Wymagania edukacyjne z fizyki dla klasy 2 poziom rozszerzony Podstawa opracowania: rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dzienniku Ustaw RP, Nr 4, z dnia 15 stycznia 2009) Uwaga: Realizacja podstawy programowej z fizyki na poziomie rozszerzonym na IV etapie edukacyjnym (liceum) zakłada opanowanie przez ucznia treści nauczania przewidzianych na III etapie edukacyjnym (gimnazjum) i na poziomie podstawowym IV etapu edyukacyjnego. Mimo, że treści te zasadniczo nie są wymienione w poniższym zestawieniu ich opanowanie jest niezbędne i może podlegać ocenie. Cele kształcenia wymagania ogólne I. Znajomość i umiejętność wykorzystania pojęć i praw fizyki do wyjaśniania procesów i zjawisk w przyrodzie. II. Analiza tekstów popularnonaukowych i ocena ich treści. III. Wykorzystanie i przetwarzanie informacji zapisanych w postaci tekstu, tabel, wykresów, schematów i rysunków. IV. Budowa prostych modeli fizycznych i matematycznych do opisu zjawisk. V. Planowanie i wykonywanie prostych doświadczeń i analiza ich wyników. Wymagania PP Wymagania szczegółowe Ocena dopuszający dostateczny dobry bardzo dobry celujący Uczeń Ruch punktu materialnego 1.1) rozróżnia wielkości wektorowe od skalarnych, wykonuje działania na wektorach wskazuje wielkości skalarne i wektorowe, zna cechy wektora i ich zapis, wykonuje i zapisuje działania na wektorach, oblicza ich wartości (kąty 30, 45, 60, 90 ) wykonuje i zapisuje działania na wektorach, oblicza ich wartości 1
stosuje w rozwiązywaniu stosuje w rozwiązywaniu zadań równania ruchu s(t), opisuje ruch ciał w ró żnych 1.2) opisuje ruch w różnych zadań równania ruchu s(t), x(t), v(t) w różnych układach odniesienia w układach odniesienia x(t), v(t) w ró żnych układach odniesienia dla sytuacjach nietypowych układach odniesienia ruchów o ró żnym czasie (ruchy krzywoliniowe) trwania 1.3) oblicza prędkości stosuje w rozwiązywaniu względne dla ruchów wzdłuż zadań prędkość wypadkową prostej i względną 1.4) wykorzystuje związki pomiędzy położeniem, rozwiązuje zadania rozwiązuje zadania prędkością i rachunkowe, doświadczalne rozumie ograniczenia ocenia trafność przyjętych rachunkowe i problemowe przyspieszeniem w ruchu i problemowe przyjętych modeli modeli obliczeniowych, jednostajnym i jednostajnie wykorzystując znane wykorzystując znane obliczeniowych dokonuje ich korekty zmiennym do obliczania parametry ruchu parametry ruchu parametrów ruchu 1.5) rysuje i interpretuje wykresy zależności parametrów ruchu od czasu rozwiązuje zadania związane w wykresami zależności od czasu parametrów ruchu rozwiązuje zadania rachunkowe i problemowe rozwiązuje zadania 1.6) oblicza parametry ruchu dotyczące ruchu doświadczalne dotyczące rozumie ograniczenia podczas spadku swobodnego prostoliniowego w polu ruchu prostoliniowego w przyjętego modelu i rzutu pionowego grawitacyjnym polu grawitacyjnym obliczeniowego jednorodnym, zapisuje jednorodnym równania ruchu 2
interpretuje I zasadę 1.7) opisuje swobodny ruch stosuje I zasadę dynamiki dynamiki jako zasadę proponuje doświadczenia wyjaśnia jednoznaczność ciał wykorzystując pierwszą do rozwiązywania zadań bezwładności i postulat weryfikujące słuszność I wyjaśnia ewolucję pojęcia pojęć masa grawitacyjna i zasadę dynamiki Newtona rachunkowych i istnienia inercjalnego zasady dynamiki Newtowa inercjalny układ odniesienia bezwładna problemowych układu odniesienia stosuje II zasadę dynamiki Newtona do rozwiązywania stosuje II zasadę dynamiki zadań rachunkowych i stosuje II zasadę dynamiki Newtona do rozwiązywania wykorzystuje II zasadę 1.8) wyjaśnia ruch ciał na problemowych dla układów Newtona do rozwiązywania zadań rachunkowych, dynamiki do rozwiązywania stosuje w rozwiązywaniu podstawie drugiej zasady złożonych z nie wiecej niż zadań