Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Sylabus Przedmiotu Transplantologia Wydział Kierunek Specjalność Kod przedmiotu Wydział Lekarski I Lekarski - Lek/S/J/4/93 1. Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Nazwa przedmotu nadrzędnego/modułu Rok akademicki Transplantologia - 2018 / 2019 Rok studiów Czwarty - Lekarski (stacjonarne, jednolite magisterskie) 2015 Semestr Rok naboru Profil kształcenia Poziom studiów 7, 8 - Lekarski (stacjonarne, jednolite magisterskie) 2015 \ 2015 / 2016 - Lekarski (stacjonarne, jednolite magisterskie) 2015 - jednolite magisterskie Tryb studiów Język wykładowy Rodzaj przedmiotu Koordynator przedmiotu stacjonarne polski Zajęcia obowiązkowe Wachowiak Jacek prof. dr hab. Koordynator przedmiotu nadrzędnego/modułu Osoba zaliczająca - Wachowiak Jacek prof. dr hab. Osoby prowadzące 2. CELE KSZTAŁCENIA. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA MODUŁU/PRZEDMIOTU Po zakończeniu zajęć student powinien znać i rozumieć podstawy transplantologii narządowej oraz transplantacji komórek krwiotwórczych ze szczególnym uwzględnieniem wskazań do przeszczepienia, organizacji pobierania i przeszczepiania narządów od zmarłych i żywych dawców, rozpoznawania śmierci mózgu, doboru dawcy komórek krwiotwórczych, przygotowania biorcy i żywego dawcy, pobierania narządów i komórek do przeszczepienia, procedury przeszczepienia, immunosupresji, zasad opieki po przeszczepieniu, powikłań związanych z przeszczepieniem oraz regulacji prawnych dotyczących transplantacji. 3. WYMAGANIA WSTĘPNE Po zakończeniu zajęć student powinien znać i rozumieć podstawy transplantologii narządowej oraz transplantacji komórek krwiotwórczych ze szczególnym uwzględnieniem wskazań do przeszczepienia, organizacji pobierania i przeszczepiania narządów od zmarłych i żywych dawców, rozpoznawania śmierci mózgu, doboru dawcy komórek krwiotwórczych, przygotowania biorcy i żywego dawcy, pobierania narządów i komórek do przeszczepienia, procedury przeszczepienia, immunosupresji, zasad opieki po przeszczepieniu, powikłań związanych z przeszczepieniem oraz regulacji prawnych dotyczących transplantacji. 4. TREŚCI PROGRAMOWE Wykłady 1) Ustawa o pobieraniu, przetwarzaniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów; Rozpoznawanie śmierci mózgu. 1 godz.; 2) Biologiczne i immunologiczne podstawy transplantacji komórek krwiotwórczych. Dobór dawcy komórek krwiotwórczych. Wskazania do przeszczepienia komórek krwiotwórczych u dzieci; 1 godz.; 3) Przeszczepianie wątroby, trzustki i jelit wskazania, przygotowanie biorcy, immunosupresja; 2 godz.; Seminaria 1) Organizacji pobierania i przeszczepiania narządów. Żywi rodzinni dawcy narządów. Zasady leczenia immunosupresyjnego po transplantacjach narządowych. 1 godz.; Katedra 2) Przeszczepianie płuc wskazania, przygotowanie biorcy, immunosupresja; 1 godz.; 3) Przeszczepianie serca wskazania, przygotowanie biorcy, immunosupresja; 1 godz.; 4) Pobieranie komórek krwiotwórczych do transplantacji z krwi obwodowej. Inżynieria preparatu komórek krwiotwórczych przed przeszczepieniem Wskazania do przeszczepienia komórek krwiotwórczych u dorosłych; 1 godz.; Ćwiczenia 1) Przeszczepianie nerek wskazania, przygotowanie biorcy, immunosupresja, zasady opieki po przeszczepieniu nerki, immunosupresja, powikłania; 