49,6% tej populacji (w roku poprzednim odpowiednio: 3.414 osób i 47,4%), a mieszkańcy wsi (2.132 osoby) 29,5% (w roku poprzednim: 2.031 osób i 28,2%). Główną przyczyną wyłączeń z ewidencji bezrobotnych niepełnosprawnych podobnie jak w latach ubiegłych było podjęcie pracy. W 2008 roku pracę podjęło 2.892 osób z tej kategorii bezrobotnych (co stanowiło 3,7% wszystkich podjęć pracy przez bezrobotnych w województwie). Podjęcia pracy stanowiły 40,0% ogółu odpływu z bezrobocia osób niepełnosprawnych (w roku poprzednim 43,2%). W porównaniu z rokiem 2007 liczba niepełnosprawnych bezrobotnych, którzy podjęli zatrudnienie zmniejszyła się o 7,0% (czyli 217 osób). Spadek dotyczył zarówno zatrudnienia subsydiowanego (o 1,7%), jak i niesubsydiowanego (o 8,9%). Największy udział podjęć pracy wśród wyłączeń z ewidencji bezrobotnych niepełnosprawnych odnotowano w powiecie chełmińskim (54,0%), najmniejszy w powiecie rypińskim (36,1%). Pracę subsydiowaną podjęło w 2008 roku 821 bezrobotnych niepełnosprawnych. Stanowiło to 28,4% wszystkich podjęć pracy w tej grupie bezrobotnych. W porównaniu z rokiem poprzednim liczba bezrobotnych niepełnosprawnych podejmujących zatrudnienie subsydiowane zmniejszyła się o 14 osób. Największy udział zatrudnienia subsydiowanego w podjęciach pracy ogółem odnotowano w powiecie tucholskim (53,0%), najmniejszy zaś w powiecie aleksandrowskim (11,7%). Na miejscach pracy refundowanych ze środków PFRON zatrudnienie podjęło 167 osób (o 62,1% więcej niŝ w roku poprzednim). W tej grupie były 68 kobiet i 27 mieszkańców wsi (w roku poprzednim odpowiednio: 44 kobiety i 20 mieszkańców wsi). W 2008 roku w zakładach pracy chronionej zatrudnienie znalazło 190 bezrobotnych niepełnosprawnych (o 30,7% mniej niŝ w roku poprzednim). Wśród tych osób było 99 kobiet i 15 mieszkańców wsi (w roku poprzednim odpowiednio: 155 kobiet i 30 mieszkańców wsi). W 2008 roku 43 bezrobotnych niepełnosprawnych podjęło działalność pozarolniczą lub rolniczą dzięki dotacjom lub poŝyczkom (o 53,6% więcej niŝ w roku 2007). W grupie tej było 13 kobiet i 12 mieszkańców wsi (w roku poprzednim: 6 kobiety i 2 mieszkańców wsi). 10
Powiatowe urzędy pracy pozyskały w 2008 roku dla osób niepełnosprawnych 1.388 oferty pracy (o 42,0% mniej niŝ w roku poprzednim). Było to 2,1% wszystkich ofert pracy zgłoszonych w województwie (w roku poprzednim 3,0%). OFERTY PRACY DLA NIEPEŁNOSPRAWNYCH W LATACH 2007-2008 2008 rok 2007 rok Oferty pracy zmiana oferty pracy w % Zgłoszone w roku 2 393 1 388-1 005-42,0 - w tym pracy subsydiowanej 620 582-38 -6,1 - w tym z sektora publicznego 142 125-17 -12,0 Aktualne w końcu roku 86 33-53 -61,6 - w tym niewykorzystane dłuŝej niŝ 1 miesiac 29 9-20 -69,0 Źródło: Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Szkolenia rozpoczęło w 2008 roku 335 bezrobotnych niepełnosprawnych (o 25,5% więcej niŝ w roku poprzednim. W grupie tej było 165 kobiet i 83 mieszkańców wsi (w roku poprzednim odpowiednio: 142 kobiety i 76 zamieszkałych na wsi. W 2008 roku staŝe podjęło 170 bezrobotnych niepełnosprawnych (o 5,6% więcej niŝ w roku poprzednim. Wśród tych osób było 109 kobiet i 68 mieszkańców wsi (w roku poprzednim odpowiednio: 91 kobiet i 57 zamieszkałych na wsi). W 2008 roku 191 bezrobotnych niepełnosprawnych rozpoczęło przygotowanie zawodowe w miejscu pracy (w tym 125 kobiet i 69 zamieszkałych na wsi) *. W 2008 roku bezrobotni niepełnosprawni w liczbie 1.636 osób stanowili 4,2% wszystkich bezrobotnych korzystających z poradnictwa zawodowego