INFORMACJA O STANIE BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO MIASTA KATOWICE 2014

Transkrypt

1 INFORMACJA O STANIE BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO MIASTA KATOWICE 2014 Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Katowicach

2 Spis treści: I. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych 5 1. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie wybranych chorób zakaźnych 5 2. Szczepienia ochronne 21 II. Stan sanitarny podmiotów wykonujących działalność leczniczą Ocena stanu sanitarnego podmiotów wykonujących działalność leczniczą Podmioty lecznicze jako zakłady pracy 54 III. Stan sanitarny zakładów branży spożywczej, jakość zdrowotna żywności Jakość zdrowotna środków spożywczych, przedmiotów do kontaktu z żywnością, kosmetyków oraz suplementów diety Powiadomienia typu RASFF i RAPEX Zakłady produkcyjne Obiekty obrotu żywnością Zakłady żywienia zbiorowego Import, eksport Imprezy masowe Środki transportu żywności 73 IV. Jakość wody Ocena jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi Ocena jakości wody ciepłej w zakresie obecności bakterii legionella Baseny kąpielowe Miejsca wykorzystywane do kąpieli 80 V. Stan sanitarny obiektów i miejsc użyteczności publicznej Obiekty użyteczności publicznej Gospodarka odpadami komunalnymi Akcje deratyzacyjne 97 VI. Stan sanitarny szkół i innych placówek oświatowo wychowawczych Żłobki i kluby dziecięce Placówki wychowania przedszkolnego Oddziały zerowe Szkoły Placówki wypoczynku zimowego i letniego zorganizowanego w obiektach stałych w miejscu zamieszkania 114 2

3 6. Szkoły wyższe 114 VII. Warunki sanitarno-higieniczne środowiska pracy Stan sanitarno - higieniczny zakładów pracy Choroby zawodowe 122 VIII. Interwencje mieszkańców miasta 126 IX. Środki zastępcze 132 X. Zapobiegawczy nadzór sanitarny 135 XI. Działalność w zakresie oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia, programy edukacyjne i akcje prozdrowotne Promowanie aktywnego stylu życia i zasad zbilansowanej diety Profilaktyka palenia tytoniu i innych uzależnień Inne przedsięwzięcia 157 3

4 Szanowni Państwo Mam przyjemność przekazać Państwu raport o stanie sanitarnym miasta Katowice w 2014 roku. Ten przygotowywany corocznie raport to kompendium wiedzy na temat działań podejmowanych przez Państwową Inspekcję Sanitarną na terenie miasta Katowice, wyników przeprowadzonych kontroli, badań i analiz w zakresie sytuacji epidemiologicznej i stanu sanitarno - higienicznego miasta. Zgodnie z ustawą z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1263, z późn. zm.), Państwowa Inspekcja Sanitarna jest powołana do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego, w szczególności poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami: higieny środowiska, higieny pracy w zakładach pracy, higieny procesów nauczania i wychowania, higieny wypoczynku i rekreacji, zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku, higieniczno-sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których udzielane są świadczenia zdrowotne. Realizując zapisy ustawy i działając na rzecz poprawy zdrowia i komfortu życia mieszkańców miasta Katowice, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach przeprowadził ponad kontroli sanitarnych, wydał niemal 1300 decyzji administracyjnych, nałożył 220 mandatów karnych za naruszenie stanu sanitarno higienicznego oraz wymierzył 3 kary administracyjne za wprowadzanie do obrotu dopalaczy. Istotną część działań Państwowej Inspekcji Sanitarnej stanowią przedsięwzięcia z zakresu edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia. W ubiegłym roku na terenie miasta realizowano szereg programów, projektów i innych przedsięwzięć prozdrowotnych. Należy zaznaczyć, że wszystkie omówione w niniejszym raporcie, realizowane przez Państwową Inspekcję Sanitarną zadania służą zapewnieniu bezpieczeństwa sanitarno - epidemiologicznego mieszkańców miasta Katowice. Niniejszy raport mogą Państwo znaleźć na stronie internetowej Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Katowicach pod adresem 4

5 I. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych 1. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie wybranych chorób zakaźnych W 2014r Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach prowadził rejestr zgłoszeń chorób zakaźnych. Uwzględniał on między innymi liczbę zachorowań i liczbę zgonów na daną chorobę zakaźną na nadzorowanym terenie, w określonym czasie w zależności od wieku i płci. Sytuację epidemiologiczną w zakresie chorób zakaźnych na terenie Katowic należy uznać za dobrą. W minionym roku nie stwierdzono epidemicznego występowania zachorowań, natomiast wzrost liczby zachorowań na niektóre choroby zakaźne miał charakter sezonowy i nie odbiegał od trendów obserwowanych w kraju. W roku 2014 do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Katowicach zgłoszono 4647 przypadków zachorowań na choroby zakaźne dotyczących mieszkańców miasta Katowice. Dominującą jednostką chorobową były choroby zakaźne wieku dziecięcego 1531 przypadków oraz grypa 1396 przypadków. Strukturę zachorowań na wybrane jednostki chorobowe oraz porównanie z rokiem 2013 przedstawiono w formie poniższych wykresów. 5

6 Zgłoszone przypadki zachorowań wybranych jednostek chorobowych w roku na terenie miasta Z powodu zachorowań na choroby zakaźne, zakażenia oraz zatrucia pokarmowe hospitalizacji wymagały 633 osoby, co stanowiło 13,62 % wszystkich zachorowań. Najczęściej hospitalizowano chorych na wirusowe zakażenia jelitowe przypadków oraz inne bakteryjne zakażenia jelitowe przypadków. Zarejestrowano 2 przypadki chorób po powrocie z tropiku. Było to zachorowanie na malarię oraz gorączkę Denga. W trakcie dochodzenia epidemiologicznego ustalono, że malaria wystąpiła u 36 letniej kobiety, która podróżowała po Gambii, natomiast gorączka Denga u 21 - letniego mężczyzny po powrocie z wycieczki w Tajlandii. W 2014r. odnotowano 4 zgony chorych na choroby zakaźne i dotyczyły one osób chorych na gruźlicę. W związku z zagrożeniem wystąpienia w kraju zachorowania na gorączkę krwotoczną spowodowaną epidemią EBOLA w krajach Afryki Zachodniej, zebrano informacje z placówek POZ i szpitali dotyczące opracowania i wdrożenia procedury postępowania z osobami podejrzanymi o choroby wysoce zakaźne. Jednocześnie przedstawiciele PPIS w Katowicach, przeprowadzili 102 kontrole podmiotów leczniczych, podczas których sprawdzano opracowanie i wdrożenie procedur postępowania na wypadek zgłoszenia się pacjenta podejrzanego o zachorowanie na chorobę zakaźną oraz stosowania środków ochrony indywidualnej odpowiednio do zagrożenia. W przypadku 1 podmiotu leczniczego stwierdzono uchybienia dotyczące braku opracowanej i wdrożonej procedury 6

7 stosowania środków ochrony indywidualnej, które zostały usunięte w wyniku wydanych zaleceń pokontrolnych. Ponadto, wszystkim placówkom POZ i szpitalom prowadzącym działalność leczniczą na terenie miasta przekazywano informacje i materiały dotyczące epidemii gorączki krwotocznej Ebola w krajach Afryki Zachodniej. Podobnie jak w latach ubiegłych, w roku 2014 kontynuowano działania mające na celu poprawę zgłaszalności chorób zakaźnych. Na podstawie danych przekazanych z Narodowego Funduszu Zdrowia dokonywano analizy zgłaszalności chorób zakaźnych. W wyniku stwierdzonych niezgodności przeprowadzono 7 kontroli podmiotów leczniczych. Nieprawidłowości zostały potwierdzone tylko w przypadku 1 podmiotu leczniczego. PPIS w Katowicach wydał zalecenia mające na celu wzmożenie nadzoru nad przesyłaniem podejrzeń i rozpoznań chorób zakaźnych. Zatrucia i zakażenia pokarmowe Zgłoszone przypadki zachorowań na zatrucia i zakażenia pokarmowe w latach na terenie miasta 7

8 Zgłoszone przypadki zachorowań na Salmonellozy ogółem w latach na terenie miasta Katowice. Zgłoszone przypadki zachorowań na biegunki u dzieci do lat 2 w latach na terenie miasta Katowice. W minionym roku odnotowano 35 przypadków salmonelloz (Wykres nr 4) - wskaźnik zapadalności 11,55/ , w tym 2 przypadki salmonelloz pozajelitowych. Stwierdzono w porównaniu do minionego roku wzrost liczby zachorowań (2013r zachorowań wskaźnik zapadalności 5,88/ mieszkańców). Jednocześnie odnotowano spadek liczby ogólnej liczby zachorowań na zatrucia i zakażenia pokarmowe, w tym bakteryjnych zatruć pokarmowych przypadków 8

9 (wskaźnik zapadalności 52,82/ ) (Wykres nr 3) w porównaniu do 249 przypadków 81,38/ w roku W zakresie zachorowań na biegunki u dzieci do lat 2 (Wykres nr 5) w roku 2014 nastąpił spadek zapadalności. Liczba zachorowań wynosiła 78, wskaźnik 100,36/10 000, natomiast w 2013 r. odnotowano 187 zachorowań, odpowiednio wskaźnik zapadalności wyniósł 113,79/ Od kilku lat rejestruje się wzrost zachorowań na wirusowe zakażenia jelitowe 669 przypadków zachorowań w roku 2014 wskaźnik zapadalności 220,85/ , w porównaniu z rokiem przypadków zachorowań wskaźnik zapadalności 168,30/ Zachorowania na biegunki, zatrucia pokarmowe i zakażenia jelitowe ogółem w latach na terenie miasta Katowice zbiorczo (liczba zachorowań). Analizując dane z lat dotyczące zapadalności na biegunki, zatrucia pokarmowe i zakażenia jelitowe ogółem, tendencję wzrostową można zauważyć w przypadku zachorowań na wirusowe zakażenia jelitowe oraz od roku 2011 na inne bakteryjne zakażenia jelitowe (Wykres nr 6). W zakresie ognisk choroby przenoszonej drogą pokarmową w roku 2014 odnotowano ogółem 8 ognisk, w tym 7 w 6 szpitalach i 1 w środowisku domowym. Ogniska epidemiczne w szpitalach wystąpiły w Oddziale Chorób Wewnętrznych i Reumatologii, Oddziale Kardiochirurgii, Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii szpitala klinicznego, w Oddziale Chirurgii Urazowo Ortopedycznej i w Oddziale 9

10 Geriatrycznym szpitali wielospecjalistycznych, a także w Oddziale Psychiatrycznym szpitala specjalistycznego. Czynnikiem etiologicznym 6 ognisk szpitalnych były laseczki Clostridium difficile toksyny A i B, w 1 przypadku czynnikiem prawdopodobnym był czynnik wirusowy. Ognisko w środowisku domowym wystąpiło w dzielnicy Wełnowiec, gdzie u 2 hospitalizowanych dzieci stwierdzono czynniki bakteryjne, tj. pałeczki Salmonella z grupy D oraz Campylobacter jejuni. Podczas przeprowadzanych dochodzeń epidemiologicznych dokonywano analizy możliwości przeniesienia zakażenia m.in. przez spożywaną wodę lub żywność. Choroby zakaźne wieku dziecięcego Zgłoszone przypadki zachorowań na ospę wietrzną w latach na terenie miasta Analogicznie jak w latach poprzednich w roku 2014 wśród zachorowań na choroby zakaźne wieku dziecięcego dominowała ospa wietrzna (Wykres nr 7), choroba wystąpiła u 1343 osób, co daje wskaźnik zapadalności 443,36 na mieszkańców (2013r zachorowań, zapadalność 395,43/ ). Największą liczba zachorowań zarejestrowano w dwóch grupach wiekowych, tj. wśród dzieci od 1 do 4 roku życia oraz od 5 do 9 lat. Analizując sezonowość zachorowań ustalono, że najwięcej zachorowań wystąpiło w II kwartale 2014 r. Ospa wietrzna jest jednostką chorobową występującą na całym świecie, którą cechuje wysoka zakaźność. W roku 2014, podobnie jak w latach ubiegłych tendencję wzrostową 10

11 zapadalności na ospę wietrzną zarejestrowano w zakresie danych epidemiologicznych dla całego kraju, gdzie zapadalność wynosiła w 2014 r. 550,22/ mieszkańców. Zgłoszone przypadki zachorowań na płonicę w latach na terenie miasta Katowice Analizując zachorowania na płonice w ciągu ostatnich 5 lat, od roku 2011 odnotowano spadek zachorowań (Wykres nr 8). W roku 2014 zarejestrowano 152 zachorowania, współczynnik zapadalności wyniósł 50.18/ , porównawczo w roku 2013 odnotowano 197 zachorowań co stanowiło 64,38 zachorowań na mieszkańców. Na terenie kraju w roku 2014 zachorowania na płonicę kształtowały się na poziomie podobnym do roku poprzedniego i odpowiednio w 2014 r. wskaźnik wynosił 56,20/ mieszkańców, a w 2013 r.- 61,46/

12 Zgłoszone przypadki zachorowań na świnkę w latach na terenie miasta Katowice. Podobnie jak w minionym roku, w 2014 r. zanotowano spadek zachorowań na świnkę, zarejestrowano 9 przypadków (Wykres nr 9). Najwięcej zachorowań odnotowano w grupach wiekowych 1-4 lat i powyżej 20 r. ż., z czego 55% chorych stanowiły osoby płci żeńskiej. Uzyskany wskaźnik zapadalności wynosił 2,97/ mieszkańców i był niższy od wskaźnika uzyskanego na terenie Polski, który wynosił 6,20/ Utrzymująca się od kliku lat korzystna sytuacja epidemiologiczna jest wynikiem skuteczności szczepień, jako formy zapobiegania chorobom zakaźnym. W zakresie sezonowości, nie stwierdzono współzależności wzrostu zachorowań z określoną porą roku. Zgłoszone przypadki zachorowań na krztusiec w latach na terenie miasta Katowice 12

13 Krztusiec jest ostrą chorobą zakaźną występującą powszechnie na świecie, wysoka zaraźliwość ma wpływ na występowanie przypadków wtórnych, zwłaszcza wśród nieuodpornionych domowników chorych osób. Na terenie miasta Katowice w 2014 r. zaobserwowano wzrost w zakresie wskaźników epidemiologicznych krztuśca (Wykres nr 10). Odnotowano 29 przypadków zachorowań - wskaźnik zapadalności 9,57/ mieszkańców, odpowiednio w 2013r. było 17 zachorowań, wskaźnik zachorowań wynosił 5,56/ mieszkańców. Podczas przeprowadzanych dochodzeń epidemiologicznych ustalono, że: 19 chorych było zaszczepionych IV dawkami, 9 osób dorosłych nie pamiętało faktu uodpornienia, w 1 przypadku zachorowanie dotyczyło miesięcznego dziecka, które nie podlegało obowiązkowemu szczepieniu, Zachorowania występowały najczęściej u dzieci w wieku lat (48%) oraz u osób w wieku powyżej 30 lat (28%), pojedyncze zachorowania odnotowano w pozostałych grupach wiekowych. Największą liczbę zachorowań wystąpiło w IV kwartale roku Zgłoszone przypadki zachorowań na różyczkę w latach na terenie miasta Katowice. W roku 2014 zarejestrowano 27 zachorowań nad różyczkę (Wykres nr 11), uzyskano wskaźnik zapadalności 8,91/ , co stanowi poziom niższy niż na terenie kraju (wskaźnik zapadalności: 15,02/ mieszkańców). Wśród chorych przeważali mężczyźni (81%). Najwięcej zachorowań wystąpiło u młodzieży w wieku lata. 13

14 Nie zgłoszono żadnego przypadku różyczki wrodzonej. Największą ilość zachorowań zarejestrowano w okresie wiosennym. W ramach Programu WHO Eliminacja Odry/Różyczki pozwalającego na bezpłatne wykonanie badań laboratoryjnych potwierdzających lub wykluczających podejrzenie o zachorowanie na odrę lub różyczkę, w roku 2014 u 1 dziecka (wiek 2 lata) z podejrzeniem różyczki został pobrany materiał do badania i przesłany do laboratorium NIZP PZH w Warszawie. W wyniku przeprowadzonych badań uzyskano wyniki ujemne. Wirusowe zapalenia wątroby W zakresie wirusowego zapalenia wątroby w 2014 roku na terenie miasta zarejestrowano 75 przypadków zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu B (Wykres nr 12) i 74 przypadki wirusowego zapalenia wątroby typu C (Wykres nr 13). W większości zarejestrowane przypadki dotyczyły osób, u których nie występował przebieg kliniczny pozwalający na rozpoznanie tej jednostki chorobowej. Zachorowania przebiegały w sposób przewlekły, a ich kwalifikacji dokonywano na podstawie badań laboratoryjnych. W 2014 roku potwierdzono 1 zachorowanie na wirusowe zapalenie wątroby A, które dotyczyło 42-letniego mężczyzny. Podczas przeprowadzania wywiadu epidemiologicznego ustalono, że do narażenia doszło w trakcie wycieczki objazdowej po Arabii Saudyjskiej i Egipcie. Wśród nowo zarejestrowanych w roku 2014 przypadków zakażeń wirusami HBV i HCV, odnośnie wirusa HBV zarejestrowano - 22 przypadki osób zgłaszanych po raz pierwszy oraz 39 przypadków zgłoszeń zakażeń HCV. 14

15 Zakażenia wirusem HBV (zgłoszone po raz pierwszy) w roku 2014 na terenie miasta Katowice (liczba osób w poszczególnych grupach wiekowych). Zakażenia wirusem HCV (zgłoszone po raz pierwszy) w 2014r. na terenie miasta Katowice (liczba osób w poszczególnych grupach wiekowych ). 15

16 Gruźlica Zgłoszone przypadki zachorowań na gruźlicę w latach na terenie miasta Katowice. Zapadalność na gruźlicę w minionym roku utrzymywała się na podobnym poziomie (wskaźniki zapadalności 25,42/ mieszkańców), jak w roku 2013 (70 zachorowań, współczynnik, 22,88/ ). Ogółem na 80 zgłoszonych przypadków podejrzenia gruźlicy, chorobę potwierdzono u 77 osób (Wykres nr 17). Wśród chorych zarejestrowano 3 przypadki osób niepełnoletnich. Najczęściej chorowali niepracujący dorośli (50 chorych), renciści i emeryci (17), najrzadziej pracujący dorośli (7). Analizując powyższe dane stwierdzono podobnie jak w latach ubiegłych, że zapadalność na gruźlicę wzrasta wraz z wiekiem w większości dotyczy osób o niskim statucie socjalno - bytowym. W związku z zarejestrowanymi przypadkami zachorowania na gruźlicę w ciagu minionego roku nadzorem objęto 70 osób z kontaktu z chorym. W żadnym z powyższych przypadków nie wydano decyzji administracyjnej w sprawie obowiązku hospitalizacji. Inwazyjne choroby wywołane przez Neisseria meningitidis, Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae typu b W zakresie inwazyjnej choroby meningokokowej w roku 2014r. zarejestrowano 5 przypadków. W przypadku tej jednostki chorobowej, podejmowane są wszelkie konieczne 16

17 działania w celu ustalenia osób z otoczenia chorego, wymagających konsultacji lekarskich i/lub chemioprofilaktyki. W celu skrócenia do minimum czasu między stwierdzeniem zachorowania, a zastosowaniem chemioprofilaktyki przez osoby z kontaktu, prowadzone były dyżury telefoniczne. Grypa W minionym roku liczba zachorowań na grypę i podejrzenia grypy (Wykres nr 15), osiągnęła poziom 1396 przypadków (460,85 na mieszkańców) i była znacznie niższa niż w roku przypadków (1423,55 na mieszkańców). W roku 2014 wskaźnik zapadalności dla Polski wyniósł 7703,24 na mieszkańców. Analizę liczby zachorowań (z uwzględnieniem sezonowości) przedstawia wykres nr 14. W klimacie europejskim największą liczbę zachorowań notuje się w okresie jesienno zimowym. Dominującą liczbę zachorowań zarejestrowano w grupie wiekowej lata (Wykres nr 15). Należy zaznaczyć, iż zmienność antygenowa wirusa grypy wpływa na fakt, iż znaczna część populacji może być pozbawiona odporności. Zgłoszone przypadki zachorowań na grypę wg sezonowości 2014 na terenie miasta Katowice. 17

18 Zgłoszone przypadki zachorowań na grypę wg wieku w roku 2014 na terenie miasta Katowice. Choroby odzwierzęce W zakresie chorób odzwierzęcych w roku 2014 na terenie miasta Katowice zarejestrowano przypadki boreliozy z Lyme. Dodatkowo prowadzono nadzór w zakresie pokąsań ludzi przez zwierzęta z uwagi na możliwość narażenia na wściekliznę. Borelioza z Lyme Ogółem w roku 2014 zarejestrowano 218 zgłoszeń zachorowań i podejrzeń zachorowań na boreliozę (Wykres nr 16). Na podstawie przeprowadzonych dochodzeń epidemiologicznych uwzględniających wymogi definicji przypadku boreliozy potwierdzone zostały 173 zachorowania. Analizując zapadalność na terenie miasta i kraju można zauważyć, że wskaźnik zapadalności w przypadku Katowic (57,11/ mieszkańców) znacząco przekracza wskaźnik Polski (34,31/ mieszkańców). Według danych uzyskanych na podstawie przeprowadzanych dochodzeń epidemiologicznych stwierdzono, że wśród chorych były zarówno osoby nieletnie (10 osób), pełnoletnie pracujące (63 osoby) i niepracujące (22 osoby), jak i renciści i emeryci (78 osób). W 2 przypadkach zachorowania dotyczyły osób 18

19 z grup ryzyka zawodowego tj. 1 pracownik - PGL Lasy Państwowe Nadleśnictwo Katowice oraz 1 ogrodnik - Zakłady Zieleni Miejskiej w Katowicach. Zgłoszone przypadki zachorowań na boreliozę w latach na terenie miasta Katowice. Pacjenci do lekarza zgłaszali się po wystąpieniu charakterystycznych objawów klinicznych dla wczesnej fazy choroby zmiany skórne w miejscu ukąszenia, rumień oraz objawy grypopodobne, w tym bóle kostno - stawowe. Ustalono, że 37 osób zdecydowanie identyfikowało miejsce narażenia, jako miasto zamieszkania, 27 osób wiązało zakażenie krętkami z narażeniem poza granicami miasta. Najczęściej miejscem ekspozycji na kleszcze na terenie miasta były parki, skwery, działki lub tereny rekreacyjne i lasy. Z uwagi na fakt, iż do chwili obecnej nie ma skutecznej szczepionki przeciwko boreliozie, jednym skutecznym środkiem ochrony jest unikanie ekspozycji na ukąszenia, poprzez m.in. stosowanie odpowiedniej odzieży ochronnej i repelentów przeciw kleszczom. Pokąsania przez zwierzęta i profilaktyka zachorowań na wściekliznę W 2014r. zarejestrowano 53 pokąsania wskaźnik zapadalności na mieszkańców wyniósł 17,50/ W analogicznym okresie na terenie kraju odnotowano poziom narażenia na wściekliznę/potrzeby szczepień 21,71/ mieszkańców. Pokąsania w 10 przypadkach dotyczyły osób niepełnoletnich. 19

20 Równolegle do zgłoszeń pokąsań otrzymywano informacje o wszczęciu po ekspozycyjnych szczepień przeciwko wściekliźnie, których wykonanie ostatecznie potwierdzono u 41 osób. Choroby przenoszone drogą płciową Ogółem na terenie miasta wśród chorób przenoszonych drogą płciową zarejestrowano 16 zachorowań na kiłę wskaźnik zapadalności 5,28/ , (w tym 1 przypadek kiły wrodzonej) oraz 4 przypadki rzeżączki wskaźnik zapadalności 1,32/ HIV I AIDS Zgłoszone przypadki zachorowań na HIV i AIDS w latach na terenie miasta Katowice. W 2014 roku wystąpiło 5 przypadków zachorowań na AIDS (wskaźnik zapadalności 1,65/ ). Uzyskany poziom zapadalności był wyższy od poziomu uzyskanego na terenie kraju (0,38/ ). W odniesieniu do nowo wykrytych zakażeń HIV zarejestrowano większą niż w poprzednim roku liczbę nowych przypadków - 25 (8,25/ ) w porównaniu do 20 20