3 godz.; 2) Przeszczepianie nerek zabieg przeszczepienia i powikłania chirurgiczne przeszczepienia nerek; 2 godz.; 3) Przeszczepianie płuc - zabieg przeszczepienia, zasady opieki po przeszczepieniu, powikłania; 1 godz.; 4) Przeszczepianie serca - zabieg przeszczepienia, zasady opieki po przeszczepieniu, powikłania; 1 godz.; 5) Pobieranie szpiku do transplantacji. Przygotowanie biorcy do allogenicznej transplantacji komórek krwiotwórczych. Zapobieganie, diagnostyka i leczenie choroby przeszczep przeciw gospodarzowi. Wczesne i odległe powikłania związane z toksycznością narządową kondycjonowania; 2 godz.; 6) Przygotowanie biorcy do autologicznej transplantacji komórek krwiotwórczych. Ocena rekonstytucji układu krwiotwórczego i immunologicznego. Ocena chimeryzmu hematopoetycznego po allogenicznej transplantacji komórek krwiotwórczych. Ocena choroby resztkowej po transplantacji komórek krwiotwórczych. Powikłania infekcyjne po transplantacji komórek krwiotwórczych; 3 godz.; 5. OPIS ZAKŁADANYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA MODUŁU/PRZEDMIOTU ORAZ WERYFIKACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA EFEKTY KSZTAŁCENIA PO ZAKOŃCZENIU ZAJĘĆ STUDENT OSIĄGNIE W ZAKRESIE: Numer standardu kształcenia lub kierunkowego efektu kształcenia Odniesienie do charakterystyki drugiego stopnia Polskiej Ramy Kwalifikacji Sposób oceny/metoda weryfikacji zakładanych efektów kształcenia Metody realizacji Wydrukowano: 28 września 2018, 10:14 strona: 1 z 6
zna procesy takie jak: cykl komórkowy, proliferacja, różnicowanie i starzenie się komórek, apoptoza i nekroza oraz ich znaczenie dla funkcjonowania organizmu zna w podstawowym zakresie problematykę komórek macierzystych i ich zastosowania w medycynie; opisuje główny układ zgodności tkankowej opisuje główny układ zgodności tkankowej; zna zagadnienia z zakresu immunologii nowotworów zna zagadnienia z zakresu immunologii nowotworów; określa genetyczne podstawy doboru dawcy i biorcy oraz podstawy immunologii transplantacyjnej określa genetyczne podstawy doboru dawcy i biorcy oraz podstawy immunologii transplantacyjnej; zna zasady żywienia dzieci zdrowych i chorych, szczepień ochronnych i prowadzenia bilansu zdrowia dziecka; zna zasady żywienia dzieci zdrowych i chorych, szczepień ochronnych i prowadzenia bilansu zdrowia dziecka; w przypadku najczęstszych chorób dzieci: w przypadku najczęst szych chorób dzieci: b) wad serca, zapalenia mięśnia sercowego, wsierdzia i osierdzia, kardiomiopatii, zaburzeń rytmu serca, niewy dolności serca, nadciśnienia tętniczego, omdleń, c) ostrych i przewlekłych chorób górnych i dolnych dróg oddechowych, wad wrodzonych układu oddechowego, gruźlicy, mukowiscydozy, astmy, alergicznego nieżytu nosa, pokrzywki, wstrząsu anafilaktycznego, obrzęku naczynioworuchowego, d) niedokrwistości, skaz krwotocznych, stanów niewydolności szpiku, chorób nowotworowych wieku dziecięce go, w tym guzów litych typowych dla wieku dziecięcego, e) ostrych i przewlekłych bólów brzucha, wymiotów, biegunek, zaparć, krwawień z przewodu pokarmowego, choroby wrzodowej, nieswoistych chorób jelit, chorób trzustki, cholestaz i chorób wątroby oraz innych chorób nabytych i wad wrodzonych przewodu pokarmowego, f) zakażeń układu moczowego, wad wrodzonych układu moczowego, zespołu