Nazwa modułu: Zarządzanie operacyjne Rok akademicki: 2015/2016 Kod: ZZP-1-401-s Punkty ECTS: 6 Wydział: Zarządzania Kierunek: Zarządzanie Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 4 Strona www: http://www.produkcja.zarz.agh.edu.pl Osoba odpowiedzialna: Mazur Gabriela (gmazur@zarz.agh.edu.pl) Osoby prowadzące: dr inż. Obrzud Jacek (jobrzud@zarz.agh.edu.pl) Mazur Gabriela (gmazur@zarz.agh.edu.pl) dr inż. Maternowska Małgorzata (mmaterno@zarz.agh.edu.pl) JAMRÓZ ANDRZEJ (ajamroz@zarz.agh.edu.pl) mgr inż. Czajka Kamil (kczajka@zarz.agh.edu.pl) Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza M_W001 M_W002 wymienia i wyjaśnia zasady oraz stosuje podstawowe metody, techniki, i narzędzia wykorzystywane w rozwiązywaniu problemów z zakresu zarządzania procesami wytwórczym.i ocenia i klasyfikuje istniejące oraz projektuje nowe rozwiązania z zakresu organizacji procesów wytwarzania i rozpoznaje trendy rozwojowe w zarządzaniu procesami wytwórczymi. ZP1A_W06 ZP1A_W12 M_W003 Definiuje i klasyfikuje istniejące procesy wytwarzania. ZP1A_W07 Umiejętności M_U001 Proponuje rozwiązania konkretnych problemów zarządzania wytwarzaniem i inicjuje w tym zakresie procesy reorganizacji ZP1A_U07 1 / 8
M_U002 Potrafi wynajdować i określać rozwiązania problemów zarządzania procesem wytwarzania oraz adoptować metody i narzędzia analityczne, symulacyjne, eksperymentalne i informatyczne do ich rozwiązania. ZP1A_U14 Kompetencje społeczne M_K001 M_K002 Potrafi działać w sposób przedsiębiorczy podążając za trendami i uwarunkowaniami rynkowymi oraz weryfikować w praktyce przydatność poznanych narzędzi, metod i procedur z zakresu zarządzania procesami wytwórczymi. Potrafi opisać, przedstawić i dokonać wyboru priorytetów służących realizacji określonego przez siebie lub innych zadania. ZP1A_K02 ZP1A_K07 Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład Ćwiczenia audytoryjne Ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenia projektowe Konwersatori um Zajęcia seminaryjne Zajęcia praktyczne Zajęcia terenowe Zajęcia warsztatowe Inne E-learning Wiedza M_W001 M_W002 M_W003 Umiejętności M_U001 wymienia i wyjaśnia zasady oraz stosuje podstawowe metody, techniki, i narzędzia wykorzystywane w rozwiązywaniu problemów z zakresu zarządzania procesami wytwórczym.i ocenia i klasyfikuje istniejące oraz projektuje nowe rozwiązania z zakresu organizacji procesów wytwarzania i rozpoznaje trendy rozwojowe w zarządzaniu procesami wytwórczymi. Definiuje i klasyfikuje istniejące procesy wytwarzania. Proponuje rozwiązania konkretnych problemów zarządzania wytwarzaniem i inicjuje w tym zakresie procesy reorganizacji + - - - - - - - - - - + - - - - - - - - - - + - - - - - - - - - - - + - - - - - - - - - 2 / 8
M_U002 Potrafi wynajdować i określać rozwiązania problemów zarządzania procesem wytwarzania oraz adoptować metody i narzędzia analityczne, symulacyjne, eksperymentalne i informatyczne do ich rozwiązania. - + - - - - - - - - - Kompetencje społeczne M_K001 M_K002 Potrafi działać w sposób przedsiębiorczy podążając za trendami i uwarunkowaniami rynkowymi oraz weryfikować w praktyce przydatność poznanych narzędzi, metod i procedur z zakresu zarządzania procesami wytwórczymi. Potrafi opisać, przedstawić i dokonać wyboru priorytetów służących realizacji określonego przez siebie lub innych zadania. - + - - - - - - - - - - + - - - - - - - - - Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład Istota, elemnty i zasady działalności operacyjej Pojęcie działalności operacyjnej. Pięć filarów zarządzania operacyjnego: CRM Zarządzanie relacjami z klientami), HR (Human resources Kadry i płace), Zarządzanie