ACP-EU JOINT PARLIAMENTARY ASSEMBLY ASSEMBLÉE PARLEMENTAIRE PARITAIRE ACP-UE Komisja Spraw Politycznych 2.3.2017 PROJEKT SPRAWOZDANIA w sprawie finansowania partii politycznych w państwach AKP i UE Komisja Spraw Politycznych Współsprawozdawcy: Worlea Saywah Dunnah (Liberia) Cécile Kashetu Kyenge (Parlament Europejski) DR\1116711.docx AP102.286v01-00
DR_Assemblies AP102.286v01-00 2/9 DR\1116711.docx
SPIS TREŚCI Strona STRONA PROCEDURALNA...4 PROJEKT REZOLUCJI...5 UZASADNIENIE (opublikowane oddzielnie) DR\1116711.docx 3/9 AP102.286v01-00
STRONA PROCEDURALNA Na posiedzeniu w dniu 12 czerwca 2016 r. w Windhoek (Namibia) Prezydium Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP UE upoważniło Komisję Spraw Politycznych do opracowania, zgodnie z art. 2 ust. 8 Regulaminu, sprawozdania w sprawie finansowania partii politycznych w państwach AKP i UE. Na posiedzeniu w dniach 13 i 14 października 2016 r. Worlea Saywah Dunnah (Liberia) i Cécile Kashetu Kyenge zostali wyznaczeni przez Komisję Spraw Politycznych na współsprawozdawców. Komisja Spraw Politycznych rozpatrywała projekt sprawozdania na posiedzeniach w dniach 23 24 marca 2017 r. w Brukseli i 17 czerwca 2017 r. na Malcie. Na ostatnim z wymienionych posiedzeń przyjęła załączony wstępny projekt rezolucji. Podczas głosowania obecni byli: Rezolucję przedłożono do przyjęcia w dniu 21 czerwca 2017 r. AP102.286v01-00 4/9 DR\1116711.docx
PROJEKT REZOLUCJI w sprawie finansowania partii politycznych w państwach AKP i UE Wspólne Zgromadzenie Parlamentarne AKP-UE, na posiedzeniu w St Julian s (Malta) w dniach 19 21 czerwca 2017 r., uwzględniając art. 18 ust. 1 Regulaminu, uwzględniając Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji, w szczególności jej art. 7 ust. 3, uwzględniając Konwencję ONZ w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, uwzględniając art. 10 Konwencji Unii Afrykańskiej w sprawie zapobiegania korupcji i walki z korupcją, przyjętej w Maputo w dniu 11 lipca 2003 r., uwzględniając rezolucję w sprawie przejrzystości i rozliczalności finansowania partii politycznych oraz kampanii wyborczych, przyjętą przez 124. Zgromadzenie Unii Międzyparlamentarnej w dniu 20 kwietnia 2011 r. w Panama City, uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 6 kwietnia 2011 r. w sprawie stosowania rozporządzenia (WE) nr 2004/2003 w sprawie przepisów regulujących partie polityczne na poziomie europejskim oraz zasad dotyczących ich finansowania 1, uwzględniając deklarację zobowiązań z Port of Spain złożoną na piątym szczycie w Trynidadzie i Tobago w dniu 19 kwietnia 2009 r., uwzględniając zalecenie Komitetu Ministrów Rady Europy dla państw członkowskich Rec(2003)4 dotyczące powszechnych zasad przeciwdziałania korupcji w zakresie finansowania partii politycznych i kampanii wyborczych, przyjęte przez Komitet Ministrów Rady Europy w dniu 8 kwietnia 2003 r., uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Politycznych (ACP-EU/xxxxx), A. mając na uwadze, że do wypełniania swojej funkcji reprezentowania obywateli i zapewniania ich uczestnictwa partie polityczne potrzebują znacznych środków, by mogły konkurować na scenie politycznej; B. mając na uwadze, że finansowanie partii politycznych pochodzi ze źródeł zarówno publicznych, jak i prywatnych, niemniej podstawowym źródłem pozostaje finansowanie własne ze składek członkowskich oraz z wydarzeń służących pozyskaniu środków pieniężnych przez partie; 1 Dz.U. C 296 E z 2.10.2012, s. 46. DR\1116711.docx 5/9 AP102.286v01-00
