Identyfikacja i badanie materiałów polimerowych

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Identyfikacja i badanie materiałów polimerowych"

Transkrypt

1 Akademia Morska w Szczecinie Instytut InŜynierii Transportu Zakład Techniki Transportu Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotów Materiałoznawstwo i Nauka o materiałach Identyfikacja i badanie materiałów polimerowych Opracowali: mgr inŝ. Joanna Tuleja Dr inŝ. Jarosław Chmiel Zatwierdził: dr inŝ. Jarosław Chmiel Szczecin 2008

2 Wprowadzenie Tematem ćwiczenia jest grupa materiałów, których głównym składnikiem jest związek wielkocząsteczkowy polimer. Oprócz niego materiały te zawierają składniki dodatkowe, nadające im wymagane właściwości uŝytkowe i technologiczne. Podstawowe grupy zatsosowań materiałów polimerowych w technice wynikają z ich specyficznych własciwości uŝytkowych. W szczególności istotne jest zastosowanie tej grupy materiałów jako : - materiałów konstrukcyjnych o specyficzncych właściwościach; - materiałów elektroizolacyjnych; - materiałów termoizolacyjnych; - materiałów uszczelniających; - materiałów wibroizolacyjnych; - specjalnych materiałów łoŝyskowych; - materiałów malarskich; - materiałów regeneracyjnych i naprawczych. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi rodzajami materiałów polimerowych, sposobami ich identyfikacji oraz zbadanie wybranych ich właściwości. 1. Charakterystyka ogólna 1.1. Pojęcia podstawowe Cechą charakterystyczną polimerów jest występowanie w ich cząsteczce okresowo powtarzalnych ugrupowań atomów, które nazywamy merami. Polimery otrzymywać moŝna poprzez modyfikację naturalnych substancji wielkocząsteczkowych, jednak obecnie wytwarza się je przede wszystkim syntetycznie. Cząsteczki związków chemicznych, stanowiących substancje wyjściowe do otrzymywania związków wielkocząsteczkowych składają się ze stosunkowo niewielkiej liczby atomów i noszą nazwę monomerów. Są one zdolne do reakcji z identycznymi lub innymi cząsteczkami dzięki obecności w nich ośrodków reaktywnych, takich jak nienasycone wiązania, nietrwałe pierścienie lub grupy reaktywne. W wyniku łączenia się cząsteczek monomeru pomiędzy sobą powstaje związek wielkocząsteczkowy polimer. Właściwości fizyczne monomerów i polimerów są oczywiście całkowicie odmienne. Polimery, w przeciwieństwie do klasycznych związków chemicznych, stanowią mieszaniny cząsteczek o róŝnej wielkości i masie cząsteczkowej dlatego teŝ stosuje się pojęcia średniej masy cząsteczkowej lub stopnia polimeryzacji. 2

3 1.2. Podstawy procesów wytwarzania Podstawowe surowce do otrzymywania monomerów pochodzą z ropy naftowej, gazu ziemnego i węgla kamiennego. Otrzymywanie monomerów wchodzi w zakres technologii organicznej, otrzymywanie polimerów w zakres chemii i technologii tworzyw sztucznych zaś wytwarzanie z polimerów wyrobów uŝytkowych w zakres technologii przetwórstwa tworzyw sztucznych. Tworzywa sztuczne dostarczane do przetwórstwa mają postać Ŝywic, tłoczyw, preimpregnatów lub półfabrykatów. śywice występują jako tzw. Ŝywice techniczne do bezpośredniego zastosowania (odlewania, nasycania, laminowania), względnie stanowią surowiec do dalszego przerobu na tłoczywa, preimpregnaty, kleje, kity, materiały regeneracyjne i malarskie itp. Tłoczywa przeznaczone są do plastycznego formowania wyrobów z tworzyw. Mają postać proszków, granulatów, tabletek, ciastowatych mas lub tekstylnych skrawków nasyconych Ŝywicą. Na wyroby gotowe lub półwyroby przetwarzane są najczęściej metodami wtryskiwania, wytłaczania lub prasowania. Preimpregnaty to arkusze lub zwoje materiału wzmacniającego o odpowiedniej strukturze, nasycone Ŝywicą i przeznaczone do formowania wyrobów wielkogabarytowych technikami prasowania. Półwyroby z tworzyw sztucznych mają postać folii, płyt, prętów, rur i innych profili. Kształt gotowego wyrobu uzyskiwany jest poprzez obróbkę skrawaniem i łączenie metodami klejenia, zgrzewania lub spawania Zalety tworzyw sztucznych i ograniczenia w ich stosowaniu Za zalety tworzyw sztucznych naleŝy uznać: łatwość formowania przedmiotów o skomplikowanych kształtach; korzystny stosunek wytrzymałości do masy właściwej (wytrzymałość właściwa), zwłaszcza po wzmocnieniu napełniaczami włóknistymi; dobre właściwości mechaniczne i doskonałe właściwości elektroizolacyjne; stosunkowo dobra, a niekiedy doskonała odporność chemiczna; moŝliwość długotrwałego uŝytkowania wyrobów bez potrzeby dodatkowej ich konserwacji; moŝliwość wielokrotnego przetwarzania tworzyw (recycyling). Do czynników ograniczających zastosowanie handlowo dostępnych tworzyw sztucznych naleŝy niezadowalająca w większości przypadków odporność cieplna. Dla większości tworzyw maksymalna temperatura pracy ciągłej wynosi C a wyjątkowo sięga C (tworzywa fluorowe, poliimidy). Istotną cechą powodującą ograniczenia w stosowaniu niektórych grup tworzyw sztucznych w okrętownic- 3

4 twie jest ich palność, a zwłaszcza moŝliwość wydzielania podczas palenia silnie trujących produktów gazowych (np. podczas spalania poliuretanów moŝe wydzielać się cyjanowodór, zaś podczas spalania PVC fosgen). Twardość tworzyw sztucznych jest znacznie niŝsza niŝ twardość metali. Niekorzystną cechą tworzyw sztucznych jest ich mała odporność na pełzanie. 2. Klasyfikacja materiałów polimerowych 2.1. Klasyfikacja chemiczna metody otrzymywania polimerów Podstawą tej klasyfikacji jest metoda otrzymywania związku wielkocząsteczkowego. W zaleŝności od pochodzenia rozróŝnia się: modyfikowane tworzywa naturalne, otrzymywane z naturalnych związków wielkocząsteczkowych np. celulozy (octan celulozy, octanomaślan celulozy), kazeiny (galalit) lub kauczuków naturalnych; tworzywa syntetyczne, otrzymywane w wyniku reakcji chemicznych. W chwili obecnej tworzywa syntetyczne stanowią ok. 98% produkowanych tworzyw sztucznych. W zaleŝności od rodzaju reakcji, w wyniku której powstaje polimer (tzw. polireakcji) rozróŝnia się tworzywa syntetyczne polimeryzacyjne, polikondensacyjne i poliaddycyjne (tablica 1). Tablica 1. Podział tworzyw syntetycznych Tworzywa otrzymywane przez polimeryzację Polietylen, polipropylen, kopolimery olefinowe Poli(chlorek winylu), kopolimery winylowe Polistyren i kopolimery styrenu Poli(metakrylan metylu) kopoli- Poliformaldehyd, mer acetalowy Poli(tlenek fenylenu) Politetrafluoroetylen i inne polimery fluorowe Tworzywa otrzymywane przez polikondensację Fenoplasty Aminoplasty Poliamidy otrzymywane z kwasów dikarboksylowych i diamin Poliwęglany Poliestry Poli(siarczek fenylenu) Poliimidy Polieterosulfony Tworzywa otrzymywane przez poliaddycję Poliuretany Tworzywa epoksydowe Poliamidy otrzymywane z laktamów 4

5 Polimeryzacja jest procesem łączenia się wielu cząstek monomeru, któremu nie towarzyszy wydzielanie się małocząsteczkowych produktów ubocznych. Proces przebiega bez zmian składu chemicznego a powstający polimer róŝni się od monomeru tylko wielkością cząsteczki. Szczególnym przypadkiem polimeryzacji jest kopolimeryzacja reakcja mieszaniny co najmniej dwóch monomerów, z wytworzeniem makrocząsteczek zawierających mery odpowiadające wszystkim składnikom mieszaniny. W zaleŝności od technicznej realizacji procesu wyróŝnia się polimeryzację w masie (np. polimetakrylan metylu, polietylen małej gęstości), polimeryzację w zawiesinie (np. polistyren, poli(chlorek winylu)), polimeryzację emulsyjną i polimeryzację w roztworze. Polikondensacja (polimeryzacja kondensacyjna) polega na łączeniu się wielu cząstek monomerów z jednoczesnym wydzieleniem prostego związku małocząsteczkowego jako produktu ubocznego np. wody lub chlorowodoru. Skład chemiczny polimeru nie jest identyczny ze składem monomeru lub wyjściowej mieszaniny monomerów. Poliaddycja (polimeryzacja addycyjna) jest procesem łączenia się cząsteczek monomeru lub monomerów wskutek przemieszczania się ruchliwego atomu wodoru. Powoduje to powstanie reaktywnych ośrodków w monomerze i umoŝliwia łączenie się cząsteczek. W procesie tym nie powstają małocząsteczkowe produkty uboczne a powstały polimer ma taki sam skład chemiczny jak wyjściowa mieszanina monomerów Klasyfikacja technologiczna Przyjmując za kryterium klasyfikacji właściwości uŝytkowe tworzyw, moŝna wyodrębnić elastomery i plastomery. Cechą charakterystyczną elastomerów jest zdolność do powrotu do kształtu pierwotnego, nawet po znacznym odkształceniu, jeśli zaniknie działanie siły powodującej deformację. Plastomery wykazują nieznaczne odkształcenia spręŝyste przy niewielkich napręŝeniach, zaś przy wzroście napręŝeń odkształcają się plastycznie, aŝ do zniszczenia. W zaleŝności od właściwości technologicznych rozróŝnia się termoplasty i duroplasty. Termoplasty (tworzywa termoplastyczne) pod wpływem temperatury przechodzą w stan plastyczny. Jeśli temperatura nie prowadzi do wyraźnych zmian właściwości polimeru, to termoplasty mogą być przetwarzane i kształtowane wielokrotnie. Do termoplastów naleŝą prawie wszystkie tworzywa polimeryzacyjne a ponadto poliamidy, poliwęglan, poli(siarczekfenylenu), niektóre poliestry, polieterosulfony i termoplastyczne pochodne celulozy. Duroplasty są to tworzywa, które pod wpływem podwyŝszonej temperatury lub innych czynników przekształcają się w produkt przestrzennie usieciowany, nietopliwy i nierozpuszczalny. W zaleŝności od sposobu utwardzania rozróŝnia się tworzywa termoutwardzalne (np. fenoplasty i aminoplasty) oraz chemoutwardzalne (np. poliuretany, nienasycone Ŝywice poliestrowe i epoksydowe). Ogrzewanie produktu usieciowanego nie powoduje jego mięknienia, moŝe natomiast doprowadzić do chemicznego zniszczenia polimeru. 5