rachunkowych i doświadczalnych i złożonych, nietypowych zadań dynamiczne równanie dwóch ciał, wykorzystuje w problemowych dla układów zadań rachunkowych, ruchu dla zmiennych dynamiki Newtona problemowych dla układów zadaniach dynamiczne złożonych z dowolnej problemowych i parametrów złożonych z dowolnej równanie ruchu ciał, stosuje liczby ciał doświadczalnych liczby ciał uogólnion ą postać drugiej zasady dynamiki Newtona stosuje III zasadę dynamiki stosuje III zasadę dynamiki stosuje III zasadę dynamiki Newtona do rozwiązywania 1.9) stosuje trzecią zasadę Newtona do rozwiązywania Newtona do rozwiązywania zadań rachunkowych, rozumie ograniczenia III wyjaśnia znaczenie dynamiki do opisu zadań rachunkowych i zadań rachunkowych i doświadczalnych i zasady dynamiki Newtona fudamentalnych praw problemowych dla układów problemowych dla układów zachowanie się ciał problemowych dla układów (siły bezwładności) przyrody złożonych z nie więcej niż złożonych z dowolnej złożonych z dowolnej trzech ciał liczby ciał liczby ciał 3
1.10) wykorzystuje zasadę zachowania pędu do stosuje zasadę zachowania pędu w rozwiązywaniu zadań rachunkowych i stosuje zasadę zachowania rozwiązuje zadania wyjaśnia działanie zasady zachowanie pędu dla problemowych, wyjaśnia pędu w rozwiązywaniu rozwiązuje graficznie obliczania prędkości ciał zjawisko odrzutu, podaje zadań doświadczalnych, zadania dotyczące zderzeń obliczeniowe i problemowe prędkości przyświetlnych, podczas zderzeń sprężystych przykłady wyjaśnia zastosowania niecentralnych dotyczące zderzeń wyjaśnia znaczenie i niesprężystych i zjawisko zjawisk/doświadczeń zjawiska odrzutu niecentralnych fudamentalnych praw odrzutu dotycząch zasady przyrody zachowania pędu 1.11) wyjaśnia ró żnicę między opisem ruchu ciał w zna pojęcie nieinercjalnego układach inercjalnych i układu odniesienia i sił rozwiązuje zadania interpretuje I zasadę rozumie ograniczenia wyjaśnia związki bezwładności, rozwiązuje nieinercjalnych, posługuje doświadczalne w dynamiki Newtona jako wynikajace z przyjętych nieinercjalnych układów zadania rachunkowe i się siłami bezwładności do problemowe i nieinercjalnym układzie postulat istnienia układu modeli układów odniesienia z Ogóln ą Teorią opisu ruchu w nieinercjanym układzie odniesienia inercjalnego, inercjalnych Względności nieinercjalnym układzie odniesienia odniesienia posługuje się pojęciem posługuje się pojęciem tarcia do rozwiązywania posługuje się pojęciem tarcia do rozwiązywania zadań rachunkowych, tarcia do rozwiązywania 1.12) posługuje się pojęciem zadań rachunkowych i doświadczalnych i ocenia trafność przyjętych zadań rachunkowych i siły tarcia do wyjaśniania problemowych dla układów problemowych dla układów modeli obliczeniowych, problemowych dla układów ruchu ciał złożonych z nie więcej niż złożonych z dowolnej złożonych z dowolnej dokonuje ich korekty dwóch ciał, zapisuje liczby ciał, rozumie dynamiczne równanie ruchu liczby ciał ograniczenia przyjętych modeli obliczeniowych stosuje w rozwiązywaniu zadań dynamiczne równanie ruchu dla zmiennych parametrów 4
analizuje siły działające analizuje siły działające wzdłuż prostych 1.13) składa i rozkłada siły wzdłuż prostych działające wzdłuż prostych nierównoległych, oblicza nierównoległych, oblicza nierównoległych wartości sił wypadkowych i wartości sił wypadkowych i składowych ( kąty 30, 45, składowych 60, 90 ) zna i stosuje dynamiczny warunek ruchu 1.14) oblicza parametry stosuje prarametry ruchu po jednostajnego po okręgu, ruchu jednostajnego po okręgu do rozwiązywnia proponuje doświadczenia, okręgu, opisuje wektory stosuje prarametry ruchu po zadań rachunkowych i w których badane s ą prędkości i przyspieszenia okręgu (także prędkość doświadczalch i parametry ruchu po okręgu