(12) OPIS PATENTOWY (19) PL

RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (21 ) Numer zgłoszenia: 317263 (22) Data zgłoszenia: 27.11.1996 (11) 181956 (13) B1 (51 ) IntCl7 E21F 13/00 (54) Zbiornik retencyjny urobku (43) Zgłoszenie ogłoszono: 08.06.1998 BUP 12/98 (73) Uprawniony z patentu: Nowosądecka Fabryka Urządzeń Górniczych "NOWOMAG Spółka Akcyjna, Nowy Sącz, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 31.10.2001 WUP 10/01 (72) Twórcy wynalazku: Piotr Kaczmarczyk, Gliwice, PL Krystian Bednaręka, Tychy, PL Mieczysław Lasicz, Gliwice, PL Adam Narbutt, Mikołów, PL Andrzej Semeniuk, Gliwice, PL Jerzy Szeler, Zabrze, PL PL 181956 B1 (57) 1. Zbiornik retencyjny urobku, zawierający przenośnik rozgarniający i przenośnik odbierający urobek, znamienny tym, że stanowi odcinek wyrobiska (1) korytarzowego, w którym umieszczona jest przegroda (2) o konstrukcji stalowej, równoległa do osi wyrobiska (1) i nachylona do jego spągu pod kątem (a) większym, niż kąt naturalnego usypu urobku, która dzieli przestrzeń wyrobiska (1) korytarzowego na część zasobnikową (3), zawartą powyżej przegrody (2), w której możliwie najbliżej stropu, wzdłuż osi wyrobiska (1) korytarzowego jest umieszczony co najmniej jeden przenośnik rozgarniający (7) i część transportową (4), zawartą poniżej przegrody (2), w której, możliwie najbliżej dolnej krawędzi przegrody (2) jest umieszczony przenośnik (15) odbierający urobek, przy czym przegroda (2) ma nad trasą tego przenośnika (15) szereg zamykanych okien załadowczych (35). fig. 1

Zbiornik retencyjny urobku Zastrzeżenia patentowe 1. Zbiornik retencyjny urobku, zawierający przenośnik rozgarniający i przenośnik odbierający urobek, znamienny tym, że stanowi odcinek wyrobiska (1) korytarzowego, w którym umieszczona jest przegroda (2) o konstrukcji stalowej, równoległa do osi wyrobiska (1) i nachylona do jego spągu pod kątem (a) większym, niż kąt naturalnego usypu urobku, która dzieli przestrzeń wyrobiska (1) korytarzowego na część zasobnikową (3), zawartą powyżej przegrody (2), w której możliwie najbliżej stropu, wzdłuż osi wyrobiska (1) korytarzowego jest umieszczony co najmniej jeden przenośnik rozgarniający (7) i część transportową (4), zawartą poniżej przegrody (2), w której, możliwie najbliżej dolnej krawędzi przegrody (2) jest umieszczony przenośnik (15) odbierający urobek, przy czym przegroda (2) ma nad trasą tego przenośnika (15) szereg zamykanych okien załadowczych (35). 2. Zbiornik według zastrz. 1, znamienny tym, że przegroda (2) składa się z segmentów w postaci prostokątnej, użebrowanej płyty (17), która ma na dolnej krawędzi ucha (20), z osadzoną w nich obrotowo, równolegle do tej krawędzi rurą (23) zakończoną z jednego końca trzpieniem (24) i połączonymi z nią wspornikami (25) przytwierdzonymi do spągu, wzdłuż górnej krawędzi przytwierdzony do niej pręt (31), na którym obrotowo i przesuwnie osadzone są cięgła (32) połączone przegubowo drugim końcem z obejmami (33) zamocowanymi na łukach obudowy wyrobiska (1), wzdłuż krawędzi bocznych żebra (18) z otworami (22) służącymi do śrubowego połączenia kolejnych segmentów przegrody (2), a okna załadowcze (35) są zamykane zasuwami osadzonymi w prowadnikach (37) przytwierdzonych do płyty (17), albo uchylnymi, połączonymi z płytą (17) na zawiasach, które są ponadto połączone z płytą (17) siłownikami hydraulicznymi (38) lub pneumatycznymi. 3. Zbiornik według zastrz. 2, znamienny tym, że każdy segment przegrody (2) ma na rurze (23) osadzoną obrotowo płytę skarpową (41) umieszczoną po przeciwnej stronie, niż płyta (17) przegrody (2) i nachyloną do spągu wyrobiska (1) korytarzowego pod kątem większym, niż kąt naturalnego usypu urobku, przytwierdzoną do łuków obudowy wyrobiska za pomocą cięgieł (42) i obejm (43). 4. Zbiornik według zastrz. 1 albo 2, albo 3, znamienny tym, że ma dwa przenośniki rozgarniające (7a i 7b) pracujące w przeciwnych kierunkach, których końcowe odcinki trasy usytuowane są obok siebie w obrębie skrzyżowania zbiornika z poprzecznym wyrobiskiem, w którym umieszczony jest przenośnik dostarczający (12a) urobek do zbiornika. 5. Zbiornik według zastrz. 1 albo 2, albo 3, znamienny tym, że końcowy odcinek trasy przenośnika rozgarniającego (7) jest odchylony od stropu wyrobiska (1) korytarzowego na odległość niezbędną dla umieszczenia nad trasą przenośnika rozgarniającego (7) wysięgnika przenośnika (12) taśmowego, dostarczającego urobek do zbiornika, usytuowanego wzdłuż osi zbiornika. 6. Zbiornik według zastrz. 1 albo 2, albo 3, znamienny tym, że końcowy odcinek trasy przenośnika rozgarniającego (7) jest odchylony od stropu wyrobiska (1) korytarzowego na odległość niezbędną dla uzyskania właściwego kąta zsypu urobku z przenośnika (12) dostarczającego urobek do zbiornika, umieszczonego w wyrobisku poprzecznym do zbiornika. 7. Zbiornik według zastrz. 4, znamienny tym, że końcowe odcinki trasy przenośników rozgarniających (7a i 7b) są odchylone od stropu.

