Wioletta Buczak-Zeuschner. Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Lublinie

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wioletta Buczak-Zeuschner. Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Lublinie"

Transkrypt

1 Choroby zawodowe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy uznanych za rakotwórcze u ludzi w aspekcie zmian wykazów substancji, mieszanin, czynników i procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy Wioletta Buczak-Zeuschner Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Lublinie 1

2 Obowiązujące akty prawne regulujące tematykę rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych Choroba zawodowa to pojęcie medyczno-prawne ustalenie, że chorobę zawodową stanowią skutki biologiczne działania czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy lub sposób wykonywania pracy występowanie schorzenia w wykazie chorób zawodowych wymienionych w rozporządzeniu dot. chorób zawodowych Za chorobę zawodową uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych "narażeniem zawodowym"

3 Choroby nowotworowe Wykaz chorób zawodowych - załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie chorób zawodowych Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za rakotwórcze u ludzi: rak płuca, rak oskrzela, międzybłoniak opłucnej albo otrzewnej, nowotwór układu krwiotwórczego, nowotwór skóry, nowotwór pęcherza moczowego, nowotwór wątroby, rak krtani, nowotwór nosa i zatok przynosowych, nowotwory wywołane działaniem promieniowania jonizującego z prawdopodobieństwem indukcji przekraczającym 10 % Powstawanie chorób nowotworowych jest uwarunkowane działaniem wielu czynników zewnętrznych występujących w środowisku bytowania i w środowisku pracy (natury chemicznej, fizycznej i biologicznej), jak i czynników wewnątrzustrojowych związanych z biologią i biochemią komórek oraz przebiegiem procesów życiowych

4 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 roku w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy ROK 2012 SUBSTANCJE CHEMICZNE MIESZANINY Zawierające co najmniej 1 substancje w stężeniach powodujących zaklasyfikowanie całej mieszaniny jako rakotwórczej lub mutagennej (kategoria 1A lub 1B albo 1 lub 2)

5 PROCESY TECHNOLOGICZNE Produkcja auraminy. Procesy technologiczne związane z narażeniem na działanie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, obecnych w sadzy węglowej, smołach węglowych i pakach węgłowych. Procesy technologiczne związane z narażeniem na działanie pyłów, dymów i aerozoli tworzących się podczas rafinacji niklu i jego związków. Produkcja alkoholu izopropylowego metodą mocnych kwasów. Prace związane z narażeniem na pył drewna twardego. CZYNNIKI FIZYCZNE Promieniowanie jonizujące

6 WYKAZ SUBSTANCJI CHEMICZNYCH O DZIAŁANIU RAKOTWÓRCZYM LUB MUTAGENNYM Substancje chemiczne zaklasyfikowanych jako rakotwórcze lub mutagenne: kategorii 1A i 1B zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniającym i uchylającym dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE kategorii 1 i 2 zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 19 ust. 5 ustawy z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach

7 KLASYFIKACJA Według dyrektywy 67/548/EWG Według rozporządzenia CLP KATEGORIE ZAGROŻENIA - substancje rakotwórcze KATEGORIA 1, 2,3 KLASY ZAGROŻENIA - rakotwórczość KATEGORIE 1A,1B, 2!

8 KLASYFIKACJA SUBSTANCJI RAKOTWÓRCZYCH WG DYREKTYWY 67/548/EWG RAKOTWÓRCZE KATEGORII 1 i 2 R45 może powodować raka R49 może powodować raka w następstwie narażenia droga oddechową RAKOTWÓRCZE KATEGORII 3 R40 ograniczone dowody działania rakotwórczego Toksyczny Szkodliwy

9 KLASYFIKACJA SUBSTANCJI RAKOTWÓRCZYCH WG DYREKTYWY 67/548/EWG kategoria 1 Substancje o udowodnionym działaniu rakotwórczym na człowieka. Są to substancje, dla których istnieją wystarczające dowody wskazujące na związek przyczynowy pomiędzy narażeniem człowieka na tę substancję a powstaniem raka kategoria 2 Substancje, które rozpatruje się jako rakotwórcze dla człowieka. Są to substancje, dla których istnieją wystarczające dowody pozwalające na przyjęcie założenia, że narażenie człowieka na te substancje może w rezultacie prowadzić do powstania raka. Na przyjęcie takiego założenia pozwalają dane uzyskane na podstawie: a) odpowiednich, długoterminowych doświadczeń na zwierzętach, b) innych istotnych informacji wskazujących, że narażenie człowieka na te substancje może w rezultacie prowadzić do powstania raka

10 KLASYFIKACJA SUBSTANCJI RAKOTWÓRCZYCH WG ROZPORZĄDZENIA 1272/2008 KLASA ZAGROŻENIA RAKOTÓRCZOŚĆ 1A, 1B H350 - może powodować raka Niebezpieczeństwo KLASA ZAGROŻENIA RAKOTÓRCZOŚĆ 2 H351 podejrzewa się, że powoduje raka! Uwaga

11 KLASYFIKACJA SUBSTANCJI RAKOTWÓRCZYCH WG ROZPORZĄDZENIA 1272/2008 Substancje, co do których wiadomo lub istnieje domniemanie, że są rakotwórcze dla człowieka Substancję klasyfikuje się jako rakotwórczą kategorii 1 na podstawie danych epidemiologicznych lub wyników badań przeprowadzonych na zwierzętach kategoria 1A, jeżeli ma potencjalne działanie rakotwórcze dla ludzi, przy czym dowody przemawiające za daną klasyfikacją opierają się przede wszystkim na danych dotyczących ludzi kategoria 1B, zakładając, że ma potencjalne działanie rakotwórcze dla ludzi, przy czym klasyfikacja opiera się na badaniach przeprowadzonych na zwierzętach

12 KLASYFIKACJA SUBSTANCJI RAKOTWÓRCZYCH WG DYREKTYWY 67/548/EWG i WG ROZPORZĄDZENIA 1272/2008, GHS DYREKTYWA 67/548/EWG KATEGORIA 1 KATEGORIA 2 KATEGORIA 3 ROZPORZĄDZENIE 1272, GHS KATEGORIA 1A KATEGORIA 1B KATEGORIA 2

13 KRYTERIA ORZECZNICZE PRZY ROZPATRYWANIU ZAWODOWEJ ETLOLOGII NOWOTWORU Przy rozpatrywaniu zawodowej etiologii nowotworu uwzględnia się tylko czynniki zaklasyfikowane do kategorii 1 lub 1A (ocena narażenia zawodowego - potwierdzenie narażenia na czynnik rakotwórczy zakwalifikowany do w/w kategorii) Złośliwy charakter nowotworu (badanie histologiczne) Pierwotna lokalizacja nowotworu Okres latencji Lokalizacja nowotworu Uwzględnienie wpływu pozazawodowych czynników ryzyka (palenie papierosów, nadużywanie alkoholu)

