Perspektywa działań IGWP w obszarze wód opadowych i roztopowych

Transkrypt

1 Perspektywa działań IGWP w obszarze wód opadowych i roztopowych

2 Woda Woda pokrywa większą część naszej planety (około 72% powierzchni), ale zasoby wody pitnej są znacznie mniejsze (zaledwie 4% wody). Dodatkowo rozmieszczone są one w sposób nierównomierny i często występują w postaci wody niedostępnej dla człowieka w formie lodowców, śniegu i wód gruntowych. W praktyce do dyspozycji człowieka pozostaje zaledwie 0,4% ogólnego zasobu wody, jaka znajduje się na naszej planecie. Zgodnie z przyjętą przez ONZ rezolucją prawo do czystej wody jest jednym z podstawowych praw człowieka. Pomimo to aktualnie prawie 1mld ludzi nie ma dostępu do źródeł wody, a do roku 2025 nie będzie go miało ok 2 mld ludzi.

3 Już dziś nawet 30% światowej populacji zmaga się z niewystarczającym dostępem do świeżej wody pitnej, z jej złą jakością i wynikającymi z tego konsekwencjami z chorobami, niedożywieniem i nieurodzajem. W ciągu najbliższych 30 lat musimy być przygotowani na pojawienie się konfliktów, których zarzewiem będzie brak wody - ostrzegał brytyjski minister obrony. Właśnie niedostatek wody, obok terroryzmu, wymienił jako największe zagrożenia dla bezpieczeństwa. Coraz więcej ekspertów uważa, że tak jak XX w. był stuleciem rywalizacji o ropę, tak w najbliższych dziesięcioleciach świat pogrąży się w konfliktach o wodę. Wg naukowców, w ciągu kolejnych 100 lat, średnie roczne temperatury w Polsce mogą wzrosnąć o nawet 4 C.

4 Woda Zmieni się schemat opadów zimą będą występować silne opady deszczu, latem czeka nas brak opadów i wielotygodniowe susze. Deszcze latem, kiedy już się pojawią, będą intensywniejsze i będą grozić powodziami. Miejsce powodzi roztopowych zajmą powodzie opadowe. Ocieplenie klimatu może poważnie zagrozić zasobom wodnym naszego kraju. Jego efektem może być brak wody pitnej i wody potrzebnej na potrzeby rolnictwa. Wzrost średniej rocznej temperatury spowoduje również pogorszenie jakości wody oraz intensyfikację procesów eutrofizacji. W dobie stale kurczących się zasobów wody pitnej ważne jest podejmowanie zakrojonych na szeroką skalę działań, dzięki którym tej wody będzie więcej i będzie to woda lepszej jakości.

5 Cele Prawa wodnego Wykorzystywanie zasobów wodnych zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Osiągnięcie pełnej zgodności z dyrektywami UE, a w szczególności z Ramową Dyrektywą Wodną, co jest m.in. warunkiem ex-ante wykorzystania środków europejskich. Zabezpieczenie stałych źródeł finansowania gospodarki wodnej, zgodnie z zasadą zwrotu kosztu usług wodnych. Systematyczna poprawa bezpieczeństwa związanego z wodą (powódź, susza, zasoby i jakość wód). Sprawne i racjonalne zarządzanie gospodarką wodną.

6 Prawo Wodne Ustanowiono ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej. Powołano Państwowe Gospodarstwo,,Wody Polskie. Wody Polskie wykonują w imieniu Skarbu Państwa uprawnienia właścicielskie w stosunku do wód i nieruchomości związanych z wodami, stanowiących własność Skarbu Państwa. Jednocześnie poszczególne jednostki organizacyjne Wód Polskich (dyrektorzy RZGW, dyrektorzy zarządów zlewni oraz kierownicy nadzorów wodnych) stanowią pion administracji publicznej orzekający w sprawach gospodarki wodnej poprzez wydawanie m.in. pozwoleń wodnoprawnych. Przekazano kompetencje w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, ministrowi właściwemu do spraw gospodarowania wodami.