w formie porad indywidualnych (w roku poprzednim było to odpowiednio: 1.097 osób i 3,2%). Z poradnictwa grupowego skorzystało 647 bezrobotnych niepełnosprawnych, którzy stanowili 6,9% wszystkich bezrobotnych korzystających z tej formy wsparcia (w roku poprzednim było to odpowiednio: 220 osoby i 2,7%). Z usług informacji zawodowej w formie spotkań grupowych skorzystało w 2007 roku 522 bezrobotnych niepełnosprawnych, co stanowiło 5,7% ogółu bezrobotnych wspieranych w tej formie (w roku 2007 było to odpowiednio: 244 osoby i 3,8%). W zajęciach aktywizacyjnych w ramach pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy uczestniczyło 87 bezrobotnych niepełnosprawnych, którzy stanowili 4,8% wszystkich bezrobotnych aktywizowanych w tej formie (w roku poprzednim było to odpowiednio: 57 osób i 2,2%). W szkoleniach w zakresie aktywnego poszukiwania pracy (szkolenia w klubach pracy) uczestniczyło 95 bezrobotnych niepełnosprawnych, co stanowiło 7,9% ogółu bezrobotnych korzystających z tej formy wsparcia (w roku poprzednim odpowiednio: 10 osób i 2,9%). * Brak danych za rok poprzedni 11
2.2. STRUKTURA BEZROBOTNYCH NIEPEŁNOSPRAWNYCH Struktura bezrobotnych niepełnosprawnych pod względem cech społeczno demograficznych uległa tylko nieznacznym zmianom. Analiza struktury tej grupy pod względem wieku wykazuje, Ŝe są to przede wszystkim osoby w wieku średnim: 54,8% z nich ma więcej niŝ 44 lata (przed rokiem 51,5%). Jest to struktura odmienna niŝ w populacji bezrobotnych ogółem, gdzie dominują ludzie młodsi, a osoby w wieku ponad 44 lata stanowią 30,5%. W porównaniu z końcem 2007 roku, wzrost odnotowano we wszystkich grupach wiekowych: największy wśród osób najstarszych: populacja niepełnosprawnych bezrobotnych w wieku 55 lat i więcej wzrosła o 27,1%. BEZROBOTNI NIEPEŁNOSPRAWNI WEDŁUG WIEKU Stan w końcu roku 2008 rok 2007 rok Wyszczególnienie zmiana osoby % osoby w osobach w % Ogółem 3 910 4 443 100,0 533 13,6 z tego w grupach wieku: 18-24 lata 424 455 10,2 31 7,3 25-34 lata 710 778 17,5 68 9,6 35-44 lata 645 777 17,5 132 20,5 45-54 lata 1 526 1 664 37,5 138 9,0 55-59 lat 543 678 15,3 135 24,9 60 i więcej lat 62 91 2,0 29 46,8 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-07 Bezrobotni niepełnosprawni w województwie kujawsko pomorskim to przede wszystkim osoby z wykształceniem gimnazjalnym i poniŝej (38,9%, przed rokiem 38,5%) oraz zasadniczym zawodowym (34,8 %, przed rokiem 36,1%). W porównaniu z końcem poprzedniego roku największy względny wzrost odnotowano wśród bezrobotnych niepełnosprawnych legitymujących się wykształceniem wyŝszym (55,3%), najmniejszy zaś wśród osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym (9,3%). Struktura wykształcenia bezrobotnych niepełnosprawnych jest bardziej niekorzystna (większe udziały osób z niskim poziomem wykształcenia), niŝ jest to wśród bezrobotnych ogółem. 12
BEZROBOTNI NIEPEŁNOSPRAWNI WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA Stan w końcu roku 2008 rok 2007 rok Wyszczególnienie zmiana osoby % osoby w osobach w % ogółem 3 910 4 443 100,0 533 13,6 z tego według poziomu wykształcenia: wyŝsze 85 132 3,0 47 55,3 policealne i średnie zawodowe 644 730 16,4 86 13,4 średnie ogólnokształcące 260 306 6,9 46 17,7 zasadnicze zawodowe 1 415 1 547 34,8 132 9,3 gimnazjalne 45 58 1,3 13 28,9 podstawowe i podst. nieukończone 1 461 1 670 37,6 209 14,3 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-07 W końcu 2008 roku największe grupy wśród niepełnosprawnych