181 956 3 Przedmiotem wynalazku jest zbiornik retencyjny urobku, znajdujący zastosowanie zwłaszcza w kopalniach węgla kamiennego do uniezależnienia pracy przodków od nieciągłości odbioru tego urobku środkami transportu lub oddzielania urobku z różnych przodków o wspólnej odstawie. Znany jest połowy zbiornik retencyjny w postaci wyrobiska komorowego, którego spąg nachylony powyżej kąta naturalnego usypu urobku, tworzy skarpę. W dolnej części skarpy do wyrobiska komorowego przylega wyrobisko korytarzowe, oddzielone od niego ścianą działową, zawierającą okna przeznaczone do odbioru urobku, zamykane zasuwami. W wyrobisku tym jest ułożona trasa przenośnika zgrzebłowego, odbierającego urobek, przylegająca do ściany działowej, którym to przenośnikiem urobek odbierany ze zbiornika jest podawany na dalsze środki transportu. Wzdłuż wyrobiska komorowego, w górnej jego części, równoległe do osi tego wyrobiska jest umieszczony na konstrukcji stalowej, przytwierdzonej do stropu lub ociosów wyrobiska, co najmniej jeden przenośnik rozgarniający. Urobek jest podawany do zbiornika przenośnikiem umieszczonym w wyrobisku prostopadłym do wyrobiska komorowego, przy czym oś tego wyrobiska jest usytuowana powyżej osi wyrobiska komorowego. Budowa przedstawionego w stanie techniki zbiornika jest kosztowna i pracochłonna z uwagi na duży zakres wykonania niezbędnych robót górniczych. Z tego też powodu zbiornik może być budowany tylko w takich rejonach, gdzie przewidziana jest eksploatacja przez długi okres czasu. Zbiornik retencyjny według wynalazku stanowi odcinek wyrobiska korytarzowego, w którym umieszczona jest przegroda o konstrukcji stalowej, równoległa do osi wyrobiska i nachylona do jego spągu pod kątem większym, niż kąt naturalnego usypu urobku. Przegroda dzieli przestrzeń wyrobiska korytarzowego na część zasobnikową, zawartą powyżej przegrody oraz część transportową zawartą poniżej. W części zasobnikowej, możliwie najbliżej stropu, wzdłuż osi wyrobiska jest umieszczony co najmniej jeden przenośnik rozgarniający. W części transportowej, możliwie najbliżej dolnej krawędzi przegrody jest umieszczony przenośnik odbierający urobek. Przegroda ma nad trasą tego przenośnika szereg zamykanych okien załadowczych. Przegroda ma budowę segmentową. Każdy segment ma postać prostokątnej, użebrowanej płyty. Na dolnej krawędzi tej płyty znajdują się ucha, w których osadzona jest obrotowo, równolegle do tej krawędzi rura zakończona na jednym końcu trzpieniem, z którą połączone są wsporniki przytwierdzone do spągu wyrobiska. Wzdłuż górnej krawędzi płyty jest przytwierdzony do niej pręt, na którym, z uwagi na różny rozstaw i wymiar łuków wyrobiska, są osadzone obrotowo i przesuwnie cięgła, połączone drugim końcem przegubowo z obejmami zamocowanymi na łukach obudowy wyrobiska. Wzdłuż krawędzi bocznych płyta ma żebra z otworami służącymi do śrubowego połączenia kolejnych segmentów przegrody. Okna załadowcze wykonane w płycie są zamykane zastawkami przesuwnymi, osadzonymi w prowadnikach przytwierdzonych do płyty, albo uchylnymi, połączonymi z płytą na zawiasach, przy pomocy siłowników hydraulicznych lub pneumatycznych. Korzystne jest, gdy każdy segment przegrody ma na rurze osadzoną płytę skarpową, osadzoną po przeciwnej stronie rury, niż płyta i nachyloną do spągu pod kątem większym od kąta naturalnego usypu urobku. Płyta przytwierdzona jest do łuków obudowy wyrobiska za pomocą cięgieł i obejm. Zbiornik może być wykonany w różnych układach ze względu na nadawę urobku. W przypadku, gdy przenośnik taśmowy, dostarczający urobek do zbiornika usytuowany jest wzdłuż osi zbiornika, korzystne jest, gdy końcowy odcinek trasy przenośnika rozgarniającego jest odchylony od stropu wyrobiska na odległość niezbędną dla umieszczenia nad trasą tego przenośnika wysięgnika przenośnika taśmowego, dostarczającego urobek do zbiornika. W układzie, gdy przenośnik dostarczający urobek do zbiornika umieszczony jest w wyrobisku poprzecznym, korzystne jest odchylenie końcowego odcinka trasy przenośnika rozgarniającego od stropu wyrobiska na odległość niezbędną do uzyskania właściwego kąta zsypu urobku z przenośnika dostarczającego. W układzie zbiornika z dwoma przenośnikami rozgarniającymi, przenośniki te, pracujące w przeciwnych kierunkach, mają końcowe odcinki trasy usytuowane obok siebie,

