Aspekty prawne i techniczne w gospodarce wodami opadowymi Andrzej Osiński
Najważniejsze zasady Efektywna gospodarka wodna powinna gwarantować: wyeliminowanie zagrożeń związanych z deficytem i nadmiarem wody (powodzie i susze) ochronę ilości i odpowiedniej jakości zasobów wód powierzchniowych i podziemnych 2
Najważniejsze zasady Efektywność gospodarki wodnej przy zachowaniu zasad: zagwarantowanego zwrotu kosztów za usługi wodne zgodnie z wymogami UE zwrotu kosztów za usługi wodne uwzględniającego udział różnych użytkowników wody (ograniczenie zwolnień) 3
Nowe Prawo Wodne obszary do poprawy Obszar Sytuacja obecna Propozycja zmian Zarządczy Przenikanie się kompetencji. PGW Wody Polskie i Minister. Finansowy Realizacja celów zrównoważonego gospodarowania zasobami wodnymi Nadzorczy Brak odpowiedniego finansowania Inwestycji. Niskie opłaty za korzystanie z zasobów wodnych. Liczne zwolnienia z opłat. Brak opłat za retencję utraconą. Przestarzałe, wodochłonne technologie produkcyjne. Wąskie uprawnienia Ministra Szerokie kompetencje Prezesa KZGW. Realokacja wszystkich uzyskanych środków do PGW Wody Polskie. Poszukiwanie nowych źródeł finansowania. Regulacja ekonomicznej rentowności użytkowania wody. Zmniejszenie wodochłonności gospodarki. Zasada zwrotu kosztów za usługi wodne zgodnie z perspektywą finansową UE 2014-2020. Minister jako naczelny organ w zakresie gospodarki wodnej. 4
Aktualna sytuacja i propozycja zmian Aktualna sytuacja Brak kompleksowej znajomości systemu Konieczność rozbudowy i uzupełnień systemów odbioru wód opadowych i roztopowych Konieczność eksploatacji i utrzymania nowo wybudowanych systemów Brak środków finansowych Nieprzygotowanie środowiska inżynierskiego i profesjonalnych operatorów Propozycja zmian Inwentaryzacje i koncepcje Aplikacje o pozyskanie środków zewnętrznych i wykorzystanie środków z opłat za usługi odbioru wód Budowa standardów eksploatacyjnych i zachowania odbiorców Planowane wprowadzenie opłat za usługi wodne lub finansowania z budżetu Konieczność szkoleń i przebranżowienia specjalistów (np. z wodociągów) 5
Nowe Prawo Wodne - założenia Poprawa gospodarowania i administrowania wodami, poprzez: 1. Wyeliminowanie problemów prawnych i zarządczych 2. Sprawne zarządzanie majątkiem związanym z gospodarką wodną 3. Uporządkowanie kompetencji osób zarządzających 4. Pozyskanie środków na niezbędne inwestycje 6
Nowe Prawo Wodne aspekty ekonomiczne Planowane opłaty za: bezpośredni pobór wód usługi wodne operatora wprowadzanie wód opadowych i roztopowych do wód lub do ziemi zmniejszenie naturalnej retencji terenowej retencja utracona 7
Nowe prawo wodne - przewidywane skutki od stycznia 2017 1. Wprowadzenie opłat zasadniczych: opłata stała zasobowa opłata zmienna użytkowa opłata za retencję utraconą 2. Likwidacja aktualnie obowiązujących zwolnień dla wielu instytucji 3. Minister w funkcji kontrolująco / nadzorczej 8
Nowe prawo wodne - przewidywane skutki od stycznia 2017 4. Zmiana adresata sprawozdań (obecnie marszałek województwa a wg nowego sytemu PGW Wody Polskie ) 5. Przewidywane dofinansowanie i zwiększenie kompetencji po stronie WIOŚ (kontrola realizacji dyrektywy azotanowej) 6. IMGW-PIB będzie prowadził metodykę szacowania ryzyka powodziowego > przeciwdziałanie powodziom poprzez sterowanie zbiornikami przeciwpowodziowymi oraz synchronizację pracy zbiorników retencyjnych i polderów. 9
Aspekty techniczne Specyfika systemów kanalizacyjnych i jej konsekwencje Skutki urbanizacji migracje, metropolie, presje developerów Ograniczenia realizacyjne możliwości rozbudowy systemów Preferencja rozwiązań lokalnych i naturalnego wykorzystania wód Preferencja rozwiązań inteligentnych zaawansowanych technicznie 10
Przewidywania deszczu mogą odbywać się z dokładnością do ok 2h (informacje na portalu www.retencja.pl) co pozwala na opróżnienie zbiorników i przygotowanie na falę opadową. Poziom opłaty za retencję utraconą będzie uzależniony od stopnia przetrzymania wód opadowych i roztopowych przy fali deszczu na poziomie 15-30 min. Im więcej wody retencjonowanej > tym opłata niższa Retencja utracona 11
Retencja utracona ANTROPOPRESJA uszczelnienie powierzchni redukcja szorstkości terenu 12 12
natężenie przepływu Retencja utracona Antropopresja sprawia, że odpływ wód opadowych jest: szybszy! większy! intensywniejszy! czas Źródło: Drainage Manual, Roads and Transportation Association of Canada, 1982. 13 13
Retencja utracona Powodzie Susze 14 14
Retencjonowanie i zagospodarowanie Retencja naturalna 15 15
Retencjonowanie i zagospodarowanie Zbiorniki retencyjne podczyszczające z kontrolowanym odprowadzeniem do odbiornika (regulator) 16
Retencjonowanie i zagospodarowanie Zbiorniki retencyjne podczyszczające wykorzystujące wodę do celów komunalnych: przeciwpożarowe 17
Retencjonowanie i zagospodarowanie Zbiorniki retencyjne podczyszczające wykorzystujące wodę do celów komunalnych: mycie ulic/płukanie kanałów 18
Retencjonowanie i zagospodarowanie Zbiorniki retencyjne podczyszczające wykorzystujące wodę do celów komunalnych: podlewanie zieleni 19
Retencjonowanie i zagospodarowanie Zbiorniki retencyjne z systemem inteligentnego zarządzania 20
Podejmowane działania 1. Nowe Prawo Wodne i skutki wdrożenia 2. Koncepcje i programy oceniające stan istniejący (inwentaryzacja, model hydrauliczny, inteligentne systemy) 3. Budowa i specjalizacja nowych podmiotów branżowych np. firmy operatorskie, www.retencja.pl 4. Budowa świadomości mieszkańców i proces edukacyjny dla zrozumienia i akceptacji problemu 5. Zespół Izby Gospodarczej Wodociągi Polskie wydanie zeszytu specjalistycznego do końca 2016 roku 21
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 22