C. mając na uwadze, że finansowanie ze źródeł publicznych staje się coraz popularniejszą formą zapewniania systematycznego wsparcia partii politycznych; D. mając na uwadze, że odpowiednie finansowanie partii politycznych pozwalające im prowadzić działalność w ramach uzgodnionych ram mechanizmów rozliczalności i przejrzystości przynosi korzyści społeczeństwu i demokracji; E. mając na uwadze, że wielkość finansowania, publicznego i prywatnego, jest często uzależniona od sytuacji gospodarczej krajów; F. mając na uwadze, że w niektórych państwach AKP brakuje możliwości dotowania partii politycznych, gdyż zacofanie gospodarcze i ograniczone zasoby stanowią barierę dla finansowania publicznego i prywatnych darowizn; G. mając na uwadze, że ujawnianie finansowania partii politycznych przyczynia się do większej przejrzystości oraz daje społeczeństwu możliwość zrozumienia roli i działalności partii politycznych; H. mając na uwadze, że przejrzystość co do pochodzenia finansowania politycznego jest niezbędna, by zapobiegać wszelkim formom ingerencji związanym z wątpliwymi lub nielegalnymi źródłami pieniężnymi; I. mając na uwadze, że korupcja polityczna pozostaje poważnym problemem, a reformy mające ograniczać zachowania korupcyjne często inicjuje się w następstwie skandali związanych z finansowaniem politycznym oraz protestów społeczeństwa; mając na uwadze, że kupowanie głosów jest rozpowszechnioną i utrzymującą się praktyką w niektórych krajach; J. mając na uwadze, że pozyskiwanie środków pieniężnych często prowadzi do konfliktów interesów, a darczyńcy prywatni mogą starać się wykorzystywać finansowanie polityczne do wpływania na podejmowanie decyzji, zaprzeczając w ten sposób zasadzie równości demokratycznej; K. mając na uwadze, że rozwój sieci społecznościowych skutkuje przekształcaniem tradycyjnych procesów finansowania politycznego w drodze mikrofinansowania i angażowania wolontariuszy; L. mając na uwadze, że finansowanie prywatne może prowadzić do nierównowagi w zakresie zdolności finansowych poszczególnych partii politycznych; mając na uwadze, że do zapewnienia demokratycznej sprawiedliwości potrzebne może okazać się uwzględnienie dodatkowych pośrednich możliwości finansowania; M. mając na uwadze, że bezprawne wykorzystywanie funduszy publicznych może podważać zaufanie społeczeństwa do instytucji rządowych; N. mając na uwadze, że niezależne monitorowanie finansowania partii politycznych pozostaje znaczącym wyzwaniem; O. mając na uwadze, że prawodawstwo w sprawie finansowania politycznego powinno AP102.286v01-00 6/9 DR\1116711.docx
obejmować regulacje dotyczące finansowania prywatnego i publicznego, wydatków, rozliczalności, nadzoru i sankcji; P. mając na uwadze, że uregulowanie finansowania politycznego i sposób wykorzystania środków finansowych ma zasadnicze znaczenie dla zachowania demokracji oraz zapobiegania korupcji i wykorzystywaniu nielegalnych środków; Q. mając na uwadze, że niesprawne egzekwowanie regulacji sprzyja nielegalnym praktykom i niekontrolowanym wydatkom podczas wyborów; R. mając na uwadze, że większość państw UE wprowadziło rygorystyczne regulacje w dziedzinie finansowania zewnętrznego lub zagranicznego, mające na celu zapobieżenie oddziaływaniu zagranicznych interesów na proces polityczny; S. mając na uwadze, że udział kobiet w polityce i dostęp kobiet do polityki jest w praktyce ograniczony przez trudności z uzyskaniem dostępu do zasobów; mając na uwadze, że partie polityczne odgrywają kluczową rolę w zapewnianiu właściwej równowagi płci w polityce; 1. uważa, że finansowanie partii politycznych powinno być ukierunkowane na zapewnienie obywatelom głosu w demokratycznym procesie politycznym przez zachęcanie do wyrażania różnorodnych opinii i przyjmowania zróżnicowanej perspektywy politycznej w połączeniu ze znaczącym udziałem wszystkich podmiotów w procesie politycznym, tak aby sprzyjać demokracji i zapewnić wymianę osób sprawujących władzę; 2. przypomina, że partie polityczne wymagają odpowiedniego finansowania, by wypełniać swoje podstawowe funkcje związane z prowadzeniem kampanii wyborczych, ale także prowadzić działalność w zakresie wzmacniania pozycji, szkoleń politycznych i rozwoju instytucjonalnego; 3. wzywa wszystkie rządy do zagwarantowania wolnej sceny politycznej pozwalającej na rzeczywistą konkurencję między partiami politycznymi, tak by mogły być one tworzone i mogły rozwijać zdolność do