14 Z a g r o ż e n i a KRYTERIA ORZECZNICZE PRZY ROZPATRYWANIU ZAWODOWEJ ETLOLOGII NOWOTWORU - Przykłady - w g R o z p o r z ą d z e n i a C L P, z a ł. V I [ 5 ] Chlorek winylu- monomer chlorku winylu Stosowany do produkcji polichlorku winylu i kopolimerów winylowych Lokalizacja nowotworów- wątroba (typowy nowotwór- naczyniako - mięsak wątroby) Okres latencji długi około lat Związki chromu sześciowartościowego- (chromiany, dichromiany i tritlenek chromu) Zastosowanie- farby, pigmenty, fungicydy, środki konserwujące drewno, inhibitory korozji, procesy galwanizacji. Lokalizacja- nowotwory układu oddechowego (rak płuca, rak nosa i zatok przynosowych) Benzen Jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych rozpuszczalników organicznych. Ze względu na zawartość benzenu w benzynie, spalinach silników samochodowych i dymie tytoniowym istotnym problemem staje się pozazawodowe narażenie na benzen. Lokalizacja nowotworów- Układ krwiotwórczy i chłonny ( głównie białaczki szpikowe, ale również limfatyczne i szpiczak mnogi) Okres latencji dla białaczki benzenowej średnio 11 lat

15 CHOROBY ZAWODOWE W POLSCE W LATACH Choroby zawodowe w Polsce w latach Liczba przypadków 2007 rok Liczba przypadków 2009 rok Liczba przypadków 2011 rok Liczba przypadków 2008 rok Liczba przypadków 2010 rok Liczba przypadków 2012 rok Liczba przypadków 2013 rok

16 NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W POLSCE W LATACH Nowotwory złośliwe w Polsce w latach Liczba przypadków 2007 rok Liczba przypadków 2009 rok Liczba przypadków 2011 rok Liczba przypadków 2008 rok Liczba przypadków 2010 rok Liczba przypadków 2012 rok Liczba przypadków 2013 rok

17 CHOROBY ZAWODOWE W POLSCE W LATACH NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W POLSCE W LATACH rok 2008 rok 2009 rok 2010 rok 2011 rok 2012 rok 2013 rok

18 NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W POLSCE W LATACH wg płci Nowotwory złośliwe w Polsce według płci (61) 72 (80) Opracowania IMP w Łodzi Choroby zawodowe w Polsce.

19 Dziękuję za uwagę

Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Rzeszowie

Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Rzeszowie Ciągłe monitorowanie czynników rakotwórczych i mutagennych występujących w środowisku pracy w ramach sprawowanego nadzoru Państwowej Inspekcji Sanitarnej nad warunkami pracy Agnieszka Rybka, starszy asystent

Bardziej szczegółowo

mgr inż. Katarzyna Konieczko Zakład Bezpieczeństwa Chemicznego IMP Łódź

mgr inż. Katarzyna Konieczko Zakład Bezpieczeństwa Chemicznego IMP Łódź mgr inż. Katarzyna Konieczko Zakład Bezpieczeństwa Chemicznego IMP Łódź Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych

Bardziej szczegółowo

INFORMACJE DOTYCZĄCE PRAC W NARAŻENIU / KONTAKCIE NA CZYNNIK RAKOTWÓRCZY I/LUB MUTAGENNY

INFORMACJE DOTYCZĄCE PRAC W NARAŻENIU / KONTAKCIE NA CZYNNIK RAKOTWÓRCZY I/LUB MUTAGENNY PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W GRODZISKU MAZ. POWIATOWA STACJA SANITARNO - EPIDEMIOLOGICZNA W GRODZISKU MAZ. ul. Żwirki i Wigury 10, 05-825 Grodzisk Mazowiecki, e-mail: grodzisk@psse.waw.pl

Bardziej szczegółowo

Podział i oznakowanie substancji rakotwórczych i mutagennych zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1272/2008 (CLP)

Podział i oznakowanie substancji rakotwórczych i mutagennych zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1272/2008 (CLP) Podział i oznakowanie substancji rakotwórczych i mutagennych zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1272/2008 (CLP) Materiał opracowany przez Oddział Higieny Pracy Działu Nadzoru Sanitarnego Wojewódzkiej Stacji

Bardziej szczegółowo

Substancje rakotwórcze i mutagenne w środowisku pracy

Substancje rakotwórcze i mutagenne w środowisku pracy Substancje rakotwórcze i mutagenne w środowisku pracy dr Jolanta Skowroń Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy Sekretarz Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN DZIAŁALNOŚĆ MIĘDZYRESORTOWEJ

Bardziej szczegółowo

z dnia 1 grudnia 2004 r.

z dnia 1 grudnia 2004 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz. U.

Bardziej szczegółowo

Wpływ zanieczyszczenia powietrza benzenem na występowanie niektórych nowotworów złośliwych w powiecie kędzierzyńsko-kozielskim

Wpływ zanieczyszczenia powietrza benzenem na występowanie niektórych nowotworów złośliwych w powiecie kędzierzyńsko-kozielskim Wpływ zanieczyszczenia powietrza benzenem na występowanie niektórych nowotworów złośliwych w powiecie kędzierzyńsko-kozielskim Kędzierzyn-Koźle, 20 września 2012 Wojciech Redelbach C6H6 + KK = CA? Benzen

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA. z dnia 24 lipca 2012 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA. z dnia 24 lipca 2012 r. R120890 1 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku

Bardziej szczegółowo

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 października 2018 r. II OSK 2454/16 Definicja choroby zawodowej.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 października 2018 r. II OSK 2454/16 Definicja choroby zawodowej. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 października 2018 r. II OSK 2454/16 Definicja choroby zawodowej. Status: orzeczenie prawomocne TEZA aktualna Art. 235(1) k.p. wprowadza dla

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 24 lipca 2012 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 24 lipca 2012 r. Dz.U.2012.890 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWE OBOWIĄZKI PRACODAWCY W ZAKRESIE WYSTĘPOWANIA CZYNNIKÓW RAKOTWÓRCZYCH I/LUB MUTAGENNYCH W ŚRODOWISKU PRACY

PODSTAWOWE OBOWIĄZKI PRACODAWCY W ZAKRESIE WYSTĘPOWANIA CZYNNIKÓW RAKOTWÓRCZYCH I/LUB MUTAGENNYCH W ŚRODOWISKU PRACY PRACE NAUKOWE Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie Technika, Informatyka, Inżynieria Bezpieczeństwa 2016, t. IV, s. 77 85 http://dx.doi.org/10.16926/tiib.2016.04.07 Anna Caban 1, Paweł Stradomski

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 3 sierpnia 2012 r. Poz. 890 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 24 lipca 2012 r.

