Jak działa ITS w mieście? Studium przypadku na przykładzie miasta Gliwice. Rys. 1. Pomieszczenie Centrum Sterowana Ruchem w Gliwicach [2]

Podobne dokumenty
Wpływ systemu ITS w Tychach na poprawę poziomu bezpieczeństwa ruchu pieszych

POWIAT WOŁOMIŃSKI ul. Prądzyńskiego Wołomin tel PROJEKT STAŁEJ ORGANIZACJI RUCHU

ZNAKI SYGNAŁY POLECENIA - pytania testowe

Marek Szatkowski

ITS- Inteligentne systemy transportowe. Komisja Transportu Związku Miast Polskich

Dawid Ochód - Kierownik Centrum Sterowania Ruchem Zarząd Dróg Miejskich w Gliwicach

Wdrożenia systemów ITS oraz możliwości ich rozwoju

Sygnalizacje świetlne a przepisy obowiązujące od 2009 r. cz. I

Protokół posiedzenia Komisji Rewizyjnej Rady Miasta Gliwice kadencji w dniu 31 stycznia 2017 r., godz

Projekt sygnalizacji świetlnej

Bezpieczna teoria, a brutalna praktyka bezpieczeństwo pieszych na drogach. Przygotował: mgr inż. Mariusz Grzesica

Inteligentne Systemy Transportowe

Projekt sygnalizacji świetlnej

Projekt sygnalizacji świetlnej

Zarządzanie transportem publicznym i indywidualnym. Inteligentny System Transportu

KARTA UZGODNIEŃ. Projekt sygnalizacji świetlnej. Strzelecka Klasztorna w Ostrowie Wielkopolskim 1

OPRACOWANIE ZAWIERA :

PROJEKT SYGNALIZACJI ŚWIETLNEJ SKRZYŻOWANIE: ul. TEOFILA NONIEWICZA i ul. SEJNEŃSKIEJ. w m. SUWAŁKI

Temat: Egzamin na kartę motorowerową zadania teoretyczne. (1 godzina w I roku, 1 godzina w II roku)

III Kongresu Rozwoju Ruchu Rowerowego

SKRZYŻOWANIE ULIC POWSTAŃCÓW ŚL. - KUTNOWSKA WE WROCŁAWIU (147) Wrocław Krzyki PROGRAMY SYGNALIZACJI - SYSTEMOWE -

BUDOWY SYGNALIZACJI ŚWIETLNEJ NA SKRZYśOWANIU UL.SIKORSKIEGO Z UL. MICKIEWICZA W BYTOWIE

TEST WIEDZY PRZEZNACZONY DO STOSOWANIA TYLKO NA ELIMINACJACH REJONOWYCH XXXVIII OGÓLNOPOLSKIEGO TURNIEJU BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM

PRZEJŚCIE DLA PIESZYCH

ZNAKI DROGOWE. Niebezpieczny zakręt w prawo. Uważaj i najlepiej zwolnij! Niebezpieczne zakręty pierwszy w prawo.

Projekt sygnalizacji świetlnej

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia 28 marca 2008 r.

Przyjazne miasto. Technologie telematyczne dla miast i samorządów. Insert photo: 9.64 mm high x 25.4 mm wide

I. CZĘŚĆ OPISOWA SPIS ZAWARTOŚCI: 1. DANE OGÓLNE DANE RUCHOWE PROJEKTOWANE ROZWIĄZANIA... 4

TOM II PROJEKT BUDOWLANY EGZ. NR

FINAŁ GMINNY OGÓLNOPOLSKIEGO TURNIEJU BEZPIECZEŃSWTA RUCHU DROGOWEGO DLA SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH

4. OPIS TECHNICZNY. 4.1 Podstawa opracowania.

Pytanie. Czy na tej drodze możesz spodziewać się jadącego w przeciwnym kierunku rowerzysty? Odpowiedź TAK NIE

Wykonanie projektu sygnalizacji świetlnej na przejściu dla pieszych przez ulicę Plebiscytową w Rydułtowach

ZASADY BEZPIECZEŃSTWA I PORZĄDKU W RUCHU DROGOWYM.

