KRYTERIA OCENIANIA UCZNIÓW W EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ ( Nowa podstawa programowa z 2017 r.) Klasa 3

Transkrypt

1 KRYTERIA OCENIANIA UCZNIÓW W EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ ( Nowa podstawa programowa z 2017 r.) Klasa 3 Poziom powyżej oczekiwań Uczeń doskonale opanował wiadomości i umiejętności programowe, samodzielnie poszerza wiedzę, rokuje uzyskiwanie bardzo dobrych wyników w dalszej edukacji. Włożył maksymalny wysiłek w opanowanie określonych umiejętności i wiadomości. Pracuje pilnie, we właściwym tempie, pokonuje trudności, wytrwale dąży do osiągnięcia celu. Starannie i poprawnie wykonuje powierzone ma zadania. Wykonuje je samodzielnie. Poziom zgodnie z oczekiwaniami Uczeń opanował w dobrym stopniu wiadomości i umiejętności programowe, rokuje osiąganie sukcesów w dalszej edukacji, ale wymaga systematycznego doskonalenia i utrwalania wiadomości. Włożył umiarkowany wysiłek w opanowanie określonych umiejętności i wiadomości. Powierzone zadania stara się wykonywać samodzielnie, jednak przy trudniejszych wymaga pomocy nauczyciela. W działaniu dąży do osiągnięcia celu, czasami wymaga dodatkowego motywowania. Pracuje w dobrym tempie. Nie zawsze zwraca uwagę na staranność i poprawność wykonywanej pracy. W różnym stopniu angażuje się w działalność twórczą i samodzielną. Poziom - poniżej oczekiwań Uczeń opanował podstawowe wiadomości i umiejętności programowe, osiągnął kompetencje niezbędne do dalszej edukacji, ale będzie wymagał indywidualnego wsparcia w niektórych funkcjach. Uczeń włożył minimalny wysiłek w opanowanie określonych umiejętności i wiadomości. Pracuje wolno i niesystematycznie. Wymaga stałej kontroli i częstego naprowadzania w dążeniu do określonego celu. Szybko się zniechęca. Uczeń w małym stopniu zwraca uwagę na staranność wykonywanej pracy. Nie przejawia chęci do działalności twórczej. Często nie potrafi wykonać zadań samodzielnie, wymaga ciągłej kontroli i pomocy nauczyciela. Edukacja polonistyczna w zakresie słuchania - uważnie słucha wypowiedzi nauczyciela, innych osób z otoczenia, w różnych sytuacjach życiowych, wymagających komunikacji i wzajemnego zrozumienia; zawsze okazuje szacunek wypowiadającej się osobie; - bezbłędnie wykonuje zadanie według usłyszanej instrukcji; poprawnie zadaje pytania w sytuacji braku rozumienia lub braku pewności zrozumienia słuchanej wypowiedzi; - słucha z uwagą lektur i innych tekstów czytanych przez nauczyciela, uczniów i inne osoby; - uważnie słucha wypowiedzi osób podczas uroczystości, koncertów, przedstawień, świąt narodowych i innych zdarzeń kulturalnych; zawsze przejawia zachowanie adekwatne do sytuacji; z uwagą słucha tekstów interpretowanych artystycznie, szuka własnych wzorców poprawnej artykulacji i interpretacji słownej w języku ojczystym; - słucha i czeka cierpliwie na swoją kolej, panuje nad chęcią nagłego wypowiadania się, szczególnie w momencie wskazywania tej potrzeby przez drugą osobę. Poziom opanowania Poziom powyżej oczekiwań Strona 1 z 37

2 w zakresie mówienia - wypowiada się płynnie, wyraziście, stosując adekwatne do sytuacji techniki języka mówionego: pauzy, zmianę intonacji, tempa i siły głosu; - bezbłędnie formułuje pytania dotyczące sytuacji zadaniowych, wypowiedzi ustnych nauczyciela, uczniów lub innych osób z otoczenia; - wypowiada się w formie uporządkowanej i rozwiniętej na tematy związane z przeżyciami, zadaniem, sytuacjami szkolnymi, lekturą czy wydarzeniem kulturalnym; - porządkuje swoją wypowiedź, poprawia w niej błędy, omawia treść przeczytanych tekstów i ilustracji; nadaje znaczenie i tytuł obrazom, a także fragmentom tekstów; - poprawnie układa w formie ustnej opowiadanie oraz składa ustne sprawozdanie z wykonanej pracy; - recytuje wiersze oraz wygłasza z pamięci krótkie teksty prozatorskie; - dobiera stosowną formę komunikacji werbalnej i własnego zachowania, wyrażającą empatię i szacunek do rozmówcy; - wykonuje eksperymenty językowe, nadaje znaczenie czynnościom i doświadczeniom, tworząc charakterystyczne dla siebie formy wypowiedzi. w zakresie czytania - czyta płynnie, poprawnie i wyraziście na głos teksty zbudowane z wyrazów opracowanych w toku zajęć, dotyczące rzeczywistych doświadczeń dzieci i ich oczekiwań poznawczych; - czyta w skupieniu po cichu teksty zapisane samodzielnie w zeszycie oraz teksty drukowane; - wyodrębnia postacie i zdarzenia w utworach literackich, ustala kolejność zdarzeń, ich wzajemną zależność, odróżnia zdarzenia istotne od mniej istotnych, postacie główne i drugorzędne; wskazuje cechy i ocenia bohaterów, uzasadnia swą ocenę, wskazuje wydarzenie zmieniające postępowanie bohatera, określa nastrój w utworze; odróżnia elementy świata fikcji od realnej rzeczywistości; byty rzeczywiste od medialnych, byty realistyczne od fikcyjnych; - wyszukuje w tekstach fragmenty według niego najpiękniejsze, najważniejsze, trudne do zrozumienia lub określone przez nauczyciela; - eksperymentuje, przekształca tekst, układa opowiadania twórcze, np. dalsze losy bohatera, komponuje początek i zakończenie tekstu na podstawie ilustracji lub przeczytanego fragmentu utworu; - wyróżnia w czytanych utworach literackich dialog, opowiadanie, opis; - czyta samodzielnie wybrane książki. w zakresie pisania - pisze odręcznie, czytelnie, płynnie, zdania i tekst ciągły, w jednej linii; rozmieszcza właściwie tekst ciągły na stronie zeszytu, sprawdza i poprawia napisany tekst; - poprawnie układa i zapisuje opowiadanie złożone z 6 10 poprawnych wypowiedzeń w ramach zagadnień opracowanych podczas zajęć; opisuje np. osobę, przedmiot, element świata przyrody na podstawie własnych obserwacji lub lektury; - pisze notatkę, życzenie, ogłoszenie, zaproszenie, podziękowanie, list; zapisuje adres nadawcy i odbiorcy; pisze krótkie teksty, wykorzystując aplikacje komputerowe; Strona 2 z 37

