SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA SZPITALI W POLSCE Dr med. Tomasz Ozorowski XVII FORUM SZPITALI KLINICZNYCH, POZNAŃ 17-18.10.18
2017 rok 160 szpitali 32 szpitale kliniczne: 11103 pacjentów Odsetek zakażeń szpitalnych : 6,5% Odsetek pacjentów otrzymujących antybiotyki :28,7% Oddział wg profilu Odsetek zakażeń szpitalnych 1 OAiIT 31,4% 2 Transplantologia 16,7% 3 Hematologia 13,6% 4 Kardiochirurgia 10,4% 5 Chirurgia przewodu pokarmowego 8,3%
Infrastruktura szpitali
Liczba cykli dezynfekcji rąk na 1 osobodzień 6 12
Szpitalne programy kontroli zakażeń szpitalnych w Polsce System pasywny: opiera się przede wszystkim na biernej obserwacji zdarzeń bez prowadzenia rzetelnych analiz, przedstawiania informacji zwrotnych i aktywnych działań - Działania pozorowane : polskie prawo nastawia działania szpitalnych programów na wypełnienie wymagań jednostek kontrolujących szpital Sanepid - Nie jest nastawiony na rzeczywiste rozwiązywanie problemów lekooporności i skutecznej profilaktyki zakażeń szpitalnych
SKUTECZNOŚĆ PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH 55% Odsetek zakażeń szpitalnych, którym możemy zapobiec Schreiber P., i wsp. The preventable proportion of helthcare associated infections 2005-2016: systematic review and meta-analysis, Infect Control Hosp Epidemiol 2018;39:1277-95 Na
ANTIBIOTIC CRISIS
Era postantybiotykowa w Polsce: Mazowsze i Podlasie KLEBSIELLA PNEUMONIAE NDM (New Delhi Metallo-betalactamase)
2013 2014 2015 Klebsiella pneumoniae New Delhi > 10000 udokumentowanych transmisji jednego szczepu o skrajnej oporności na antybiotyki ~31.08.2016?
województwo 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 (do 30.06) Warszawa 1 4 103 247 470 1780 2405** 1094** mazowieckie 1 0 41 129 424 1402 1384** 294** podlaskie 6 261 675 471 warmińsko-mazurskie 1 1 4 15 101 121 łódzkie 1 1 10 59 24 świętokrzyskie 5 0 7 37 32 lubelskie 5 32 23 dolnośląskie 2 19 31 27 wielkopolskie 4 58 97 17 9 20 19 kujawsko-pomorskie 1 1 3 11 17 31 zachodniopomorskie 1 1 15 16 19 śląskie 1 18 12 13 małopolskie 4 0 4 12 2 pomorskie 1 0 0 4 7 15 podkarpackie 2 1 lubuskie 1 8 11 0 0 0 opolskie 2
Zapobieganie rozprzestrzenianiu Klebsiella pneumoniae New Delhi na terenie szpitala zasady uniwersalne stosowane wobec każdego chorego Przegląd badań 1980-2013 Wysoka skuteczność dla ograniczania transmisji wieloopornych szczepów bakteryjnych gdy przestrzeganie zaleceń wzrasta ze słabej (<60%) na dobrą ( > 80%)
Zapobieganie rozprzestrzenianiu Klebsiella pneumoniae New Delhi na terenie szpitala zasady uniwersalne stosowane wobec każdego chorego POLITYKA UBRANIOWA: NIC PONIŻEJ ŁOKCI
Zapobieganie rozprzestrzenianiu Klebsiella pneumoniae New Delhi na terenie szpitala zasady uniwersalne stosowane wobec każdego chorego Przedmioty podręczne
ZAKAŻENIA SZPITALNE W SZPITALACH KLINICZNYCH VS. INNE SZPITALE Mają większy wpływ na zdrowie i życie pacjentów stanowią powikłanie wysokospecjalistycznych procedur Częściej powodowane przez drobnoustroje o skrajnej oporności na antybiotyki znaczny odsetek przyjmowanych pacjentów z obciążeniem epidemiologicznym Większe ryzyko niespodziewanych problemów epidemiologicznych np. ogniska epidemiczne
Jak wdrażać skuteczną profilaktykę zakażeń szpitalnych?
LIDER PROGRAMU! Ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi z dnia 5 grudnia 2008 roku
LIDER PROGRAMU KONTROLI ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH Przygotowany merytorycznie Zdolność do komunikacji z personelem Zdolność do identyfikacji i konstruktywnego rozwiązywania problemów Zdolność do mobilizacji personelu Umiejętność identyfikacji celów działania Samoorganizacja pracy Dostęp do wiarygodnych informacji 23
Budowanie pracy zespołowej Angażowanie Komunikacja Projekty
ZARZĄDZANIE RYZYKIEM
Bardzo ważny zapis dla szpitalnego systemu kontroli zakażeń szpitalnych Dotyczy czynników ryzyka związanych z przeprowadzaniem procedur Zespół ds. kontroli zakażeń szpitalnych identyfikuje w szpitalu główne czynniki ryzyka do zakażeń szpitalnych opracowuje propozycje ich likwidacji lub ograniczenia Raport otrzymuje dyrektor szpitala Jest poufny, nie jest przedstawiany inspekcji sanitarnej Co jest na piśmie? Co jest przekazywane w sposób nieformalny?