21 przypadków z roku W analizowanym okresie czasu na terenie Polski wskaźnik nowo wykrytych przypadków HIV wynosił 2,76/ (Wykres nr 18). 2. Szczepienia ochronne Odporność przeciwko chorobom zakaźnym jest jednym z podstawowych mechanizmów zapewniających organizmowi człowieka jego prawidłowe funkcjonowanie. Uodpornienie czynne uzyskuje się m.in. przez podanie szczepień zgodnie z określonym schematem, co powoduje uruchomienie w organizmie człowieka mechanizmu mającego na celu wytworzenie odporności. W zakresie szczepień ochronnych w roku 2014 wiodącym celem był nadzór nad punktami szczepień, nad dystrybucją szczepionek i zgłaszaniem niepożądanych odczynów poszczepiennych. W 2014 roku w Katowicach obowiązkowym szczepieniom podlegało dzieci i młodzieży do 20 roku życia. Odsetek uodpornionych osób waha się od 95% do 99% dla poszczególnych chorób. Uzyskany wysoki odsetek osób uodpornionych zapewnia ochronę przed zakażeniami również osobom, z różnych powodów nie szczepionym, w wyniku powstania tzw. odporności zbiorowiskowej. Niestety tak dobra sytuacja epidemiologiczna może ulec zmianie w związku z narastającym problemem osób uchylających się od obowiązku szczepień. W 2014 roku w Katowicach zanotowano 176 osób uchylających się od obowiązkowych szczepień ochronnych swoich dzieci. Rodzice tzw. oporni najczęściej składają pisemne oświadczenia o odmowie szczepień na oddziałach noworodkowych i w poradniach dziecięcych. PPIS w Katowicach w minionym roku wystosował 107 wezwań do złożenia wyjaśnień, z czego 41 osób skontaktowało się z działem szczepień,. Z osobami opornymi przeprowadzano rozmowy na temat korzyści wynikających z realizacji szczepień ochronnych. W placówkach prowadzących szczepienia ochronne w 2014 r. na terenie Katowic przeprowadzono 69 kontroli w zakresie realizacji założeń obowiązującego Programu Szczepień Ochronnych. Podczas kontroli zwracano szczególną uwagę na: stan zaszczepienia dzieci i młodzieży wg obowiązującego PSO w celu uzyskania jak najwyższego odsetka uodpornienia, wyposażenie punktu szczepień, 21

22 sposób przechowywania i transportu preparatów do szczepień, sposób prowadzenia dokumentacji medycznej dotyczącej szczepień ochronnych, zgłaszalność występujących niepożądanych odczynów poszczepiennych. W ramach Europejskiego Tygodnia Szczepień obchodzonego w dniach kwietnia 2014 r. przeprowadzono wykład dla uczniów i nauczycieli Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych na temat szczepień dla osób podróżujących do różnych krajów świata i szczepień p/chorobom wektorowym oraz przeprowadzono akcję informacyjną pod hasłem ZASZCZEP W SOBIE CHĘĆ SZCZEPIENIA w ramach festynu Promujemy naszą szkołę w Zespole Szkół Technicznych i Ogólnokształcących. Wykład dla uczniów i nauczycieli Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych na temat szczepień dla osób podróżujących do różnych krajów świata i szczepień p/chorobom wektorowym (Źródło: Zdjęcie własne ) 22

23 Akcja informacyjna pod hasłem ZASZCZEP W SOBIE CHĘĆ SZCZEPIENIA w ramach festynu Promujemy naszą szkołę w Zespole Szkół Technicznych i Ogólnokształcących. (Źródło: Zdjęcie własne ) Program Szczepień Ochronnych w roku 2014 był realizowany na terenie miasta przez 107 świadczeniodawców w 146 gabinetach zabiegowych. Działalność rozpoczęły 3 nowe punkty szczepień: 2 wspólne dla dzieci i dorosłych, 1 punkt szczepień wyłącznie dla osób dorosłych. Zlikwidowany został 1 punkt szczepień dla dzieci, 1 punkt dla dzieci i dorosłych oraz punkt szczepień p/tężcowi osób po narażeniu. Od kilku lat obserwowany jest systematyczny spadek liczby dzieci i młodzieży podlegających szczepieniu. W wyniku kontroli ustalono, że u świadczeniodawców znajdowało się kart uodpornienia (stan na dzień 31 grudnia 2014r.) w tym kart uodpornienia dzieci i młodzieży do 20 roku życia. 23

24 Liczba populacji 0-20 roku życia objętej Programem Szczepień Ochronnych w latach W wyniku przeprowadzonej analizy realizacji szczepień ochronnych w 2014 roku należy stwierdzić, że były one wykonane w odsetku gwarantującym korzystną sytuację epidemiologiczną, w odniesieniu chorób zwalczanych poprzez szczepienia ochronne. Szczepienia p/wirusowemu zapaleniu wątroby typu B Szczepienie p/wzw typu B jest najlepszym sposobem zapobiegania chorobie, od czasu wprowadzenia szczepienia p/wzw typu B do PSO, w 1989 roku oraz sukcesywnego rozszerzania grup objętych szczepieniami obowiązkowymi i zalecanymi zarejestrowano wielokrotny spadek zapadalności na WZW typu B. Po przeprowadzonych szczepieniach dzieci i młodzież posiadają bardzo dobrą odporność p/wzw typu B. Szczepienia podstawowe noworodków i niemowląt wykonywane były trzema dawkami szczepionki w cyklu zbliżonym do 0; 1; 6 miesięcy. Dzieci z masą urodzeniową mniejszą niż 2000g mają stosowany czterodawkowy cykl szczepienia 0; 1; 2; 12 miesięcy. Natomiast u dzieci szczepionych zalecaną szczepionką skojarzoną (6 w 1) schemat szczepienia pierwotnego składał się z trzech dawek i dawki uzupełniającej podanej przed ukończeniem 18 miesięcy. Szczepienia pierwotne p/wzw typu B w roku 2014, u dzieci w 1 roku życia zostały rozpoczęte u 45,11 % populacji (1084 dzieci). Stan zaszczepienia dzieci w 2 roku życia dawką uzupełniającą kształtuje się na poziomie 93,63 % (2441 dzieci). 24

25 Procentowy udział dzieci w 1 i 2 roku życia zaszczepionych p/wzw B P/WZW typu B ogółem zaszczepiono 98,81 % dzieci w drugim roku życia. Dzieci, u których do tej pory nie rozpoczęto szczepień najczęściej posiadały p/wskazania lub rodzice nie wyrażali zgody na szczepienie. Warto podkreślić, iż najchętniej realizowanym szczepieniem zalecanym finansowanym przez pacjentów, było szczepienie p/wzw typu B dla osób przygotowujących się do zabiegów operacyjnych obowiązkowych. i przewlekle chorych, nieszczepionych w ramach szczepień Szczepienia p/błonicy, tężcowi i krztuścowi Podobnie jak w latach poprzednich w roku 2014 szczepienia realizowane były przy użyciu preparatów szczepionkowych finansowanych ze środków znajdujących się w budżecie Ministra Zdrowia, a także coraz częściej, z zastosowaniem szczepionek wysoce skojarzonych finansowanych przez rodziców. Szczepieniami pierwotnymi p/błonicy, tężcowi i krztuścowi w 2014 roku objęto 54,30% populacji (1305 dzieci) w 1 roku życia. W 2 roku życia szczepienie IV dawką uzupełniającą otrzymało 891 dzieci (34,17%). Ogółem liczba zaszczepionych w drugim roku życia wyniosła 2523 (96,77 %). 25

26 Procentowy udział dzieci w 1 i 2 roku życia zaszczepionych p/błonicy, tężcowi i krztuścowi w latach Dawkami przypominającymi p/błonicy i tężcowi szczepiono w 6, 14 i 19 roku życia. Kontynuacja szczepień p/krztuścowi prowadzona była obowiązkowo u dzieci w 6 roku życia. W ramach I szczepienia przypominającego p/błonicy, tężcowi i krztuścowi zaszczepiono 1845 dzieci (68,71%) z rocznika 2009, II dawką przypominającą p/tężcowi i błonicy w roczniku 2001 zaszczepiono 1538 osób (78,26%), III dawką przypominającą p/tężcowi i błonicy zaszczepiono 1600 osób (63,34%) z rocznika Procentowy udział dzieci w 6, 14 i 19 roku życia zaszczepionych p/błonicy i tężcowi dawkami przypominającymi w latach

27 Dzieciom, które z różnych względów nie otrzymały I szczepienia przypominającego p/błonicy, tężcowi i krztuścowi, a ukończyły 7 rok życia i zostały zakwalifikowane do szczepienia, zapewniono szczepionkę z niższą zawartością antygenów krztuścowych (dtpa) finansowaną ze środków publicznych. Szczepienia p/poliomyelitis W analizowanym roku szczepieniami p/poliomyelitis (szczepienia pierwotne) objęto 54,30% populacji (1305 dzieci w 1 roku życia), szczepienie uzupełniające wykonano u 890 dzieci w drugim roku życia (34,13%). Ogółem w drugim roku życia zaszczepionych było 96,74 % (2522 dzieci). Szczepienie podstawowe prowadzono przy użyciu szczepionek pojedynczych inaktywowanych (IPV) lub preparatów skojarzonych. Szczepienie przypominające u dzieci w 6 roku życia wykonano u 1845 dzieci (68,71%) preparatem doustnym zawierającym żywe szczepy poliowirusów (OPV) lub szczepionką inaktywowaną. Procentowy udział dzieci w 1, 2 i 6 roku życia zaszczepionych p/poliomyelitis w latach Szczepienia p/odrze, śwince i różyczce Szczepienia obowiązkowe p/odrze, śwince i różyczce w 2014 roku obejmowały dzieci w miesiącu życia i w 10 roku życia. Kontynuowano także szczepienia u dzieci urodzonych po 31 grudnia 1996 roku, które nie otrzymały dwóch dawek szczepionki skojarzonej. W rocznikach stan zaszczepienia wynosi powyżej 99%. Szczepienie podstawowe w 2 roku życia wykonano u 1885 dzieci (72,31%) a szczepienie przypominające 27

28 w 10 roku życia u 1539 dzieci (73,92%). Dzieci, u których do tej pory nie rozpoczęto szczepień najczęściej posiadały p/wskazania do stosowania szczepionek żywych lub rodzice nie wyrażali zgody na szczepienie. Procentowy udział dzieci w 2 i 10 roku życia zaszczepionych p/odrze, śwince i różyczce w latach Szczepienia p/gruźlicy W roku 2014 szczepienia p/gruźlicy wykonywano u noworodków w pierwszej dobie po urodzeniu preparatem BCG w ampułkach 10 dawkowych. Procentowy udział dzieci w pierwszej dobie życia zaszczepionych przeciwko gruźlicy w latach U dzieci z niską masą ciała poniżej 2000g oraz w ciężkim stanie po urodzeniu, odraczano wykonania szczepienia p/gruźlicy w pierwszej dobie życia, szczepionkę podawano w następnym możliwym terminie po ustąpieniu p/wskazań. Szczepienia po 14 28

29 dniu życia do 15 lat wykonywano najczęściej u dzieci przybywających do Polski z państw, w których nie prowadzi się szczepień przeciw gruźlicy. W niektórych przypadkach realizacji szczepień p/gruźlicy z opóźnieniem zastosowano przed szczepieniem test tuberkulinowy. Dzieci, u których do tej pory nie zrealizowano szczepień najczęściej posiadają p/wskazania do wykonania szczepienia lub rodzice nie wyrażali zgody na szczepienie. Szczepienia p/haemophilus influenzae typu b W roku 2014 szczepienia przeciw inwazyjnemu zakażeniu haemophilus influenzae typu b realizowane były przy użyciu preparatów szczepionkowych finansowanych ze środków znajdujących się w budżecie Ministra Zdrowia lub z zastosowaniem szczepionek wysoce skojarzonych finansowanych przez rodziców. Szczepieniami pierwotnymi p/haemophilus influenzae typu b w 2014 roku objęto 54,30% populacji (2403 dzieci) w 1 roku życia. W 2 roku życia szczepienie uzupełniające otrzymało 892 dzieci (34,22%). Ogółem liczba zaszczepionych w drugim roku życia wyniosła 2523 (96,77 %). Procentowy udział dzieci w 1 i 2 roku życia zaszczepionych przeciwko haemophilus influenzae typu b w latach

30 Stan wykonania szczepień obowiązkowych w 3 roku życia W ramach Programu Szczepień Ochronnych zestawienie wszystkich obowiązkowych szczepień wykonanych w 3 roku życia, to tzw. zamknięcie szczepień podstawowych. Na poniższym wykresie nr 27 można zaobserwować, iż z wyjątkiem szczepień p/odrze, śwince i różyczce, wszystkie obowiązkowe szczepienia ochronne wykonane są na poziomie ponad 98%. Szczepienia p/odrze, śwince i różyczce realizowane są przy użyciu szczepionek skojarzonych, zawierających atenuowane wirusy. Szczepienie podstawowe powinno być wykonane zgodnie z obowiązującym PSO u dziecka w 2 roku życia. Dzieci najczęściej odraczane są właśnie od tego szczepienia z powodów neurologicznych, zaburzeń odporności, p/wskazań do stosowania żywych szczepionek, uczuleń, stanów infekcyjnych i zaostrzonych stanów chorób przewlekłych. Jest to również szczepienie, któremu najczęściej przeciwni są rodzice z tzw. środowisk opornych. Stan zaszczepienia dzieci w 3 r.ż. dane skumulowane za 2014r. Zalecane szczepienia ochronne W roku 2014 szczepienia zalecane niefinansowane ze środków znajdujących się w budżecie Ministra Właściwego do Spraw Zdrowia realizowano zgodnie z wytycznymi Programu Szczepień Ochronnych. Na terenie Katowic, jak co roku, realizowano akcje szczepień zalecanych organizowane i finansowane przez Urząd Miasta Katowice: 30

31 Lp. Rodzaj szczepienia/ PROGRAM 1. Program profilaktyki zakażeń pneumokokowych Grupa docelowa zgodnie z założeniami programu Dzieci do lat 5 z grup szczególnego narażenia w mieście Katowice (Żłobek Miejski, rodziny zastępcze, domy dziecka, placówki opiekuń.- wychow.) Organizator akcji Miasto Katowice/ Samodzielny Publiczny Zakład Lecznictwa Ambulatoryjnego Moja Przychodnia w Katowicach Ilość osób uodpornionych w ramach akcji Łącznie 196 dzieci, w tym 168 dzieci uczęszczających do oddziałów Żłobka Miejskiego w Katowicach, 2 dzieci z katowickich rodzin zastępczych oraz 26 dzieci z domów dziecka i placówek opiekuńczowychowawczych. I dawką zaszczepiono 165 dzieci, a II dawkę otrzymało 65 dzieci łącznie wykonano 230 szczepień. Wielkość populacji podlegającej szczepieniu zgodnie z założeniami programu/ zawartej umowy 230 szczepień w grupie docelowej. 2 Program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w mieście Katowice. Dziewczęta w wieku 14 lat (urodzone w 2000 r. - uczennice klas I szkół gimnazjalnych w r. szk. Miasto Katowice/ Ośrodek Diagnostyki i Leczenia Chorób Kobiecych oraz Schorzeń Sutka Tommed Łącznie szczepieniami I dawką szczepionki p/hpv objęto 626 dziewcząt, II dawką dziewcząt, a III dawką dziewcząt. Populacja około 990 dziewcząt z rocznika 2000 (x 3 dawki szczepionki). 2013/2014). 3 Program profilaktyki zachorowań na grypę Słoneczna Jesień Mieszkańcy Katowic w wieku powyżej 65 roku życia Miasto Katowice/ 14 wybranych w drodze otwartego konkursu ofert podmiotów wykonujących działalność leczniczą Łącznie 2233 osoby powyżej 65 r.ż., w tym: 2024 osób zaszczepionych w siedzibie wybranych podmiotów, 23 osoby w środowisku domowym, 186 osób w domach Łącznie 2236 osób powyżej 65 r.ż., w tym: 2024 osób zaszczepionych w siedzibie wybranych podmiotów, 26 osób w środowisku domowym, 186 osób w domach 31

32 pomocy społecznej, zakładach pielęgopiek. i zakładach opieki długoterminowej. pomocy społecznej, zakładach pielęgopiek. i zakładach opieki długoterminowej. 4 Akcja prozdrowotna pn.: Jesienne Katowickie Dni Promocji Zdrowia, obejmująca m.in. bezpłatne szczepienia p/grypie Mieszkańcy Katowic (bez ograniczeń wiekowych) Miasto Katowice/ Samodzielny Publiczny Zakład Lecznictwa Ambulatoryjnego Moja Przychodnia w Katowicach 1088 osób osób. Szczepienia zalecane organizowane i finansowane przez Urząd Miasta Katowice Szczepienia p/grypie sezonowej Na terenie działalności PPIS w Katowicach w roku 2014 ogółem zaszczepiono osób. Były to szczepienia wykonane w punktach szczepień na terenie miasta szczepionkami zakupionymi przez pacjentów, szczepienia finansowane przez Urząd Miasta oraz szczepienia tzw. wyjazdowe, realizowane na zasadzie umów zakładów pracy z podmiotami leczniczymi. Liczba zaszczepionych p/grypie w latach r. 32

33 Szczepienia p/wirusowemu zapaleniu wątroby typu A Szczepienia p/wzw typu A zalecane są zgodnie z PSO dla osób wyjeżdżających do krajów o wysokiej endemiczności, osobom zatrudnionym przy produkcji i dystrybucji żywności, usuwaniu odpadów komunalnych i płynnych nieczystości oraz dzieciom i młodzieży które nie chorowały na WZW typu A. Liczba osób zaszczepionych przeciwko WZW typu A jest porównywalna z rokiem ubiegłym i dotyczy głównie osób powyżej 20 roku życia (tylko 14% stanowią osoby młodsze). Osoby te najczęściej były szczepione z powodu wyjazdów w strefy zagrożenia tą chorobą. Szczepienia realizowano preparatami pojedynczymi i skojarzonymi (przeciw WZW A i B). Liczba zaszczepionych p/wzw A w latach r. Szczepienia p/ Neisseria meningitidis Szczepionkę przeciw meningokokom poleca się m.in. osobom pozostającym w bliskim kontakcie z osobami chorymi na inwazyjną chorobę meningokokową. Celem stosowania szczepień przeciw meningokokom jest zapobieganie inwazyjnym postaciom chorób meningokokowych oraz innym zakażeniom wywołanym przez serotypy zawarte w szczepionkach. Dodatkowo szczepienia (zwłaszcza preparatami skoniugowanymi) mają wpływ na zmniejszenie częstości nosicielstwa i wywołania zjawiska odporności zbiorowiskowej. W 2014 roku zaszczepiono 675 osób ( w tym 595 osób w wieku 0-19). 33

34 Na liczbę osób zaszczepionych składają się szczepienia dzieci finansowane przez rodziców oraz szczepienia osób wyjeżdżających do różnych krajów świata. Liczba zaszczepionych p/ Neisseria Meningitidis w latach r. Szczepienia p/tężcowi Zachorowania na tężec wśród osób nie zaszczepionych, pomimo postępu medycyny charakteryzują się wysoką śmiertelnością, stosowanie szczepienia p/tężcowi ma na celu ochronę indywidualną przed zachorowaniem. W 2014 roku do obowiązkowych szczepień po ekspozycyjnych po zranieniu wykorzystywana była szczepionka pojedyncza, natomiast szczepienia zalecane przed ekspozycyjne realizowano głównie przy użyciu szczepionek skojarzonych. Liczba zaszczepionych p/ tężcowi w latach r. 34

35 Szczepienia p/durowi brzusznemu Szczepienia przeciw durowi brzusznemu na obszarach nie endemicznych, takich jak Polska mają na celu zapobieganie zachorowaniom wśród osób z grup wysokiego ryzyka m.in. na stanowiskach pracy przy usuwaniu odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych. Szczepienie jest również zalecane osobom wyjeżdżającym do rejonów endemicznego występowania zachorowań na dur brzuszny. W 2014 roku realizowano szczepienia preparatami pojedynczymi (Ty i Typhim Vi) i szczepionką durowo-tężcową (TyT). W liczbie osób szczepionych tylko 4% stanowią osoby poniżej 20 roku życia. Liczba zaszczepionych p/ durowi brzusznemu w latach r. Szczepienia p/błonicy Od czasu wprowadzenia szczepionki przeciwbłoniczej, toksoid błoniczy jest jej podstawą czynnikiem immunogennym, który wyzwala swoistą ochronną odpowiedź humoralną u szczepionego człowieka. Dodatkowym celem stosowania szczepionki przeciwbłoniczej jest osiągnięcie poprzez masowe szczepienia odporności zbiorowiskowej w szczepionej populacji. W wyniku przeprowadzonych szczepień dzieci i młodzież są bardzo dobrze uodpornione. U osób dorosłych odporność ta jest mniejsza z powodu braku stymulacji antygenowej przez naturalny kontakt z zarazkiem oraz sporadyczne podawanie dawek przypominających. W 2014 roku w ramach szczepień zalecanych zaszczepiono 600 osób p/błonicy preparatami skojarzonymi (79 % zaszczepionych stanowią osoby w wieku pow. 30 lat). 35

36 Liczba zaszczepionych p/ błonicy w latach r. Szczepienia p/streptococcus pneumoniae Wśród zakażeń wywołanych przez pneumokoki dominująca formą kliniczną są m.in. zakażenia układu oddechowego oraz zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Zachorowania na inwazyjną chorobę pneumokokową charakteryzują się wysoką śmiertelnością, a także wystąpieniem poważnych powikłań, szczególnie wśród małych dzieci i osób w podeszłym wieku. Obecność aż 90 serotypów wśród pneumokoków ogranicza możliwość zapobiegania przez szczepienia wszystkim zakażeniom wywołanym przez te patogeny. W 2014 roku realizowano ze środków publicznych szczepienia p/pneumokokom u dzieci od 2 miesiąca życia do ukończenia 12 miesięcy urodzonych przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży lub urodzonych z masą poniżej 2500g, a także u dzieci do ukończenia 5 roku życia z wybranych grup ryzyka zagrożonych szczególnie ciężkim przebiegiem tych zakażeń. Szczepienia obowiązkowe realizowane były przez zakupione dwa rodzaje preparatów: szczepionkę 10-walentną i 13-walentną. Szczepienia p/pneumokokom szczepionką 13-walentną finansował także Urząd Miasta Katowice dla dzieci do lat 5 z grup szczególnego narażenia w mieście Katowice (Żłobek Miejski, Domy Dziecka, rodziny zastępcze, placówki opiekuńczo - wychowawcze). Szczepionki przeciw pneumokokom występują wyłącznie jako preparaty pojedyncze, poliwalentne i są najchętniej kupowanymi przez rodziców szczepionkami zalecanymi dla dzieci. W 2014 roku największą liczbę wśród zaszczepionych stanowią dzieci w wieku 0-4 lat (2098 dzieci co stanowi 93,24% liczby zaszczepionych ogółem). 36

37 liczba zaszczepionych p/streptococcus pneumoniae Liczba zaszczepionych p/pneumokokom w latach r. Szczepienia p/ospie wietrznej Ospa wietrzna jest jedną z najbardziej zaraźliwych chorób zakaźnych, dlatego podobnie jak w latach ubiegłych była najczęściej rejestrowaną chorobą zakaźną wieku dziecięcego. W przebiegu zachorowania na ospę wietrzną może dochodzić do poważnych powikłań. Stosowanie szczepionki p/ospie wietrznej zapobiega rozprzestrzenianiu się tej choroby, a także m.in. chroni pacjentów z grup podwyższonego ryzyka. W 2014 roku szczepienia wykonywano obowiązkowo ze środków publicznych u dzieci do ukończenia 12 roku życia narażonych na zakażenie ze względów środowiskowych, zwłaszcza w domach dziecka, domach opieki długoterminowej, żłobkach i innych instytucjach opiekuńczych, a także u dzieci do ukończenia 12 roku życia z wybranych grup ryzyka zagrożonych szczególnie ciężkim przebiegiem zakażenia. Największą grupę 885 osób, u których wykonano szczepienie zalecane p/ospie wietrznej były osoby do 11 roku życia (93% liczby zaszczepionych ogółem). Liczba zaszczepionych p/ospie wietrznej w latach r. 37