Warszawa, dnia 3 sierpnia 2012 r. Poz. 890 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 24 lipca 2012 r. DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 3 sierpnia 2012 r. Poz. 890 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników

Bardziej szczegółowo

ZALECENIA DLA PRACODAWCÓW I SŁUŻB KONTROLNYCH

ZALECENIA DLA PRACODAWCÓW I SŁUŻB KONTROLNYCH ZALECENIA DLA PRACODAWCÓW I SŁUŻB KONTROLNYCH Najczęściej zadawane pytania 1. Jak interpretować pojęcie KONTAKT NARAŻENIE? Instytut Medycyny Pracy w Łodzi stoi na stanowisku, że: Przez prace w kontakcie

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 27 lipca 2016 r. Poz OBWIESZCZENIE MINISTRA ZDROWIA. z dnia 11 lipca 2016 r.

Warszawa, dnia 27 lipca 2016 r. Poz OBWIESZCZENIE MINISTRA ZDROWIA. z dnia 11 lipca 2016 r. DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 27 lipca 2016 r. Poz. 1117 OBWIESZCZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 11 lipca 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra

Bardziej szczegółowo

DYREKTYWA RADY 97/42/WE. z dnia 27 czerwca 1997 r.

DYREKTYWA RADY 97/42/WE. z dnia 27 czerwca 1997 r. DYREKTYWA RADY 97/42/WE z dnia 27 czerwca 1997 r. po raz pierwszy zmieniająca dyrektywę 90/394/EWG w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych

Bardziej szczegółowo

substancjami/mieszaninami niebezpiecznymi. Do środków niebezpiecznych należą:

substancjami/mieszaninami niebezpiecznymi. Do środków niebezpiecznych należą: W ustawie o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (Dz.U. z 2011 r. nr 63 poz. 322) zgodnie z art. 4 ust. 1 substancje i mieszaniny niebezpieczne to takie substancje i mieszaniny, które zaklasyfikowane

Bardziej szczegółowo

Czynniki chemiczne rakotwórcze

Czynniki chemiczne rakotwórcze Czynniki chemiczne rakotwórcze Materiał szkoleniowo- dydaktyczny opracowała: Magdalena Kozik - starszy specjalista ds. BHP Czynniki chemiczne to pierwiastki chemiczne i ich związki w takim stanie, w jakim

Bardziej szczegółowo

mgr inż. Katarzyna Konieczko Zakład Bezpieczeństwa Chemicznego IMP Łódź

mgr inż. Katarzyna Konieczko Zakład Bezpieczeństwa Chemicznego IMP Łódź mgr inż. Katarzyna Konieczko Zakład Bezpieczeństwa Chemicznego IMP Łódź I. Chemiczne substancje rakotwórcze lub mutagenne Liczba osób narażonych na substancje chemiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym

Bardziej szczegółowo

Rozporządzenie CLP. Dr inż. Monika Wasiak-Gromek

Rozporządzenie CLP. Dr inż. Monika Wasiak-Gromek Rozporządzenie CLP Dr inż. Monika Wasiak-Gromek Title Rozporządzenie of the presentation CLP Date 23.04.13 # 2 Rozporządzenie CLP System GHS wdrożony został rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady

Bardziej szczegółowo

ZALECENIA DLA PRACODAWCÓW I SŁUŻB KONTROLNYCH

ZALECENIA DLA PRACODAWCÓW I SŁUŻB KONTROLNYCH ZALECENIA DLA PRACODAWCÓW I SŁUŻB KONTROLNYCH Najczęściej zadawane pytania 1. Jak interpretować pojęcie KONTAKT NARAŻENIE? Instytut Medycyny Pracy w Łodzi stoi na stanowisku, że: Przez prace w kontakcie

Bardziej szczegółowo

Niedopuszczalne jest stosowanie materiałów i procesów technologicznych bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i

Niedopuszczalne jest stosowanie materiałów i procesów technologicznych bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i Studia Podyplomowe EFEKTYWNE UŻYTKOWANIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ w ramach projektu Śląsko-Małopolskie Centrum Kompetencji Zarządzania Energią Bezpieczeństwo i higiena pracy w energetyce Cz. 3 Jacek Przędzik

Bardziej szczegółowo

CHOROBY ZAWODOWE NIEBEZPIECZEŃSTWO W PRACY XXI WIEKU

CHOROBY ZAWODOWE NIEBEZPIECZEŃSTWO W PRACY XXI WIEKU CHOROBY ZAWODOWE NIEBEZPIECZEŃSTWO W PRACY XXI WIEKU Według Kodeksu Pracy (Art. 235) za chorobę zawodową uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy

Bardziej szczegółowo

Działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie oceny zagrożenia i ryzyka zawodowego pracowników narażonych na benzen.

Działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie oceny zagrożenia i ryzyka zawodowego pracowników narażonych na benzen. Działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie oceny zagrożenia i ryzyka zawodowego pracowników narażonych na benzen. Monika Bobkiewicz Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Opolu Podstawa

Bardziej szczegółowo

UNIA EUROPEJSKA PARLAMENT EUROPEJSKI

UNIA EUROPEJSKA PARLAMENT EUROPEJSKI UNIA EUROPEJSKA PARLAMENT EUROPEJSKI RADA Bruksela, 11 listopada 2008 r. (OR. en) 2007/0121 (COD) PE-CONS 3671/08 ADD 6 COMPET 306 ENV 538 CHIMIE 49 MI 293 ENT 213 CODEC 1079 AKTY PRAWODAWCZE I INNE INSTRUMENTY

Bardziej szczegółowo

SZKOLENIE BHP PIKTOGRAMY

SZKOLENIE BHP PIKTOGRAMY SZKOLENIE BHP PIKTOGRAMY dr inż. Joanna Zembrzuska Instytut Chemii i Elektrochemii Technicznej Zakład Chemii Ogólnej i Analitycznej Tel. 665 20 15 Pok. 105A lub 0.009A Joanna.Zembrzuska@put.poznan.pl Oznaczenia

Bardziej szczegółowo

ZWIĄZKI REHABILITACJI I PROFILAKTYKI CZY MOŻNA ZAPOBIEGAĆ RAKOWI CZYLI SŁÓW KILKA O PREWENCJI PIERWOTNEJ I WTÓRNEJ

ZWIĄZKI REHABILITACJI I PROFILAKTYKI CZY MOŻNA ZAPOBIEGAĆ RAKOWI CZYLI SŁÓW KILKA O PREWENCJI PIERWOTNEJ I WTÓRNEJ ZWIĄZKI REHABILITACJI I PROFILAKTYKI CZY MOŻNA ZAPOBIEGAĆ RAKOWI CZYLI SŁÓW KILKA O PREWENCJI PIERWOTNEJ I WTÓRNEJ CELE ZADANIA REHABILITACJA PROFILAKTYKA METODY ŚRODKI WPŁYW RÓŻNYCH CZYNNIKÓW NA ZDROWIE

Bardziej szczegółowo

Wykaz czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym:

Wykaz czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym: Zgodnie z 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24.07.2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym

Bardziej szczegółowo

Nowotwory złośliwe u dzieci w 2005 roku

Nowotwory złośliwe u dzieci w 2005 roku Nowotwory złośliwe u dzieci w 2005 roku Urszula Wojciechowska, Joanna Didkowska Zakład Epidemiologii i Prewencji Nowotworów, Centrum Onkologii - Instytut, Warszawa Krajowy Rejestr Nowotworów Niniejsze

Bardziej szczegółowo

tj. z dnia 18 maja 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 736)

tj. z dnia 18 maja 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 736) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie wykazu chorób, z tytułu których funkcjonariuszowi Służby Więziennej przysługuje jednorazowe odszkodowanie z dnia 11 sierpnia 2010 r. (Dz.U. Nr 147, poz.