Monitorowanie zakażeń Wiarygodna wiedza o częstość powikłań infekcyjnych kluczowych procedur wykonywanych w szpitalu
Zabieg Wyniki monitorowania zakażeń miejsca operowanego wg ECDC 2010-11 Liczba pacjentów Okres obserwacji po zabiegu Bypass 41725 30 dni Wszystkie Głębokie i narząd/ Przestrzeń Cholecystektomia 80563 30 dni Miejsce operowane Cięcie cesarskie 167202 30 dni Miejsce operowane Protezowanie stawu biodrowego 267985 1 rok Miejsce operowane Rodzaj zakażeń % Odsetek zakażeń rozpoznawanych po wypisie 3,5% 1,7% 38% 1,4% 52% 2,9%, 86% 1% 60%
Wspieranie programu kontroli zakażeń szpitalnych przez kierownictwo szpitala Co wspiera dyrekcja szpitala? Przedstawienie jasnych celów działania programu kontroli zakażeń szpitalnych, sposobu działania, opracowanie kosztorysu Ocena efektów programu 29
Sposób działania szpitala a skuteczność programu Pozycja administracji szpitala w relacjach z kierownikami klinik Program kontroli zakażeń szpitalnych Zdolność liderów szpitala do wpływania, motywowania, utworzenia jasnych celów, udziału pracowników w wybieraniu optymalnych rozwiązań Docenienie długofalowych procesów, nie działań akcyjnych Zdolność do pracy zespołowej Podatności na wprowadzane reguły Zdolność do komunikacji i wymiany poglądów Zdolność do wdrażania skoordynowanych programów Zdolność do zmian Kultura poprawy jakości i bezpieczeństwa chorego De Bono S., J Hosp Infect 2014;86:1-6, Griffiths P. J Hosp Infect 2009;73:1-14 30
Nowe zagrożenia dla szpitalnego programu kontroli zakażeń, zwiększonego ryzyka powikłań hospitalizacji Braki personelu Szpitala przestaje działać jako wspólnota, Przypadkowość personelu Brak ich związku z miejscem pracy, Obojętności i wypalenie pracowników Niewłaściwa komunikacja Przede wszystkim niewłaściwe stosunki międzyludzkie i brak współpracy
4 fińskie szpitale OR- iloraz szans dla wystąpienia zakażenia szpitalnego 0 1 2 3 Długie godziny pracy > 8,5 godz. Niski wskaźnik ERI (wysiłek vs. wynagrodzenie, szacunek, możliwość awansu) Niski poziom zaufania między pracownikami 2,74 2,47 2,37 Słaba komunikacja między pracownikami Niesprawiedliwy podział prac Słabe wsparcie od osób zarządzających oddziałem Słaba współpraca między osobami zarządzajacymi oddziałem 1,25 1,8 1,81 2,46 32
Cele programu kontroli zakażeń szpitalnych 1. Ochrona pacjenta przed wystąpieniem zakażenia szpitalnego 2. Zapobieganie oporności drobnoustrojów na antybiotyki 3. Ochrona szpitala 4. Uzyskanie powyższych celów w sposób ekonomicznie uzasadniony
Propozycja współpracy Cele Wymiana doświadczeń Przygotowanie zespołów kontroli zakażeń szpitalnych Do skutecznej profilaktyki zakażeń szpitalnych Do rozwiązywania nadzwyczajnych problemów dotykających szpitale kliniczne Sposób współpracy Spotkania szkoleniowe dla zespołów kontroli zakażeń szpitalnych Konsultacje przy współpracy ekspertów: poufność
Środowisko szpitala wstęp do dyskusji
Wymagania sanitarne dla naszych szpitali dlaczego potrzebujemy szybkiej modyfikacji T. Ozorowski., S. Cofta, G. Sadowski, Menedżer Zdrowia 6/7 2018
Podstawowe wady Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 brak zróżnicowania wymagań stawianych nowo budowanym szpitalom i szpitalom już istniejącym, dla których zmiany architektoniczne mogą być niemożliwe do zrealizowania; rozporządzenie nie bierze pod uwagę głównych źródeł drobnoustrojów chorobotwórczych w szpitalu oraz dróg ich przenoszenia brak dostosowania do zmieniającego się profilu wykonywanych procedur w szpitalu, np. oddzielnych wymagań dla chirurgii jednego dnia czy chirurgii małoinwazyjnej, kardiologii interwencyjnej, chemioterapii jednodniowej itd.; zawiera zapisy, które można określić jako nieuzasadnione, np. wymagania dotyczące konstrukcji izolatek, obecności gabinetów zabiegowych czy łazienek dla niepełnosprawnych w oddziałach intensywnej terapii; rozporządzenie proponuje rozwiązania o niepotrzebnie skomplikowanej architekturze, poprzez pomnażanie ilości pomieszczeń, rozbudowywanie struktur śluz;