produkcją, Finanse i księgowość, Handel, Logistyka,Serwis. Kontrola prawidłowości zarządzania operacyjnego. Techniki kontroli zarządzania operacyjnego. System operacyjny i jego elementy Pojęcie systemu operacyjnego. Elementy systemu operacyjnego. Strategie operacyjne. Ewolucja priorytetów operacyjnych. Proces wytwórczy jako element systemu operacyjnego. Struktura procesu wytwórczego. Podstawowe zasady organizacji procesów wytwarzania. Proces wytwarzania a proces produkcyjny. Planowanie produktu Cel planowania produktu. Opracowanie nowego produktu. Etapy opracowania nowego wyrobu. Wymogi dotyczące projektowanego produktu. Porównywanie produktów. Prognozowanie sprzedaży Rola prognozowania sprzedaży w zarządzaniu operacyjnym.zakres przedmiotowy prognozowania. Metody Prognozowania: Metoda szeregów czasowych. Metody adaptacyjne. Metody przyczynowo- skutkowe. Pojecie i klasyfikacja procesów produkcyjnych Procesy produkcyjne proste i złożone. Podstawowe parametry procesów produkcyjnych. Czasowy i przestrzenny przebieg procesów produkcyjnych. Planowanie przebiegu czasowego i przestrzennego procesu produkcyjnego. Czas wytwarzania produktów Czas jako wymiar konkurowania. Pojęcie cyklu wytwarzania produktu. Cykl 3 / 8
technologiczny i cykl produkcyjny wyrobu. Znaczenie i metody synchronizacji operacji w procesie produkcyjnym. Organizacja szeregowa, szeregowo-równoległa i równoległa cyklu produkcyjnego. Kształtowanie przestrzeni pracy Stanowisko pracy i jego cechy. Sposoby grupowania stanowisk pracy. Zasady rozmieszczania stanowisk pracy. Kryteria rozmieszczania stanowisk pracy. Metody rozmieszczania stanowisk pracy. Produkcja potokowa Warunki organizowania produkcji potokowej i jej zalety. Potok synchroniczny i asynchroniczny. Potok stały i zmienny. Pojęcie i klasyfikacja zapasów produkcyjnych w produkcji potokowej. Optymalizacja zapasów produkcyjnych. Niepotokowe formy organizacji produkcji Znaczenie wielkości partii produkcyjnej w niepotokowych formach organizacji produkcji i metody ustalania jej wielkości. Pojęcie ekonomicznej wielkości zamówienia. Problem czasu przezbrajania stanowisk roboczych i jego wpływ na wielkość partii produkcyjnej. Istota metody SMED. Produkcja wieloasortymentowa Problem kolejności prac w produkcji wieloasortymentowej. Zagadnienie kolejności prac w produkcji i jego znaczenie dla długości cyklu produkcyjnego grupy asortymentowej. Metody ustalania kolejności prac w produkcji. Ustalanie najkrótszego wymiaru cyklu produkcyjnego grupy asortymentowej. Optymalizacja długości cyklu produkcyjnego dla grupy asortymentowej wyrobów. Ciągłość przepływu przedmiotów pracy przez system produkcyjny Znaczenie ciągłości przepływu przedmiotów pracy przez system produkcyjny. Warunki tworzenia ciągłych przepływów. Projektowanie układów czasowych zwartych dla grup asortymentowych wyrobów. Ciągłość przepływu produkcji a poziom zapasów produkcji w toku. Zarządzanie zdolnością produkcyjną Pojęcie zdolności produkcyjnej. Czynniki warunkujące wielkość zdolności produkcyjnej. Metody obliczania zdolności produkcyjnej. Wykorzystanie zdolności produkcyjnej. Sposoby zwiększania zdolności produkcyjnej. Planowanie zagregowane Hierarchia planowania w zarządzaniu operacyjnym. Planowanie produkcji jako podstawa planowania w zarządzaniu operacyjnym. Zakres przedmiotowy planowania. Rodzaje systemów planowania i kontroli produkcji: system opróżniania stawu, system pchania, system ssania, system koncentracji na wąskich gardłach. CRM - Zarzadzanie relacjami z klientami Definicja i rola CRM. CRM jako filar zarządzania operacyjnego. CRM jako program komputerowy. Korzyści wdrażania systemu CRM. Zarządzanie relacjami z klientami na różnych etapach współpracy: Pozyskiwanie nowego klienta, Utrzymanie lojalnego klienta, Obsługa klientów posprzedażowych, Klienci rekomendujący firmę, Klienci odchodzący. Ćwiczenia audytoryjne Pojęcie produktu Podobieństwa i różnice wyrobów i usług. Podstawowe różnice w produkcji wyrobów i usług. Proces wytwórczy wyrobu i usługi. Atrybuty procesów produkcji wyrobów i usług. Narzędzia analizy procesów produkcji wyrobów i usług. 4 / 8
