Przeprowadzenie dla studentów kierunku ETI kursu z ochrony środowiska naturalnego i rozwiązań proekologicznych w procesie produkcji

Transkrypt

1 Przeprowadzenie dla studentów kierunku ETI kursu z ochrony środowiska naturalnego i rozwiązań proekologicznych w procesie produkcji

2 Tomasz Winnicki Ochrona środowiska naturalnego i rozwiązania proekologiczne w procesie produkcji Organizacje i instytucje związane z ochroną środowiska

3 Kalendarium zdarzeń globalnych Klub Rzymski (CR) 1968 Zgromadzenie Ogólne O NZ 1969 Granice wzrostu - I Raport CR 1971 Deklaracja Sztokholmska 1972 (1. Szczyt?) Ludzkość w punkcie zwrotnym II Raport CR Kioto 1975 (Mini-szczyt tematyczny) Światowy Kongres Demograficzny, Bukareszt 1975 Przekształcenie ładu międzynarodowego III Raport CR, 1976 Współczesność a przyszłość świata Raport O NZ, 1976 Cele społeczeństwa globalnego IV Raport CR, 1977 Uczyć się bez granic VI Raport CR, 1979

4 Wczesne instytucje ONZ i inne WHO World Health Organization FAO Food & Agriculture Organization UNEP UN Environmetal Program WMO World Meteorological Organization GEMS Global Environmental Monitoring Syst. HABITAT organizacja probl. Osiedleńczych IAEA International Atomic Energy Agency IIASA Intnl Inst for Applied Systems Analysis

5 Kalendarium zdarzeń globalnych cd Komisja Olafa Palme 1982 Responsible Care 1984 (chemia a środowisko) Nowe myślenie Perestrojka Gorbaczowa, 1985 Raport Brundtland OUR COMMON FUTURE (Nasza wspólna przyszłość) 87

6 Kalendarium zdarzeń globalnych cd. Dokumenty 1. (2.) szczytu ONZ w Rio, 1992 Deklaracja Prawa i obowiązki państw Rekomendacje ZR AGENDA 21 Konwencja Zrównoważona gospodarka leśna Konwencja O zmianach klimatu Konwencja O ochronie bioróżnorodności Konwencja O przeciwdziałaniu pustynnieniu (podjęta już po szczycie w 1994).

7 Kalendarium zdarzeń globalnych cd. Komisja ZR ONZ UN CSD 1996 Mini-szczyt w Kioto Konwencja CO Raport Sek. Gen. ONZ 5 lat AG E NDY 21, 1997 Deklaracja Amsterdamska Rady Europy (3.) Szczyt Ziemi w Johannesburgu (4.) Szczyt Ziemi w Rio+20 de Janeiro 2012 Seria spotkań klimatycznych COP

8 Konferencje klimatyczne ONZ COP 1, Mandat berliński, Berlin COP 2, Genewa, Szwajcaria COP 3, Protokół z Kioto, Kioto, Japonia COP 4, Buenos Aires, Argentyna COP 5, Bonn, Niemcy COP 6, Haga, Holandia COP 7, Marrakesz, Maroko COP 8, Nowe Delhi, Indie COP 9, Mediolan, Włochy COP 10, Buenos Aires COP 11/MOP 1, Montreal, Kanada COP 12/MOP 2, Nairobi, Kenia COP 13/MOP 3, Bali, Indonezja COP 14/MOP 4, Poznań, Polska COP-15/MOP 5, Kopenhaga, Dania COP 16/MOP 6, Cancún, Meksyk COP 17/MOP 7, Durban, RPA COP 18/MOP 8, Katar COP 19/MOP 9 Warszawa, Polska

9 Ewolucja resortu środowiska schyłkowy PRL Ministerstwo Środowiska i Zasobów Naturalnych 1990 Ministerstwo Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa 2001 Ministerstwo Środowiska 2013??? Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 1991 Bank Ochrony Środowiska 1992 Fundacja EkoFundusz