Bardziej szczegółowo

Nowotwory złośliwe u dzieci w 2006 roku

Nowotwory złośliwe u dzieci w 2006 roku Nowotwory złośliwe u dzieci w 2006 roku Joanna Didkowska, Urszula Wojciechowska, Zakład Epidemiologii i Prewencji Nowotworów, Centrum Onkologii Instytut, Warszawa Krajowy Rejestr Nowotworów Niniejsze opracowanie

Bardziej szczegółowo

OGRANICZENIA STOSOWANIA I PRODUKCJI CHEMIKALIÓW. inż. Andrzej Pieńkowski

OGRANICZENIA STOSOWANIA I PRODUKCJI CHEMIKALIÓW. inż. Andrzej Pieńkowski OGRANICZENIA STOSOWANIA I PRODUKCJI CHEMIKALIÓW inż. Andrzej Pieńkowski 1 Ograniczenia w produkcji, obrocie czy stosowaniu występują przede wszystkim na podstawie: - zał. XVII Reach - zał. XIV Reach -

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI Wykaz chorób, z tytułu których funkcjonariuszowi Służby Więziennej przysługuje jednorazowe odszkodowanie. Dz.U.2010.147.989 z dnia 2010.08.12 Status: Akt obowiązujący Wersja od: 27 października 2015 r.

Bardziej szczegółowo

Nadzór nad pracowniami chemicznymi w szkołach. Oddział Higieny Dzieci i Młodzieży Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Opolu

Nadzór nad pracowniami chemicznymi w szkołach. Oddział Higieny Dzieci i Młodzieży Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Opolu Nadzór nad pracowniami chemicznymi w szkołach Uregulowania prawne: - Ustawa z dnia 25.02.2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (t. j. Dz. U. 2018, poz. 143) - Ustawa z dnia 26.06.1974 r.

Bardziej szczegółowo

INFORMACJE DOTYCZĄCE PRAC W KONTAKCIE Z AZBESTEM

INFORMACJE DOTYCZĄCE PRAC W KONTAKCIE Z AZBESTEM PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W GRODZISKU MAZ. POWIATOWA STACJA SANITARNO - EPIDEMIOLOGICZNA W GRODZISKU MAZ. ul. Żwirki i Wigury 10, 05-825 Grodzisk Mazowiecki, e-mail: grodzisk@psse.waw.pl

Bardziej szczegółowo

WZÓR 01. Patrz rozporządzenie 1272/2008 CLP tab. 3.1 https://clp.gov.pl/clp/pl/akty-prawne/

WZÓR 01. Patrz rozporządzenie 1272/2008 CLP tab. 3.1 https://clp.gov.pl/clp/pl/akty-prawne/ WZÓR 01 Jako przykład wybrano Galwanizernię. Firma zatrudnia łącznie 10 ludzi, ale kontakt z czynnikiem rakotwórczym / mutagennym ma tylko 2 pracowników (2 panów). Są oni zatrudnieni na stanowiskach pracy

Bardziej szczegółowo

Gliwice 16.12.2010 r. Szanowni Klienci

Gliwice 16.12.2010 r. Szanowni Klienci Gliwice 16.12.2010 r. Szanowni Klienci Od dnia 1 grudnia 2010 roku firma POCH S.A. wprowadziła: 1. Nowe zasady klasyfikacji i oznakowania substancji i mieszanin chemicznych zgodnie z wymogami Rozporządzenia

Bardziej szczegółowo

6) pylica talkowa nie można określić 7) pylica grafitowa nie można określić 8) pylice wywoływane pyłami metali nie można określić

6) pylica talkowa nie można określić 7) pylica grafitowa nie można określić 8) pylice wywoływane pyłami metali nie można określić WYKAZ CHORÓB ZAWODOWYCH WRAZ Z OKRESEM, W KTÓRYM WYSTĄPIENIE UDOKUMENTOWANYCH OBJAWÓW CHOROBOWYCH UPOWAŻNIA DO ROZPOZNANIA CHOROBY ZAWODOWEJ POMIMO WCZEŚNIEJSZEGO ZAKOŃCZENIA PRACY W NARAŻENIU ZAWODOWYM

Bardziej szczegółowo

Palenie tytoniu a nowotwory w Polsce na podstawie Krajowego Rejestru Nowotworów

Palenie tytoniu a nowotwory w Polsce na podstawie Krajowego Rejestru Nowotworów Palenie tytoniu a nowotwory w Polsce na podstawie Krajowego Rejestru Nowotworów Rak płuca występuje niemal wyłącznie u palaczy i osób narażonych na bierne palenie. Dowody na związek dymu papierosowego

Bardziej szczegółowo

(Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA

(Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA 18.4.2013 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 108/1 II (Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 348/2013 z dnia 17 kwietnia 2013 r. zmieniające załącznik XIV

Bardziej szczegółowo

BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY

BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY AKTY PRAWNE SAKCJA HIGIENY PRACY PSSE W LIPSKU NAZWA NUMER ZMIANY PODSTAWY PRAWNE Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. 2015 r., poz. 1412). Rozporządzenie Ministra Zdrowia

Bardziej szczegółowo

Choroby zawodowe. w przypadku zatruć ostrych 3 dni, w przypadku zatruć przewlekłych w zależności od rodzaju substancji

Choroby zawodowe. w przypadku zatruć ostrych 3 dni, w przypadku zatruć przewlekłych w zależności od rodzaju substancji Załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. WYKAZ CHORÓB ZAWODOWYCH WRAZ Z OKRESEM, W KTÓRYM WYSTĄPIENIE UDOKUMENTOWANYCH OBJAWÓW CHOROBOWYCH UPOWAŻNIA DO ROZPOZNANIA CHOROBY ZAWODOWEJ

Bardziej szczegółowo

Substancje niebezpieczne w miejscu pracy

Substancje niebezpieczne w miejscu pracy Substancje niebezpieczne w miejscu pracy dr Małgorzata Pośniak Zakład Zagrożeń Chemicznych, Pyłowych i Biologicznych CIOP-PIB Spotkanie Krajowej Sieci Partnerów Krajowego Punktu Centralnego EU-OSHA 28

Bardziej szczegółowo

z dnia 31 maja 1999 r.

