Przewodniczący Rady Naukowej prof. nadzw. dr hab. n. med. Artur Mamcarz Rada Naukowa dr hab. n. med. Ewa Orłowska-Baranowska prof. dr hab. n. med. Piotr Hoffman dr hab. n. med. Jacek Imiela dr hab. n. med. Marek Kuch prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz prof. dr hab. n. med. Grzegorz Opolski prof. dr hab. n. med. Tomasz Pasierski prof. dr hab. n. med. Andrzej Budaj doc. dr hab. n. med. Rafał Baranowski doc. dr hab. n. med. Krzysztof Filipiak Redaktor Naczelny dr n. med. Jacek Lewandowski Redaktorzy Działów: List od redaktora dr n. med. Jacek Lewandowski Elektrokardiografia w praktyce dr hab. n. med. Marek Kuch Echokardiografia dr n. med. Marcin Szulc Medycyna metaboliczna dr n. med. Radosław Szczęch Kardionefrologia lek. med. Robert Małecki Wady serca dr hab. n. med. Ewa Orłowska-Baranowska List od redaktora Jacek Lewandowski... 44 ECHOKARDIOGRAFIA Kardiomiopatia gąbczasta co nowego w piśmiennictwie? Łukasz Januszkiewicz... 45 Dynamiczne zawężanie w drodze odpływu z lewej komory w trakcie testu dobutaminowego wariant normy czy istotny problem kliniczny? Marcin Szulc, Grzegorz Styczyński... 46 DOWODY MEDYCZNE W KARDIOLOGII Przeskórna angioplastyka i pomostowanie aortalno-wieńcowe w zaawansowanej chorobie niedokrwiennej serca czy badanie SYNTAX rozstrzyga kwestię porównań metody interwencyjnej i chirurgicznej? Krzysztof Rewiuk... 47 Komentarz do badania SYNTAX Zbigniew Siudak, Jacek Dubiel... 48 FARMAKOLOGIA W PRAKTYCE KARDIOLOGICZNEJ Ramipril: mechanizm działania, wskazania i działania niepożądane. Przegląd najważniejszych badań klinicznych. Anna Dobosiewicz, Piotr Abramczyk, Joanna Bidiuk, Zbigniew Gaciong... 49 Farmakologia w praktyce kardiologicznej lek. med. Marek Postuła Dowody medyczne w kardiologii dr n. med. Barbara Wizner Publikacja ukazuje się we współpracy z partnerem edukacyjnym ul. Bema 65 lok. 56,01-244 Warszawa, tel. (22) 862 36 63 /64/ Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń www.mededu.pl
LIST OD REDAKTORA Szanowni Państwo, zachęcamy do lektury kolejnego numeru Kardiologii w Praktyce. I tym razem mamy nadzieję, że znajdą Państwo w naszym czasopiśmie interesujące artykuły. Przypominamy, że nadal oczekujemy na informacje i ankiety od Państwa. Na pewno ułatwią one dobór tematyki. Wszak chodzi o to, aby pisać o rzeczach ciekawych i przydatnych w codziennej praktyce. Częściowo aby zachęcić Państwa do kontaktów z nami, w bieżącym numerze Kardiologii w Praktyce zamieściliśmy oprócz pytań testowych także krótki quiz elektrokardiograficzny. Jeżeli wywoła on odzew, będziemy publikowali jego kolejne odcinki. Z doświadczenia wiemy, że wielu lekarzy podejmuje się wyzwania, jakim jest ocena zamieszczanych elektrokardiogramów. Będziemy zatem wybierali ciekawe zapisy i prosili Państwa o opisy. Trud wynagrodzimy ciekawymi publikacjami. W bieżącym numerze tradycyjnie przedstawiamy w odpowiednich działach kilka nowości i praktycznych informacji. Doktor Łukasz Januszkiewicz w artykule pt. Kardiomiopatia gąbczasta co nowego w piśmiennictwie pisze o prezentowanej już wcześniej na naszych łamach patologii. Chociaż rzadka, to jednak kardiomiopatia gąbczasta rozpoznawana jest coraz częściej, dlatego warto mieć przynajmniej podstawowe informacje na jej temat. Koledzy Marcin Szulc i Grzegorz Styczyński opisują dobutaminowy test echokardiograficzny. Autorzy w artykule pt. Dynamiczne zawężanie w drodze odpływu z lewej komory w trakcie testu dobutaminowego wariant normy czy istotny problem kliniczny? na podstawie przypadku chorego omawiają problem zawężania w drodze odpływu z lewej komory. W dziale EBM prezentujemy opracowane przez dr. Krzysztofa Rewiuka i skomentowane przez prof. Jacka Dubiela i dr. Zbigniewa Siudaka badanie SYNTAX (Synergy between PCI with Taxus and Cardiac Surgery). Badanie