bezrobotnych pod względem staŝu pracy stanowiły osoby, które pracowały 10 20 lat oraz 20 30 lat. Łącznie było to 39,9% (przed rokiem 41,6%). W odniesieniu do końca poprzedniego roku największy wzrost odnotowano wśród osób pracujących od 1 roku do 5 lat (34,7%), natomiast niewielki spadek wystąpił jedynie wśród osób pracujących nie dłuŝej niŝ 1 roku (0,2%) Wśród bezrobotnych ogółem większa była dominacja osób o krótszym staŝu pracy. BEZROBOTNI NIEPEŁNOSPRAWNI WEDŁUG STAśU PRACY Stan w końcu roku 2008 rok 2007 rok Wyszczególnienie zmiana osoby % osoby w osobach w % Ogółem 3 910 4 443 100,0 533 13,6 z tego ze staŝem pracy: do 1 roku 506 505 11,4-1 -0,2 1-5 lat 605 815 18,3 210 34,7 5-10 lat 547 636 14,3 89 16,3 10-20 lat 820 909 20,5 89 10,9 20-30 lat 808 865 19,5 57 7,1 30 lat i wiecej 165 193 4,3 28 17,0 bez staŝu 459 520 11,7 61 13,3 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-07 13
Wśród bezrobotnych niepełnosprawnych dominują osoby, które pozostają bez pracy dłuŝej niŝ 12 miesięcy (od daty ostatniej rejestracji w PUP). W końcu 2008 roku stanowiły one 35,8% wszystkich niepełnosprawnych bezrobotnych (przed rokiem 40,4%). Niewielki spadek (o 0,7%) odnotowano jedynie wśród niepełnosprawnych pozostających bez pracy dłuŝej niŝ 24 miesiące, w pozostałych grupach wystąpił wzrost populacji największy (o 27,4%) wśród osób pozostających bez pracy od 1 do 3 miesięcy. Pod względem czasu pozostawania bez pracy sytuacja osób niepełnosprawnych była nieco lepsza niŝ bezrobotnych ogółem, wśród których pozostający bez pracy dłuŝej niŝ 12 miesięcy stanowili 35,2%. BEZROBOTNI NIEPEŁNOSPRAWNI WEDŁUG CZASU POZOSTAWANIA BEZ PRACY Stan w końcu roku 2008 rok 2007 rok Wyszczególnienie zmiana osoby % osoby w osobach w % ogółem 3 910 4 443 100,0 533 13,6 z tego według czasu pozostawania bez pracy: do 1 miesiąca 421 501 11,3 80 19,0 1-3 miesiące 715 911 20,5 196 27,4 3-6 miesięcy 587 700 15,8 113 19,3 6-12 miesięcy 607 741 16,7 134 22,1 12-24 miesiące 579 596 13,4 17 2,9 pow. 24 miesięcy 1 001 994 22,4-7 -0,7 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-07 Analiza struktury bezrobotnych niepełnosprawnych pod względem stopnia niepełnosprawności wykazuje, Ŝe w dalszym ciągu dominowały wśród nich osoby niepełnosprawne w stopniu lekkim (67,1% ogółu, przed rokiem 70,5%). Największy wzrost (w odniesieniu do końca 2007 roku) liczby bezrobotnych odnotowano w grupie osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym (o 26,9%). Wśród niepełnosprawnych w stopniu znacznym wzrost wyniósł 23,1%, natomiast lekkim 8,2%. 14
BEZROBOTNI NIEPEŁNOSPRAWNI WEDŁUG STOPNIA NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI Stan w końcu roku 2008 rok 2007 rok Wyszczególnienie zmiana osoby % osoby osoby % Ogółem 3 910 4 443 100,0 533 13,6 znaczny 65 80 1,8 15 23,1 umiarkowany 1 088 1 381 31,1 293 26,9 lekki 2 757 2 982 67,1 225 8,2 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-07 Analiza populacji bezrobotnych niepełnosprawnych pod względem rodzaju niepełnosprawności wykazuje, Ŝe w końcu 2008 roku dominowały tu osoby niepełnosprawne z powodu chorób narządów ruchu (25,0% wobec 24,6% przed rokiem), i chorób psychicznych (14,3% wobec 13,1% przed rokiem). W dalszym ciągu bardzo duŝy był udział osób o nieustalonym rodzaju niepełnosprawności (15,4%, przed rokiem 15,3%). BEZROBOTNI NIEPEŁNOSPRAWNI WEDŁUG RODZAJU NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI Stan w końcu roku 2008 rok 2007 rok Rodzaj niepełnosprawności zmiana osoby % osoby osoby % Ogółem 3 910 4 443 100,0 533 13,6 upośledzenie umysłowe 85 103 2,3 18 21,2 choroby psychiczne 514 635 14,3 121 23,5 zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu 202 234 5,3 32 15,8 choroby narządu wzroku 225 271 6,1 46 20,4 upośledzenie narządu ruchu 961 1 109 25,0 148 15,4 epilepsja 100 142 3,2 42 42,0 choroby układu oddechowego i układu krąŝenia 376 412 9,3 36 9,6 choroby układu pokarmowego 71 59 1,3-12 -16,9 choroby układu moczowo - płciowego 40 51 1,1 11 27,5 choroby neurologiczne 402 389 8,8-13 -3,2 inne 337 355 8,0 18 5,3 nieustalony 597 683 15,4 86 14,4 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-07 15
W porównaniu z końcem 2007 roku najbardziej (o 42,0%) wzrosła liczba bezrobotnych niepełnosprawnych z powodu epilepsji, najmniej (o 9,6%) liczba osób niepełnosprawnych z powodu chorób układu oddechowego i układu krąŝenia. W dwóch grupach odnotowano spadek liczby bezrobotnych niepełnosprawnych: o 16,9% wśród niepełnosprawnych z powodu chorób układu pokarmowego oraz o 3,2% wśród niepełnosprawnych z powodu chorób neurologicznych. 1200 BEZROBOTNI NIEPEŁNOSPRAWNI WEDŁUG RODZAJU NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI STAN W KOŃCU ROKU 1000 800 600 2007 rok 2008 rok 400 200 0 upośledzenie umysłowe choroby psychiczne zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu choroby narządu wzroku upośledzenie narządu ruchu epilepsja choroby układu oddechowego i układu krąŝenia choroby układu pokarmowego choroby układu moczowo - płciowego choroby neurologiczne inne nieustalony Źródło: opracowaniw własne na podstawie Sprawozdania MPiPS-07 16
3. NIEPEŁNOSPRAWNI POSZUKUJĄCY PRACY NIEPOZOSTAJĄCY W ZATRUDNIENIU 3.1. DYNAMIKA ZMIAN I AKTYWIZACJA NIEPEŁNOSPRAWNYCH POSZUKUJĄCYCH PRACY NIEPOZOSTAJĄCYCH W ZATRUDNIENIU W 2007 ROKU W rejestrach powiatowych urzędów pracy obok bezrobotnych, znajdują się równieŝ osoby poszukujące pracy. W końcu 2008 roku zarejestrowane pozostawały 1.624 osoby niepełnosprawne poszukujące pracy. Było to o 8,9% (158 osób) mniej niŝ przed rokiem. W grupie tej 1.547 osób (85,3%) to niepełnosprawni poszukujący pracy niepozostający w zatrudnieniu. Sprawozdanie MPiPS-07 pozwala na bliŝszą charakterystykę właśnie tej ostatniej grupy osób poszukujących pracy. W odniesieniu do końca 2007 roku populacja ta zmniejszyła się o 2,1% (33 osoby). NIEPEŁNOSPRAWNI POSZUKUJĄCY PRACY NIEPOZOSTAJĄCY W ZATRUDNIENIU W POWIATACH Stan w końcu roku powiat 2008 rok 2007 rok zmiana osoby % osoby osoby % Województwo razem 1 580 1 547 100,0-33 -2,1 Bydgoszcz powiat grodzki 175 213 13,8 38 21,7 Bydgoszcz powiat ziemski 46 40 2,6-6 -13,0 Grudziądz powiat grodzki 69 57 3,7-12 -17,4 Grudziądz powiat ziemski 12 10 0,6-2 -16,7 Toruń powiat grodzki 332 275 17,8-57 -17,2 Toruń powiat ziemski 17 30 1,9 13 76,5 Włocławek powiat grodzki 202 202 13,1 0 0,0 Włocławek powiat ziemski 30 28 1,8-2 -6,7 Aleksandrów Kujawski 35 58 3,7 23 65,7 Brodnica 42 40 2,6-2 -4,8 Chełmno 31 53 3,4 22 71,0 Golub Dobrzyń 15 15 1,0 0 0,0 Inowrocław 111 90 5,8-21 -18,9 Lipno 125 74 4,8-51 -40,8 Mogilno 19 17 1,1-2 -10,5 Nakło nad Notecią 23 18 1,2-5 -21,7 Radziejów 37 51 3,3 14 37,8 Rypin 70 74 4,8 4 5,7 Sępólno Krajeńskie 21 39 2,5 18 85,7 Świecie 49 50 3,2 1 2,0 Tuchola 38 41 2,7 3 7,9 Wąbrzeźno 45 34 2,2-11 -24,4 śnin 36 38 2,5 2 5,6 Źródło: Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy 17