6 3. Budowa polimerów 3.1. Budowa makrocząsteczek W zaleŝności od rodzaju reagujących monomerów oraz warunków, w jakich prowadzona jest synteza polimeru, otrzymuje się polimery o liniowej budowie cząsteczki, polimery o łańcuchu rozgałęzionym oraz polimery usieciowane. Struktura usieciowana powstaje w wyniku oddziaływania temperatury (polimery termoutwardzalne), utwardzaczy chemicznych (polimery chemoutwardzalne) bądź promieniowania jonizującego. Elastomery charakteryzują się stosunkowo niewielkim stopniem usieciowania. Znaczny stopień usieciowania jest charakterystyczny dla duroplastów. Ze wzrostem stopnia rozgałęzienia i stopnia usieciowania polimeru wzrasta jego odporność cieplna. Jeśli cząsteczka monomeru zawiera grupy boczne (podstawniki), to względem łańcucha polimeru mogą być one rozmieszczone w sposób nieuporządkowany ataktyczny lub w jeden ze sposobów uporządkowanych izotaktyczny lub syndiotaktyczny. Polimery o uporządkowanym ułoŝeniu podstawników (tzw. polimery stereoregularne) wykazują większą skłonność do krystalizacji, wyŝszą temperaturę topnienia, większą gęstość i znacznie lepsze właściwości mechaniczne niŝ polimery ataktyczne Rozmieszczenie makrocząsteczek struktura fazowa Rozmieszczenie cząsteczek polimeru moŝe być przypadkowe lub w pewnym stopniu uporządkowane. Polimery o całkowicie przypadkowym ułoŝeniu cząsteczek amorficzne to duroplasty oraz większość tworzyw o dobrej przezroczystości. Uporządkowany układ cząsteczek, typowy dla polimerów krystalicznych rzadko występuje w postaci czystej. Z reguły poszczególne obszary uporządkowanego ułoŝenia cząsteczek krystality oddzielone są obszarami amorficznymi. Ze wzrostem stopnia krystaliczności polimerów wzrasta temperatura topnienia, poprawiają się właściwości wytrzymałościowe, maleje przezroczystość a przejście ze stanu stałego w ciekły odbywa się w węŝszym zakresie temperatur. 6

7 4. Przegląd wybranych tworzyw sztucznych POLISTYREN [PS] i KOPOLIMERY STYRENOWE Otrzymywany jest metodami polimeryzacji styrenu w masie lub zawiesinie. Polistyren niemodyfikowany jest tworzywem kruchym i przeźroczystym. Dzięki modyfikacji polistyrenu dodatkami kauczuków lub elastomerów otzymuje się tworzywa o znacznej udarności. Przetwarzany metodami wtryskowymi oraz metodami spieniania. Pod wpływem promieniowania ultrafioletowego Ŝółknie i staje się kruchy. Zakres temperatur uŝytkowania od -20 do +60 C. Stosowany jako tworzywo konstrukcyjne, do celów elektrotechnicznych oraz termoizolacyjnych. Kopolimery styrenowe o duŝej udarności i zakresie temperatur uŝytkowania od -40 do +80 C są stosowane do wyrobu korpusów urządzeń elektrotechnicznych i elektronicznych, elementów wyposa- Ŝenia pojazdów oraz rur. Specyficzną cechą kopolimeru ABS jest jego podatność do metalizacji. POLI(CHLOREK WINYLU) [PVC] Jest to polimer amorficzny, zawierający do 10% fazy krystalicznej. Czysty PVC jest polimerem twardym, o małej odporności cieplnej. JuŜ w temperaturze 120 C rozpoczyna się jego rozkład z wydzieleniem HCl. Właściwości fizyczne PVC modyfikuje się poprzez dodatki stabilizatorów termicznych i optycznych (np. węglany metali alkalicznych, sadza, dwutlenek tytanu) oraz zmiękczaczy. PVC o podwyŝszonej udarności otrzymuje się w wyniku modyfikacji fizycznej (mieszanie w stopie) lub chemicznej (kopolimeryzacja z elastomerami). Twardy PVC stosowany jest do wyrobu rur i profili konstrukcyjnych, zaś zmiękczony - głównie do wyrobu izolacji kabli i rur. POLIOLEFINY [PE, PP, PIB] Jest to duŝa grupa polimerów termoplastycznych węglowodorowych, o bardzo zróŝnicowanych właściwościach. Spośród tworzyw tej grupy najczęściej stosowane są polietylen nałej i duŝej gęstości (LDPE i HDPE), polipropylen (PP) oraz poliizobutylen (PiB). Poliolefiny mają dobre właściwości dielektryczne, małą gęstość i doskonałą odporność chemiczną. Wyroby z poliolefin o duŝym stopniu polimeryzacji stosowane są w temperaturach do 130 C. Właściwości poliolefin moŝna modyfikować poprzez dodatki napełniaczy takich jak talk, kreda, sadza oraz szkło w postaci krótkiego włókna lub mikrosfer. Istnieje moŝliwość częściowego sieciownia poliolefin w wyniku naświetlania promieniowaniem jonizującym. Typowymi zastosowaniami poliolefin są rury instalacji wodnych, kanalizacyjnych, gazowych i grzewczych (HDPE i PP), obudowy i opakowania, izolacje kabli, elementy elektrotechniczne oraz włókna i tkaniny techniczne. LDPE w postaci spienionej lub tzw. folii kubeczkowych stosowany jest do zabezpieczania przedmiotów podczas transportu. Specyficznym zastosowaniem wysokokrystalicznego, izotaktycznego PP są liny cumownicze. POLI(METAKRYLAN METYLU) [PMMA] Jest polimerem amorficznym o duŝej twardości i doskonałych właściwościach optycznych. Przetwarzany jest głównie metodami odlewania i wytłaczania. Zastosowania PMMA wynikają z jego właściwości optycznych: przeźroczyste osłony lamp, 7

8 otworów okiennych i wzierników, światłowody, przeźroczyste kompozycje do zalewania układów elektronicznych. śywice EPOKSYDOWE [EP] Są to związki zawierające co najmniej dwie grupy epoksydowe: C C O Pierścień ten łatwo reaguje ze związkami zawierającymi aktywne atomy wodoru. W wyniku polireakcji następuje usieciowanie Ŝywicy. Wybór utwardzacza zaleŝy od temperatury utwardzania. Od temperatury utwardzania (do 180 C) zaleŝy odporność cieplna utwardzonego produktu. śywice epoksydowe stosowane są w przemyśle elektotechnicznym i elektronicznym, maszynowym, budowy środków transportu. Podstawowe formy zastosowania tworzyw epoksydowych to Ŝywice do zalewania, laminaty, kompozytowe elementy konstrukcyjne, kleje i proszkowe materiały malarskie oraz materiały do napraw i regeneracji (np. produkty firmy Belzona). Wzmacnianie Ŝywic epoksydowych zbrojeniami włóknistymi o duŝej wytrzymałości (grafit, szkło, włosowate monokryształy metali) pozwala uzyskać materiały konstrukcyjne nie ustępujące metalom pod względem właściwości wytrzymałościowych. 5. Identyfikacja tworzyw sztucznych Przepisy dotyczące ochrony środowiska wymagają znakowania wyrobów z tworzyw sztucznych symbolami znormalizowanymi w skali międzynarodowej. Symbole te pozwalają na zidentyfikowanie materiału. O ile wyrób nie jest oznakowany, moŝna podjąć próbę określenia rodzaju tworzywa na postawie próby spalania lub wraŝliwości na działanie wybranych odczynników. Tworzywa sztuczne i zmodyfikowane tworzywa naturalne są identyfikowane na podstawie: wyglądu i postaci wyrobu, przybliŝonej gęstości; zachowania się podczas ogrzewania i w płomieniu palnika; odporności na działanie kwasów, zasad i rozpuszczalników. W celu prawidłowej identyfikacji konieczne jest zapoznanie się z wyglądem wzorców tworzyw. 8

9 5.1. Oznaczenia wybranych polimerów ABR kauczuk akrylanowo-butadienowy (Acrylat-Butadien-Rubber) ABS akrylonitryl-butadien-styren BR kauczuk butadienowy (1,4-polibutadien) BS butadien-styren CA octan celulozy (CZA = bioctan cel., C3A = trioctan cel., także CTA) CAB octanomaślan celulozy CPVC chlorowany polichlorek winylu), (rzadkie oznaczenie), p. także PVC-C EMA kopolimer etylen/metakrylan EP żywica epoksydowa EPP kopolimer etylen/propylen FF żywice furanowo-formaldehydowe IR kauczuk izoprenowy (Isopren-Rubber) PA 6 poliamid z kaprolaktamu PA 66 poliamid z heksametylenodiaminy/kwasu adypinowego PA 11 poliamid z kwasu 11-aminoundekanowego PA 12 poliamid z kwasu dodekanowego PC poliwęglan PC+ABS mieszanka (blenda) poliwęglan + akrylonitryl-butadien-styren PE polietylen o niskiej gęstości PET poli(tereftalan etylenu) PF żywica fenolowo-formaldehydowa PI poliimid PIB poliizobutylen, także poliizobuten, POM polioksymetylen albo poliformaldehyd albo poliacetal PP polipropylen PPS poli(siarczek fenylenu) PS polistyren PSE polistyren, spieniony (p. także EPS) PSU polisulfon PUR poliuretan PUR-E poliuretan spieniony PUR+ABS mieszanka (blenda) poliuretan + akrylonitryl-butadien-styren PUR+PC mieszanka (blenda) poliuretan termoplastyczny + poliwęglan PVAC polioctan winylu) PVAL poli(alkohol winylowy) PVC polichlorek winylu) (E-PVC = emulsja-pvc, S-PVC = suspensja-pvc) PVC-C chlorowany PVC, (czasem także CPVC) PVF poli(fluorek winylu) PTFE policzterofluoroetylen VF fibra Oznaczenia dodatkowe: HD wysoka gęstość, LD niska gęstość, GF dodatek włókna szklanego. 9