z dnia 31 maja 1999 r. Danuta Gillner SYGOS VIII, Ustroń 13-15.01.2011 1 DYREKTYWA 1999/45/WE z dnia 31 maja 1999 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich odnoszących

Bardziej szczegółowo

Choroby zawodowe. w przypadku zatruć ostrych - 3 dni, w przypadku zatruć przewlekłych - w zależności od rodzaju substancji

Choroby zawodowe. w przypadku zatruć ostrych - 3 dni, w przypadku zatruć przewlekłych - w zależności od rodzaju substancji Wykaz chorób zawodowych wraz z okresem, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej pomimo wcześniejszego zakończenia pracy w narażeniu zawodowym

Bardziej szczegółowo

W Z Ó R. lub. wpisać tylko tego adresata, do którego kierowane jest pismo, 2. pracodawca sam decyduje, czy pismu nadaje znak, 3

W Z Ó R. lub. wpisać tylko tego adresata, do którego kierowane jest pismo, 2. pracodawca sam decyduje, czy pismu nadaje znak, 3 W Z Ó R., dnia.. Miejscowość. Pieczęć nagłówkowa z nr Regon Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna ul. Mickiewicza 1 45-367 Opole lub Państwowa Inspekcja Pracy Okręgowy Inspektorat Pracy w Opolu

Bardziej szczegółowo

Dokument ten służy wyłącznie do celów dokumentacyjnych i instytucje nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jego zawartość

Dokument ten służy wyłącznie do celów dokumentacyjnych i instytucje nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jego zawartość 2004L0037 PL 25.03.2014 001.001 1 Dokument ten służy wyłącznie do celów dokumentacyjnych i instytucje nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jego zawartość B DYREKTYWA 2004/37/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

Bardziej szczegółowo

WZÓR INFORMACJA O SUBSTANCJACH CHEMICZNYCH, ICH MIESZANINACH, CZYNNIKACH LUB PROCESACH TECHNOLOGICZNYCH O DZIAŁANIU RAKOTWÓRCZYM LUB MUTAGENNYM

WZÓR INFORMACJA O SUBSTANCJACH CHEMICZNYCH, ICH MIESZANINACH, CZYNNIKACH LUB PROCESACH TECHNOLOGICZNYCH O DZIAŁANIU RAKOTWÓRCZYM LUB MUTAGENNYM ZAŁĄCZNIK Nr 2 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24.07.2012r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym (Dz.

Bardziej szczegółowo

WZÓR INFORMACJA O SUBSTANCJACH CHEMICZNYCH, ICH MIESZANINACH, CZYNNIKACH LUB PROCESACH TECHNOLOGICZNYCH O DZIAŁANIU RAKOTWÓRCZYM LUB MUTAGENNYM

WZÓR INFORMACJA O SUBSTANCJACH CHEMICZNYCH, ICH MIESZANINACH, CZYNNIKACH LUB PROCESACH TECHNOLOGICZNYCH O DZIAŁANIU RAKOTWÓRCZYM LUB MUTAGENNYM WZÓR INFORMACJA O SUBSTANCJACH CHEMICZNYCH, ICH MIESZANINACH, CZYNNIKACH LUB PROCESACH TECHNOLOGICZNYCH O DZIAŁANIU RAKOTWÓRCZYM LUB MUTAGENNYM I CZĘŚĆ OGÓLNA A. DANE IDENTYFIKACYJNE 1. Nazwa pracodawcy:.........

Bardziej szczegółowo

Poradnik przechowywania substancji niebezpiecznych zgodnie z wytycznymi unijnymi REACH i CLP / Michał Kizyn. Poznań, Spis treści.

Poradnik przechowywania substancji niebezpiecznych zgodnie z wytycznymi unijnymi REACH i CLP / Michał Kizyn. Poznań, Spis treści. Poradnik przechowywania substancji niebezpiecznych zgodnie z wytycznymi unijnymi REACH i CLP / Michał Kizyn. Poznań, 2011 Spis treści Wstęp 9 Rozdział 1 Regulacje Wspólnoty Europejskiej i przepisy krajowe

Bardziej szczegółowo

Wpływ alkoholu na ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych

Wpływ alkoholu na ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych Wpływ alkoholu na ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych Badania epidemiologiczne i eksperymentalne nie budzą wątpliwości spożywanie alkoholu zwiększa ryzyko rozwoju wielu nowotworów złośliwych, zwłaszcza

Bardziej szczegółowo

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

(Tekst mający znaczenie dla EOG) L 345/68 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 23.12.2008 DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2008/112/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. zmieniająca dyrektywy Rady 76/768/EWG, 88/378/EWG, 1999/13/WE oraz

Bardziej szczegółowo

Europejski Kodeks Walki z Rakiem

Europejski Kodeks Walki z Rakiem Europejski Kodeks Walki z Rakiem Europejski kodeks walki z rakiem powstał z inicjatywy Unii Europejskiej, która już w latach 80 uznała zmagania z rakiem w społeczeństwie Europejczyków za jeden z najważniejszych

Bardziej szczegółowo

Kodeks Walki z Rakiem

Kodeks Walki z Rakiem Kodeks Walki z Rakiem 11 zasad Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem 1. Nie pal; jeśli już palisz, przestań. W krajach rozwiniętych 25-30% wszystkich zgonów z powodu nowotworów ma związek z paleniem tytoniu.

Bardziej szczegółowo

Klasyfikacja i oznakowanie zgodne z rozporządzeniem 1272/2008/WE (CLP) zagrożenia dla zdrowia

Klasyfikacja i oznakowanie zgodne z rozporządzeniem 1272/2008/WE (CLP) zagrożenia dla zdrowia Klasyfikacja i oznakowanie zgodne z rozporządzeniem 1272/2008/WE (CLP) zagrożenia dla zdrowia Dr inż. Dorota Dominiak Sosnowiec, 17 listopada 2010 r. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE)

Bardziej szczegółowo

Emisja substancji o działaniu rakotwórczym przy spawaniu niskoenergetycznymi metodami łukowymi stali odpornych na korozję

Emisja substancji o działaniu rakotwórczym przy spawaniu niskoenergetycznymi metodami łukowymi stali odpornych na korozję Emisja substancji o działaniu rakotwórczym przy spawaniu niskoenergetycznymi metodami łukowymi stali odpornych na korozję dr inż. Jolanta Matusiak mgr inż. Joanna Wyciślik Chrom występuje w pyle powstającym

Bardziej szczegółowo

Świadomi dla czystego powietrza

Świadomi dla czystego powietrza Świadomi dla czystego powietrza Szkolenia z zakresu przeciwdziałania niskiej emisji Zanieczyszczenia powietrza w Polsce Zanieczyszczeniem powietrza atmosferycznego jest wprowadzenie do powietrza substancji

Bardziej szczegółowo

Nowotwory złośliwe w województwie pomorskim,

Nowotwory złośliwe w województwie pomorskim, Nowotwory złośliwe w województwie pomorskim, ze szczególnym uwzględnieniem raka płuca Prof. Jan Skokowski - prezes Stowarzyszenia Walki z Rakiem Płuca Źródło: Pomorski Rejestr Nowotworów, Gdańsk 2014 Lista