PROJEKT STAŁEJ ORGANIZACJI RUCHU

NAZWA INWESTYCJI: BUDOWA SYGNALIZACJI ŚWIETLNEJ NA SKRZYŻOWANIU ULIC OSTROWSKA - DŁUGA - ZĘBCOWSKA - SZKOLNA W JANKOWIE PRZYGODZKIM BRANŻA

ZNAKI DROGOWE test do karty rowerowej jednokrotnego wyboru

PYTANIA NA ETAP WOJEWÓDZKI Lubuski Konkurs BRD

FINAŁ GMINNY OGÓLNOPOLSKIEGO TURNIEJU BEZPIECZEŃSWTA RUCHU DROGOWEGO DLA SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH

Najważniejsze sygnały używane na PKP

Wykroczenia, które wiążą się z punktami karnymi

Test na kartę rowerową ćwiczenia

Centrum Zarządzania Ruchem Stryków. Funkcjonalność Technologia Bezpieczeostwo

EFEKTYWNOŚĆ SYSTEMU ZARZĄDZANIA RUCHEM WWARSZAWIE SEBASTIAN KUBANEK. Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie

ZNAKI POZIOME P-1 P-2

Dydaktyczno-badawczy Poligon ITS Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej WSPÓLNA REALIZACJA

Budowa sygnalizacji świetlnych i urządzeń zwiększających bezpieczeństwo ruchu na drogach powiatowych

ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA RUCHEM I TRANASPORTEM

ZARZĄDZANIE TRANSPORTEM PUBLICZNYM I INDYWIDUALNYM. Inteligentny System Transportu

Budowa sygnalizacji świetlnej przy drodze 719 róg ul. Brzozowej w Pruszkowie. Skrzyżowanie drogi wojewódzkiej nr 719 z ul. Brzozową, m.

BEZPIECZEŃSTWO PIESZYCH I ROWERZYSTÓW

PODSTAWA OPRACOWANIA...

Symbol Wygląd Znaczenie Objaśnienie. Linia pojedyncza przerywana. Linia pojedyncza ciągła. Linia jednostronnie przekraczalna. Linia podwójna ciągła

PROJEKT SYGNALIZACJI

Wykonawca musi posiadać stosowne doświadczenie i wykazać, iż:

WPROWADZENIE DO BUDOWNICTWA KOMUNIKACYJNEGO WYKŁAD 1

BEZPIECZEŃSTWO RUCHU DROGOWEGO (BRD) Pytania testowe

PROJEKT WYKONAWCZY. Branża: Sygnalizacja świetlna inżynieria ruchu. Zamawiający: Zarząd Dróg Wojewódzkich w Gdańsku. Maj 2016r

Bank pytań egzaminacyjnych do egzaminowania kandydatów na kierowców ubiegających się o uprawnienia do prowadzenia pojazdów samochodowych

A. o jednym pasie ruchu, B. o jednym kierunku ruchu, C. o obowiązkowej jeździe w kierunku na wprost przez skrzyżowanie.

Jerzy Roman. Strategia BRD dla Olsztyna na lata w odniesieniu do funkcjonowania ITS

W Europie jeździmy bezpiecznie Finał lubuski test SP nr 3 Słubice 6 maja 2017 r.

FINAŁ WOJEWÓDZKI OGÓLNOPOLSKIEGO TURNIEJU BEZPIECZEŃSWTA W RUCHU DROGOWYM DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH TEST

Wyznaczanie trójkątów widoczności na skrzyżowaniu dwóch dróg

W Europie jeździmy bezpiecznie Finał lubuski test SP nr 1 Zielona Góra 12 maja 2018 r.

TEST WIEDZY PRZEZNACZONY DO STOSOWANIA TYLKO NA ELIMINACJACH POWIATOWYCH XLI OGÓLNOPOLSKIEGO TURNIEJU BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM

Propozycje zmian wytłuszczono italikami na ciemniejszym tle, zmiany polegające na usunięciu tekstu są oznaczone jako tekst usunięty.