4 181 956 w obrębie skrzyżowania zbiornika z poprzecznym wyrobiskiem, w którym umieszczony jest przenośnik dostarczający urobek do zbiornika. Końcowe odcinki trasy przenośnika rozgarniającego są odchylone od stropu. Zbiornik według wynalazku może być wykonany w każdym istniejącym wyrobisku korytarzowym, w dowolnym miejscu odstawy urobku z przodków, bez wykonywania dodatkowych robót górniczych, jest łatwy w montażu, a po zdemontowaniu pozwala na przywrócenie wyrobisku jego poprzedniej funkcji. Zbiornik według wynalazku w przykładach wykonaniu został pokazany na rysunku, w którym fig. 1 przedstawia widok zbiornika z boku, fig. 2 - przekrój poprzeczny wzdłuż linii A-A na fig. 1, fig. 3 - widok czołowy segmentu przegrody, fig. 4 - widok boczny tego segmentu w kierunku W na fig. 3, fig. 5 - widok czołowy członu trasy przenośnika rozgarniającego, a fig. 6 - usytuowanie tras przenośników rozgarniających w układzie z dwoma przenośnikami rozgarniającymi. Zbiornik retencyjny z przykładowym wykonaniu ma na odcinku wyrobiska 1 korytarzowego przegrodę 2, równoległą do jego osi i nachyloną do spągu pod kątem a większym, niż kąt naturalnego usypu urobku. Przegroda 2 dzieli przestrzeń wyrobiska 1 na część zasobnikową 3 i część transportową 4. Część zasobnikowa 3 jest na końcach przegrody 2 ograniczona ściankami 5 i 6. W części zasobnikowej 3 podwieszona jest trasa przenośnika rozgarniającego 7, którego stacja napędowa 8, posadowiona na koźle 9, znajduje się przed końcem przegrody 2. Kozioł 9 jest przytwierdzony do spągu wyrobiska 1 kotwami 10. Końcowy odcinek trasy przenośnika rozgarniającego 7 jest wraz z jego stacją zwrotną 11 odchylony od stropu na odległość niezbędną do umieszczenia nad nim wysięgnika przenośnika taśmowego 12, dostarczającego urobek do zbiornika. Stacja 11 jest posadowiona na koźle 13 przytwierdzonym do spągu kotwami 14. Możliwie najbliżej dolnej krawędzi przegrody 2 jest ułożony przenośnik zgrzebłowy 15 odbierający urobek ze zbiornika i podający na przenośnik 16 dalszej odstawy urobku. Przegroda 2 ma budowę segmentową. Każdy segment ma postać prostokątnej płyty 17 z dwoma parami żeber 18 i 19, zakończonymi uchami 20 przy dolnej jej krawędzi i uchami 21 przy górnej. Żebra 18 skrajne mają otwory 22 do śrubowego połączenia kolejnych segmentów przegrody 2. W uchach 20 jest osadzona obrotowo rura 23, zakończona z jednego końca trzpieniem 24. Na rurze 23 są osadzone wsporniki 25, składające się z tulei 26, słupka 27 i podstawy 28, która za pomocą kotwy 29, przez otwór 30 jest przytwierdzona do spągu wyrobiska 1. W uchach 21 jest trwale połączony pręt 31, na którym osadzone są obrotowo i przesuwnie, z uwagi na różną podziałkę łuków obudowy wyrobiska, cięgła 32 połączone przegubowo z obejmami 33, zamocowanymi na lukach obudowy. Z prętem 31 jest połączona osłona 34 za pomocą przyspawanych do niej uch i osadzonych na pręcie 31. Płyta 17 ma prostokątne okno 35, zamykane zasuwą 36, osadzoną w prowadnikach 37. Zasuwa 36 jest połączona z płytą 17 siłownikiem hydraulicznym 38. Żebra 19, dla umożliwienia mchu zasuwy 36, mają wzdłużne wybrania 39. W celu zamknięcia nieużytecznej przestrzeni 40, na rurze 23 jest osadzona, użebrowana płyta skarpowa 41, połączona z łukami obudowy wyrobiska 1, podobnie jak płyta 17, za pomocą cięgieł 42 i obejm 43 przykrytych osłoną 44. Trasa przenośnika rozgarniającego 7 ma budowę członową. Każdy człon ma dwie pary prowadników łańcucha pociągowego 45. Prowadniki górne 46 i dolne 47 są wykonane z odcinków kształtownika K021 o przekroju korytka, i są,połączone parami, pionowymi łącznikami 48 o przekroju ceowym. Prowadniki górne 46 są dolnymi krawędziami korytek połączone belkami dystansowymi 49, przy czym połączenie belek dystansowych 49 i łączników 48 jest wzmocnione żebrem 50. Wszystkie połączenia wykonane są jako spawane. Na końcach prowadników 46 i 47 są przyspawane tuleje 51, służące do połączenia kolejnych członów za pomocą śrub. Łączniki 48 mają otwory 52, służące do podwieszenia konstrukcji trasy przenośnika rozgarniającego 7 do obudowy, przy pomocy łańcuchów 53 i obejm 54 oraz otwory 55 do przyłączenia odciągów 56. Zbiornik retencyjny z dwoma przenośnikami rozgarniającymi 7a i 7b jest usytuowany w rejonie skrzyżowania wyrobisk. Końcowe odcinki tras przenośników rozgarniających 7a i 7b,

