Podstawa prawna: PROGRAM PROFILAKTYCZNY Jestem zdrowy i bezpieczny PUBLICZNEGO PRZEDSZKOLA IM. SINDBADA ŻEGLARZA W NIECHORZU NA LATA 2015/2018 Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej Powszechna Deklaracja Praw Człowieka Konwencja o Prawach Dziecka Statut Przedszkola Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity Dz. U. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawia podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 0, poz. 977) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczenia do użytku programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczenia do użytku szkolnego podręczników (Dz. U. poz. 752) Przyjęty do realizacji przez Radę Pedagogiczną dnia 10.10. 2015 r. Niechorze, 10.10.2015r.
WSTĘP Profilaktyka jest procesem, który poprzez długotrwałe oddziaływanie pozwala wesprzeć dziecko w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi jego rozwojowi oraz skutecznie eliminować czynniki zagrażające jego zdrowiu. Program profilaktyczny Jestem zdrowy i bezpieczny, który jest przeznaczony dla dzieci w wieku przedszkolnym tworzy warunki do kształtowania postaw i wartości. Rozwój dziecka i jego samodzielność niesie ze sobą wiele zagrożeń. Dlatego też konieczne jest wyposażenie go w umiejętność unikania i przewidywania niebezpieczeństw oraz radzenia sobie w trudnych sytuacjach tak aby zmniejszyć liczbę wypadków z udziałem dzieci. Poprzez realizację programu chcemy przygotować dziecko do zgodnego współżycia z innymi, dbania o własne zdrowie i promowaniu zdrowego i bezpiecznego stylu życia. Program profilaktyczny Jestem zdrowy i bezpieczny jest zgodny z podstawą programową wychowania przedszkolnego i dotyczy następujących obszarów: Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych. (1) Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. Wdrażanie dzieci do utrzymywania ładu i porządku. (2) Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci. (5) Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne i innych (6) Pomaganie dzieciom w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i w unikaniu zagrożeń (11) Treści z zakresu programu działań profilaktycznych nie będą stanowić odrębnego bloku tematycznego do realizacji. Okazją do ich wprowadzenia będą zajęcia i zabawy poświęcone różnorodnej tematyce i kształtujące wszechstronne umiejętności dziecka. 2
CELE OGÓLNE PROGRAMU: 1. Wdrażanie dzieci do stosowania zasad bezpieczeństwa poprzez ukazywanie źródeł powstawania niebezpieczeństw. 2. Kształtowanie u dzieci umiejętności właściwego reagowania w sytuacjach zagrożenia. 3. Dbanie o własne zdrowie i bezpieczeństwo swoje i innych. CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU: 1. Tworzenie warunków sprzyjających bezpieczeństwu dzieci i zachowaniu ich zdrowia. Uświadomienie dzieci o istniejących w życiu zagrożeniach 2. Kształtowanie nawyków higienicznych i zachowań prozdrowotnych 3. Wyposażanie dzieci w niezbędne sprawności, umiejętności i wiadomości dotyczące dbania o własne zdrowie. 4. Tworzenie warunków sprzyjających spontanicznej i zorganizowanej aktywności ruchowej dziecka, a przez to rozwijanie jego sprawności fizycznej. 5. Upowszechnienie wiedzy o zdrowiu i zasadach mu sprzyjających Promocja zdrowego stylu życia. 6. Wykształcenie umiejętności skutecznego radzenia sobie z w sytuacji zagrożenia 7. Zdawanie sobie sprawy z niebezpieczeństwa wynikającego z niewłaściwego postępowania / przypadkowych spotkań z nieznajomym. 8. Uczenie się odpowiedzialności nie tylko za siebie, ale także za innych (aspekt moralny 9. Rozróżnianie dobra od zła 10.. Podkreślenie szkodliwego wpływu na organizm różnego rodzaju używek 11. Rozumienie powszechnych zakazów / nakazów w celu uniknięcia wypadku i innych 12. Utrwalenie ogólnych zasad, np. prawidłowego poruszania się po drogach, ścieżkach, np. właściwego korzystania z placu zabaw. 13. Zapobieganie oraz potępianie agresji i przemocy. 14. Uświadomienie dziecka o zagrożeniach związanych z dostępem do sieci 15. Nabywanie umiejętności przeciwstawiania się złu fizycznemu i psychicznemu (promocja postaw asertywnych). 3