38 Szczepienia p/biegunce rotawirusowej Zachorowania na biegunki rotawirusowe w większości występują u niemowląt i małych dzieci. Niemowlęta są również najbardziej podatne na ciężkie postacie choroby i wymagają zwykle leczenia szpitalnego. W Polsce szczepienia przeciw rotawirusom są wdrażane jako szczepienia zalecane. Szczepionki powodują uodpornienie przeciw wybranym typom rotawirusów (odpowiedzialnych za najgroźniejsze postacie choroby), dlatego można się spodziewać, że szczepienia spowodują obniżenie liczby hospitalizacji i ewentualnych powikłań z powodu ciężkich biegunek, natomiast nie będą miały wpływu na zapadalność na biegunki rotawirusowe o łagodniejszym przebiegu. W 2014 roku zgodnie z PSO szczepienia zalecane były dzieciom do 24 tygodnia życia (wyłącznie rodzice pokrywali koszt szczepionki), preparatem doustnym podawanym jednocześnie ze szczepieniami obowiązkowymi. Zaszczepiono ogółem 992 niemowląt. Liczba zaszczepionych p/biegunce rotawirusowej w latach r. Szczepienia p/kleszczowemu zapaleniu mózgu Szczepionka przeciw KZM jest dedykowana dla osób z grup ryzyka przebywających stale lub okresowo na terenach endemicznego występowania wirusa KZM. Zgodnie z PSO szczepienie jest zalecane osobom z grup najwyższego ryzyka tj. pracownikom leśnym, stacjonującemu wojsku, funkcjonariuszom straży pożarnej i granicznej, rolnikom, młodzieży odbywającej praktyki oraz turystom i uczestnikom obozów i kolonii. Liczba zaszczepionych zmienia się w zależności od prowadzonych akcji szczepień, wyjątkowo duża liczba szczepień 38

39 w 2011 roku związana jest z prowadzoną akcją szczepień pracowników Śląskiego Ogrodu Zoologicznego. W roku 2014 zaszczepiono 572 osoby (68% stanowią osoby powyżej 20 roku życia). Liczba zaszczepionych p/kleszczowemu zapaleniu mózgu w latach r. Szczepienia p/zakażeniom brodawczaka ludzkiego Szczepionka p/zakażeniom brodawczaka ludzkiego powoduje uodpornienie przeciwko najbardziej onkogennym typom wirusa. Celem stosowania szczepionki jest głównie zapobieganie dysplazji szyjki macicy wysokiego stopnia oraz rakowi szyjki macicy, a także brodawkom zewnętrznych narządów płciowych. W 2014 roku zaszczepiono 777 osób (90% stanowią dziewczęta do 19 roku życia). Od roku 2014 Urząd Miasta Katowice realizuje program profilaktyki zakażeń wirusem HPV, który obejmuje szczepieniami uczennice klas I szkół gimnazjalnych. Wyjątkowo duża liczba zaszczepionych w 2011 i 2012 związana jest z prowadzoną akcją szczepień dziewczynek finansowaną przez Urząd Miasta Żory a realizowaną przez punkt szczepień w Katowicach. 39

40 Liczba zaszczepionych p/zakażeniom brodawczaka ludzkiego w latach r. Szczepienia p/żółtej gorączce Na terenie Polski zarejestrowana jest jedna szczepionka przeciw żółtej gorączce posiadająca rekomendacje WHO. Szczepionka jest stosowana w celu zapobiegania zachorowaniom na żółtą gorączkę wśród osób podróżujących lub mieszkających na terenach endemicznych Afryki i Ameryki Południowej. W 2014 roku szczepienia wykonano u 130 osób (w tym 128 powyżej 19 roku życia), zgodnie z zaleceniami Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych. Szczepienia udokumentowano w Międzynarodowej Książeczce Szczepień. Liczba zaszczepionych p/żółtej gorączce w latach r. 40

41 Szczepienia p/krztuścowi Informacja o wykonanych szczepieniach p/krztuścowi we wszystkich przedziałach wiekowych (nie tylko dzieci objętych szczepieniami obowiązkowymi) zamieszczono w sprawozdaniu ze szczepień ochronnych za rok 2014 (MZ-54) dopiero po raz drugi. Szczepienia zalecane p/krztuścowi realizowano preparatami skojarzonymi (dtpa i dtpa + polio) u 298 osób. Ponad 62% zaszczepionych stanowią osoby w 14 i 19 roku życia, które w miejsce obowiązkowej dawki przypominającej p/tężcowi i błonicy zakupili preparat zalecany z komponentą krztuścową. Pozostałe osoby zaszczepione to głównie osoby wyjeżdżające do różnych krajów świata. Liczba osób zaszczepionych p/krztuścowi dawką przypominającą w latach r. Niepożądane Odczyny Poszczepienne W Polsce w ciągu ostatnich lat można zauważyć znaczny wzrost zainteresowania społeczeństwa niepożądanymi odczynami poszczepiennymi. Nadzór nad niepożądanymi odczynami poszczepiennymi (NOP) prowadzony jest w oparciu o rzetelną rejestrację przypadków i współpracę z lekarzami. Na podstawie prowadzonego nadzoru prowadzone są badania epidemiologiczne mające na celu ustalenie związków między szczepieniami, a przypisywanymi im odczynami. Reakcje organizmu na podanie szczepionki, najczęściej 41

42 o łagodnym charakterze, mogą w rzadkich przypadkach przebiegać w postaciach poważnych lub ciężkich, a nawet zagrażających życiu. W 2014 roku zgłoszono ogółem 69 przypadków NOP, które wystąpiły po podaniu jednej lub kilku szczepionek jednocześnie. 63 przypadki lekarze zakwalifikowali jako odczyny łagodne, 6 jako odczyny poważne. Liczba zgłoszonych niepożądanych odczynów poszczepiennych w latach r. II. Stan sanitarny podmiotów wykonujących działalność leczniczą Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach w roku 2014 sprawował bieżący nadzór sanitarny nad 885 podmiotami leczniczymi, w których przeprowadzono ogółem 641 kontroli stanu sanitarnego. Nadzór sanitarny prowadzony był nad podmiotami leczniczymi udzielającymi stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych, ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych i praktykami zawodowymi, tj: 24 szpitalami; 4 szpitalami jednodniowymi; 2 zakładami opiekuńczo-leczniczymi; 2 zakładami pielęgnacyjno-opiekuńczymi; 2 hospicjami; 1 innym podmiotem leczniczym; 337 przychodniami, ośrodkami, poradniami, ambulatoriami; 42

43 34 zakładami badań diagnostycznych i medycznymi laboratoriami diagnostycznymi; 13 zakładami rehabilitacji; 18 innymi podmiotami leczniczymi (w tym pogotowia, pracownie protetyki, krwiodawstwo); 220 indywidualnymi praktykami lekarskimi, w tym 148 indywidualnymi praktykami lekarzy dentystów; 158 indywidualnymi specjalistycznymi praktykami lekarskimi; 18 indywidualnymi specjalistycznymi praktykami lekarzy dentystów; 7 grupowymi praktykami lekarzy dentystów; 8 indywidualnymi praktykami pielęgniarek i położnych; 4 grupowymi praktykami pielęgniarek i położnych; 33 innymi praktykami. szpitale 2 2 szpitale jednodniowe zakladu opiekuńczo lecznicze zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze hospicja inne podmioty lecznicze przychodnie,poradnie, ambulatoria zakłady badań diagnostycznych i medyczne laboratoria zakłady rehabilitacji inne podmioty lecznicze (pogotowia, pracownie protetyki, krwiodawstwo) indywidualne praktyki lekarskie ogółem indywidualne specjalistyczne praktyki lekarskie indywidualne specjalistyczne praktyki lekarzy dentystów grupowe praktyki lekarzy dentystów indywidualne praktyki pięlęgniarek i położnych grupowe praktyki pięlęgniarek i położnych inne praktyki Podmioty lecznicze na terenie miasta Katowice 43

44 Dostosowanie podmiotów leczniczych do wymagań rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 112 poz. 739.) w roku 2014, analogicznie jak w latach ubiegłych sprawdzano na wniosek podmiotów leczniczych podczas czynności kontrolnych, które skutkowały wydaniem decyzji administracyjnych odnośnie spełnienia wymogów w/w rozporządzenia. W powyższym zakresie PPIS w Katowicach w roku 2014 przeprowadził 280 kontroli na wniosek stron i wydał: 43 decyzje dotyczące praktyk lekarskich celem ich rejestracji w Śląskiej Izbie Lekarskiej, 143 decyzje, w tym 30 dotyczących szpitali i 113 dotyczących pozostałych podmiotów leczniczych, celem ich rejestracji w Urzędzie Wojewódzkim. 1.Ocena stanu sanitarnego podmiotów wykonujących działalność leczniczą Szpitale W roku 2014 na terenie miasta Katowice działalność leczniczą prowadziło 28 szpitali i 4 szpitale jednodniowe. Kontrole sanitarne przeprowadzono we wszystkich szpitalach. W minionym roku został oddany do użytku i zaopiniowany nowy podmiot Neuro-Care Szpital Specjalistyczny przy ul. Pawła Kołodzieja 8 w Katowicach, który do końca roku nie rozpoczął działalności medycznej w rodzaju świadczeń szpitalnych. W ostatnim kwartale 2014 roku Euromedic Medical Center dr n. med. Tomasz Ludyga ul. Kościuszki 92 poinformował PPIS w Katowicach o zakończeniu działalności medycznej stacjonarnej. 44

45 Korytarz oddziału szpitalnego w obiekcie na terenie miasta Katowice (Źródło: Zdjęcie własne ) W szpitalach ogółem przeprowadzono 170 kontroli sanitarnych w zakresie oceny stanu sanitarno - higienicznego, a w szczególności w zakresie opracowania i stosowania procedur zapobiegającym szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych. Podczas czynności kontrolnych nieprawidłowości stwierdzono w 12 podmiotach i w większości dotyczyły one: braku prowadzenia nadzoru nad realizacją procedur postępowania z odpadami medycznymi, z bielizną szpitalną oraz procedur dekontaminacji wyrobów medycznych, wyposażenia, powierzchni i pomieszczeń, braku opracowanych i wdrożonych procedur z zakresu stosowania środków ochrony indywidualnej, braku prawidłowo prowadzonej dokumentacji z przeprowadzanych kontroli wewnętrznych. Celem przywrócenia właściwego stanu sanitarno higienicznego. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach wydał decyzje administracyjne na rzecz 4 szpitali : Okręgowego Szpitala Kolejowego w Katowicach SPZOZ ul. Panewnicka 65 - zarządzenia dot. podłóg w niektórych salach chorych Oddziału Chirurgii Ogólnej- na wniosek strony termin wykonania zarządzeń decyzji został wyznaczony na dzień r. 45

46 Szpitala Polskiego im. św. Elżbiety ul. Warszawska 52 - zarządzenia dot. ścian i sufitów w dwóch salach chorych, pomieszczenia higieniczno sanitarnego w Oddziale Chirurgii Ogólnej oraz ścian i sufitów pomieszczenia higieniczno- sanitarnego dla pacjentów w Oddziale Chorób Wewnętrznych - termin wykonania zarządzeń decyzji został wyznaczony na dzień r. Szpitala Murcki Sp. z o.o. ul. Sokołowskiego 2 zarządzenia dot. ścian, sufitów, podłóg, stolarki drzwiowej i łóżek w salach chorych, pomieszczeniach higieniczno sanitarnych oraz brudowniku Oddziału Internistycznego, ścian i sufitów w pokoju zabiegowym, Pracowni Spirometrii - decyzja wykonana w całości. Szpitala im. Stanisława Leszczyńskiego, ul. Raciborska 26 zarządzenia dot. tapicerki fotela ginekologicznego w Poradni Wielospecjalistycznej, ścian i sufitów w gabinecie internistycznym POZ oraz pomieszczeniach Poradni Onkologicznej. W 2014 roku wymieniono na nowy fotel ginekologiczny w gabinecie ginekologicznym w Poradni Wielospecjalistycznej - na wniosek strony termin wykonania pozostałych zarządzeń decyzji został wyznaczony na dzień r. Należy zaznaczyć, że w większości nie wykonanie zarządzeń decyzji wynikało z trudnej sytuacji finansowej szpitali. Ogółem w podmiotach lecznictwa zamkniętego nadal pozostają do wykonania zarządzenia 29 decyzji PPIS w Katowicach wydanych w latach Największą ilość decyzji mają do wykonania szpitale: Samodzielny Publiczny Centralny Szpital Kliniczny im. prof. Kornela Gibińskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach ul. Medyków14-5 decyzji wydanych w latach Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 7 Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach Górnośląskie Centrum Medyczne im. prof. Leszka Gieca ul. Ziołowa 45/47 4 decyzje wydane w latach Szpital Murcki Sp. z o.o. ul. Sokołowskiego 2 4 decyzje wydane w latach Okręgowy Szpital Kolejowy w Katowicach SPZOZ ul. Panewnicka 65-4 decyzje wydane w latach

47 W wyniku prowadzonego nadzoru w roku 2014 w 6 szpitalach osoby odpowiedzialne za zaniedbania ukarano mandatem karnym: EMC SILESIA Sp. z o.o. NZOZ Szpital Geriatryczny im. Jana Pawła II ul. Morawa 31 nałożono 2 mandaty karne za nieprawidłowy stan sanitarno higieniczny wyposażenia oraz za brak odpowiedniego nadzoru nad procedurami zapobiegającym szerzeniu się zakażeń i czynników alarmowych obowiązującymi w ognisku epidemicznym. Samodzielny Publiczny Centralny Szpital Kliniczny im. prof. Kornela Gibińskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach ul. Medyków14 za brak zgłoszenia zakażeń przenoszonych drogą pokarmową. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej EuroMedic Kliniki Specjalistyczne ul. Kościuszki 92 za nieprawidłowe warunki magazynowania odpadów medycznych zakaźnych oraz brak prawidłowego nadzoru nad procedurą dekontaminacji wyrobów medycznych. EUROMEDIC MEDICAL CENTER dr n. med. Tomasz Ludyga ul. Kościuszki 92 za nieprawidłowe warunki magazynowania odpadów medycznych zakaźnych oraz brak prawidłowego nadzoru nad procedurą dekontaminacji wyrobów medycznych. Szpital Zakonu Bonifratrów w Katowicach Sp. z o. o. ul. Markiefki 87 za brak zgłoszenia w ciągu 24 godzin do PPIS w Katowicach wzrostu liczby zakażeń szpitalnych, raportu wstępnego o podejrzeniu lub wystąpieniu ogniska epidemicznego oraz udzielanie świadczeń zdrowotnych w sposób nie zapewniający zapobiegania szerzeniu się zakażeń szpitalnych. W ramach czynności kontrolnych przeprowadzonych w zakresie przygotowania podmiotów leczniczych na wypadek wystąpienia epidemii gorączki krwotocznej, skontrolowano 21 szpitali. Wszystkie kontrolowane podmioty posiadały prawidłowo opracowaną procedurę postępowania w przypadku podejrzenia lub wykrycia zachorowania na gorączkę krwotoczną EBOLA oraz wydzielone zestawy środków ochrony indywidualnej dla personelu rekomendowane do stosowania w kontakcie z podejrzanymi lub chorymi na wirusową gorączkę krwotoczną EBOLA. Ponadto kontrolowane placówki były prawidłowo wyposażone w środki dezynfekcyjne o odpowiednim spektrum działania. W przypadku 1 placówki stwierdzono nieprawidłowości dotyczące braku opracowanej i wdrożonej procedury 47

48 stosowania środków ochrony indywidualnej odpowiednio do zagrożenia, których wykonanie potwierdzono podczas kolejnej kontroli. W roku 2014 zakończono realizację szeregu inwestycji w katowickich szpitalach: w EMC SILESIA Sp. z o.o. NZOZ Szpital Geriatryczny im. Jana Pawła II ul. Morawa 31 oddano do użytku pomieszczenia: Zakładu Rehabilitacji Leczniczej, Oddziału Rehabilitacji, Oddziału Psychogeriatrii W roku 2014 w placówce zakończono pierwszy etap realizacji inwestycji: Rozbudowa Szpitala wraz z Centrum Badawczo Rozwojowym oddano do użytku pomieszczenia zlokalizowane na trzech kondygnacjach budynku szpitala mieszczące Centrum Badawczo-Rozwojowe oraz dwa oddziały szpitalne z niezbędnymi pomieszczeniami towarzyszącymi. Celem powołania CBR jest m. in. prowadzenie badań naukowych potrzebnych na etapie projektowania nowych produktów i technik korygujących dysfunkcje psychoruchowe u ludzi starszych. w Szpitalu Miejskim Murcki w Katowicach ul. Sokołowskiego 2 oddano do użytku pomieszczenia: Oddziału Rehabilitacji Kardiologicznej w Uniwersyteckim Centrum Okulistyki i Onkologii Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach ul. Ceglana 35 oddano do użytku pomieszczenia; Poradni Żywieniowej, Pracowni Endoskopii, Przyklinicznej Poradni Schorzeń Rogówki 48

49 w Okręgowym Szpitalu Kolejowym w Katowicach Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej ul. Panewnicka 65 oddano do użytku pomieszczenia: Poradni Chorób Metabolicznych, Poradni Chorób Tarczycy, Poradni Ginekologii Onkologicznej, Poradni Chirurgii Onkologicznej w Szpitalu Miejskim Murcki w Katowicach ul. Sokołowskiego 2 zakończono remont i modernizację: Oddziału Internistycznego Chirurgii Ogólnej w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym im. Andrzeja Mielęckiego Śląskiego Uniwersytety Medycznego w Katowicach ul. Francuska zakończono remont i modernizację: Oddziału Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej, Odcinka nr I Chirurgii Ogólnej, Odcinka nr II Chirurgii Naczyniowej, Odcinka nr III Chirurgii Transplantacyjnej, Odcinka nr IV Chirurgii Onkologicznej, Bloku Operacyjnego Oddziału Chirurgii Ogólnej, Naczyniowej i Transplantacyjnej, Izby Przyjęć, w Boni Fratres Catoviensis Sp. z o.o. Szpital Zakonu Bonifratrów pw. Aniołów Stróżów w Katowicach ul. Markiefki 87 zakończono remont i modernizację: Oddziału Chorób Wewnętrznych z Pododdziałem Kardiologicznym 49

50 w Samodzielnym Publicznym Centralnym Szpitalu Klinicznym im. prof. Kornela Gibińskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach ul. Medyków 14 przeprowadzono remont niektórych pomieszczeń: Bloku Operacyjnego Neurochirurgii System kontroli zakażeń szpitalnych Kontrole sanitarne w zakresie funkcjonowania systemu kontroli zakażeń szpitalnych w roku 2014 przeprowadzono w 17 podmiotach leczniczych, powyższy zakres nie dotyczył szpitali jednodniowych. Stwierdzono, że monitoring systemu kontroli zakażeń szpitalnych był realizowany przez zespoły i komitety kontroli zakażeń szpitalnych z uwzględnieniem specyfiki danego szpitala. Kwalifikacje członków zespołów kontroli zakażeń szpitalnych były zgodne z obowiązującymi przepisami prawa. Monitoring zakażeń szpitalnych był prowadzony w formie czynnej poprzez m.in. codzienny przegląd wyników badań mikrobiologicznych, kart gorączkowych hospitalizowanych pacjentów, sporządzanie bieżącej mapy epidemiologicznej szpitala, ocenę wykonywania profilaktyki okołooperacyjnej. Najczęściej stwierdzaną i rejestrowaną postacią zakażenia szpitalnego było zakażenie miejsca operowanego. W obiektach zapewniono warunki izolacji pacjentów z podejrzeniem lub chorobą wywołaną czynnikami alarmowymi oraz możliwość wykonywania badań laboratoryjnych mikrobiologicznych, w tym identyfikację biologicznych czynników chorobotwórczych wywołujących zakażenia i choroby zakaźne w ciągu całej doby. W każdym ze szpitali powołano zespół ds. polityki antybiotykowej, który prowadził nadzór nad receptariuszem szpitalnym uwzględniającym wytyczne stosowania antybiotyków w wybranych sytuacjach klinicznych. W roku 2014 dominującym czynnikiem alarmowym będącym przyczyną zakażeń były bakterie z rodziny Enterobacteriaceae tj. Klebsiella pneumoniae Escherichia coli. W kontrolowanych szpitalach dokonywana była ocena ryzyka wystąpienia zakażenia przy przyjęciu pacjenta do szpitala. Prowadzone były wykazy zranień ostrymi narzędziami przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych. W szpitalach była prawidłowo opracowana i wdrożona procedura po ekspozycyjna uwzględniającą działania profilaktyczne, w tym badania lekarskie, badania laboratoryjne. Postępowanie po ekspozycyjne dla personelu szpitali, w zakresie m.in. profilaktycznego leczenia odbywało się w ramach umowy ze 50

51 Szpitalem Specjalistycznym w Chorzowie al. Zjednoczenia 10. W nadzorowanych szpitalach zarejestrowano 112 ekspozycji zawodowych, do których dochodziło najczęściej podczas wykonywania procedur z użyciem ostrych narzędzi medycznych oraz 39 ekspozycji na potencjalny zakaźny materiał biologiczny inne niż zakłucia i skaleczenia. Zespoły kontroli zakażeń szpitalnych monitorowały występowanie ognisk epidemicznych, przeprowadzały szkolenia personelu oraz kontrole wewnętrzne w zakresie poprawności jak i skuteczności realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych. W wyniku przeprowadzonych kontroli w zakresie funkcjonowania systemu kontroli zakażeń szpitalnych nieprawidłowości stwierdzono tylko w 1 szpitalu i dotyczyły one niewłaściwego dokumentowania przeprowadzanych kontroli wewnętrznych. Ogniska epidemiczne W roku 2014 do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Katowicach z nadzorowanych szpitali zgłoszono 8 ognisk epidemicznych zakażeń szpitalnych: 7 o etiologii bakteryjnej, w tym: - 6 przypadków zakażenia układu pokarmowego Clostridium difficile toksyna, - 1 przypadek zakażenia miejsca operowanego i zapalenia płuc, wywołanego Pseudomonas aeruginosa MBL (+), 1 o etiologii wirusowej zakażenie układu pokarmowego. W ogniskach epidemicznych zarejestrowano ogółem 30 osób z zakażeniem, w tym 28 pacjentów i 2 osoby personelu medycznego. W szpitalach obserwuje się wzrost zapadalności na zakażenia pokarmowe wywołane czynnikiem alarmowym Clostridium difficile. Istotnymi czynnikami ryzyka szarzenia się zakażeń Clostridium difficile są zarówno wiek pacjenta, jak również wielokrotne hospitalizacje oraz stosowana długotrwała antybiotykoterapia. W każdym przypadku otrzymania zgłoszenia ogniska epidemicznego przeprowadzano kontrole sanitarne oraz dochodzenie epidemiologiczne. Podczas kontroli sprawdzano realizację procedur dekontaminacji pomieszczeń i wyposażenia, postępowania z bielizną szpitalną, z odpadami medycznymi oraz wdrożenie i realizację procedury izolacji pacjentów z zakażeniem. 51

52 Nieprawidłowości stwierdzono w 4 szpitalach i dotyczyły one niewłaściwej realizacji procedury postępowania z brudną bielizną i odpadami medycznymi, procedury dekontaminacji pomieszczeń i sprzętu medycznego oraz nie przesłanie w czasie 24 godzin do państwowego powiatowego inspektora sanitarnego raportu o podejrzeniu lub wystąpieniu ogniska epidemicznego. W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami PPIS w Katowicach winnych zaniedbań ukarał nakładając 4 grzywny w drodze mandatu karnego oraz wydał zalecenia mające na celu poprawę stanu sanitarno higienicznego szpitali jak również zapewnienia warunków udzielania świadczeń zdrowotnych w sposób zapobiegający szerzeniu się zakażeń i czynników alarmowych. Pozostałe podmioty prowadzące działalność leczniczą stacjonarną W roku 2014 we wszystkich placówkach tego rodzaju przeprowadzono kontrole sanitarne w zakresie oceny realizacji procedur zapobiegających szczerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych. Nieprawidłowości nie stwierdzono. W Zakładzie Opiekuńczo Leczniczym wchodzącym w skład Zakładu Opieki Długoterminowej w Katowicach przy ul. Szopienickiej 59 zostały zakończone prace remontowe mające na celu poprawę stanu sanitarno higienicznego tj. wymieniono stolarkę okienną, instalację CO oraz odnowiono pomieszczania zakładu przez pomalowanie. Sala rehabilitacji w obiekcie na terenie miasta Katowice (Źródło: Zdjęcie własne ) 52

53 Podmioty lecznicze udzielające ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych W roku 2014 prowadzono bieżący nadzór sanitarny nad 402 podmiotami leczniczymi udzielającymi ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych, skontrolowano 267 podmiotów przeprowadzając w nich 378 kontroli. Kontrole bieżącego stanu sanitarno - higienicznego, w tym stosowania procedur zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych w związku z udzielaniem świadczeń medycznych, wykazały nieprawidłowości w 10 podmiotach leczniczych. Najczęściej stwierdzano: brak opracowanych procedur: - postępowania po ekspozycji na krew i inny materiał biologiczny, - dekontaminacji rąk i wyposażenia, brak aktualizacji i wdrożenia procedur, nieprawidłową realizację procedur: - dekontaminacji sprzętu wielokrotnego użytku, - postępowania z odpadami medycznymi, przeprowadzanie kontroli wewnętrznych niezgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, brak zgłaszalności chorób zakaźnych. Stwierdzone nieprawidłowości skutkowały wydaniem zaleceń, natomiast w 2 przypadkach PPIS w Katowicach winnych zaniedbań ukarał grzywną w drodze mandatu karnego. Praktyki zawodowe W roku 2014 w ramach prowadzonych działań kontrolnych wśród 448 praktyk zawodowych prowadzących działalność leczniczą na terenie miasta, przeprowadzono 103 kontrole sanitarne, skontrolowano 99 podmiotów. Przeprowadzone kontrole wykazały uchybienia sanitarne tylko w przypadku 1 podmiotu leczniczego i dotyczyły one niewłaściwego stanu sanitarno higienicznego niektórych pomieszczeń praktyki, nieprawidłowo prowadzonej dokumentacji kontroli wewnętrznej, braku opracowania procedury bezpiecznego postępowania z ostrymi 53

