PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z BIOLOGII W SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. MARII KONOPNICKIEJ W WIETLINIE BOŻENA OKOJEW
Spis treści Dokumenty określające Przedmiotowe Zasady Oceniania... 3 Cele Przedmiotowych Zasad Oceniania... 3 Zasady informacji zwrotnej... 3 Nauczyciel-Uczeń... 3 Nauczyciel-Rodzic... 3 Nauczyciel-Wychowawca... 3 Formy aktywności podlegające ocenie... 4 Ogólne kryteria i wymagania na poszczególne oceny... 4 Zasady oceniania i klasyfikacji... 6 Kryteria oceny zeszytu przedmiotowego/zeszytu ćwiczeń...8 Zasady udostępniania do wglądu testów/sprawdzianów/prac klasowych....8 Zasady oceniania uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się (dysleksja, dysgrafia, dysortografia) Dostosowanie metod i form pracy dla uczniów ze specyficznymi trudnościami w pisaniu i czytaniu... 8 2
Dokumenty określające Przedmiotowe Zasady Oceniania Rozporządzenia MEN z dnia 3.08.2017 r. sprawie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, Dz.U.2017 r. poz.1534. Wewnątrzszkolny System Oceniania w Szkole Podstawowej w Wietlinie. Program nauczania biologii w klasach 5-8 szkoły podstawowej Puls Życia autorstwa Anny Zdziennickiej. Cele Przedmiotowych Zasad Oceniania Poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie. Pobudzanie uczniów do systematycznej pracy i rozwoju, wspieranie motywacji. Rozwijanie poczucia odpowiedzialności ucznia za osobiste postępy. Dostarczenie rodzicom bieżącej informacji o osiągnięciach ich dzieci oraz trudnościach lub specjalnych uzdolnieniach wskazanie kierunków dalszej pracy. Dostarczenie nauczycielowi możliwie precyzyjnej informacji o poziomie osiągania przyjętych celów kształcenia. Umożliwienie nauczycielowi doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej. Zasady informacji zwrotnej Zasady informacji zwrotnej Nauczyciel-Uczeń Na pierwszych godzinach lekcyjnych nauczyciel zapoznaje uczniów z PZO. Wymagania ogólne z przedmiotu uczniowie wklejają do zeszytu przedmiotowego. Wszystkie oceny są jawne, oparte o opracowane kryteria i poparte uzasadnieniem w razie potrzeby. Nauczyciel-Rodzic Podczas zebrań, konsultacji i indywidualnych spotkań nauczyciel przekazuje rodzicom informacje o aktualnym stanie rozwoju i postępach w nauce, udostępniając zestawienie ocen i umożliwiając wgląd do dziennika lekcyjnego. Nauczyciel dostarcza informacji o trudnościach i sugestię o potrzebie rozwoju zainteresowań ucznia. Nauczyciel przekazuje wskazówki do dalszej pracy. Informuje o grożącej ocenie niedostatecznej klasyfikacyjnej zgodnie z procedurą WSO. Wpisuje oceny z odpowiedzi ustnej i zdania domowego do zeszytu przedmiotowego. Ocenę za prowadzenie zeszytu i zadania domowego wpisuje w zeszycie. Nauczyciel-Wychowawca Nauczyciel wpisuje oceny do dziennika z wyjaśnieniem czego dotyczy dana ocena. Nauczyciel informuje wychowawcę o aktualnych osiągnięciach i zachowaniu ucznia. Nauczyciel przekazuje wychowawcy informację o uczniach zagrożonych oceną niedostateczną. 3