Bezpieczeństwo na Złotnikach część II

1. Który znak nakazuje ustąpić pierwszeństwa przejazdu? 2. Nakaz jazdy prosto przez skrzyżowanie jest wyrażony znakiem:

Znaki drogowe z zakresu karty rowerowej

1999 NR 43 POZ. 430 Z PÓŹN. ZM.)

SPIS TREŚCI PRZEDMIOT OPRACOWANIA PODSTAWA OPRACOWANIA CEL I ZAKRES OPRACOWANIA PODSTAWOWE PRZEPISY...

FINAŁ POWIATOWY OGÓLNOPOLSKIEGO TURNIEJU BEZPIECZEŃSWTA RUCHU DROGOWEGO DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH TEST WIEDZY

MOŻLIWOŚCI NOWOCZESNYCH ZINTEGROWANYCH SYSTEMÓW ZARZĄDZANIA RUCHEM NA PRZYKŁADZIE SYSTEMU WARSZAWSKIEGO

TOM II PROJEKT BUDOWLANY EGZ. NR

Lokalizacja przystanków autobusowych w rejonie skrzyżowań

Projekt inwestycji dot. wdrożenia elementów Inteligentnego Systemu Transportu wraz z dynamiczną informacją pasażerską oraz zakupem taboru autobusowego

3. Na jakim odcinku drogi obowiązują znaki ostrzegawcze?

DROGA to wydzielony pas ziemi łączący miejscowości i punkty terenu, przystosowany do ruchu pojazdów, ludzi i zwierząt.

TEST WIEDZY PRZEZNACZONY DO STOSOWANIA TYLKO NA ELIMINACJACH REJONOWYCH XLI OGÓLNOPOLSKIEGO TURNIEJU BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM

InŜynieria ruchu drogowego : teoria i praktyka / Stanisław Gaca, Wojciech Suchorzewski, Marian Tracz. - wyd. 1, dodr. - Warszawa, 2011.

Projekt stałej organizacji ruchu.

OPIS TECHNICZNY DO PROJEKTU STAŁEJ ORGANIZACJI RUCHU

Zintegrowany System Zarządzania. Ruchem w Warszawie. Zarząd Dróg Miejskich Zintegrowany System Zarządzania Ruchem. w Warszawie

TEST 1. Wielokrotnego wyboru. 1 Pieszy ma pierwszeństwo przed rowerzystą: 2 Pieszy może korzystać z całej jezdni:

Bezpieczeństwo pieszych i rowerzystów

Poradnik dla rodziców i nauczycieli

PROJEKT BUDOWLANO-WYKONAWCZY

TABELA FUNKCJI DETEKTORÓW. Sygnalizacja świetlna na skrzyżowaniu ulic: Brzezińska - Laryska - Kościelana w Mysłowicach

W Europie jeździmy bezpiecznie Eliminacje rejonowe test Stare Kurowo r. Górzyn r. nr 1 Zielona Góra r.

Płock doświadczenie i koncepcje

AKADEMIA SAMORZĄDOWCA

SPIS TREŚCI Projekt lokalnych programów sygnalizacji świetlnej dla skrzyżowania pl.powstańców Śl. - Wielka (025) we Wrocławiu

ZDiZ Gdańsk Zintegrowany System Zarządzania Ruchem w Trójmieście TRISTAR

Aktualizacja specyfikacji osprzętu elektrycznego sygnalizacji świetlnej

Zarządzanie ruchem przy pomocy technologii informatycznych

Problemy związane ze stosowaniem liczników czasu w sygnalizacji świetlnej. Tomasz Folwarski MSR Traffic sp. z o. o.