10 Tabela 2. RozróŜnianie tworzyw sztucznych na podstawie wyglądu zewnętrznego i postaci wyrobu (wg K. Dobrosza i A. Matysiaka) Wygląd zewnętrzny i postać tworzywa Granulaty wtryskowe Tłoczywa do prasowania o jasnych barwach Folie Włókna Profile miękkie Profile sztywne Laminaty zbrojone włóknem szklanym Kity śywice ciekłe lub stałe Laminaty z nośnikiem papierowym lub tekstylnym Płyty i elementy wykrawane z płyt Tworzywa porowate Przezroczyste płyty o duŝej grubości Odlewy o masie do kilku kg Przypuszczalny rodzaj tworzywa lub grupy tworzyw tworzywa termoplastyczne, rzadziej duroplasty przede wszystkim aminoplasty, wyklucza się fenoplasty najczęściej polietylen, poli(chlorek winylu), polipropylen, poliamidy, poliwęglan, poli(tetraftalan etylenowy), octan i octanomaślan celulozy; postać folii eliminuje duroplasty poliamidy, poliestry termoplastyczne; polipropylen; postać włókien eliminuje duroplasty najczęściej PVC zmiękczony, polietylen, polipropylen poliamidy, octan i octanomaślan celulozy, politetrafluoroetylen; wyklucza się duroplasty PVC twardy; wyklucza się tworzywa miękkie, np. PVC zmiękczony lub polietylen najczęściej laminaty poliestrowe lub epoksydowe przede wszystkim fenoplasty, epoksydy, poliestry lub poliuretany, PVC zmiękczony Ŝywice fenolowe, poliestrowe lub epoksydowe przede wszystkim laminaty lub melaminowe najczęściej poli(metakrylan metylu), PVC twardy, termoplastyczne estry celulozy, poliwęglan; postać płyt mogą mieć takŝe laminaty, najczęściej fenolowe, melaminowe i poliestrowe najczęściej poliuretany, polistyren (kolor śnieŝnobiały) i PVC poli(metakrylan metylu), poliwęglan Ŝywice poliestrowe lub epoksydowe, rzadziej polimetakrylan metylu 10

11 Tabela 3. RozróŜnianie wybranych tworzyw sztucznych na podstawie gęstości, temperatury topnienia (mięknienia) polimeru oraz zachowania się w płomieniu i w rozpuszczalnikach Tworzywa Gęstość [g/cm 3 ] Temperatura topnienia (mięknienia) polimeru [ C] Zachowanie się tworzywa w płomieniu Wygląd płomienia Zapach po zgaszeniu próbki Zachowanie się tworzywa w rozpuszczalnikach Polipropylen 0,89 0, po zapaleniu pali topi się i kapie Polietylen 0,91 1,00 0,92 0,94 0,94 0,96 Poliamid 12 Poliamid 11 Poliamid 6 Poliamid 6.6 1,01 1,04 1,03 1,05 1,12 1,15 1,13 1, po zapaleniu pali topi się i kapie po zapaleniu pali kapie, powstają banieczki i ciągnące się nitki Polistyren 1,04 1, zapalony pali się dalej, mięknie Kopolimery styrenu 1,02 1,09 po zapaleniu pali mięknie śywice poliestrowe śywice poliestrowe z włóknem szklanym Aminoplasty z napełniaczem mineralnym 1,10 1,40 1,80 2,30 Aminoplasty z napełniaczem mineralnym Aminoplasty z napełniaczem mineralnym po zapaleniu pali zwęgla się Aminoplasty z napełniaczem mineralnym świecący z niebieskim środkiem świecący z niebieskim środkiem świecący, niebieskawy z Ŝółtym obrze- Ŝem świecący, silnie kopcący świecący, silnie kopcący świecący, kopcący Aminoplasty z napełniaczem mineralnym słaby, palonej parafiny słaby, palonej parafiny typowy, podobny do palonego rogu charakterystyczny słodko-kwiatowy charakterystyczny słodko-kwiatowy oraz palonej gumy lub drapiący słodko-kwiatowy (podobnie jak przy polistyrenie) Aminoplasty z napełniaczem mineralnym rozpuszcza się we wrzącym toluenie, wytrąca się po ochłodzeniu rozpuszcza się we wrzącym toluenie rozpuszczalne w stęŝonym kwasie mrówkowym i fenolu rozpuszczalne w acetonie, chlorku metylu podobnie jak polistyren; zaleŝnie od rodzaju kopolimeru rozpuszczalność moŝe być mniejsza praktycznie nierozpuszczalne (słabo rozpuszczalne w acetonie) Aminoplasty z napełniaczem mineralnym 11

12 Tworzywa Gęstość [g/cm 3 ] Temperatura topnienia (mięknienia) polimeru [ C] Zachowanie się tworzywa w płomieniu Wygląd płomienia Zapach po zgaszeniu próbki Zachowanie się tworzywa w rozpuszczalnikach śywice epoksydowe śywice epoksydowe z włóknem szklanym Octanomaślan celulozy Poli(metakrylan metylu) Poli(chlorek winylu) zmiękczony Poli(chlorek winylu) twardy 1,10 1,40 1,80 2,30 po zapaleniu pali się dalej samo 1,11 1, po zapaleniu pali topi się i kapie 1,16 1, po zapaleniu pali mięknie 1,19 1,41 1,38 1, pali się w płomieniu, gaśnie poza płomieniem, mięknie, następnie ulega rozkładowi barwiąc się na brązowo lub czarno Poliwęglan 1,20 1, pali się w płomieniu, gaśnie poza płomieniem, topi się, ulega rozkładowi i zwęgleniu Poliuretany usieciowane 1,20 1,26 po zapaleniu pali topi się i kapie, szybko się zwęgla świecący, kopcący świecący, Ŝółty, iskrzący świecący, trzaskający, Ŝółty z niebieskim środkiem Ŝółty z zielonym obrzeŝem, białe dymy, ewentualnie iskry świecący, kopcący świecący najpierw mało charakterystyczny, potem fenolu kwasu octowego i masłowego, palonego papieru typowy, owocowy chlorowodoru (charakterystyczny dla tworzyw winylowych) praktycznie nierozpuszczalne (pęcznieje nieco w acetonie i estrach) rozpuszczalne w acetonie, dioksanie i octanie etylu; przy ogrzewaniu w 30% kwasie siarkowym występuje zapach octu i kwasu masłowego rozpuszczalne w acetonie, benzenie, dioksanie i octanie etylenu rozpuszczalne w cykloheksanonie i tetrawodorofuranie zbliŝony do fenolu rozpuszczalne w chlorku metylu, cykloheksanonie i krezolu charakterystycznie nieprzyjemny, ostry rozpuszczalne w dimetyloformamidzie, poza tym prawie nierozpuszczalne 12

13 Tworzywa Gęstość [g/cm 3 ] Temperatura topnienia (mięknienia) polimeru [ C] Zachowanie się tworzywa w płomieniu Wygląd płomienia Zapach po zgaszeniu próbki Zachowanie się tworzywa w rozpuszczalnikach Octan celulozy 1,22 1, Ŝółtozielony, iskrzący śywice fenolowe 1,26 1,28 pali się słabo w płomieniu, gaśnie poza płomieniem Tłoczywa fenolowe z napełniaczem organicznym Tłoczywa fenolowe z napełniaczem nieorganicznym Poliestry termoplastyczne poli(tereftalan etylenowy) poli(tereftalan butylenowy) 1,30 1,41 1,50 2,00 1,38 1, po zapaleniu pali mięknie, topi się i kapie Tworzywa acetalowe 1,41 1, po zapaleniu pali topi się i rozkłada Amonoplasty z napełniaczem organicznym 1,47 1,52 pali się bardzo słabo, gaśnie poza płomieniem 1,50 2,00 kwasu octowego i palonego papieru kwasu octowego i palonego papieru jasny, kopcący fenolu i formaldehydu świecący, kopcący świecący, niebieskawy jasny, często z białymi brzegami słodkawy, aromatyczny ostry, formaldehydu amoniaku i formaldehydu rozpuszczalne w acetonie, dioksanie i octanie etylu; przy ogrzewaniu w 30% kwasie siarkowym występuje zapach octu rozpuszczalne w stęŝonym ługu, alkoholu i acetonie (tylko w przypadku Ŝywic) rozpuszczalne w fenolu oraz w mocnych kwasach i zasadach; ulega hydrolizie we wrzącej wodzie rozpuszczalne w trietanoloaminie nierozpuszczalne w rozpuszczalnikach organicznych Politetrafluoroetylen 2,10 2, nie pali się Nierozpuszczalne 13