Formy aktywności podlegające ocenie Odpowiedzi ustne Sprawdziany wiadomości Kartkówki Zadania domowe Praca w grupie Aktywność na lekcjach Doświadczenia prace dodatkowe (karty obserwacji, prezentacje, opracowania projektów, prace plastyczne, albumy) udział w konkursach na terenie szkoły i poza nią Ogólne kryteria i wymagania na poszczególne oceny OCENĘ NIEDOSTATECZNĄ OTRZYMUJE UCZEŃ KTÓRY : Nie opanował treści zawartych w podstawie programowej, występują u niego poważne braki w podstawowych wiadomościach. Nawet przy pomocy nauczyciela nie potrafi wykonać prostych poleceń wymagających zastosowania podstawowych umiejętności. Nie potrafi zbudować prostej wypowiedzi na zadany temat. Zaniedbuje swoje obowiązki: nie odrabia zadań domowych, nie prowadzi zeszytu przedmiotowego i notorycznie jest nieprzygotowany do lekcji. Jest bierny na lekcji, nie bierze udziału w pracy zespołu klasowego, nie współpracuje z nauczycielem. OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ OTRZYMUJE UCZEŃ KTÓRY: Opanował niezbędne wiadomości i umiejętności, które umożliwiają uczniom kontynuowanie nauki na danym poziomie nauczania. Ma braki w podstawowych wiadomościach i umiejętnościach ale jego wiedza jest fragmentaryczna. Stosuje wiadomości w sytuacjach typowych, zapamiętuje wiadomości, odtwarza działania i uczestniczy w nich. Przejawia pozytywny stosunek do świata biologii. Wykazuje chęć współpracy nauczycielem. Ma trudności w korzystaniu z różnych źródeł informacji. Otrzymuje ją uczeń, który adekwatnie do włożonego wysiłku opanował wiadomości i umiejętności, jego odpowiedzi są niezbyt precyzyjne i odbywają się z pomocą nauczyciela. OCENĘ DOSTATECZNĄ OTRZYMUJE UCZEŃ KTÓRY: Opanował podstawowe wiadomości i umiejętności, które są stosunkowo łatwe do opanowania, pewne naukowo, użyteczne w życiu codziennym i konieczne do kontynuowania nauki. Zna podstawowe pojęcia biologiczne. Poprawnie odczytuje i interpretuje dane źródłowe, diagramy, rysunki, tabele. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który wykazuje postępy w opanowaniu wiadomości i umiejętności, zna najważniejsze fakty, umie je zinterpretować, popełnia nieliczne błędy rzeczowe a odpowiedź odbywa się przy pomocy nauczyciela. Pracuje niesystematycznie, niechętnie wykonuje powierzone zadania. Samodzielnie i w grupie rozwiązuje poprawnie nieskomplikowane polecenia, potrafi naśladować podobne rozwiązania w analogicznych sytuacjach. OCENĘ DOBRĄ OTRZYMUJE UCZEŃ KTÓRY: Opanował wiadomości i umiejętności, które są średnio trudne, nie są niezbędne do kontynuowania nauki, mogą ale nie muszą być użyteczne w życiu codziennym. Są pogłębione i rozszerzone w stosunku do wymagań na ocenę dostateczną. Odpowiada to stosowaniu wiadomości w sytuacjach 4
typowych, sprawnemu działaniu w stałych warunkach oraz nastawieniu na działanie. Ocenę dobra otrzymuje uczeń, który stosuje wiadomości w sytuacjach typowych, systematycznie i aktywnie pracuje na lekcjach i współpracuje w zespołach grupowych. Systematycznie przygotowuje się do zajęć i odrabia prace domowe. Formułuje poprawne wypowiedzi złożone, uzasadnia swoje poglądy. Chętnie wykonuje dodatkowe zadania. Osiąga postępy w opanowaniu wiadomości, odpowiedzi jego są samodzielne, poprawne pod względem terminologii ale nie wyczerpują omawianego zagadnienia. OCENĘ BARDZO DOBRĄ OTRZYMUJE UCZEŃ KTÓRY: Opanował wiadomości i umiejętności, które są trudne do opanowania, nie mają bezpośredniego zastosowania w życiu codziennym, jednak nie muszą wykraczać poza obowiązujący program