II Kongres Rady Podatkowej Warsztaty Podatkowe Wiosna 2018 Warszawa, 17 kwietnia 2018 r.
Zmiany VAT 2018 Janina Fornalik Doradca podatkowy PARTNER WARSZTATU
AGENDA 1. Podzielona płatność w podatku VAT (split payment) 2. Należyta staranność a prawo do odliczenia VAT 3. Wykaz podatników VAT czynnych
Podzielona płatność w podatku VAT (split payment)
Split payment - wprowadzenie Ustawa z 15.12.2017 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 62) Nowe przepisy wchodzą w życie 1 lipca 2018 r. Projekt nowelizacji ustawy zapewni większą stabilność wpływów z podatku od towarów i usług (VAT) oraz zapobiegnie unikaniu płacenia tego podatku. Wprowadzony zostanie tzw. mechanizm podzielonej płatności (ang. split payment). Nowe przepisy są elementem pakietu ustaw uszczelniających system podatkowy. To również propozycja skierowana do przedsiębiorców, którzy chcieliby zabezpieczyć się przed nieświadomym udziałem w nieuczciwych lub przestępczych praktykach innych podmiotów - Centrum Informacyjne Rządu 5
Split payment - geneza W efekcie procesu zainicjowanego w 2006 roku w dokumencie o nazwie Green Paper on the future of VAT; Towards a simpler, more robust and efficient VAT system z grudnia 2011 r., Komisja przedstawiła raport dotyczący kolejnych działań w zakresie walki z nadużyciami Określono 4 mechanizmy walki z nadużyciami w VAT, których rozważenie zalecono państwom członkowskim: Split payment (podzielona płatność) Jednolity plik kontrolny (Standard Audit File for Tax; SAF-T) Centralna baza faktur/centralny system monitorowania transakcji Konstrukcja certyfikowanego podatnika Żaden z nich nie został wprowadzony powszechnie
Split payment doświadczenia UE Włochy, od stycznia 2015 (pierwotnie do końca 2017) Dostawy towarów i świadczenie usług na rzecz podmiotów publicznych (od maja 2017 także na rzecz spółek kontrolowanych przez państwo i notowanych na giełdzie) Obligatoryjne Procedura derogacyjna na podstawie art. 395 ust. 1 Dyrektywy 2006/112 Czechy, dobrowolne zastosowanie Zastosowanie split payment pozwala na uniknięcie solidarnej odpowiedzialności Dobrowolne nie wymagało przeprowadzenia procedury derogacyjnej Rumunia, stosowanie dobrowolne od 1 października 2017; dla niektórych podmiotów obligatoryjne od 1 stycznia 2018, dla pozostałych od 1 stycznia 2019 (w zależności od efektów zaobserwowanych w 2018 roku) Model podobny do polskiego Wciąż brak decyzji Rady o akceptacji obowiązkowego split payment 7
Split payment istota mechanizmu Dobrowolność dla nabywcy nabywca może każdorazowo zdecydować czy dokona płatności w systemie split payment (całości lub części VAT z faktury) nie musi tego robić Wyłącznie między podatnikami VAT (B2B), nie będzie możliwe stosowanie w transakcjach z konsumentami (B2C) Wyłącznie w walucie polskiej Ustawowe korzyści dla nabywcy Ograniczone prawo do dysponowania środkami na rachunku VAT 8
Split payment istota mechanizmu Nabywca kupuje towar za 123 zł wpłata VAT do urzędu skarbowego Cena brutto = 100 zł + 23 zł VAT 23 zł na konto VAT 100 zł na konto rozliczeniowe Sprzedawca otrzymuje: przelew na zwykły rachunek przedsiębiorcy (za zgodą organu) zapłata kontrahentowi równowartości VAT wynikającego z otrzymanej faktury albo zwrot równowartości VAT na podstawie faktury korygującej 9
Split payment komunikat przelewu Komunikat przelewu zawiera: 1) kwotę VAT (odpowiadającą całości lub części kwoty podatku wynikającej z faktury) 2) wartość brutto (kwotę odpowiadającą całości lub części wartości sprzedaży brutto) 3) numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność 4) numer NIP dostawcy 10