3 - pisze z pamięci i ze słuchu; przestrzega poprawności ortograficznej w wyrazach poznanych i opracowanych podczas zajęć; - stosuje poprawnie znaki interpunkcyjne na końcu zdania i przecinki przy wyliczaniu, zapisuje poznane i najczęściej stosowane skróty, w tym skróty matematyczne; - porządkuje wyrazy w kolejności alfabetycznej według pierwszej i drugiej litery; - zapisuje poprawnie liczebniki oraz wybrane, poznane w trakcie zajęć pojęcia dotyczące różnych dyscyplin naukowych; - stosuje poprawną wielkość liter w zapisie tytułów utworów, książek, poznanych nazw geograficznych, imion i nazwisk; - układa i zapisuje zdarzenia we właściwej kolejności, układa i zapisuje plan wypowiedzi. w zakresie kształcenia językowego - bezbłędnie wyróżnia w wypowiedziach zdania, w zdaniach wyrazy, w wyrazach samogłoski i spółgłoski; - rozpoznaje zdania oznajmujące, pytające, rozkazujące w wypowiedziach ustnych i pisemnych; - prawidłowo przekształca zdania oznajmujące w pytania i odwrotnie oraz zdania pojedyncze w złożone; - bezbłędnie rozróżnia rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki i stosuje je w poprawnej formie; - rozpoznaje wyrazy o znaczeniu przeciwnym, wyrazy pokrewne i o znaczeniu bliskoznacznym; - łączy wyrazy w wypowiedzenia i poprawnie formułuje zdanie pojedyncze i zdanie złożone; - odróżnia i nazywa utwory wierszowane od pisanych prozą, określa, który tekst jest notatką, zagadką, listem, życzeniem, podziękowaniem, ogłoszeniem, opowiadaniem, opisem, listem. w zakresie samokształcenia - zapisuje nowe, samodzielnie poznane wyrazy i sprawdza poprawność ich zapisu, korzystając ze słownika ortograficznego; - korzysta z różnych źródeł informacji, np. atlasów, czasopism dla dzieci, słowników i encyklopedii czy zasobów Internetu i rozwija swoje zainteresowania; - wykorzystuje nabyte umiejętności do rozwiązywania problemów i eksploracji świata, dbając o własny rozwój i tworząc indywidualne strategie uczenia się. w zakresie słuchania - stara się uważnie słuchać wypowiedzi nauczyciela, innych osób z otoczenia, w różnych sytuacjach życiowych, wymagających komunikacji i wzajemnego zrozumienia; okazuje szacunek wypowiadającej się osobie; - stara się wykonywać zadanie według usłyszanej instrukcji; zadaje pytania w sytuacji braku rozumienia lub braku pewności zrozumienia słuchanej wypowiedzi; - stara się słuchać z uwagą lektur i innych tekstów czytanych przez nauczyciela, uczniów i inne osoby; - stara się słuchać uważnie wypowiedzi osób podczas uroczystości, koncertów, przedstawień, świąt narodowych i innych zdarzeń kulturalnych; Strona 3 z 37

4 przejawia zachowanie adekwatne do sytuacji; słucha tekstów interpretowanych artystycznie, stara się szukać własnych wzorców poprawnej artykulacji i interpretacji słownej w języku ojczystym; - stara się słuchać i czekać na swoją kolej, próbuje panować nad chęcią nagłego wypowiadania się, szczególnie w momencie wskazywania tej potrzeby przez drugą osobę. w zakresie mówienia - stara się wypowiadać płynnie, wyraziście, stosując adekwatne do sytuacji techniki języka mówionego: pauzy, zmianę intonacji, tempa i siły głosu; - stara się formułować pytania dotyczące sytuacji zadaniowych, wypowiedzi ustnych nauczyciela, uczniów lub innych osób z otoczenia; - stara się wypowiadać w formie uporządkowanej i rozwiniętej na tematy związane z przeżyciami, zadaniem, sytuacjami szkolnymi, lekturą czy wydarzeniem kulturalnym; - stara się porządkować swoją wypowiedź, poprawiać w niej błędy, omawiać treść przeczytanych tekstów i ilustracji; nadawać znaczenie i tytuł obrazom, a także fragmentom tekstów; - stara się układać w formie ustnej opowiadanie oraz składać ustne sprawozdanie z wykonanej pracy; - stara się recytować wiersze oraz wygłaszać z pamięci krótkie teksty prozatorskie; - próbuje dobierać stosowną formę komunikacji werbalnej i własnego zachowania, wyrażającą empatię i szacunek do rozmówcy; - stara się wykonywać eksperymenty językowe, nadawać znaczenie czynnościom i doświadczeniom, tworząc charakterystyczne dla siebie formy wypowiedzi. w zakresie czytania - stara się czytać poprawnie i wyraziście na głos teksty zbudowane z wyrazów opracowanych w toku zajęć, dotyczące rzeczywistych doświadczeń dzieci i ich oczekiwań poznawczych; - stara się czytać w skupieniu po cichu teksty zapisane samodzielnie w zeszycie oraz teksty drukowane; - stara się wyodrębnić postacie i zdarzenia w utworach literackich, ustalić kolejność zdarzeń, ich wzajemną zależność, odróżnić zdarzenia istotne od mniej istotnych, postacie główne i drugorzędne; stara się wskazywać cechy i ocenić bohaterów, uzasadnić swą ocenę, stara się wskazywać wydarzenie zmieniające postępowanie bohatera, określić nastrój w utworze; odróżnia elementy świata fikcji od realnej rzeczywistości; byty rzeczywiste od medialnych, byty realistyczne od fikcyjnych; - stara się wyszukiwać w tekstach fragmenty według niego najpiękniejsze, najważniejsze, trudne do zrozumienia lub określone przez nauczyciela; - próbuje eksperymentować, przekształcić tekst, stara się ułożyć opowiadania twórcze, np. dalsze losy bohatera, komponuje początek i zakończenie tekstu na podstawie ilustracji lub przeczytanego fragmentu utworu; - stara się wyróżnić w czytanych utworach literackich dialog, opowiadanie, opis; - stara się czytać samodzielnie wybrane książki. w zakresie pisania Poziom zgodny z oczekiwaniami Strona 4 z 37

5 - stara się pisać czytelnie, płynnie, zdania i tekst ciągły, w jednej linii; stara się rozmieszczać właściwie tekst ciągły na stronie zeszytu, sprawdzać i poprawiać napisany tekst; - stara się poprawnie ułożyć i zapisać opowiadanie złożone z 6 10 poprawnych wypowiedzeń w ramach zagadnień opracowanych podczas zajęć; opisać np. osobę, przedmiot, element świata przyrody na podstawie własnych obserwacji lub lektury; - stara się pisać notatkę, życzenie, ogłoszenie, zaproszenie, podziękowanie, list; zapisywać adres nadawcy i odbiorcy; pisać krótkie teksty, wykorzystując aplikacje komputerowe; - pisze z pamięci i ze słuchu sporadycznie popełniając błędy; stara się przestrzegać poprawności ortograficznej w wyrazach poznanych i opracowanych podczas zajęć; - stara się stosować poprawnie znaki interpunkcyjne na końcu zdania i przecinki przy wyliczaniu, zapisywać poznane i najczęściej stosowane skróty, w tym skróty matematyczne; - porządkuje wyrazy w kolejności alfabetycznej; - stara się zapisać poprawnie liczebniki oraz wybrane, poznane w trakcie zajęć pojęcia dotyczące różnych dyscyplin naukowych; - stara się stosować poprawną wielkość liter w zapisie tytułów utworów, książek, poznanych nazw geograficznych, imion i nazwisk; - stara się układać i zapisywać zdarzenia we właściwej kolejności, układać i zapisywać plan wypowiedzi. w zakresie kształcenia językowego - wyróżnia w wypowiedziach zdania, w zdaniach wyrazy, w wyrazach samogłoski i spółgłoski; - stara się rozpoznawać zdania oznajmujące, pytające, rozkazujące w wypowiedziach ustnych i pisemnych; - stara się przekształcać zdania oznajmujące w pytania i odwrotnie oraz zdania pojedyncze w złożone; - rozróżnia rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki i stosuje je w poprawnej formie; - stara się rozpoznawać wyrazy o znaczeniu przeciwnym, wyrazy pokrewne i o znaczeniu bliskoznacznym; - próbuje łączyć wyrazy w wypowiedzenia i poprawnie formułować zdania pojedyncze i zdania złożone; - stara się odróżnić i nazwać utwory wierszowane od pisanych prozą, stara się określić, który tekst jest notatką, zagadką, listem, życzeniem, podziękowaniem, ogłoszeniem, opowiadaniem, opisem, listem. w zakresie samokształcenia - podejmuje próby zapisu nowych, samodzielnie poznanych wyrazów i stara się sprawdzić poprawność ich zapisu, korzystając ze słownika ortograficznego; - stara się korzystać z różnych źródeł informacji, np. atlasów, czasopism dla dzieci, słowników i encyklopedii czy zasobów Internetu i rozwijać swoje zainteresowania; - próbuje wykorzystać nabyte umiejętności do rozwiązywania problemów i eksploracji świata, dbając o własny rozwój i tworząc indywidualne strategie uczenia się. Strona 5 z 37