54 narzędziami, braku aktualizacji procedur oraz niewłaściwej realizacji procedury dekontaminacji wyrobów medycznych i procedury postępowania z odpadami. W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami PPIS w Katowicach wydał zalecenia mające na celu poprawę stanu sanitarno higienicznego, których wykonanie potwierdzono podczas kontroli sprawdzającej. 2. Podmioty lecznicze jako zakłady pracy W roku 2014 prowadzono również nadzór nad podmiotami leczniczymi w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących ogólnych wymogów bezpieczeństwa i higieny pracy, stosowania niebezpiecznych substancji, ich mieszanin, czynników rakotwórczych i szkodliwych czynników biologicznych w środowisku pracy. Na terenie miasta Katowice skontrolowano 15 podmiotów leczniczych przeprowadzając w nich 17 kontroli sanitarnych. Skontrolowano 8 szpitali, 3 przychodnie, 2 Zakłady Opiekuńczo-Lecznicze, Wojewódzkie Pogotowie Ratunkowe oraz Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa. W wyniku przeprowadzonych kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości. III. żywności Stan sanitarny zakładów branży spożywczej, jakość zdrowotna Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach w 2014r. prowadził nadzór w zakresie urzędowej kontroli żywności, sprawdzając spełnienie przez podmioty gospodarcze na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji żywności wymagań ujętych w prawie żywnościowym. Kontrole żywności, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością przeprowadzane były zgodnie z przyjętym harmonogramem kontroli oraz w każdym przypadku podejrzenia lub uzyskania informacji o uchybieniach zagrażających zdrowiu lub życiu. 54

55 Działania kontrolne prowadzono w zakładach produkcji żywności, obiektach obrotu żywnością, żywienia zbiorowego oraz w wytwórniach i miejscach obrotu materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością, a także w miejscach produkcji i obrotu kosmetykami. W minionym roku w 3464 obiektach znajdujących się w ewidencji Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Katowicach przeprowadzono 3483 kontroli sanitarnych. Obiekty żywieniowo-żywnościowe w Katowicach objęte nadzorem w 2014r. W wyniku przeprowadzonych kontroli Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach wydał 101 decyzji nakazujących usunięcie stwierdzonych uchybień, w tym 1 decyzję przerwania działalności z powodu nieprawidłowego stanu sanitarnohigienicznego pomieszczeń piekarni i 14 decyzji zakazujących wprowadzenia środków spożywczych do obrotu handlowego. Winnych zaniedbań ukarał stosując 193 mandaty karne na łączną kwotę ,-zł. 55

56 Kontrole Decyzje represyjne Mandaty Zakłady produkcyjne Obiekty obrotu żywnością Zakłady żywienia zbiorowego Wytwórnie kosmetyków, przedmiotów użytku oraz miejsca ich obrotu RAZEM Zestawienie działań kontrolnych w latach w poszczególnych grupach obiektów. Zestawienie liczby wydanych decyzji w poszczególnych grupach obiektów w latach

57 W 2014r. i 2012r. średnio, co 29 kontrola kończyła się wydaniem decyzji administracyjnej, natomiast w 2013r. co 36-ta kontrola. Liczba nałożonych mandatów karnych w poszczególnych grupach obiektów w latach Na przestrzeni ostatnich 3 lat odnotowano tendencję spadkową ogólnej liczby nałożonych mandatów karnych, co świadczy o poprawie warunków sanitarnych w obiektach żywieniowo - żywnościowe wszystkich typów, za wyjątkiem zakładów produkcyjnych, gdzie najmniej mandatów nałożono w 1013r. W 2012r. co - 13 kontrola, w 2013r. co 14 - kontrola kończyła się ukaraniem osoby odpowiedzialnej za stwierdzone uchybienia natury sanitarnej grzywną w drodze mandatu karnego, natomiast w 2014r. co 15- kontrola wymagała zastosowania sankcji karnych. 1. Jakość zdrowotna środków spożywczych, przedmiotów do kontaktu z żywnością, kosmetyków oraz suplementów diety W trakcie bieżącego nadzoru sanitarnego pobrano do badań laboratoryjnych 475 prób żywności, przedmiotów do kontaktu z żywnością i kosmetyków oraz 15 prób suplementów diety. 57

58 Badania prób żywności Zakres badań obejmował parametry mikrobiologiczne, chemiczne, organoleptyczne, obecność zanieczyszczeń, w tym szkodników i ich pozostałości, oraz oznakowanie. Przebadano ogółem pod względem: mikrobiologicznym 205 prób, chemicznym 189 prób, organoleptycznym 43 próby, obecności zanieczyszczeń biologicznych i fizycznych 53 próby. Wykonanie tych badań zlecono laboratoriom wchodzącym w skład Zintegrowanego Laboratorium, znajdującym się w: Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Katowicach, Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Bytomiu, Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Częstochowie, Badania te są akredytowane lub objęte systemem jakości. Porównanie ilości próbek żywności i przedmiotów użytku pobranych i kwestionowanych w latach

59 W roku 2014 kwestionowano 14 prób, w tym 11 w zakresie badanych parametrów mikrobiologicznych tj. 2 próbki lodów z powodu obecności bakterii z grupy Enterobacteriaceae, 3 próby indyka w galarecie za obecność bakterii Listeria monocytogenes, 6 próbek mięsa za obecność bakterii z grupy Salmonella oraz Escherichia coli, 1 próbę tymianku suszonego za obecność żywych szkodników, 1 próbę borowika suszonego za podwyższoną zawartość grzybów pierwotnie zaczerwionych, 1 próbę kaszy gryczanej za przekroczenie zawartości ochratoksyny A. Odsetek prób kwestionowanych w roku 2014 wyniósł 2,8 % liczby zbadanych prób. W porównaniu w 2013r. kwestionowano 15 prób tj. 3,4%, a w 2012r prób co stanowi 4,8%. Ponadto zlecono przeprowadzenie badań: 9 prób w kierunku obecności organizmów GMO w laboratorium WSSE w Tarnobrzegu; 20 prób w kierunku obecności wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych WWA w laboratorium WSSE w Lublinie, 5 prób na obecność pestycydów w laboratorium WSSE w Łodzi; 5 prób na identyfikację niedeklarowanych aktywnych farmakologicznie substancji w Narodowym Laboratorium Kontroli Produktów Leczniczych Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych Narodowego Instytutu Leków; 3 próby w kierunku napromieniowania jonizującego w laboratorium WSSE w Warszawie; prób na obecność histaminy w laboratorium WSSE we Wrocławiu; 2 próby w kierunku izomerów trans w laboratorium WSSE w Szczecinie; 5 prób w kierunku akryloamidu w laboratorium WSSE w Białymstoku; 7 prób na obecność glutenu w laboratorium WSSE w Lublinie. Próby przebadane w w/w laboratoriach były niekwestionowane. 59

60 W 2014 roku w zakresie znakowania oceniono 221 próbek środków spożywczych. Aktualnym przepisom dotyczącym oznakowania środków spożywczych nie odpowiadało 35 próbek (tj. 15,8%). Stwierdzone nieprawidłowości to: nazwa, data minimalnej trwałości oraz zawartość netto środka spożywczego nie były umieszczane w tym samym polu widzenia; nieczytelne dla konsumenta napisy dotyczące składu środka spożywczego; nieczytelna data minimalnej trwałości; brak oznaczenia partii produkcyjnej; niewłaściwie podane nazwy funkcji technologicznych dozwolonych substancji dodatkowych; niewłaściwe oznakowanie wartością odżywczą; brak informacji na temat okresu oraz warunków przechowywania w przypadku produktów mrożonych; oświadczenia zdrowotne nie zawarte we wspólnotowym wykazie dopuszczonych oświadczeń. Nadzór nad przedmiotami użytku i kosmetykami W 2014 roku w obiektach przeprowadzono 114 kontroli w wytwórniach materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością i miejscach ich obrotu oraz 6 kontroli w wytwórniach kosmetyków i miejscach ich obrotu. Stan sanitarno - higieniczny obiektów w dniu kontroli nie budził zastrzeżeń. W ramach prowadzonego nadzoru pobrano i przebadano 15 próbek wyrobów do kontaktu z żywnością tj. opakowania jednorazowego użytku, chochle do zupy, szklanki kryształowe. W badaniach tych oceniono migracje ołowiu, kadmu oraz monomerów tworzyw sztucznych do płynów modelowych. Uzyskano wyniki prawidłowe. Ponadto przebadano 2 próby kosmetyków (toniki) na zawartość cynku i próby te również nie były kwestionowane. 60

61 Rodzaj obiektu Liczba obiektów prowadzących działalność Rok 2013 Rok 2014 Wytwórnie ogółem: w tym, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością produkcji, konfekcjonowania kosmetyków 3 3 Miejsca obrotu ogółem: w tym, materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością kosmetykami Wytwórnie i miejsca obrotu przedmiotami użytku i kosmetykami w latach Suplementy diety W rejestrze obiektów prowadzonym przez PPIS w Katowicach w 2014r. figurowało 18 hurtowni suplementów diety, 13 punktów ich sprzedaży w aptekach, sklepach zielarskich oraz 6 podmiotów prowadzących sprzedaż przez internet. W obiektach tych przeprowadzono 7 kontroli sanitarnych i były one bezusterkowe. Pobrano do badań laboratoryjnych 15 prób suplementów diety. 4 próby przebadano w kierunku obecności substancji dodatkowych, w tym substancji słodzących, natomiast 6 prób w kierunku zawartości wapnia, magnezu i kwasów omega 3. 5 prób suplementów diety przekazano do Narodowego Laboratorium Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych Narodowego Instytutu Leków w celu ich zbadania w zakresie identyfikacji niedeklarowanych substancji aktywnych. Wszystkie przebadane próby suplementów diety były niekwestionowane. W roku 2014 do PPIS w Katowicach wpłynęły 2 skargi na sprzedaż suplementów diety przez dystrybutorów prowadzących działalność na terenie miasta. W 1 przypadku kwestionowano jakość zdrowotną wprowadzonego suplementu diety, natomiast w drugim zarzucono, że sprzedawane suplementy diety spełniają wymogi produktu leczniczego. Postępowania w tych sprawach nie zostały jeszcze zakończone. 61

62 2. Powiadomienia typu RASFF i RAPEX System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach (RASFF) to system przekazywania informacji między urzędami ds. kontroli żywności. W przypadku zidentyfikowania jakiegokolwiek zagrożenia zdrowia konsumentów umożliwia on sprawne i szybkie przekazywanie informacji, które są oceniane i jeżeli istnieje zagrożenie zdrowia konsumentów podejmowane są działania określone procedurami. W roku 2014 otrzymano łącznie 45 powiadomień alarmowych i informacyjnych w ramach systemu wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach żywnościowych RASFF. Przyczynami dla których dany produkt został zgłoszony do systemu RASFF było m.in.: stwierdzenie fragmentów szkła w wyrobie piekarniczym; stwierdzenie glutenu w produktach bezglutenowych; przekroczenie parametrów mikrobiologicznych w produktach tj. tatar wołowy, filet z kurczaka i podroby, gulasz wieprzowy z szynki schłodzonej, mięso mielone z szynki, kiełbasa, bazylia suszona; zawartość nieautoryzowanych substancji w suplementach diety; migracja formaldehydu z naczyń z tworzyw sztucznych, kadmu i ołowiu z naczyń szklanych oraz cyny ze sprzętu kuchennego; przekroczenie dopuszczalnego poziomu pestycydów w herbacie; przekroczenie dopuszczalnego poziomu metali w produktach; przekroczone poziomy substancji dodatkowych oraz mikotoksyn w produktach. W obiektach monitorowano proces wycofywania tych produktów z obrotu handlowego. W większości przypadków producenci lub dystrybutorzy sami podejmowali takie działania. 62

63 Kategorie produktów Powiadomienia alarmowe Powiadomienia informacyjne Ryby i przetwory rybne 2 0 Mięso i przetwory mięsne 3 2 Przetwory zbożowo - mączne 9 0 Warzywa i owoce 0 1 Wyroby piekarnicze i cukiernicze 1 0 Bakalie 1 1 Herbaty i kawa 1 1 Wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością 2 1 Suplementy diety 4 11 Inne (wiśnie koktajlowe z ogonkami, olej kokosowy do smażenia, borowik suszony, bazylia suszona, 3 2 gruszki połówki z lekkim syropie) Razem W 2014r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach zgłosił do Systemu RASFF 3 produkty: gulasz wieprzowy z szynki schłodzonej - z powodu zanieczyszczeń mikrobiologicznych; mięso mielone z szynki - z powodu zanieczyszczeń mikrobiologicznych; kasza gryczana prażona cała ze względu na przekroczenie poziomu mikotoksyn ochratoksyny A. 3. Zakłady produkcyjne W ewidencji PPIS w Katowicach w minionym roku figurowało 114 obiektów produkcyjnych tj.: 8 wytwórni lodów, 9 automatów do lodów, 1 wytwórnia tłuszczów roślinnych, 45 piekarni, 21 ciastkarnie, 63

64 2 browary, 1 wytwórnia napojów bezalkoholowych, 4 zakłady garmażeryjne, 4 wytwórnie cukiernicze, 2 wytwórnie koncentratów spożywczych, 17 innych wytwórni (zakłady konfekcjonowania ciastek, bakalii oraz zakład produkcji żuru). Ciastkarnia w Katowicach (źródło własne) Największym zakładem produkcyjnym na nadzorowanym terenie jest Zakład Produkcyjny UNILEVER, gdzie produkowane są tłuszcze roślinne wzbogacone witaminami, przyprawy w płynie oraz konfekcjonowana jest herbata. W trakcie przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono uchybień sanitarnych w obiekcie. W roku 2014 przeprowadzono w obiektach tej grupy 129 kontroli sanitarnych i nałożono 11 mandatów karnych. Najczęściej stwierdzano nieprawidłowości: brak czystości i porządku w pomieszczeniach, zniszczony sprzęt produkcyjny, obecność szkodników zbożowo - mącznych, brak dokumentacji GHP, GMP i HACCP, zły stan techniczny ścian, sufitów i stolarki okiennej i drzwiowej. 64

65 W/w uchybienia stwierdzano głównie w piekarniach. W 8 przypadkach Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach wydał decyzje zarządzające, nakazując właścicielom zakładów przywrócenie właściwego stanu sanitarno higienicznego w obiektach. Zalecano również prowadzenie na bieżąco dokumentacji dotyczącej procedur GHP i HACCP. Ponadto Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach wydał 1 decyzję zarządzającą w terminie natychmiastowym zamknięcie piekarni do czasu doprowadzania do prawidłowego stanu sanitarno - higienicznego sprzętu produkcyjnego, pomocniczego, wyposażenia oraz wszystkich pomieszczeń zakładu. W zakładach produkcyjnych pobrano 17 prób do badań laboratoryjnych, z czego kwestionowano 2 próby lodów z uwagi na podwyższoną ilość bakterii z grupy Enterobacteriaceae. 4. Obiekty obrotu żywnością PPIS w Katowicach w 2014r. nadzorował 2055 obiektów obrotu żywnością w tym: 1195 sklepów spożywczych, w tym 19 hiper- i supermarketów, 263 magazynów hurtowych, 162 środki transportu, 287 kiosków, 39 obiektów ruchomych i tymczasowych, 109 innych obiektów obrotu żywnością,. Przeprowadzono w nich 2012 kontroli sanitarnych, w wyniku których Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach wydał 60 decyzji represyjnych. Za stwierdzone usterki sanitarne nałożono 110 mandatów karnych. Najczęściej stwierdzanymi uchybieniami były: brak bieżącej czystości i porządku w sali sprzedaży i w zapleczu, sprzedaż środków spożywczych po upływie terminu przydatności do spożycia oraz nieprawidłowo oznakowanych, eksponowanie środków spożywczych na ladzie sprzedaży bez zabezpieczenia od strony klienta, brak prowadzonej na bieżąco dokumentacji GHP, 65

66 brudny drobny sprzęt pomocniczy i urządzenia chłodnicze, obecność szkodników mączno - zbożowych (ryż). W obiektach tych pobrano do badań laboratoryjnych 477 prób żywności, kosmetyków oraz przedmiotów użytku, z czego zakwestionowano 12 próbek. Przyczyną kwestionowania było stwierdzenie obecność żywych szkodników w tymianku suszonym, przekroczenie zawartości mikotoksyn ochratoksyny A w kaszy gryczanej, przekroczona zawartość grzybów pierwotnie zaczerwionych w próbce borowika suszonego, obecność bakterii z grupy Salmonella oraz Escherichia coli w próbkach mięsa mielonego i gulaszu oraz obecność Listerii monocytogenes w próbce indyka w galarecie. W obiektach obrotu żywnością od czerwca do września kontynuowano akcję Ocena stanu sanitarnego wózków oraz koszyków w sklepach spożywczych woj. śląskiego. W ramach tej akcji skontrolowano 18 sklepów spożywczych i za stwierdzone brudne koszyki nałożono 5 mandatów karnych na osoby odpowiedzialne. Ponadto przeprowadzono 62 kontrole w obiektach handlowych, w trakcie których sprawdzono znakowanie produktów bezglutenowych będących w sprzedaży, nieprawidłowości nie stwierdzono. W czasie przeprowadzonych kontroli sanitarnych w placówkach sprzedających grzyby świeże lub suszone sprawdzano atesty wydane na grzyby świeże oraz oznakowanie grzybów suszonych. Uchybień nie zaobserwowano. Ponadto w sezonie jesiennym przeprowadzono 10 ocen grzybów świeżych dostarczonych przez osoby, które je zebrały oraz wystawiono 1 atest na grzyby suszone. Super i hipermarkety oraz sklepy należące do sieci: Żabka, Biedronka, Lidl i Freshmarket. W minionym roku PPIS w Katowicach nadzorował na terenie miasta 19 superi hipermarketów. Są to obiekty wielkopowierzchniowe, w których sprzedawana jest szeroka gama artykułów spożywczych. W sklepach tych przeprowadzono 80 kontroli sanitarnych tj. średnio 5 kontroli w obiekcie. Za stwierdzone nieprawidłowości nałożono 7 mandatów karnych na kwotę 1300,00zł. PPIS w Katowicach wydał 2 decyzje administracyjne w celu wyegzekwowania poprawy stanu sanitarno-higienicznego. W 85 sklepach należących do sieci Żabka przeprowadzono łącznie 85 kontroli sanitarnych, w trakcie których nałożono 7 mandatów karnych na kwotę 1400,00 zł. 66

67 PPIS w Katowicach wydał 6 decyzji administracyjnych mających na celu poprawę stanu higieniczno-technicznego obiektów, w tym 3 decyzje zakazujące wprowadzenia do obrotu środków spożywczych o niewłaściwych cechach zdrowotnych lub po upływie terminu przydatności do spożycia. W 12 sklepach sieci Freshmarket przeprowadzono 17 kontroli sanitarnych. W 4 przypadkach stwierdzono nieprawidłowości skutkujące nałożeniem mandatów na łączną kwotę 550,00zł. W 22 sklepach Biedronka przeprowadzono 27 kontroli sanitarnych i nałożono 3 mandaty na kwotę 350,00zł. W 10 sklepach sieci LIDL przeprowadzono 12 kontroli sanitarnych i nieprawidłowości nie stwierdzono. Targowiska Na terenie miasta funkcjonują 3 duże hale targowe tj.: przy ul. Pukowca, ul. Bocheńskiego 99b i ul. Obroki 130. Hurtowa sprzedaż warzyw prowadzona jest w 70 hurtowniach przy ul. Pukowca i 22 hurtowniach przy ul. Bocheńskiego. W roku 2014 przeprowadzono w nich 10 kontroli, w trakcie których nie stwierdzono bieżących uchybień. W jednej z hurtowni wydano zalecenie usunięcia nieprawidłowości sanitarno-higienicznych. Na terenie Śląskiego Rynku Hurtowego Obroki nadzorowano 104 podmioty prowadzące działalność w zakresie hurtowej sprzedaży środków spożywczych oraz 2 prowadzące działalność gastronomiczną. Przeprowadzono w nich 12 kontroli sanitarnych i nie stwierdzono uchybień. Obiekty ruchome i tymczasowe W ewidencji PPIS w Katowicach w 2014r. figurowało 39 ruchomych i tymczasowych punktów sprzedaży tj.: stoiska w pasażach handlowych, gdzie sprzedawane były wędliny, pieczywo, słodycze, napoje i suplementy diety oraz ruchome przyczepy gastronomiczne, punkty sprzedaży obwarzanek i stragany. W roku 2014 przeprowadzono w tej grupie obiektów 16 kontroli sanitarnych, a 3 z nich zakończono nałożeniem mandatów karnych na łączną kwotę 200,00 zł. 67

68 W trakcie kontroli stwierdzano przechowywanie środków spożywczych łatwo psujących się poza urządzeniem chłodniczym, eksponowanie towaru na ladzie sprzedaży bez zabezpieczenia od strony klienta. 5. Zakłady żywienia zbiorowego Na terenie miasta w 2014r. działały 1254 obiekty żywienia zbiorowego, w tym: 393 restauracje i bary, 515 punktów małej gastronomii, 58 bufetów w zakładach pracy, 25 bloków żywienia w szpitalach, 55 stołówek szkolnych, 106 bloków żywienia w przedszkolach, 18 bloków żywienia w żłobkach i domach małego dziecka, 19 bloków żywienia w domach pomocy społecznej 65 pozostałych (tj. stołówki w zakładach pracy i studenckie, internacie, areszcie i w zakładach opiekuńczo - leczniczych i opiekuńczo wychowawczych i zakładów usług cateringowych). Bar Mleczny w Katowicach (źródło własne) Przeprowadzono w nich 1222 kontrole, w wyniku których nałożono 72 mandaty. Najczęściej uchybienia stwierdzono w barach i restauracjach oraz w punktach małej gastronomii. Ponadto Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach wydał 35 decyzji zarządzając przywrócenie właściwego stanu sanitarnego w obiektach. 68

69 W roku 2014 średnio, co 17 kontrola wymagała nałożenia grzywny w drodze mandatu karnego, a co 38 wydania decyzji. Odpowiednio w 2013r. co 11 kontrola wymagała nałożenia grzywny w drodze mandatu karnego, a co 35 wydania decyzji represyjnej. Nadal stwierdza się w zakładach żywienia zbiorowego takie uchybienia, jak: brak zaplecza magazynowego, nagromadzenie sprzętu i surowców na małej powierzchni, zły stan techniczny urządzeń i drobnego sprzętu produkcyjnego, brudne pomieszczenia i sprzęt. W zakładach żywienia zbiorowego w 2014r. pobrano do badań laboratoryjnych 12 prób środków spożywczych i były one niekwestionowane. W 2014r. w ramach Akcji catering, której celem była ocena sposobu prowadzenia usług cateringowych dla zakładów żywienia zbiorowego tj.: szpitali, domów pomocy społecznej, szkół i przedszkoli, przeprowadzono kontrolę 1 zakładu prowadzącego usługi cateringowe oraz 4 kontrole w zakładach żywienia zbiorowego korzystających z usług firm cateringowych. Stan wszystkich obiektów nie budził zastrzeżeń. Silesia City Center Ważnym kompleksem obiektów żywieniowo - żywnościowych jest Centrum Handlowe Silesia City Center przy ul. Chorzowskiej 107. Na terenie centrum handlowego zlokalizowanych jest łącznie 60 obiektów żywieniowo żywnościowych, w tym 37 gastronomicznych. Działają tam również liczne sklepy spożywcze, hipermarket TESCO, piekarnia TESCO i wytwórnia lodów. W 2014r. w CH Silesia City Center przeprowadzono 17 kontroli sanitarnych i wszystkie były bezusterkowe. Galeria Katowicka W minionym roku w Galerii Katowickiej działalność prowadziły 23 zakłady żywienia zbiorowego w tym kawiarnie, restauracje, punkty gastronomiczne oraz 7 sklepów spożywczych w tym 1 supermarket i 2 sklepy drogeryjne. 69