katową) do rozwiązywnia dośrodkowego problemowych zadań rachunkowych i problemowych rozwiązuje złożone, nietypowe zadania związane z ruchem jednostajnym po okręgu rozwiązuje zadania rachunkowe i problemowe zapisuje dowolny ruch na 1.15) analizuje ruch ciał w związane z rzutem rozumie ograniczenia i analizuje odstępstwa od płaszczyźnie ruch jako dwóch wymiarach na poziomym, zapisuje modelu rzutu poziomego przyjętego modelu złożenie ruchów przykładzie rzutu poziomego dynamiczne równania ruchu jednowymiarowych w dwóch wymiarach Energia mechaniczna stosuje definicję pracy, oblicza pracę wykonywaną związek pracy ze zmianą stosuje pojęcie pracy i przez zmienną siłę, energii mechanicznej, oblicza/szacuje pracę na mocy do rozwiązywania 3.1) oblicza pracę siły na rozwiązuje złożone, definicję mocy do podstawie wykresów F(x), złożonych, nietypowych danej drodze nietypowe zadania rozwiązywania zadań P(t) zadań rachunkowych i rachunkowe, problemowe i problemowych i problemowych doświadczalne rachunkowych 5
rozumie pojęcie energii kinetycznej i potencjalnej, wyprowadza wzory 3.2) oblicza wartość energii posługuje się pojęciami rozumie, że energia zależnościowe na energię kinetycznej i potencjalnej energii kinetycznej i mechaniczna jest kinetyczną i potencjalną w ciał w jednorodnym polu potencjalnej w wielkością względną polu grawitacyjnym grawitacyjnym rozwiązywaniu zadań jednorodnym rachunkowych i stosuje zasadę zachowania wskazuje siły zachowawcze stosuje zasadę zachowania energii mechanicznej w w przyrodzie, wyjaśnia wyjaśnia działanie zasady 3.3) wykorzystuje zasadę polu grawitacyjnym energii mechanicznej do znaczenie tego pojęcia, zachowania energii dla zachownia energii jednorodnym do rozwiązywania zadań rozumie przybliżenie prędkości przyświetlnych, mechanicznej do obliczania rozwiązywania zadań rachunkowych, otrzymanych rozwiązań posługuje się energią parametrów ruchu rachunkowych i doświadczalnych i wynikające z założonego kinetyczną dla prędkości problemowych przyświetlnych problemowych modelu obliczniowego korzysta z definicji mocy do wykorzystuje pojęcie 3.4) oblicza moc urządzeń, rozwiązywania zadań sprawności urządzeń w analizuje pracę urządzeń w uwzględniając ich problemowych i rozwiązywaniu zadań celu jej optymalizacji sprawność rachunkowych i rachunkowych problemowych stosuje zasadę zachowania wykorzystuje zasady 3.5) stosuje zasadę stosuje zasadę zachowania stosuje zasadę zachowania pędu i energii w zachowania pędu i energii zachowania energii oraz wyjaśnia pojęcie zderzenia pędu i energii w pędu i energii w rozwiązywaniu zadań do rozwiązywania zasadę zachowania pędu do idealnie sprężystego i rozwiązywaniu zadań rozwiązywaniu zadań rachunkowych, złożonych, nietypowych opisu zderzeń spręzystych i niesprężystego, wskazuje rachunkowych i rachunkowych, doświadczalnych i zadań rachunkowych, niesprężystych przykłady takich zjawisk problemowych dla zderzeń problemowych dla zderzeń problemowych dla zderzeń problemowych i centralnych niecentralnych niecentralnych doświadczalnych 6
Mechanika bryły sztywnej 2.1) rozró żnia pojęcie punkt materialny, bryła sztywna, zna granice ich stosowalności posługuje się pojęciem bryła sztywna i punkt materalny, wskazuje przykłady zastosowania tych moeli obliczeniowych oblicza moment 2.2) rozró żnia pojęcia: masa bezwładności bryły na i moment bezwładności podstawie definicji i podanych wzorów stosuje twierdzienie Steinera (na podstawie zapisanego równania) oblicza wypadkowy oblicza wypadkowy moment sił na podstawie 2.3) oblicza momenty sił moment sił na podstawie definicji (nie więcej niż definicji dwie siły) rozwiązuje zadania stosuje prawa statyki do analizuje statyczne układy 2.4) analizuje równowagę rachunkowe i problemowe z rozwiązywania