14 PrzybliŜone gęstości w g/cm3 najpopularniejszych tworzyw sztucznych są następujące: 0,9-1,0 - polietylen, polibutylen, polipropylen (nie toną w wodzie; jeszcze mniejszą gęstość posiadają tworzywa w postaci spienionej); 1,0-1,2 - polistyren, polimetakrylany, poliestry, epoksydy, poliamidy; 1,2-1,4 - fibra, bakelit, celuloid, celofan, polichlorek winylu; 1,4-1,5 - aminoplasty; 1,5-1,8 - tworzywa z wypełniaczami nieorganicznymi, laminaty; powyŝej 1,8 - silikony, teflon. 6. Cel i wykonanie ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie najwaŝniejszych tworzyw sztucznych i przykładów ich zastosowań oraz metod ich identyfikacji. 7. Przebieg ćwiczenia 1. Zidentyfikować próbki tworzyw sztucznych kierując się następującymi kryteriami: określić barwę, przezroczystość, przybliŝoną gęstość i elastyczność próbek tworzyw sztucznych; określić zachowanie się próbek tworzyw sztucznych w otwartym płomieniu, trzymając próbkę szczypcami nad płomieniem tak, aby w początkowej fazie nie dopuścić do jej zwęglenia; zbadać zachowanie się próbek tworzyw podczas ogrzewania w probówce; ustalić odczyn wydzielających się podczas ogrzewania par, określić odporność próbek tworzyw sztucznych na działanie kwasów, zasad i rozpuszczalników organicznych, umieszczając próbki na porcelanowej płytce i nanosząc na ich powierzchnię kolejno kropię kwasu, zasady i rozpuszczalnika organicznego, a następnie obserwować reakcje. 2. Zapoznać się z przykładami zastosowań wybranych grup materiałów polimerowych na podstawie przedstawionych zestawów próbek. 8. Sprawozdanie Sprawozdanie powinno zawierać: podstawowe wiadomości o tworzywach sztucznych; dokładny opis przeprowadzonych prób i wyniki dla kaŝdego tworzywa; oznaczenia zidentyfikowanych tworzyw sztucznych oraz podstawowe informacje o ich właściwościach i zastosowaniach. 14

15 9. Wymagania 1. Podstawowe pojęcia charakteryzujące tworzywa sztuczne. 2. Sposoby klasyfikacji tworzyw sztucznych. 3. Struktura chemiczna i morfologiczna tworzyw sztucznych. 4. Podstawowe właściwości i zastosowania najpowszechniej stosowanych tworzyw sztucznych. 5. Oznaczenia tworzyw sztucznych. 10. Literatura uzupełniająca 1. Blicharski M.: Wstęp do inŝynierii materiałowej"', WNT, Warszawa 2001 (str i ). 2. Topoliński T.: Materiałoznawstwo", WTJATR, Bydgoszcz 1999 (str ). 3. Ashby M. A.: Materiały inŝynierskie" tom II, WNT, Warszawa 1996 (str ), 4. Domke W.: Vademecum materiałoznawstwa'', WNT, Warszawa 1989 (str ). 5. Prowans S.: Materiałoznawstwo"1, PWN, Warszawa 1986 (str ). 15

INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ

INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Ćwiczenie: Identyfikacja tworzyw sztucznych 1. Cel ćwiczenia Celem badań identyfikacyjnych jest określenie typu polimeru stanowiącego główny składnik analizowanego tworzywa sztucznego. 2. Określenie podstawowych

Bardziej szczegółowo

Tworzywa sztuczne, to materiały oparte na. zwanych polimerami, otrzymywanych drogą syntezy. chemicznej, w wyniku procesów zwanych ogólnie

Tworzywa sztuczne, to materiały oparte na. zwanych polimerami, otrzymywanych drogą syntezy. chemicznej, w wyniku procesów zwanych ogólnie www.plastem.pl http://tworzywa.com.pl www.wavin.pl Opracowała: dr inż. Teresa Rucińska Tworzywa sztuczne, to materiały oparte na wielkocząsteczkowych związkach organicznych zwanych polimerami, otrzymywanych

Bardziej szczegółowo

Opracowała: dr inż. Teresa Rucińska

Opracowała: dr inż. Teresa Rucińska www.plastem.pl http://tworzywa.com.pl www.wavin.pl Opracowała: dr inż. Teresa Rucińska Tworzywa sztuczne, to materiały oparte na wielkocząsteczkowych związkach organicznych zwanych polimerami, otrzymywanych

Bardziej szczegółowo

Ocena zachowania się próbki w płomieniu

Ocena zachowania się próbki w płomieniu Ocena zachowania się próbki w płomieniu Próbkę należy umieścić na łopatce i wprowadzić do części ostrej, tj. nieświecącej płomienia palnika gazowego tak, aby próbka zanurzona była w płomieniu. Można też

Bardziej szczegółowo

P L O ITECH C N H I N KA K A WR

P L O ITECH C N H I N KA K A WR POLITECHNIKA WROCŁAWSKA Wydział Mechaniczny Tworzywa sztuczne PROJEKTOWANIE ELEMENTÓW MASZYN Literatura 1) Żuchowska D.: Polimery konstrukcyjne, WNT, Warszawa 2000. 2) Żuchowska D.: Struktura i własności

Bardziej szczegółowo

Rok akademicki: 2014/2015 Kod: MEI-2-308-EI-s Punkty ECTS: 3. Kierunek: Edukacja Techniczno Informatyczna Specjalność: Edukacja informatyczna

Rok akademicki: 2014/2015 Kod: MEI-2-308-EI-s Punkty ECTS: 3. Kierunek: Edukacja Techniczno Informatyczna Specjalność: Edukacja informatyczna Nazwa modułu: Tworzywa sztuczne Rok akademicki: 2014/2015 Kod: MEI-2-308-EI-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej Kierunek: Edukacja Techniczno Informatyczna Specjalność:

Bardziej szczegółowo

Politechnika Rzeszowska Katedra Technologii Tworzyw Sztucznych. Identyfikacja materiałów elektroizolacyjnych wykonanych z tworzyw sztucznych

Politechnika Rzeszowska Katedra Technologii Tworzyw Sztucznych. Identyfikacja materiałów elektroizolacyjnych wykonanych z tworzyw sztucznych Politechnika Rzeszowska Katedra Technologii Tworzyw Sztucznych Identyfikacja materiałów elektroizolacyjnych wykonanych z tworzyw sztucznych Rzeszów, 2010 Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodami

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY INSTYTUT ELEKTROTECHNIKI TEORETYCZNEJ I SYSTEMÓW INFORMACYJNO-POMIAROWYCH

POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY INSTYTUT ELEKTROTECHNIKI TEORETYCZNEJ I SYSTEMÓW INFORMACYJNO-POMIAROWYCH POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY INSTYTUT ELEKTROTECHNIKI TEORETYCZNEJ I SYSTEMÓW INFORMACYJNO-POMIAROWYCH ZAKŁAD WYSOKICH NAPIĘĆ I KOMPATYBILNOŚCI ELEKTROMAGNETYCZNEJ PRACOWNIA MATERIAŁOZNAWSTWA

Bardziej szczegółowo

IDENTYFIKACJA TWORZYW SZTUCZNYCH LAB1

IDENTYFIKACJA TWORZYW SZTUCZNYCH LAB1 IDENTYFIKACJA TWORZYW SZTUCZNYCH LAB1 Tworzywa sztuczne ze względu na swoje właściwości znajdują szerokie zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu. Jedną z ich niekorzystnych cech jest bardzo długi czas

Bardziej szczegółowo

Tworzywa sztuczne, to materiały oparte na. wielkocząsteczkowych związkach organicznych. zwanych polimerami, otrzymywanych drogą syntezy

Tworzywa sztuczne, to materiały oparte na. wielkocząsteczkowych związkach organicznych. zwanych polimerami, otrzymywanych drogą syntezy Tworzywa sztuczne, to materiały oparte na wielkocząsteczkowych związkach organicznych www.plastem.pl http://tworzywa.com.pl www.wavin.pl zwanych polimerami, otrzymywanych drogą syntezy chemicznej, w wyniku

Bardziej szczegółowo

RóŜnica temperatur wynosi 20 st.c. Ile wynosi ta róŝnica wyraŝona w K (st. Kelwina)? A. 273 B. -20 C. 293 D. 20

RóŜnica temperatur wynosi 20 st.c. Ile wynosi ta róŝnica wyraŝona w K (st. Kelwina)? A. 273 B. -20 C. 293 D. 20 RóŜnica temperatur wynosi 20 st.c. Ile wynosi ta róŝnica wyraŝona w K (st. Kelwina)? A. 273 B. -20 C. 293 D. 20 Czy racjonalne jest ocenianie właściwości uŝytkowych materiałów przez badania przy obciąŝeniu

Bardziej szczegółowo

OZNACZENIA TWORZYW POLIMEROWYCH. Rok akademicki 2009/2010 Studia stacjonarne

OZNACZENIA TWORZYW POLIMEROWYCH. Rok akademicki 2009/2010 Studia stacjonarne OZNACZENIA TWORZYW POLIMEROWYCH Rok akademicki 2009/2010 Studia stacjonarne 1 Podział tworzyw polimerowych ~ze względu na właściwości mechaniczne polimerowe Plastomery Elastomery E t >1000 MPa 1-4 MPa

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI CZĘŚĆ I POLIMERY OTRZYMYWANE W PROCESIE POLIREAKCJI ŁAŃCUCHOWEJ (POLIMERYZACJI I KO POLIMERYZACJI) 29

SPIS TREŚCI CZĘŚĆ I POLIMERY OTRZYMYWANE W PROCESIE POLIREAKCJI ŁAŃCUCHOWEJ (POLIMERYZACJI I KO POLIMERYZACJI) 29 SPIS TREŚCI PRZEDMOWA 15 SŁOWO WSTĘPNE DO PIERWSZEGO WYDANIA "TWORZYW SZTUCZNYCH" W. SZLEZYNGIERA 17 WYKAZ UŻYTYCH SKRÓTÓW I OZNACZEŃ 19 WSTĘP - KLASYFIKACJA TWORZYW POLIMEROWYCH 25 CZĘŚĆ I POLIMERY OTRZYMYWANE

Bardziej szczegółowo

TWORZYWA SZTUCZNE. Tworzywa sztuczne - co to takiego?