Split payment rachunek VAT Definicja rachunku VAT (art. 2 pkt 37 w ustawie o VAT) odniesienie do ustawy Prawo bankowe i ustawy o SKOK-ach Bank prowadzi rachunek VAT dla jednego rachunku rozliczeniowego podatnika w tym banku (wyłącznie w PLN). Jednak na wniosek podatnika ma obowiązek otworzyć odrębny rachunek VAT dla każdego rachunku rozliczeniowego Otwarcie i prowadzenie rachunku VAT nie wymaga zawarcia odrębnej umowy Otwarcie i prowadzenie rachunku VAT nie może wiązać się z dodatkowymi prowizjami i opłatami dla banku Środki pieniężne zgromadzone na rachunku VAT mogą być, zgodnie z ustaleniami stron, oprocentowane (oprocentowanie zasila rachunek rozliczeniowy) (Bank nie wydaje do rachunku VAT instrumentu płatniczego (np. karty debetowej) 11
Split payment rachunek VAT Uznanie rachunku VAT: zapłata przez nabywcę kwoty VAT wynikającej z faktury w split payment wpłata kwoty VAT na rzecz płatnika od nabywcy paliwa w ramach WNT przelew z innego rachunku VAT podatnika w tym samym banku otrzymany przez nabywcę zwrot kwoty VAT wynikającej z faktury korygującej wystawionej przez dostawcę zwrot nadwyżki VAT dokonywany na rachunek VAT w terminie 25 dni w nowym trybie 12
Split payment zwrot nadwyżki VAT w 25 dni Zwrot nadwyżki VAT na rachunek VAT nowe rozwiązanie (art. 87 ust. 6a i 6b ustawy o VAT) Na wniosek podatnika złożony wraz z deklaracją urząd skarbowy jest zobowiązany do zwrotu nadwyżki VAT na rachunek VAT w terminie 25 dni bez spełnienia dodatkowych warunków Brak możliwości przedłużenia Rozwiązanie to jest dodatkową możliwością uzyskania zwrotu w terminie 25 dni która nadal będzie równolegle dostępna Zwrot następuje na rachunek VAT ograniczone możliwości dysponowania środkami 13
Split payment rachunek VAT Obciążenie rachunku VAT: zapłata kwoty VAT na rachunek VAT dostawcy w split payment zwrot kwoty VAT wynikającej z wystawionej faktury korygującej na rachunek VAT nabywcy zapłata do urzędu skarbowego kwoty zobowiązania w podatku VAT, kwoty sankcji oraz odsetek za zwłokę dokonany przez dostawcę zapłata na rzecz płatnika kwoty VAT od nabywcy paliwa w ramach WNT przekazanie środków na rachunek dostawcy, gdy posiadacz nie jest dostawcą a otrzymał płatność na rachunek VAT zwrot nienależnie otrzymanej płatności na rachunek VAT podatnika, od którego tę płatność otrzymano przekazanie środków na inny rachunek VAT tego samego podatnika w tym samym banku przekazanie środków na własny rachunek rozliczeniowy wskazany w postanowieniu US (po uzyskaniu zgody US) zajęcie środków w związku z egzekucją należności VAT 14
Split payment rachunek VAT Możliwość uwolnienia środków z rachunku VAT i przekazania na zwykły rachunek: na wniosek podatnika zgoda naczelnika urzędu skarbowego wydana w drodze postanowienia w terminie 60 dni od dnia otrzymania wniosku naczelnik US w postanowieniu określa wysokość środków jaka ma zostać przekazana z rachunku VAT naczelnik US doręcza postanowienie również bankowi/skok 15
Split payment rachunek VAT Naczelnik urzędu skarbowego w drodze decyzji odmawia wydania zgody na przekazanie środków na rachunek rozliczeniowy: 1) w wysokości istniejącej zaległości w podatku VAT wraz z odsetkami za zwłokę, 2) gdy zachodzi uzasadniona obawa, że: a) zobowiązanie podatkowe z tytułu VAT nie zostanie wykonane, w szczególności gdy podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań z tytułu VAT lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję lub b) wystąpi zaległość podatkowa w podatku VAT lub zostanie ustalone dodatkowe zobowiązanie podatkowe (sankcja VAT). 16