nauczania. Stosuje wiadomości w sytuacjach problemowych, efektywnie działa w zmiennych warunkach i buduje własny system działań. Przewiduje następstwa i skutki określonych procesów biologicznych. Uczeń, który spełnia te wymagania, bez zarzutów wywiązuje się z obowiązków, systematycznie i efektywnie pracuje na lekcjach. Wypowiada własne opinie i wnioski a wypowiedzi jego są dłuższe i złożone. Aktywnie działa w zespole, wspiera innych, wpływa na efektywność pracy pozostałych członków grupy. Osiąga postępy w opanowaniu wiadomości, odpowiedzi jego są samodzielne, poprawne pod względem terminologii i wyczerpują omawiane zagadnienia. Bierze udział w konkursach przyrodniczych i odnosi w nich pewne sukcesy OCENĘ CELUJĄCĄ OTRZYMUJE UCZEŃ KTÓRY: Opanował wiadomości i umiejętności, które są trudne do opanowania, nie mają bezpośredniego zastosowania w życiu codziennym, wykraczają poza obowiązujący program nauczania. Samodzielnie poszerza swoją wiedzę o wiadomości wykraczające poza program. Samodzielnie rozwiązuje problemy biologiczne i wyciąga wnioski. Odpowiada to stosowaniu wiadomości w sytuacjach problemowych, sprawności działania w zmiennych warunkach i stosowaniu własnego systemu działań. Planuje i organizuje swoją pracę oraz pracę grupy zadaniowej. Wypowiedzi jego są poprawne pod względem merytorycznym i stylistycznym. Uczeń wywiązuje się z obowiązków, osiąga postępy, bierze udział w konkursach olimpiadach przedmiotowych oraz osiąga na nich sukcesy, uzyskuje ocenę celującą. 5
Zasady oceniania i klasyfikacji 1. Każdy uczeń jest oceniany sprawiedliwie zgodnie z przyjętymi wymaganiami. Ocena cyfrowo % możliwych do uzyskania punktów 6 95 + zadanie dodatkowe 5+ 100 5 90-99 4+ 80-89 4 70-79 3+ 60-69 3 50 59 2+ 40 49 2 30 39 1+ 20 29 1 0-19 2. Uczeń jest zobowiązany mieć na lekcji zeszyt przedmiotowy i podręcznik. 3. Sprawdziany, kartkówki, odpowiedzi ustne oraz prace domowe są obowiązkowe. 4. Sprawdziany są zapowiadane przynajmniej z tygodniowym wyprzedzeniem. Sprawdziany będą przeprowadzane po opracowanym dziale i poprzedzone lekcją powtórzeniową. 5. Uczeń nieobecny na sprawdzianie jest zobowiązany w terminie dwóch tygodni od chwili jego przeprowadzenia do zaliczenia materiału, który obejmował, lub w terminie uzgodnionym z nauczycielem. 6. Uczeń otrzymuje na lekcji do wglądu sprawdzoną i omówioną pracę pisemną, zapoznaje się z jej wynikiem i ewentualne zastrzeżenia zgłasza do nauczyciela. 7. Uczeń ma prawo poprawiania wyników niekorzystnych z pisemnych form kontroli wiadomości i umiejętności. W sytuacji poprawiania wyników niekorzystnych uczeń otrzymuje nowe zadania o zbliżonym stopniu trudności. Termin poprawiania wyników niekorzystnych ustala nauczyciel w porozumieniu z uczniem; poprawa nie może jednak odbyć się później niż dwa tygodnie od daty. 8. Brak lub odpisywanie zadań domowych, korzystanie z niedozwolonych źródeł w czasie sprawdzianów i kartkówek, oddawanie do oceny prac nienapisanych samodzielnie równa się ocenie niedostatecznej. 9. Uczeń, który otrzymał ocenę niedostateczną za nieuczciwe zachowanie na sprawdzianie (odpisywanie, rozmawianie, posiadanie ściągi itp.) traci prawo do jej poprawiania. 10. Nauczyciel może przeprowadzać krótkie (10-15 minutowe) kartkówki bez zapowiedzi z zakresu materiału maksymalnie obejmującego 3 ostatnie tematy lekcyjne. 