Urząd Miasta Lublin Plac Króla Władysława Łokietka 1 PL Lublin. t f SYSTEM ZARZĄDZANIA RUCHEM W LUBLINIE

Warszawska Szkolna w Katowicach

Transkrypt:

Agata Kurek Studentka Wydziału Transportu SKN Signalis Słowa kluczowe: detekcja, ITS, sygnalizacja świetlna Jak działa ITS w mieście? Studium przypadku na przykładzie miasta Gliwice Wstęp Codziennie każdy człowiek jest uczestnikiem ruchu drogowego. Jednak niewiele osób zdaje sobie sprawę, że większa część drogi i jej elementów to ściśle współpracujące systemy transportowe, tzw. ITS (Inteligent Transport System). W tych systemach najważniejsze są potrzeby użytkowników, zaspokajane przez integralność technologii. Ich podejście jest strukturalne, czyli łączą użytkowników, obszary zastosowań oraz technologie. [1] Wszystko po to, aby każdy z nas mógł poruszać się łatwiej, szybciej i bezpieczniej. W związku z powyższym w artykule postanowiono przedstawić funkcjonowanie ITS w Gliwicach. Rosnący ruch na ulicach miast powoduje, że władze muszą poszukiwać rozwiązań, aby usprawnić podróże oraz poprawić ich bezpieczeństwo. Niektóre miasta na bieżąco monitorują sytuacje na ulicach, reagują, kiedy są one obciążone zbyt dużym potokiem samochodów, czy też w przypadku sytuacji niebezpiecznych, zagrażających zdrowiu i życiu człowieka. Jednym z takich miast są Gliwice, gdzie w siedzibie Zarządu Dróg Miejskich (ZDM) działa Centrum Sterowania Ruchem (CSR) (rys. 1). ITS dla kierowców Rys. 1. Pomieszczenie Centrum Sterowana Ruchem w Gliwicach [2] Każda sygnalizacja świetlna połączona jest ze sterownikiem znajdującym się w bliskiej odległości od skrzyżowania (rys. 2). W czasie codziennych przejazdów przez miasto kierowcy nie zdają sobie sprawy, że sterowniki na bieżąco przetwarzają dane z sytuacji na skrzyżowaniu. W pierwszej kolejności analizowana jest zajętość wlotów skrzyżowania, czyli detekcja, przez którą rozumie się wykrywanie uczestników ruchu. 1

Rys. 2. Szafa sterownika sygnalizacji świetlnej, źródło: ZDM Gliwice W Gliwicach wszystkie sygnalizacje są akomodacyjne. Przez pojęcie sygnalizacji akomodacyjnej rozumie się sygnalizację, w której ustalona jest pewna sekwencja faz, zaś czasy trwania tych faz są zmienne i zależne od chwilowych danych dotyczących ruchu przesyłanych z detektorów. Istnieje też możliwość pomijania niektórych zbędnych faz. [3] Z tego względu nie jest możliwe zastosowanie wyświetlaczy czasu, które oznaczają urządzenia elektroniczne wskazujące uczestnikom ruchu wartość czasu pozostającego do końca sygnału świetlnego (czerwonego lub zielonego albo ich odpowiedników) nadawanego przez sygnalizator [4]. Wyobraźmy sobie sytuację: jedzie kierowca i widzi, że do końca sygnału zielonego zostały mu 3 sekundy, więc zaczyna zwalniać, ponieważ jego odległość nie pozwala mu na przejechanie skrzyżowania z prędkością zgodną z przepisami. W tym samym czasie detektory zgłaszają pojawienie się pojazdu i czas zostaje wydłużony. Kierowca nie wie, co robić, zaczyna mieć wrażenie, że coś jest nie tak. Dlatego każdy powinien sobie odpowiedzieć na pytanie, czy wolałby znać czas trwania danego sygnału, czy dłużej widzieć kolor zielony? Na sygnalizatorze widzimy trzy kolory: czerwony, żółty i zielony. Jednak to, co widzi sterownik, jest nieco bardziej skomplikowane. Rozróżnia on kilka kolorów zielonych (rys. 3). W zależności od liczby samochodów na danym skrzyżowaniu wydłuża lub skraca czas wyświetlania danego sygnału. Podstawowy czas to tzw. MIN GREEN, w którym zawsze sygnał zielony jest wyświetlany dla danej grupy pojazdów. Następnie, w przypadku ciągłości zgłaszających się pojazdów, występują czasy takie jak: MIN MAX GREEN, MAX GREEN, PASSIVE GREEN itp. (rys. 3). Sterownik, dostając informację z wlotu na danym skrzyżowaniu, dzięki detekcji pojazdów określa, czy przedłużyć czas sygnału zielonego dla danego wlotu (w przypadku zgłaszających się na nim pojazdów, a na pozostałych brak lub niewielka ich liczba). Jednak nie może on w nieskończoność wydłużać dla jednej z grup koloru zielonego, stąd potrzebny jest tzw. MAX GREEN, który określa, jak długo może ma być nadawany sygnał zezwalający. 2