złożonych, mechaniczne (belki) brył sztywnych, w zapisuje warunki zakresu statyki, oblicza oblicza wartość sił reakcji nietypowych zadań obciążone siłami przypadku gdy siły leżą w równowagi bryły sztywnej wartość sił reakcji na na podporach belek rachunkowych, zaczepionymi, obciążeniem jednej płaszczyźnie podporach belek (jeden problemowych i ciągłym, zewnętrznymi kierunek działania sił) doświadczalnych momentami sił wyznacza położenie środka wyznacza środek masy 2.5) wyznacza położenie odró żnia pojęcia środek wyznacza doświadczalnie masy ukadu punktów układów punktów i brył środka masy masy i środek ciężkości środek masy brył materialnych jednorodnych 2.6) opisuje ruch obrotowy bryły sztywnej względem osi przechodzącej przez środek masy stosuje do rozwiązywania zadań problemowych i rachunkowych II zasadę wykorzystuje w rozwiązywanych zadaniach związki pomiedzy parametrami kliniowymi i kątowymi ruchu 7
dynamiki dla ruchu wykorzystuje prawa obrotowego dla pojedyńczej stosuje do rozwiązywania mechaniki do bryły sztywnej, posługuje zadań problemowych i rozwiązywania złożonych, parametrami rachunkowych II zasadę proponuje dwa sposoby 2.7) analizuje ruch obrotowy nietypowych zadań charakteryzującymi ruch dynamiki dla ruchu sprawdzania słuszności II analizuje złożone, zmienne bryły sztywnej pod rachunkowych, wpływem momentu sił obrotowy (jednostajny lub obrotowego i postępowego zasady dynamiki dla ruchu problemowych i ruchy obrotowe brył zmienny) dla układów zło żonych, obrotowego doświadczalnych analizuje zjawisko toczenia związanych z ruchem się ciał postępowym i obrotowym rowiązuje zadania problemowe i rachunkowe z analizuje rolę zasady stosuje zasadę zachowania wykorzystaniem związku zachowania momentu pędu rowiązuje zadania proponuje sposoby pomiędzy zmianą 2.8) stosuje zasadę momentu pędu, podaje w ruchu planet/gwiazd, w problemowe i rachunkowe z doświadczlnej weryfikacji momentem siły a zmianą zachowania momentu pędu przykłady ewolicji gwiazd, w fizyce wykorzystaniem zasady zasady zachowania momentu pędu, analzuje do analizy ruchu doświadczeń/sytuacji, w atomowej, wyjaśnia zachowania momentu pędu momentu pędu rolę zasady zachowania których jest ona spełniona znaczenie fudamentalnych momentu pędu w ruchu praw przyrody planet/gwiazd po orbitach kołowych stosuje zasadę zachownia 2.9) uwzględnia energię energii mechanicznej dla kinetyczną ruchu ruchu postepowego i brotu stosuje zasadę zachowania obrotowego w bilansie względem osi energii mechanicznej energii przechodzącej przez środek masy oblicza pracę na podstawie zmiany energii mechanicznej stosuję energię i jej przemiany do rozwiązywania złożonych, nietypowych zadań rachunkowych, problemowych i doświadczalnych 6.1) analizuje ruch pod wpływem sił sprężystych, podaje przykłady takiego ruchu podaje dwie definicje ruchu harmonicznego (odwołanie do siły i wychylenia), interpretuje pojęcia: wychylenie, faza drgań Ruch harmoniczny i fale mechaniczne 8
oblicza energię potencjalną uzasadnia wzór na energię 6.2) oblicza energię sprężystości, rysuje i potencjalną sprężystości, rysuje wykresy E(t) potencjalną sprężystości interpretuje wykresy E(x) interpretuje wykresy E(t) wyjaśnia model wahadła oblicza okres drgań wyjaśnia zjawisko matematycznego, oblicza wahadeł (matematyczne i 6.3) oblicza okres drgań izochronizmu drgań, analizuje ruch odważników okres drgań ciężarka na sprężyste) w różnych analizuje drgania wahadła ciężarka na sprężynie i wyprowadza wzór na okres zawieszonych na układach sprężynie i wahadła sytuacjach ( zmiana siły fizycznego wahadła matematycznego drgań wahadła sprężyn matematycznego (na grawitacji, układ matematycznego powierzchni ziemi) nieinercjalny) 6.4) interpretuje wykresy interpretuje wykresy zależności