TWORZYWA SZTUCZNE. Tworzywa sztuczne - co to takiego? TWORZYWA SZTUCZNE Tworzywa sztuczne - co to takiego? To materiały składające się z polimerów syntetycznych (wytworzonych sztucznie przez człowieka i nie występujących w naturze) lub zmodyfikowanych polimerów

Bardziej szczegółowo

Podstawy nauki o materiałach. Porównanie struktur i własności wybranych polimerów konstrukcyjnych

Podstawy nauki o materiałach. Porównanie struktur i własności wybranych polimerów konstrukcyjnych Polimer jest to materiał utworzony z cząsteczek o charakterystycznej, łańcuchowej budowie. Złożony jest z powtarzających się jednostek chemicznych, zwanymi jednostkami strukturalnymi albo powtarzalnymi

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁOZNAWSTWO. dr hab. inż. Joanna Hucińska Katedra Inżynierii Materiałowej Pok. 128 (budynek Żelbetu )

MATERIAŁOZNAWSTWO. dr hab. inż. Joanna Hucińska Katedra Inżynierii Materiałowej Pok. 128 (budynek Żelbetu ) MATERIAŁOZNAWSTWO dr hab. inż. Joanna Hucińska Katedra Inżynierii Materiałowej Pok. 128 (budynek Żelbetu ) jhucinsk@pg.gda.pl MATERIAŁOZNAWSTWO dziedzina nauki stosowanej obejmująca badania zależności

Bardziej szczegółowo

NARZĘDZIA DO PRZETWÓRSTWA POLIMERÓW

NARZĘDZIA DO PRZETWÓRSTWA POLIMERÓW NARZĘDZIA DO PRZETWÓRSTWA POLIMERÓW STUDIA PODYPLOMOWE MATERIAŁY i TECHNOLOGIE PRZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH Zakład Przetwórstwa Polimerów Politechnika Częstochowska Dr inż. Tomasz JARUGA Z a k ł a d

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 14. Tworzywa sztuczne

Ćwiczenie 14. Tworzywa sztuczne Ćwiczenie 14. Tworzywa sztuczne Tworzywa sztuczne jest to umowna nazwa materiału, w którym oprócz podstawowego składnika polimeru (związku wielkocząsteczkowego otrzymanego metodami chemicznymi) znajdują

Bardziej szczegółowo

astosowania polimerów

astosowania polimerów Własności i zastosowaniz astosowania polimerów Prof. dr hab. Grzegorz Karwasz, Wykład kursowy Budowa i podstawowe własności materiałów UMK 2010 Opracowanie ppt :mgr Magdalena Sadowska Ogólne zastosowanie

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH IDENTYFIKACJA TWORZYW SZTUCZNYCH Instrukcja przeznaczona jest dla studentów następujących

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁOZNAWSTWO. Prof. dr hab. inż. Andrzej Zieliński Katedra Inżynierii Materiałowej Pok. 204

MATERIAŁOZNAWSTWO. Prof. dr hab. inż. Andrzej Zieliński Katedra Inżynierii Materiałowej Pok. 204 MATERIAŁOZNAWSTWO Prof. dr hab. inż. Andrzej Zieliński Katedra Inżynierii Materiałowej Pok. 204 PODRĘCZNIKI Leszek A. Dobrzański: Podstawy nauki o materiałach i metaloznawstwo K. Prowans: Materiałoznawstwo

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY INSTYTUT ELEKTROTECHNIKI TEORETYCZNEJ I SYSTEMÓW INFORMACYJNO-POMIAROWYCH

POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY INSTYTUT ELEKTROTECHNIKI TEORETYCZNEJ I SYSTEMÓW INFORMACYJNO-POMIAROWYCH POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY INSTYTUT ELEKTROTECHNIKI TEORETYCZNEJ I SYSTEMÓW INFORMACYJNO-POMIAROWYCH ZAKŁAD WYSOKICH NAPIĘĆ I KOMPATYBILNOŚCI ELEKTROMAGNETYCZNEJ PRACOWNIA MATERIAŁOZNAWSTWA

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH

LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH Politechnika Łódzka Wydział Mechaniczny Instytut Inżynierii Materiałowej LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH Ćwiczenie nr 12 Temat: Tworzywa polimerowe. Łódź 2010 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest praktyczne

Bardziej szczegółowo

Materiały budowlane - systematyka i uwarunkowania właściwości użytkowych

Materiały budowlane - systematyka i uwarunkowania właściwości użytkowych Materiały budowlane - systematyka i uwarunkowania właściwości użytkowych Kompozyty Większość materiałów budowlanych to materiały złożone tzw. KOMPOZYTY składające się z co najmniej dwóch składników występujących

Bardziej szczegółowo

Instrukcja obsługi spawarki

Instrukcja obsługi spawarki Instrukcja obsługi spawarki 8032 PT Spis treści Gwarancja...2 1.Podział tworzyw sztucznych polimerów...3 2.Stan fizyczny polimerów tworzyw sztucznych...4 3.Rozpoznawanie polimerów...5 4.Spawania tworzyw

Bardziej szczegółowo

dr hab. inż. Józef Haponiuk Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny PG

dr hab. inż. Józef Haponiuk Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny PG 3. POLIMERY AMORFICZNE dr hab. inż. Józef Haponiuk Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny PG Politechnika Gdaoska, 2011 r. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp 11

Spis treści. Wstęp 11 Technologia chemiczna organiczna : wybrane zagadnienia / pod red. ElŜbiety Kociołek-Balawejder ; aut. poszczególnych rozdz. Agnieszka Ciechanowska [et al.]. Wrocław, 2013 Spis treści Wstęp 11 1. Węgle

Bardziej szczegółowo

1. Jaką funkcję w procesach polimeryzacji wolnorodnikowej pełnią niŝej wymienione związki?: (5 pkt.)

1. Jaką funkcję w procesach polimeryzacji wolnorodnikowej pełnią niŝej wymienione związki?: (5 pkt.) Imię i nazwisko:... Suma punktów:...na 89 moŝliwych 1. Jaką funkcję w procesach polimeryzacji wolnorodnikowej pełnią niŝej wymienione związki?: (5 pkt.) O...... O O O O O... N 2... H O O... 2. Jakie 3

Bardziej szczegółowo

Identyfikacja tworzyw sztucznych

Identyfikacja tworzyw sztucznych Identyfikacja tworzyw sztucznych Tworzywo sztuczne jest to materiał, którego głównym składnikiem jest polimer. Polimer substancja chemiczna o bardzo dużej masie cząsteczkowej, która składa się z wielokrotnie

Bardziej szczegółowo

TWORZYWA SZTUCZNE (POLIMERY) Dr inż. Stanisław Rymkiewicz Katedra Inżynierii Materiałowej Pok. 202 tel kom

TWORZYWA SZTUCZNE (POLIMERY) Dr inż. Stanisław Rymkiewicz Katedra Inżynierii Materiałowej Pok. 202 tel kom TWORZYWA SZTUCZNE (POLIMERY) Dr inż. Stanisław Rymkiewicz Katedra Inżynierii Materiałowej Pok. 202 tel. 347-16-78 kom. 609 609 437 Charakterystyka wyrobów z tworzyw sztucznych Wyroby z tworzyw sztucznych

Bardziej szczegółowo

Katedra Technologii Polimerów Inżynieria Materiałowa, Inżynieria Polimerów

Katedra Technologii Polimerów Inżynieria Materiałowa, Inżynieria Polimerów Katedra Technologii Polimerów Inżynieria Materiałowa, Inżynieria Polimerów Ćwiczenie nr 2 Identyfikacja polimerów (Chemia C, pok. 205) Celem badań identyfikacyjnych jest określenie typu polimeru stanowiącego

Bardziej szczegółowo

Krystalizacja Polimerów Istotny Aspekt Procesu Przetwórstwa

Krystalizacja Polimerów Istotny Aspekt Procesu Przetwórstwa Krystalizacja Polimerów Istotny Aspekt Procesu Przetwórstwa dr hab. inż. Przemysław Postawa, prof. PCz Zakład Przetwórstwa Polimerów Politechniki Częstochowskiej Zakład Przetwórstwa Polimerów Politechnika

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA TWORZYW POLIMEROWYCH Z UWZGLĘDNIENIEM M.IN. POZIOMU WSKAŹNIKÓW WYTRZYMAŁOŚCIOWYCH, ODPORNOŚCI NA KOROZJĘ, CENY.

CHARAKTERYSTYKA TWORZYW POLIMEROWYCH Z UWZGLĘDNIENIEM M.IN. POZIOMU WSKAŹNIKÓW WYTRZYMAŁOŚCIOWYCH, ODPORNOŚCI NA KOROZJĘ, CENY. Temat 5: CHARAKTERYSTYKA TWORZYW POLIMEROWYCH Z UWZGLĘDNIENIEM M.IN. POZIOMU WSKAŹNIKÓW WYTRZYMAŁOŚCIOWYCH, ODPORNOŚCI NA KOROZJĘ, CENY. Wykład 2.5h 1) Istota budowy chemicznej i fizycznej polimerów; jej

Bardziej szczegółowo

Identyfikacja tworzyw sztucznych

Identyfikacja tworzyw sztucznych Identyfikacja tworzyw sztucznych Polimery - organiczne związki wielkocząsteczkowe, o dużej masie cząsteczkowej (104,..,107), zbudowane z wielu powtarzających się elementów budowy, nazywanych merami. Polimer

Bardziej szczegółowo

POLIMERY W OCZYSZCZANIU WODY, POWIETRZA ORAZ OCHRONIE GLEBY. Helena Janik, Katedra Technologii POLIMERÓW WCH, PG

POLIMERY W OCZYSZCZANIU WODY, POWIETRZA ORAZ OCHRONIE GLEBY. Helena Janik, Katedra Technologii POLIMERÓW WCH, PG POLIMERY W OCZYSZCZANIU WODY, POWIETRZA ORAZ OCHRONIE GLEBY Helena Janik, Katedra Technologii POLIMERÓW WCH, PG heljanik@pg.edu.pl 1 POLIMERY W OCZYSZCZANIU WODY I POWIETRZA ORAZ OCHRONIE GLEBY Polimery???