Spadek liczby niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu odnotowano w 11 powiatach (od 4,8% w powiecie brodnickim do 40,8% w powiecie lipnowskim. W 10 powiatach wystąpił wzrost w tej grupie niepełnosprawnych: od 2,0% w powiecie świeckim do 85,7% w powiecie sępoleńskim. We Włocławku i powiecie golubsko dobrzyńskim liczba niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu nie zmieniła się. Wśród niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu kobiety (655 osób) stanowiły w końcu grudnia 2008 roku 42,3% (przed rokiem 688 osób i 43,5%), osoby zwolnione z przyczyn zakładu pracy (483 osoby) 31,2% (przed rokiem odpowiednio: 511 osób i 32,9%), mieszkańcy wsi (352 osoby) 22,8% (w końcu grudnia 2007 r.: 320 osób i 20,3%), pobierający świadczenia rentowe z tytułu niezdolności do pracy (964 osoby) 62,3% (przed rokiem: 1.105 osób i 69,9%), osoby pobierające rentę socjalną (249 osób) 16,1% (przed rokiem odpowiednio: 206 osób i 13,0%). W 2008 roku w powiatowych urzędach pracy do ewidencji osób niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu włączono 2.519 osób (o 915 osób czyli 57,0% więcej niŝ w roku poprzednim). Kobiety (1.030 osób) stanowiły 36,3% tej populacji (w roku poprzednim odpowiednio: 647 osób i 40,3%). Podobnie jak w latach poprzednich, zdecydowaną większość napływu do ewidencji niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu 72,6% stanowiły osoby rejestrujące się po raz kolejny (1.829 osób). Napływ ten był o 60,9% większy niŝ w roku 2007, kiedy to osoby rejestrujące się po raz kolejny (1.137 osób) stanowiły 70,6% napływu do ewidencji niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu. Osoby poprzednio pracujące (1.694 osoby) stanowiły 67,2% nowych rejestracji w tej grupie poszukujących pracy (w roku poprzednim odpowiednio: 1.088 osób i 67,8%), zwolnieni z przyczyn zakładu pracy (718 osób) 28,5% (w roku poprzednim: 540 osób i 33,7%), mieszkańcy wsi (464 osoby) 18,4% (w roku poprzednim: 321 osób i 20,0%). Osoby pobierające świadczenia rentowe z tytułu niezdolności do pracy (1.314 osób) to w 2008 roku 52,2% całego napływu do ewidencji osób niepełnosprawnych niepozostających w zatrudnieniu (w roku poprzednim 1.055 osób i 65,8%), natomiast pobierający rentę socjalną (317 osób) 12,6% (w roku poprzednim: 227 osób i 14,2%). W 2008 roku z ewidencji osób niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu wyłączono 2.368 osób (o 435 osób, czyli 22,5% więcej niŝ w roku poprzednim). Kobiety (955 osób) stanowiły 40,3% tej populacji (w roku poprzednim było to odpowiednio: 708 osób i 36,6%), natomiast mieszkańcy wsi (417 osób) 17,6% (w roku poprzednim: 345 osób i 17,8%). 18
ZMIANY W POPULACJI NIEPEŁNOSPRAWNYCH POSZUKUJĄCYCH PRACY NIEPOZOSTAJĄCYCH W ZATRUDNIENIU W LATACH 2007-2008 2008 rok 2007 rok Wyszczególnienie zmiana osoby % Osoby włączone do ewidencji osób niepełnosprawnych 1 604 2 519 915 57,0 w tym osoby uwzględnione w sprawozdaniu MPiPS-01 po raz kolejny kobiety poprzednio pracujący zwolnieni z zakładu pracy chronionej zwolnieni z przyczyn zakładu pracy zamieszkali na wsi posiadający gospodarstwo rolne z wykształceniem co najmniej średnim po szkoleniu zarejestrowani w okresie do 12 m-cy po ukończeniu szkoły Osoby wyłączone z ewidencji osób niepełnosprawnych b.d. 2 419 x x 1 137 1 829 692 60,9 647 1 030 383 59,2 1 088 1 694 606 55,7 8 7-1 -12,5 540 718 178 33,0 321 464 143 44,5 8 4-4 -50,0 617 944 327 53,0 29 75 46 158,6 82 86 4 4,9 1 933 2 368 435 22,5 w tym z tego z powodu: kobiety zamieszkali na wsi w okresie do 12 miesięcy po ukończeniu szkoły podjęcia pracy z tego 708 