11. Nieobecność na lekcji nie zwalnia ucznia z przygotowania się do zajęć. Jeżeli uczeń był nieobecny na ostatniej (jednej) lekcji ma obowiązek uzupełnienia w zeszycie przedmiotowym tematu z ostatniej lekcji i wykonania zadanej pracy domowej. Brak takiej pracy domowej oznaczany jest w dzienniku zajęć jako brak zadania domowego (bz). Pięć takich braków jest równoznaczne z otrzymaniem oceny niedostatecznej. 12. Raz w semestrze uczeń może być usprawiedliwiony za brak zadania i raz może być usprawiedliwiony, jeżeli jest nieprzygotowany do odpowiedzi. Drugi raz nauczyciel może 6
usprawiedliwić nieprzygotowanie ucznia na pisemna prośbę rodzica. Zgłoszenie braku zadania lub przygotowania musi się odbyć na początku lekcji, po sprawdzeniu obecności. Po wyczerpaniu limitu określonego powyżej uczeń otrzymuje za każde nieprzygotowanie ocenę niedostateczną. 13. Uczeń ma obowiązek prowadzenia zeszytu, który jest sprawdzany raz w miesiącu. Uzupełniony zeszyt nagrodzony zostaje plusem, zaś nieuzupełniony minusem. Pięć plusów równa się bardzo dobry, cztery plusy = dobry, trzy plusy =dostateczny i dwa plusy = dopuszczający, zaś jeden plus lub ich brak oznacza niedostateczny. 14. Aktywność w czasie lekcji i krótkie wypowiedzi będą nagradzane znakiem +. Stopień zostanie wpisany do dziennika po uzyskaniu przez ucznia pięciu znaków według schematu: Pięć plusów = bdb (5). Na koniec semestru nauczyciel może zamienić uczniowi liczbę plusów na adekwatną ocenę, jeżeli uczeń ją akceptuje. 15. Ocena pracy ucznia jest jawna, obiektywna i odpowiednio umotywowana. 16. Na koniec semestru nie przewiduje się sprawdzianu zaliczającego cały semestr/rok. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy uczeń nie zgadza się wystawianą przez nauczyciela oceną śródroczną/końcoworoczną. Ocena śródroczna wynika z ocen cząstkowych a ocena końcoworoczna z oceny śródrocznej i ocen cząstkowych drugiego semestru (nie jest średnią arytmetyczną). 17. Klasyfikacji śródrocznej i końcoworocznej dokonuje się na podstawie ocen cząstkowych. 18. Ocenom cząstkowym nadana jest waga:1,2,3,4: a) Waga 4 odnosi się do oceny ze sprawdzianu śródrocznego/końcoworocznego, b) 3 do sprawdzianów po danym dziale, testów diagnozy, osiągnięć w konkursach międzyszkolnych, c) 2 do ocen z kartkówek, osiągnięć w konkursach szkolnych, odpowiedzi ustnych, referatów, projektów, prezentacji, port folio, albumów, folderów, d) 1 do aktywności, prac domowych, zeszytu ćwiczeń, plansz tematycznych, pracy w grupach. 19. Na koniec semestru uczeń nie może dodatkowo odpowiadać by uzyskać wyższą ocenę. 20. Uczeń, który otrzymał śródroczną ocenę niedostateczną ma obowiązek poprawy tej oceny. Na zaliczenie materiału obejmującego wiadomości z pierwszego półrocza uczeń ma czas jednego miesiąca (30 dni) licząc od dnia pierwszych zajęć w nowym semestrze szkolnym. Zaliczenie odbywa się po zakończeniu zajęć obowiązkowych ucznia w dowolnym dniu i terminie wyznaczonym przez ucznia i zatwierdzonym przez nauczyciela. Uczeń, który w przeciągu 1 miesiąca nie ustalił z nauczycielem terminu poprawy lub nie przyszedł na poprawę w wyznaczonym terminie (pomimo iż był obecny tego dnia w szkole) nie może uzyskać rocznej oceny dopuszczającej z przedmiotu. 7