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA O SUBSTANCJACH CHEMICZNYCH, ICH MIESZANIANACH, CZYNNIKACH LUB PROCESACH TECHNOLOGICZNYCH O DZIAŁANIU RAKOTWÓRCZYM LUB MUTAGENNYM

INFORMACJA O SUBSTANCJACH CHEMICZNYCH, ICH MIESZANIANACH, CZYNNIKACH LUB PROCESACH TECHNOLOGICZNYCH O DZIAŁANIU RAKOTWÓRCZYM LUB MUTAGENNYM INFORMACJA O SUBSTANCJACH CHEMICZNYCH, ICH MIESZANIANACH, CZYNNIKACH LUB PROCESACH TECHNOLOGICZNYCH O DZIAŁANIU RAKOTWÓRCZYM LUB MUTAGENNYM I. CZĘŚĆ OGÓLNA A. DANE IDENTYFIKACYJNE 1. Nazwa pracodawcy:

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA RZESZOWSKA im. Ignacego Łukasiewicza W Rzeszowie al. Powstańców Warszawy 6 WYDZIAŁ CHEMICZNY INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA

POLITECHNIKA RZESZOWSKA im. Ignacego Łukasiewicza W Rzeszowie al. Powstańców Warszawy 6 WYDZIAŁ CHEMICZNY INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA POLITECHNIKA RZESZOWSKA im. Ignacego Łukasiewicza W Rzeszowie al. Powstańców Warszawy 6 WYDZIAŁ CHEMICZNY INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA przy magazynowaniu i stosowaniu materiałów stwarzających zagrożenie do

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI Stan na 27 października 2015 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI z dnia 11 sierpnia 2010 r. w sprawie wykazu chorób, z tytułu których funkcjonariuszowi Służby Więziennej przysługuje jednorazowe

Bardziej szczegółowo

(Akty ustawodawcze) DYREKTYWY

(Akty ustawodawcze) DYREKTYWY 5.3.2014 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 65/1 I (Akty ustawodawcze) DYREKTYWY DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2014/27/UE z dnia 26 lutego 2014 r. zmieniająca dyrektywy Rady 92/58/EWG, 92/85/EWG,

Bardziej szczegółowo

Europejski Tydzień Walki z Rakiem

Europejski Tydzień Walki z Rakiem 1 Europejski Tydzień Walki z Rakiem 25-31 maj 2014 (http://www.kodekswalkizrakiem.pl/kodeks/) Od 25 do 31 maja obchodzimy Europejski Tydzień Walki z Rakiem. Jego celem jest edukacja społeczeństwa w zakresie

Bardziej szczegółowo

WZÓR 03 INFORMACJA O SUBSTANCJACH CHEMICZNYCH, ICH MIESZANINACH, CZYNNIKACH LUB PROCESACH TECHNOLOGICZNYCH O DZIAŁANIU RAKOTWÓRCZYM LUB MUTAGENNYM

WZÓR 03 INFORMACJA O SUBSTANCJACH CHEMICZNYCH, ICH MIESZANINACH, CZYNNIKACH LUB PROCESACH TECHNOLOGICZNYCH O DZIAŁANIU RAKOTWÓRCZYM LUB MUTAGENNYM WZÓR 03 Jako przykład wybrano STOLARNIĘ. Firma zatrudnia łącznie 6 ludzi, wszyscy mają kontakt z czynnikiem rakotwórczym / mutagennym (6 panów). Są oni zatrudnieni na stanowisku pracy nazwanym STOLARZ

Bardziej szczegółowo

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie 1. WYKAZ CHORÓB ZAWODOWYCH WRAZ Z OKRESEM, W KTÓRYM WYSTĄPIENIE UDOKUMENTOWANYCH OBJAWÓW CHOROBOWYCH UPOWAśNIA DO ROZPOZNANIA CHOROBY ZAWODOWEJ POMIMO WCZEŚNIEJSZEGO ZAKOŃCZENIA PRACY W NARAśENIU ZAWODOWYM

Bardziej szczegółowo

Nowotwory złośliwe u dzieci w 2003 roku

Nowotwory złośliwe u dzieci w 2003 roku Nowotwory złośliwe u dzieci w 2003 roku Urszula Wojciechowska Joanna Didkowska Zakład Epidemiologii i Prewencji Nowotworów Centrum Onkologii - Instytut, Warszawa Niniejsze opracowanie zawiera dane dotyczące

Bardziej szczegółowo

BEZPIECZEŃSTWO SUBSTANCJI I PREPARATÓW CHEMICZNYCH

BEZPIECZEŃSTWO SUBSTANCJI I PREPARATÓW CHEMICZNYCH BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLI, 2008, 4, str. 999 1006 Henryk Gertig BEZPIECZEŃSTWO SUBSTANCJI I PREPARATÓW CHEMICZNYCH Katedra i Zakład Bromatologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu Kierownik: prof. dr

Bardziej szczegółowo

statystyka badania epidemiologiczne

statystyka badania epidemiologiczne statystyka badania epidemiologiczne Epidemiologia Epi = wśród Demos = lud Logos = nauka Epidemiologia to nauka zajmująca się badaniem rozprzestrzenienia i uwarunkowań chorób u ludzi, wykorzystująca tą

Bardziej szczegółowo

CZYNNIKI RAKOTWÓRCZE I MUTAGENNE W ŚRODOWISKU PRACY W POLSCE W LATACH 2011 2012

CZYNNIKI RAKOTWÓRCZE I MUTAGENNE W ŚRODOWISKU PRACY W POLSCE W LATACH 2011 2012 Medycyna Pracy 2015;66(1):29 38 Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi http://medpr.imp.lodz.pl Anna Pałaszewska-Tkacz Sławomir Czerczak Katarzyna Konieczko http://dx.doi.org/10.13075/mp.5893.00181

Bardziej szczegółowo

Interpretacja nowych polskich rozporządzeń dotyczących substancji i mieszanin niebezpiecznych

Interpretacja nowych polskich rozporządzeń dotyczących substancji i mieszanin niebezpiecznych Interpretacja nowych polskich rozporządzeń dotyczących substancji i mieszanin niebezpiecznych SYGOS IX Ustroń, 29.11-01.12.2012 r. Dorota Dominiak dorota.dominiak@chemikalia.gov.pl Ustawa Ustawa z dnia

Bardziej szczegółowo

Tomasz Mierzwa, Wiesława Windorbska, Beata Turczyn, Romana Jańczak

Tomasz Mierzwa, Wiesława Windorbska, Beata Turczyn, Romana Jańczak Tomasz Mierzwa, Wiesława Windorbska, Beata Turczyn, Romana Jańczak Bydgoszcz, 2012 ZACHOROWANIA I ZGONY NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W 2010 ROKU Centrum Onkologii im. prof.