6 w zakresie słuchania - nie słucha wypowiedzi nauczyciela, innych osób z otoczenia, w różnych sytuacjach życiowych, wymagających komunikacji i wzajemnego zrozumienia; nie okazuje szacunku wypowiadającej się osobie; - nie wykonuje zadań według usłyszanej instrukcji; nie zadaje pytań w sytuacji braku rozumienia lub braku pewności zrozumienia słuchanej wypowiedzi; - nie słucha lektur i innych tekstów czytanych przez nauczyciela, uczniów i inne osoby; - nie słucha wypowiedzi osób podczas uroczystości, koncertów, przedstawień, świąt narodowych i innych zdarzeń kulturalnych; przejawia zachowanie nieadekwatne do sytuacji; nie słucha tekstów interpretowanych artystycznie, nie szuka własnych wzorców poprawnej artykulacji i interpretacji słownej w języku ojczystym; - nie słucha i nie czeka na swoją kolej, nie panuje nad chęcią nagłego wypowiadania się, szczególnie w momencie wskazywania tej potrzeby przez drugą osobę. w zakresie mówienia - nie wypowiada się płynnie, wyraziście, nie stosuje adekwatnych do sytuacji technik języka mówionego: pauzy, zmianę intonacji, tempa i siły głosu; - ma duże trudności w formułowaniu pytań dotyczących sytuacji zadaniowych, wypowiedzi ustnych nauczyciela, uczniów lub innych osób z otoczenia; - wypowiada się chaotycznie, wykorzystując ubogi zasób słownictwa, na tematy związane z przeżyciami, zadaniem, sytuacjami szkolnymi, lekturą czy wydarzeniem kulturalnym; - nie porządkuje swojej wypowiedzi, nie poprawia w niej błędów, nie omawia treści przeczytanych tekstów i ilustracji; nie nadaje znaczenia i tytułów obrazom, a także fragmentom tekstów; - nie potrafi ułożyć w formie ustnej opowiadania oraz nie składa ustnego sprawozdania z wykonanej pracy; - popełnia liczne pomyłki recytując wiersze oraz ma duże trudności w opanowaniu pamięciowym tekstu prozatorskiego; - nie potrafi dobrać stosownej formy komunikacji werbalnej i własnego zachowania, wyrażającej empatię i szacunek do rozmówcy; - nie wykonuje eksperymentów językowych, nie nadaje znaczenia czynnościom i doświadczeniom, nie tworzy charakterystycznych dla siebie form wypowiedzi. w zakresie czytania - nie potrafi przeczytać na głos tekstów zbudowanych z wyrazów opracowanych w toku zajęć, dotyczących rzeczywistych doświadczeń dzieci i ich oczekiwań poznawczych; - nie czyta po cichu tekstów zapisanych samodzielnie w zeszycie oraz tekstów drukowanych; - wyodrębnia niektóre tylko postacie i zdarzenia w utworach literackich, błędnie ustala kolejność zdarzeń, ich wzajemną zależność, nie odróżnia zdarzeń istotnych od mniej istotnych, postaci głównych i drugorzędnych; nie wskazuje cech i nie ocenia bohaterów, nie potrafi wskazać wydarzenia zmieniającego postępowanie bohatera, nie określa nastroju w utworze; nie odróżnia elementów świata fikcji od realnej rzeczywistości; bytów rzeczywistych od medialnych, bytów realistycznych od fikcyjnych; Poziom poniżej oczekiwań Strona 6 z 37

7 - błędnie wyszukuje w tekstach wybrane fragmenty; - nie eksperymentuje, z błędami przekształca tekst, nie potrafi ułożyć opowiadania twórczego, np. dalszych losów bohatera, nie komponuje początku i zakończenia tekstu na podstawie ilustracji lub przeczytanego fragmentu utworu; - nie wyróżnia w czytanych utworach literackich dialogu, opowiadania, opisu; - nie czyta książek. w zakresie pisania - pisze nieczytelnie zdania i tekst ciągły; rozmieszcza niewłaściwie tekst ciągły na stronie zeszytu, nie sprawdza i nie poprawia napisanego tekstu; - nie potrafi ułożyć i zapisać opowiadania złożonego z 6 10 poprawnych wypowiedzeń w ramach zagadnień opracowanych podczas zajęć; opisuje z licznymi błędami np. osobę, przedmiot, element świata przyrody na podstawie własnych obserwacji lub lektury; - ma duże problemy w napisaniu notatki, życzeń, ogłoszenia, zaproszenia, podziękowania, listu; niepoprawnie zapisuje adres nadawcy i odbiorcy; błędnie pisze krótkie teksty, wykorzystując aplikacje komputerowe; - pisze z wieloma błędami z pamięci i ze słuchu; nie przestrzega poprawności ortograficznej w wyrazach poznanych i opracowanych podczas zajęć; - nie stosuje znaków interpunkcyjnych na końcu zdania i przecinków przy wyliczaniu, nie zapisuje poznanych i najczęściej stosowanych skrótów, w tym skrótów matematycznych; - nie porządkuje wyrazów w kolejności alfabetycznej; - nie potrafi zapisać poprawnie liczebników oraz wybranych, poznanych w trakcie zajęć pojęć dotyczących różnych dyscyplin naukowych; - myli wielkość liter w zapisie tytułów utworów, książek, poznanych nazw geograficznych, imion i nazwisk; - nie potrafi ułożyć i zapisać zdarzeń we właściwej kolejności, nie układa i nie zapisuje planu wypowiedzi. w zakresie kształcenia językowego - nie wyróżnia w wypowiedziach zdań, w zdaniach wyrazów, w wyrazach samogłosek i spółgłosek; -nie rozpoznaje zdań oznajmujących, pytających, rozkazujących w wypowiedziach ustnych i pisemnych; - z licznymi błędami przekształca zdania oznajmujące w pytania i odwrotnie oraz zdania pojedyncze w złożone; - nie rozróżnia rzeczowników, czasowników, przymiotników i nie stosuje ich w poprawnej formie; - nie rozpoznaje wyrazów o znaczeniu przeciwnym, wyrazów pokrewnych i o znaczeniu bliskoznacznym; - nie łączy wyrazów w wypowiedzenia i niepoprawnie formułuje zdania pojedyncze i zdania złożone; - nie odróżnia i nie nazywa utworów wierszowanych od pisanych prozą, nie potrafi określić, który tekst jest notatką, zagadką, listem, życzeniem, podziękowaniem, ogłoszeniem, opowiadaniem, opisem, listem. w zakresie samokształcenia - nie podejmuje próby zapisu nowych, samodzielnie poznanych wyrazów i nie sprawdza poprawność ich zapisu, korzystając ze słownika ortograficznego; Strona 7 z 37