nerczycowego, kamicy nerkowej, ostrej i przewlekłej niewydolności nerek, ostrych i przewlekłych zapaleń nerek, chorób układowych nerek, zaburzeń oddawania moczu, choroby refluksowej pęcherzowo-moczowodowej, j) zespołów genetycznych, zna najczęściej występujące stany zagrożenia życia u dzieci oraz zasady postępowania w tych stanach; zna najczęściej występujące stany zagrożenia życia u dzieci oraz zasady postępowania w tych stanach; WIEDZY B.W23. P7S_WG test końcowy C.W21. P7S_WG test końcowy C.W23. P7S_WG test końcowy C.W24. P7S_WG test końcowy E.W2. P7S_WK test końcowy E.W3. P7S_WG test końcowy E.W6. P7S_WG test końcowy Wydrukowano: 28 września 2018, 10:14 strona: 2 z 6
w odniesieniu do najczęstszych chorób wewnętrznych występujących u osób dorosłych oraz ich powikłań: w odniesieniu do naj częstszych chorób wewnętrznych występujących u osób dorosłych oraz ich powikłań: a) chorób układu krążenia, w tym: choroby niedokrwiennej serca, wad serca, chorób wsierdzia, mięśnia serca, osierdzia, niewydolności serca (ostrej i przewlekłej), chorób naczyń tętniczych i żylnych, nadciśnienia tętni czego: pierwotnego i wtórnego, nadciśnienia płucnego, b) chorób układu oddechowego, w tym: chorób dróg oddechowych, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, ast my oskrzelowej, rozstrzenia oskrzeli, mukowiscydozy, zakażeń układu oddechowego, chorób śródmiąższo wych płuc, opłucnej, śródpiersia, obturacyjnego i centralnego bezdechu sennego, niewydolności oddechowej (ostrej i przewlekłej), nowotworów układu oddechowego, c) chorób układu pokarmowego, w tym chorób: jamy ustnej, przełyku, żołądka i dwunastnicy, jelit, trzustki, wą troby, dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego, d) chorób układu wydzielania wewnętrznego, w tym chorób: podwzgórza i przysadki, tarczycy, przytarczyc, kory i rdzenia nadnerczy, jajników i jąder, a także guzów neuroendokrynnych, zespołów wielogruczołowych, różnych typów cukrzycy i zespołu metabolicznego: hipoglikemii, otyłości, dyslipidemii, e) chorób nerek i dróg moczowych, w tym: ostrych i przewlekłych niewydolności nerek, chorób kłębuszków nerkowych i śródmiąższowych nerek, torbieli nerek, kamicy nerkowej, zakażeń układu moczowego, nowo tworów układu moczowego, w szczególności raka pęcherza moczowego i raka nerki, f) chorób układu krwiotwórczego, w tym: aplazji szpiku, niedokrwistości, granulocytopenii i agranulocytozy, mało-płytkowości, białaczek ostrych, nowotworów mieloproliferacyjnych i mielodysplastyczno-mieloproliferacyjnych, zespołów mielodysplastycznych, nowotworów z dojrzałych limfocytów B i T, skaz krwotocznych, trombofilii, stanów bezpośredniego zagrożenia życia w hematologii, zaburzeń krwi w chorobach innych narządów; i) zaburzeń wodno-elektrolitowych i kwasowo-zasadowych: stanów odwodnienia, stanów przewodnienia, zabu rzeń gospodarki elektrolitowej, zna podstawy kwasicy wczesnej i zasadowicy; wykrywalności nowotworów i zasady badań przesiewowych w onkologii zna podstawy wczesnej wykrywalności nowotworów i zasady badań przesiewowych w onkologii; zna możliwości współczesnej terapii nowotworów (z uwzględnieniem terapii wielomodalnej), perspektywy terapii komórkowych i genowych oraz ich niepożądane skutki zna możliwości współczesnej terapii nowotworów (z uwzględnieniem terapii wielomodalnej), perspektywy