Rys. 3. Fragment zrzutu z programu faz sygnalizacji świetlnej, W Gliwicach działają dwie formy detekcji pojazdów. Są to: kamery wideodetekcji (rys. 4) oraz pętle indukcyjne (rys. 5). Kamery wideodetekcji są łatwiejsze w serwisowaniu, natomiast istnieje możliwość, że jakiś pojazd może nie zostać wykryty (w większości przypadków ten problem dotyczy rowerzystów). Jest to najbardziej uciążliwe w nocy, ponieważ sygnalizacja świetlna w mieście w godzinach 22:00-6:00 (w niektórych przypadkach mogą być różnice w godzinach, np. wynikające z pracy strefy ekonomicznej) działają w systemie ALL-RED. Co oznacza, że dopiero w momencie pojawienia się pojazdu sygnalizator przełącza się na światło zielone, inaczej jest cały czas nadawany sygnał czerwony. Zasada działania kamer wideodetekcji została przedstawiona na rys. 4. Pojazd, znajdując się w polu wykrycia przez detektor, uruchamia funkcje logiczne (zielone paski). W przypadku pobudzenia odpowiedniej liczby tych funkcji zostaje przekazana informacja o pojawieniu się pojazdu do sterownika sygnalizacji świetlnej i w zależności od nadawanego sygnału oraz zajęcia detektorów na pozostałych wlotach sterownik podejmuje decyzje o wyświetlanym sygnale umożliwiającym lub zakazującym wjazd na skrzyżowanie. Pętle indukcyjne charakteryzują się większą pewnością wykrywania pojazdów niż kamery wideodetekcji, czasem nawet rejestrują więcej zgłoszeń niż w rzeczywistości (przejście zwierzęcia czy też pieszego może zostać zarejestrowane jako zgłoszenie się pojazdu). Największą wadą pętli indukcyjnych jest ich naprawa, ponieważ są one pod nawierzchnią, co oznacza, że należy fragment jezdni wyciąć na czas serwisu. Później z powrotem zostają one umieszczone na swoim miejscu. Efekty są widoczne na rys. 5. 3

Rys. 4. Zrzut z kamery wideodetekcji, Rys. 5. Pętle indukcyjne w nawierzchni, Rys. 6. ukazuje schemat skrzyżowania ulic Jagiellońska Częstochowska w Gliwicach wraz z sytuacyjnym rozmieszczeniem detektorów oraz sygnalizacji. Jest to program (SNS) umożliwiający podgląd w rzeczywistym czasie sytuacji na danym skrzyżowaniu. Można zobaczyć sygnał wyświetlany dla każdej z grup sygnalizacyjnych, każdego wlotu oraz zajęcie detektora ruchu. Program również umożliwia manualną zmianę fazy sygnalizacji, jeśli detektory jeszcze nie zdążyły jej zmienić, a pracownik CSR zauważy na kamerach monitoringu, że tworzy się korek dla jednej z relacji. Rys. 6 Zrzut z programu SNS ze schematem skrzyżowania, Kolejnym udogodnieniem dla kierowców jest tzw. zielona fala, co oznacza przejazd na zielonym świetle przez większą liczbę skrzyżowań. Na ciągach ulic głównych sygnalizacje są dodatkowo zsynchronizowane. Oznacza to, że jadąc z przepisową prędkością 50 km/h, można przejechać przez wszystkie skrzyżowania bez konieczności zatrzymywania się. Przykład koordynacji sygnalizacji świetlnych na ciągu ulicy Pszczyńskiej został pokazany na rys. 7. Kolorem zielonym jest oznaczony przejazd bez zatrzymania od skrzyżowania z ulicą 4

