Promieniowanie jonizujące i niejonizujące Promieniowanie tak, ale Jerzy Kierzkowski
Rodzaje oddziaływania Promieniowanie jonizujące Promieniowanie niejonizujące - promieniowanie elektromagnetyczne (mikrofale, ultrafiolet, itd..) - promieniowanie wysokiej częstotliwo stotliwości (radio, TV, telefony komórkowe, itd.) - pola magnetyczne (linie wysokiego napięcia)
Promieniowanie jonizujące Promieniowanie jonizujące w wysokich dawkach powoduje u ludzi nowotwory złośliwe. z Jest tylko kilka typów w nowotworów w których nie wiązano zano nigdy z promieniowaniem jonizującym. IARC (International( Agency for Research on Cancer) zaliczyła a ostatnio promieniowanie Roentgena, gama, oraz neutrony do ludzkich karcynogenów (gr 1). Promieniowanie w niskich dawkach może e wywoływa ywać mutacje zwiększaj kszające ryzyko rozwoju nowotworów. w.
Promieniowanie jonizujące Głównym źródłem promieniowania oddziałuj ującego na populacje ludzką jest naturalne tło t o radiacyjne zarówno ziemskie jak i kosmiczne. Promieniowania stworzone przez człowieka (próbne wybuchy nuklearne w atmosferze, katastrofy elektrowni jądrowych) j sąs źródłem niewielkiej ekspozycji.
Wiele dowodów oddziaływania promieniowania jonizującego na ludzi uzyskano na podstawie obserwacji ludzi, którzy przeżyli wybuch bomby atomowej w Hiroszimie i Nagasaki awaria elektrowni atomowej w Czarnobylu w 1986 roku Jod a rak tarczycy radioaktywny izotop jodu (promieniowanie γ) promieniowanie jonizujące jest jedyną ustaloną przyczyną raka tarczycy
Promieniowanie jonizujące Analiza wyników w badań wykazała a ze raka tarczycy indukuje nawet krótkotrwa tkotrwałe e działanie anie niskich dawek promieniowania gamma dzieciństwie, natomiast rzadko rozwija się w przypadku ekspozycji w okresie życia dorosłego. Główne obawy wiążą ążą się w związk zków w z wykorzystywaniem promieniowania jonizującego w medycynie, wiąż ąże e się to z użyciem u radioaktywnego izotopu jodu. Ale prawie wszyscy leczeni radioaktywnym izotopem to dorośli.
Promieniowanie jonizujące W przypadku mammografii pacjentka podczas badania otrzymuje średnio 3 mgy. W badaniach prowadzonych w Szwecji na kobietach w wieku 50-69 lat stwierdzono ze dzięki przesiewowym badaniom mammograficznym zmniejszyła a się umieralności z powodu raka piersi o 25% co oznacza uratowanie 560 osób. Natomiast dawka zaabsorbowana będzie przyczyną 1-55 zgonów w na 100000 z powodu raka sutka.
Promieniowanie jonizujące Komitet Naukowy ONZ ds. Skutków w Promieniowania Jądrowego drowego szacuje że e ryzyko zgonu z powodu nowotworu po ekspozycji na ostrą dawkę 1000 msv wynosi dla kobiet 13% dla mężm ężczyzn 9%. W przypadku wydłużonych ekspozycji ryzyko spada o 50%. Średnia roczna dawka skuteczna wynosi 2,4 msv. Promieniowanie związane zane z diagnostyką ma znaczenie w grupach podawanych badaniom nie zależnie czy jest to CT, czy mammografia profilaktyczna.
Promieniowanie jonizujące Radon a nowotwory złośliwez Naturalny gaz szlachetny radon 222 powstaje w wyniku rozpadu w skorupie ziemskiej. Wdychanie tego gazu produktów w jego rozpadu powoduje ekspozycje komórek nabłonka dróg oddechowych na promieniowanie jonizujące szczególnie cząstek alfa.
Promieniowanie jonizujące Badania na górnikach g zawodowo narażonych na wysokie stęż ężenia radonu w powietrzu dostarczyły dowodów w na stwierdzenie radon wywołuje raka płuca, p jest to druga po paleniu papierosów w najważniejsza niejsza przyczyna zachorowalności ci na raka płuca. p Radon jest także e obecny pomieszczeniach zamkniętych, szczególnie w domach mieszkalnych gdzie głównym g wnym źródłem jest gleba niekiedy równier wnież materiały budowlane czasami źródłem radonu może e być woda. Nowo budowane domy można zabezpieczyć przed nadmiernym stęż ężeniem radonu, w budynkach istniejących jest to nie możliwe.
Promieniowanie jonizujące Promieniowanie kosmiczne a nowotwory złośliwez Prowadzone w ostatnim czasie badania na temat zapadalności i umieralności na choroby nowotworowe wśród d pilotów, oraz załóg g samolotów w przyniosły następuj pujące wyniki typowa roczna dawka dla pilota pasażerskich samolotów w wynosi 3-63 6 msv, piloci w lotach polarnych otrzymują dawkę do 9 msv. Średnia dawka w ciągu całego życia wynosiła a około o 100 msv. Zapadalność nie była a wyższa niż w przypadku ogólnej populacji. Zauważono tylko nieznacznie zwiększone ryzyko zachorowalności ci na raka sutka, raka skóry oraz czerniaka.
Promieniowanie jonizujące Przeważaj ająca większo kszość danych nie wykazuje aby promieniowanie kosmiczne miało o w znaczący cy sposób b wpływa ywać niekorzystnie na zdrowie. Dlatego też nie ma potrzeby podejmowania w tym względzie szczególnych środków ostrożno ności.