8 - nie korzysta z różnych źródeł informacji, np. atlasów, czasopism dla dzieci, słowników i encyklopedii czy zasobów Internetu i nie rozwija swoich zainteresowań; - nie wykorzystuje nabytych umiejętności do rozwiązywania problemów i eksploracji świata, nie dba o własny rozwój i nie tworzy indywidualnych strategii uczenia się. Edukacja matematyczna w zakresie rozumienia stosunków przestrzennych i cech wielkościowych - bezbłędnie określa i prezentuje wzajemne położenie przedmiotów na płaszczyźnie i w przestrzeni; prawidłowo określa i prezentuje kierunek ruchu przedmiotów oraz osób; bezbłędnie określa położenie przedmiotu na prawo/na lewo od osoby widzianej z przodu (także przedstawionej na fotografii czy obrazku); - porównuje przedmioty pod względem wyróżnionej cechy wielkościowej, np. długości czy masy; dokonuje klasyfikacji przedmiotów; - bezbłędnie posługuje się pojęciami: pion, poziom, skos. w zakresie rozumienia liczb i ich własności -bezbłędnie, biegle liczy (w przód i wstecz) od podanej liczby po 1, po 2, po 10 itp.; - bezbłędnie odczytuje i zapisuje, za pomocą cyfr, liczby od zera do tysiąca oraz wybrane liczby do miliona (np , , ); - bezbłędnie wyjaśnia znaczenie cyfr w zapisie liczby; wskazuje jedności, dziesiątki, setki itd., określa kolejność, posługując się liczbą porządkową; - bezbłędnie porównuje liczby; porządkuje liczby od najmniejszej do największej i odwrotnie; rozumie sformułowania typu: liczba o 7 większa, liczba o 10 mniejsza; stosuje znaki: <, =, >. w zakresie posługiwania się liczbami - wyjaśnia istotę działań matematycznych dodawania, odejmowania, mnożenia, dzielenia oraz związki między nimi; korzysta intuicyjnie z własności działań; - bezbłędnie dodaje do podanej liczby w pamięci i od podanej liczby odejmuje w pamięci: liczbę jednocyfrową, liczbę 10, liczbę 100 oraz wielokrotności 10 i 100 (w prostszych przykładach); - bezbłędnie mnoży i dzieli w pamięci w zakresie tabliczki mnożenia; mnoży w pamięci przez 10 liczby mniejsze od 20; bezbłędnie rozwiązuje równania z niewiadomą zapisaną w postaci okienka (uzupełnia okienko); stosuje własne strategie, wykonując obliczenia; bezbłędnie posługuje się znakiem równości i znakami czterech podstawowych działań; - biegle dodaje i odejmuje liczby dwucyfrowe, zapisując w razie potrzeby cząstkowe wyniki działań lub, wykonując działania w pamięci, od razu podaje wynik; bezbłędnie oblicza sumy i różnice większych liczb w prostych przykładach typu: , ; bezbłędnie mnoży liczby dwucyfrowe przez 2, zapisując, jeśli ma taką potrzebę, cząstkowe wyniki działań; przy obliczeniach stosuje własne strategie. w zakresie czytania tekstów matematycznych - analizuje i rozwiązuje zadania tekstowe proste i wybrane złożone; dostrzega problem matematyczny oraz tworzy własną strategię jego Poziom powyżej oczekiwań Strona 8 z 37

9 rozwiązania, odpowiednią do warunków zadania; prawidłowo opisuje rozwiązanie za pomocą działań, równości z okienkiem, rysunku lub w inny wybrany przez siebie sposób; - biegle układa zadania i bezbłędnie je rozwiązuje, tworzy łamigłówki matematyczne, wykorzystuje w tym procesie własną aktywność artystyczną, techniczną, konstrukcyjną; wybrane działania realizuje za pomocą prostych aplikacji komputerowych. w zakresie rozumienia pojęć geometrycznych - bezbłędnie rozpoznaje w naturalnym otoczeniu (w tym na ścianach figur przestrzennych) i na rysunkach figury geometryczne: prostokąt, kwadrat, trójkąt, koło; wyodrębnia te figury spośród innych figur; prawidłowo kreśli przy linijce odcinki i łamane; rysuje odręcznie prostokąty (w tym kwadraty), wykorzystując sieć kwadratową; - bezbłędnie mierzy długości odcinków, boków figur geometrycznych itp.; bezbłędnie podaje wynik pomiaru, posługując się jednostkami długości: centymetr, metr, milimetr; wyjaśnia związki między jednostkami długości; posługuje się wyrażeniami dwumianowanymi; wyjaśnia pojęcie kilometr; - bezbłędnie mierzy obwody różnych figur za pomocą narzędzi pomiarowych, także w kontekstach z życia codziennego; samodzielnie oblicza obwód trójkąta i prostokąta (w tym także kwadratu) o danych bokach; - dostrzega symetrię w środowisku przyrodniczym, w sztuce użytkowej i innych wytworach człowieka obecnych w otoczeniu dziecka. w zakresie stosowania matematyki w sytuacjach życiowych oraz w innych obszarach edukacji - bezbłędnie klasyfikuje obiekty i różne elementy środowiska społecznoprzyrodniczego z uwagi na wyodrębnione cechy; bezbłędnie dostrzega rytm w środowisku przyrodniczym, sztuce użytkowej i innych wytworach człowieka, obecnych w środowisku dziecka; - bezbłędnie dzieli na dwie i cztery równe części, np. kartkę papieru, czekoladę; używa pojęć: połowa, dwa i pół, cztery równe części, czwarta część lub ćwierć; - bezbłędnie wykonuje obliczenia pieniężne; zamienia złote na grosze i odwrotnie, rozróżnia nominały na monetach i banknotach, wskazuje różnice w ich sile nabywczej; - bezbłędnie odczytuje godziny na zegarze ze wskazówkami oraz elektronicznym (wyświetlającym cyfry w systemie 24-godzinnym); bezbłędnie wykonuje proste obliczenia dotyczące czasu; prawidłowo posługuje się jednostkami czasu: doba, godzina, minuta, sekunda; posługuje się stoperem, aplikacjami telefonu, tabletu, komputera; bezbłędnie zapisuje daty np. swojego urodzenia lub datę bieżącą; bezbłędnie posługuje się kalendarzem; bezbłędnie odczytuje oraz zapisuje znaki rzymskie co najmniej do XII; - bezbłędnie mierzy temperaturę za pomocą termometru oraz odczytuje ją; - dokonuje obliczeń szacunkowych w różnych sytuacjach życiowych; - potrafi ważyć przedmioty; bezbłędnie używa określeń: kilogram, dekagram, gram, tona; zna zależności między tymi jednostkami; odmierza płyny; bezbłędnie używa określeń: litr, pół litra, ćwierć litra; - wykorzystuje warcaby, szachy i inne gry planszowe lub logiczne do rozwijania umiejętności myślenia strategicznego, logicznego, rozumienia Strona 9 z 37