dotyczy nurtującego problemu terapii chorych z chorobą wielonaczyniową. Szybki rozwój technik przezskórnych zdaje się powoli odbierać kardiochirurgom przynajmniej niektóre wykonywane przez nich procedury. Czy wszystko i wszystkich chorych można leczyć bez udziału kardiochirurgów? Na to pytanie próbuje między innymi odpowiedzieć badanie SYNTAX. Wreszcie pragniemy Państwu przedstawić nieco informacji na temat ramiprylu. Wszyscy na co dzień stosujemy inhibitory konwertazy i wiemy, że trudno byłoby dziś leczyć chorych, gdybyśmy nie dysponowali tą grupą leków. Nie zawsze jednak pamiętamy, dlaczego leki te cieszą się taką popularnością i co leży u podstaw ich szerokiego zastosowania. O badaniach dotyczących ramiprylu piszą dr Anna Dobosiewicz, lek. med. Piotr Abramczyk, lek. med. Joanna Bidiuk i prof. Zbigniew Gaciong w artykule pt. Ramipryl: mechanizm działania, wskazania i działania niepożądane. Przegląd najważniejszych badań klinicznych. Serdecznie zapraszam Państwa do lektury. Jacek Lewandowski 44
ECHOKARDIOGRAFIA Stud. med. Łukasz Januszkiewicz Kardiomiopatia gąbczasta co nowego w piśmiennictwie Non-compaction cardiomyopathy current literature review I Katedra i Klinika Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego W ostatnich latach gwałtownie rośnie rozpoznawalność kardiomiopatii gąbczastej (niescalonej). Mimo szerokiego zainteresowania tematem wciąż na wiele pytań związanych z tą patologią nie znamy odpowiedzi. Dotyczą one głównie samej definicji kardiomiopatii gąbczastej, a co za tym idzie jej diagnostyki. Co więcej, konieczne jest przeprowadzenie badań obejmujących dużą grupę chorych w celu precyzyjnego określenia rokowania tych pacjentów. Słowa kluczowe: niescalenie, zaburzenia scalania, kardiomiopatia niescalona, kardiomiopatia gąbczasta In recent years identification of isolated left ventricular non-compaction/hypertrabeculation is rapidly increasing. Despite highly interest in it many questions are unresolved. They concern mainly the definition of non-compaction cardiomyopathy and diagnosis. Moreover, trials involving large group of patients are required to assess the prognosis of those patients. Key words: left ventricular non-compaction, hypertrabeculation, spongy cardiomyopathy 45
Dr n. med. Marcin Szulc, dr n. med. Grzegorz Styczyński Dynamiczne zawężanie w drodze odpływu z lewej komory w trakcie testu dobutaminowego wariant normy czy istotny problem kliniczny? Dynamic left ventricular outflow tract obstruction precipitated during dobutamine stress echocardiography normal variant or a true clinical dilemma? Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny Kierownik: prof. dr hab. n. med. Zbigniew Gaciong Poniżej zaprezentowano przypadek chorego, u którego w trakcie echokardiograficznego testu dobutaminowego doszło do wystąpienia ciężkiego zawężania w drodze odpływu z lewej komory z towarzyszącymi objawami hemodynamicznymi i wystąpieniem dławicy. Zawężanie w drodze odpływu z lewej komory, mimo że kojarzone głównie z kardiomiopatią przerostową, występuje również u chorych z przerostem wtórnym. Szczególną sytuacją, w której dochodzi do zawężania, jest test dobutaminowy. W dalszym ciągu artykułu dyskutowane jest znaczenie kliniczne tegoż objawu w oparciu o dostępne piśmiennictwo. Słowa kluczowe: zawężanie w LVOT, echokardiografia dobutaminowa We presented a case of severe left ventricular outflow tract obstruction, caused by dobutamine infusion during a stress echocardiography with coexisting fall of blood pressure and angina. LVOT obstruction is usually linked to hypertrophic cardiomyopathy, but it is not unusual in other form of left ventricular hypertrophy. The special situation which may precipitate LVOT obstruction is dobutamine stress echocardiography. Subsequently we discuss the clinical significance of that finding. Key words: LVOT obstruction, dobutamine stress echocardiography 46