Bardziej szczegółowo

Proekologiczna instalacja pilotażowa do produkcji emulsji asfaltowych modyfikowanych nanostrukturami z polimerów odpadowych

Proekologiczna instalacja pilotażowa do produkcji emulsji asfaltowych modyfikowanych nanostrukturami z polimerów odpadowych Proekologiczna instalacja pilotażowa do produkcji emulsji asfaltowych modyfikowanych nanostrukturami z polimerów odpadowych Zagospodarowanie odpadów polimerowych przy produkcji nowatorskich emulsji asfaltowych

Bardziej szczegółowo

Politechnika Rzeszowska - Materiały inżynierskie - I DUT - 2010/2011 - dr inż. Maciej Motyka

Politechnika Rzeszowska - Materiały inżynierskie - I DUT - 2010/2011 - dr inż. Maciej Motyka PODSTAWY DOBORU MATERIAŁÓW INŻYNIERSKICH 1 Ogólna charakterystyka materiałów inżynierskich MATERIAŁAMI (inżynierskimi) nazywa się skondensowane (stałe) substancje, których właściwości czynią ją użytecznymi

Bardziej szczegółowo

POLIMERY. Naturalna guma

POLIMERY. Naturalna guma POLIMERY Duże molekuły zbudowane z 50 lub więcej powtarzających się jednostek (merów) najczęściej związanych ze sobą kowalencyjnie. Naturalna guma 1751 - harles-marie de la ondamine pierwszy opisał wytwarzanie

Bardziej szczegółowo

JORDAN matcon ŚWIAT TWORZYW

JORDAN matcon ŚWIAT TWORZYW JORDAN matcon ŚWIAT TWORZYW Witamy w raju dla konstruktorów maszyn. JORDAN matcon Sp. z o.o. jest polską filią firmy DRECKSHAGE GmbH & Co. KG mającej siedzibę w Bielefeld w Niemczech. Wieloletnie doświadczenie

Bardziej szczegółowo

Nowoczesne materiały konstrukcyjne : wybrane zagadnienia / Wojciech Kucharczyk, Andrzej Mazurkiewicz, Wojciech śurowski. wyd. 3. Radom, cop.

Nowoczesne materiały konstrukcyjne : wybrane zagadnienia / Wojciech Kucharczyk, Andrzej Mazurkiewicz, Wojciech śurowski. wyd. 3. Radom, cop. Nowoczesne materiały konstrukcyjne : wybrane zagadnienia / Wojciech Kucharczyk, Andrzej Mazurkiewicz, Wojciech śurowski. wyd. 3. Radom, cop. 2011 Spis treści Wstęp 9 1. Wysokostopowe staliwa Cr-Ni-Cu -

Bardziej szczegółowo

Poliamid (Ertalon, Tarnamid)

Poliamid (Ertalon, Tarnamid) Poliamid (Ertalon, Tarnamid) POLIAMID WYTŁACZANY PA6-E Pół krystaliczny, niemodyfikowany polimer, który jest bardzo termoplastyczny to poliamid wytłaczany PA6-E (poliamid ekstrudowany PA6). Bardzo łatwo

Bardziej szczegółowo

POLIMERY I TWORZYWA SZTUCZNE

POLIMERY I TWORZYWA SZTUCZNE Andrzej Puszyński POLIMERY I TWORZYWA SZTUCZNE Polimery są to związki wielocząsteczkowe, zawierające w swojej budowie powtarzające się elementy składowe, zwane merami. W każdej cząsteczce polimeru znajduje

Bardziej szczegółowo

Recykling tworzyw sztucznych na przykładzie butelek PET. Firma ELCEN Sp. z o.o.

Recykling tworzyw sztucznych na przykładzie butelek PET. Firma ELCEN Sp. z o.o. Recykling tworzyw sztucznych na przykładzie butelek PET Firma ELCEN Sp. z o.o. Zakres działalności firmy ELCEN Włókno poliestrowe Płatek PET Butelki PET Recykling butelek PET Każdy z nas w ciągu jednego

Bardziej szczegółowo

Polimery syntetyczne

Polimery syntetyczne Polimery Duże molekuły zbudowane z 50 lub więcej powtarzających się jednostek (merów) najczęściej związanych ze sobą kowalencyjnie. Mogą być naturalne i syntetyczne. Polimery syntetyczne 1845 - hristian

Bardziej szczegółowo

Nienasycone Ŝywice poliestrowe / Zofia Kłosowska-Wołkiewcz [et al.]. 1. Pojęcia podstawowe i zarys historyczny nienasyconych Ŝywic

Nienasycone Ŝywice poliestrowe / Zofia Kłosowska-Wołkiewcz [et al.]. 1. Pojęcia podstawowe i zarys historyczny nienasyconych Ŝywic Nienasycone Ŝywice poliestrowe / Zofia Kłosowska-Wołkiewcz [et al.]. - wyd. 3. Warszawa, 2010 Spis treści Wykaz niektórych skrótów stosowanych w ksiąŝce 11 1. Pojęcia podstawowe i zarys historyczny nienasyconych

Bardziej szczegółowo

1. Jaką funkcję w procesach polimeryzacji wolnorodnikowej pełnią niŝej wymienione związki?: (5 pkt.) O 2

1. Jaką funkcję w procesach polimeryzacji wolnorodnikowej pełnią niŝej wymienione związki?: (5 pkt.) O 2 Imię i nazwisko:... Suma punktów:...na 89 moŝliwych 1. Jaką funkcję w procesach polimeryzacji wolnorodnikowej pełnią niŝej wymienione związki?: (5 pkt.) OH H O O CN N N CN O 2 N C 2. Jakie 3 wady i 3 zalety

Bardziej szczegółowo

1 Węgle brunatny, kamienny i antracyt podstawowe kopaliny organiczne... 13

1 Węgle brunatny, kamienny i antracyt podstawowe kopaliny organiczne... 13 Spis treści Wstęp... 11 1 Węgle brunatny, kamienny i antracyt podstawowe kopaliny organiczne... 13 1.1. Geneza organicznej substancji węglowej złóż... 13 1.2. Pozostałe składniki złóż węgli brunatnych,

Bardziej szczegółowo

VI. Chemia opakowań i odzieży

VI. Chemia opakowań i odzieży VI. Chemia opakowań i odzieży VI-1. POKAZ: Badanie właściwości wybranych polimerów syntetycznych: poliestru (PET), polietylenu (PE), polichlorku winylu (PVC) polipropylenu (PP) i polistyrenu (PS) VI-2.

Bardziej szczegółowo

Akademia Morska w Szczecinie Instytut InŜynierii Transportu Zakład Techniki Transportu. Materiałoznawstwo i Nauka o materiałach

Akademia Morska w Szczecinie Instytut InŜynierii Transportu Zakład Techniki Transportu. Materiałoznawstwo i Nauka o materiałach Akademia Morska w Szczecinie Instytut InŜynierii Transportu Zakład Techniki Transportu Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotów Materiałoznawstwo i Nauka o materiałach Identyfikacja materiałów

Bardziej szczegółowo

5. W jaki sposób moŝna regulować cięŝar cząsteczkowy polimerów kondensacyjnych? (3 pkt.)

5. W jaki sposób moŝna regulować cięŝar cząsteczkowy polimerów kondensacyjnych? (3 pkt.) 1. Jaką funkcję w procesach polimeryzacji wolnorodnikowej pełnią niŝej wymienione związki?: (5 pkt.) N N N N 2. Jakie 3 wady i 3 zalety ma metoda polimeryzacji suspensyjnej? (6 pkt.) 3. Proszę podać zalety

Bardziej szczegółowo

Koncentraty z NAPEŁNIACZAMI opartymi na CaSO4

Koncentraty z NAPEŁNIACZAMI opartymi na CaSO4 11 S t r o n a 2013 1 S t r o n a Koncentraty z NAPEŁNIACZAMI opartymi na CaSO4 2 S t r o n a Firma BRB oferuje koncentraty z napełniaczami najwyższej jakości sprzedawane luzem i workowane. Koncentraty

Bardziej szczegółowo

Co wiemy o imitacjach bursztynu?

Co wiemy o imitacjach bursztynu? Co wiemy o imitacjach bursztynu? autor: Katarzyna Kwiatkowska Imitacja - (surogat, falsyfikat, atrapa) rzecz naśladująca inną rzecz, przedmiot wykonany z zastępczego, najczęściej tańszego materiału. (Słownik

Bardziej szczegółowo

11.Chemia organiczna. Irena Zubel Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Politechnika Wrocławska (na prawach rękopisu)

11.Chemia organiczna. Irena Zubel Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Politechnika Wrocławska (na prawach rękopisu) 11.Chemia organiczna. Irena Zubel Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Politechnika Wrocławska (na prawach rękopisu) Związki organiczne CHEMIA ORGANICZNA Def. 1. (Gmelin 1848, Kekule 1851 ) chemia

Bardziej szczegółowo

IDENTYFIKACJA ODPADÓW POLIMEROWYCH

IDENTYFIKACJA ODPADÓW POLIMEROWYCH KATEDRA TECHNIKI WODNO-MUŁOWEJ I UTYLIZACJI ODPADÓW INSTRUKCJA DO LABORATORIUM Z UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW PRZEMYSŁOWYCH IDENTYFIKACJA ODPADÓW POLIMEROWYCH KOSZALIN 2014 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA TWORZYW

Bardziej szczegółowo

PL B BUP 14/ WUP 09/08. Anna Królikowska, Instytut Chemii Przemysłowej, im.prof.ignacego Mościckiego

PL B BUP 14/ WUP 09/08. Anna Królikowska, Instytut Chemii Przemysłowej, im.prof.ignacego Mościckiego RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 199328 (21) Numer zgłoszenia: 364278 (22) Data zgłoszenia: 30.12.2003 (13) B1 (51) Int.Cl. C08L 25/06 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁY POLIMEROWE Polymer Materials. forma studiów: studia stacjonarne Liczba godzin/tydzień: 2W, 1L PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

MATERIAŁY POLIMEROWE Polymer Materials. forma studiów: studia stacjonarne Liczba godzin/tydzień: 2W, 1L PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek: Inżynieria materiałowa Rodzaj przedmiotu: Kierunkowy do wyboru Rodzaj zajęć: Wyk. Lab. Poziom studiów: studia I stopnia MATERIAŁY POLIMEROWE Polymer Materials forma studiów:

Bardziej szczegółowo

Akademia Morska w Szczecinie Instytut InŜynierii Transportu Zakład Techniki Transportu. Materiałoznawstwo i Nauka o materiałach

Akademia Morska w Szczecinie Instytut InŜynierii Transportu Zakład Techniki Transportu. Materiałoznawstwo i Nauka o materiałach Akademia Morska w Szczecinie Instytut InŜynierii Transportu Zakład Techniki Transportu Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotów Materiałoznawstwo i Nauka o materiałach Wpływ róŝnych rodzajów

Bardziej szczegółowo

Materials Services Materials Poland. Tworzywa konstrukcyjne

Materials Services Materials Poland. Tworzywa konstrukcyjne Materials Services Materials Poland Tworzywa konstrukcyjne 2 PA 6 poliamid ekstrudowany bądź odlewany To niemodyfikowany, półkrystaliczny polimer termoplastyczny. Kolor podstawowy naturalny (mlecznobiały)

Bardziej szczegółowo

niska odporność na podwyższoną temperaturę łatwopalność uciążliwość dla środowiska

niska odporność na podwyższoną temperaturę łatwopalność uciążliwość dla środowiska TWORZYWA SZTUCZNE Tworzywa sztuczne produkuje się w zakładach chemicznych z węgla kamiennego, ropy naftowej, gazu ziemnego, domieszek chemicznych i wody. Odbywa się to w specjalnych instalacjach, gdzie

Bardziej szczegółowo

PL B1. Instytut Chemii Przemysłowej im. Prof. I. Mościckiego,Warszawa,PL BUP 07/03

PL B1. Instytut Chemii Przemysłowej im. Prof. I. Mościckiego,Warszawa,PL BUP 07/03 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 196811 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 349968 (51) Int.Cl. C08J 11/10 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 02.10.2001

Bardziej szczegółowo

ZALICZENIE : TEST na ostatnim wykładzie. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY kierunek: INŻYNIERIA MATERIAŁOWA. dr hab. inż.