Warunkiem realizacji programu profilaktycznego jest stworzenie bezpiecznej atmosfery, indywidualne traktowanie dzieci, możliwość korzystania z : różnorodnych, ciekawych metod pracy kącików zajęć np.,,kącik relaksacyjny,,,kącik złości systematycznej współpracy z rodzicami i specjalistami warsztatów i kursów doskonalących fachowej literatury bogatych, kolorowych pomocy dydaktycznych ciekawych scenariuszy zajęć płytoteki muzyki relaksacyjnej Podstawową formą realizacji przedstawionych treści jest zabawa z całą grupą lub w małych zespołach. Dzięki niej w sposób atrakcyjny, przyjazny i zrozumiały dla ucznia nauczyciel osiąga zamierzony cel wychowawczy. W pracy z dzieckiem wykorzystywane są metody aktywizujące. Będą to między innymi: zabawy relaksacyjne, prace plastyczne, gry ruchowe, quiz, pantomima, zabawy integracyjne (pedagogika zabawy), giełda pomysłów. A także elementy metody Dennisona. Wykorzystywane gry i zabawy dostosowane są do wieku wychowanków, ich możliwości i potrzeb. 4
Lp. 1. Blok tematyczny Bezpieczny świat i ja Zamierzone cele operacyjne. Dziecko: - wykazuje znajomość imienia, nazwiska oraz własnego adresu zamieszkania - wykazuje znajomość imion i nazwisk rodziców / opiekunów - zna zasady bezpiecznego poruszania się po drodze - rozróżnia podstawowe znaki drogowe (informacyjne, ostrzegawcze) - stosuje się do sygnalizacji świetlnej - wie, jakie są numery telefonów alarmowych (997, 998, 999, 112) - wie jak zachować się w sytuacjach nietypowych np. zagubienie w lesie, w dużym skupisku ludzi - orientuje się, do kogo może zwrócić się o pomoc (np. do policjanta) - zna inne ważniejsze instytucje i pełnione przez nie role społeczne - przestrzega zasad ustalonych w grupie przedszkolnej (kontrakt grupowy) - stosuje się do zasad bezpiecznego korzystania z placu zabaw/ sprzętu/ zabawek - porusza się w miejscach dozwolonych - nie oddala się samo od grupy przedszkolnej - nie korzysta z urządzeń elektrycznych, nie bawi się przedmiotami niebezpiecznymi, np. zapałkami, szkłem i in. - przewiduje sytuacje zagrażające bezpieczeństwu/ życiu oraz ich konsekwencje - wykazuje nieufność w stosunku do nieznajomych; - samodzielnie i bezpiecznie organizuje sobie czas wolny; - gości w przedszkolu, np. policjanta, strażaka, strażnika Straży Granicznej, strażnika gminnego, pielęgniarkę ; WORD w Szczecinie - wie, że opiekę nad nim sprawuje osoba dorosła - rozumie pojęcie : bezpieczeństwo - reaguje na hasła pali się, ewakuacja, itp. 5
2. 3. Zdrowie na co dzień i od święta Jestem aktywny - poznaje schemat piramidy zdrowego żywienia (jej piętra); - orientuje się w zasadach zdrowego stylu odżywiania (wymienia zdrowe produkty, tj. owoce, warzywa, mleko i jego przetwory, ryby, ciemne pieczywo, itd.); - dostrzega związek pomiędzy zdrowiem a chorobą; - wie, na czym polega profilaktyka zdrowotna (np. szczepienia ochronne); - podaje przyczyny i skutki nieprawidłowego odżywiania się (m. in. otyłość, próchnica, brak witamin, niska odporność organizmu); - zna umiar w jedzeniu (nie objada się); - przezwycięża niechęć do spożywania niektórych potraw; - myje owoce i warzywa przed spożyciem; - potrafi skomponować zdrowe sałatki, surówki - wykonuje zdrowe słodycze - stosuje zasady