Split payment odpowiedzialność solidarna Zapłata na rachunek VAT innego podatnika niż dostawca wskazany na fakturze z zastosowaniem split payment (art. 108a ust. 5 i 6 ustawy o VAT) = odpowiedzialność solidarna tego podatnika za nierozliczony VAT należny wynikający z tej transakcji, do wysokości kwoty otrzymanej na rachunek VAT Odpowiedzialność solidarna jest wyłączona w przypadku: przelania kwoty VAT na rachunek VAT dostawcy wskazanego na fakturze lub zwrotu kwoty VAT na rachunek podatnika, od którego kwota została otrzymana (niezwłocznie po jej otrzymaniu) 17
Split payment korzyści dla nabywcy Brak sankcji w VAT nie stosuje się art. 112b ust. 1 pkt 1, art. 112b ust. 2 pkt 1 i art. 112c ustawy o VAT, do wysokości kwoty podatku odpowiadającej kwocie podatku z faktury, która została zapłacona w systemie split payment Brak zastosowania solidarnej odpowiedzialności nabywcy za zobowiązanie podatkowe dostawcy nie stosuje się art. 105a ustawy o VAT (dotyczy towarów z załącznika nr 13, takich jak paliwa, stal), do wysokości kwoty podatku odpowiadającej kwocie podatku z faktury, która została zapłacona w systemie split payment Brak podwyższonych odsetek (150%) za zaległości podatkowe (nie stosuje się art. 56b Ordynacji podatkowej) - do zaległości w VAT powstałej za okres rozliczeniowy, za który podatnik w deklaracji wykazał kwotę VAT naliczonego, której co najmniej 95% wynika z faktur, które zostały zapłacone w systemie split payment* * Nie stosuje się gdy zaległość w podatku VAT przekracza dwukrotność kwoty VAT naliczonego wykazanej w deklaracji 18
Split payment brak ochrony nabywcy Korzyści dla nabywcy nie stosuje się w przypadku gdy podatnik wiedział, że faktura zapłacona z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności: 1)została wystawiona przez podmiot nieistniejący 2)stwierdza czynności, które nie zostały dokonane 3)podaje kwoty niezgodne z rzeczywistością 4)potwierdza czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego 19
Split payment obniżenie kwoty VAT do zapłaty Jeżeli zapłata zobowiązania podatkowego z tytułu VAT następuje w całości z rachunku VAT, w terminie wcześniejszym niż termin określony dla zapłaty podatku, kwotę zobowiązania podatkowego z tytułu podatku do zapłaty można obniżyć o kwotę wyliczoną według wzoru: S = Z * r * n/360 gdzie: S kwota obniżenia zobowiązania z tytułu VAT (w zaokrągleniu do pełnych złotych) Z - kwota zobowiązania podatkowego z tytułu VAT wynikająca z deklaracji (przed obniżeniem) r - stopa referencyjna NBP obowiązującą na 2 dni robocze przed dniem zapłaty podatku n - liczba dni od dnia, w którym obciążono rachunek, z wyłączeniem tego dnia, do dnia upływu terminu do zapłaty podatku, włącznie z tym dniem 20
Split payment obniżenie kwoty VAT do zapłaty Przykład: Z = 1.000.000 zł (kwota zobowiązania w podatku VAT za maj 2018 r.) 15 czerwca 2018 r. - zapłata zobowiązania za maj 2018 r. n = 10 (25 15) r = 1,5% (stopa referencyjna NBP obowiązującą 13 czerwca 2018 r.) S = Z * r * n/360 S = 1.000.000 * 1,5% * 10/360 S = 417 zł (kwota obniżenia zobowiązania VAT) 21
Split payment należyta staranność Planowane jest, że zapłata przez nabywcę za pomocą split payment będzie oznaczać dochowanie należytej staranności. 22
Należyta staranność a prawo do odliczenia VAT