70 Przeprowadzono w nich 41 kontroli sanitarnych, w wyniku których w 6 obiektach gastronomicznych za nieprawidłowy stan sanitarno - higieniczny pomieszczeń, sprzętu, urządzeń oraz brak bieżącej ciepłej wody nałożono łącznie 6 mandatów karnych w w łącznej kwocie 1400,00zł. Dworzec PKP Na terenie dworca PKP znajduje się 20 obiektów żywieniowo - żywnościowych, w których w 2014 roku przeprowadzono 28 kontroli sanitarnych. Za stwierdzone uchybienia sanitarno - higieniczne tj. brudne urządzenia chłodnicze, przechowywanie odzieży osobistej i sprzętu porządkowego poza miejscami do tego przeznaczonymi nałożono 2 mandaty karne na łączną kwotę 250,00 zł. Żywienie w placówkach oświatowo-wychowawczych W 2014r.w ewidencji PPIS w Katowicach figurowało 55 bloków żywieniowych w szkołach, w których przygotowuje się posiłki na miejscu oraz 14 stołówek szkolnych działających w oparciu o catering. Ogółem przeprowadzono w nich 62 kontrole. Tylko w 1 przypadku stwierdzono nieprawidłowości w bieżącym stanie sanitarno - higienicznym, za które osobę odpowiedzialną ukarano mandatem karnym w wysokości 200,00zł. W dwóch przypadkach stwierdzono nieprawidłowy stan techniczny kuchni, magazynów, w związku z czym Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach wydał decyzje administracyjne nakazując ich usunięcie zarządzenia pozostają w toku realizacji. Ponadto w okresie ferii zimowych i wakacji letnich przeprowadzono 17 kontroli kuchni w szkołach przygotowujących posiłki dla uczestników wypoczynku. Stan sanitarny Stan sanitarny obiektów w dniu kontroli nie budziły zastrzeżeń. Nadzorem sanitarnym PPIS w Katowicach obejmował 106 kuchni przedszkolnych, w tym 25 działających w oparciu o catering. Przeprowadzono w nich 89 kontroli sanitarnych. W 4 palcówkach stwierdzono nieprawidłowy stan techniczny pomieszczeń tj. brudne ściany i sufity, zniszczone meble kuchenne i stolarkę drzwiową. PPIS w Katowicach wydał decyzje administracyjne nakazując usunięcie nieprawidłowości. Zarządzenia 1 z nich zostały wykonane, a pozostałe są w trakcie realizacji. 70

71 W 2014r. PPIS w Katowicach zatwierdził do prowadzenia działalności kuchnie w 5 nowopowstałych żłobkach, w których żywienie dzieci prowadzone będzie w formie cateringu. W działających już żłobkach przeprowadzono 16 kontroli sanitarnych, w toku których nie stwierdzono nieprawidłowości sanitarno - higienicznych. Żywienie w podmiotach leczniczych W 2014r. przeprowadzono 31 kontroli sanitarnych w 29 podmiotach leczniczych na terenie Katowic tj.: w kuchniach szpitalnych i kuchenkach oddziałowych, w zakładach opiekuńczych oraz w hospicjach i stacji dializ. W 19 placówkach spośród skontrolowanych, posiłki dla pacjentów dostarczane były przez firmy cateringowe, a w 3 kuchniach szpitalnych przygotowywane były na miejscu tj. w: SP Szpitalu Klinicznym nr 7 SUM G C M im. prof. L. Gieca ul. Ziołowa 45/47, SP Szpitalu Klinicznym nr 5 SUM w Katowicach ul. Ceglana 35, SP Szpitalu Klinicznym im. A. Mielęckiego ul. Francuska 20, SP Szpitalu im. St. Leszczyńskiego ul. Raciborska 27. Bieżący stan sanitarny podczas kontroli w obiektach nie budził zastrzeżeń. W 3 podmiotach leczniczych stwierdzono nieprawidłowy stan sanitarno higieniczny w związku z czym PPIS w Katowicach wydał 3 decyzje zarządzając doprowadzenie do należytego stanu wózków podgrzewczych i transportowych, zapewnienie prawidłowych warunków przyjmowania termoportów z posiłkami i transportu posiłków na oddziały szpitalne oraz doprowadzenie do prawidłowego stanu sanitarno-higienicznego ścian, stolarki okiennej, drzwiowej i mebli w pomieszczeniach produkcyjnych kuchni. 6. Import, eksport W związku z prowadzeniem nadzoru nad jakością zdrowotną żywności i przedmiotów przeznaczonych do kontaktu z żywnością pochodzących z importu przeprowadzono 368 kontroli sanitarnych partii środków spożywczych, głównie bakalii oraz 102 kontrole partii przedmiotów użytku. Ponadto przeprowadzono 45 kontroli sanitarnych środków spożywczych (ciastek) przeznaczonych na eksport. 71

72 Wszystkie skontrolowane partie środków spożywczych i przedmiotów użytku były właściwej jakości zdrowotnej. Migdały z importu (źródło własne) W 2014 roku pobrano do badań 151 próbek żywności z importu. 59 próbek przebadano pod względem parametrów chemicznych, 45 prób pod względem parametrów mikrobiologicznych, 6 prób organoleptycznie, 30 prób na zanieczyszczenia biologiczne i fizyczne. Nie stwierdzono przypadków zdyskwalifikowania prób pobranych z importu. Ponadto 96 prób oceniono pod względem oznakowania, w 23 próbkach stwierdzono niezgodności. 7.Imprezy masowe W miesiącu sierpniu minionego roku w trakcie imprez muzycznych OFF FESTIVAL KATOWICE na terenie Katowickiego Parku Leśnego oraz TAURON NOWA MUZYKA na terenie Muzeum Śląskiego, skontrolowano łącznie 43 stoiska gastronomiczne prowadzące sprzedaż piwa, napojów zimnych i gorących, dań typu fast food, dań z grilla i kanapek. Z uwagi na brak warunków mycia i dezynfekcji sprzętu ukarano właściciela 1 punktu gastronomicznego mandatem karnym. 72

73 W miesiącu wrześniu w trakcie MISTRZOSTW ŚWIATA W SIATKÓWCE przeprowadzono kontrole 8 stałych punktów działających na terenie Spodka oraz 1 stoiska w Strefie Kibica. Ich stan sanitarno - higieniczny nie budził zastrzeżeń. 8. Środki transportu żywności Nadzorowi PPIS w Katowicach podlegają również środki transportujące żywność. W 2014r. skontrolowano 40 samochodów dostawczych przewożących artykuły spożywcze i ich stan sanitarny oceniono pozytywnie. Stan sanitarno - higieniczny samochodów spełniał wymagania sanitarne ujęte w rozdziale IV załącznika II rozporządzenia (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 139 z r. str.1). IV. Jakość wody 1. Ocena jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi W roku 2014 prowadzono monitoring jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Minimalną częstotliwość pobierania próbek wody do badań laboratoryjnych określono na podstawie załącznika numer 6 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia r. (Dz. U. z 2007r. Nr 61 poz. 417 z późn. zm.) biorąc pod uwagę objętość wody rozprowadzanej na terenie miasta Katowice. Badania wody dostarczanej mieszkańcom obejmowały zakres monitoringu kontrolnego i przeglądowego określony w w/w rozporządzeniu. Monitoring jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi prowadzony był na terenie miasta Katowice łącznie w 86 stałych punktach monitoringowych. Badania jakości wody były wykonywane przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Katowicach oraz przez przedsiębiorstwa wodociągowe w ramach kontroli wewnętrznej. 73

74 W roku 2014 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach pobrał do badań laboratoryjnych ogółem: 182 próbki do badań fizykochemicznych, 171 próbek do badań bakteriologicznych. Kwestionowano 2 próbki wody (1%) ze względu na ponadnormatywną mętność oraz 3 próbki wody (1,7%) ze względu na przekroczone parametry bakteriologiczne (bakterie grupy coli, paciorkowce kałowe, Clostridium perfringens). Wykonane rekontrole kwestionowanych parametrów nie potwierdziły występowania przekroczeń. Pozostałe próbki wody w zakresie badanych parametrów fizykochemicznych i bakteriologicznych spełniały wymagania określone dla wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia r. (Dz. U. z 2007r. Nr 61 poz. 417 z późn. zm.). W porównaniu w roku 2013 kwestionowano 2 próbki wody (1,1%) ze względu na przekroczone parametry fizykochemiczne i 2 próbki wody (1,1%) ze względu na przekroczone parametry bakteriologiczne, a w roku 2012 kwestionowano 3 próbki wody (1,7%) ze względu na przekroczone parametry fizykochemiczne. Kwestionowane próbki wody przeznaczonej do spożycia na terenie miasta Katowice w latach 2014, 2013 i 2012 (badania wykonane przez PPIS w Katowicach). Ponadto w roku 2014 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach nadzorował prowadzenie przez Katowickie Wodociągi S.A. i Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów S.A. wewnętrznej kontroli jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. 74

75 Liczba raportowanych próbek wody pobranych na terenie miasta Katowice przez w/w przedsiębiorstwa wodociągowe w ramach prowadzenia kontroli wewnętrznej wynosiła: 391 próbek do badań fizykochemicznych, 385 próbek do badań bakteriologicznych. Kwestionowano 7 próbek wody (1,8%) pobranych w ramach kontroli wewnętrznej ze względu na ponadnormatywną mętność oraz przekroczoną zawartość żelaza i manganu. Pozostałe raportowane próbki wody z kontroli wewnętrznej w zakresie badanych parametrów fizykochemicznych i bakteriologicznych spełniały wymagania określone dla wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Kwestionowane próbki wody przeznaczonej do spożycia na terenie miasta Katowice w latach 2014, 2013 i 2012 (badania wykonane w ramach kontroli wewnętrznej). W przypadku każdego przekroczenia przedsiębiorstwa wodociągowe podjęły działania zmierzające do usunięcia nieprawidłowości, a poprawę jakości wody potwierdzano prawidłowymi wynikami badań. Nie stwierdzono występowania stałych, utrzymujących się długotrwale przekroczeń żadnego z badanych parametrów. Po rozpatrzeniu wszystkich wyników badań próbek wody pobranych w 2014 roku Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach stwierdził, że woda na terenie miasta Katowice była przydatna do spożycia przez ludzi. W roku 2014 na terenie miasta Katowice objęta była nadzorem Stacja Uzdatniania Wody Dołowej należąca do Katowickiego Holdingu Węglowego Kopalni Węgla Kamiennego 75

76 Wujek przy ul. Wincentego Pola 65 w Katowicach. W/w stacja uzdatniania produkowała wodę wykorzystywaną wyłącznie na terenie kopalni. Ponadto na podstawie umowy z miastem Katowice woda produkowana przez ten SUW stanowiła awaryjne źródło zaopatrzenia w wodę dla mieszkańców miasta. W 2014 roku z w/w obiektu pobrano łącznie 5 próbek wody do badań fizykochemicznych i bakteriologicznych. Woda produkowana przez SUW w badanym zakresie odpowiadała wymaganiom określonym dla wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia r. (Dz. U. z 2007r. Nr 61 poz. 417 z późn. zm.). 2. Ocena jakości wody ciepłej w zakresie obecności bakterii Legionella sp. W roku 2014 przeprowadzono badania wody ciepłej w kierunku bakterii Legionella sp. łącznie w 44 obiektach tj. 17 szpitalach, 10 hotelach i innych obiektach świadczących usługi hotelarskie, 6 domach dziecka i specjalnych ośrodkach wychowawczych, 2 zakładach opiekuńczo- leczniczych, 4 domach studenta oraz w domu pomocy społecznej (1 obiekt), domu hospicyjnym (1 obiekt), zespole pomocy dzieciom i rodzinom MOPS (1 obiekt), szkolnym schronisku młodzieżowym (1 obiekt) i zespole opieki długoterminowej (1 obiekt). W w/w obiektach pobrano łącznie 188 próbek wody ciepłej do badań laboratoryjnych. Kwestionowano 51 próbek wody ciepłej (27%) ze względu na obecność bakterii Legionella sp. w liczbie przekraczającej wartość dopuszczalną określoną w załączniku numer 1D do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia r. (Dz. U. z 2007r. Nr 61 poz. 417 z późn. zm.). W związku z powyższymi przekroczeniami parametrów PPIS w Katowicach wydał 13 decyzji nakazujących właścicielom obiektów podjęcie działań zmierzających do poprawy jakości wody ciepłej. Decyzje administracyjne dotyczyły następujących obiektów: 1. Szpital im. S. Leszczyńskiego Zespół Nr 1 przy ul. Raciborskiej 26 i Zespół Nr 2 przy ul. Józefowskiej 119 decyzja została wykonana, 2. Szpital Kliniczny Nr 6 Górnośląskie Centrum Zdrowia Dziecka przy ul. Medyków 16 decyzja została wykonana, 3. Szpital Kliniczny im. A. Mielęckiego przy ul. Francuskiej decyzja została wykonana, 4. Szpital Specjalistyczny im. prof. E. Michałowskiego przy ul. Strzeleckiej 9 decyzja została wykonana, 76

77 5. Szpital Wielospecjalistyczny TOMMED przy ul. Fredry 22 decyzja została wykonana, 6. Szpital Zakonu Bonifratrów przy ul. Markiefki 87 decyzja została wykonana, 7. Specjalny Ośrodek Wychowawczy przy ul. Leopolda 1-3 i Filia przy ul. Strzelców Bytomskich 1 decyzja została wykonana, 8. Hostel przy ul. Klimczoka 7 - decyzja została wykonana, 9. Dom Studenta Parnas Akademii Muzycznej w Katowicach przy ul. Krasińskiego 27 decyzja została wykonana, 10. Domy Studenta Wyższej Szkoły Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych przy ul. Klimczoka 6 i ul. Ondraszka 12 decyzja została wykonana, 11. Kliniki Specjalistyczne EuroMedic przy ul. Kościuszki 92, 12. Hotel Olympia Spodek przy Al. Korfantego 35, 13. Szkolne Schronisko Młodzieżowe Ślązaczek Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych przy ul. Sokolskiej 26. Dla porównania w 2013r. do badań w kierunku bakterii Legionella sp. pobrano 155 próbek wody ciepłej, kwestionowano 19 próbek (12,2%), wydano 8 decyzji administracyjnych, a w 2012r. pobrano 162 próbki wody ciepłej, kwestionowano 23 próbki (14,2%), wydano 8 decyzji administracyjnych. Kwestionowane próbki wody ciepłej w obiektach opieki zdrowotnej zamkniętej i zamieszkania zbiorowego na terenie miasta Katowice w latach 2014, 2013 i

78 3. Baseny kąpielowe W minionym roku na terenie miasta Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach nadzorował: 28 basenów kąpielowych krytych: w tym 8 basenów rekreacyjnych, 15 basenów szkolnych i przy uczelniach wyższych oraz 5 basenów rehabilitacyjnych, 4 baseny kąpielowe odkryte (sezonowe). W roku 2014 jeden basen sezonowy (odkryty) był nieczynny tj. Ośrodek Rekreacyjno- Wypoczynkowy Zadole. Źródłem zaopatrzenia w wodę jest wodociąg miejski. Kontrole sanitarne wykazały, że pomieszczenia przynależne do basenów tj. szatnie, WC, natryski, przebieralnie i pokój ratownika utrzymane były czysto. Dezynfekcja sanitariatów i pomieszczeń prysznicowych prowadzona była na bieżąco. W Ośrodku Rekreacyjno-Wypoczynkowym Rolna przy ul. Nasypowej 65 w Katowicach wyremontowano zjeżdżalnię wodną. W niezadawalającym stanie sanitarnym pozostaje nadal basen w Gimnazjum Nr 3 im. A. Szklarskiego przy ul. Sokolskiej 2 w Katowicach, gdzie kolejny raz zmieniono termin wykonania zarządzeń decyzji wydanej w 2012 roku. Nadal pozostały do wykonania zarządzenia dotyczące przywrócenia właściwego stanu sanitarnego grzejników, ścian, sufitów i posadzki wokół niecki basenu. W 2014r. pomalowano nieckę basenową oraz zlikwidowano zużyte słupki startowe. W 2014r. w tej grupie obiektów nałożono 1 grzywnę w drodze mandatu karnego. Dotyczyło to basenu kąpielowego przy ul. Szybowcowej 1A w Katowicach, gdzie stwierdzono brudną nieckę basenową, brudne podłogi i składowanie sprzętu poremontowego w magazynie przy pomieszczeniu z niecką. W związku z tym wydano doraźne zalecenia usunięcia uchybień. Kontrola sprawdzająca wykazała wykonanie wszystkich zaleceń. Ponadto PPIS w Katowicach wydał 1 decyzję administracyjną. Dotyczyło to basenu w Szkole Podstawowej nr 53 im. Stefana Żeromskiego przy ul. Szopienickiej 58a w Katowicach, gdzie stwierdzono nieprawidłowy stan sanitarno-higieniczny ścian filaru w pomieszczeniu z niecka basenową, w pomieszczeniu dla ratowników, w szatniach dla dzieci na parterze, skorodowaną powierzchnię grzejników w pomieszczeniu z niecka basenową oraz stojaków na sprzęt do nauki pływania - termin wykonania do r. W minionym roku pobrano łącznie 326 próbek wody z niecek basenowych. W zakresie badanych parametrów bakteriologicznych kwestionowano 18 próbek wody 78

79 (5,5%) głównie ze względu na obecność gronkowców koagulazo- dodatnich, jak również wysoką ogólną liczbę bakterii w 36 o C i obecność bakterii Escherichia coli. W porównaniu w roku 2013 ze względu na nieodpowiednie parametry bakteriologiczne kwestionowano 14 próbek wody basenowej (4%), a w roku próbek wody basenowej (7,7%). Kwestionowane próbki wody z basenów kąpielowych na terenie miasta Katowice w latach 2014, 2013 i Nieprawidłowości związane z kwestionowanymi parametrami bakteriologicznymi wody basenowej stwierdzono w następujących obiektach: 1. duża niecka basenowa Akademii Wychowania Fizycznego przy ul. Mikołowskiej 72a (przekroczenie jednorazowe), 2. basen kąpielowy w Szkole Podstawowej Nr 62 przy ul. Ordona 3d (przekroczenie jednorazowe), 3. basen rehabilitacyjny w NZOZ Fizjo- Med II Sp. z o.o. przy ul. Żelaznej 1 (przekroczenie jednorazowe), 4. basen kąpielowy MOSiR przy hotelu Olympia Spodek Al. Korfantego 35 (przekroczenie jednorazowe), 5. basen kąpielowy w Międzyszkolnym Ośrodku Sportowym Katowice przy ul. Paderewskiego 46a (trzykrotnie), 6. basen kąpielowy w Domu Świętego Józefa, Caritas Archidiecezji Katowickiej przy ul. Ks. J. Czempiela 1 (przekroczenie jednorazowe), 7. basen kąpielowy w Zespole Szkół Integracyjnych Nr 1 przy ul. Krzywoustego 11 (trzykrotnie), 79

80 8. basen kąpielowy w Gimnazjum Nr 3 przy ul. Sokolskiej 23 (przekroczenie jednorazowe), 9. basen rehabilitacyjny w NZOZ Derrata przy ul. Boya- Żeleńskiego 100 (przekroczenie jednorazowe), 10. basen rehabilitacyjny w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym Nr 7 przy ul. Ziołowej 45/47 (przekroczenie jednorazowe), 11. brodzik i mała niecka basenowa w Ośrodku Rekreacyjno- Wypoczynkowy Rolna przy ul. Nasypowej 65 (przekroczenie jednorazowe), 12. basen sezonowy na Campingu 215 przy ul. Trzech Stawów 23 (przekroczenie jednorazowe), 13. basen rehabilitacyjny w Ośrodku Rehabilitacyjno- Edukacyjno- Wychowawczym przy ul. Gościnnej 8 (przekroczenie jednorazowe). W przypadku kwestionowanych parametrów zalecano właścicielom obiektów wstrzymanie eksploatacji basenu do czasu poprawy jakości wody w niecce basenowej i podjęcie działań mających na celu usunięcie zanieczyszczeń bakteriologicznych oraz przeprowadzenie ponownego badania wody w celu potwierdzenia skuteczności podjętych działań. W październiku 2014 przekazano właścicielom/administratorom basenów kąpielowych wytyczne Głównego Inspektora Sanitarnego, które do czasu zakończenia prac nad projektem rozporządzenia Ministra Zdrowia mają stanowić pomoc merytoryczną dla osób prowadzących działalność w zakresie rekreacji wodnej, przy podejmowaniu stosownych działań w celu zapewnienia właściwego funkcjonowania pływalni, zagwarantowania właściwej jakości wody w tych obiektach i zapewnienia użytkownikom bezpiecznej kąpieli. 4. Miejsca wykorzystywane do kąpieli W sezonie letnim 2014r. na terenie miasta Katowice nie zostało zorganizowane żadne kąpielisko. Zostało zorganizowane jedno miejsce wykorzystywane do kąpieli na Stawie kąpielowym (Nr 4) na terenie Doliny Trzech Stawów. Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Katowicach wykonał wymagane badania jakości wody w tym zbiorniku (badanie przed sezonem oraz w trakcie sezonu), których wyniki przedłożył Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu w Katowicach. Na podstawie przedłożonych wyników badań Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach wydał dwie bieżące oceny jakości wody, w których stwierdził, że w zakresie badanych parametrów woda w w/w zbiorniku 80

81 spełniała wymagania określone w zał. nr 1A do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie prowadzenia nadzoru nad jakością wody w kąpielisku i miejscu wykorzystywanym do kąpieli (Dz. U. Nr 86 poz. 478) i była przydatna do kąpieli. W roku 2014 nie zostało zorganizowane miejsce wykorzystywane do kąpieli na Stawie Morawa w Katowicach. Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Katowicach wykonał badania jakości wody w tym zbiorniku, których wyniki zostały również przekazane Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu w Katowicach i wykazały przydatność wody do kąpieli. V. Stan sanitarny obiektów i miejsc użyteczności publicznej Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach w minionym roku kontynuował bieżący nadzór sanitarny nad 922 obiektami użyteczności publicznej. Przeprowadził 995 kontroli sanitarnych. W efekcie tych działań wydał 8 decyzji administracyjnych zarządzając przywrócenie właściwego stanu sanitarnego - higienicznego, a winnych zaniedbań ukarał nakładając 10 grzywien w drodze mandatu karnego. Stan sanitarny miasta sukcesywnie uległa poprawie. Nadal prowadzone są zaawansowane prace związane z przebudową strefy pomiędzy katowickim rondem, a rynkiem. Nowoczesny Dworzec PKP z Galerią Katowicką sąsiaduje z odnowioną i reprezentacyjną ulicą 3 Maja. Widok na Galerię Katowicką z ul. 3 Maja 81

82 Na przemianę Katowic znakomicie wpływa zagospodarowanie terenów pokopalnianych. Powstała Strefa Kultury, gdzie znajdują się nowe siedziby Muzeum Śląskiego, Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia oraz Międzynarodowe Centrum Kongresowe. Przy hotelu Katowice gotowy jest chodnik, ścieżka rowerowa, zasadzono też drzewa. Widok z Rynku w stronę Spodka Gruntownej przebudowie został poddany Rynek oraz koryto rzeki Rawy. Rynek w Katowicach Nadal problemem bywają zanieczyszczone odchodami zwierzęcymi chodniki, podwórka i skwery, mimo pojawiających się pojemników na tego typu odpady. Często w niewłaściwym stanie sanitarnym i technicznym pozostaje stara zabudowa miasta. 82

83 1. Obiekty użyteczności publicznej W roku 2014 na terenie miasta PPIS w Katowicach nadzorował następujące grupy obiektów użyteczności publicznej: obiekty świadczące usługi hotelarskie 35 zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, fryzjersko-kosmetyczne, odnowy biologicznej i tatuażu 455 jednostki organizacyjne pomocy społecznej 17 noclegownie 6 ustępy publiczne 28 dworce autobusowe 2 dworzec i przystanki PKP 5 środki transportu publicznego obiekty kulturalno-widowiskowe 27 obiekty sportowe 23 tereny rekreacyjne 22 pływalnie kryte 28 pływalnie odkryte - 3 inne obiekty 271 tj. cmentarze, domy przedpogrzebowe, zakłady pogrzebowe, areszt, pralnie, sklepy z odzieżą używaną, izbę wytrzeźwień, targowiska, apteki, stacje paliw, administracje. Grupy i ilości obiektów w Katowicach nadzorowanych w roku