ZALICZENIE : TEST na ostatnim wykładzie. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY kierunek: INŻYNIERIA MATERIAŁOWA. dr hab. inż. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY kierunek: INŻYNIERIA MATERIAŁOWA TWORZYWA KOMPOZYTOWE I CERAMICZNE dr hab. inż. Wojciech WIELEBA p.207 bud. B-5 Program wykładu cz.1 Wprowadzenie. Podział materiałów

Bardziej szczegółowo

dr hab. inż. Józef Haponiuk Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny PG

dr hab. inż. Józef Haponiuk Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny PG 1. POLIMERY A TWORZYWA SZTUCZNE dr hab. inż. Józef Haponiuk Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny PG Politechnika Gdaoska, 2011 r. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach

Bardziej szczegółowo

TEST ZADANIA PV C PV A

TEST ZADANIA PV C PV A TEST ZADANIA Zadanie 1. Uzupełnij tabelę wstawiając we właściwe miejsca znak X. Podane poniżej tworzywa: 1. 2. PS 3. C 4. PE 5. PET 6. A 7. PAN podziel na termoplasty i duroplasty. Rodzaj tworzywa PA N

Bardziej szczegółowo

Polimerowe kompozyty konstrukcyjne / Wacław Królikowski. wyd. 1-1 dodr. Warszawa, Spis treści

Polimerowe kompozyty konstrukcyjne / Wacław Królikowski. wyd. 1-1 dodr. Warszawa, Spis treści Polimerowe kompozyty konstrukcyjne / Wacław Królikowski. wyd. 1-1 dodr. Warszawa, 2017 Spis treści Przedmowa 9 Wykaz stosowanych symboli i skrótów 11 Rozdział 1. Wiadomości wstępne o kompozytach 15 1.1.

Bardziej szczegółowo

Edycja: luty 04 NAPRAWA ELEMENTÓW Z TWORZYW SZTUCZNYCH

Edycja: luty 04 NAPRAWA ELEMENTÓW Z TWORZYW SZTUCZNYCH Edycja: luty 0 NAPRAWA ELEMENTÓW Z TWORZYW SZTUCZNYCH Lakierowanie tworzyw sztucznych wymaga bardzo starannego przygotowania elementów. Konieczne jest przestrzeganie kilku ważnych zasad:. Zidentyfikuj

Bardziej szczegółowo

Zestaw pytań egzaminu inŝynierskiego przeprowadzanego w Katedrze Fizykochemii i Technologii Polimerów dla kierunku CHEMIA

Zestaw pytań egzaminu inŝynierskiego przeprowadzanego w Katedrze Fizykochemii i Technologii Polimerów dla kierunku CHEMIA Zestaw pytań egzaminu inŝynierskiego przeprowadzanego w Katedrze Fizykochemii i Technologii Polimerów dla kierunku CHEMIA 1. Metody miareczkowania w analizie chemicznej, wyjaśnić działanie wskaźników 2.

Bardziej szczegółowo

TWORZYWA SZTUCZNE. 1. Wiadomości wstępne. 2. Podział tworzyw sztucznych. Własności i właściwości.

TWORZYWA SZTUCZNE. 1. Wiadomości wstępne. 2. Podział tworzyw sztucznych. Własności i właściwości. UZUPEŁNIAJĄCE MATERIAŁY DYDAKTYCZNE DLA UCZNIÓW TECHNIKUM MECHANICZNEGO PRZYGOTOWUJĄCYCH SIĘ DO ZEWNĘTRZNEGO EGZAMINU KWALIFIKACYJNEGO TWORZYWA SZTUCZNE Materiały zebrał: Anatol Szydłowski Źródła: Zawora

Bardziej szczegółowo

Wytwarzanie i przetwórstwo polimerów!

Wytwarzanie i przetwórstwo polimerów! Wytwarzanie i przetwórstwo polimerów! Łączenie elementów z tworzyw sztucznych, cz.2 - spawanie dr in. Michał Strankowski Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny Publikacja współfinansowana ze środków

Bardziej szczegółowo

Opis modułu kształcenia Technologia tworzyw sztucznych

Opis modułu kształcenia Technologia tworzyw sztucznych Opis modułu kształcenia Technologia tworzyw sztucznych Nazwa podyplomowych Nazwa obszaru kształcenia, w zakresie którego są prowadzone studia podyplomowe Nazwa kierunku, z którym jest związany zakres podyplomowych

Bardziej szczegółowo

Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Mechatronika Studia pierwszego stopnia. Nauka o materiałach II Rodzaj przedmiotu: Obowiązkowy Kod przedmiotu:

Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Mechatronika Studia pierwszego stopnia. Nauka o materiałach II Rodzaj przedmiotu: Obowiązkowy Kod przedmiotu: Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Mechatronika Studia pierwszego stopnia Przedmiot: Nauka o materiałach II Rodzaj przedmiotu: Obowiązkowy Kod przedmiotu: MT 1 S 0 3 16-0_1 Rok: II Semestr: 3 Forma studiów:

Bardziej szczegółowo

Przemysław Matecki Tworzywa sztuczne TWORZYWA SZTUCZNE

Przemysław Matecki Tworzywa sztuczne TWORZYWA SZTUCZNE TWORZYWA SZTUCZNE Rys historyczny. Pierwszymi tworzywami sztucznymi były tworzywa modyfikowane (z surowców naturalnych). W 1859 r. pojawiła się na rynku fibra, następnie w 1869 r. celuloid (nitroceluloza)

Bardziej szczegółowo

Opaski kablowe i elementy mocujące

Opaski kablowe i elementy mocujące Opaski kablowe do przemysłu spożywczego, Opaski zawierają cząsteczki metalu i są dostępne w różnych rozmiarach Dostępne wersje magnetycznie i za pomocą Odporne na korozję - opaski serii T z zawartością

Bardziej szczegółowo

Ogólna charakterystyka materiałów inżynierskich

Ogólna charakterystyka materiałów inżynierskich PODSTAWY DOBORU MATERIAŁÓW INŻYNIERSKICH 1 Ogólna charakterystyka materiałów inżynierskich MATERIAŁAMI (inżynierskimi) nazywa się skondensowane (stałe) substancje, których właściwości czynią ją użytecznymi

Bardziej szczegółowo

Instrukcja. Laboratorium

Instrukcja. Laboratorium Instrukcja Laboratorium Temperatura mięknięcia tworzyw według metody Vicat str. 1 TEMPERATURA MIĘKNIĘCIA Temperatura przy której materiał zaczyna zmieniać się z ciała stałego w masę plastyczną. Przez pojęcie

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1748241 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 26.07.200 0106841.9

Bardziej szczegółowo

PL B1. Sposób wytwarzania klejów samoprzylepnych, zwłaszcza do łączenia ze sobą niskoenergetycznych materiałów

PL B1. Sposób wytwarzania klejów samoprzylepnych, zwłaszcza do łączenia ze sobą niskoenergetycznych materiałów PL 212558 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 212558 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 391906 (22) Data zgłoszenia: 23.07.2010 (51) Int.Cl.

Bardziej szczegółowo

POLIMERY POLIMERY. Duże molekuły zbudowane z 50 lub więcej powtarzających się jednostek (merów) najczęściej związanych ze sobą kowalencyjnie.

POLIMERY POLIMERY. Duże molekuły zbudowane z 50 lub więcej powtarzających się jednostek (merów) najczęściej związanych ze sobą kowalencyjnie. POLIMERY POLIMERY Duże molekuły zbudowane z 50 lub więcej powtarzających się jednostek (merów) najczęściej związanych ze sobą kowalencyjnie. 1 Polimery Naturalna guma 1751 - harles-marie de la ondamine

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ

INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Ćwiczenie: Oznaczanie chłonności wody tworzyw sztucznych 1 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest oznaczenie chłonności wody przez próbkę tworzywa jedną z metod przedstawionych w niniejszej instrukcji. 2 Określenie

Bardziej szczegółowo

WYŻSZA SZKOŁA EKOLOGII I ZARZĄDZANIA. 00-792 Warszawa, ul. Olszewska 12. Część III. Materiały termoizolacyjne z tworzyw sztucznych. www.wseiz.

WYŻSZA SZKOŁA EKOLOGII I ZARZĄDZANIA. 00-792 Warszawa, ul. Olszewska 12. Część III. Materiały termoizolacyjne z tworzyw sztucznych. www.wseiz. WYŻSZA SZKOŁA EKOLOGII I ZARZĄDZANIA Wydział Architektury 00-792 Warszawa, ul. Olszewska 12 MATERIAŁY DO IZOLACJI CIEPLNYCH W BUDOWNICTWIE Część III Materiały termoizolacyjne z tworzyw sztucznych www.wseiz.pl

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH

LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH Imię i Nazwisko Grupa dziekańska Indeks Ocena (kol.wejściowe) Ocena (sprawozdanie)........................................................... Ćwiczenie: MISW2 Podpis prowadzącego Politechnika Łódzka Wydział

Bardziej szczegółowo

Tworzywa. Legenda: w aerozolu. opakowania 5 l. opakowania 25 l. opakowania 200 l

Tworzywa. Legenda: w aerozolu. opakowania 5 l. opakowania 25 l. opakowania 200 l Tworzywa Tworzywa Marka Ambersil jest dobrze znana na rynku przetwórstwa tworzyw sztucznych już od ponad 50 lat. Ten producent środków aerozolowych (oraz produktów luzem) uwalniających tworzywa z form

Bardziej szczegółowo

Zidentyfikuj związki A i B. w tym celu podaj ich wzory półstrukturalne Podaj nazwy grup związków organicznych, do których one należą.