weryfikacja kontrahentów wyroki TSUE wyrok TSUE w sprawach C-80/11 i C-142/11 Mahageben i David, pkt 51 65 wyrok TSUE w sprawie C-277/14 PPHU STEHCEMP, pkt 47-52 jeśli spełnione zostały materialne i formalne przesłanki praw do odliczenia, podatnikowi można by odmówić prawa do odliczenia tylko w razie udowodnienia na podstawie obiektywnych przesłanek, że wiedział on lub powinien był wiedzieć, iż transakcje stanowiące podstawę prawa do odliczenia wiążą się z przestępstwem popełnionym przez dostawcę lub inny podmiot działający na wcześniejszym etapie obrotu jeżeli podmiot gospodarczy podjął wszelkie działania, jakich można od niego w sposób uzasadniony oczekiwać, w celu upewnienia się, że transakcje, w których uczestniczy, nie wiążą się z przestępstwem, czy to w zakresie podatku VAT, czy w innej dziedzinie, może on domniemywać legalność tych transakcji bez ryzyka utraty prawa do odliczenia naliczonego podatku VAT 24
weryfikacja kontrahentów wyroki TSUE wyrok TSUE w sprawach C-80/11 i C-142/11 Mahageben i David, pkt 51-65 wyrok TSUE w sprawie C-277/14 PPHU STEHCEMP, pkt 47-52 Jeżeli istnieją przesłanki, by podejrzewać nieprawidłowości lub naruszenie prawa, przezorny przedsiębiorca powinien, zależnie od okoliczności konkretnego przypadku, zasięgnąć informacji na temat podmiotu, u którego zamierza nabyć towary lub usługi, w celu upewnienia się co do jego wiarygodności. Co do zasady bowiem to do organów podatkowych należy dokonywanie niezbędnych kontroli podatników w celu wykrycia nieprawidłowości i naruszeń przepisów prawa w zakresie podatku VAT oraz karanie podatników winnych takich nieprawidłowości lub naruszeń. 25
weryfikacja kontrahentów plany MF konsultacje podatkowe w sprawie listy przesłanek należytej staranności po stronie nabywcy w transakcjach krajowych publikacja i forma listy??? odpowiedź na interpelację poselską nr 14059 odpowiedź na interpelację poselską nr 11813 26
Wykaz podatników VAT czynnych
Wykazy podatników VAT ustawa o STIR Wykazy podatników prowadzone przez Szefa KAS i dostępne online (art. 96b): w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji zgodnie z art. 96 ust. 4a wykreśleni przez naczelnika urzędu skarbowego z rejestru jako podatnicy VAT zgodnie z art. 96 ust. 9 albo 9a; których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona. Szef Krajowej Administracji Skarbowej wykreśla podmiot z wykazu po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym podmiot został umieszczony w wykazie. Baner na stronie www.mf.gov.pl: 28
Wykreślenie podatników bez zawiadomienia podatnik nie istnieje lub mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem, lub dane podane w zgłoszeniu rejestracyjnym okażą się niezgodne z prawdą, lub podatnik albo jego pełnomocnik nie stawia się na wezwania naczelnika urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celno-skarbowego, dyrektora izby administracji skarbowej lub Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, lub posiadane informacje wskazują na prowadzenie przez podatnika działań z zamiarem wykorzystania działalności banków w rozumieniu art. 119zg pkt 1 Ordynacji podatkowej lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi w rozumieniu art. 119zg pkt 9 Ordynacji podatkowej. 29
Wykreślenie podatników inne przypadki podatnik zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej na okres co najmniej 6 kolejnych miesięcy lub będąc obowiązanym do złożenia deklaracji, nie złożył takich deklaracji za 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały, lub składał przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały deklaracje w których nie wykazał sprzedaży lub nabycia towarów lub usług z kwotami podatku do odliczenia, lub wystawiał faktury lub faktury korygujące, dokumentujące czynności, które nie zostały dokonane, lub prowadząc działalność gospodarczą wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że dostawcy lub nabywcy biorący udział pośrednio lub bezpośrednio w dostawie tego samego towaru lub usługi uczestniczą w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej 30