tera pii komórkowych i genowych oraz ich niepożądane skutki; zna zasady terapii skojarzonych w onkologii, algorytmy postępowania diagnostyczno-leczniczego w najczęściej występujących nowotworach człowieka; zna zasady terapii skojarzonych w onkologii, algorytmy postępowania diagnostyczno-leczniczego w najczęściej występujących nowotworach człowieka; oraz profilaktycznego w najczęstszych chorobach bakteryjnych, wirusowych, pasożytniczych i grzybicach, w tym zakażeniach pneumokokowych, wirusowym zapaleniu wątroby, nabytym niedoborze odporności AIDS, sepsie i zakażeniach szpitalnych; oraz profilaktycznego w najczęstszych chorobach bakteryjnych, wirusowych, pasożytniczych i grzybicach, w tym zakażeniach pneu-mokokowych, wirusowym zapaleniu wątroby, nabytym niedoborze odporności AIDS, sepsie i zakażeniach szpi talnych; E.W7. P7S_WK test końcowy E.W24. P7S_WG test końcowy E.W25. P7S_WG test końcowy E.W26. P7S_WG test końcowy E.W32. P7S_WG test końcowy Wydrukowano: 28 września 2018, 10:14 strona: 3 z 6
w najczęstszych chorobach dziedzicznych; w najczęstszych choro bach dziedzicznych; zna podstawy teoretyczne i praktyczne diagnostyki laboratoryjnej zna podstawy teoretyczne i praktyczne diagnostyki laboratoryjnej; diagnozowania oraz postępowania terapeutycznego w odniesieniu do najczęstszych chorób wymagających interwencji chirurgicznej, z uwzględnieniem odrębności wieku dziecięcego, w tym w szczególności Zna i rozumie przyczyny, objawy, zasady diagnozowania oraz postepowania terapeutycznego w odniesieniu do najczęstszych chorób wymagających interwencji, z uwzględnieniem odrębności wieku dziecięcego; zna zasady bezpieczeństwa okołooperacyjnego, przygotowania pacjenta do operacji, wykonania znieczulenia ogólnego i miejscowego oraz kontrolowanej sedacji zna zasady bezpieczeństwa okołooperacyjnego, przygotowania pacjenta do operacji, wykonania znieczulenia ogólnego i miejscowego oraz kontrolowanej sedacji; zna leczenie pooperacyjne z terapią przeciwbólową i monitorowaniem pooperacyjnym; zna leczenie pooperacyjne z terapią przeciwbólową i monitorowaniem pooperacyjnym; zna wskazania i zasady stosowania intensywnej terapii; zna wskazania i zasady stosowania intensywnej terapii; zna aktualne wytyczne resuscytacji krążeniowo-oddechowej noworodków, dzieci i dorosłych zna aktualne wytyczne resuscytacji krążeniowo-oddechowej noworodków, dzieci i dorosłych; zna problematykę współcześnie wykorzystywanych badań obrazowych, zna problematykę współcześnie wykorzystywanych badań obrazowych, w szczególności: a) symptomatologię radiologiczną podstawowych chorób, b) metody instrumentalne i techniki obrazowe wykorzystywane do wykonywania zabiegów leczniczych, c) wskazania, przeciwwskazania i przygotowanie pacjentów do poszczególnych rodzajów badań obrazowych oraz przeciwwskazania do stosowania środków kontrastujących; zna w podstawowym zakresie problematykę transplantologii zabiegowej, wskazania do przeszczepienia nieodwracalnie uszkodzonych narządów i tkanek oraz procedury z tym związane zna w podstawowym zakresie problematykę transplantologii zabiegowej, wskazania do przeszczepienia nieod wracalnie uszkodzonych narządów i tkanek oraz procedury z tym związane; zna zasady wysuwania podejrzenia oraz rozpoznawania śmierci mózgu. zna zasady wysuwania podejrzenia oraz rozpoznawania śmierci mózgu. E.W35. P7S_WG test końcowy E.W38. P7S_WG test końcowy F.W1. P7S_WG test końcowy F.W4. P7S_WG test końcowy F.W5. P7S_WG test końcowy F.W6. P7S_WG test końcowy F.W7. P7S_WG test końcowy F.W10. P7S_WG test końcowy F.W14. P7S_WG test końcowy F.W15. P7S_WG test końcowy Wydrukowano: 28 września 2018, 10:14 strona: 4 z 6