Kryteria oceny zeszytu przedmiotowego. Oceniając prowadzenie zeszytu przedmiotowego nauczyciel zwraca uwagę przede wszystkim na: Poprawność merytoryczną i językową wykonanych zadań i notatek oraz ich estetykę. Systematyczne prowadzenie notatek i ich kompletność. Zasady udostępniania do wglądu testów/sprawdzianów/prac klasowych Wszystkie prace pisemne są przechowywane przez nauczyciela do końca roku szkolnego. Rodzice/prawni opiekunowie ucznia oraz uczniowie mają możliwość wglądu do sprawdzonych i ocenionych pisemnych prac kontrolnych oraz innej dokumentacji dotyczącej oceniania w obecności nauczyciela. Zasady oceniania uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się (dysleksja, dysgrafia, dysortografia) Dysleksja, czyli trudności w czytaniu przekładające się niekiedy także na problemy ze zrozumieniem treści. Zadawać krótkie i proste polecenia a dłuższe objaśniać. Naukę definicji i trudnych pojęć rozłożyć w czasie, często przypominać i utrwalać. W czasie sprawdzianów wydłużyć czas. Materiał sprawiający trudność dłużej utrwalać, dzielić na mniejsze fragmenty. Oceniać tok rozumowania. Dyskalkulia, czyli trudności w liczeniu. Oceniamy przede wszystkim tok rozumowania, a nie techniczną stronę liczenia. Dostosowanie wymagań będzie, więc dotyczyło tylko formy sprawdzenia wiedzy poprzez koncentrację na prześledzeniu toku rozumowania w danym zadaniu i jeśli jest on poprawny -wystawienie uczniowi oceny pozytywnej. Dysgrafia, czyli brzydkie, nieczytelne pismo Dostosowanie wymagań będzie dotyczyło formy sprawdzania wiedzy, a nie treści. Wymagania merytoryczne, co do oceny pracy pisemnej powinny być ogólne, takie same, jak dla innych uczniów, natomiast sprawdzenie pracy może być niekonwencjonalne. np., jeśli nauczyciel nie może przeczytać pracy ucznia, może go poprosić, aby uczynił to sam lub przepytać ustnie z tego zakresu materiału. Może też skłaniać ucznia do pisania drukowanymi literami lub na komputerze. Inne rodzaje dysfunkcji ocenianie zgodnie ze wskazaniami poradni. Dostosowanie metod i form pracy dla uczniów ze specyficznymi trudnościami w pisaniu i czytaniu Omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopniu trudności. 8
Pozostawianie więcej czasu na jego utrwalenie. Podawanie poleceń w prostszej formie. Unikanie trudnych, czy bardzo abstrakcyjnych pojęć. Częste odwoływanie się do konkretu, przykładu. Unikanie pytań problemowych, przekrojowych. Wolniejsze tempo pracy. Odrębne instruowanie dzieci. Wydłużanie czasu na wykonanie zadania. Podchodzenie do dziecka w trakcie samodzielnej pracy w razie potrzeby udzielenie pomocy, wyjaśnień, mobilizowanie do wysiłku i ukończenia zadania. Zadawanie do domu tyle, ile dziecko jest w stanie wykonać samodzielnie. Ewaluacja Przedmiotowych Zasad Oceniania Analiza osiągnięć uczniów( na podstawie sprawdzianów wewnętrznych ). Rozmowy z uczniami. Przy ocenianiu osiągnięć ucznia z dodatkowych zajęć edukacyjnych i religii stosuje się ocenę wyrażoną stopniem zgodnie z zasadami oceniania obowiązującymi w klasach IV VIII. 8) Nauczyciel wystawiając śródroczną i roczną klasyfikacyjną ocenę opisową uwzględnia: a) rozwój poznawczy ucznia: b) umiejętności językowe: mówienie i słuchanie, czytanie i pisanie, ortografię i gramatykę, 9
10