Proces producyjny Proces produkcyjny i jego elementy składowe. Przykłady procesów produkcyjnych prostych i złożonych. Parametry procesów produkcyjnych i sposoby ich wyznaczania. Harmonogram procesu produkcyjnego. Budowa harmonogramów produkcyjnych. Organizacja procesów produkcyjnych Podstawowe zasady organizacji procesów produkcyjnych w czasie i przestrzeni. Warunki i mechanizmy funkcjonowania procesów produkcyjnych. Pojęcie typu produkcji. Dobór wyposażenia produkcyjnego w zależności od typu produkcji. Takt jako podstawowy parametr procesów produkcyjnych. Tworzenie harmonogramów procesów produkcyjnych Harmonogram procesu produkcyjnego jako odwzorowanie jego przebiegu w czasie i przestrzeni. Doskonalenie przebiegu procesu produkcyjnego w oparciu o jego harmonogram produkcyjny. Produktywność procesu produkcyjnego Pojecie produktywności procesu produkcyjnego i metody jej poprawy. Mirniki pomiaru produktywności. Inwestycyjna i bezinwestycyjna metoda wzrostu produktywności w praktyce. Cykl wytwarzania wyrobu Wyznaczanie długości cyklu technologicznego i produkcyjnego w zależności od sposobu jego organizacji. Parametry wpływające na długość cyklu technologicznego i produkcyjnego. Analiza zapasów produkcji w toku w zależności od długości cyklu produkcyjnego wyrobu. Prawo Littla. Synchronizacja procesów produkcyjnych Pojecie synchronizacji procesu produkcyjnego. Znaczenie synchronizacji procesu produkcyjnego dla jego produktywności i wydajności pracy. Metody synchronizacji operacji. Prgnozowanie sprzedaży Rola prognozowania sprzedaży w zarządzaniu operacyjnym. Wykorzystanie poznanych metod prognozowania w ćwiczeniach praktycznych. Zjawisko sezonowości w prognozach sprzedaży. Linie potokowe Wyznaczanie parametrów linii potokowych stałych synchronicznych i asynchronicznych. Wyznaczanie parametrów linii potokowych zmiennych.zapasy technologiczne i międzyoperacyjne zapasy obrotowe w liniach potokowych. Metody ustalania wielkości zapasów w liniach potokowych. Niepotokowe formy organizacji produkcji Gniazda przedmiotowe i technologiczne jako przykłady niepotokowych form organizacji produkcji. Wyznaczanie parametrów niepotokowych form organizacji produkcji. Metody wyznaczania wielkości partii produkcyjnej. Znaczenie wielkości partii produkcyjnej dla wykorzystania zdolności produkcyjnej grupy maszyn. Problem czasu przezbrajania stanowisk. Praktyczne zastosowanie metody SMED. Produkcja wieloasortymentowa Zbadanie zależności długości cyklu produkcyjnego grupy asortymentowej wyrobów od kolejności realizacji asortymentów wchodzących w jej skład. Przykłady zastosowania różnych metod kolejnościowych w ustalaniu kolejności realizacji asortymentów wyrobów należących do danej grupy. Ustalanie najkrótszego wymiaru cyklu produkcyjnego dla grupy asortymentowej wyrobów. 5 / 8