położenia, zależności położenia, prędkości i przyspieszenie w prędkości i przyspieszenie ruchu harmonicznym w ruchu harmonicznym rysuje wykresy x(t), v(t), a(t) i wykorzystuje je do rozwiązywania zadań rachunkowych i problemowych analizuje krzywe Lissajous, zapisuje równania dla wybranych przypadków 6.5) opisuje drgania odróżnia drgania własne i wymuszone drgania wymuszone podaje określenie zjawiska planuje i samodzielnie 6.6) opisuje zjawisko rezonansu i jego warunek, analizuje wykorzystanie wykonuje dwa rezonansu mechanicznego na wskazuje na zastosowania zjawiska rezonansu w doświadczenia obrazujące wybranych przykładach zjawiska i jako negatywne instrumentach muzycznych zjawisko rezonansu skutki 6.7) stosuje zasadę zachowania energii w ruchu mechanicznym, opisuje przemiany energii kinetycznej i potencjalnej w tym ruchu stosuje zasadę zachowania energii mechanicznej do rozwiązywania zadań problemowych i rachunkowych 9
zna i stosuje określenie fali 6.8) stosuje w obliczeniach mechanicznej i jej stosuje pojęcie natężenia związek pomiędzy parametry do dokonuje klasyfikacji fal: fali, poziomu natężenia fali zapisuje i wykorzystuje w parametrami fali: długością, rozwiązywania zadań podłużne, poprzeczne, w rozwiązywaniu zadań rozwiązywanych zadaniach częstotliwością, okresem, rachunkowych, zna pojęcia: płaskie, kuliste/koliste rachunkowych i równanie fali płaskiej prędkością powierzchnia falowa, problemowych promień fali 6.9) opisuje załamanie fali zna i stosuje prawo na granicy ośrodków załamania i odbicia fali wyjaśnia zjawisko odbicia i uzasadnia prawo załamania załamania na podstawie podaje zasadę Fermata odwołują się do zasady zasady Huygensa Fermata wyjaśnia zjawisko 6.10) opisuje zjawisko interferencji, podaje analizuje obraz interferencji, wyznacza warunki wzmocnienia i i do faz fal spotykających posługuje się określeniami: analizuje zjawisko interferencyjny fal długość fali na podstawie wygaszenia odwołując się się fazy zgodne/przeciwne dudnienia mechanicznych obrazu interferencyjnego do ró żnicy dróg przebytych przez falę 6.11) wyjaśnia zjawisko wyjaśnia mechanizm ugięcia w oparciu o zasadę wyjaśnia zasadę Huygensa rozchodzenia się fali na Huygensa podstawie zasady Huygensa analizuje powstawanie fali stojącej w strunach, analizuje na podstawie 6.12) opisuje fale stojące i prętach, słupach powietrza, omawia doświadczenia z podaje określenie fali zebranych materiałów ich związek z falami oblicza częstotliwość drgań rurą Kundta i aparatem stojącej działanie rury Kundta i biegnącymi przeciwbieżnie własnych struny, słupa Quinckego aparatu Quinkego powietrza, pręta odwołuje się do zjawiska rezonansu 10
6.13) opisuje efekt Dopplera analizuje zjawisko fal proponuje doświadczenie w przypadku poruszającego analizuje zjawisko uzasadnia wzory opisujące opisuje zastosowania infraakustycznych (zakres demonstrujące zjawisko się źródła i nieruchomego Dopplera, stosuje wzory zjawisko Dopplera i ultradźwięków słyszalności) Dopplera obserwatora Grawitacja 4.1) wykorzystuje prawo stosuje prawo powszechnego ciążenia do powszechnego ciążenia dla obliczania siły oddziaływań układów złożonych z nie odróżnia siłę grawitacji od analizuje wartość siły grawitacyjnych pomiędzy więcej niż trzech mas dla układów złożonych siły ciężkości ciężkości w różnych masami punktowymi i punktowych lub sferycznie punkach na Ziemi sferycznie symetrycznymi symetrycznych 4.2) rysuje linie pola zna pojęcia: pole określa granice grawitacyjnego, rozróżnia grawitacyjne centralne i rysuje je dla pola stosowalności modelu pola pole jednorodne od pola jednorodne, linie pola centralnego i jednorodnego, jednorodnego i centralnego centralnego grawitacyjnego, 4.3) oblicza wartość i kierunek pola zna i stosuje pojęcie stosuje zasadę