7 Prawo Wodne Zmiana systemowa finansowania gospodarki wodnej. Wprowadzono pojęcie usług wodnych. Usługi wodne (usługi przekraczającego zakres zwykłego lub powszechnego korzystania z wód) to m.in.: pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych; wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi; wprowadzanie wód opadowych i roztopowych do wód.

8 Prawo Wodne Wprowadzono opłaty za usługi wodne: stałe i zmienne. Opłata stała za pobór wód uzależniona jest od określonego w pozwoleniu wodnoprawnym albo pozwoleniu zintegrowanym maksymalnego poboru wód. Opłatę zmienną za pobór wód ustala się jako iloczyn jednostkowej stawki opłaty i ilości pobranych wód, wyrażonej w metrach sześciennych. PGW Wody Polskie przekazuje informacje o wysokości opłat i sposobie ich naliczenia. Opłaty za pobór wód: w całości przekazywane do Wód Polskich, Opłaty za odprowadzanie ścieków: NFOŚiGW 90% Wody Polskie 10%

9 Prawo wodne Wody opadowe lub roztopowe = Wody będące skutkiem opadów atmosferycznych (art. 16 pkt 69 Ustawy)

10 Wody opadowe i roztopowe, a nowe regulacje prawne W wyniku wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo Wodne zmianie uległy m.in. przepisy ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Na mocy art. 494 PW doszło do wyłączenia z zakresu definicji ścieków, wód opadowych i roztopowych. W odniesieniu do deszczówki - usługą wodną jest odprowadzanie do wód lub do urządzeń wodnych - wód opadowych lub roztopowych, ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służące do odprowadzania opadów atmosferycznych albo w systemy kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast; Co istotne, już dzień po ogłoszeniu nowego Prawa Wodnego, czyli w dniu 24 sierpnia 2017 r. zaczęła obowiązywać na gruncie UZZW nowa definicja ścieków. (art. 574 PW)

11 Za odprowadzanie do wód, wód opadowych i roztopowych, Prawo wodne wprowadza opłatę stałą i zmienną. Wysokość opłaty stałej ustala się jako iloczyn jednostkowej stawki opłaty, czasu wyrażonego w dniach i określonej w pozwoleniu wodnoprawnym maksymalnej ilości wód, wyrażonej w m3/s, odprowadzanych do wód. Wysokość opłaty zmiennej ustala się jako iloczyn jednostkowej stawki opłaty, ilości odprowadzanych wód (m3/s) i czasu wyrażonego w latach, z uwzględnieniem istnienia urządzeń do retencjonowania wody z terenów uszczelnionych oraz ich pojemności. Wprowadzono opłaty za utraconą retencję na obszarach nie ujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej.

12 Nowe regulacje prawne, a przedsiębiorstwa wod-kan Pojawiła się wątpliwość, czy przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne może w ogóle, w aktualnym stanie prawnym, prowadzić działalność w zakresie świadczenia usług polegających na odprowadzaniu wód opadowych lub roztopowych? Przedmiotem działalności przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego jest m.in. zbiorowe odprowadzanie ścieków, czyli działalność polegającą na odprowadzaniu i oczyszczaniu ścieków. W rezultacie wyłączenie wód opadowych i roztopowych z zakresu definicji ścieków, wskazana działalność została wyłączona spod reżimu UZZW. Konkluzja: zmiana ta powoduje jedynie tyle, że tego rodzaju usługa została wyłączona spod zakresu pojęcia zbiorowego odprowadzania ścieków.