Bojkowską do skrzyżowania z ulicą Pocztową. Natomiast kolorem niebieskim w kierunku przeciwnym. Rys. 7. Zrzut z programu SNS z koordynacją sygnalizacji świetlnych na skrzyżowaniach, Ważnym elementem sieci drogowej jest system informowania kierowców poprzez zastosowanie znaków zmiennej treści. Mogą to być informacje dotyczące: warunków atmosferycznych, przeprowadzanych remontów na drodze czy też zdarzeń drogowych. W Gliwicach znajdują się VMS-y (Variable Message Signs): w mieście 9 szt., dodatkowo w rejonie ulicy Akademickiej 7 szt., a na Drogowej Trasie Średnicowej 9 szt. oraz ponad 150 szt. znaków predefiniowanych (rys. 9). Pracownicy CSR mają możliwość podglądu aktualnie wyświetlanych treści, jak również jej zmianę poprzez aplikację (rys. 8). Rys. 8. Zrzut z programu do zarządzania treścią VMS, Rys. 9. Drogowa Trasa Średnicowa wraz z umieszczonymi na niej VMS-ami, źródło: ZDM Gliwice Znaki zmiennej treści zostały również użyte w strefie płatnego parkowania, informując kierowców o liczbie wolnych miejsc na danym obszarze (rys. 10). Miejsca postojowe wyposażone są w czujniki umieszczone w nawierzchni (rys. 11), które w momencie wykrycia pojazdu wysyłają informację do sterownika. Ten z kolei wyświetla odpowiednią liczbę wolnych miejsc. 5

Rys. 10. Tablice informujące o liczbie wolnych miejsc w strefie parkowania,. Rys. 11. Czujnik parkowania, W mieście funkcjonuje również priorytet obsługi przez sygnalizację świetlną linii autobusowej A4. Autobusy mają zamontowany mikrokomputer wyposażony w odbiornik GPS, który w momencie zbliżania się do skrzyżowania z sygnalizacją świetlną analizuje zgodność przejazdu autobusu z rozkładem jazdy i w przypadku opóźnienia wymusza algorytm rozpoczynający procedurę. Efektem jest wywołanie zielonego światła dla grupy pojazdów znajdujących się na tym wlocie co autobus i w efekcie zmniejszenia opóźnienia. W ciągu Drogowej Trasy Średnicowej na terenie miasta Gliwice znajduje się tunel. Wszystkimi procesami technologicznymi związanymi z jego obsługą zajmuje się system SCADA. Jest to m.in. zarządzanie: sygnalizatorami świetlnymi, znakami zmiennej treści, sterowaniem znakami zakazu, ostrzegawczymi, specjalnymi oraz zaporami drogowymi, oświetleniem, wentylacją, monitoringiem video, kamerami wideodetekcji i alarmami. Kamery wideodetekcji umieszczone w tunelu służą do wykrywania sytuacji niebezpiecznych, takich jak: niepożądane zatrzymanie pojazdu, obecność człowieka czy też zgubienia ładunku. Po przeanalizowaniu obrazu program (rys. 12) w przypadku zagrożenia podaje informacje w CSR, a następnie pracownik podejmuje decyzję, czy konieczna jest interwencja, czy alarm jest fałszywy. W przypadku potwierdzenia sytuacji niebezpiecznej możliwe jest połączenie się z systemem nagłośnienia znajdującym się w tunelu (jeśli człowiek znajduje się w tunelu lub też niepożądany pojazd został zatrzymany). W przeciwnym razie wzywane są odpowiednie służby. 6