superpozycji grawitacyjnego na zewnątrz natężenia pola pól dla dwóch mas.. dla układów złożonych ciała sferycznie grawitacyjnego sferycznie symetrycznych symetrycznego 4.4) wyprowadza związek stosuje związek pomiędzy odróżnia pojęcia: wyjaśnia ró żnicę pomiędzy pomiędzy przyspieszeniem zna pojęcie przyspieszenia przyspieszeniem przyspieszenie ziemskie i pojęciami przyspieszenie grawitacyjnym na grawitacyjnego grawitacyjnym a przyspieszenie grawitacyjne grawitacyjne i natężenie powierzchni planety a jej parametrami opisującymi Ziemi pola grawitacyjnego masą i promieniem ciało niebieskie zna pojęcie energii wiąże zmiany energii 4.5) oblicza zmiany energii potencjalnej grawitacji i stosuje zasadę zachowania mechanicznej z wykonaną wyprowadza wzór na wyjaśnia zachowawczy potencjalnej grawitacji i stosuje je w polu energii mechanicznej, pracą, rozumie pojecie energię potencjalną charakter pola wiąże je z pracą lub zmianą grawitacyjnym oblicza energię satelity na układ związany i energia grawitacji grawitacyjnego energii kinetycznej jednorodnym i centralnym orbicie wiązania układu 11
4.6) wyjaśnia pojęcie zna i stosuje pojęcia zapisuje warunek oblicza energię całkowitą analizuje zagadnienie pierwszej i drugiej prędkości wyjaśnia znaczenia pojęć projektowania trajektorii kosmicznej, oblicza ich pierwszej i drugiej orbitowania dla dowolnego satelity, wyprowadza wzory prędkości kosmicznych lotów kosmicznych - wartości dla różnych ciał prędkości kosmicznej satelity na prędkości kosmiczne jakościowo 4.7) oblicza okres obiegu oblicza okres obiegu wskazuje zastosowania satelitów wokół Ziemi satelitów Ziemi sztucznych satelitów 4.8) oblicza okresy obiegu planet i ich średnie zna i stosuje III prawo odległości od gwiazdy, wykorzystując trzecie prawo Keplera dla orbit kołowych Keplera dla orbit kołowych 4.9) oblicza masę ciała niebieskiego na podstawie obserwacji ruchu jego satelity oblicza masę ciała niebieskiego na podstawie obserwacji ruchu jego satelity w sytuacjach typowych Termodynamika wyprowadza III prawo Keplera dla orbit kołowych oblicza masę ciała niebieskiego na podstawie obserwacji ruchu jego satelity w sytuacjach problemowych wyprowadza i stosuje III prawo Keplera w postaci uogólnionej wyjaśnia model gazu stosuje równanie 5.1) wyjaśnia założenia doskonałego, zna granice rozumie pojęcie modelu gazu doskonałego i stosuje Clapeyrona, równanie stanu stosowalności modelu gazu zna dowody potwierdzające matematycznego, wskazuje równanie gazu doskonałego gazu doskonałego, rozumie doskonałego, stosuje do słuszność kinetyczno- wyprowadza równanie inne modele obliczeniowe różnicę pomiędzy opisem cząsteczkowej teorii Clapeyrona do wyznaczania parametrów mikroskopowym i obliczeń pojęcie mola, masy budowy materii dla gazów, porównuje je z gazu makroskopowym molowej/cząsteczkowej, modelem gazu doskonałego liczby Avogadro 5.2) opisuje przemianę planuje doświadczenia stosuje prawa przemian przedstawia przemiany stosuje prawa przemian potwierdzające słuszność gazowych w sytuacjach oblicza parametry gazu na izotermiczną, izobaryczną i typowych (izotermiczna, gazowe na wykresach p(v), podstawie wykresów gazowych w sytuacjach praw przemian gazowych, izochoryczną izobaryczna, izochoryczna) V(T), p(t) problemowych analizuje przebieg izoterm van der Waalsa, 5.3) interpretuje wykresy interpretuje przemiany interpretuje różne typy ilustrujące przemiany gazu gazowe na wykresach p(v), wykresów V(T), p(t) doskonałego 12