13 Nowe regulacje prawne, a przedsiębiorstwa wod-kan Zmiana definicji ścieków na gruncie UZZW nie wpłynęła w sposób bezpośredni na dalsze obowiązywanie umów pomiędzy przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnych a odbiorcami usług, których przedmiotem jest odprowadzanie wód opadowych lub roztopowych. W związku z wejściem w życie omawianych zmian konieczne jest jednak dokonanie zmian, które dostosują obowiązujące umowy do aktualnego stanu prawnego. Jako podstawę prawną do realizacji usługi, można stosować ogólne przepisy Kodeksu cywilnego.

14 Nowe regulacje prawne, a przedsiębiorstwa wod-kan Wg IGWP modelem uregulowania tych relacji winno być dążenie operatora systemu kanalizacji deszczowej do zawarcia z odbiorcami, cywilnoprawnych umów (art.750 KC) regulujących kwestię odprowadzania wód opadowych lub roztopowych i opłat za usługę.

15 Drugi z możliwych sposobów uregulowania tej problematyki tj. wariant administracyjnoprawny. Zakłada on wykorzystanie kompetencji uchwałodawczych rady gminy w celu ustalenia wysokości tego rodzaju opłat z pominięciem taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków. (ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym; ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej). Oba wyżej wymienione akty prawne zawierają przepisy dające radom gmin kompetencje do uregulowania w drodze uchwał zasad korzystania z określonej infrastruktury należącej do gminy lub świadczenia usług użyteczności publicznej.

16 Ewentualne wykorzystanie tego modelu wiąże się z dużo większym wyzwaniem organizacyjnym, do jego wdrożenia wymagane jest bowiem zaangażowania organów gminy i uzyskania poparcia rady gminy, co do proponowanej wysokości opłat. Należy podkreślić, że ewentualnie przyjęcie przez radę gminy omawianej uchwały ustalającej zasady odpłatności za usługę odprowadzania wód opadowych lub roztopowych do systemu kanalizacji deszczowej nie wyłącza konieczności zawarcia przez operatora systemu, indywidualnych umów z odbiorcami takiej usługi. Zindywidualizowane stosunki prawne pomiędzy operatorem systemu kanalizacji deszczowej a odbiorcami usług powinny również w tym modelu, opierać się na odpowiednich umowach, szczegółowo określających prawa i obowiązki stron oraz odwołujących się właśnie do postanowić omawianej uchwały

17 Przedsiębiorstwa wod-kan w obliczu zmian stanu prawnego - podsumowanie Zmiana definicji ścieków zawartej w art. 2 pkt 8,UZZW, pozostaje bez wpływu na fakt obowiązywania umów dotyczących usługi odprowadzania wód opadowych lub roztopowych zawartych na gruncie starego stanu prawnego. Omawiana zmiana stanu prawnego uzasadnia podjęcie przez operatorów systemów kanalizacji deszczowej działań mających na celu dostosowanie postanowień dotychczas obwiązujących umów do nowych uwarunkowań prawnych. Wprowadzane zmiany muszą dotyczyć podstawy prawnej i przede wszystkim, sposobu obliczania opłaty ponoszonej przez odbiorców usług, z racji na niemożność dalszego odwoływania się do stawek ustalonych na mocy taryf.

18 Przedsiębiorstwa wod-kan w obliczu zmian stanu prawnego W zależności od wybranego modelu regulowania systemu opłat niezbędne jest przystąpienie do prac nad wzorcem umownym (regulaminem, instrukcją świadczenia usług), w przypadku korzystania z regulacji cywilnoprawnych, bądź podjęcie działań zmierzających do przyjęcia przez radę gminy uchwały, tak,aby sposób obliczania opłaty dla wszystkich odbiorców w dalszym ciągu uregulowany był w jednym dokumencie. Konieczne, w kontekście wejścia w życie nowego systemu opłat za usługi wodne, będzie także ponowne skalkulowanie wysokości opłaty nakładanej na odbiorców usług. Gro opłaty za odprowadzanie wód opadowych i roztopowych reguluje sama ustawa, gdyż to ona określa stawki opłaty stałej i zmiennej.

19 Dziękuję za uwagę