zna regulacje prawne dotyczące udzielania świadczeń zdrowotnych, praw pacjenta, podstaw wykonywania zawodu lekarza i funkcjonowania samorządu lekarskiego zna regulacje prawne dotyczące udzielania świadczeń zdrowotnych, praw pacjenta, podstaw wykonywania zawo du lekarza i funkcjonowania samorządu lekarskiego; zna podstawowe regulacje dotyczące organizacji i finansowania służby zdrowia, powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego oraz zasady organizacji przedsiębiorstw podmiotu leczniczego zna podstawowe regulacje dotyczące organizacji i finansowania służby zdrowia, powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego oraz zasady organizacji przedsiębiorstw podmiotu leczniczego; zna obowiązki prawne lekarza w zakresie stwierdzenia zgonu zna obowiązki prawne lekarza w zakresie stwierdzenia zgonu; zna regulacje prawne dotyczące przeszczepów, sztucznej prokreacji, aborcji, zabiegów estetycznych, leczenia paliatywnego, chorób psychicznych; zna regulacje prawne dotyczące przeszczepów, sztucznej prokreacji, aborcji, zabiegów estetycznych, leczenia paliatywnego, chorób psychicznych; zna zasady tajemnicy lekarskiej, prowadzenia dokumentacji medycznej, odpowiedzialności karnej, cywilnej i zawodowej lekarza; zna zasady tajemnicy lekarskiej, prowadzenia dokumentacji medycznej, odpowiedzialności karnej, cywilnej i za wodowej lekarza; zna i rozumie pojęcie śmierci gwałtownej i nagłego zgonu, a także różnicę między pojęciami urazu a obrażenia zna i rozumie pojęcie śmierci gwałtownej i nagłego zgonu, a także różnicę między pojęciami urazu a obrażenia; G.W6. P7S_WK test końcowy G.W7. P7S_WK test końcowy G.W8. P7S_WK test końcowy G.W10. P7S_WK test końcowy G.W12. P7S_WK test końcowy G.W14. P7S_WK test końcowy UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJI 6. METODY DYDAKTYCZNE I NAKŁAD PRACY STUDENTA FORMA ZAJĘĆ CAŁKOWITY NAKŁAD PRACY STUDENTA LICZBA GODZIN LICZBA GODZIN SAMODZIELNEJ KONTAKTOWYCH PRACY STUDENTA LICZBA GODZIN ELEARNING PUNKTY ECTS METODY DYDAKTYCZNE WYKŁADY 4 5 0 0,3 wykład SEMINARIA 4 5 0 0,3 ĆWICZENIA-C 10 0 0 0,4 prelekcja dyskusje dyskusje przypadki pokaz ŁĄCZNY NAKŁAD PRACY STUDENTA 18 10 0 1,0 / 1,00 7. KRYTERIA OCENY W celu zaliczenia zajęć z zakresu transplantologii klinicznej studenci mają obowiązek przystąpić do kolokwium zaliczeniowego sprawdzającego opanowanie wiedzy przekazanej podczas seminariów oraz ćwiczeń i przeprowadzanego w formie testu (20 pytań, 5 dystraktorów, jedna odpowiedź prawidłowa, czas trwania testu 25 minut). Warunkiem dopuszczenia do kolokwium jest obecność na wszystkich seminariach i ćwiczeniach potwierdzona w książeczce ćwiczeń. Za prawidłową odpowiedź na 1 pytanie student uzyskuje 1 punkt. Dla zaliczenia przedmiotu nieodzowne jest uzyskanie co najmniej 13 punktów (65% prawidłowych odpowiedzi). Jeżeli suma punktów wyniesie poniżej 13 punktów, to należy przystąpić do kolokwium poprawkowego. Kolokwia zaliczeniowe odbywać będą się w Centrum Innowacyjnych Technik Kształcenia UM przy ul. Parkowej 2, w tym dla grup 5, 8, 9 i 10 w piątek 08.03.2019 r. o godz. 15:00, w piątek 12.04.2019 r. o godz. 15:00 dla grup 3, 4, 6 i 11 oraz dla osób, które nie zdały kolokwium w dniu 08.03.2019 r., a w piątek 28.06. 