stosuje związek pomiędzy 5.4) opisuje związek wyjaśnia różnicę i jej wyjaśnia zasadę temperaturą w skali pomiędzy temperaturą w przyczyny zależności E(T) ekwipartycji energii dla skali Kelwina a średnią Kelwina za średnią energią dla gazu doskonałego i gazów, posługuj ę się energią kinetyczną cząstek kinetyczną cząstek gazu innych ciał pojęciem stopień swobody doskonałego 5.5) stosuje pierwszą zasadę wskazuje ró żne formy termodynamiki, odróżnia przekazu energii, stosuje przekaz energii w formie pracy od przekazu w formie pierwszą zasadę ciepła termodynamiki, do obliczenia pracy i ciepła w nietypowych przemianach gazowych 5.6) oblicza zmianę energii wewnętrznej w przemianach izobarycznej i izochorycznej oraz pracę w przemianie izobarycznej i stosuje je w sytuacjach typowych do obliczania zna pojęcie ciepła zmiany energii wewnętrznej wyprowadza związek molowego i pobranego ciepła, oblicza pomiędzy ciepłem molowym dla procesu pracę w procesach stosuje pojęcie ciepła 5.7) posługuje się pojęciem izobarycznego i gazowych molowego do obliczeń w ciepła molowego w izochorycznego, nietypowych przemianach przemianach gazowych wyprowadza wzory gazowych określające wartości ciepłe molowych dla różnych gazów 5.8) analizuje pierwszą interpretuje pierwszą zasadę zasadę termodynamiki jako termodynamiki jako zasadę zasadę zachowania energii zachowania energii zna pojęcie perpetuum mobile pierwszego rodzaju wyjaśnia znaczenie fundamentalnych praw przyrody wyjaśnia probabilistyczny.termodynamiczna interpretuje drugą zasadę charakter II zasady 5.9) interpretuje drugą.entropia; procesy strzałka czasu, wyjaśnia zasadę termodynamiki termodynamiki (ciepło- odwracalne i nieodwracalne termodynamiki, zna pojęcie znaczenie fundamentalnych praca) perpetuum mobile drugiego praw przyrody rodzaju 13
5.10) analizuje przedstawione cykle oblicza sprawność analizuje cykl chłodziarki, i ilościowo; oblicza termodynamiczne, oblicza analizuje cykle dowolnego oblicza jego sprawność, analizuje złożone cykle sprawność silników termodynamiczne złożone z parametry gazu, ciepło, termodynamicznego cyklu, analizuje cykl pracy trzech termodynamiczne w cieplnych w oparciu o izoprzemian - jakościowo pracę, analizuje cykl analizuje pracę silnika rzeczywistych silników sytuacjach problemowych Carnota i jego sprawność wymienione ciepło i czterosuwowego cieplnych wykonaną pracę 5.11) odróżnia wrzenia od odróżnia proces wrzenia od analizuje wpływ ciśnienia parowania procesu parowania - obraz na temperaturę wrzeniapowierzchniowego, analizuje mikroskopowy i obraz mikroskopowy i wpływ ciśnienia na temperaturę wrzenia cieczy makroskopowy makroskopowy analizuje diagram fazowy różnych substancji (także anomalie wody) wykorzystuje pojęcie ciepła 5.12) wykorzystuje pojęcie właściwego i ciepła. dla większej liczby ciał, ciepła właściwego oraz przemiany fazowej do interpretuje bilans cieplny ciepła przemiany fazowej w analizie bilansu cieplnego na wykresie t(czasu), analizie bilansu cieplnego dla dwóch wymieniających energie ciał t(ciepła) Wymagania przekrojowe 12.1) przedstawia jednostki przedstawia jednostki zna jednostki wielkości ocenia trafność fizycznych wymienionych wielkości fizycznych wielkości fizycznych przeprowadza analizę w otrzymanego wzoru na wymienionych w PP, opisuje wymienionych w PP, wymiarową złożonych PP stosowane w podstawie analizy ich związek z jednostkami opisuje ich związek z wzorów fizycznych przeszłości, przelicza je na wymiarowej podstawowymi jednostkami podstawowymi podstawie definicji samodzielnie wykonuje 12.2) samodzielnie analizuje otrzymany wykres ocenia zgodność wykresy na podstawie zaznacza niepewność wykonuje poprawne ze względu na niepewność otrzymanego wykresu z informacji słownych, pomiaru wykresy pomiaru modelem teoretycznym równa ń, tabel 14