84 Obiekty świadczące usługi hotelarskie W minionym roku skontrolowano 32 obiekty świadczące usługi hotelarskie, co stanowi 91% będących w nadzorze. Grupa ta obejmuje obiekty znacznie zróżnicowane, tak pod względem warunków technicznych i standardu wyposażenia, jak i poziomu świadczonych usług. Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o usługach turystycznych (Dz. U. z 2004r. Nr 223, poz z późn. zm.), do omawianej grupy zaliczono, hotele, kemping oraz inne obiekty świadczące usługi hotelarskie tj.: pokoje gościnne, hotele pracownicze, hostele. W trakcie sprawowanego nadzoru w obiektach kontrolowano: stan techniczny pomieszczeń mieszkalnych i sanitarnych oraz ich wyposażenie, dbałość o stan bieżącej czystości pomieszczeń oraz otoczenia, sposób zagospodarowania odpadów komunalnych, postępowanie z bielizną, zaopatrzenie w wodę przeznaczoną do spożycia i jej jakość. W oparciu o powyższe kryteria stan kontrolowanych obiektów oceniono pozytywnie. Wyjątek stanowił Zespół Hoteli przy ul. Ziołowej 43 w Katowicach Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego Nr 7 Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach Górnośląskie Centrum Medyczne im. prof. Leszka Gieca ul. Ziołowa 45/47, gdzie stwierdzono brudne ściany i sufity oraz poodklejane listwy przypodłogowe w niektórych pokojach, magazynie bielizny czystej i brudnej, świetlicy oraz w traktach komunikacyjnych. W związku z powyższym PPIS w Katowicach wydał decyzję administracyjną. Strona poinformowała o zakończeniu działalności hotelowej. Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, fryzjersko-kosmetyczne, odnowy biologicznej i tatuażu Na 455 zakładów znajdujących się w ewidencji skontrolowano 113, co stanowi 25%. Obiekty te stanowią najliczniejszą grupę obiektów użyteczności publicznej. Świadczenie usług fryzjerskich, kosmetycznych, odnowy biologicznej czy tatuażu może nieść ryzyko wystąpienia zagrożenia epidemiologicznego. W związku z tym w czasie kontroli zwracano uwagę czy przy wykonywaniu czynności mogących powodować 84

85 naruszenie ciągłości tkanek używa się wyłącznie materiałów i narzędzi sterylnych, czy właściciele zakładów wdrożyli i stosują procedury zapewniające ochronę przed zakażeniami oraz chorobami zakaźnymi oraz czy pomieszczenia i ich wyposażenie utrzymane są w nienagannym stanie sanitarnym. W pierwszym kwartale 2014 roku w ramach programu Zapobieganie zakażeniom HCV, przeprowadzono kontrole zakładów fryzjerskich, kosmetycznych i tatuażu. W trakcie kontroli prowadzono m.in. instruktaż w zakresie dezynfekcji i sterylizacji sprzętu, sprawdzano wdrożenie procedur. W 2014r. negatywnie oceniono 4 zakłady, w których stwierdzono brudne narzędzia fryzjerskie, wyposażenie, podłogi, brak dezynfekcji narzędzi, brak segregacji odzieży personelu, nieporządek w szafach, szufladach z narzędziami i kosmetykami. W związku ze stwierdzonymi uchybieniami sanitarnymi wydano doraźne zalecenia usunięcia nieprawidłowości oraz nałożono grzywny w drodze mandatu karnego. Kontrole sprawdzające wykazały wykonanie zaleceń. Środki transportu publicznego i dworce Dworce autobusowe Dworzec autobusów miejskich zlokalizowany pod Dworcem PKP Katowice tworzy 10 stanowisk skupionych wokół dużej wyspy. Na jego terenie ustawiono metalowe, ażurowe krzesła dla pasażerów oraz pojemniki na odpady. Dworzec sprzątany jest regularnie przez Miejski Zarząd Ulic i Mostów tj. zamiatane są chodniki i jezdnie, opróżniane kosze, nawierzchnia myta z użyciem urządzeń ciśnieniowych. Na dworcu umieszczono informacje graficzne i słowne o zakazie palenia wyrobów tytoniowych. Obiekt przystosowany jest dla osób niepełnosprawnych. Funkcjonują dwie windy oraz ruchome schody. Toalety dla pasażerów są dostępne na Dworcu Kolejowym i w Galerii Katowickiej. Stan sanitarno-porządkowy obiektu w dniu kontroli był zachowany. Dworzec PKS przy ul. Piotra Skargi ocenia się jako dostateczny. Infrastruktura dla podróżnych tego obiektu jest skromna. Na dworcu ustawiono ławki i kosze na śmieci. Budynek przeznaczony na potrzeby obsługi pasażerów to blaszana hala (czynna do godziny 22.00) z punktem informacyjnym oraz punktem dyżurnego ruchu. Podróżni mogą korzystać z szaletu publicznego należącego do prywatnego dzierżawcy. W trakcie kontroli ustalono, że zarząd nad obiektem przejął nowy dzierżawca, który w październiku poinformował pisemnie 85

86 PPIS w Katowicach o zamiarze wyburzenia obecnego budynku i wybudowaniu nowego kompleksu. Pomimo to dzierżawca uzupełnił ubytki w płycie głównej dworca oraz wykonał remont części socjalnej dla kierowców. Dworce i stacje kolejowe Dworzec PKP Katowice to nowoczesna wizytówka miasta. Jednopoziomowa hala dworca jest klimatyzowana i dostosowana do osób niepełnosprawnych. Obiekt jest wyposażony w inteligentny system zarządzania. Z dworca prowadzą trzy bezpośrednie przejścia podziemne na perony. Do dyspozycji podróżnych są kasy biletowe i biletomaty, centra obsługi klienta, punkty handlowe, kawiarnie, salony z prasą, a także apteka i bankomat. Dworzec PKP połączony jest z podziemnym dworcem autobusowym oraz sąsiadującą z nim Galerią Katowicką. Kontrole tego obiektu przeprowadzone w minionym roku wykazały jego prawidłowy stan sanitarno - porządkowy. Hala dworca i perony sprzątane i myte były na bieżąco. Wejście na Dworzec PKP od Pl. Szewczyka W roku 2014 skontrolowano 4 przystanki kolejowe. Przejścia podziemne, perony, międzytorza utrzymane były w dniu kontroli czysto. Ustawione kosze na odpadki wyłożone były workami foliowymi i nie były przepełnione. Stan techniczny przystanków jest niezadawalający. Negatywny wpływ na stan techniczny ma z pewnością fakt, że są to obiekty bez nadzoru. 86

87 PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. w sierpniu br. poinformowały, że pod koniec 2014r. rozpocznie się remont zadaszeń nad schodami prowadzącymi na perony oraz wiat na peronach w stacji Katowice-Ligota ul. Franciszkańska. W ramach prowadzonego nadzoru na terenie miasta dokonano oględzin 45 przystanków autobusowych i tramwajowych. Cześć skontrolowanych przystanków posiada wiaty z ławeczkami, a na pozostałych ustawione są tylko ławeczki dla podróżnych. Na 38 przystankach autobusowych i tramwajowych stwierdzono brudne kosze na odpadki. O powyższym poinformowano Miejski Zarząd Ulic i Mostów w Katowicach wnosząc o podjęcie działań mających na celu poprawę stanu sanitarnego przystanków. Skontrolowano 91 środków transportu publicznego: autobusy komunikacji publicznej 34, tramwaje 33, wagony w pociągach 24. Niewłaściwy stan sanitarny stwierdzono w 2 wagonach tramwajowych. Dotyczyło to brudnych podłóg, tylnych pulpitów, rurek metalowych, pojemników na śmieci. Za stwierdzone zaniedbania nałożono grzywnę w drodze mandatu karnego. Ponadto wydano zalecenia doraźne dotyczące utrzymywania na bieżąco środków transportu publicznego w prawidłowym stanie sanitarno-higienicznym. Wszystkie skontrolowane autobusy i wagony pociągów skontrolowane na stacjach początkowych utrzymane były w prawidłowym stanie sanitarno-higienicznym. Jednostki organizacyjne pomocy społecznej Na ogólną liczbę 17 obiektów w ewidencji skontrolowano 15, co stanowi 88%. W grupie tej znajdują się zakłady o różnym profilu działalności: domy pomocy społecznej placówki zapewniające całodobową opiekę z powodu wieku, choroby, niepełnosprawności, świadczące usługi bytowe, opiekuńcze, pielęgnacyjne, wspomagające i edukacyjne, działające po uzyskaniu zezwolenia na podstawie przepisów o pomocy społecznej, inne jednostki pomocy społecznej domy dziennego pobytu, ośrodki wsparcia, 87

88 placówki zapewniające całodobową opiekę placówki zapewniające opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, świadczące usługi bytowe, opiekuńcze, prowadzone w ramach działalności gospodarczej, działające po uzyskaniu zezwolenia na podstawie przepisów o pomocy społecznej. Placówki te z reguły charakteryzują się dobrym stanem technicznym, będącym wynikiem realizacji wymogów i ich standaryzacji. W skontrolowanych obiektach nie stwierdzono nieprawidłowości w gospodarowaniu odpadami medycznymi i komunalnymi. Nie stwierdzono również zaniedbań w postępowaniu z bielizną czystą i brudną, utrzymaniu bieżącej czystości obiektów i ich otoczenia. Obiekty przystosowane są dla osób niepełnosprawnych (windy, podjazdy). Domy pomocy wyposażone są w pracownie fizjoterapii, sale ćwiczeń fizycznych, pokoje doraźnej pomocy i świetlice. W Środowiskowym Domu Pomocy Przystań Stowarzyszenia Działającego na Rzecz Osób Chorych Psychicznie i ich Rodzin przy ul. Tysiąclecia 41 odnowiono pomieszczenia obiektu przez malowanie i wymieniono podłogi. Pod koniec roku w Zespole Pomocy Dzieciom i Rodzinom przy ul. Orkana 7a na I piętrze przeprowadzone zostały prace remontowe polegające na usunięciu skutków zawilgocenia ścian w pokojach oraz łazienkach. W obiekcie wykonano remont dachu, a następnie osuszono i odmalowano zawilgocone ściany i sufity. Przed remontem w miesiącach sierpniu, wrześniu i październiku w obiekcie wykonano zabiegi dezynsekcji. W miesiącu marcu w Bażantowie oddano do użytku Centrum Kompetencyjne dla Osób Starszych i Chorych na Demencję - Senior Residence. Jest to jedyny taki ośrodek na Śląsku. Centrum kompetencyjne składa się z dwóch części. W prywatnej jest 101 miejsc, a w drugiej, która funkcjonuje jako Dom Pomocy Społecznej, jest ich 97. Pokoje w obydwu częściach mają podobny wysoki standard. Każdy wyposażony jest w łazienkę, zapewniono bezprzewodowy internet oraz telewizor. W budynku jest też pomieszczenie z wanną z hydromasażem i podnośnikiem hydraulicznym oraz kaplica. Dla pensjonariuszy udostępniono również bibliotekę, pomieszczenia do terapii oraz sale rehabilitacyjne. 88

89 Senior Residence Noclegownie W ewidencji PPIS w Katowicach figuruje 6 tego typu obiektów i wszystkie zostały skontrolowane. Są to obiekty przystosowane do udzielania noclegu osobom bezdomnym, wraz z pomieszczeniami pomocniczymi niezbędnymi do prawidłowego funkcjonowania noclegowni. Oferują pomoc taką jak noclegi, wyżywienie, medyczną i pielęgniarską, a także pomoc rzeczową np. ubrania, środki czystości. Zasadniczo obiekty te prezentują niski standard, są wyposażone w podstawowy sprzęt w pomieszczeniach mieszkalnych i sanitarnych. Na czas zimy w obiektach organizuje się dodatkowe miejsca noclegowe na materacach, które rozkładane są w jadalniach, świetlicach. W skontrolowanych noclegowniach stan sanitarny przy uwzględnieniu specyfiki tych obiektów był zadawalający. Za utrzymanie prawidłowego stanu sanitarno - porządkowego odpowiadali pensjonariusze. Gospodarka odpadami komunalnymi prowadzona była prawidłowo. Odpady gromadzone były w zamykanych koszach wyłożonych workami foliowymi, następnie worki wynoszone były do kontenerów na zewnątrz budynków. W noclegowniach obowiązuje zakaz palenia wyrobów tytoniowych, o czym informują graficzne i słowne oznaczenia umieszczone w widocznych miejscach. 89

90 Ustępy publiczne W roku 2014 PPIS w Katowicach nadzorował 28 ustępów publicznych i ogólnodostępnych przeznaczonych dla klientów różnego rodzaju obiektów. Bieżąca czystość w skontrolowanych ustępach była zachowana. Wszystkie ustępy podłączone są do miejskiej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. W dniu kontroli obiekty zaopatrzone były w wystarczającą ilość środków czystościowych, higienicznych i dezynfekcyjnych. W wyniku realizacji zarządzeń decyzji PPIS w Katowicach z 2009r. uległ poprawie stan sanitarny Szaletu publicznego przy Placu Andrzeja w Katowicach, gdzie zostały wyremontowane i pomalowane ściany i sufity po stronie damskiej. Ponadto kontrola w/w szaletu przeprowadzona w miesiącu wrześniu wykazała, że w części męskiej i pomieszczeniu socjalnym prowadzony był remont polegający na kafelkowaniu ścian na całej wysokości. Dzierżawca ustępu publicznego przy ul. Dworcowej dokonał remontu polegającego na odnowieniu futryn drzwi wejściowych do części damskiej i męskiej, sufitu w części męskiej oraz ścianki działowej w kabinach ustępowych w części damskiej. Obiekty sportowe W roku 2014 pod bieżącym nadzorem PPIS w Katowicach znajdowały się 23 obiekty sportowe, z czego skontrolowano 18, tj. 78%. Obiekty te stanowią samodzielne budynki przeznaczone do uprawiania sportu i rekreacji (hale sportowe, kluby, kręgielnie, ściany wspinaczkowe, sale ćwiczeń) oraz zagospodarowane tereny sportowe przeznaczone do uprawiania sportów na świeżym powietrzu, np. boiska, korty tenisowe, lodowiska. W trakcie kontroli oceniano stan techniczny pomieszczeń do uprawiania sportów, pomieszczeń sanitarnych oraz ich wyposażenie i zaopatrzenie w środki czystości i higieniczne. Zwracano uwagę na dbałość o stan bieżącej czystości pomieszczeń oraz otoczenia obiektu. Oceniano sposób zagospodarowania odpadów komunalnych, a także zaopatrzenie w wodę przeznaczoną do spożycia. W oparciu o powyższe kryteria stwierdzono zadawalający stan sanitarno-porządkowy skontrolowanych obiektów. W roku 2014 PPIS w Katowicach wydał 1 decyzję administracyjną dotyczącą części sportowej Ośrodka Rekreacyjno-Wypoczynkowego Zadole przy ul. Wczasowej 8, gdzie 90

91 stwierdzono zniszczoną tapicerkę i metalowe elementy urządzeń siłowych, brudne z ubytkami tynku ściany pod lustrami oraz zniszczoną podłogę w pomieszczeniu do ćwiczeń siłowych, odpryski farby i tynku w szatni męskiej i sanitariacie dla personelu. Obowiązki nakazane decyzją zostały zrealizowane w wyznaczonym terminie. Ponadto w minionym roku PPIS w Katowicach po uzasadnionych wnioskach strony dwukrotnie zmienił termin realizacji zarządzeń decyzji wydanej w 2011r. na rzecz Stadionu Sportowego AWF przy ul. Kościuszki 84 w Katowicach. W obiekcie kwestionowano stan sanitarny podłóg w zespołach higieniczno-sanitarnych. Kontrola sanitarna przeprowadzona w miesiącu październiku wykazała wykonanie zarządzeń przedmiotowej decyzji. Obiekty kulturalno-widowiskowe Na terenie Katowic nadzorem objętych jest 27 obiektów kulturalno-widowiskowych i w minionym roku wszystkie zostały skontrolowane. Obiekty te stanowią zespół urządzeń publicznych zaspokajających potrzeby socjalne, oświatowe i kulturalne ludności. Grupa ta obejmuje: teatry, muzea, ośrodki kultury, kina, galerie, filharmonię, kluby i obiekty widowiskowe. Obiekty te charakteryzują się dobrym stanem technicznym. W wyniku kontroli 2014r. PPIS w Katowicach wydał tylko 1 decyzję administracyjną. Dotyczyło to Kina Studyjnego ŚWIATOWID przy ul. 3 Maja 7 w Katowicach, gdzie stwierdzono odpadającą farbę na ścianach i drzwiach w holu przy sali głównej, brudną wykładzinę podłogową, poplamione siedzenia dla widzów i kurtynę maskującą w sali kameralnej. Zarządzenia decyzji zostały wykonane w wyznaczonym terminie. W roku 2014 w Hali MOSiR SPODEK wymieniono krzesła w sektorach dla widzów, odnowiono garderobę przy sali głównej oraz szatnie przy lodowisku. W Miejskim Domu Kultury przy ul. Marcinkowskiego 13 w Katowicach wymieniono podłogę w korytarzu komunikacyjnym na I piętrze, wyremontowano jedną z sal zajęć, przebudowano toalety na parterze dostosowując je do potrzeb osób niepełnosprawnych. 1 października 2014 r. odbyło się uroczyste otwarcie nowej siedziby Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach. Budynek NOSPR stanął na dawnym terenie poprzemysłowym, który przeznaczono na tzw. Strefę Kultury. Gmach posiada niezwykle starannie zaprojektowane wnętrze, którego warunki akustyczne 91

92 i techniczne plasują go w światowej czołówce. Najważniejszym pomieszczeniem w gmachu jest Wielka Sala Koncertowa z 1800 miejscami, rozmieszczonymi na kilku poziomach i estradą dla 120-osobowej orkiestry oraz chóru. Zdjęcie NOSPR w Katowicach W skład tego obiektu wchodzi ponadto sala kameralna dla mniejszych form muzycznych, która mieści 300 widzów, a także przestrzeń wystawiennicza i pomieszczenia dla dzieci i młodzieży, w których m.in. można dokonywać prezentacji instrumentów muzycznych. Dla artystów zorganizowano zaplecze, w skład którego wchodzą garderoby, 2 apartamenty, 4 jednoosobowe pokoje gościnne z aneksami kuchennymi i zapleczem sanitarnym. W przestrzeni dla widzów znajdują się pomieszczenia higieniczno - sanitarne, w tym dla matki z dzieckiem, kawiarnie, restauracja oraz księgarnia muzyczna. Zadbano też o otoczenie budynku, w jego pobliżu zlokalizowano amfiteatr i ogrody zmysłów. W dniu kontroli stan sanitarno - higieniczny obiektu był bez zastrzeżeń, gospodarka odpadami prowadzona była prawidłowo. 92

93 Zdjęcie NOSPR w Katowicach Wielka Sala Koncertowa W roku 2014 po czterech latach filharmonicy śląscy zagrali w odrestaurowanej Filharmonii Śląskiej. Odnowiona została sala koncertowa na 420 miejsc, dobudowano nową salę kameralną na 110 miejsc oraz seminaryjną na 40 miejsc. Tę ostatnią można połączyć z kawiarnią i patio znajdującymi się na ostatniej kondygnacji. W Teatrze Śląskim w Katowicach wyremontowano toalety dla widzów przy sali kameralnej. Tereny rekreacyjne Tereny rekreacyjne to publiczna zorganizowana miejska przestrzeń zielona pełniąca funkcje wypoczynkowe i rekreacyjne, a niekiedy także sportowe lub inne. Grupa ta obejmuje różnorodne obiekty min. parki, skwery, place zabaw dla dzieci, piaskownice, ścieżki i trasy rowerowe. W obrębie tych obiektów znajdują się także elementy małej architektury (kosze na śmieci, pojemniki na psie odchody, ławki, latarnie itp.), a często również amfiteatry, altany, fontanny, pomniki czy strefy aktywności rodzinnej wyposażone w zestawy siłowe, huśtawki, zestawy zabawowe, równoważnie, drabinki, stoły do tenisa itp. W wyniku prowadzonego nadzoru stwierdzono, że tereny te są zadbane, zieleń pielęgnowana, zarządcy wymienili piasek w piaskownicach, dokonywano przeglądu technicznego urządzeń, instalowano ławki, kosze na śmieci. Przy piaskownicach ustawione 93

94 były tabliczki informujące o zakazie wprowadzania psów oraz regulaminy korzystania z placów zabaw, w których także ujęty jest zakaz wprowadzania psów. Na uwagę zasługuje Administracja Osiedla ODRODZENIA Spółdzielni Mieszkaniowej SILESIA, która w 9 piaskownicach znajdujących się przy ulicy: Radockiego, Tyskiej, Łętowskiego i Spokojnej przeprowadziła badania laboratoryjne piasku. W wyniku badań nie stwierdzono bakterii z rodzaju Salmonella jak również żywych jaj pasożytów jelitowych. Kontrola przeprowadzono w lipcu 2014 roku na Placu Miast Partnerskich wykazała prawidłowo funkcjonujący zamknięty wybieg dla psów. Targowiska Na terenie Katowic w roku 2014 PPIS w Katowicach nadzorował 11 targowisk, skontrolowano 10 spośród nich. Przedmiotem kontroli była dbałość o stan bieżącej czystości targowisk oraz otoczenia, sposób zagospodarowania odpadów komunalnych, stan techniczny i sanitarny toalet dla klientów oraz ich wyposażenie, a także zaopatrzenie w wodę przeznaczoną do spożycia. W oparciu o powyższe kryteria stan targowisk oceniono pozytywnie. W miesiącu maju na targowisku przy Pl. Miarki został wyremontowany ustęp dla handlujących i klientów. Wymieniono umywalki do rąk, deski sedesowe, pomalowano ściany i futryny drzwiowe. Cmentarze Na terenie miasta funkcjonuje 27 cmentarzy, w tym 5 cmentarzy komunalnych i 22 cmentarze parafialne. Skontrolowano wszystkie i nie stwierdzono niewłaściwego stanu porządkowego. Główne alejki na cmentarzach były utwardzone, boczne wysypane żwirkiem. Odpady komunalne gromadzone były w kontenerach i wywożone na wysypisko śmieci. W roku 2014 PPIS w Katowicach wydał 1 decyzję administracyjną odnośnie Domu Przedpogrzebowego na Centralnym Cmentarzu Komunalnym przy ul. Murckowskiej 9 w Katowicach, gdzie stwierdzono zniszczony stół w pomieszczeniu przygotowalni zwłok, skorodowane kratki ściekowe i ubytki w glazurze w sali sekcyjnej i pomieszczeniach chłodni, brudne ściany w korytarzu komunikacyjnym oraz w pomieszczeniach higieniczno- 94

95 sanitarnych dla personelu i przebieralni zwłok, skorodowane drzwi w trakcie komunikacyjnym prowadzącym do sali sekcyjnej. Kontrola sanitarna przeprowadzona w miesiącu styczniu 2015r. wykazała przywrócenie właściwego stanu sanitarnego w obiekcie. Imprezy masowe PPIS w Katowicach na podstawie ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych wydawał opinie sanitarne dotyczące organizowania imprez masowych. Najwięcej imprez zorganizowanych zostało w Hali Widowiskowej Spodek. Po przeprowadzonych kontrolach sanitarnych w tym obiekcie wydano 35 opinii sanitarnych. Pozytywnym wydarzeniem w życiu kulturalnym miasta były właściwie zorganizowane w zakresie wymagań sanitarno higienicznych trzy duże imprezy plenerowe: OFF FESTIVAL KATOWICE 2014, TAURON NOWA MUZYKA 2014, KOCHAM KATOWICE. Dla uczestników tych imprez zapewniono pełne zaplecze sanitarne toalety, umywalnie oraz kabiny prysznicowe z dopływem bieżącej wody, punkt medyczny, a także kontenery na odpady, z obowiązkową segregacją odpadów. Imprezy te monitorowane były pod względem sanitarnym w trakcie ich trwania - nie stwierdzono nieprawidłowości sanitarno - porządkowych. 2. Gospodarka odpadami komunalnymi Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach w 2014 roku kontynuował nadzór nad gospodarką odpadami komunalnymi na terenie miasta. W trakcie kontroli zwracano uwagę czy jest zachowana ciągłość odbioru odpadów komunalnych, czy są zapewnione pojemniki do gromadzenia odpadów. Przeprowadzone kontrole sanitarne wykazały, że gospodarka odpadami komunalnymi na terenie miasta prowadzona była prawidłowo. Zmiany w gospodarowaniu odpadami komunalnymi wprowadzone 2013r. spowodowały, że w mieście pojawiło się wiele nowych kontenerów do segregacji śmieci, które rozlokowano 95