955 247 34,9 345 417 72 20,9 93 56-37 -39,8 243 250 7 2,9 praca subsydiowana 43 83 40 93,0 na miejscach pracy refundowanych ze środków PFRON 40 68 28 70,0 w tym w zakładach pracy chronionej 6 4-2 -33,3 w zakładach pracy chronionej - pozostałe podjęcie działalności pozarolniczej lub rolniczej (poŝyczka/dotacja) prace interwencyjne rozpoczęcie szkolenia rozpoczęcie staŝu rozpoczęcie przygotowania zawodowego w miejscu pracy podjęcie nauki rezygnacja lub niepotwierdzenie gotowości do podjęcia pracy utrata statusu osoby niepełnosprawnej inne w tym praca niesubsydiowana w tym roboty publiczne praca sezonowa podjęcie działalności pozarolniczej lub rolniczej Źródło: Sprawozdanie MPiPS-07 3 7 4 133,3 0 7 7 x b.d. 1 x x x x x x 200 167-33 -16,5 3 6 3 100,0 2 5 3 150,0 159 202 43 27,0 19 17-2 -10,5 b.d. 25 x x b.d. 0 x x 750 715-35 -4,7 237 322 85 35,9 525 837 312 59,4 19
Podjęcia pracy (250 osób) stanowiły w 2008 roku 10,6% wyłączeń z ewidencji niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu. W porównaniu z rokiem poprzednim liczba podjęć zatrudnienia w tej grupie poszukujących pracy wzrosła nieznacznie o 7 osób, czyli 2,9% (w roku 2007 pracę podjęły 243 osoby, co stanowiło 12,6% wyłączeń w tej grupie poszukujących pracy). Pracę niesubsydiowaną podjęło 167 osób (o 16,5% mniej niŝ w roku poprzednim. Pracę subsydiowaną podjęło 83 niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu, w tym 27 kobiet i 20 mieszkańców wsi (w roku 2007 było to odpowiednio: 43 osoby ogółem, w tym 17 kobiet i 4 mieszkańców wsi). Na miejscach pracy refundowanych ze środków PFRON zatrudnienie znalazło 68 osób, w tym 22 kobiety i 15 mieszkańców wsi (w roku poprzednim było to odpowiednio: 40 osób ogółem, w tym 15 kobiet i 3 mieszkańców wsi). W 2008 roku w zakładach pracy chronionej zatrudnienie podjęło 11 niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu, w tym 4 kobiety i 4 mieszkańców wsi (w roku poprzednim było to odpowiednio: 9 osób ogółem, w tym 6 kobiet i 3 zamieszkałych na wsi). W 2008 roku 7 osób niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu (w tym 2 kobiety i 2 mieszkańców wsi) podjęło działalność gospodarczą dzięki poŝyczce/dotacji (w 2007 roku nie było takich osób). Z powodu rozpoczęcia szkolenia z ewidencji niepełnosprawnych poszukujących pracy wyłączono w 2008 roku 202 osoby (w roku poprzednim 159 osób), staŝu 17 osób (w roku poprzednim 19 osoby), 25 osób wyłączono z ewidencji z powodu rozpoczęcia przygotowania zawodowego w miejscu pracy. Z powodu rezygnacji lub niepotwierdzenia gotowości do podjęcia pracy wyłączono 715 osób (w roku poprzednim 750 osób), z powodu utraty statusu osoby niepełnosprawnej 322 osoby (w roku poprzednim 525 osób). 3.2. STRUKTURA NIEPEŁNOSPRAWNYCH POSZUKUJĄCYCH PRACY NIEPOZOSTAJĄCYCH W ZATRUDNIENIU Struktura niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu pod względem cech społeczno demograficznych w 2008 roku uległa tylko nieznacznym zmianom. Analiza struktury niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu pod względem wieku wykazuje, Ŝe są to przede wszystkim osoby starsze: ponad połowa z nich 55,0% ukończyła 44 rok Ŝycia (przed rokiem wskaźnik ten wynosił 56,5%). Wzrost populacji wystąpił głównie w grupach młodszych, zwłaszcza w przedziale wiekowym 25 34 lata (o 10,7%). Spadki odnotowano w przedziałach: 35 44 lata (o 6,6%), 45 55 lat (o 5,2%) oraz 60 lat i więcej (o 26,7%). 20
