Rada Unii Europejskiej Bruksela, 14 maja 2018 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2018/0054 (NLE) 8791/18 SCH-EVAL 101 FRONT 129 COMIX 243 WYNIK PRAC Od: Do: Sekretariat Generalny Rady Delegacje Nr poprz. dok.: 8283/18 Dotyczy: Decyzja wykonawcza Rady ustanawiająca zalecenie w sprawie wyeliminowania niedociągnięć stwierdzonych w toku przeprowadzonej w 2017 r. oceny dotyczącej stosowania przez Portugalię dorobku Schengen w dziedzinie zarządzania granicami zewnętrznymi Delegacje otrzymują w załączeniu decyzję wykonawczą Rady ustanawiającą zalecenie w sprawie wyeliminowania niedociągnięć stwierdzonych w toku przeprowadzonej w 2017 r. oceny dotyczącej stosowania przez Portugalię dorobku Schengen w dziedzinie zarządzania granicami zewnętrznymi; decyzja ta została przyjęta przez Radę na posiedzeniu, które odbyło się 14 maja 2018 r. Zgodnie z art. 15 ust. 3 rozporządzenia Rady (UE) nr 1053/2013 z dnia 7 października 2013 r. przedmiotowe zalecenie zostanie przekazane Parlamentowi Europejskiemu i parlamentom narodowym. 8791/18 nj/dj/eh 1 DG D PL
ZAŁĄCZNIK Projekt decyzji wykonawczej Rady ustanawiającej ZALECENIE w sprawie wyeliminowania niedociągnięć stwierdzonych w toku przeprowadzonej w 2017 r. oceny dotyczącej stosowania przez Portugalię dorobku Schengen w dziedzinie zarządzania granicami zewnętrznymi RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) nr 1053/2013 z dnia 7 października 2013 r. w sprawie ustanowienia mechanizmu oceny i monitorowania w celu weryfikacji stosowania dorobku Schengen oraz uchylenia decyzji komitetu wykonawczego z dnia 16 września 1998 r. dotyczącej utworzenia Stałego Komitetu ds. Oceny i Wprowadzania w Życie Dorobku Schengen 1, w szczególności jego art. 15, uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej, a także mając na uwadze, co następuje: (1) Niniejsza decyzja ma na celu przedstawienie działań naprawczych, których wdrożenie zaleca się Portugalii w celu wyeliminowania niedociągnięć stwierdzonych w toku przeprowadzonej w 2017 r. oceny dotyczącej stosowania dorobku Schengen w dziedzinie zarządzania granicami zewnętrznymi. W następstwie tej oceny decyzją wykonawczą Komisji C(2018)300 przyjęto sprawozdanie zawierające ustalenia i opinie, wymieniające optymalne rozwiązania oraz wskazujące niedociągnięcia stwierdzone w toku oceny. 1 Dz.U. L 295 z 6.11.2013, s. 27. 8791/18 nj/dj/eh 2
(2) Współpraca między portugalską Republikańską Gwardią Narodową (Guarda Nacional Republicana) i hiszpańską Gwardią Obywatelską (Guardia Civil) na podstawie porozumienia o współpracy, przewidującego np. prowadzenie wspólnych patroli na morzu i na lądzie oraz wymianę pracowników operacyjnych, jak również porozumienia dotyczącego połączenia portugalskiego technicznego systemu nadzoru morskiego (SIVICC) z hiszpańskim systemem nadzoru (SIVE) i udostępniania obrazu sytuacji na morzu, uznawana jest za dobrą praktykę. Inne szczególnie interesujące kwestie to, między innymi, rozbudowana sieć oficerów łącznikowych w państwach trzecich będących krajami pochodzenia i tranzytu przepływów migracyjnych oraz portal dotyczący granic wykorzystywany przez portugalską służbę ds. imigracji i kontroli granic, który jest dobrze rozwiniętym narzędziem wspierającym straż graniczną w jej codziennych zadaniach. (3) Ze względu na znaczenie przestrzegania dorobku Schengen należy w pierwszym rzędzie wdrożyć zalecenia odnoszące się