Wykreślenie podatników inne przypadki Wykreślenie z rejestru podatników czynnych i zmiana rejestracji na podatnika zwolnionego - podatnik w składanych przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały deklaracjach, wykazał wyłącznie sprzedaż zwolnioną od podatku Wykreślenie z rejestru podatników VAT UE podatnik złoży za 3 kolejne miesiące lub kwartał deklaracje w których nie wykazał sprzedaży lub nabycia towarów lub usług z kwotami podatku do odliczenia Wykreślenie z rejestru podatników VAT UE przez okres 3 kolejnych miesięcy nie składał informacji podsumowujących, pomimo istnienia takiego obowiązku 31
Wykazy podatników VAT ustawa o STIR Wykazy podatników prowadzone przez Szefa KAS zawierają: firmę (nazwę) lub imię i nazwisko; numer, za pomocą którego podmiot został zidentyfikowany na potrzeby podatku, jeżeli taki numer został przyznany; numer identyfikacyjny REGON, o ile został nadany; numer PESEL, o ile podmiot posiada; numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, o ile został nadany; adres siedziby w przypadku podmiotu niebędącego osobą fizyczną adres głównego miejsca prowadzenia działalności albo adres rejestracyjny, w przypadku braku adresu głównego miejsca prowadzenia działalności w odniesieniu do osoby fizycznej; imiona i nazwiska osób wchodzących w skład organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu oraz ich numery identyfikacji podatkowej lub numery PESEL; imiona i nazwiska prokurentów oraz ich numery identyfikacji podatkowej lub numery PESEL; imię i nazwisko lub firmę (nazwę) wspólnika oraz jego numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL; daty rejestracji, odmowy rejestracji albo wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT; podstawę prawną rejestracji, odmowy rejestracji albo wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT. 32
e-wykaz podatników VAT projekt Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw z 20 września 2017 r. (nr RCL UA34) Etap: konsultacje zakłada utworzenie ogólnodostępnego wykazu czynnych podatników VAT online, mają się w nim pojawić m.in. numery rachunków bankowych przedsiębiorców Cel: płatności o wartości powyżej 15 tys. zł mają być dokonywane tylko na rachunki bankowe zgłoszone organom podatkowym i opublikowane w wykazie. Jeśli nabywca zapłaci sprzedawcy na inne konto, to nie będzie mógł zaliczyć wydatku do kosztów uzyskania przychodów w CIT/PIT. 33
e-wykaz podatników VAT projekt Szef KAS prowadzi elektroniczny wykaz podatników VAT czynnych, który zawiera dane takie jak: 1) dane podatnika: numer identyfikacyjny, nazwa (imiona i nazwiska), adres (adresy) 2) rachunki - wskazane w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym numery rachunków rozliczeniowych podatnika i/lub imiennych rachunków podatnika w SKOK, której jest członkiem, otwartych w związku z prowadzoną przez członka działalnością gospodarczą; 3) dane rejestracyjne: a) datę: (i) rejestracji podatnika jako podatnika VAT czynnego, (ii) wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT czynnego, (iii) przywrócenia zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego; b) podstawę prawną: (i) wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT czynnego, (ii) przywrócenia zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego. Planowany termin wejścia w życie 6 miesięcy od ogłoszenia 34
Dziękuję za uwagę
Janina Fornalik Partner, Doradca podatkowy janina.fornalik@mddp.pl www.konfederacjalewiatan.pl