181 956 5 pracujących w przeciwnych kierunkach i ich stacje zwrotne 1 la i 11b są umieszczone obok siebie i odchylone od stropu wyrobiska 1a. Urobek jest dostarczany z wyrobiska poprzecznego przenośnikiem 12a i za pomocą zsypu 57 podawany na przenośniki rozgarniające 7a i 7b. Przegroda 2a leży po przeciwnej stronie wyrobiska 1a, niż przenośnik 12a dostarczający urobek do zbiornika. Urobek do zbiornika jest podawany przenośnikiem taśmowym 12 i sypany na pryzmę rozgarnianą wzdłuż zbiornika przy pomocy zgrzebeł dolnego prowadzenia łańcucha pociągowego 45 przenośnika rozgarniającego 7. Urobek zgromadzony w zbiorniku przez okna 35 jest spuszczany na przenośnik zgrzebłowy 15, odbierający urobek ze zbiornika i podawany na przenośnik 16 dalszej odstawy urobku. W przypadku ciągłego odbioru, urobek dostarczany przenośnikiem taśmowym 12 jest przez otwarte okno 35 w pierwszym segmencie przegrody 2 podawany na przenośnik zgrzebłowy 15 przy wyłączonym przenośniku rozgarniającym 7, niezależnie od stanu napełnienia zbiornika. fig. 2

181 956 fig. 3 fig. 4

181 956 fig. 5 fig. 6

181 956 fig. 1 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 60 egz. Cena 2,00 zł.