Bardziej szczegółowo

Niska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA

Niska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA Niska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA Obniżenie emisji dwutlenku węgla w Gminie Raba Wyżna poprzez wymianę kotłów opalanych biomasą, paliwem gazowym oraz węglem Prowadzący: Tomasz Lis Małopolska

Bardziej szczegółowo

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM ROK 2011

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM ROK 2011 LUBUSKIE BIURO REJESTRACJI NOWOTWORÓW W GORZOWIE WLKP. NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM ROK 2011 GORZÓW WLKP. 2014 ISSN 1897-6352 Wydawca: Lubuskie Biuro Rejestracji Nowotworów w Gorzowie Wlkp.

Bardziej szczegółowo

1. Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. z 2015 r. poz z poźń.zm.),zmiany: Dz.U poz.

1. Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. z 2015 r. poz z poźń.zm.),zmiany: Dz.U poz. Wykaz aktów prawnych w zakresie nadzoru higieny pracy Stan na dzień 12.2016 r. I. PRZEPISY O PAŃSTWOWEJ INSPEKCJI SANITARNEJ 1. Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. z

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 16 września 2016 r. Poz. 1488 OBWIESZCZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 9 września 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra

Bardziej szczegółowo

Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzesku NIE PAL! NIE TRUJ! OŚWIATA ZDROWOTNA I PROMOCJA ZDROWIA PSSE BRZESKO - ANNA PIECHNIK

Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzesku NIE PAL! NIE TRUJ! OŚWIATA ZDROWOTNA I PROMOCJA ZDROWIA PSSE BRZESKO - ANNA PIECHNIK Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzesku NIE PAL! NIE TRUJ! OŚWIATA ZDROWOTNA I PROMOCJA ZDROWIA PSSE BRZESKO - ANNA PIECHNIK PAPIEROS CO TO TAKIEGO? Wyrób tytoniowy składający się z rurki

Bardziej szczegółowo

ZASTANÓW DIĘ CZY CHCESZ WDYCHAĆ TOKSYCZNE ZWIĄZKI ZAWARTE W DYMIE TYTONIOWYM?

ZASTANÓW DIĘ CZY CHCESZ WDYCHAĆ TOKSYCZNE ZWIĄZKI ZAWARTE W DYMIE TYTONIOWYM? ŚWIATOWY DZIEŃ BEZ TYTOŚIU 31 MAJ Żyjmy w świecie wolnym od dymu tytoniowego Kiedyś papieros składał się z tytoniu oraz papierowego opakowania. Obecnie produkuje się papierosy na skalę przemysłową. W trakcie

Bardziej szczegółowo

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

(Tekst mający znaczenie dla EOG) 27.12.2017 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 345/87 DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2017/2398 z dnia 12 grudnia 2017 r. zmieniająca dyrektywę 2004/37/WE w sprawie ochrony pracowników

Bardziej szczegółowo

LUBUSKIE BIURO REJESTRACJI NOWOTWORÓW W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM. Nowotwory złośliwe w województwie lubuskim rok 2012

LUBUSKIE BIURO REJESTRACJI NOWOTWORÓW W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM. Nowotwory złośliwe w województwie lubuskim rok 2012 LUBUSKIE BIURO REJESTRACJI NOWOTWORÓW W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM Nowotwory złośliwe w województwie lubuskim rok 2012 Gorzów Wielkopolski 2015 ISSN 1897-6352 Wydawca: Lubuskie Biuro Rejestracji Nowotworów

Bardziej szczegółowo

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM ROK 2008

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM ROK 2008 WOJEWÓDZKA PORADNIA ONKOLOGICZNA W GORZOWIE WLKP. NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM ROK 2008 GORZÓW WLKP. 2010 ISSN 1896-8090 Wydawca: Lubuski Rejestr Nowotworów Złośliwych w Gorzowie Wlkp. Lubuski

Bardziej szczegółowo

Hematoonkologia w liczbach. Dr n med. Urszula Wojciechowska

Hematoonkologia w liczbach. Dr n med. Urszula Wojciechowska Hematoonkologia w liczbach Dr n med. Urszula Wojciechowska Nowotwory hematologiczne wg Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (rew 10) C81 -Chłoniak Hodkina C82-C85+C96

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA O SUBSTANCJACH CHEMICZNYCH, ICH MIESZANINACH, CZYNNIKACH LUB PROCESACH TECHNOLOGICZNYCH O DZIAŁANIU RAKOTWÓRCZYM LUB MUTAGENNYM

INFORMACJA O SUBSTANCJACH CHEMICZNYCH, ICH MIESZANINACH, CZYNNIKACH LUB PROCESACH TECHNOLOGICZNYCH O DZIAŁANIU RAKOTWÓRCZYM LUB MUTAGENNYM ZAŁĄCZNIK Nr 2 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym

Bardziej szczegółowo

Zakres działań edukacyjno informacyjnych na terenie Gminy Liniewo. I ABC o azbeście

Zakres działań edukacyjno informacyjnych na terenie Gminy Liniewo. I ABC o azbeście Zakres działań edukacyjno informacyjnych na terenie Gminy Liniewo I ABC o azbeście 1. Informacje o szkodliwym działaniu azbestu oraz o założeniach Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032.

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA O SUBSTANCJACH CHEMICZNYCH, ICH MIESZANINACH, CZYNNIKACH LUB PROCESACH TECHNOLOGICZNYCH O DZIAŁANIU RAKOTWÓRCZYM LUB MUTAGENNYM

INFORMACJA O SUBSTANCJACH CHEMICZNYCH, ICH MIESZANINACH, CZYNNIKACH LUB PROCESACH TECHNOLOGICZNYCH O DZIAŁANIU RAKOTWÓRCZYM LUB MUTAGENNYM WZÓR 02 Jako przykład wybrano PRZYCHODNIĘ STOMATOLOGICZNĄ. Firma zatrudnia łącznie 7 ludzi, ale kontakt z czynnikiem rakotwórczym / mutagennym ma tylko 6 pracowników (2 panów i 4 panie). Są oni zatrudnieni

Bardziej szczegółowo

Bank pytań na egzamin magisterski 2013/2014- kierunek Zdrowie Publiczne. Zdrowie środowiskowe

Bank pytań na egzamin magisterski 2013/2014- kierunek Zdrowie Publiczne. Zdrowie środowiskowe Bank pytań na egzamin magisterski 2013/2014- kierunek Zdrowie Publiczne Zdrowie środowiskowe 1. Podaj definicję ekologiczną zdrowia i definicję zdrowia środowiskowego. 2. Wymień znane Ci czynniki fizyczne

Bardziej szczegółowo

WARUNKI SANITARNO-HIGIENICZNE ŚRODOWISKA PRACY

WARUNKI SANITARNO-HIGIENICZNE ŚRODOWISKA PRACY WARUNKI SANITARNO-HIGIENICZNE ŚRODOWISKA PRACY 1. Stan sanitarno-techniczny zakładów pracy. 2. Czynniki szkodliwe w środowisku pracy. 3. Substancje chemiczne i ich mieszaniny, prekursory i produkty biobójcze.