96 w dodatkowych miejscach tak, aby jeszcze bardziej ułatwić mieszkańcom dbanie o środowisko naturalne. Segregacja odpadów Mieszkańcy Katowic w kilku przypadkach zgłaszali jedynie problem z utrzymaniem prawidłowego stanu porządkowego otoczenia wokół pojemników na odpady komunalne. Powyższe dotyczyło zwłaszcza posesji należących do kilku wspólnot mieszkaniowych i innych zarządców. Wszystkie odpady komunalne z terenu miasta odbierane były w sposób zorganizowany przez jednego usługodawcę tj. Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. Katowice ul. Obroki 140, w określonych dniach. Zgodnie z Uchwałą Rady Miasta Katowice od dnia r. odbierane były od mieszkańców Katowic odpady wielkogabarytowe: - z nieruchomości jednorodzinnych - raz na kwartał w systemie wystawek, - z nieruchomości wielorodzinnych - dwa razy w miesiącu z określonych punktów, w których mogą być usytuowane kontenery lub z wyznaczonych placyków gospodarczych. Ponadto odpady wielkogabarytowe nadal były obierane przez Gminne Punkty Zbiórki Odpadów. Punkty te zlokalizowane są w Katowicach przy ul. Milowickiej 7A, ul. Obroki 140, ul. Zaopusta 70 i ul. Bankowej

97 3.Akcje deratyzacyjne W 2014 roku na terenie miasta Katowic zostały przeprowadzone dwie obowiązkowe akcje deratyzacyjne tj. od do r. oraz od do r. W ramach akcji skontrolowano posesje, zakłady pracy, zakłady żywienia, obrotu handlowego i produkcyjne, placówki nauczania i wychowania, podmioty lecznicze. W okresie wiosennym kontrole przeprowadzono w 456 obiektach, natomiast w trakcie akcji jesiennej skontrolowano 316 obiektów i nieprawidłowości nie stwierdzono. VI. Stan sanitarny szkół i innych placówek oświatowo wychowawczych Czuwając nad stanem sanitarnym szkół i innych placówek opiekuńczowychowawczych, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach w 2014 roku nadzorował 481 stałych obiektów nauczania i wychowania w mieście i były to: żłobki i kluby dziecięce 28, przedszkola 126, szkoły podstawowe 37, gimnazja 23, licea ogólnokształcące 6, zespoły szkół 17, szkoły policealne 23, domy studenckie 16, placówki opiekuńczo-wychowawcze wsparcia dziennego 29, placówki z pobytem całodobowym 3, placówki wychowania pozaszkolnego 121, szkoły wyższe 16 tj. 52 obiekty. i młodzieży. Ponadto nadzorem objęto 125 turnusów placówek sezonowego wypoczynku dzieci 97

98 Przeprowadzono łącznie 319 kontroli sanitarnych w 263 obiektach nauczania i wychowania. Odpowiednio w 2013 roku nadzorowano 467 obiektów stałych i 83 turnusy placówek sezonowego wypoczynku dzieci i młodzieży, w których przeprowadzono 442 kontrole sanitarne. Szkoły Podstawowe 8% Licea Ogólnokształcące 1% Gimnazja 5% Zespoły Szkół 4% Szkoły Policealne 5% Domy Studenckie 4% Placówki opiekuńczowychowawcze wsparcia dziennego 7% Placówki z pobytem całodobowym 1% Placówki wychowania pozaszkolnego 27% Przedszkola 28% Żłobki 6% Szkoły Wyższe 4% Placówki oświatowo-wychowawcze w Katowicach objęte nadzorem PPIS w Katowicach w 2014 r. Przeprowadzone kontrole potwierdziły dobry stan techniczny i sanitarny większości placówek oświatowo-wychowawczych w mieście. W 2014 r. PPIS w Katowicach wydał 15 decyzji zarządzających oraz po przeanalizowaniu uzasadnionych wniosków stron, zmienił na późniejszy termin wykonania zarządzeń wynikających z decyzji wydanych w latach Zgodnie ze stanem na r. do realizacji pozostały zarządzenia 35 decyzji dotyczących wszystkich typów szkół oraz przedszkoli. W 17 placówkach stan sanitarny uległ poprawie z uwagi na wykonanie wszystkich zarządzeń decyzji wydanych w latach

99 Obiekt Liczba Wydanych w roku: decyzji do realizacji Żłobki Przedszkola Szkoły Podstawowe Gimnazja Zespoły Szkół Szkoły Wyższe Razem: Decyzje pozostałe do realizacji z lat stan na dzień r. W wyniku prowadzonego nadzoru w 2014 roku, w odniesieniu do 15 obiektów Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach zarządził przywrócenie właściwego stanu sanitarno higienicznego. Powyższe dotyczyło między innymi: dróg dojścia i ogrodzenia w: Oddziale Żłobka Miejskiego ul. Ciesielska 1, Miejskim Przedszkolu Nr 2 ul. Kubiny 4, Miejskim Przedszkolu Nr 14 ul. Wyszyńskiego 16a, Miejskim Przedszkolu Nr 48 ul. Sokolska 56a, Miejskim Przedszkolu Nr 82 ul. Bytomska 8b, Szkole Podstawowej Nr 27 ul. Łętowskiego 18, Szkole Podstawowej Nr 31 ul. Marcinkowskiego 17, Szkole Podstawowej Nr 36 ul. Iłłakowiczówny 13, sal zajęć dydaktycznych i innych pomieszczeń dla dzieci, uczniów i studentów w: Oddziale Żłobka Miejskiego ul. Ciesielska 1, Miejskim Przedszkolu Nr 2 ul. Kubiny 4, Miejskim Przedszkolu Nr 14 ul. Wyszyńskiego 16a, Miejskim Przedszkolu Nr 66 ul. Brynicy 50, Miejskim Przedszkolu Nr 82 ul. Bytomska 8a, 99

100 Miejskim Przedszkolu Nr 89 ul. Zadole 26a, Szkole Podstawowej Nr 27 ul. Łętowskiego 18, Szkole Podstawowej Nr 36 ul. Iłłakowiczówny 13, Gimnazjum Nr 11 ul. Deszczowa 14, Gimnazjum Nr 13 ul. Brynicy 7, Zespole Szkół Integracyjnych Nr 1 al. Krzywoustego 11, Domu Studenta Politechniki Śląskiej BABILON ul.krasińskiego 25a, toalet, w tym sprawności technicznej armatury w: Miejskim Przedszkolu Nr 2 ul. Kubiny 4, Miejskim Przedszkolu Nr 66 ul. Brynicy 50, Miejskim Przedszkolu Nr 82 ul. Bytomska 8b, Miejskim Przedszkolu Nr 89 ul. Zadole 26a, Szkole Podstawowej Nr 27 ul. Łętowskiego 18, Szkole Podstawowej Nr 31 ul. Marcinkowskiego17, Gimnazjum Nr 11 ul. Deszczowa 14, warunków do prowadzenia zajęć z wychowania fizycznego w: Szkole Podstawowej Nr 10 ul. Stawowa 6, Gimnazjum Nr 11 ul. Deszczowa 14, gabinetu profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej w: Szkole Podstawowej Nr 27 ul. Łętowskiego Żłobki i kluby dziecięce Na terenie Katowic w 2014 roku działało 26 żłobków i 2 kluby dziecięce. Do 10 żłobków miejskich uczęszczało 619 dzieci, natomiast do 16 żłobków niepublicznych dzieci. W 2 klubach dziecięcych opiekę otrzymywało 28 dzieci. 100

101 W minionym roku oddano do użytku dzieci 6 nowych niepublicznych żłobków, a mianowicie: Żłobek Bajkowa Kraina przy ul. Józefowskiej 5, Akademia Malucha Puchatkowo przy ul. Fitelberga 6, Żłobek przy Prywatnym Przedszkolu Babcina Kraina przy ul. Armii Krajowej 62, Żłobek Tęczowa Akademia Brzdąca przy ul. Uniczowskiej 28, Żłobek Przytulny Kącik przy ul. Kujawskiej 6, Żłobek Klub Aktywnego Malucha Guziczek przy ul. Sikorskiego 28/1. Żłobki oraz kluby dziecięce funkcjonowały w budynkach przystosowanych do tego celu. Kontrole sanitarne wykazały, że dzieciom zapewniono higieniczne i bezpieczne warunki pobytu w większości placówek. Wyjątek stanowił Oddział Żłobka Miejskiego przy ul. Ciesielskiej 1, gdzie kontrola wykazała niewłaściwy stan podłóg w bawialniach, zniszczone drzwi wejściowe do bawialni, łazienki i kuchni mlecznej oraz nierówny chodnik prowadzący na teren rekreacyjny i zniszczone ogrodzenie działki żłobka. Powyższe zostało ujęte w zarządzeniach decyzji PPIS w Katowicach z terminem usunięcia nieprawidłowości do r. Sypialnia w katowickim prywatnym żłobku (Źródło: Zdjęcie własne) 101

102 2. Placówki wychowania przedszkolnego Na terenie miasta w 2014r. do dyspozycji dzieci było 118 przedszkoli oraz 8 punktów przedszkolnych. W 105 skontrolowanych przedszkolach zapisanych było 7683 dzieci. Do 35 przedszkoli niepublicznych uczęszczało 1155 dzieci, a do 70 przedszkoli miejskich 6528 dzieci. W minionym roku oddano do użytku przedszkolaków 10 nowych placówek niepublicznych: Przedszkole Niepubliczne Wesołe Słoneczka przy ul. Ligockiej 68, Katolickie Przedszkole Pod Aniołem przy ul. Grzegorzka 2, Dwujęzyczne Przedszkole English Montessori School przy ul. Gallusa 10, Niepubliczne Przedszkole Kinder Park przy ul. Konduktorskiej 35, Przedszkole Bajkowa Kraina przy ul. Józefowskiej 5, Punkt Przedszkolny przy ul. Baildona 6/4, Punkt Przedszkolny przy ul. Baildona 6a/4, Punkt Przedszkolny przy ul. Baildona 6a/5, Punkt Przedszkolny Jaś i Małgosia przy ul. Bażantów 53/6, Terapeutyczny Punkt Przedszkolny Kraina Marzeń przy ul. Piernikarczyka Sala zajęć w katowickim prywatnym przedszkolu (Źródło: Zdjęcie własne ) 102

103 Wszystkie przedszkola funkcjonowały w budynkach przystosowanych do tego celu. W 2014 r. w toku kontroli nieprawidłowości stwierdzono w 6 niżej wymienionych obiektach i był to niewłaściwy stan sanitarno-higieniczny: tarasu i chodnika prowadzącego na plac zabaw dla dzieci w Miejskim Przedszkolu Nr 48 przy ul. Sokolskiej 56a, chodnika oraz podłogi w sali zajęć dla dzieci w Miejskim Przedszkolu Nr 14 przy ul. Wyszyńskiego 16a, ścian w łazienkach dla dzieci i sali zajęć ruchowych, podłóg w salach zajęć oraz oświetlenia w korytarzu w Miejskim Przedszkolu Nr 89 przy ul. Zadole 26a, ścian i sufitów w łazienkach dla dzieci, klatce schodowej prowadzącej do kuchni i ogrodzenia posesji w Miejskim Przedszkolu Nr 2 przy ul. Kubiny 4, ścian i sufitów w salach zajęć dla dzieci i łazienkach dla dzieci, podłóg w salach zajęć dla dzieci oraz ogrodzenia posesji w Miejskim Przedszkolu Nr 82 przy ul. Bytomskiej 8b, ścian i sufitów oraz armatury sanitarnej w łazienkach dla dzieci, podłóg w szatniach i łazienkach dla dzieci, drzwi w pomieszczeniach przedszkolnych w Miejskim Przedszkolu Nr 66 przy ul. Brynicy 50. W 8 katowickich przedszkolach stan sanitarny uległ poprawie w wyniku realizacji obowiązków decyzji wydanych przez PPIS w Katowicach w latach Doprowadzono do prawidłowego stanu sanitarno-higienicznego: ściany i sufity w łazienkach w Miejskim Przedszkolu Nr 20 przy ul. Ordona 11, ściany i sufity oraz armaturę w łazienkach dla dzieci w Miejskim Przedszkolu Nr 25 przy ul. Mieszka I 13, ściany i podłogę w sali zajęć dzieci młodszych w Miejskim Przedszkolu Nr 40 przy ul. Panewnickiej 73, łazienki dla dzieci na I piętrze w Miejskim Przedszkolu Nr 46 przy ul. Jankego 111, wewnętrzną wentylację mechaniczną w sali zajęć na parterze w Miejskim Przedszkolu Nr 62 przy ul. Oswobodzenia 61, ściany i sufity w salach zajęć, parapety okienne oraz stoliki dla dzieci w Miejskim Przedszkolu Nr 71 przy ul. Michałowskiego 3, ściany i podłogi w holu w Miejskim Przedszkolu Nr 73 przy ul. Słonecznej 77a, podłogi w sali zajęć dla dzieci najmłodszych i szatni w Miejskim Przedszkolu Nr 85 przy ul. Kwiatkowskiego

104 Ponadto do realizacji pozostały zarządzenia decyzji PPIS w Katowicach z lat dotyczące doprowadzenia do prawidłowego stanu sanitarno-technicznego: ogrodzenia działki przedszkolnej - w Miejskim Przedszkolu Nr 27 przy ul. Ściegiennego 27, podłogi w łazience dla dzieci - w Miejskim Przedszkolu Nr 47 z Oddziałami Integracyjnymi przy ul. Słonecznej 60, stolarki drzwiowej w salach zajęć dla dzieci - w Miejskim Przedszkolu Nr 57 przy ul. Piastów 13, punktów świetlnych w sali rytmiki - w Miejskim Przedszkolu Nr 87 przy ul. Granicznej elewacji zewnętrznej budynku - w Miejskim Przedszkolu Nr 94 przy ul. Rataja 10, ogrodzenia działki przedszkolnej - w Miejskim Przedszkolu 90 przy ul. Chrobrego 39. Piaskownice i place zabaw W trakcie kontroli przedszkoli zwracano również uwagę na stan techniczny i sanitarny piaskownic, placów zabaw jak i terenów rekreacji zewnętrznej. Podobnie jak w ubiegłych latach, we wszystkich skontrolowanych placówkach piasek w piaskownicach był czysty, a piaskownice w przerwach między użytkowaniem były zabezpieczone przed zanieczyszczeniem plandekami lub innymi materiałami. Tereny placów zabaw i rekreacji zewnętrznej były ogrodzone i utrzymane czysto. Ocena dostosowania mebli edukacyjnych do zasad ergonomii Istotnym elementem procesu nauczania i wychowania jest zapewnienie mebli i sprzętów dostosowanych do wzrostu ich użytkowników. W tym zakresie przeprowadzono ocenę dostosowania mebli edukacyjnych do wymagań ergonomii w 7 miejskich przedszkolach, a mianowicie w: Miejskim Przedszkolu Nr 6 ul. Uniwersytecka 15, Miejskim Przedszkolu Nr 23 ul. Dębowa 3, Miejskim Przedszkolu Nr 35 ul. Rybnicka 1, Miejskim Przedszkolu Nr 56 ul. Wiosny Ludów 17, Miejskim Przedszkolu Nr 75 ul. Drozdów 11c, 104

105 Miejskim Przedszkolu Nr 81 ul. Kostki Napierskiego 9, Miejskim Przedszkolu Nr 94 ul. Rataja 10. W 16 oddziałach dokonano pomiaru wzrostu 285 dzieci. Badania wykazały, że z mebli niedostosowanych do wzrostu korzystało 29 dzieci z 4 oddziałów w 2 placówkach, co stanowiło 10,17 % badanych. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach skierował pisma do dyrektorów palcówek wnosząc o podjęcie stosownych działań zmierzających do właściwego doboru mebli, a tym samym ich dostosowania do zasad ergonomii. W odpowiedzi uzyskano informację o przystąpieniu do usunięcia uchybień. 3. Oddziały zerowe Przeprowadzono kontrole w zakresie oceny warunków, jakie zapewniono dla dzieci 5-6 letnich w 90 obiektach, w których funkcjonowały oddziały zerowe, tj. w: 81 przedszkolach samodzielnych; 1 przedszkolu w zespole szkolnym; 6 szkołach podstawowych samodzielnych; 2 szkołach podstawowych w zespołach szkół. Sala zajęć dla Oddziału zerowego w katowickiej szkole podstawowej (Źródło: Zdjęcie własne ) 105

106 Uczęszczało do nich łącznie 3050 dzieci, w tym do przedszkoli funkcjonujących samodzielnie 2797, do przedszkola funkcjonującego w zespole 25, do szkół podstawowych funkcjonujących w zespołach 40, a do szkół podstawowych samodzielnych 188. Właściwą infrastrukturę i wyposażenie pomieszczeń do użytkowania przez dzieci 5-6 letnie stwierdzono w 62 obiektach, w tym 60 przedszkolach funkcjonujących samodzielnie, 1 przedszkolu funkcjonującym w zespole szkolnym oraz 1 szkole podstawowej. Nieprawidłowości wykazano w 28 placówkach i były to: brak możliwości wydzielenia ciągów komunikacyjnych, tak by nie krzyżowały się z drogami komunikacyjnymi starszych uczniów w: Szkole Podstawowej Nr 20 ul. Zarębskiego 2, Szkole Podstawowej Nr 27 ul. Łętowskiego 18, Szkole Podstawowej Nr 42 ul. Wiosny Ludów 22, Szkole Podstawowej Nr 45 ul. Korczaka 11, Zespole Szkół Ogólnokształcących Nr 7 ul. Witosa 23, brak własnego wydzielonego placu rekreacyjnego dla młodszych dzieci w: Miejskim Przedszkolu Nr 9 ul. Dąbrówki 9, Miejskim Przedszkolu Nr 36 ul. Zacisze 2, Miejskim Przedszkolu Nr 40 ul. Panewnicka 73, Miejskim Przedszkolu Nr 67 z Oddziałami Integracyjnymi al. Roździeńskiego 88, Miejskim Przedszkolu Nr 74 al. Roździeńskiego 96, Miejskim Przedszkolu Nr 78 ul. Radockiego 62, Miejskim Przedszkolu Nr 80 ul. Panewnicka 349 i 367, Prywatnym Przedszkolu Nr 1 ul. Ligocka 5a, Prywatnym Przedszkolu im. "Papy Smerfa" al. Krzywoustego 6, Przedszkolu Niepublicznym Madzik Place Kindergarten ul. Szafirowa14, Przedszkolu Językowym Madzik Place Kindergarten ul. Zawiszy Czarnego 8, Przedszkolu Niepublicznym Pałacyk ul. Skłodowskiej 30/1, Centrum Edukacji Małego Dziecka Twórczy Zakątek Punkt Przedszkolny ul. Marcinkowskiego 6c, Artystycznym Punkcie Przedszkolnym ul. Dąbrowskiego 24/2, 106

107 Punkcie Przedszkolnym Przytulny Kącik ul. Kujawska 4a, Dwujęzycznym Przedszkolu English Montessori ul. Gallusa 10, Niepublicznym Przedszkolu Kinder-Park ul. Konduktorska 35, Punkcie Przedszkolnym Jaś i Małgosia ul. Bażantów 53/6, Punkcie Przedszkolnym ul. J. Baildona 6/4, Punkcie Przedszkolnym ul. J Baildona 6a/4, Punkcie Przedszkolnym ul. J. Baildona 6a/5, Szkole Podstawowej Nr 51 ul. Przyjazna 7a, urządzenia sanitarne niedostosowane do wzrostu dzieci w: Szkole Podstawowej Nr 20 ul. Zarębskiego 2, Zespole Szkół Omega ul. Gliwicka 276. Teren rekreacyjny katowickiej szkoły podstawowej (Źródło: Zdjęcie własne ) 107

108 4. Szkoły Pod nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Katowicach w 2014 r. było 106 szkół wszystkich typów na terenie miasta. Stan sanitarny katowickich szkół ocenia się jako dobry. Budynki przystosowane są do potrzeb użytkowników. W skontrolowanych 65 placówkach przeprowadzono 86 kontroli sanitarnych, w wyniku których PPIS w Katowicach wydał 7 decyzji administracyjnych. Zarządzenia decyzji dotyczyły przywrócenia właściwego stanu sanitarno higienicznego: pomieszczeń bloku sportowego - drzwi wejściowych, ścian, sufitów, podłóg, okien w sali gimnastycznej, szatni chłopców, natryskowni, zapleczu oraz drabinek do ćwiczeń - w Szkole Podstawowej Nr 10 przy ul. Stawowej 6, dojścia i ogrodzenia obiektu, niektórych pomieszczeń szkoły, w tym toalet wraz z armaturą sanitarną - Szkole Podstawowej Nr 27 przy ul. Łętowskiego 18, ogrodzenia obiektu i toalet wraz z armaturą sanitarną w Szkole Podstawowej Nr 31 przy ul. Marcinkowskiego 17, schodów zewnętrznych prowadzących na boisko szkolne i wyjścia ewakuacyjnego z budynku, ścian i sufitów w sali lekcyjnej i sali gimnastycznej oraz podłóg w 5 salach lekcyjnych w Szkole Podstawowej Nr 36 przy ul. Iłłakowiczówny 13, ścian i sufitów w sali gimnastycznej, korytarzu i holu na parterze budynku, pomieszczeniach sanitarnych dla dziewcząt i chłopców oaz okien i podłogi w sali gimnastycznej, armatury świetlnej w części korytarza i holu na parterze budynku w Gimnazjum Nr 11 przy ul. Deszczowej 14, podłóg w 6 salach lekcyjnych w Gimnazjum Nr 13 przy ul. Brynicy 7, podłóg w 6 salach lekcyjnych oraz 3 salach do zajęć indywidualnych i rewalidacji w Zespole Szkół Integracyjnych Nr 1 przy al. Krzywoustego 11. Ponadto do realizacji pozostały obowiązki nałożone decyzjami Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Katowicach z lat dotyczące: stanu sanitarno-technicznego dróg dojścia i ogrodzenia w : Zespole Szkół Ogólnokształcących Nr 3 ul. Chrobrego 4; 108

109 terenu rekreacyjnego i boiska sportowego w: Szkole Podstawowej Nr 42 ul. Wiosny Ludów 22, Gimnazjum Nr 14 ul. Oswobodzenia 47; pomieszczeń szkoły w: Szkole Podstawowej Nr 5 ul. Gallusa 5, Szkole Podstawowej Nr 21 z Oddziałami Integracyjnymi ul. Malczewskiego Szkole Podstawowej Nr 62 ul. Ordona 3d, Gimnazjum Nr 1 ul. Grażyńskiego 17, Zespole Szkolno-Przedszkolnym Nr 4 ul. Wróblewskiego 42-44; toalet, w tym sprawności technicznej armatury oraz wyposażenia w : Szkole Podstawowej Nr 5 ul. Gallusa 5, Gimnazjum Nr 1 ul. Grażyńskiego 17; niezapewnienia bieżącej ciepłej wody przy każdej umywalce w toaletach dla uczniów w: Szkole Podstawowej Nr 62 przy ul. Ordona 3d, Gimnazjum Nr 1 ul. Grażyńskiego 17, Gimnazjum Nr 9 ul. Krzyżowa 12. warunków do prowadzenia zajęć z wychowania fizycznego w: Szkole Podstawowej Nr 62 ul. Ordona 3d, Gimnazjum Nr 9 ul. Krzyżowa 12, Gimnazjum Nr 18 ul. Wantuły 18. Infrastruktura do prowadzenia zajęć z wychowania fizycznego Podczas kontroli poddawano ocenie infrastrukturę do prowadzenia zajęć z wychowania fizycznego. W tym zakresie skontrolowano 65 szkół. Stwierdzono, że w salach i na boiskach oraz w miejscach wyznaczonych do uprawiania ćwiczeń fizycznych, gier i zabaw umieszczono tablice informacyjne określające zasady bezpiecznego użytkowania urządzeń i sprzętu sportowego. Bramki i kosze do gry oraz inne urządzenia, których przemieszczenie się może stanowić zagrożenie dla zdrowia ćwiczących zamontowano na 109

110 stałe. W 41 skontrolowanych obiektach uczniowie mają do dyspozycji szkolny zespół sportowy z boiskiem, w 3 zespół sportowy bez boiska, a w pozostałych sale gimnastyczne i zastępcze sale do ćwiczeń z boiskiem lub bez boiska. 15 placówek nie posiada własnej infrastruktury do prowadzenia zajęć z wychowania fizycznego. Opieka medyczna w szkołach W 53 szkołach spośród 65 skontrolowanych funkcjonowały samodzielne gabinety profilaktycznej opieki zdrowotnej. W przypadku 1 szkoły uczniowie mogli korzystać z gabinetu profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej wspólnie z inną placówką, lecz w tym samym obiekcie. W 11 szkołach profilaktyczna opieka zdrowotna świadczona była poza terenem placówki. Gabinet profilaktycznej opieki zdrowotnej katowickiej szkoły podstawowej(źródło: Zdjęcie własne) Ocena dostosowania mebli edukacyjnych do zasad ergonomii Odpowiedni do wzrostu i proporcji ciała dobór stanowiska pracy ucznia zapewnia nie tylko komfort pracy, ale przede wszystkim zapobiega powstawaniu wad postawy. W minionym roku dokonano oceny dostosowania mebli edukacyjnych do wymagań ergonomii w 3 szkołach podstawowych tj. w: Szkole Podstawowej Nr 20 ul. Zarębskiego 2, 110