gromadzenia środków finansowych, nie odczuwając przy tym żadnych prób zastraszania ze strony partii rządzącej; 4. jest przekonane, że korupcja stwarza poważne zagrożenia dla rządów prawa, demokracji, praw człowieka, równości i sprawiedliwości społecznej; 5. nawołuje rządy do oddzielenia środków instytucjonalnych od środków partii rządzącej, w celu zachowania neutralności instytucji i wspierania otoczenia, w którym partie polityczne będą mogły faktycznie konkurować; 6. wzywa wszystkie rządy do ustanowienia i pełnego egzekwowania zbioru regulacji w sprawie finansowania partii politycznych; 7. nawołuje do obowiązkowego ujawniania finansowania partii politycznych ze wszystkich źródeł (publicznych, prywatnych, zagranicznych i wewnątrzpartyjnych), by zapewnić pełną przejrzystość; DR\1116711.docx 7/9 AP102.286v01-00
8. wzywa parlamenty do zaostrzenia prawodawstwa dotyczącego przejrzystości i rozliczalności partii politycznych oraz do przyjęcia odpowiedniego prawodawstwa, aby zapewnić egzekwowanie zasady równości demokratycznej oraz uregulować czynniki, które prowadzą do zwiększenia kosztów działalności politycznej, w tym przez nałożenie limitów na wydatki na kampanie; 9. nawołuje do ustanowienia niezależnych organów regulacyjnych z uprawnieniami do egzekwowania zgodności, do badania sprawozdań finansowych partii oraz do monitorowania statusu finansowego wybranych przedstawicieli; 10. wzywa wszystkie rządy do ustanawiania i wzmacniania zdecydowanych środków zapobiegawczych służących zwalczaniu korupcji i do stworzenia niezależnych organów dyscyplinarnych, których zadaniem będzie prowadzenie dochodzeń i nakładanie sankcji w wypadku wystąpienia korupcji w partiach politycznych; 11. wzywa wszystkie rządy do podjęcia wszelkich niezbędnych środków w celu zapewnienia uczciwości podmiotów politycznych przez zapobieganie popełnianiu oszustw bądź innym nielegalnym praktykom; 12. uznaje, że wprowadzanie nielegalnych środków do polityki stwarza szczególne zagrożenie dla demokracji oraz jej instytucji na wszystkich kontynentach; 13. nawołuje do zwiększenia publicznej rozliczalności przez rozwiązanie problemu nieuregulowanego wykorzystania środków publicznych, które umożliwia sprzeniewierzanie zasobów państwa; 14. wzywa do wprowadzenia ograniczeń, które uniemożliwią przedsiębiorstwom uzyskiwanie zamówień publicznych w zamian za przekazywanie darowizn na rzecz partii politycznych; 15. wzywa wszystkie rządy do wprowadzenia zakazów lub ograniczeń dotyczących darowizn zagranicznych dla partii politycznych w celu zapobiegania wpływaniu na proces polityczny; 16. potwierdza, że skuteczne wdrożenie regulacji w sprawie finansowania partii politycznych wraz z mechanizmami rozliczalności i przejrzystości stanowi istotny czynnik wzmacniania zaufania społeczeństwa do instytucji i procesów wyborczych; 17. wzywa wszystkie rządy do egzekwowania wymogów równouprawnienia płci w publicznych programach finansowania partii politycznych, aby ułatwić kobietom dostęp do zrównoważonych zasobów finansowych, wzmacniając w ten sposób ich pozycję polityczną; 18. zachęca organizacje społeczeństwa obywatelskiego i media do stałego, niezależnego monitorowania finansowania partii politycznych, do ujawniania wszelkich nielegalnych praktyk oraz przekazywania obywatelom informacji na temat sprawowania władzy; 19. zachęca państwa UE i AKP do określenia wspólnych wytycznych w sprawie finansowania partii politycznych w celu zapewnienia dobrych rządów w tych AP102.286v01-00 8/9 DR\1116711.docx
państwach; 20. wzywa państwa, które jeszcze tego nie dokonały, do ratyfikacji Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji; 21. zobowiązuje swoich współprzewodniczących do przekazania niniejszej rezolucji Radzie Ministrów AKP UE, Parlamentowi Europejskiemu, Komisji Europejskiej, Unii Afrykańskiej, organizacjom regionalnym państw AKP oraz Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych. DR\1116711.docx 9/9 AP102.286v01-00