10 zasad itd.; przekształca gry, tworząc własne strategie i zasady organizacyjne; - wykorzystuje nabyte umiejętności do rozwiązywania problemów, działań twórczych i eksploracji świata, dbając o własny rozwój i tworząc indywidualne strategie uczenia się. w zakresie rozumienia stosunków przestrzennych i cech wielkościowych - określa i prezentuje wzajemne położenie przedmiotów na płaszczyźnie i w przestrzeni; określa i prezentuje kierunek ruchu przedmiotów oraz osób; określa położenie przedmiotu na prawo/na lewo od osoby widzianej z przodu (także przedstawionej na fotografii czy obrazku); - stara się porównywać przedmioty pod względem wyróżnionej cechy wielkościowej, np. długości czy masy; dokonywać klasyfikacji przedmiotów; - posługuje się pojęciami: pion, poziom, skos. w zakresie rozumienia liczb i ich własności - sprawnie liczy (w przód i wstecz) od podanej liczby po 1, po 2, po 10 itp.; - odczytuje i zapisuje, za pomocą cyfr, liczby od zera do tysiąca oraz wybrane liczby do miliona (np , , ), sporadycznie popełniając błędy; - wyjaśnia znaczenie cyfr w zapisie liczby; wskazuje jedności, dziesiątki, setki itd., określa kolejność, posługując się liczbą porządkową; - stara się porównywać liczby; porządkować liczby od najmniejszej do największej i odwrotnie; rozumie sformułowania typu: liczba o 7 większa, liczba o 10 mniejsza; stosuje znaki: <, =, >. w zakresie posługiwania się liczbami - stara się wyjaśnić istotę działań matematycznych dodawania, odejmowania, mnożenia, dzielenia oraz związki między nimi; próbuje korzystać z własności działań; - sprawnie dodaje do podanej liczby w pamięci i od podanej liczby odejmuje w pamięci: liczbę jednocyfrową, liczbę 10, liczbę 100 oraz wielokrotności 10 i 100 (w prostszych przykładach) sporadycznie popełniając błędy; - sprawnie mnoży i dzieli w pamięci w zakresie tabliczki mnożenia; mnoży w pamięci przez 10 liczby mniejsze od 20; stara się rozwiązywać równania z niewiadomą zapisaną w postaci okienka (uzupełnia okienko); stara się stosować własne strategie, wykonując obliczenia; sprawnie posługuje się znakiem równości i znakami czterech podstawowych działań; - sprawnie dodaje i odejmuje liczby dwucyfrowe, zapisując w razie potrzeby cząstkowe wyniki działań; oblicza sumy i różnice większych liczb w prostych przykładach typu: , sporadycznie popełniając błędy; sprawnie mnoży liczby dwucyfrowe przez 2, zapisując, jeśli ma taką potrzebę, cząstkowe wyniki działań; przy obliczeniach stara się stosować własne strategie. w zakresie czytania tekstów matematycznych - stara się analizować i rozwiązywać zadania tekstowe proste i wybrane złożone; stara się dostrzegać problem matematyczny oraz tworzyć własną strategię jego rozwiązania, odpowiednią do warunków zadania; próbuje opisywać rozwiązanie za pomocą działań, równości z okienkiem, rysunku lub w inny wybrany przez siebie sposób; - stara się układać zadania i je poprawnie rozwiązuje, stara się tworzyć łamigłówki matematyczne, wykorzystując w tym procesie własną aktywność Poziom zgodny z oczekiwaniami Strona 10 z 37

11 artystyczną, techniczną, konstrukcyjną; wybrane działania realizuje za pomocą prostych aplikacji komputerowych. w zakresie rozumienia pojęć geometrycznych - stara się rozpoznawać w naturalnym otoczeniu (w tym na ścianach figur przestrzennych) i na rysunkach figury geometryczne: prostokąt, kwadrat, trójkąt, koło; wyodrębnia te figury spośród innych figur sporadycznie popełniając błędy; stara się kreślić przy linijce odcinki i łamane; próbuje rysować odręcznie prostokąty (w tym kwadraty), wykorzystując sieć kwadratową; - stara się mierzyć długości odcinków, boków figur geometrycznych itp.; prawidłowo podaje wynik pomiaru, posługując się jednostkami długości: centymetr, metr, milimetr; stara się wyjaśnić związki między jednostkami długości; próbuje posługiwać się wyrażeniami dwumianowanymi; stara się wyjaśnić pojęcie kilometr; - stara się mierzyć obwody różnych figur za pomocą narzędzi pomiarowych, także w kontekstach z życia codziennego; oblicza obwód trójkąta i prostokąta (w tym także kwadratu) o danych bokach; - stara się dostrzegać symetrię w środowisku przyrodniczym, w sztuce użytkowej i innych wytworach człowieka obecnych w otoczeniu dziecka. w zakresie stosowania matematyki w sytuacjach życiowych oraz w innych obszarach edukacji - klasyfikuje obiekty i różne elementy środowiska społeczno-przyrodniczego z uwagi na wyodrębnione cechy; dostrzega rytm w środowisku przyrodniczym, sztuce użytkowej i innych wytworach człowieka, obecnych w środowisku dziecka; - dzieli na dwie i cztery równe części, np. kartkę papieru, czekoladę; używa pojęć: połowa, dwa i pół, cztery równe części, czwarta część lub ćwierć sporadycznie popełniając błędy; - sporadycznie popełniając błędy wykonuje obliczenia pieniężne; zamienia złote na grosze i odwrotnie, rozróżnia nominały na monetach i banknotach, wskazuje różnice w ich sile nabywczej; - stara się odczytywać godziny na zegarze ze wskazówkami oraz elektronicznym (wyświetlającym cyfry w systemie 24-godzinnym); sporadycznie popełniając błędy wykonuje proste obliczenia dotyczące czasu; posługuje się jednostkami czasu: doba, godzina, minuta, sekunda; posługuje się stoperem, aplikacjami telefonu, tabletu, komputera; zapisuje daty np. swojego urodzenia lub datę bieżącą; sprawnie posługuje się kalendarzem; sporadycznie popełniając błędy odczytuje oraz zapisuje znaki rzymskie co najmniej do XII; - stara się mierzyć temperaturę za pomocą termometru oraz odczytywać ją; - dokonuje obliczeń szacunkowych w różnych sytuacjach życiowych popełniając nieliczne błędy; - stara się ważyć przedmioty; próbuje używać określeń: kilogram, dekagram, gram, tona; zna zależności między tymi jednostkami; próbuje odmierzać płyny; stara się używać określeń: litr, pół litra, ćwierć litra; - stara się wykorzystywać warcaby, szachy i inne gry planszowe lub logiczne do rozwijania umiejętności myślenia strategicznego, logicznego, rozumienia zasad itd.; próbuje przekształcać gry, tworząc własne strategie i zasady organizacyjne; - stara się wykorzystywać nabyte umiejętności do rozwiązywania Strona 11 z 37

12 problemów, działań twórczych i eksploracji świata, dbając o własny rozwój i tworząc indywidualne strategie uczenia się. w zakresie rozumienia stosunków przestrzennych i cech wielkościowych - z pomocą nauczyciela określa i prezentuje wzajemne położenie przedmiotów na płaszczyźnie i w przestrzeni; określa i prezentuje kierunek ruchu przedmiotów oraz osób; ma duże problemy w określeniu położenia przedmiotu na prawo/na lewo od osoby widzianej z przodu (także przedstawionej na fotografii czy obrazku); - popełnia liczne błędy porównując przedmioty pod względem wyróżnionej cechy wielkościowej, np. długości czy masy; dokonując klasyfikacji przedmiotów; - nie posługuje się pojęciami: pion, poziom, skos. w zakresie rozumienia liczb i ich własności - błędnie liczy (w przód i wstecz) od podanej liczby po 1, po 2, po 10 itp.; - popełnia liczne błędy w odczytywaniu i zapisywaniu, za pomocą cyfr, liczb od zera do tysiąca oraz wybranych liczby do miliona (np , , ); - nie wyjaśnia znaczenia cyfr w zapisie liczby; ni błędnie wskazuje jedności, dziesiątki, setki itd., nie określa kolejności, posługując się liczbą porządkową; - popełnia liczne błędy przy porównywaniu liczb; błędnie porządkuje liczby od najmniejszej do największej i odwrotnie; nie rozumie sformułowania typu: liczba o 7 większa, liczba o 10 mniejsza; stosuje znaki: <, =, >. w zakresie posługiwania się liczbami - z pomocą nauczyciela wyjaśnia istotę działań matematycznych dodawania, odejmowania, mnożenia, dzielenia oraz związki między nimi; nie korzysta z własności działań; - błędnie dodaje do podanej liczby w pamięci i od podanej liczby odejmuje w pamięci: liczbę jednocyfrową, liczbę 10, liczbę 100 oraz wielokrotności 10 i 100 (w prostszych przykładach); - popełnia liczne błędy w mnożeniu i dzieleniu w pamięci w zakresie tabliczki mnożenia; błędnie mnoży w pamięci przez 10 liczby mniejsze od 20; błędnie rozwiązuje równania z niewiadomą zapisaną w postaci okienka (uzupełnia okienko); nie stosuje własnych strategii, wykonując obliczenia; popełnia liczne błędy posługując się znakiem równości i znakami czterech podstawowych działań; - popełnia liczne błędy w dodawaniu i odejmowaniu liczb dwucyfrowych, nie zapisuje cząstkowych wyników działań; błędnie oblicza sumy i różnice większych liczb w prostych przykładach typu: , ; błędnie mnoży liczby dwucyfrowe przez 2. w zakresie czytania tekstów matematycznych - z pomocą nauczyciela analizuje i rozwiązuje zadania tekstowe proste i wybrane złożone; dostrzega problem matematyczny, ale nie tworzy własnej strategii jego rozwiązania, odpowiedniej do warunków zadania; z błędami opisuje rozwiązanie za pomocą działań, równości z okienkiem, rysunku lub w inny wybrany przez siebie sposób; - z dodatkową pomocą układa zadania i je rozwiązuje, błędnie tworzy łamigłówki matematyczne, nie wykorzystuje w tym procesie własnej Poziom poniżej oczekiwań Strona 12 z 37