2019 r. o godz.15:00 dla grup 1, 2 i 7 oraz dla osób, które nie zdały w dniach 08.03. i 12.04.2019 r. Ponadto dla osób, które nie zdadzą testu do dnia 28.06.2019 r. zostaną zorganizowane dwa kolokwia poprawkowe we wtorek 04.07.2019 r. o godz.13:30 oraz we wtorek 07.08.2019 r. o godz. 13:30 (terminy kolokwium zaliczeniowego zostały odnotowane w książeczce ćwiczeń). Każdej osobie przysługują ogółem trzy próby Wydrukowano: 28 września 2018, 10:14 strona: 5 z 6
zdania kolokwium zaliczeniowego, tj. w pierwszym terminie oraz w dwóch terminach poprawkowych. 8. LITERATURA PODSTAWOWA 1. Red. Wojciech Dyszkiewicz, Marek Jemielity, Krzysztof Wiktorowicz. Transplantologia w zarysie., UM Poznań, 2009. 2. Interna Szczeklika podręcznik chorób wewnętrznych, Medycyna Praktyczna, 2014. 3. J. Wachowiak Transplantacje komórek krwiotwórczych u dzieci W: Kowalczyk JR (red.) Wprowadzenie do onkologii i hematologii dziecięcej, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, 2011. 9. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1. J. Fabijańska-Mitek, J. Nowak Immunogenetyczne podstawy doboru dawców oraz przeszczepiania komórek tkanek i narządów, OINpharma, Warszawa, 2007. 2. J. Apperley, E. Carreras, E. Gluckman, A. Gratwohl, T. Masszi (red.) EBMT Handbook Haematopoietic stem cell transplantation, ESH/EBMT, Paryż, 2012 (www.ebmt.org w zakładce Resources), 2012. 3. Magdalena Durlik, Andrzej Cmura, Teresa Bączkowska i Artur Kwiatkowski Transplantologia kliniczna, Oficyna Wydawnicza WUM, Warszawa, 2015. 10. REGULAMIN ZAJĘĆ Dodano w formie załącznika plikowego. 11. PLAN ORGANIZACJI ZAJĘĆ Dodano w formie załącznika plikowego. 12. KOŁA NAUKOWE Hematologiczne Koło Naukowe Klinika Chirurgii Ogólnej Gastroenterologicznej i Endokrynologicznej Nefrologiczne Nefrologii Molekularnej Nephrology Sekcja Onkologii i Hematologii Dzieciecej Sekcja Transplantacji Komórek Krwiotwórczych SKN Medycyny Sądowej SKN przy Klinice Kardiochirurgii Studenckie Koło Nefro-Diabetologiczne Torakochirurgiczne 13. INFORMACJE KOŃCOWE ul. Szpitalna 27/33, 60-572 Poznań 14. SYSTEM OCENIANIA OCENA LOKALNA DEFINICJA LOKALNA OCENA ECTS DEFINICJA ECTS 5 bardzo dobry - znakomita wiedza, umiejętności i komptencje A celujący - wybitne osiągnięcia 4,5 ponad dobry - bardzo dobra wiedza, umiejętności i kompetencje B bardzo dobry - powyżej średniego standardu z pewnymi błędami 4 dobry - opanowanie wiedzy, umiejętności i kompetencji na dobrym poziomie C dobry - generalnie solidna praca z szeregiem zauważalnych błędów 3,5 dość dobry - zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje, ale ze znacznymi niedociągnięciami D zadowalający - zadowalający, ale ze znaczącymi błędami 3 dostateczny - zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje z licznymi błędami E dostateczny - wyniki spełniają minimalne kryteria 2 niedostateczny - niezadowalające osiągnięcie wiedzy, umiejętności i kompetencji FX,F niedostateczny - podstawowe braki w opanowaniu materiału Wydrukowano: 28 września 2018, 10:14 strona: 6 z 6