Konferencja Organizacja kształcenia w szkole ogólnodostępnej wykład Zasady dostosowania wymagań edukacyjnych dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego Małgorzata Karwala (opracowanie na podstawie aktów prawnych MEN i materiałów merytorycznych w zakresie pomiaru dydaktycznego prof. Niemierki)
Zadania dyrektora w zakresie nadzoru pedagogicznego w tym organizacji i udzielania pomocy psychologiczno pedagogicznej: Ewaluacja - np. inicjowanie badania w zakresie oceniania i sprawdzania. Kontrola formułowanie i dostosowanie wymagań edukacyjnych na poszczególne oceny śródroczne i roczne, dostosowanie sposobów sprawdzania, realizacja zaleceń PPP, realizacja założeń IPET, przestrzeganie przekazywania informacji rodzicom i uczniom o wymaganiach edukacyjnych i sposobach sprawdzania, trybie i warunkach otrzymania oceny rocznej wyższej niż przewidywana; Wspomaganie np. organizowanie doskonalenia nauczycieli w obszarze oceniania formułowania i dostosowania wymagań edukacyjnych, sposobów sprawdzania - szczególnie uczniów o SPE. Monitorowanie np. spełniania przez uczniów wymagań edukacyjnych na poszczególne oceny śródroczne lub roczne.
Prawa ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego w zakresie dostosowania wymagań, sprawdzania i oceniania Ustawa Prawo oświatowe zapewnia: Dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych uczniów, a także możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej i specjalnych form pracy dydaktycznej (art. 1. pkt 5) Opiekę nad uczniami niepełnosprawnymi przez umożliwianie realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz zajęć rewalidacyjnych (art. 1 pkt 7) dostosowanie odpowiednio programu wychowania przedszkolnego i programu nauczania do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia na podstawie IPET (art. 127) Ustawa o Systemie Oświaty art. 44c, Rozp. MEN w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów Dostosowanie wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia objętego kształceniem specjalnym.
Dostosowanie wymagań edukacyjnych dla ucznia objętego kształceniem specjalnym wymaga od nauczyciela odpowiedzi na kilka pytań: co wie o uczniu? czego powinien się jeszcze dowiedzieć? czy rozumie zapisy zawarte w opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej? co charakteryzuje dysfunkcję ucznia? czego może wymagać? czego nie może wymagać? czy jest przygotowany do pracy z takim uczniem? czy w pracy z takim uczniem widzi korzyści, czy tylko same trudności? czy dostosowanie wymagań edukacyjnych do potrzeb ucznia będzie dotyczyło treści nauczania (modyfikacji, hierarchizacji, regulowania stopnia trudności) czy formy sprawdzania osiągnięć? jakie formy i metody pracy muszę uwzględnić w pracy z uczniem? jakiego wsparcia merytoryczno metodycznego potrzebuje i od kogo?
Formułowanie wymagań edukacyjnych na poszczególne oceny śródroczne, na poszczególne oceny roczne, klasa I-III do oceny opisowej tj. przynajmniej na dwa poziomy podstawowy i ponadpodstawowy, klasa IV VIII na poziomy odpowiadające skali ocen szkolnych od 2 do 6, oceny od 2 do 6 to oceny pozytywne na te oceny formułowane są wymagania
Wymagania edukacyjne podstawowe 3 konieczne 2 rozszerzające 4 dopełniające 5 wymagania na celujący 6
Dostosowanie wymagań Dostosowanie wymagań edukacyjnych i ocenianie osiągnięć ucznia będzie decydowało o jego rozwoju i funkcjonowaniu w środowisku szkolnym. Cele dostosowania wymagań edukacyjnych: wyrównanie szans edukacyjnych dla uczniów ze specjalnymi potrzebami; zapobieganie wtórnym zaburzeniom emocjonalno-motywacyjnym
Niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim obowiązuje ta sama podstawa programowa ALE uczeń ma prawo do dostosowania: treści jest z reguły konieczne ze względu na duże trudności w opanowaniu podstawowych umiejętności niezbędnych do nauki czytanie, pisanie, mówienie. metod, form pracy. Dostosowanie wymagań edukacyjnych dla uczniów niepełnosprawnych intelektualnie Proponuję odrębne wymagania na poszczególne oceny śródroczne i roczne opracowane na podstawie: analizy orzeczenia, wniosków z obserwacji ucznia wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia, zapisów w IPET zakres dostosowania wymagań edukacyjnych ustalony przez zespół nauczycieli uczących ucznia i zapisany w IPET, wymagań edukacyjnych dla klasy.
Zapisy w dostosowanych wymaganiach prawidłowe i wątpliwe. Zapisy problematyczne: z pomocą nauczyciela, dobrze czyta, nie czyta, nie pisze, popełnia błędy, itp. karanie ucznia za dysfunkcję, obniżanie wymagań edukacyjnych do oceny dostatecznej, windowanie wymagań od oceny dobrej. Formułowanie wymagań na ocenę niedostateczną ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia np. 50% na ocenę dopuszczającą. Zapisy prawidłowe: średnio trudne, trudne, bardzo trudne, stosowanie mierników liczbowych co najmniej, stosowanie czasowników operacyjnych stosuje, wskazuje, odczytuje, zapisuje itp. Zachowanie hierarchii wymagań, zachowanie kumulatywności, od wymagań prostych do wymagań złożonych, możliwość wejścia na kolejny poziom dla ucznia. Zapisy mają odzwierciedlać osiągnięcia ucznia, a nie wskazywać: czego nie umie, nie potrafi i nie wie.
Uczniowie niepełnosprawni intelektualnie w stopniu umiarkowanym Odrębna podstawa programowa. Brak ocen na skali od 1 do 6, ocena opisowa; wymagania edukacyjne do oceny opisowej z całości zajęć. Specjalne obszary aktywności ucznia, priorytety w nauczaniu uspołecznienie ucznia, usamodzielnienie, wyposażenie z umiejętności niezbędne do funkcjonowania w życiu. (niekoniecznie nauka czytania i pisania).
Wyniki egzaminów zewnętrznych a SPE Jeżeli nauczyciel odpowiednio dostosuje wymagania edukacyjne do możliwości ucznia to wynik egzaminu może okazać się sukcesem ucznia. Jego wynik trzeba analizować w stosunku do wyników diagnozy na wejściu np. w klasie 4 i wyników diagnozy na wyjściu klasa VIII. Nie można porównywać wyników tej grupy uczniów do wyników uczniów zdrowych i nie mających dostosowanych wymagań. Z drugiej strony uczniowie Ci, jeżeli obowiązuje ich ta sama podstawa programowa (z wyłączeniem uczniów niepełnosprawnych intelektualnie) to powinni realizować te same wymagania egzaminacyjne z dostosowaniem warunków przeprowadzania egzaminów.
Na zakończenie Każdy człowiek zdrowy, głuchy, niewidomy, słabo widzący, niedostosowany społecznie, inwalida ruchu ma prawo do: opieki, wychowania, pobierania nauki i życia w społeczeństwie." preambula Międzynarodowej Konwencji Praw Człowieka.