do zasobów ludzkich i szkoleń: 3, 4, 25, 30, 33 oraz procedur związanych ze sprawdzaniem, stemplowaniem i wydawaniem wiz: zalecenia nr 20, 29 i 31. (4) Niniejszą decyzję należy przekazać Parlamentowi Europejskiemu i parlamentom państw członkowskich. W ciągu trzech miesięcy od przyjęcia zalecenia Portugalia na mocy art. 16 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 1053/2013 powinna opracować plan działania, w którym wyszczególnione zostaną wszystkie zalecenia w celu wyeliminowania niedociągnięć wymienionych w sprawozdaniu z oceny, i przekazać go Komisji i Radzie, ZALECA, 8791/18 nj/dj/eh 3
by Portugalia: Koncepcja zintegrowanego zarządzania granicami 1. dalej rozwijała krajową strategię zintegrowanego zarządzania granicami poprzez określenie jasnych i uszeregowanych pod względem znaczenia celów strategicznych w oparciu o kompleksową analizę ryzyka i z uwzględnieniem najnowszych zmian sytuacji strategicznej w unijnych ramach strategicznych; uwzględniła w strategii długoterminowe plany dotyczące zasobów ludzkich; uzupełniła tę strategię przez stworzenie jasnego procesu monitorowania i aktualizacji oraz określenie konkretnego harmonogramu wdrażania; doprecyzowała obecną strategię i plan działania, opisując także przyznane środki budżetowe niezbędne do wdrożenia tej strategii; połączyła strategię z programem krajowym dotyczącym Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (granice); 2. opracowała kompleksowy obraz sytuacji krajowej pod względem zintegrowanego zarządzania granicami obejmujący odprawę graniczną, ochronę granicy morskiej i powroty; poprawiła jakość obrazu sytuacji na granicach morskich przez uwzględnienie odpowiednich części systemów nadzoru obsługiwanych przez marynarkę wojenną i policję morską w krajowym obrazie sytuacji opracowywanym na bieżąco przez Republikańską Gwardię Narodową w Krajowym Ośrodku Koordynacji; Zasoby ludzkie, profesjonalizm i szkolenie 3. dopilnowała, aby służba ds. imigracji i kontroli granic dysponowała dostateczną liczbą personelu do przeprowadzania odprawy granicznej zgodnie z przepisami dorobku Schengen i do zapewnienia, by wszyscy funkcjonariusze straży granicznej mogli uczestniczyć w szkoleniach / kursach doszkalających oraz mieli czas na sprawdzanie aktualnych informacji dotyczących prowadzonych przez nich działań (najnowszy sposób działania, zmiany w ustawodawstwie itp.); 4. przeanalizowała, w jakim stopniu krajowe programy szkolenia służby ds. imigracji i kontroli granic i Republikańskiej Gwardii Narodowej są zgodne z unijnym wspólnym podstawowym programem szkoleń; na bieżąco wykorzystywała instrument oceny interoperacyjności stworzony przez Frontex; 8791/18 nj/dj/eh 4
5. zapewniła częstsze szkolenia funkcjonariuszy służby ds. imigracji i kontroli granic oraz opracowała program szkoleniowy zakładający regularne szkolenia dla funkcjonariuszy odbywające się w ramach ich czasu pracy i obejmujące zaktualizowane informacje na temat najnowszych tendencji w zakresie przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów, sposobu działania migrantów o nieuregulowanym statusie i analizy ryzyka, w tym analizy ryzyka na granicach morskich, aby utrzymać wymagany poziom kwalifikacji; 6. zapewniła funkcjonariuszom Republikańskiej Gwardii Narodowej odpowiednie szkolenia w zakresie dorobku Schengen i powiązanych procedur kontroli; Współpraca między służbami 7. nadal rozwijała współpracę