Ciągły przepływ produkcji Projektowanie ciągłych przepływów produkcji dla grupy asortymentowej wyrobów. Tworzenie układów czasowych zwartych. Pojęcie harmonogramu wzorcowego. Zdolność produkcyjna Określanie koniecznej zdolności produkcyjnej dla podanych warunków produkcyjnych. Planowanie zdolności produkcyjnej. Współczynniki wykorzystania zdolności produkcyjnej. Aspekty czasowe powiększania wolumenu zdolności produkcyjnej. Sposób obliczania oceny końcowej Ocena końcowa jest oceną uzyskaną z zaliczenia ćwiczeń audytoryjnych. Wymagania wstępne i dodatkowe Wymagana obecność na wykładach. Wymagana wiedza z zakresu podstaw matematyki wyższej, elementów statystyki opisowej, podstaw informatyki oraz metod organizacji i zarządzania przedsiębiorstwem. Zalecana literatura i pomoce naukowe 1.Adam E.E., Ebert R.J.: Production and operations management. Concepts, models and behavior, Prentice Hall, Englewood-Cliffs 1992. 2.Borkowski S., Ulewicz R., Zarządzanie produkcją. Systemy produkcyjne. Oficyna Wydawnicza Humanitas. Sosnowiec 2008. 3.Brzeziński M., Organizacja podstawowych procesów produkcyjnych, cz.1, Wyd. Politechniki Lubelskiej, Lublin 1994. 4.Burchart-Korol D., Furman J., Zarządzanie produkcją i usługami. Wyd. Politechniki Śląskiej. Gliwice 2008. 5.Chodyński A., Projakościowe zarządzanie rozwojem produkcji w przedsiębiorstwie.,wyd. Innowacje, Bielsko-Biała 2000 6.Durlik I., Inżynieria Zarządzania, cz.2. Strategia wytwarzania, projektowanie procesów i systemów produkcyjnych, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa 1996. 7.Dwilinski L., Zarządzanie produkcją, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2002. 8.Jasiński Z., (red). Podstawy Zarządzania operacyjnego. Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2005. 9.Johnston R. Zarządzanie działalnością operacyjną. Analiza przypadków, PWN, Warszawa 2002. 10.Kosieradzka A., (red.). Podstawy zarządzania produkcją. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Warszawa 2008. 11.Liwowski B., Kozłowski R., Podstawowe zagadnienia Zarządzania produkcją. Oficyna Ekonomiczna. Kraków 2006. 12.Mazur Z., Mazur G., Dudek M., Obrzud J., Zarządzanie produkcją. Zagadnienia wybrane, Wyd. Scriptorium TEXTURA, Kraków 2001. 13.Michna J., Zarządzanie produkcją., Wyd. Śląskiej Wyższej Szkoły Zarządzania, Katowice 2003 14.Pająk E., Zarządzanie produkcją. Produkt, technologia, organizacja. PWN, Warszawa 2006. 15.Pasternak K., Zarys Zarządzania produkcją. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2005 16.Rogowski A., Podstawy organizacji i zarządzania produkcją w przedsiębiorstwie., Wydawnictwa Fachowe, Warszawa 2010 17.Pająk E., Zarządzanie produkcją. Produkt, technologia, organizacja. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2006 Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu 1.Mierniki oceny zorganizowania procesów logistycznych w systemie wytwarzania Measures of estimateing organizing level in manufacturing systems / Marek DUDEK, Gabriela MAZUR, Wiesław WASZKIELEWICZ // W: XIII konferencja naukowo-techniczna : Szczyrk 29 czerwca 2 lipca 2005. Cz. 2, Zarządzanie w przedsiębiorstwie / red. nauk. Ryszard Budzik. Częstochowa : Wydawnictwo Wydziału Inżynierii Procesowej, Materiałowej i Fizyki Stosowanej Politechniki Częstochowskiej, 2005. (Materiały Konferencyjne / Politechnika Częstochowska. Wydział Inżynierii Procesowej, Materiałowej i Fizyki Stosowanej. Seria: Metalurgia ; nr 49). Opis częśc. wg okł. ISBN 83-87745-03-0. S. 424 427. Bibliogr. s. 427, Abstr. 6 / 8