savoir vivr u (poprawnie posługuje się sztućcami, nie rozmawia podczas posiłków, nie spieszy się podczas jedzenia, dba o estetykę stołu, nie huśta się na krzesełku, nie wygłupia się, itp.; - rozumie znaczenie aktywności ruchowej, sportu w życiu - posługuje się pojęciem zdrowie - wie, o potrzebie częstego przebywania na świeżym powietrzu - bierze aktywny udział w zajęciach ruchowych, gimnastykuje się - uprawia sporty (gra w piłkę, jazda na rowerze, bieganie, itp.) - ubiera się odpowiednio do warunków pogodowych - dba o prawidłową postawę ciała - chodzi na spacery mimo różnych warunków pogodowych - wie, jak zapobiegać przemarznięciu/przegrzaniu 6
4. 5. Z higieną na co dzień Żyjemy bez nałogów - rozumie poj. higiena, higieniczny tryb ycia - wyróżnia przybory niezbędne do utrzymania higieny - stosuje higienę na co dzień: myje ręce przed / po posiłku, po skorzystaniu z toalety, po kontakcie z rożnymi przedmiotami, zwierzętami i in. - dba o czystość własnego ciała (regularna kąpiel, używanie kosmetyków) - dba o czystość ubrania / bielizny - używa wyłącznie swoich przyborów toaletowych - utrzymuje porządek otoczenia wokół (np. sprząta po sobie) - zdaje sobie sprawę z konieczności chodzenia do snu o tej samej porze (higiena snu) - rozumie istotę wypoczynku - wykazuje wrażliwości na nadmierny hałas - podkreśla rolę codziennych ćwiczeń fizycznych - uczy się podstawowych umiejętności relaksacji i odprężenia (higiena psychiczna) - wie, o konieczności umiejętnego korzystania z chusteczek higienicznych - zasłania usta podczas kaszlu / kichania - unika bezpośredniego kontaktu z osobą chorą - wie, o potrzebie przebywania w wywietrzonych pomieszczeniach - jest świadome niebezpieczeństw związanych z uzależnieniami / nałogami - prezentuje właściwą postawę PRZECIW - orientuje się w procesie uzależnienia człowieka od czegoś (zna ich niekorzystny wpływ na organizm) - wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych (np.. środków czystości) - wie, co sprzyja uzależnieniu człowieka (alkohol, papierosy (tytoń), leki, internet, telewizja) - nabywa umiejętność odmawiania NIE bez poczucia winy (asertywność) - nie jest podatne na wpływ reklam (tzw. ukryte programy) oraz osób mających złe zamiary 7
6. 7. Zagrożenia ze środowiska przyrodniczego Przemoc i agresja - wymienia rośliny i zwierzęta żyjące w różnych środowiskach przyrodniczych - nie dotyka zwierząt, zwłaszcza dzikich - wie, że nie należy karmić bez zgody/ drażnić zwierząt - zna pozycję obronną, by uniknąć, np. pogryzienia - orientuje się, jak wyglądają tabliczki informujące, np. o terenie strzeżonym przez psa - zna wybrane rośliny i in. zagrażające życiu (np. grzyby, owoce trujące) - nie spożywa potraw niewiadomego pochodzenia, - wie, jak trzeba zachować się w sytuacji zagrożenia, gdzie można otrzymać pomoc, umie o nią poprosić, - rozumie konieczność pozostawania w miejscu bezpiecznym w czasie burzy, huraganu, powodzi, ulewy, upałów, śnieżycy, wichury itp. - zna poj. agresja i przemoc - umie nazwać swoje uczucia - odgrywa i demonstruje wybrane uczucia (scenki sytuacyjne) - uczy się oswajać z własnym strachem ( Strach ma wielkie oczy Jak przestraszyć swój strach?) - bierze udział w zajęciach odreagowywania złości, np.: skrzynia złości (z gazetami), rysunek złości, itp. - potrafi utożsamić się z inną osobą (kształtowanie umiejętności empatycznych) - podaje sposoby na pokonywanie złości - reaguje na rożne formy agresji i przemocy - orientuje się, jakie są skutki agresji/ przemocy na świecie dla ludzi - uczy się być asertywne - rozumie znaczenie słowa zgoda - wykazuje ostrożność i nieufność w kontakcie z osobami obcymi, zły dotyk - przestrzega zakazu przyjmowania różnych rzeczy, np. słodyczy od osób nieznajomych - stara się być przyjazne dla otoczenia 8