DOWODY MEDYCZNE W KARDIOLOGII Lek. med. Krzysztof Rewiuk Przezskórna angioplastyka i pomostowanie aortalno-wieńcowe w zaawansowanej chorobie niedokrwiennej serca czy badanie SYNTAX rozstrzyga kwestię porównań metody interwencyjnej i chirurgicznej? Percutaneous angioplasty and coronary-artery bypass in severe coronary disease whether SYNTAX trial decides of superiority of the intervention or cardiosurgery? Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego W artykule przedstawiono wyniki SYNergy between percutaneous coronary intervention with TAXus and cardiac surgery (SYNTAX) study dużego, klinicznego badania z randomizacją, porównującego PCI z użyciem stentów powlekanych i CABG u pacjentów z wcześniej nieleczoną trójnaczyniową chorobą wieńcową i/lub zwężeniem pnia lewej tętnicy wieńcowej. Badana populacja objęła 1800 pacjentów losowo przydzielonych do PCI lub CABG. Porównanie typu noninferiority zostało przeprowadzone w oparciu o pierwszorzędowy punkt końcowy ciężkie zdarzenie sercowe lub naczyniowo-mózgowe. Po 12 miesiącach obserwacji nie udało się osiągnąć kryterium równoważności dla PCI, głównie z uwagi na większy odsetek ponownych rewaskularyzacji w tej grupie. Słowa kluczowe: przezskórna interwencja wieńcowa, pomostowanie aortalno-wieńcowe, choroba wieńcowa wielonaczyniowa The article presents the new results of the SYNergy between percutaneous coronary intervention with TAXus and cardiac surgery (SYNTAX) study the large randomized clinical study comparing PCI with drug eluting stents and CABG for treating patients with previously untreated three-vessel or/and left main coronary artery disease. The study population included 1800 patients randomly assigned to PCI or CABG. A noninferiority comparison of the two groups was performed for the primary end point a major adverse cardiac or cerebrovascular event. After 12 months of observation the criterion for noninferiority for PCI was not met, in large part because of an increased rate of repeat revascularisation in this group. Key words: percutaneous coronary intervention, coronary-artery bypass grafting, multivessel coronary artery disease 47
Dr n. med. Zbigniew Siudak, prof. dr hab. n. med. Jacek S. Dubiel Komentarz do badania SYNTAX SYNTAX trial commentary II Klinika Kardiologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego 48
FARMAKOLOGIA W PRAKTYCE KARDIOLOGICZNEJ Lek. med. Anna Dobosiewicz, lek med. Piotr Abramczyk, lek. med. Joanna Bidiuk Ramipryl: mechanizm działania, wskazania i działania niepożądane. Przegląd najważniejszych badań klinicznych Ramipryl: mechanism of action, indications and side effects. Review of the most important trials Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Począwszy od badania HOPE, coraz więcej uwagi poświęca się zastosowaniu inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACEI) u chorych podwyższonego ryzyka sercowo-naczyniowego. Poniższa praca prezentuje zastosowanie ramiprylu w schorzeniach układu krążenia oraz powikłaniach cukrzycy, w oparciu o mechanizmy działania ACEI oraz wyniki badań klinicznych. Słowa kluczowe: ramipryl, przerost lewej komory, niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca, udar mózgu, nefropatia, cukrzyca Starting with HOPE trial more and more attention is paid to use of angiotensin-converting enzyme (ACE) inhibitors in patients with increased cardiovascular risk. Current article presents place of ramipril in therapy of cardiovascular diseases and diabetic complications on the basis of ACE inhibitors action and results of clinical trials. Key words: ramipril, left ventricular hypertrophy, heart failure, ischemic heart disease, stroke, nephropathy, diabetes 49