13 aktywności artystycznej, technicznej, konstrukcyjnej; wybrane działania stara się realizować za pomocą prostych aplikacji komputerowych. w zakresie rozumienia pojęć geometrycznych - błędnie rozpoznaje w naturalnym otoczeniu (w tym na ścianach figur przestrzennych) i na rysunkach figury geometryczne: prostokąt, kwadrat, trójkąt, koło; z błędami wyodrębnia te figury spośród innych figur; nie potrafi kreślić przy linijce odcinków i łamanych; błędnie rysuje odręcznie prostokąty (w tym kwadraty), nie wykorzystuje sieci kwadratowej; - popełnia liczne błędy w mierzeniu długości odcinków, boków figur geometrycznych itp.; mylnie podaje wynik pomiaru, z błędami posługuje się jednostkami długości: centymetr, metr, milimetr; nie potrafi wyjaśnić związków między jednostkami długości; nie posługuje się wyrażeniami dwumianowanymi; błędnie wyjaśnia pojęcie kilometr; - nie potrafi zmierzyć obwodu różnych figur za pomocą narzędzi pomiarowych, także w kontekstach z życia codziennego; popełnia liczne błędy w obliczaniu obwodów trójkątów i prostokątów (w tym także kwadratów) o danych bokach; - nie dostrzega symetrii w środowisku przyrodniczym, w sztuce użytkowej i innych wytworach człowieka obecnych w otoczeniu dziecka. w zakresie stosowania matematyki w sytuacjach życiowych oraz w innych obszarach edukacji - z pomocą nauczyciela klasyfikuje obiekty i różne elementy środowiska społeczno-przyrodniczego z uwagi na wyodrębnione cechy; nie dostrzega rytmu w środowisku przyrodniczym, sztuce użytkowej i innych wytworach człowieka, obecnych w środowisku dziecka; - nie potrafi podzielić na dwie i cztery równe części, np. kartki papieru, czekolady; nie używa pojęć: połowa, dwa i pół, cztery równe części, czwarta część lub ćwierć; - błędnie wykonuje obliczenia pieniężne; nie zamienia złote na grosze i odwrotnie, myli nominały na monetach i banknotach, nie wskazuje różnic w ich sile nabywczej; - nie odczytuje poprawnie godzin na zegarze ze wskazówkami oraz elektronicznym (wyświetlającym cyfry w systemie 24-godzinnym); popełnia liczne błędy w prostych obliczeniach dotyczących czasu; błędnie posługuje się jednostkami czasu: doba, godzina, minuta, sekunda; stara się posługiwać się stoperem, aplikacjami telefonu, tabletu, komputera; błędnie zapisuje daty np. swojego urodzenia lub datę bieżącą; błędnie posługuje się kalendarzem; popełnia liczne błędy w odczycie oraz zapisie znaków rzymskich od I do XII; - nie potrafi zmierzyć temperatury za pomocą termometru oraz odczytać wskazań termometru ; - nie dokonuje obliczeń szacunkowych w różnych sytuacjach życiowych; - nie potrafi ważyć przedmiotów; nie używa określeń: kilogram, dekagram, gram, tona; nie zna zależności między tymi jednostkami; nie potrafi odmierzyć płynów; nie używa określeń: litr, pół litra, ćwierć litra; - nie wykorzystuje warcabów, szachów i inne gier planszowych lub logicznych do rozwijania umiejętności myślenia strategicznego, logicznego, rozumienia zasad itd.; nie przekształca gry, nie tworzy własnych strategii i zasad organizacyjnych; - nie wykorzystuje nabytych umiejętności do rozwiązywania problemów, Strona 13 z 37

14 działań twórczych i eksploracji świata, nie dba o własny rozwój i nie tworzy indywidualnych strategii uczenia się. Edukacja społeczna w zakresie rozumienia środowiska społecznego - identyfikuje się z grupą społeczną, do której należy: rodzina, klasa w szkole, drużyna sportowa, społeczność lokalna, naród; zawsze respektuje normy i reguły postępowania w tych grupach; - wyjaśnia, iż wszyscy ludzie posiadają prawa i obowiązki, wymienia własne prawa i obowiązki, sumiennie przestrzega ich i stosuje je w codziennym życiu; - przyjmuje konsekwencje swojego uczestnictwa w grupie i własnego w niej postępowania w odniesieniu do przyjętych norm i zasad; - prawidłowo ocenia swoje postępowanie i innych osób, odnosząc się do poznanych wartości, takich jak: godność, honor, sprawiedliwość, obowiązkowość, odpowiedzialność, przyjaźń, życzliwość, umiar, powściągliwość, pomoc, zadośćuczynienie, przepraszanie, uznanie, uczciwość, wdzięczność oraz inne, respektowane przez środowisko szkolne; - przedstawia siebie i grupę, do której należy, bezbłędnie zapisuje swój adres, adres szkoły, zawód i miejsce pracy rodziców; prawidłowo posługuje się danymi osobistymi wyłącznie w sytuacjach bezpiecznych dla siebie i reprezentowanych osób; jest powściągliwy w używaniu takich danych w sytuacjach nowych i wirtualnych; - rozpoznaje i nazywa wybrane grupy społeczne, do których nie należy, a które wzbudzają jego zainteresowanie, np. drużyny i kluby sportowe, zespoły artystyczne, a także inne narodowości; - opowiada ciekawostki historyczne dotyczące regionu, kraju, wyróżniając w nich postaci fikcyjne i realne; - stosuje pojęcia: porozumienie, umowa; uczestniczy w wyborach samorządu uczniowskiego w klasie, w szkole; wymienia przykłady powstałych w efekcie porozumień i umów grup społecznych, np. stowarzyszenia pomocy chorym i niepełnosprawnym dzieciom, organizacje ekologiczne, a także stowarzyszenia dużych grup społecznych, jak miasta i państwa czy Unia Europejska; - szanuje zwyczaje i tradycje różnych grup społecznych i narodów, przedstawia i porównuje zwyczaje ludzi, np. dotyczące świąt w różnych regionach Polski, a także w różnych krajach; - wykorzystuje pracę zespołową w procesie uczenia się, w tym przyjmując rolę lidera zespołu i komunikuje się za pomocą nowych technologii. w zakresie orientacji w czasie historycznym - opowiada o legendarnym powstaniu państwa polskiego, wyjaśnia związek legendy z powstaniem godła i barw narodowych, przedstawia wybrane legendy dotyczące regionu, w którym mieszka lub inne; - rozpoznaje: godło, barwy, hymn narodowy, mundur wojskowy, wybrane stroje ludowe, np. związane z regionem Polski, w którym mieszka; - uczestniczy w świętach narodowych i innych ważnych dniach pamięci narodowej; wykonuje kokardę narodową, biało-czerwony proporczyk; zachowuje się godnie i z szacunkiem podczas śpiewania lub słuchania hymnu, wciągania flagi na maszt itp.; - rozpoznaje i nazywa patrona szkoły, miejscowości, w której mieszka, wyjaśnia pojęcie patron, wymienia imiona i nazwiska, np. pierwszego Poziom powyżej oczekiwań Strona 14 z 37

