Autonomiczny i Ośrodkowy Układ Nerwowy System Nerwowy Ośrodkowy System Nerwowy Analizuje, interpretuje i przechowuje informacje Zarządza organami Obwodowy System Nerwowy Transmisja informacji z i do OSN Mózgowie Rdzeń kręgowy Somatyczy System Nerwowy Kontrola mięśni szkieletowych Autonomiczny System Nerwowy Reguluje gruczoły, naczynia krwionośne itd.. Sympatyczny System Nerwowy Parasympatyczy System Nerwowy 1
Autonomiczny System Nerwowy Sympatyczny walka i ucieczka serce wzrost częstości i siły skurczów naczynia krwionośne: skurcz oddychanie: wzrost częstości i głębokości wątroba: rozpad glikogenu jelita/żołądek: spadek aktywności nadnercza: wyrzut adrenaliny 2
DYSKOPATIA - częste schorzenie u psów o długich kręgosłupach - na leżące między kręgami dyski tych psów działają duże siły naporu - taki zwyrodniały dysk może wysunąć się z przestrzeni międzykręgowej i ucisnąć rdzeń - objawy: nagły ból, niechęć do chodzenia po schodach, niechęć do skakania, bolesność przy dotyku, niechęć do defekacji, niedowłady tylnych kończyn (dyskopatie piersiowo-lędźwiowe), reakcja bólowa przy poruszaniu szyją, sztywność karku, kulawizna kończyn przednich (dyskopatie szyjne) Ośrodkowy System Nerwowy Rdzeń kręgowy: - korzonki przednie (ruchowe, przewodzą impulsy nerwowe z ośrodków ruchowych w mózgu do motoneuronów w rogach przednich) - korzonki tylne (czuciowe, przewodzą impulsy z receptorów do ośrodków czuciowych w mózgu). Nerwy rdzeniowe: -z każdego segmentu rdzenia kręgowego wychodzi jedna para nerwu rdzeniowego (31 par) - gałązka przednia, gałązka tylna oraz - w odcinku piersiowym i lędźwiowym - gałązka łącząca z pniem sympatycznym (autonomiczny układ nerwowy) - gałązki przednie w odcinkach szyjnym, lędźwiowym i krzyżowym tworzą sploty nerwowe. 3
Drogi wstępujące rdzenia kręgowego 1. droga sznurów tylnich (ucisk, dotyk, czucie głębokie) - do móżdżku, wzgórza 2. droga rdzeniowo-wzgórzowa (ból, temperatura, część dróg dla dotyku i ucisku) do wzgórza 3,4 droga rdzeniowo-móżdżkowa MÓZGOWIE około 100 miliardów neuronów 1000 miliardów kom. neurogleju masa ~ 1.3 kg Iwan Turgieniew ~ 2 kg Anatol France ~ 1 kg 2% masy całego ciała pochłania 20% energii Przodomózgowie: kresomózgowie i międzymózgowie. Śródmózgowie: wzgórki czworacze (dolne i górne), pokrywa, nakrywka, konary mózgu i substancja czarna (substantia nigra). Tyłomózgowie: móżdżek, most, rdzeń przedłużony 4
pokarm mózgu glukoza Zatrzymanie przepływu krwi na ponad 4 minuty śmierć mózgowa pokarm neuronów glukoza, mleczan, glutaminian Komórki gleju Makroglej (astrocyty, oligodendrocyty, ependymocyty) Mikroglej Rozwój ontogenetyczny mózgowia człowieka - 5 tydzień: powstają pierwsze neurony - 6 miesiąc: odróżnialny sen i czuwanie, reakcja na mowę - 8 mc.: sen REM i ruchy oczu - 2 lata - masowa reorganizacja kory, amnezja dziecięca - 6 lat - mózg 3 razy większy niż w momencie narodzin - Ok. 12 lat - stabilizacja płatów czołowych - Ok. 20 lat - koniec reorganizacji, niewielkie zmiany (?) przez całe życie 5
Struktura mózgowia podział fizjologiczny mózg, móżdżek i pień mózgu Mózg (kresomózgowie i międzymózgowie) Móżdżek - kontrola i koordynacja ruchów Pień mózgu - kontrola podstawowych odruchów Pień mózgu: rdzeniomózgowie, most, śródmózgowie Zawiera wszystkie układy regulacyjne i reproduktywne organizmu "zespół R" (Reptilians, gady). Nerwy czaszkowe od III do XII zawiera układ siatkowaty most rdzeń przedłużony twór siatkowaty móżdżek 6
Układ siatkowaty (~RAS - Reticular Activating System) Kontroluje stan pobudzenia umysłu, czuwania i przytomności. Zawiera liczne jądra kontrolujące odruchy i pośredniczące w przekazywaniu sygnałów zmysłowych i motorycznych. Uszkodzenia powodują śpiączkę i stan wegetatywny, brak reakcji i brak świadomości Coma. wstępujący zstępujący 7
Sródmózgowie Wzgórki czworacze: przednie wzrok tylne słuch Wodociąg mózgu otoczony Istotą Szarą Środkową ośrodkowy system przeciwbólowy (wydz. serotoniny) Międzymózgowie 8
Wzgórze: Międzymózgowie wstępna ocena bodźców zmysłowych, przesyłanie do kory Podwzgórze: sterowanie termoregulacją, gosp. energetyczną (ośrodki: głodu, sytości, pragnienia), wodno-elektrolitową, rozrodem a) część wzrokowa: wydziela oksytocynę i wazopresynę b) wydziela hormony hipofizjotropowe (kontrola wydzielania hormonów tropowych) Boczna część podwzgórza (LH, Lateral Hypothalamus) - ośrodek przyjemności. Zawzgórze: Nadwzgórze: ciała kolankowate przyśrodkowe (ośrodek. słuchowy) ciała kolankowate boczne (podkorowy ośrodek wzroku) zawiera szyszynkę Półkule mózgowe Lewa i prawa - połączone ciałem modzelowatym (spoidłem wielkim ~ 200 milionów nerwów) Podział na płaty potyliczny - wzrok ciemieniowy - orientacja przestrzenna, ruch skroniowy - wydawanie dźwięków, pamięć, rozpoznawanie obiektów czołowy - myślenie, ocena emocji, pamięć, wola Uszkodzenia lewej półkuli: trudności z wydawaniem dźwięków Uszkodzenia prawej półkuli: trudności z rozpoznawaniem twarzy trudności z kojarzeniem dźwieków. 9
Funkcje kory nowej: Motoryczna kontrola ruchu Czuciowa odbiera i analizuje bodźce Asocjacyjna wyższe funkcje psychiczne Mowa Układ limbiczny pomiędzy pniem mózgu a korą nową Kontroluje emocje i popędy organizmu, pamięć ruchów, konsolidacja pamięci Dobrze wykształcony u ssaków i ptaków, większość struktur rozwinęła się w ciągu ostatnich 150 mln lat. 0 10
Układ limbiczny Elementy korowe Pierścień zewnętrzny kora węchowa, zakręt obręczy, hipokamp jądra przegrody, część jądra migdałowatego, podwzgórze, wzgórze 11