Zidentyfikuj związki A i B. w tym celu podaj ich wzory półstrukturalne Podaj nazwy grup związków organicznych, do których one należą. Zadanie 1. (2 pkt) Poniżej przedstawiono schemat syntezy pewnego związku. Zidentyfikuj związki A i B. w tym celu podaj ich wzory półstrukturalne Podaj nazwy grup związków organicznych, do których one należą.

Bardziej szczegółowo

STABILNOŚĆ TERMICZNA TWORZYW SZTUCZNYCH

STABILNOŚĆ TERMICZNA TWORZYW SZTUCZNYCH KATERA TELGII PLIMERÓW IŻYIERIA PLIMERÓW LABRATRIUM: STABILŚĆ TERMIZA TWRZYW SZTUZY pracował: dr inż. T. Łazarewicz 1 1. WPRWAZEIE TERETYZE Temperatura w której rozpoczyna się rozkład związków stanowi

Bardziej szczegółowo

Instytut Politechniczny Zakład Inżynierii Mechanicznej i Transportu. Małgorzata Kastelik, mgr (mkastelik@pwsz.pila.pl)

Instytut Politechniczny Zakład Inżynierii Mechanicznej i Transportu. Małgorzata Kastelik, mgr (mkastelik@pwsz.pila.pl) Załącznik nr 1 do PROCEDURY 1.11. WYKONANIE YLABUU DO PRZEDMIOTU UJĘTEGO W PROGRAMIE KZTAŁCENIA w Państwowej Wyższej zkole Zawodowej im. tanisława taszica w Pile Kod przedmiotu: PLPILA02-IPMIBM-I-5d6-2012IP-

Bardziej szczegółowo

- przeprowadzenie charakterystycznych reakcji chemicznych.

- przeprowadzenie charakterystycznych reakcji chemicznych. 2. IDENTYFIKACJA TWORZYW SZTUCZNYCH Wprowadzenie Głównym celem, dla którego przeprowadza się badania identyfikacyjne, jest określenie typu polimeru, który stanowi podstawowy składnik analizowanego tworzywa.

Bardziej szczegółowo

KONKURS CHEMICZNY ROK PRZED MATURĄ

KONKURS CHEMICZNY ROK PRZED MATURĄ Wydział Chemii UMCS Polskie Towarzystwo Chemiczne Doradca metodyczny ds. nauczania chemii KONKURS CHEMICZNY ROK PRZED MATURĄ ROK SZKOLNY 2006/2007 ETAP SZKOLNY Numer kodowy Suma punktów Podpisy Komisji:

Bardziej szczegółowo

Struktura materiałów. Zakres tematyczny. Politechnika Rzeszowska - Materiały lotnicze - I LD / dr inż. Maciej Motyka.

Struktura materiałów. Zakres tematyczny. Politechnika Rzeszowska - Materiały lotnicze - I LD / dr inż. Maciej Motyka. STRUKTURA, KLASYFIKACJA I OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA MATERIAŁÓW INŻYNIERSKICH Zakres tematyczny y 1 Struktura materiałów MATERIAŁAMI (inżynierskimi) nazywa się skondensowane (stałe) substancje, których właściwości

Bardziej szczegółowo

WĘGLOWODORY. Uczeń: Przykłady wymagań nadobowiązkowych Uczeń:

WĘGLOWODORY. Uczeń: Przykłady wymagań nadobowiązkowych Uczeń: WĘGLOWODORY Wymagania na ocenę dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą pisze wzory sumaryczne, zna nazwy czterech początkowych węglowodorów nasyconych; zna pojęcie: szereg homologiczny; zna ogólny

Bardziej szczegółowo

(13) B1 PL B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (51) IntCl6: C08L 21/00 C08L 23/06 C08L 23/12 C08J 9/06 C08K 5/20

(13) B1 PL B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (51) IntCl6: C08L 21/00 C08L 23/06 C08L 23/12 C08J 9/06 C08K 5/20 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 177682 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 306330 (22) Data zgłoszenia: 16.12.1994 (51) IntCl6: C08L 21/00 C08L

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁY POMOCNICZE DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Materiałoznawstwo III. Właściwości mechaniczne tworzyw polimerowych

MATERIAŁY POMOCNICZE DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Materiałoznawstwo III. Właściwości mechaniczne tworzyw polimerowych MATERIAŁY POMOCNICZE DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Materiałoznawstwo III Właściwości mechaniczne tworzyw polimerowych Właściwości mechaniczne to zespół cech fizycznych opisujących wytrzymałość materiału na

Bardziej szczegółowo

Opis modułu kształcenia Chemia, technologia otrzymywania oraz materiałoznawstwo polimerów i tworzyw sztucznych

Opis modułu kształcenia Chemia, technologia otrzymywania oraz materiałoznawstwo polimerów i tworzyw sztucznych Opis modułu kształcenia Chemia, technologia otrzymywania oraz materiałoznawstwo polimerów i tworzyw sztucznych Nazwa podyplomowych Nazwa obszaru kształcenia, w zakresie którego są prowadzone studia podyplomowe

Bardziej szczegółowo

Wykład 2. Wprowadzenie do metod membranowych (część 2)

Wykład 2. Wprowadzenie do metod membranowych (część 2) Wykład 2 Wprowadzenie do metod membranowych (część 2) Mechanizmy filtracji membranowej Model kapilarny Model dyfuzyjny Model dyfuzyjny Rozpuszczalność i szybkość dyfuzji Selektywność J k D( c c ) / l n

Bardziej szczegółowo

Efektywność usuwania mikroplastików ze

Efektywność usuwania mikroplastików ze Efektywność usuwania mikroplastików ze ścieków i wód E.M. Siedlecka Wydział Chemii UG, ul. Wita Stwosza 63, 80-308 Gdańsk Data i miejsce Tabela 1. Wykorzystanie różnych tworzyw sztucznych w Europie łącznie

Bardziej szczegółowo

Informacja do zadań 1. i 2. Zadanie 1. (2 pkt) Zadanie 2. (2 pkt)

Informacja do zadań 1. i 2. Zadanie 1. (2 pkt) Zadanie 2. (2 pkt) Informacja do zadań 1. i 2. Tworzywa sztuczne znajdują szerokie zastosowanie praktyczne. Do ważnych polimerów zaliczamy polietylen (polieten) i polichlorek winylu (polichloroeten). Zadanie 1. (2 pkt) W

Bardziej szczegółowo

Spis treści. WYKAZ UśYTYCH SKRÓTÓW I OZNACZEŃ 11 CZĘŚĆ I ŚRODKI POMOCNICZE STOSOWANE W OTRZYMYWANIU I PRZETWÓRSTWIE POLIMERÓW.

Spis treści. WYKAZ UśYTYCH SKRÓTÓW I OZNACZEŃ 11 CZĘŚĆ I ŚRODKI POMOCNICZE STOSOWANE W OTRZYMYWANIU I PRZETWÓRSTWIE POLIMERÓW. Tworzywa sztuczne : chemia, technologia wytwarzania, właściwości, przetwórstwo, zastosowanie. T. 3, Środki pomocnicze i specjalne zastosowanie polimerów / Włodzimierz Szlezyngier, Zbigniew K. Brzozowski.

Bardziej szczegółowo

Formularz opisu przedmiotu (formularz sylabusa) dotyczy studiów I i II stopnia. Chemia i technologia polimerów

Formularz opisu przedmiotu (formularz sylabusa) dotyczy studiów I i II stopnia. Chemia i technologia polimerów Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 11 Rektora UW z dnia 19 lutego 2010 r. w sprawie opisu w Uniwersyteckim Katalogu Przedmiotów zamieszczonym w Uniwersyteckim Systemie Obsługi Studiów (USOS) i zgodnym ze

Bardziej szczegółowo

Katedra Chemii i Technologii Polimerów prowadzi działalność dydaktyczną w ramach studiów I i II stopnia oraz kształci doktorantów. Prowadzone badania

Katedra Chemii i Technologii Polimerów prowadzi działalność dydaktyczną w ramach studiów I i II stopnia oraz kształci doktorantów. Prowadzone badania Katedra Chemii i Technologii Polimerów prowadzi działalność dydaktyczną w ramach studiów I i II stopnia oraz kształci doktorantów. Prowadzone badania o charakterze naukowo-aplikacyjnym są ściśle związane

Bardziej szczegółowo

Węgiel i jego związki z wodorem

Węgiel i jego związki z wodorem Węgiel i jego związki z wodorem 1. Związki organiczne i nieorganiczne są to związki chemiczne, które w swoich cząsteczkach zawierają atomy węgla są to związki chemiczne, które w swoich cząsteczkach nie

Bardziej szczegółowo

Data wydruku: 23.01.2016. Dla rocznika: 2015/2016. Opis przedmiotu

Data wydruku: 23.01.2016. Dla rocznika: 2015/2016. Opis przedmiotu Sylabus przedmiotu: Specjalność: Technologia chemiczna organiczna II Inżynieria produktów chemicznych Data wydruku: 23.01.2016 Dla rocznika: 2015/2016 Kierunek: Wydział: Zarządzanie i inżynieria produkcji

Bardziej szczegółowo

Technologia Materiałów Drogowych ćwiczenia laboratoryjne

Technologia Materiałów Drogowych ćwiczenia laboratoryjne Technologia Materiałów Drogowych ćwiczenia laboratoryjne prowadzący: dr inż. Marcin Bilski Zakład Budownictwa Drogowego Instytut Inżynierii Lądowej pok. 324B (bud. A2); K4 (hala A4) marcin.bilski@put.poznan.pl

Bardziej szczegółowo