NIEPEŁNOSPRAWNI POSZUKUJĄCY PRACY NIEPOZOSTAJĄCY W ZATRUDNIENIU WEDŁUG WIEKU Stan w końcu roku Wyszczególnienie 2008 rok 2007 rok zmiana osoby % osoby osoby % Ogółem 1 580 1 547 100,0-33 -2,1 z tego w grupach wieku: 18-24 lata 124 125 8,1 1 0,8 25-34 lata 262 290 18,7 28 10,7 35-44 lata 301 281 18,2-20 -6,6 45-54 lata 538 510 33,0-28 -5,2 55-59 lat 250 264 17,1 14 5,6 60 i więcej lat 105 77 5,0-28 -26,7 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-07 Podobnie jak w roku poprzednim wśród niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu dominują osoby o niŝszym poziomie wykształcenia: 58,1% z nich legitymuje się wykształceniem nie wyŝszym jak zasadnicze zawodowe (przed rokiem 60,4%). Wzrost liczby niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu odnotowano w grupach osób legitymujących się wykształceniem wyŝszym (o 1,7%), policealnym i średnim zawodowym (o 7,3%) oraz gimnazjalnym (o 166,7% w związku z wchodzeniem na rynek pracy osób, które rozpoczęły naukę w zmienionym systemie oświaty). Spadek odnotowano wśród osób z wykształceniem średnim ogólnokształcącym (o 6,3%), zasadniczym zawodowym (o 5,1%) oraz podstawowym i nieukończonym podstawowym (o 8,2%). NIEPEŁNOSPRAWNI POSZUKUJĄCY PRACY NIEPOZOSTAJĄCY W ZATRUDNIENIU WEDŁUG WYKSZTAŁCENIA Stan w końcu roku 2008 rok 2007 rok Wyszczególnienie zmiana osoby % osoby osoby % ogółem 1 580 1 547 100,0-33 -2,1 z tego według poziomu wykształcenia: wyŝsze 115 117 7,6 2 1,7 policealne i średnie zawodowe 383 411 26,6 28 7,3 średnie ogólnokształcące 128 120 7,8-8 -6,3 zasadnicze zawodowe 413 392 25,3-21 -5,1 gimnazjalne 6 16 1,0 10 166,7 podstawowe i podst. nieukończone 535 491 31,7-44 -8,2 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-07 Analiza struktury niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu według staŝu pracy wykazuje, Ŝe największą grupę wśród nich stanowią osoby, które nigdy nie pracowały (34,3%, przed rokiem stanowiły one 21
35,1%). W porównaniu z sytuacją w końcu poprzedniego roku wzrost odnotowano wśród osób, które przepracowały od 10 do 20 lat (o 9,8%),, 20 30 lat (o 8,3%) oraz nie dłuŝej n iŝ 1 rok (o 0,4%). Nie zmieniła się populacja osób posiadających staŝ 30 lat i więcej, natomiast spadki odnotowano wśród osób, które przepracowały od 1 do 5 lat (o 11,7%) oraz od 5 do 10 lat (o 11,2%). NIEPEŁNOSPRAWNI POSZUKUJĄCY PRACY NIEPOZOSTAJĄCY W ZATRUDNIENIU WEDŁUG STAśU PRACY Stan w końcu roku Wyszczególnienie 2008 rok 2007 rok zmiana osoby % osoby osoby % Ogółem 1 580 1 547 100,0-33 -2,1 z tego ze staŝem pracy do 1 roku 236 237 15,3 1 0,4 1-5 lat 214 189 12,2-25 -11,7 5-10 lat 179 159 10,3-20 -11,2 10-20 lat 224 246 15,9 22 9,8 20-30 lat 156 169 10,9 13 8,3 30 lat i wiecej 16 16 1,0 0 0,0 bez staŝu 555 531 34,3-24 -4,3 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-07 Wśród niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu przewaŝają osoby długotrwale bezrobotne. NIEPEŁNOSPRAWNI POSZUKUJĄCY PRACY NIEPOZOSTAJĄCY W ZATRUDNIENIU WEDŁUG CZASU POZOSTAWANIA BEZ PRACY Stan w końcu roku 2008 rok 2007 rok Wyszczególnienie zmiana osoby % osoby osoby % ogółem z tego według czasu pozostawania bez pracy: do 1 miesiąca 73 100 6,5 27 37,0 1-3 miesiące 198 233 15,1 35 17,7 3-6 miesięcy 185 214 13,8 29 15,7 6-12 miesięcy 299 324 20,9 25 8,4 12-24 miesiące 254 251 16,2-3 -1,2 pow. 24 miesięcy 571 425 27,5-146 -25,6 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-07 1 580 1 547 100,0-33 -2,1 Pod względem czasu pozostawania bez pracy największą grupę stanowią osoby, które zatrudnienia poszukują dłuŝej niŝ 12 miesięcy w końcu 2008 roku stanowiły one 43,7 % ogółu (przed rokiem 52,2%), chociaŝ naleŝy zauwaŝyć, Ŝe 22