między służbami poprzez ustanowienie stałych i lepiej usystematyzowanych struktur współpracy oraz sformalizowała współpracę między właściwymi organami na wszystkich szczeblach w drodze pisemnych porozumień w celu zagwarantowania skutecznej i jednolitej współpracy operacyjnej; Analiza ryzyka 8. wprowadziła system lub procedurę ustalania priorytetów i filtrowania odpowiednich produktów analitycznych i wczesnych ostrzeżeń dla funkcjonariuszy straży granicznej wchodzących w skład służby ds. imigracji i kontroli granic, a także ujednoliciła formę i strukturę sprawozdań z tych analiz ryzyka, tak by były bardziej zwięzłe, co ułatwiłoby odbiorcom przyswajanie informacji w nich zawartych (na przykład podkreślenie kluczowych kwestii, zharmonizowany sposób wizualizacji danych lub tablic dla powszechnie stosowanych wskaźników); rozważyła nawiązanie ściślejszej współpracy centralnego działu ds. analiz należącego do służby ds. imigracji i kontroli granic z lokalnymi działami pracującymi w portach lotniczych oraz możliwość regularnej wymiany informacji dotyczących stosowania i opracowania wspólnego portfela produktów w zakresie metod analitycznych i struktury produktów dostosowanej do potrzeb; 8791/18 nj/dj/eh 5
Krajowy mechanizm kontroli jakości 9. nadal rozwijała krajowy system kontroli jakości, aby regularnie oceniać wszystkie części i elementy krajowego systemu zarządzania granicami przez regularne uwzględnianie wszystkich właściwych organizacji i funkcji, przeprowadzanie krajowych ocen z udziałem odpowiednio przeszkolonych ekspertów obeznanych z wymogami dorobku Schengen i metodyką oceny, a także przez uwzględnianie wyników ocen na potrzeby systemu planowania; 10. ustaliła, jakie zasoby byłyby niezbędne, by pomóc w opracowaniu oceny podatności na zagrożenia zgodnie z rozporządzeniem w sprawie Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej i wspólną metodyką przeprowadzania oceny narażenia przygotowaną przez zarząd Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej; w pełni wykorzystywała te informacje przy opracowywaniu krajowego systemu kontroli jakości; Ochrona granicy morskiej 11. ustanowiła jasną procedurę współpracy i koordynacji w zakresie wymiany informacji między ośrodkiem zintegrowanego nadzoru, dowodzenia i kontroli należącym do Republikańskiej Gwardii Narodowej oraz krajowym morskim centrum koordynacyjnym należącym do Marynarki Wojennej i Krajowym Urzędem Morskim, aby poprawić orientację sytuacyjną i zdolność reagowania; 12. zapewniła stosowanie bezpiecznego systemu łączności (np. TETRA) przez wszystkie właściwe organy ochrony granic morskich; 13. dalej rozwijała system nadzoru technicznego na obszarach regionów autonomicznych Madery i Azorów, aby ustanowić odpowiednią operacyjną i taktyczną orientację sytuacyjną, np. przez rozważenie wykorzystania radarów, czujników i kamer z trybem nocnym oraz z możliwością rejestrowania zdarzeń, a także przez realizację projektów rozwoju technicznego, które zapewniałyby dostęp do wspólnego obrazu sytuacji i maksymalną wymianę informacji między wszystkimi właściwymi organami; 8791/18 nj/dj/eh 6