10 Ważniejsze zdarzenia polskie Utworzenie Państwowej Rady Ochrony Środowiska 1981 i jej członkostwo od 2002 w European Environment & Sustainable Development Advisory Councils network Plan długofalowy (PRL) Polityka Ekologiczna Państwa Polityka Ekologiczna Państwa 2000 Polska 2025 długofalowa strategia Zrównoważonego Rozwoju Założenia polityki gospodarki przestrzennej 2003 Polityka Ekologiczna Państwa na lata z perspektywą do 2016

11 Wybrane publikacje, dokumenty

12 Wybrane publikacje, dokumenty

13 Wybrane publikacje, dokumenty

14 Wybrane publikacje, dokumenty Czasopismo międzynarodowe współ-wydawane przez PROŚ z wkładką Green Pages informującą o działalności PROŚ, PROP i MŚ

15 Strategia Geoteborska Strategia Goeteborska, stosownie do przyjętych w niej założeń, stała się podstawą do opracowania i przyjęcia w 2001 roku Szóstego Programu Wspólnoty w dziedzinie ochrony środowiska Środowisko 2010 Nasza przyszłość, nasz wybór Environment 2010 Our future, our choice

16 Strategia Lizbońska Europa w punkcie zwrotnym Przede wszystkim deregulacja i uproszczenie prawa, Faktyczna realizacja idei jednolitego rynku, Ograniczenie państwa socjalnego, Utrzymanie wewnętrznej konkurencji systemowej, Wykorzystanie potencjału wszystkich obszarów, Zwiększenie roli państw peryferyjnych i małych, Wyjście z pułapki mentalnej i powrót do wartości.

17 Definicja polityki ekologicznej Polityka ekologiczna - świadoma i celowa działalność państwa (lub grupy państw) polegająca na racjonalnym korzystaniu z zasobów i walorów środowiska przyrodniczego, jego właściwej ochronie i umiejętnym kształtowaniu, na podstawie zdobytej przez ludzkość wiedzy teoretycznej i praktycznej. Termin użyty po raz pierwszy w Deklaracji Sztokholmskiej z Jest ważnym czynnikiem kształtującym treść norm Prawa ochrony środowiska. Kluczową zasadą polityki ekologicznej jest Zasada zrównoważonego rozwoju.

18 Polityka ekologiczna UE Polityka w zakresie środowiska Wspólnoty Są to następujące cele generalne: harmonijny, trwały i zrównoważony rozwój gospodarczy; trwały i nie inflacyjny wzrost ekonomiczny z poszanowaniem środowiska przyrodniczego; wysoki stopień zbieżności (kohezji) funkcjonowania gospodarek; wysoki poziom zatrudnienia i opieki społecznej; podnoszenie stopy życiowej i jakości życia; spójność społeczna i solidarność między państwami członkowskimi.

19 EEA Europejska Agencja OŚ sieć info

20 Dokumenty programowe UE związane z polityką ekologiczną i ideą zrównoważonego rozwoju Traktat z Maastricht (1993) i Traktat z Amsterdamu Osiągnięcie wysokiego poziomu ochrony środowiska jeden z podstawowych celów Unii Europejskiej Polityka ekologiczna przenika do Wspólnej Polityki Rolnej (CAP), Polityki transportowej, Polityki badawczo-rozwojowej, Funduszy strukturalnych stają się często ich integralnym elementem.

21 Proces uchwalania i realizacji PE

22 Zadania jednostek samorządu terytorialnego w ochronie środowiska Marszałek województwa, starosta oraz wójt, burmistrz lub prezydent miasta sprawują kontrolę nad przestrzeganiem i stosowaniem przepisów o ochronie środowiska w sprawach objętych ich właściwością. Samorządy terytorialne powinny m.in. zapewnić udział społeczeństwa w postępowaniu, którego przedmiotem jest sporządzenie programu ochrony środowiska.