Promieniowanie jonizujące Populacje zamieszkujące w pobliżu u obiektów nuklearnych. W ostatnim czasie prowadzone jest wiele badań na temat zachorowalności ci wśród w d mieszkańców w tych terenów. W okolicy kombinatu atomowego Majak w Rosji stwierdzono zwiększon kszoną zapadalność na nowotwory z powodu ciekłych radioaktywnych odpadów w wpuszczanych do rzeki Tiecza,, trudno jednak opisać to zjawisko ilościowo. Można powiedzieć ze poza powyższym wyjątkiem nie obserwuje się zwiększonej zachorowalności ci na nowotwory u dorosłych w tych rejonach.
PROMIENIOWANIE Źródła linie wysokiego napięcia promieniowanie słoneczne urządzenia elektryczne telefony komórkowe NIEJONIZUJĄCE
Promieniowanie niejonizujące Oddziaływanie promieniowanie niejonizującego pochodzącego cego z telefonów w komórkowych, linii wysokiego napięcia, urządze dzeń elektrycznych czy też promieniowanie słoneczne s coraz częś ęściej jest problemem badawczym. Międzynarodow dzynarodową Komisja ds. Ochrony przed Promieniowaniem Niejonizującym (ICNIRP) wydała a zalecenia ograniczające ce ekspozycję.
Promieniowanie niejonizujące Linie energetyczne Linie energetyczne wytwarzające pole elektromagnetyczne o bardzo niskiej częstotliwo stotliwości w zakresie 50-60 Hz. Pole to nie przenika do pomieszczeń zamkniętych natomiast pole magnetyczne w odległości około o 50 m od linii elektrycznej, zależnie od napięcia i konfiguracji linii przesyłowych, przenikają przez większo kszość materiałów w i sąs źródłem dodatkowej ekspozycji przewyższaj szające tło t o magnetyczne. Badania wpływu takiego promieniowania niejonizującego oceniano w badaniach epidemiologicznych przez ostatnie 20 lat.
Promieniowanie niejonizujące Pierwsze opublikowane w 1979 roku pokazały y 1,7-2 krotny wzrost zachorowań na białaczk aczkę wieku dziecięcego cego w wyjątkowo rzadko spotykanych polach magnetycznych powyżej 0,3-0,4 0,4μT. Na podstawie badań na dużych grupach chorych na nowotwory złośliwe z wśród w d chorych mieszkających w pobliżu u linii energetycznych wydaje się że e nie ma zwiększonego ryzyka zachorowań na nowotwory złośliwe wśród w d dorosłych, jednakże e niektóre badania narażeń zawodowych sugerują związek zek pomiędzy zachorowaniem na niektóre nowotwory a ekspozycją na pole magnetyczne.
Promieniowanie niejonizujące Pola magnetyczne o niskiej częstotliwo stotliwości zostały y zaklasyfikowanie przez IARC do grupy czynników w o możliwym działaniu aniu rakotwórczym rczym dla ludzi ( grupa 2B). Pola elektryczne o niskiej częstotliwo stotliwości zostały uznane za nierakotwórcze rcze (grupa 3). Klasyfikacja ta nie bierze pod uwagę nasilenia ryzyka wobec poszczególnych osób, ani też ryzyka poszczególnej populacji.
Promieniowanie niejonizujące Telefony komórkowe a nowotwory złośliwez Lawinowy wzrost użytkowniku ytkowników w telefonów w komórkowych powoduje wiele kontrowersji. Telefony komórkowe podobnie jak kuchnie mikrofalowe, radary, kable energetyczne emitują promieniowanie niejonizujące. Sygnały y mają częstotliwo stotliwość fal radiowych od 450-2200 MHz w zakresie mikrofal spektrum elektromagnetycznego. Obszerny przegląd d badań autorstwa Boice i MacLaughlina opublikowany przez Szwedzki Urząd d Ochrony Radiologicznej na podstawie 9 wiodących badań stwierdzili ze nie ma znaczącego cego związku zku pomiędzy guzami mózgu m a użytkowaniem telefonów w komórkowych, niezależnie od czasu użytkowania u i typu telefonu.
Posumowanie Stosuj się do przepisów związanych z zapobieganiem ekspozycji na karcynogeny. Przestrzegaj krajowych zaleceń ośrodków ochrony radiologicznej
1. Ekspozycja zawodowa Najczęstsze nowotwory: Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na nowotwór występujące w miejscu pracy PŁUCA SKÓRY PĘCHERZA MOCZOWEGO JAMY NOSA Pracodawca: opracowanie instrukcji BHP Pracownik: ścisłe przestrzeganie przepisów BHP w miejscu pracy ok. 5 % zachorowań na nowotwory
2. Ekspozycja środowiskowa RAK PŁUCA czynniki środowiskowe, na które nie mamy bezpośredniego wpływu BIAŁACZKA NOWOTWORY SKÓRY Czynniki rakotwórcze rcze zanieczyszczenia powietrza i wody pitnej, bierne palenie, substancje chemiczne emitowane przez przemysł, skażenia pożywienia (pestycydy, estrogeny czy dioksyny) 22
PROMIENIOWANIE JONIZUJĄCE promienie Roentgena które mają zastosowanie w medycynie (zdjęcia rtg, mammografia, CT) Leczenie nowotworów ok. 1 % zachorowań na nowotwory
Dziękuje za uwagę