15 władcy i króla Polski, obecnego prezydenta Polski, wymienia nazwę pierwszej stolicy Polski; - wyjaśnia znaczenie wybranych zwyczajów i tradycji polskich; - opisuje znaczenie dorobku minionych epok w życiu człowieka, jest świadomy, że stosuje w swej aktywności ten dorobek, np. cyfry arabskie i rzymskie, papier, mydło, instrumenty muzyczne itp.; - opowiada historię własnej rodziny, przedstawia wybrane postacie i prezentuje informacje o wielkich Polakach: królowa Jadwiga, król Stefan Batory, astronom Mikołaj Kopernik, noblistka Maria Skłodowska-Curie, alpinistka Wanda Rutkiewicz, papież Jan Paweł II, nauczycielka cichociemna gen. Elżbieta Zawacka Zo. w zakresie rozumienia środowiska społecznego - stara się identyfikować się z grupą społeczną, do której należy: rodziną, klasą w szkole, drużyną sportową, społecznością lokalną, narodem; respektuje normy i reguły postępowania w tych grupach; - wie, że wszyscy ludzie posiadają prawa i obowiązki, stara się wymienić własne prawa i obowiązki, przestrzegać ich i stosować je w codziennym życiu; - stara się przyjmować konsekwencje swojego uczestnictwa w grupie i własnego w niej postępowania w odniesieniu do przyjętych norm i zasad; - próbuje ocenić swoje postępowanie i innych osób, odnosząc się do poznanych wartości, takich jak: godność, honor, sprawiedliwość, obowiązkowość, odpowiedzialność, przyjaźń, życzliwość, umiar, powściągliwość, pomoc, zadośćuczynienie, przepraszanie, uznanie, uczciwość, wdzięczność oraz inne, respektowane przez środowisko szkolne; - przedstawia siebie i grupę, do której należy, zapisuje swój adres, adres szkoły, zawód i miejsce pracy rodziców sporadycznie popełniając błędy; prawidłowo posługuje się danymi osobistymi wyłącznie w sytuacjach bezpiecznych dla siebie i reprezentowanych osób; wie, że trzeba uważać w używaniu takich danych w sytuacjach nowych i wirtualnych; - stara się rozpoznawać i nazywać wybrane grupy społeczne, do których nie należy, a które wzbudzają jego zainteresowanie, np. drużyny i kluby sportowe, zespoły artystyczne, a także inne narodowości; - stara się opowiadać ciekawostki historyczne dotyczące regionu, kraju, wyróżniając w nich postaci fikcyjne i realne; - próbuje stosować pojęcia: porozumienie, umowa; uczestniczy w wyborach samorządu uczniowskiego w klasie, w szkole; stara się wymienić przykłady powstałych w efekcie porozumień i umów grup społecznych, np. stowarzyszenia pomocy chorym i niepełnosprawnym dzieciom, organizacje ekologiczne, a także stowarzyszenia dużych grup społecznych, jak miasta i państwa czy Unia Europejska; - stara się szanować zwyczaje i tradycje różnych grup społecznych i narodów, przedstawia i próbuje porównywać zwyczaje ludzi, np. dotyczące świąt w różnych regionach Polski, a także w różnych krajach; - stara się wykorzystywać pracę zespołową w procesie uczenia się, komunikuje się za pomocą nowych technologii. w zakresie orientacji w czasie historycznym - zna legendę o powstaniu państwa polskiego, próbuje wyjaśnić związek legendy z powstaniem godła i barw narodowych, stara się przedstawić wybrane legendy dotyczące regionu, w którym mieszka lub inne; - rozpoznaje: godło, barwy, hymn narodowy, mundur wojskowy, stara się Poziom zgodny z oczekiwaniami Strona 15 z 37

16 rozpoznać wybrane stroje ludowe, np. związane z regionem Polski, w którym mieszka; - uczestniczy w świętach narodowych i innych ważnych dniach pamięci narodowej; stara się wykonać kokardę narodową, biało-czerwony proporczyk; wie, jak należy zachowywać się podczas śpiewania lub słuchania hymnu, wciągania flagi na maszt itp.; - rozpoznaje i nazywa patrona szkoły, miejscowości, w której mieszka, próbuje wyjaśnić pojęcie patron, stara się wymienić imiona i nazwiska, np. pierwszego władcy i króla Polski, obecnego prezydenta Polski, wymienia nazwę pierwszej stolicy Polski; - stara się wyjaśnić znaczenie wybranych zwyczajów i tradycji polskich; - próbuje opisać znaczenie dorobku minionych epok w życiu człowieka, wie, że stosuje w swej aktywności ten dorobek, np. cyfry arabskie i rzymskie, papier, mydło, instrumenty muzyczne itp.; - opowiada historię własnej rodziny, stara się przedstawić wybrane postacie i próbuje prezentować informacje o wielkich Polakach sporadycznie popełniając błędy: o królowej Jadwidze, królu Stefanie Batorym, astronomie Mikołaju Koperniku, noblistce Marii Skłodowskiej-Curie, alpinistce Wandzie Rutkiewicz, papieżu Janie Pawle II, nauczycielce cichociemnej gen. Elżbiecie Zawackiej Zo. w zakresie rozumienia środowiska społecznego - ma problemy z identyfikowaniem się z grupą społeczną, do której należy: rodziną, klasą w szkole, drużyną sportową, społecznością lokalną, narodem; często nie respektuje norm i reguł postępowania w tych grupach; - wie, że wszyscy ludzie posiadają prawa i obowiązki, ale ich nie respektuje, wymienia własne prawa i obowiązki, ale nie przestrzega ich i nie stosuje je w codziennym życiu; - nie przyjmuje konsekwencji swojego uczestnictwa w grupie i własnego w niej postępowania w odniesieniu do przyjętych norm i zasad; - błędnie ocenia swoje postępowanie i innych osób, nie odnosi się do poznanych wartości, takich jak: godność, honor, sprawiedliwość, obowiązkowość, odpowiedzialność, przyjaźń, życzliwość, umiar, powściągliwość, pomoc, zadośćuczynienie, przepraszanie, uznanie, uczciwość, wdzięczność oraz inne, respektowane przez środowisko szkolne; - przedstawia siebie i grupę, do której należy, z błędami zapisuje swój adres, adres szkoły, zawód i miejsce pracy rodziców; posługuje się danymi osobistymi w różnych sytuacjach, nie dba o bezpieczeństwo swoje i reprezentowanych osób; używa danych w sytuacjach nowych i wirtualnych; - stara się rozpoznawać i nazywać wybrane grupy społeczne, do których nie należy, a które wzbudzają jego zainteresowanie, np. drużyny i kluby sportowe, zespoły artystyczne, a także inne narodowości; - nie zna ciekawostek historycznych dotyczących regionu, kraju, nie potrafi wyróżnić w nich postaci fikcyjne i realne; - nie stosuje pojęć: porozumienie, umowa; nie uczestniczy w wyborach samorządu uczniowskiego w klasie, w szkole; nie umie wymienić przykłady powstałych w efekcie porozumień i umów grup społecznych, np. stowarzyszenia pomocy chorym i niepełnosprawnym dzieciom, organizacje ekologiczne, a także stowarzyszenia dużych grup społecznych, jak miasta i państwa czy Unia Europejska; - nie szanuje zwyczajów i tradycji różnych grup społecznych i narodów, przedstawia, ale nie porównuje zwyczajów ludzi, np. dotyczących świąt w Poziom poniżej oczekiwań Strona 16 z 37