Bardziej szczegółowo

ZACHOROWANIA I ZGONY NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2011 ROKU

ZACHOROWANIA I ZGONY NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2011 ROKU Tomasz Mierzwa, Beata Turczyn, Romana Jańczak ZACHOROWANIA I ZGONY NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2011 ROKU NOWOTWORY ZŁOŚLIWE GŁOWY I SZYI W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM

Bardziej szczegółowo

Styl życia a nowotwory złośliwe w świetle Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem. Jadwiga Zapała

Styl życia a nowotwory złośliwe w świetle Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem. Jadwiga Zapała Styl życia a nowotwory złośliwe w świetle Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem Jadwiga Zapała CHOROBY CYWILIZACYJNE Nowotwory Choroby układu krążenia Choroby metaboliczne Schorzenia układu nerwowego EUROPEJSKI

Bardziej szczegółowo

Oznakowanie niebezpiecznych substancji chemicznych i mieszanin (CLP)

Oznakowanie niebezpiecznych substancji chemicznych i mieszanin (CLP) Oznakowanie niebezpiecznych substancji chemicznych i mieszanin (CLP) Globalnie Zharmonizowany System Klasyfikacji i Oznakowania Chemikaliów (GHS) PLAN PREZENTACJI Podstawowe zasady oznakowania Piktogramy

Bardziej szczegółowo

Strona 1 z 7 ZWIĄZKI REHABILITACJI I PROFILAKTYKI CZY MOŻNA ZAPOBIEGAĆ RAKOWI CZYLI SŁÓW KILKA O PREWENCJI PIERWOTNEJ I WTÓRNEJ

Strona 1 z 7 ZWIĄZKI REHABILITACJI I PROFILAKTYKI CZY MOŻNA ZAPOBIEGAĆ RAKOWI CZYLI SŁÓW KILKA O PREWENCJI PIERWOTNEJ I WTÓRNEJ ZWIĄZKI REHABILITACJI I PROFILAKTYKI CZY MOŻNA ZAPOBIEGAĆ RAKOWI CZYLI SŁÓW KILKA O PREWENCJI PIERWOTNEJ I WTÓRNEJ CELE ZADANIA REHABILITACJA PROFILAKTYKA METODY ŚRODKI WPŁYW RÓŻNYCH CZYNNIKÓW NA ZDROWIE

Bardziej szczegółowo

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM ROK 2009

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM ROK 2009 WOJEWÓDZKA PORADNIA ONKOLOGICZNA W GORZOWIE WLKP. NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM ROK 2009 GORZÓW WLKP. 2011 ISSN 1896-8090 Wydawca: Lubuski Rejestr Nowotworów Złośliwych w Gorzowie Wlkp. Lubuski

Bardziej szczegółowo

89/391/EWG) (Dz. Urz. L 158 z , str. 50. z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 35, z późn. zm.).

89/391/EWG) (Dz. Urz. L 158 z , str. 50. z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 35, z późn. zm.). - 4 - UZASADNIENIE Celem projektowanego rozporządzenia jest wdrożenie do polskiego prawa postanowień dyrektywy Rady nr 94/33/WE z dnia 22 czerwca 1994 r. w sprawie ochrony pracy osób młodych (Dz. Urz.

Bardziej szczegółowo

Zwrot Znaczenie R1 Produkt wybuchowy w stanie suchym. R2 Zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia, kontaktu z ogniem lub innymi źródłami

Zwrot Znaczenie R1 Produkt wybuchowy w stanie suchym. R2 Zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia, kontaktu z ogniem lub innymi źródłami Zwrot Znaczenie R1 Produkt wybuchowy w stanie suchym. R2 Zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia, kontaktu z ogniem lub innymi źródłami zapłonu. R3 Skrajne zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia,

Bardziej szczegółowo

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

(Tekst mający znaczenie dla EOG) 1.6.2016 L 144/27 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) 2016/863 z dnia 31 maja 2016 r. zmieniające załączniki VII i VIII do rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rejestracji,

Bardziej szczegółowo

Wykaz aktów prawnych w zakresie nadzoru higieny pracy

Wykaz aktów prawnych w zakresie nadzoru higieny pracy Wykaz aktów prawnych w zakresie nadzoru higieny pracy I. PRZEPISY O INSPEKCJI SANITARNEJ 1. Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851 z późn. zm.)

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR

ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR L 44/2 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 18.2.2011 ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 143/2011 z dnia 17 lutego 2011 r. zmieniające załącznik XIV do rozporządzenia 1907/2006 Parlamentu Europejskiego

Bardziej szczegółowo

Czy substancje zaburzające gospodarkę hormonalną stanowią szczególną grupę chemikaliów?

Czy substancje zaburzające gospodarkę hormonalną stanowią szczególną grupę chemikaliów? Czy substancje zaburzające gospodarkę hormonalną stanowią szczególną grupę chemikaliów? 4 KONGRES ŚWIATA PRZEMYSŁU KOSMETYCZNEGO Sopot, 2013 Dorota Wiaderna Biuro do spraw Substancji Chemicznych CO DETERMINUJE

Bardziej szczegółowo

Klasyfikacja i oznakowanie zagrożeń dla środowiska zgodnie z wymaganiami rozporządzenia 1272/2008/WE (CLP) Mariusz Godala

Klasyfikacja i oznakowanie zagrożeń dla środowiska zgodnie z wymaganiami rozporządzenia 1272/2008/WE (CLP) Mariusz Godala Klasyfikacja i oznakowanie zagrożeń dla środowiska zgodnie z wymaganiami rozporządzenia 1272/2008/WE (CLP) Mariusz Godala Kryteria klasyfikacji środowiskowej - zagrożenie dla środowiska wodnego, - zagrożenie

Bardziej szczegółowo

W załącznikach II, III i V do dyrektywy 1999/45/WE wprowadza się zmiany zgodnie z Załącznikiem do niniejszej dyrektywy.

W załącznikach II, III i V do dyrektywy 1999/45/WE wprowadza się zmiany zgodnie z Załącznikiem do niniejszej dyrektywy. L 19/12 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 24.1.2006 DYREKTYWA KOMISJI 2006/8/WE z dnia 23 stycznia 2006 r. zmieniająca, w celu dostosowania do postępu technicznego, załączniki II, III i V do dyrektywy

Bardziej szczegółowo

A8-0064/54

A8-0064/54 19.10.2017 A8-0064/54 Poprawka 54 Thomas Händel w imieniu Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych Sprawozdanie A8-0064/2017 Marita Ulvskog Ochrona pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych. (J.t.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1367)

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych. (J.t.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1367) R090869 1 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (J.t.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1367) Na podstawie art. 237 1 pkt 3 6 i 1 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks

Bardziej szczegółowo