właśnie w tej grupie odnotowano spadek liczebności o 18,1%. W pozostałych kategoriach odnotowano wzrost liczebności: od 8,4% wśród osób pozostających bez pracy od 6 do 12 miesięcy, do 37,0% wśród osób pozostających bez pracy nie dłuŝej niŝ 1 miesiąc. Wśród niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu pod względem stopnia niepełnosprawności dominują osoby ze stopniem umiarkowanym 51,5% (przed rokiem 48,0%). W odniesieniu do końca poprzedniego roku zmniejszyła się liczba osób niepełnosprawnych w stopniu lekkim (o 11,7%) i znacznym (o 2,0%) natomiast populacja niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym wzrosła o 5,1%. NIEPEŁNOSPRAWNI POSZUKUJĄCY PRACY NIEPOZOSTAJĄCY W ZATRUDNIENIU WEDŁUG STOPNIA NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI Stan w końcu roku Wyszczególnienie 2008 rok 2007 rok zmiana osoby % osoby osoby % Razem 1 580 1 547 100,0-33 -2,1 znaczny 247 242 15,6-5 -2,0 umiarkowany 758 797 51,5 39 5,1 lekki 575 508 32,8-67 -11,7 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-07 Analiza populacji niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu pod względem rodzaju niepełnosprawności wykazuje, Ŝe najbardziej liczne są grupy osób niepełnosprawnych z powodu chorób narządów ruchu (15,4%, przed rokiem 17,2%) oraz chorób psychicznych (takŝe 15,4%, przed rokiem 11,4%). Bardzo duŝy podobnie jak w roku poprzednim jest udział osób o nieustalonym rodzaju niepełnosprawności (21,3%, przed rokiem 22,1%). W odniesieniu do końca 2007 roku wzrosła liczba osób niepełnosprawnych z powodu upośledzenia umysłowego (o 128,6%), chorób psychicznych (o 32,8%) i chorób układu pokarmowego (o 7,7%) Zwiększyła się równieŝ liczba osób niepełnosprawnych poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu z powodu chorób zaliczanych do kategorii inne (o 6,1%). W pozostałych kategoriach według rodzaju niepełnosprawności odnotowano spadki populacji: od 2,2% wśród niepełnosprawnych z powodu chorób neurologicznych do 25,0% wśród niepełnosprawnych z powodu chorób układu moczowo płciowego. 23
NIEPEŁNOSPRAWNI POSZUKUJĄCY PRACY NIEPOZOSTAJĄCY W ZATRUDNIENIU WEDŁUG RODZAJU NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI Stan w końcu roku Wyszczególnienie 2008 rok 2007 rok zmiana osoby % osoby osoby % razem 1 580 1 547 100,0-33 -2,1 upośledzenie umysłowe 14 32 2,1 18 128,6 choroby psychiczne 180 239 15,4 59 32,8 zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu 62 53 3,4-9 -14,5 choroby narządu wzroku 253 222 14,4-31 -12,3 upośledzenie narządu ruchu 272 239 15,4-33 -12,1 epilepsja 37 31 2,0-6 -16,2 choroby układu oddechowego i układu krąŝenia 110 98 6,3-12 -10,9 choroby układu pokarmowego 13 14 0,9 1 7,7 choroby układu moczowo - płciowego 12 9 0,6-3 -25,0 choroby neurologiczne 179 175 11,3-4 -2,2 inne 99 105 6,8 6 6,1 nieustalony 349 330 21,3-19 -5,4 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-07 NIEPEŁNOSPRAWNI POSZUKUJĄCY PRACY NIEPOZOSTAJĄCY W ZATRUDNIENIU WEDŁUG RODZAJU NIEPEŁNOSPRAWNOSCI. STAN W KOŃCU ROKU 350 300 2007 rok 2008 rok 250 200 150 100 50 0 upośledzenie umysłowe choroby psychiczne zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-07 choroby narządu wzroku upośledzenie narządu ruchu epilepsja choroby układu oddechowego i układu krąŝenia choroby układu pokarmowego choroby układu moczowo - płciowego choroby neurologiczne inne nieustalony 24