17 różnych regionach Polski, a także w różnych krajach; - nie wykorzystuje pracę zespołową w procesie uczenia się, nie komunikuje się za pomocą nowych technologii. w zakresie orientacji w czasie historycznym - zna, ale nie potrafi opowiedzieć legendy o powstaniu państwa polskiego, nie umie wyjaśnić związku legendy z powstaniem godła i barw narodowych, z licznymi błędami przedstawia legendy dotyczące regionu, w którym mieszka lub inne; - rozpoznaje: godło, barwy, hymn narodowy, mundur wojskowy, nie zna wybranych strojów ludowych, np. związanych z regionem Polski, w którym mieszka; - uczestniczy w świętach narodowych i innych ważnych dniach pamięci narodowej; wykonuje z pomocą nauczyciela kokardę narodową, białoczerwony proporczyk; niewłaściwie zachowuje się podczas śpiewania lub słuchania hymnu, wciągania flagi na maszt itp.; - nie rozpoznaje patrona szkoły, miejscowości, w której mieszka, nie potrafi wyjaśnić pojęcia patron, myli się przy wymieniu imion i nazwisk, np. pierwszego władcy i króla Polski, obecnego prezydenta Polski, nie zna nazwy pierwszej stolicy Polski; - ma duże problemy w wyjaśnieniu znaczenia wybranych zwyczajów i tradycji polskich; - błędnie opisuje znaczenie dorobku minionych epok w życiu człowieka, nie wie, że stosuje w swej aktywności ten dorobek, np. cyfry arabskie i rzymskie, papier, mydło, instrumenty muzyczne itp.; - z pomocą nauczyciela opowiada historię własnej rodziny, fragmentarycznie przedstawia wybrane postacie i ma znikome informacje o wielkich Polakach: o królowej Jadwidze, królu Stefanie Batorym, astronomie Mikołaju Koperniku, noblistce Marii Skłodowskiej-Curie, alpinistce Wandzie Rutkiewicz, papieżu Janie Pawle II, nauczycielce cichociemnej gen. Elżbiecie Zawackiej Zo. Edukacja przyrodnicza w zakresie rozumienia środowiska przyrodniczego - bezbłędnie rozpoznaje w swoim otoczeniu popularne gatunki roślin i zwierząt, w tym zwierząt hodowlanych, a także gatunki objęte ochroną; - rozpoznaje i wyróżnia cechy ekosystemów, takich jak: łąka, jezioro, rzeka, morze, pole, staw, las, las gospodarczy; określa składowe i funkcje ekosystemu na wybranym przykładzie, np. las, warstwy lasu, polany, torfowiska, martwe drzewo w lesie; - bezbłędnie rozpoznaje wybrane zwierzęta i rośliny, których w naturalnych warunkach nie spotyka się w polskim środowisku przyrodniczym; - sprawnie odszukuje w różnych dostępnych zasobach, w tym internetowych, informacje dotyczące środowiska przyrodniczego, potrzebne do wykonania zadania, ćwiczenia; - prowadzi proste hodowle roślin, przedstawia zasady opieki nad zwierzętami, domowymi, hodowlanymi i innymi; - planuje, samodzielnie wykonuje proste obserwacje, doświadczenia i eksperymenty dotyczące obiektów i zjawisk przyrodniczych, tworzy notatki z obserwacji, wyjaśnia istotę obserwowanych zjawisk według procesu przyczynowo - skutkowego i czasowego; Poziom powyżej oczekiwań Strona 17 z 37

18 - chroni przyrodę, wskazuje wybrane miejsca ochrony przyrody oraz parki narodowe, pomniki przyrody w najbliższym otoczeniu miejscowości, regionie; - segreguje odpady i ma świadomość przyczyn i skutków takiego postępowania. w zakresie funkcji życiowych człowieka, ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i odpoczynku - przedstawia charakterystykę wybranych zajęć i zawodów ludzi znanych z miejsca zamieszkania oraz zawodów użyteczności publicznej: nauczyciel, żołnierz, policjant, strażak, lekarz, pielęgniarz czy leśnik, a ponadto rozumie istotę pracy w służbach mundurowych i medycznych; - bezbłędnie posługuje się numerami telefonów alarmowych, prawidłowo formułuje komunikat wezwanie o pomoc: Policji, Pogotowia Ratunkowego, Straży Pożarnej; - posługuje się danymi osobowymi w kontakcie ze służbami mundurowymi i medycznymi, w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia; - zawsze dba o higienę oraz estetykę własną i otoczenia; - reaguje adekwatnym zachowaniem w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa, zdrowia jego lub innej osoby; - wymienia wartości odżywcze produktów żywnościowych; ma świadomość znaczenia odpowiedniej diety dla utrzymania zdrowia, ogranicza spożywanie posiłków o niskich wartościach odżywczych i niezdrowych, zachowuje umiar w spożywaniu produktów słodzonych, zna konsekwencje zjadania ich w nadmiarze; - higienicznie, bezpiecznie przygotowuje posiłki służące utrzymaniu zdrowia; - ubiera się odpowiednio do stanu pogody, poszukuje informacji na temat pogody, wykorzystując np. Internet; - rozróżnia podstawowe znaki drogowe, stosuje przepisy bezpieczeństwa w ruchu drogowym i miejscach publicznych; przestrzega zasad zachowania się w środkach publicznego transportu zbiorowego; - stosuje się do zasad bezpieczeństwa w szkole, odnajduje drogę ewakuacyjną, rozpoznaje znaki i symbole informujące o różnych rodzajach niebezpieczeństw oraz zachowuje się zgodnie z informacją w nich zawartą; stosuje zasady bezpiecznej zabawy w różnych warunkach i porach roku; - ma świadomość istnienia zagrożeń ze środowiska naturalnego, np. nagła zmiana pogody, huragan, ulewne deszcze, burza, susza oraz ich następstwa: powódź, pożar, piorun; określa odpowiednie sposoby zachowania się człowieka w takich sytuacjach; - ma świadomość obecności nieprawdziwych informacji, np. w przestrzeni wirtualnej, publicznej; sprawdza informacje, zadając pytania nauczycielowi, rodzicom, policjantowi; - stosuje zasady bezpieczeństwa podczas korzystania z urządzeń cyfrowych, rozumie i respektuje ograniczenia związane z czasem pracy z takimi urządzeniami, oraz stosuje zasady netykiety; - ma świadomość, iż nieodpowiedzialne korzystanie z technologii ma wpływ na utratę zdrowia człowieka; - ma świadomość pozytywnego znaczenia technologii w życiu człowieka. w zakresie rozumienia przestrzeni geograficznej - bezbłędnie określa położenie i warunki naturalne swojej miejscowości oraz okolicy, prawidłowo opisuje charakterystyczne formy terenu, składniki Strona 18 z 37