14. opracowała plan działania na rzecz modernizacji floty morskiej Republikańskiej Gwardii Narodowej z myślą o zapewnieniu i utrzymaniu precyzyjnej i odpowiedniej zdolności reagowania pod kątem nadzoru granic morskich; Krajowy ośrodek koordynacji 15. poprawiła jakość krajowego obrazu sytuacji i orientacji sytuacyjnej w Krajowym Ośrodku Koordynacji przez integrację różnych systemów nadzoru morskiego i dodanie wszystkich krajowych zasobów wykorzystywanych w krajowym obrazie sytuacji do nadzoru granic; Odprawa graniczna kwestie horyzontalne 16. zapewniła, aby w przypadku stemplowania odcisk pieczęci był dobrej jakości; 17. ustanowiła system regularnych operacyjnych odpraw dla pracowników portów lotniczych i morskich w Lizbonie, zanim obejmą obowiązki, po to by zapewniać im najświeższe informacje na temat przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów, sposobów działania itp., a także na temat toczących się spraw, które mają znaczenie dla ich pracy, by poprawić jakość odprawy granicznej; 18. zapewniła, by przy wjeździe wszyscy pasażerowie i członkowie załóg znajdujący się na listach byli poddawani wcześniej kontroli, po to by przeprowadzać dokładną kontrolę zgodnie ze wskaźnikami ryzyka; częściej i lepiej korzystała z automatycznej kontroli do sprawdzania list członków załogi i pasażerów za pośrednictwem systemu TOPICK (np. przez zadbanie o to, by listy członków załogi i pasażerów były dostarczane w formacie umożliwiającym automatyczne kontrole); 19. zapewniła, aby mobilne urządzenia kontrolne z dostępem do odpowiednich baz danych były dostępne i wykorzystywane na wszystkich morskich przejściach granicznych w celu poprawy jakości odprawy granicznej na pokładach statków; 20. zapewniła, aby wydawanie wiz na granicy odbywało się zgodnie z art. 35 i 36 kodeksu wizowego, również w stosunku do marynarzy, poprzez sprawdzanie, czy spełnione zostały wszystkie warunki, w tym, czy dana osoba nie mogła wystąpić o wizę wcześniej; 8791/18 nj/dj/eh 7
21. dostosowała opłatę wizową do art. 16 ust. 1 kodeksu wizowego i w stosownych przypadkach uwzględniała postanowienia umów o ułatwieniach wizowych; 22. zapewniła ściślejszą współpracę między służbami na lotniskach w Lizbonie i w Porto w celu poprawy wyników działań operacyjnych; Port w Lizbonie 23. zapewniła wystarczającą liczbę stanowisk odprawy w nowym terminalu pasażerskim, z uwzględnieniem przepływu pasażerów i rosnącej liczby statków wycieczkowych przybywających do portu; zapewniła dostępność biura kontroli drugiej linii w nowym terminalu pasażerskim do przeprowadzania odprawy granicznej zgodnie z kodeksem granicznym Schengen; Port w Setúbal 24. zapewniła dostępność oraz wykorzystywanie sprzętu do kontroli dokumentów oraz mobilnych urządzeń kontrolnych z dostępem do odpowiednich baz danych, po to by poprawić jakość odprawy granicznej; Port w Leixões 25. zapewniła dostateczną liczbę funkcjonariuszy straży granicznej do przeprowadzania odprawy granicznej zgodnie z wymogami dorobku Schengen; zapewniła dostateczną liczbę stanowisk odprawy oraz pasów do nich prowadzących, z uwzględnieniem rosnącej liczby statków wycieczkowych przybywających do portu; Port w Funchal 26. zapewniła obecność co najmniej jednego funkcjonariusza straży granicznej mającego znaczną wiedzę na temat dokumentów oraz poszerzyła podstawową wiedzę na temat wykrywania podrobionych i sfałszowanych dokumentów; 27. udoskonaliła program szkoleń funkcjonariuszy straży granicznej w zakresie wydawania wiz na granicy, a także dostosowała tę procedurę do kodeksu wizowego; udoskonaliła program szkoleń funkcjonariuszy straży granicznej w zakresie dotyczącym pozwoleń na zejście na ląd, aby mogli podawać marynarzom poprawne informacje; 8791/18 nj/dj/eh 8