8. 9. Prawa dziecka Dziecko w sieci - wie, że wszyscy ludzie mają równe prawa - zna swoje prawa - zna swoje obowiązki - przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej oraz w świecie dorosłych - obdarza uwagą inne dzieci i dorosłych - szanuje zdanie innych ludzi - jest odpowiedzialne za to, co robi (ponosi konsekwencje) - w zrozumiały sposób mówi o swoich potrzebach i decyzjach - nie wykazuje bierności wobec przejawów złego traktowania go i innych - wykazuje się tolerancją -zna zagrożenia związane z korzystaniem z dostępu do sieci (np. wirtualny przyjaciel oszust, złe samopoczucie, niedotlenienie organizmu, brak kolegów / koleżanek) - korzysta z Internetu tylko za zgodą rodziców / osób dorosłych - nie traktuje komputera jako największego towarzysza zabaw - zdaje sobie sprawę, że świat wirtualny to świat iluzji (rozróżnienie rzeczywistości od świata wirtualnego - nierzeczywistego) - nie promuje zachowań agresywnych, przemocy obecnej, np. w grach komputerowych - dostrzega także pozytywny wpływ świata wirtualnego (np. rozwój myślenia, kojarzenia, wyobraźni, pogłębienie wiedzy, wzmocnienie poczucia własnej wartości, itp.) FORMY REALIZACJI PROGRAMU: 1. Zabawy zaspokajające psychiczne, społeczne i fizyczne potrzeby dziecka (z uwzględnieniem zabaw twórczych): zabawy konstrukcyjne, zabawy manipulacyjne, zabawy tematyczne zabawy w role zabawy ruchowe. 9
2. Gry i zabawy dydaktyczne. 3. Zajęcia planowo organizacyjne. 4. Prace dzieci. 5. Pantomima, drama. 6. Wycieczki i spacery. 7. Uroczystości przedszkolne. 8. Kontakty indywidualne. 9. Współpraca z rodzicami: wspólne podejmowanie decyzji dotyczących niektórych aspektów życia przedszkolnego włączanie rodziców do wspólnego udziału w życiu przedszkola, w tym w uroczystościach, imprezach, spotkaniach przedszkolnych. uświadamianie rodziców i poszukiwanie wspólnych rozwiązań dotyczących OPIS OCZEKIWANYCH OSIĄGNIĘĆ DZIECI: Mamy nadzieję, że poprzez proponowane zajęcia dzieci nauczą się kontroli własnych negatywnych emocji, ukształtują pozytywne postrzeganie otaczającego świata i rzeczywistości. Liczymy, że na dalszym etapie rozwoju emocjonalno-społecznego efektem pracy z programem Jestem zdrowy i bezpieczny będzie : wzrost świadomości swoich praw i obowiązków oraz zagrożeń spowodowanych przemocą zwiększenie poczucia bezpieczeństwa zwiększenie wiedzy na temat korzyści płynących z bezpiecznego korzystania z internetu oraz zagrożeń tam istniejących nabywanie przez dzieci wiedzy na temat zdrowego jedzenia oraz umiejętności wybierania zdrowych rzeczy lepsza integracja grupy ukształtowanie poczucia świadomości i potrzeby przeciwdziałania agresji zwiększenie integracji środowisk wychowawczych w kierunku przeciwdziałania agresji nabywanie przez dzieci umiejętności nawiązywania kontaktów nie agresywnych w grupie rówieśniczej i poza nią nabycie umiejętności kontroli własnych emocji i wyrażania uczuć podporządkowanie się ogólnie przyjętym normom i zasadom 10
budowanie pozytywnej samooceny oraz asertywności PROJEKT EWALUACJI PROGRAMU Oceny efektów realizacji Programu Profilaktycznego Jestem zdrowy i bezpieczny obok bieżącego monitorowania, dokonuje się na końcowej Radzie Pedagogicznej. Podstawę do formułowania ocen realizacji ocen będą stanowiły: wnioski z obserwacji zachowań dzieci; badania ankietowe rodziców i nauczycieli; końcowo roczne sprawozdania nauczycieli; analiza dokumentów - dziennik, plany miesięczne, wytwory dzieci Załączniki: Załącznik 1 - Ankieta ewaluacyjna dla nauczycieli Załącznik 2 - Ankieta ewaluacyjna dla rodziców 11