23 Programy ochrony środowiska a) Organ wykonawczy województwa, powiatu i gminy, w celu realizacji polityki ekologicznej państwa, sporządza odpowiednio wojewódzkie, powiatowe i gminne programy ochrony środowiska, uwzględniając wymagania polityki ekologicznej państwa, którą przyjmuje Sejm na cztery lata. b) Organy samorządu terytorialnego powinny zapewnić możliwość udziału społeczeństwa w postępowaniu, którego przedmiotem jest sporządzenie programu ochrony środowiska. c) Programy ochrony środowiska uchwala odpowiednio sejmik województwa, rada powiatu albo rada gminy. Z wykonania programów organ wykonawczy województwa, powiatu i gminy sporządza co dwa lata raporty.

24 Organy ochrony środowiska wójt, burmistrz lub prezydent miasta; starosta; sejmik województwa; marszałek województwa; wojewoda; minister ochrony środowiska.

25 Badanie i ocena stanu środowiska Przestrzeganie przepisów ochrony środowiska oraz badania i ocenę stanu środowiska wykonuje Inspekcja Ochrony Środowiska, która ma swoje siedziby; Główny Inspektorat Ochrony Środowiska - Warszawa, Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska - w miastach wojewódzkich, Delegatury Inspekcji Ochrony Środowiska - Jelenia Góra, ul. Warszawska 28.

26 Obszary działania Inżynierii Środowiska profilaktyka zapobieganie naruszeniom walorów naturalnych środowiska, działania wewnątrz-technologiczne głównie rozdzielanie i zawracanie do obiegu i utylizacji podstawowych (woda, surowce, energia) lub odpadowych, składników obiegów technologicznych, techniki końca rury neutralizacja odpadów składniki gazów odlotowych, ścieki czy odpady stałe, naprawa szkód rekultywacja, bioremediacja i inne techniki przywracania walorów pierwotnych lub minimalizacji strat w środowisku

27 Czysta technologia Technologia czysta (bezodpadowa), w której stosowane są procesy separacji materiałów i energii bez emisji zanieczyszczeń

28 Strategie zarządzania środowiskiem

29 Antropopresja Technologie starszej generacji Technologie separacyjne Drogi przepływu trzy stany skupienia Komponenty środowiska odbiorniki odpadów

30 KRYTERIA NOWOCZESNOŚCI TECHNOLOGII IŚ 1. Pierwszeństwo profilaktyki przed działaniami naprawczymi 2. Podejście "separacyjne" w miejscu "kumulacyjnego" 3. Właściwe rozumienie pojęć "technologie mało- i bez- odpadowe 4. Komplementarność rozwiązań w przekroju całego systemu 5. Spełnienie wymagań ekonomii i norm prawnych

31 Rozwój technologii

32 Opłaty za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza Za korzystanie ze środowiska w zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza należy ponosić opłaty zarówno w związku z pozwoleniem na wprowadzanie gazów i pyłów do środowiska (oraz pozwoleniem zintegrowanym) jak też w przypadku opłat za gazy i pyły wprowadzane do powietrza, dla których nie jest wymagane pozwolenie na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza (i pozwolenie zintegrowane).

33 Ścieki i ich neutralizacja Podstawowym obowiązkiem dostawcy ścieków przemysłowych przedsiębiorstwa lub zakładu, który odprowadza ścieki powstałe w ramach swojej działalności handlowej, przemysłowej, składowej, transportowej lub usługowej jest zapewnienie odpowiednich parametrów odprowadzanych ścieków. Obowiązujące ustawy nakładają na dostawcę ścieków obowiązek utrzymania należytego składu ścieków i ustanawia zakazy wprowadzania niektórych substancji do urządzeń kanalizacyjnych lub środowiska.

34 Gospodarka odpadami art. 18 Ustawy o odpadach z Każdy, kto podejmuje działania powodujące lub mogące powodować powstanie odpadów, powinien takie działania planować, projektować i prowadzić przy użyciu takich sposobów produkcji lub form usług oraz surowców i materiałów, aby w pierwszej kolejności zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ilość odpadów i ich negatywne oddziaływanie na życie i zdrowie ludzi oraz na środowisko, w tym przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zakończeniu ich użycia. 2. Odpady, których powstaniu nie udało się zapobiec, posiadacz odpadów w pierwszej kolejności jest obowiązany poddać odzyskowi.

35 Dziękuję za uwagę