Wykorzystanie badania USG u pacjenta we wstrząsie Dr med. Dorota SOBCZYK

Transkrypt

1 Wykorzystanie badania USG u pacjenta we wstrząsie Dr med. Dorota SOBCZYK Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II Sekcja Ultrasonografii i Echokardiografii PTAiIT CriticalUSG

2 WSTRZĄS Nagły kliniczny stan zagrożenia życia, w którym na skutek dysproporcji między zapotrzebowaniem a dostarczaniem ilości tlenu i substancji odżywczych do komórek organizmu, dochodzi do upośledzenia funkcji i perfuzji wielu narządów. Termin zastosowany po raz do opisu pacjentów z ranami postrzałowymi (Le Dran, 1737). G.W. Crile ( ): wprowadził do resuscytacji adrenalinę, przetoczenia krwi i objętościową terapię zastępczą, zauważył CVP podczas wstrząsu. A. Blalock (1930): hipotensja jest objawem wstrząsu i wynika z dysproporcji między objętością krwi i pojemnością łożyska naczyniowego. H. Swan, W. Ganz (1970): cewnikowanie t. płucnej.

3 Klasyfikacja wstrząsu: 1934, Blalock: 4 kategorie etiologiczne (hipowolemiczny, kardiogenny, neurogenny, wazoaktywny) 1967, Shubin i Weil: dodatkowe kategorii etiologiczne (anafilaktyczny, septyczny, obstrukcyjny, endokrynny) 1972, Hinshaw i Cox: podział oparty na odpowiedzi układu sercowonaczyniowego (kardiogenny, hipowolemiczny, obstrukcyjny, dystrybucyjny)

4 Po co nam USG we wstrząsie? Point-of-Care Ultrasound in Medical Education - Stop Listening and Look Scott D. Solomon, and Fidencio Saldana N Engl J Med 2014; 370: , March 20, 2014

5 ECHO / kurczliwość LK, tamponada serca, przeciążenie jam prawego serca, ostry zespół aortalny USG PŁUC odma opłucnowa, zespół śródmiąższowy, krwawienie do opłucnej FAST krwawienie do jamy otrzewnej USG ŻYŁ zakrzepica żył PACJENT WE WSTRZĄSIE Rozpoznanie etiologii (potencjalnie odwracalne przyczyny) Natychmiastowe wdrożenie ukierunkowanej terapii MONITOROWANIE PŁYNOTERAPII (IVC, IVC/Ao, profil B) MONITOROWANIE HEMODYNAMICZNE (SV, CO/CI, LVEF) ŚMIERTELNOŚĆ

6 ACES BEAT BLEEP Boyd ECHO EGLS Protokoły USG wykorzystywane w ocenie chorych z podejrzeniem wstrząsu: Elmer/Noble Protocol FAUS FAST, e-fast FATE FELL/FEER FREE POCUS-Fast and Reliable RUSH-HIMAP RUSH-Pump/Tank/Pipes Trinity UHP BLUE RADIUS ECHO (tamponada, kurczliwość LK, przeciążenie PK, aorta) IVC (IVC, index IVC/Ao) USG płuc (linie B, płyn w opłucnej, odma)

7 RUSH exam Rapid Ultrasound for Shock and Hypotension USG płuc (linie B, opłucne) FAST Ocena aorty brzusznej USG płuc (odma) Ocena naczyń żylnych ECHO

8 Step 1: The pump Ocena układu krążenia A AORTA Ocena aorty wstępującej: tętniak, rozwarstwienie B BOTH VENTRICLES Ocena wielkości i wzajemnego stosunku obu komór, obecność cech przeciążenia PK C CONTRACTILITY Kurczliwość globalna (przede wszystkim) i odcinkowa obu komór D DIMENSIONS Wymiary: aorty wstępującej, obu przedsionków i obu komór E EFFUSION Obecność płynu w worku osierdziowym (cechy tamponady) i płynu w jamach opłucnych F FURTHER STRUCTURES Inne struktury odbiegające od normy: zastawki, masy wewnątrzsercowe, struktury pozasercowe Simple mnemonic for focused cardiac ultrasound examination in emergency. Sobczyk D, Andruszkiewicz P. Eur J Anesthesiol 2014

9 Płyn w worku osierdziowym (i tamponada serca)

10 Kurczliwość lewej komory

11 Powiększenie i przeciążenie jam prawego serca

12 Sercowopochodna zatorowość płucna (źródło)

13 Step 2: The tank Ocena efektywnej objętości wewnątrznaczyniowej

14 Fullness of the tank: IVC and jugular veins

15 Leakness of the tank: otrzewna (FAST)

16 Leakness of the tank: opłucne (LUS)

17 Leakness of the tank: LUS (B-lines)

18 Leakness of the tank: LUS (B-lines)

19 Compromise of the tank: LUS (pneumothorax)

20 Step 3: The pipes Ocena naczyń tętniczych i żylnych

21 Rupture of the pipes: aortic aneurysm and dissection

22 Obstruction of the pipes: DVT

23 RUSH protocol RUSH exam PUMP TANK PIPES Hypovolemic Cardiogenic Obstructive Distributive hypercontractile heart small heart size flat IVC, flat IJV, pericardial fluid, pleural fluid AAA, aortic dissection hypercontractile heart dilated heart size distended IVC, distended IJV, lung rockets, pleural effusion, ascites pericardial effusion, RV strain hypercontractile heart distended IVC, distended IJV, absent lung sliding hypercontractile heart (sepsis), hypocontractile heart (late sepsis) normal/small IVC, normal/small IJV, pleural fluid, pericardial fluid normal DVT normal

24 Paul Olszynski, MD, CCFP (EM)

25 USG jest doskonałym narzędziem diagnostycznym u pacjentów z podejrzeniem wstrząsu. Wszystkie protokoły wykorzystywane u pacjentów we wstrząsie obejmują: ocenę echokardiograficzną, IVC, FAST, USG płuc. Jest to metoda: nieinwazyjna, bezpieczna, tania, powtarzalna, przyłóżkowa, nieobciążająca pacjenta.

26