Rys. 12. Zrzut z programu do zarządzania kamerami wideodetekcji w tunelu, Niektóre obszary miasta są wyłączone z ruchu pojazdów. Przykładem jest ulica Akademicka kampus Politechniki Śląskiej, odgrodzona szlabanami (rys. 13). Działają tam kamery ANPR (Automatic Number Plate Recognition) Automatyczne Rozpoznawanie Tablic Rejestracyjnych. Mają one zapisane numery rejestracyjne służb publicznych. Pojazd ustawia się w taki sposób, aby kamera była zwrócona na tablice rejestracyjne. Po rozpoznaniu numeru, informacja zostaje przekazana do systemu otwierania szlabanu, który następnie zezwala na przejazd bez przeszkód. Rys. 13. Szlabany i kamera ANPR w zamkniętym obszarze ulicy Akademickiej, W ruchu uczestniczą nie tylko kierowcy ITS kojarzy się z udogodnieniami dla kierowców. W takim razie pojawia się pytanie, co z pieszymi czy też rowerzystami. Pierwsza z tych grup może cieszyć się w Gliwicach 7

bezpiecznymi przejściami tzw. inteligentnymi przejściami dla pieszych (rys. 14). W momencie pojawienia się pieszego w zasięgu czujnika (rys. 15) światło ostrzegawcze znajdujące się nad znakiem przymocowanym do wysięgu, zaczyna migać. Powoduje to zwiększenie koncentracji i uwagi u kierowcy. Dzięki temu poprawia się bezpieczeństwo niechronionych uczestników ruchu. Kolejnym udogodnieniem są sygnalizacje wzbudzane poprzez naciśnięcie przycisku dla pieszych (rys. 16), który ma na celu przyjęcie zgłoszenia pieszego żądania wyświetlenia sygnału zielonego. Na ulicy Bojkowskiej naciśnięcie tego przycisku powoduje wibracje, co jest szczególnie ważne dla osób niepełnosprawnych. Rys. 14. Inteligentne przejście dla pieszych, Rys. 15. Czujnik wykrywający pieszego, W przypadku rowerzystów, podobnie jak w przypadku pojazdów, na przejazdach z sygnalizacją świetlną są zamontowane pętle indukcyjne (rys. 17). Dzięki zastosowanym podpórkom przy przejazdach mają możliwość oparcia się w oczekiwaniu na światło zielone bez konieczności schodzenia z roweru, co jest widoczne na rys. 17. Rys 16. Przycisk dla pieszych, Rys. 17. Pętle indukcyjne w nawierzchni ścieżki rowerowej i podpórka dla rowerzystów, 8

Podsumowanie Studium przypadku na przykładzie miasta Gliwice pokazuje, jak w dobry sposób wykorzystać możliwości związane z planowaniem, organizacją oraz zarządzaniem infrastrukturą transportu. Coraz więcej miast w Polsce rozwija się, powstają centra sterowaniem mające na celu usprawnienie ruchu i poprawę jego bezpieczeństwa na danym obszarze. Wszystkie powyższe przykłady to elementy Systemów Transportowych, które na co dzień otaczają każdego człowieka. Nie zawsze zwraca się na nie uwagę, a czasem po prostu nie wie o ich istnieniu. Dzięki znajomości działania najważniejszych z procesów, jakie zachodzą w infrastrukturze transportowej miasta, łatwiej ludziom będzie poruszać się i dbać o swoje bezpieczeństwo. Warto każdemu z uczestników ruchu drogowego uświadamiać, że jest on ważną częścią całej struktury transportowej. Bibliografia [1] Adamski A., Inteligentne Systemy Transportowe: sterowanie, nadzór zarządzanie, Uczelniane Wydawnictwo Naukowo - Dydaktyczne, Kraków 2003. [2] http://www.zdm.gliwice.pl/ data dostępu: 26.10.2017 r. [3] Gaca S, Suchorzewski W, Tracz M., Inżynieria ruchu drogowego. Teoria i Praktyka, WKŁ, Warszawa 2008. [4] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury I Budownictwa z dnia 24 maja 2017 r. 9