28. zapewniła, by funkcjonariusze straży granicznej byli w stanie odszukać wszystkie odpowiednie przepisy oraz skorzystać ze wszystkich odpowiednich produktów analizy ryzyka; 29. dostosowała procedurę stemplowania dokumentów podróży pasażerów będących obywatelami państw trzecich którzy schodzą na ląd i którzy, na podstawie pkt 3.2.3 załącznika VI do kodeksu granicznego Schengen, są poddawani odprawie granicznej do kodeksu granicznego Schengen; udoskonaliła program szkoleń w zakresie procedur kontroli i stemplowania w przypadku pasażerów i członków załogi statków wycieczkowych; Port lotniczy w Lizbonie 30. zwiększyła liczbę personelu w celu uniknięcia dalszego negatywnego wpływu na różne aspekty kontroli granicznej; poprawiła warunki pracy funkcjonariuszy straży granicznej; 31. zagwarantowała, by podczas kontroli granicznej sprawdzane były wszystkie warunki wjazdu w stosunku do wszystkich obywateli państw trzecich; 32. zwiększyła liczbę pracowników nadzorujących bramki zautomatyzowanej kontroli granicznej i dostosowała stanowiska w hali przylotów, aby umożliwić należyte profilowanie pasażerów, jak również komunikowanie się z pasażerem lub prowadzenie odprawy granicznej przy stanowisku, jeżeli okaże się to konieczne; Port lotniczy w Porto 33. zapewniła, aby liczba pracowników rosła wraz ze wzrostem przepływu pasażerów; 34. zapewniła dostępność co najmniej jednego funkcjonariusza straży granicznej (poza kierownikiem zmiany) zajmującego się na każdej zmianie przede wszystkim zadaniami kontroli drugiej linii; 35. zapewniła odpowiednią jakość i częstotliwość lokalnych produktów analizy ryzyka poprzez nieustanne doskonalenie wskaźników i profili ryzyka; 36. zwiększyła liczbę funkcjonariuszy straży granicznej, którzy mogą przeprowadzać zadania związane z analizą ryzyka, oraz zapewniła im odpowiednie szkolenia z analizy ryzyka (np. szkolenia Frontex z zakresu CIRAM 2.0); 8791/18 nj/dj/eh 9
37. dostosowała położenie stanowiska funkcjonariuszy straży granicznej zajmujących się obsługą bramek zautomatyzowanej kontroli granicznej w hali przylotów, aby umożliwić należyte profilowanie pasażerów, oraz zwiększyła liczbę pracowników nadzorujących te bramki; przeniosła bramki zautomatyzowanej kontroli granicznej w celu zwiększenia ich wykorzystania; 38. zapewniła pełne oddzielenie przestrzeni przeznaczonej dla lotów w obrębie strefy Schengen i dla lotów poza nią przez pełne fizyczne oddzielenie powyżej strefy toalet na poziomie 0 w hali odlotów, aby dostosować infrastrukturę do pkt. 2.1.1 załącznika VI do kodeksu granicznego Schengen; Port lotniczy w Funchal 39. zapewniła odpowiednie szkolenia na temat analizy ryzyka (np. szkolenia Frontex z zakresu CIRAM 2.0) przynajmniej dwóm funkcjonariuszom straży granicznej, tak by mogli wykonywać zadania związane z analizą ryzyka; 40. dostosowała usytuowanie stanowiska straży granicznej obsługującej bramki zautomatyzowanej kontroli granicznej, aby umożliwić należyte profilowanie pasażerów; 41. dostosowała stanowiska kontrolne, aby zapewnić funkcjonariuszom straży granicznej możliwość siedzenia wyżej, oraz usunęła szklaną ścianę kabiny, aby ułatwić profilowanie pasażerów; 42. skorygowała ustawienie szklanej ściany w strefie dwustrefowych stanowisk lotu, aby w pełni oddzielić przepływy pasażerów. Sporządzono w Brukseli dnia [ ] r. W imieniu Rady Przewodniczący 8791/18 nj/dj/eh 10