Zgodnie z rozporządzeniem wczesne wykrywanie skażeń promieniotwórczych należy do stacji wczesnego ostrzegania, a pomiary są prowadzone w placówkach.

Transkrypt

1 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 2002 r. w sprawie stacji wczesnego wykrywania skażeń promieniotwórczych i placówek prowadzących pomiary skażeń promieniotwórczych Joanna Walas Łódź, 2014

2 Zgodnie z rozporządzeniem wczesne wykrywanie skażeń promieniotwórczych należy do stacji wczesnego ostrzegania, a pomiary są prowadzone w placówkach. Stacje Placówki podstawowe wspomagające podstawowe specjalistyczne 1

3 Stacje wczesnego wykrywania skażeń Stacje podstawowe (całodobowe), których zadaniem są pomiary mocy dawki i pomiary spektrometryczne promieniowania gamma, umożliwiające wykrycie wzrostu mocy dawki o 25 nsv/h powyżej wartości średniej dla poprzednich 24 h; stacje są wyposażone w filtry umożliwiające zbieranie aerozoli atmosferycznych i wykrywanie stężeń 131 I i 137 Cs (na poziomie pojedynczych mikrobekereli na metr sześcienny powietrza, μbq/m³) oraz całkowitego promieniowania alfa i beta (na poziomie pojedynczych Bq/m³ po 1 godzinie pobierania) Stacje wspomagające, których zadaniem są pomiary mocy dawki promieniowania gamma w ich otoczeniu co 1 godzinę oraz określanie średniej wartości mocy dawki promieniowania gamma za okres 24 godzin 2

4 Stacje ASS-500- są to terenowe urządzenia do ciągłego pobierania próbek aerozoli atmosferycznych. Cząstki zawieszone w powietrzu są zatrzymywane na filtrze Petrianowa, przez który wentylator przetłacza strumień powietrza pobieranego z wysokości 1,5 m nad poziomem gruntu. Przetłoczenie objętości rzędu 10³ m³ umożliwia jakościową i ilościową spektrometryczną analizę naturalnych i sztucznych radionuklidów od poziomu 0,5 μbq/m³ 3

5 Stacje PMS- umożliwiają ciągły, bezobsługowy monitoring radiacyjny. Wyniki pomiarów są automatycznie kierowane do bazy PMS w PAA i do europejskiej bazy wymiany danych radiologicznych EURDEP (European Radiological Data Exchange Platform). Transmisja odbywa się co godzinę w sytuacji normalnej i co 10 minut w sytuacji awaryjnej. 4

6 Stacje IMiGW i MON Stacje Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej wykonują ciągłe pomiary mocy dawki promieniowania gamma, badania aerozoli atmosferycznych (aktywność całkowita i sztuczna promieniowania alfa i beta) oraz badania próbek wody opadowej (zawartość 137 Cs w próbkach tygodniowych i miesięcznych, aktywności całkowitej promieniowania beta w próbkach dobowych i miesięcznych). Stacje należące do MON określane jako wspomagające są zlokalizowane na terenach jednostek wojskowych. Wykonują automatyczne pomiary mocy dawki promieniowania gamma (wyniki są przekazywane do COAS). 5

7 Placówki pomiarowe W placówkach pomiarowych wykonywane są laboratoryjne analizy skażeń promieniotwórczych w próbkach środowiskowych (powietrze, woda, gleba) oraz w żywności i paszach. Zadaniami placówek podstawowych jest prowadzenie pomiarów zawartości izotopów promieniotwórczych w: próbkach wody powierzchniowej, w szczególności wody z rzek, wody do picia z sieci wodociągowej, mleka oraz innych produktów żywnościowych stanowiących podstawowe składniki przeciętnej racji pokarmowej pasz surowych 6

8 Do zadań specjalistycznych placówek pomiarowych należy prowadzenie bardziej rozbudowanych analiz, określających poziomy radioaktywności w próbkach: mleka, wody do picia oraz produktów żywnościowych sztucznych izotopów alfa promieniotwórczych, w szczególności plutonu Pu-239 i ameryku Am-241, wody powierzchniowej, wody do picia: wodoru H-3 naturalnych izotopów alfa promieniotwórczych, mleka i produktów żywnościowych sztucznych izotopów gamma promieniotwórczych, materiałów środowiskowych, w tym: gleby osadów dennych, opadu całkowitego 7

9 Efekty Ocena stopnia zagrożenia na podstawie wyników pomiarów -dane uzyskiwane ze stacji PMS wczesnego wykrywania skażeń analizuje na bieżąco (całodobowo) Centrum Zdarzeń Radiacyjnych (CEZAR). Na podstawie tych danych jest sporządzana aktualna mapa rozkładu mocy dawki promieniowania gamma w Polsce. Sytuacja na obszarze kraju, aktualna w każdym dniu, jest prezentowana na stronie internetowej PAA, wraz z komentarzem dotyczącym poziomu zagrożenia 8

10 Modelowanie rozprzestrzeniania się w środowisku Poza oceną aktualnego poziomu zagrożenia wyniki monitoringu radiacyjnego pozwalają określać szybkość i kierunki zmian tego poziomu. Umożliwia to szybkie identyfikowanie przyczyn wzrostu aktywności i podejmowanie decyzji dotyczących sposobów ochrony ludności przed promieniowaniem. W takich przypadkach użytecznym narzędziem są programy umożliwiające modelowanie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w atmosferze, glebie i gruncie. Wyniki modelowania pozwalają ustalać położenie obiektu, z którego radionuklidy zostały uwolnione, oraz przewidywać kierunek i szybkość ich przemieszczania się w oparciu o dane dotyczące sytuacji meteorologicznej. 9

11 Katastrofa elektrowni jądrowej w Czarnobylu Istotnym zdarzeniem w historii systemu była awaria elektrowni jądrowej w Czarnobylu, do której doszło 28 kwietnia 1986 roku. O sytuacji alarmowej rząd PRL został poinformowany dzięki pomiarom wykonywanym w stacji monitoringu radiacyjnego Służby Pomiaru Skażeń Promieniotwórczych w Mikołajkach, nadzorowanej przez CLOR w Warszawie. Analiza promieniotwórczych zanieczyszczeń powietrza wykazała przed uzyskaniem informacji o wypadku w Czarnobylu że ich źródłem jest awaria reaktora jądrowego.

12 Reaktor Maria w Świerku Jedyny (od 1995 r.) działający polski reaktor jądrowy wysokiej mocy (pierwszy polskiej produkcji). Maria jest reaktorem doświadczalno-produkcyjnym. Posiada bardzo korzystne położenie geograficzne (izolacja od osiedli ludzkich) i dzięki temu uniknął losu wielu europejskich badawczych reaktorów jądrowych, które zostały zamknięte ze względów bezpieczeństwa. Do głównych zadań reaktora należą: wytwarzanie izotopów promieniotwórczych, wykorzystywanych w medycynie, eksportowanych m.in. do USA (Maria jest jednym z siedmiu reaktorów na świecie, w których produkuje się tego typu izotopy) modyfikacja materiałów poprzez napromieniowywanie badania na wiązkach neutronów badania radiochemiczne z użyciem wypalonych prętów paliwowych terapia neutronowa 11

13 12

14 Dziękuję za uwagę