2. Modelowanie obiektowe w organizacji procesów wytwarzania [Object modelling in organizing manufacturing processes] / Gabriela MAZUR, Zygmunt MAZUR, Jacek OBRZUD // W: Podejście procesowe w zarządzaniu : praca zbiorowa. T. 2 / pod red. nauk. Marii Romanowskiej i Michała Trockiego ; Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Warszawa : Szkoła Główna Handlowa, 2004. ISBN 83-7378-084-X. S. 19 29 3. Ocena zorganizowania procesów w gnieździe wieloprzedmiotowym [The estimation of systems organization in the production flow] / Gabriela MAZUR, Zygmunt MAZUR, Marek DUDEK // W: Produkcja i zarządzanie w hutnictwie : VIII konferencja naukowo-techniczna : Ustroń Jaszowiec, 14 16 czerwiec 2000 / red. nauk. Jan Mróz ; Politechnika Częstochowska. Częstochowa : Wydawnictwo WMiIM PCz, 2001. (Materiały Konferencyjne Wydziału Metalurgii i Inżynierii Materiałowej / Politechnika Częstochowska. Seria Metalurgia ; nr 16). ISBN 83-87745-90-1. S. 196 200. Bibliogr. s. 200 4.Optymalizacja zapasów produkcyjnych [Optimisation of the production stocks] / Gabriela MAZUR, Jacek OBRZUD // W: Komputerowo zintegrowane zarządzanie : [II konferencja : Zakopane, 11 13 stycznia 1999 : zbiór referatów] / pod red. Ryszarda Knosali. Warszawa : Wydawnictwa Naukowo- Techniczne, 1999. S. 266 270. Bibliogr. s. 270., Streszcz. 5.Procesy logistyczne w systemie wytwarzania [Logistic processes in the production system] / Zygmunt MAZUR, Marek DUDEK, Gabriela MAZUR, Konstantyn Kovalchuk, Dmytry Kozenkov. Kraków :,,TEXTURA, 2005. 123 s.. Bibliogr. s. 120 123. Brak afiliacji AGH. ISBN 83-916311-3-3 6.Równoważenie procesu montażu [Balancing of the assemble process] / Gabriela MAZUR, Jacek OBRZUD // W: Produkcja i zarządzanie w hutnictwie : VI [szósta] konferencja naukowo-techniczna / Politechnika Częstochowska. Częstochowa : PCz, 1998 [wyd. 1999]. (Materiały Konferencyjne Wydziału Metalurgii Materiałowej / Politechnika Częstochowska. Seria Metalurgia ; nr 10). S. 187 196. Bibliogr. s. 196., Streszcz., Summ. 7.Tendencje rozwoju nowoczesnych systemów wytwórczych The growth trend of modern productive systems development / Jacek OBRZUD, Gabriela MAZUR // W: Produkcja i zarządzanie w hutnictwie : praca zbiorowa / pod red. Ryszarda Budzika ; Politechnika Częstochowska. Częstochowa : Wydawnictwo PCz, 2008. Materiały XVI międzynarodowej konferencji naukowej nt. Produkcja i zarządzanie w hutnictwie. ISBN 978-83-7193-378-3. S. 267 270. Bibliogr. s. 270, Abstr. 8.Zastosowanie metod organizatorskich w usprawnianiu organizacji komórki produkcyjnej aspekt praktyczny [Practical application of organization methods for improve job organization in manufacturing cell] / Jacek OBRZUD, Gabriela MAZUR // W: Zarządzanie organizacjami w warunkach konkurencyjnej gospodarki / pod red. Stefana Lachiewicza, Agnieszki Zakrzewskiej-Bielawskiej. Łódź : Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2009. (Monografie Politechniki Łódzkiej). ISBN 978-83-7283-305-1. S. 294 302. Bibliogr. s. 302 9. Zastosowanie metody heurystycznej w równoważeniu procesu montażu Application heuristic method with balance assembling process / Gabriela MAZUR, Jacek OBRZUD // W: Zarządzanie w przemyśle : teoria i praktyka : wyzwania XXI wieku / red. nauk. Anna Jankowska-Kłapkowska, Marianna Księżyk, Adam Peszko ; Komitet Nauk Organizacji i Zarządzania Polskiej Akademii Nauk ; Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica. Wydział Zarządzania. Kraków : [s. n.], 1999. S. 643 650. Bibliogr. s. 650, Summ. Informacje dodatkowe Warunkiem przystąpienia do ćwiczeń audytoryjnych jest konieczność zaliczenia kartkówek weryfikujących wiedzę teoretyczną nabytą podczas samodzielnego studiowania wykładów. 7 / 8
Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta Udział w wykładach Udział w ćwiczeniach audytoryjnych Samodzielne studiowanie tematyki zajęć Przygotowanie do zajęć Przygotowanie sprawozdania, pracy pisemnej, prezentacji, itp. Egzamin lub kolokwium zaliczeniowe Dodatkowe godziny kontaktowe z nauczycielem Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 42 godz 28 godz 30 godz 25 godz 16 godz 6 godz 4 godz 151 godz 6 ECTS 8 / 8