12.3) przeprowadza złożone przeprowadza złożone obliczenia liczbowe obliczenia liczbowe posługując się kalkulatorem posługując się kalkulatorem 12.4) interpoluje, ocenia interpoluje, ocenia ocenia zgodność orientacyjnie wartość uzyskanych szacunków z orientacyjnie wartość pośrednią miedzy danymi w ocenia uzyskane dane modelem obliczeniowym, pośrednią miedzy danymi w tabeli i za pomocą wykresu szacunkowe dokonuje korekty modelu tabeli i za pomocą wykresu szcuje z tabel i wykresów obliczeniowego 12.5) dopasowuje prostą dopasowuje prostą y=ax+b y=ax+b do wykresu i ocenia do wykresu, oblicza ocenia trafność trafność postępowania, wartości współczynników dopasowania prostej oblicza wartości a,b rozumie pojęcie niepewnosci pomiaru i zna 12.6) opisuje podstawowe jej przyczyny, stosuje stosuje podstawowe zasady analizuje problem zasady niepewności pomiaru podstawowe zasady niepewności pomiaru dla pomiarów złożonych niepewności pomiaru dla minimalizacji niepewności pomiarów prostych 12.7) szacuje wartość spodziewanego wyniku obliczeń, krytycznie ocenia realność otrzymanego wyniku szacuje wartość wyniku ocenia trafność dobranej krytycznie ocenia wartość obliczeń metody szacowania otrzymanego wyniku 12.8) przedstawia własnymi słowami główne tezy poznanego artykułu popularno-naukowego z dziedziny fizyki lub astronomii przedstawia własnymi słowami tezy poznanego artykułu popularnonaukowego z dziedziny fizyki lub astronomii przetwarza informacje wykorzystując informacje z poznanego artykułu popularno-naukowego z dziedziny fizyki lub astronomii krytycznie ocenia trafność poznanego artykułu popularno-naukowego z dziedziny fizyki lub astronomii 15
Wymagania doświadczalne przeprowadza doświadczenia polegające na wykonaniu pomiarów, opisie i analizie wyników oraz jeśli to możliwe, wykonaniu i interpretacji wykresów dotyczących 13.1) ruchu prostoliniowego jednostajnego i jednostajnie zmiennego wyznacza wartość prędkości średniej wykazuje doświadczalnie, że ruch jest jednostajny optymalizuje metodę badanie ruchu wahadła badanie ruchu wahadła badanie ruchu wahadła 13.2) ruchu wahadła matematycznego, różne sprężystego - różne fizycznego (podane wzory) optymalizuje metodę zastosowania zastosowania - różne zastosowania wyznacza ciepło właściwe proponuje inne metody 13.3) ciepła właściwego na podstawie bilansu uwzględnia wpływ strat uwzględnia niepewność optymalizuje metodę wyznaczania ciepła cieplnego. energii do otoczenia. pomiaru właściwego bada falę stojącą na strunie, bada zależność wartości Sprężynie - wyznacza 13.6) drgań struny częstotliwość drgań, prędkości rozchodzenia się optymalizuje metodę fali od parametrów struny i prędkość rozchodzenia się jej naciągu fali 16
Sposoby sprawdzania edukacyjnych osiągnięć uczniów z fizyki Sposoby oceniania: 1. Odpowiedzi ustne. 2. Oceniana będzie praca ucznia w czasie procesu uczenia: jego praca w grupie uczniowskiej podczas planowania i wykonywania doświadczeń, rozwiązywania zadań rachunkowych i problemowych, udział w zbiorowej dyskusji. 3. Ocenie mogą podlegać prace lub prezentacje przygotowane na podstawie dostępnych źródeł informacji. 4. Testy wyboru jednostopniowe i wielostopniowe (nauczycielskie lub standaryzowane). 5. Sprawdziany zbudowane z pytań zamkniętych lub otwartych teoretycznych, problemowych i rachunkowych. 6. Kartkówki z trzech ostatnich tematów. 7. Karty pracy 8. Testy w kursach e-lerning 9. Badanie wyników nauczania oraz mała matura (klasy drugie) i matura próbna (klasy trzecie) W przypadku nieobecności ucznia na sprawdzianie lub kartkówce w dzienniku lekcyjnym w miejscu oceny wpisuje się "0". Ocena śródroczna i roczna nie jest średnią z ocen bieżących. Wynika ona z głębokiej analizy wszystkich otrzymanych ocen ze szczególnym zwróceniem uwagi na postęp edukacyjny ucznia. Ocena roczna jest ustalana w oparciu o oceny zdobyte w całym roku szkolnym. Warunki i tryb uzyskania wyższej niż przewidywana roczna ocena klasyfikacyjna z zajęć edukacyjnych określa Statut Szkoły 44 p. 8-9. 17
18