111 Szkole Podstawowej Nr 37 ul. Lompy 17, Szkole Podstawowej Nr 48 ul. Bielska 14. W 15 oddziałach dokonano pomiaru wzrostu 295 uczniów. Przeprowadzone badania wykazały, że z mebli niedostosowanych do wzrostu korzystało 27 uczniów z 1 placówki, co stanowiło 9,15 % badanych. Nadzór nad substancjami i preparatami chemicznymi w szkołach W minionym roku w 65 skontrolowanych szkołach różnego typu przeprowadzono kontrole pod kątem bezpieczeństwa i higieny uczniów podczas zajęć w pracowniach chemicznych. Przeprowadzone kontrole wykazały, że 16 placówek w pracowniach chemicznych posiadało substancje i preparaty chemiczne, które były przechowywane i oznakowane prawidłowo. Ponadto nauczyciele chemii prowadzili ewidencję niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych oraz przeprowadzali aktualizację kart charakterystyki posiadanych chemikaliów. Zgodnie z obowiązującymi przepisami umieszczono regulamin określający zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zaopatrzono pracownie w środki do udzielania I-ej pomocy. Dożywianie dzieci i młodzieży w szkołach Posiłek w szkole stanowi niezbędny element racjonalnego żywienia ucznia przekładający się na prawidłowy rozwój dziecka, jego dobre samopoczucie i zdolność do pracy. W 2014 roku spośród 65 skontrolowanych w tym temacie szkół w 53 (%) z nich prowadzono dożywianie dla uczniów. Posiłki spożywało łącznie 7544 uczniów, w tym 7313 korzystało z obiadów pełnych, a 231 z posiłków jednodaniowych osób korzystało z posiłków dofinansowanych. W 2014 r. zarówno samodzielne szkoły podstawowe oraz szkoły podstawowe mieszczące się w zespołach szkół kontynuowały udział w programie Owoce i warzywa w szkole. Udział w programie wzięło 5176 uczniów klas młodszych w 26 szkołach podstawowych funkcjonujących samodzielnie oraz w 5 zespołach szkół. Ponadto w 26 szkołach zapewniono dla 7853 uczniów możliwość wypicia napoju w trakcie pobytu w szkole. 111

112 Jadalnia katowickiej szkoły podstawowej (Źródło: Zdjęcie własne ) Skalę prowadzonego dożywiania w katowickich szkołach w latach przedstawiono w poniższej tabeli. Liczba szkół Rok wszystkich typów w ewidencji skontrolowanych Placówki skontrolowane, w których stwierdzono: Organizowanie Podawanie Wydawanie ciepłych posiłków śniadań napoju szkolnych Liczba korzystających z posiłków liczba placówek łącznie pełnych I daniowych liczba placówek liczba korzystających liczba placówek liczba korzystających Owoce w szkole liczba placówek liczba korzystających liczba korzystających z posiłków dofinansowanych Prowadzenie dożywiania w katowickich szkołach z lat

113 Zapewnienie uczniom miejsca na pozostawienie w szkole części podręczników i przyborów szkolnych W pomieszczeniach placówki nauczania, w myśl rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r., Nr 6, poz. 69 z późn. zm.), uczniom powinna być zapewniona możliwość pozostawienia części podręczników i przyborów szkolnych. Powyższy warunek spełniało 57 spośród 65 skontrolowanych w tym zakresie szkół. Uczniom zapewniono estetyczne szafki lub szuflady na podręczniki i przybory szkolne. Sala lekcyjna katowickiej szkoły podstawowej (Źródło: Zdjęcie własne ) 113

114 5. Placówki wypoczynku zimowego i letniego zorganizowanego w obiektach stałych w miejscu zamieszkania W związku z organizowanym wypoczynkiem w okresie ferii zimowych jak i w czasie wakacji letnich prowadzono nadzór nad placówkami wypoczynku dzieci i młodzieży w miejscu zamieszkania. W minionym roku w zorganizowanym wypoczynku uczestniczyło 857 dzieci i młodzieży, w 25 placówkach na terenie miasta Katowice. W ubiegłym roku ocenie poddano 41 placówek, w których w wypoczynku brało udział 1730 uczestników. Przeprowadzone kontrole wykazały, że organizatorzy placówek wypoczynku letniego i zimowego spełnili określone przepisami wymagania min. zapewnili odpowiednie warunki sanitarno higieniczne oraz techniczne pomieszczeń i otoczenia, zatrudnieni pracownicy posiadali wymaganą dokumentację medyczną oraz posiadali kartę kwalifikacyjną obiektu zatwierdzoną przez kuratora oświaty. 7. Szkoły wyższe Mając na względzie zachowanie właściwych standardów sanitarnych i zdrowotnych w procesie kształcenia studentów przeprowadzono 16 kontroli w publicznych i niepublicznych szkołach wyższych na terenie miasta. Stan sanitarno - techniczny obiektów był zadawalający. W wyniku prowadzonego nadzoru Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach wydał tylko 1 decyzję, mianowicie na rzecz Domu Studenta Babilon Politechniki Śląskiej mieszczącego się w Katowicach przy ul. Krasińskiego 25a, którą zobowiązał do przywrócenia właściwego stanu sanitarnego ścian, sufitów korytarzy, klatek schodowych i pokoju mieszkalnego oraz zapewnienia prawidłowych warunków 114

115 pomieszczeń, w których znajdują się pralnie dla studentów. Obowiązki nałożone decyzją zostały wykonane w wyznaczonym terminie. W Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach przy ul. Jagiellońskiej w wyniku realizacji obowiązków nałożonych decyzją Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Katowicach z 2011 roku uległ poprawie stan sanitarny auli, gdzie wymieniono stolarkę okienną. Nadal do wykonania pozostają zarządzenia decyzji wydanych przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Katowicach w latach dotyczące poprawy stanu sanitarnego niektórych pomieszczeń dydaktycznych oraz toalet w: Wydziale Matematyczno - Fizyczno - Chemicznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach przy ul. Bankowej 14, Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach przy ul. Szkolnej 7, Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach ul. Raciborska 1. Kontrole potwierdziły przestrzeganie zakazu palenia tytoniu w obiektach. VII. Warunki sanitarno higieniczne środowiska pracy 1. Stan sanitarno-higieniczny zakładów pracy W 2014 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach prowadził nadzór sanitarny nad warunkami zdrowotnymi środowiska pracy, celem wzmocnienia ochrony zdrowia pracowników przed negatywnym oddziaływaniem szkodliwych i uciążliwych czynników występujących w miejscu pracy. Bieżący nadzór sanitarny obejmował kontrolę przestrzegania przez pracodawców przepisów dotyczących m.in.: warunków sanitarnohigienicznych w miejscu pracy, wykonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia na stanowiskach pracy, występowania substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów 115

116 technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, występowania szkodliwych czynników biologicznych w środowisku pracy, przeprowadzania profilaktycznych badań lekarskich u zatrudnionych pracowników, oceny i dokumentowania ryzyka zawodowego, bezpiecznego stosowania, a także wprowadzania do obrotu substancji chemicznych i ich mieszanin. Prowadził postępowania administracyjne w sprawach chorób zawodowych. W 2014 roku pod nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Katowicach były 752 zakłady pracy, zatrudniające ogółem pracowników. Skontrolowano 210 spośród nich, przeprowadzając 256 kontroli sanitarnych. W czasie kontroli szczególną uwagę zwracano na narażenie zawodowe pracowników zatrudnionych w zakładach przemysłu drzewnego oraz zakładach przemysłu spożywczego. Warunki pracy Za stan bezpieczeństwa i higieny pracy odpowiedzialność ponosi pracodawca. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników, poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W ramach prowadzonego nadzoru nad warunkami środowiska pracy oraz stanem sanitarnym w zakładach, zostało wydanych 26 decyzji administracyjnych. Dla porównania w 2013 wydano 35 decyzji, dotyczących nadzoru nad warunkami pracy, natomiast w roku 2012 wydano 53 decyzje. Szczegółowy opis stwierdzonych w czasie kontroli w 2014 r. nieprawidłowości obrazuje poniższy wykres. 116

117 Liczba zakładów pracy w mieście Katowice według stwierdzonych w 2014 roku nieprawidłowości. W 2 zakładach pracy stwierdzono przekroczenia najwyższego dopuszczalnego natężenia hałasu. W odniesieniu do zakładów pracy, w których stwierdzono przekroczenia normatywów higienicznych Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach wydał decyzje. W 2014 roku przeprowadzono kontrole sprawdzające w 4 zakładach pracy, w których ze względu na stosowane urządzenia oraz procesy technologiczne nie było możliwe poprzez działania techniczne zlikwidowanie przekroczeń hałasu i drgań działających na organizm człowieka przez kończyny górne. Pracodawców zobowiązano do dokonania indywidualnego doboru ochronników słuchu, jak również przestrzegania stosowania środków ochrony indywidualnej. Polecono pracodawcom systematyczne poddawanie pracowników profilaktycznym badaniom lekarskim oraz przeprowadzanie odpowiednich szkoleń BHP wraz z informowaniem pracowników o ryzyku utraty zdrowia związanym z pracą na stanowiskach o złym klimacie akustycznym. 117

118 Na skutek działań podjętych przez pracodawcę w związku z decyzją Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Katowicach, dotyczącą przekroczenia normatywu higienicznego, poprawiono warunki pracy 43 pracownikom. W 2013r. przekroczenia NDN i NDS czynników szkodliwych dla zdrowia, stwierdzono w 4 zakładach, poprawiono warunki pracy 29 pracownikom, a w 2012 r. w 5 zakładach pracy stwierdzono przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia, poprawiono warunki pracy 6 pracownikom. W roku 2014 w ramach planowanej działalności zwrócono uwagę na warunki pracy oraz narażenie zawodowe pracowników przemysłu drzewnego. W 3 skontrolowanych zakładach nie stwierdzono nieprawidłowości. Przeprowadzono również kontrole warunków pracy oraz narażenia zawodowego pracowników zatrudnionych w zakładach produkujących artykuły spożywcze. W tym zakresie skontrolowano 9 zakładów, stwierdzając nieprawidłowości w 2 z nich i były to: brak aktualnych badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy, nieaktualne karty badań i rejestry czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowisku pracy, brak poinformowania pracowników narażonych na oddziaływanie czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy o aktualnych wynikach badań i pomiarów. W odniesieniu do zakładów, w których stwierdzono nieprawidłowości zostały wydane stosowne decyzje. Czynniki o działaniu rakotwórczym lub mutagennym Prowadzony w 2014 r. nadzór, dotyczył również przestrzegania obowiązków wynikających z rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz. U. poz. 890 ). Główną przyczyną stosowania substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w przemyśle był brak możliwości wyeliminowania ich z produkcji oraz brak możliwości zastąpienia ich innymi czynnikami mniej szkodliwymi. Z analizy danych wynika, że czynników rakotwórczych, mutagennych często niestosowano bezpośrednio w procesie technologicznym, ale były jego produktem ubocznym. 118

119 W trakcie prowadzenia czynności kontrolnych w zakładach zatrudniających pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym oceniano realizację wymogów obowiązujących przepisów w zakresie prowadzenia rejestru prac oraz pracowników wykonujących pracę w narażeniu na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, szkolenia pracowników jakie wynika z oceny narażenia na w/w czynniki; przeprowadzania badań i pomiarów czynników szkodliwych, profilaktycznych badań lekarskich pracowników, jak również przekazywania właściwemu państwowemu wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu informacji o substancjach chemicznych, ich mieszaninach, czynnikach lub procesach technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym. Na 61 zakładów pracy, w których w środowisku pracy, występowały substancje chemiczne, ich mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, skontrolowano 16 zakładów, przeprowadzając w nich 19 kontroli sanitarnych. W 4 zakładach stwierdzono nieprawidłowości: brak rejestru prac oraz rejestru pracowników narażonych na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, brak oznakowania stref występowania substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, brak szkoleń pracowników narażonych na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, brak przekazania Śląskiemu Państwowemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Sanitarnemu "Informacji o substancjach chemicznych, ich mieszaninach, czynnikach lub procesach technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym". Analogicznie w 2013r. skontrolowano 16 zakładów, przeprowadzając 16 kontroli, nie stwierdzając nieprawidłowości, natomiast w 2012r. skontrolowano 29 zakładów, przeprowadzając 30 kontroli stwierdzając nieprawidłowości w 1 zakładzie. Na terenie Katowic nadzorowano również prace związane z usuwaniem wyrobów zawierających azbest, ze względu na jego szkodliwe działanie na organizm człowieka. W 2014 roku przeprowadzono 9 kontroli na placach budów w zakresie przestrzegania przepisów, zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas usuwania i transportu wyrobów zawierających azbest oraz 2 kontrole w siedzibie firm, zajmujących się usuwaniem 119

120 i zabezpieczaniem wyrobów zawierających azbest. Przeprowadzone kontrole podobnie jak w latach wcześniejszych nie wykazały nieprawidłowości. W 2014r. nie stwierdzono przypadku choroby zawodowej, gdzie jako czynnik przyczynowy wskazano pyły azbestu. Natomiast w 2013r. stwierdzono 3 przypadki choroby zawodowej: rak płuca - 1 przypadek, międzybłoniak opłucnej - 1 przypadek, pylica płuc - 1 przypadek, a w 2012r. 1 przypadek choroby zawodowej międzybłoniak opłucnej, gdzie czynnikiem przyczynowym były pyły azbestu. Substancje chemiczne i ich mieszaniny W 2014 roku przeprowadzono 112 kontroli sanitarnych w 110 zakładach pracy w zakresie przestrzegania przepisów, dotyczących stosowania oraz wprowadzania do obrotu substancji chemicznych i ich mieszanin. W toku czynności kontrolnych poddawano ocenie: spis stosowanych substancji chemicznych, ich mieszanin, karty charakterystyki posiadanej/stosowanej substancji/mieszaniny niebezpiecznej oraz mieszanin chemicznych niezaklasyfikowanych jako niebezpieczne, dla których istnieje obowiązek dostarczenia karty charakterystyki, oznakowania stosowanych substancji i/lub mieszanin chemicznych, dostęp pracowników do treści karty charakterystyki, wdrożenie zalecanych środków kontroli ryzykiem, dostępność instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy (uwzględniających informacje zawarte w kartach charakterystyki) zapoznanie pracowników z ich treścią, środki ochrony indywidualnej (zapewnienie i stosowanie), sposób przechowywania substancji. W ramach realizacji wymogów w zakresie wprowadzania do obrotu substancji chemicznych w ich postaci własnej, jako składników mieszanin lub w wyrobach, kontrole dotyczyły rejestracji substancji, przekazania informacji Inspektorowi do Spraw Substancji Chemicznych o mieszaninie niebezpiecznej lub mieszaninie stwarzającej zagrożenie, wytwarzanej lub sprowadzanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przekazywanie kart charakterystyki odbiorcom substancji chemicznych lub mieszanin. W 8 zakładach stwierdzono nieprawidłowości. Odnotowano nieprawidłowo sporządzone karty charakterystyki wprowadzanych do obrotu substancji chemicznych, ich mieszanin oraz oznakowania opakowań, nieprawidłowo opracowane instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy, w których nie uwzględniono informacji zawartych w kartach charakterystyki, brak przekazania Inspektorowi do spraw Substancji Chemicznych informacji o wytwarzaniu mieszaniny niebezpiecznej, nieprawidłowo opracowaną ocenę ryzyka 120

121 zawodowego, w której nie uwzględniono narażenia pracowników na działanie czynników chemicznych, wobec czego pracownicy nie zostali poinformowani o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaną pracą oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami. Analogicznie w 2013 roku przeprowadzono 101 kontroli sanitarnych w 93 zakładach pracy, w tym w 3 stwierdzono nieprawidłowości, natomiast w 2012 roku przeprowadzono 109 kontroli sanitarnych w 98 zakładach pracy, stwierdzając nieprawidłowości w 27 zakładach. Produkty biobójcze Produkty biobójcze to produkty do zwalczania organizmów szkodliwych dla zdrowia ludzi lub zwierząt. Jednocześnie produkty te mogą stanowić ryzyko dla ludzi, zwierząt i środowiska, związane z ich szczególnymi właściwościami. W 2014 r. prowadzono kontynuowano nadzór nad przestrzeganiem obowiązków dotyczących wprowadzania do obrotu produktów biobójczych. W ramach realizacji tematu przeprowadzono 4 kontrole w 3 zakładach i nie stwierdzono nieprawidłowości. Ponadto w wyniku przeprowadzonej kontroli sprawdzającej wykonanie zarządzeń decyzji wydanej w latach wcześniejszych stwierdzono, że nie są wprowadzane do obrotu produkty biobójcze objęte decyzją, na które wprowadzający nie uzyskał stosownego pozwolenia. Porównawczo w 2013 r. przeprowadzono 2 kontrole w 2 zakładach, natomiast w 2012 roku skontrolowano 6 zakładów przeprowadzając w nich 6 kontroli i również nie stwierdzono naruszenia przepisów w tym zakresie. Detergenty W minionym roku prowadzono także nadzór nad przestrzeganiem obowiązków dotyczących wprowadzania do obrotu detergentów i środków powierzchniowo-czynnych przez producentów zgodnie z obowiązującymi przepisami. W toku czynności kontrolnych oceniano karty charakterystyki, oznakowanie opakowań, arkusze danych składników wprowadzanych do obrotu detergentów. W ramach realizacji tematu skontrolowano 6 zakładów, przeprowadzając 7 kontroli. W 2 zakładach przeprowadzono kontrole sprawdzające wykonanie zarządzeń decyzji wydanych w latach wcześniejszych, które dotyczyły uchybień w zakresie nieprawidłowego oznakowania opakowań, nieprawidłowo sporządzonych kart charakterystyki oraz nieprawidłowo opracowanych arkuszy danych składników. 121

122 W 2013 roku skontrolowano 8 zakładów, przeprowadzając w nich 10 kontroli, w tym w 2 zakładach stwierdzono uchybienia, natomiast w 2012r. skontrolowano 6 zakładów, przeprowadzając 6 kontroli, w tym w 3 z nich stwierdzono nieprawidłowości. Czynniki biologiczne Kontynuowano nadzór w zakresie występowania w środowisku pracy szkodliwych czynników biologicznych oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki w zakresie przestrzegania przez pracodawców wymogów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. Nr 81 poz. 716 z późn. zm.). W trakcie prowadzenia czynności kontrolnych w zakładach zatrudniających pracowników w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy poddawano ocenie: ryzyko zawodowe uwzględniające klasyfikację i wykaz szkodliwych czynników biologicznych, rejestr pracowników i prac narażających pracowników na działanie szkodliwych czynników biologicznych, szkolenia pracowników mających kontakt ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi, środki ochrony zbiorowej i indywidualnej, warunki spożywania posiłków, procedury bezpiecznego postępowania ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi. Ogółem w roku 2014 przeprowadzono 63 kontrole sanitarne w 54 zakładach, w 4 zakładach stwierdzono uchybienia. W wyniku kontroli stwierdzono: brak szkoleń pracowników mających kontakt ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi w środowisku pracy oraz nieprawidłowo sporządzoną ocenę ryzyka zawodowego, w której nie uwzględniono narażenia pracowników na działanie szkodliwych dla zdrowia czynników biologicznych. W 2013r. przeprowadzono kontrole w 54 zakładach, stwierdzając nieprawidłowości w 3 spośród nich, a w 2012r. przeprowadzono kontrole w 50 zakładach stwierdzając nieprawidłowości również w 3 zakładach. 2. Choroby zawodowe Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach realizując zadania, dotyczące nadzoru nad warunkami pracy prowadzi postępowania administracyjne w sprawie chorób 122

123 zawodowych i wydaje imienną decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej, bądź o braku podstaw do jej stwierdzenia. Do celów diagnostyczno- orzeczniczych w sprawie pracowników występujących o stwierdzenie choroby zawodowej, sporządzane są oceny narażenia zawodowego, uwzględniające informacje dotyczące przebiegu zatrudnienia i narażenia na czynnik szkodliwy dla zdrowia, który mógł być przyczyną choroby zawodowej. W każdym zakładzie w zależności od charakteru pracy, produkcji czy technologii mogą występować zagrożenia związane z czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, będące przyczynami chorób zawodowych wśród pracowników. W 2014 roku stwierdzono 42 przypadki chorób zawodowych tj. o 10 przypadków mniej niż w 2013r. W 90 przypadkach wydano decyzje o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej. L.p. Choroba Ilość stwierdzonych przypadków 1. Pylica płuc Uszkodzenie słuchu 4 3. Choroby układu ruchu 2 4. Choroby zakaźne i inwazyjne 3 5. Choroby narządu głosu 4 6. Astma oskrzelowa 1 7. Alergiczny nieżyt nosa 1 Razem 42 Dane o ilości i rodzaju stwierdzonych chorób zawodowych w 2014 roku w zakładach pracy na terenie miasta W roku 2014 najliczniej stwierdzaną chorobą zawodową była pylica płuc 64,28 %, następnie choroby narządu słuchu oraz choroby narządu głosu po 9,52 %, choroby zakaźne i inwazyjne 7,14 % ogółu przypadków stwierdzanych chorób zawodowych. Wśród chorób zakaźnych i inwazyjnych stwierdzono 3 przypadki tj.: 1 przypadek wirusowego zapalenia wątroby typu B, 1 przypadek boreliozy oraz 1 przypadek polineuropatii kończyn. 123

124 Analiza stwierdzonych chorób zawodowych w Katowicach w roku 2014 L.p. Choroba zawodowa Pylica płuc Choroby narządu głosu Uszkodzenie słuchu Choroby zakaźne i inwazyjne 5. Alergiczny nieżyt nosa Przewlekle choroby obwodowego układu nerwowego 7. Choroby skóry Astma oskrzelowa Nowotwór złośliwy Przewlekłe choroby układu ruchu 11. Choroby opłucnej wywołane pyłem azbestu 12. Przedziurawienie przegrody nosa 13. Choroby układu wzrokowego wywołane czynnikami fizycznymi Razem Liczba i rodzaj stwierdzonych chorób zawodowych w latach w zakładach pracy na terenie Katowic 124

125 W okresie w zakładach pracy na terenie Katowic stwierdzono łącznie 207 przypadków chorób zawodowych. Roczna liczba przypadków wykazywała nieznaczne wahania, a średnio wynosiła 51 przypadków. Najwięcej stwierdzonych chorób zawodowych odnotowano w 2011 roku, natomiast najmniej w 2014 r. W omawianym okresie najliczniej stwierdzaną chorobą zawodową była pylica płuc. W większości przypadków choroba ta dotyczyła pracowników górnictwa, gdzie jako czynnik przyczynowy wskazano pył węgla kamiennego zawierający wolną krystaliczną krzemionkę. Pylica płuc jest chorobą, która ujawnia się po okresie narażenia zawodowego liczonym w latach. Powodem jest również długi, około 10- letni okres ujawniania się choroby. Liczba stwierdzonych przypadków pylicy płuc w poszczególnych latach była zróżnicowana. W omawianym okresie najwięcej przypadków pylicy płuc stwierdzono w 2011 r. 41, natomiast w roku 2013 stwierdzono 33 przypadki, a w roku 2012 i 2014 po 27 przypadków. Na drugim miejscu wśród patologii zawodowych stwierdzonych w latach była choroba narządu słuchu, rozpoznawana u pracowników, wykonujących prace w przekroczeniach natężenia hałasu. Należy zaznaczyć, że stwierdzane choroby zawodowe są często skutkiem braku odpowiednich warunków pracy w latach wcześniejszych. Analiza zapadalności na choroby zawodowe w Katowicach w latach Na przestrzeni ostatnich czterech lat, liczba stwierdzonych chorób zawodowych, uległa nieznacznym wahaniom, z tendencją spadkową. 125

126 Szczegółowe dane dotyczące stwierdzonych chorób zawodowych opracowywane są przez Instytut Medycyny Pracy w Łodzi w ramach Centralnego Rejestru Chorób Zawodowych. Celem Rejestru jest zbieranie i przetwarzanie danych dotyczących stwierdzonych chorób zawodowych i opracowywanie analiz kształtowania się zapadalności na te choroby. Rejestr jest tworzony na podstawie kart stwierdzenia chorób zawodowych przesyłanych przez państwowych powiatowych inspektorów sanitarnych, po uprawomocnieniu się decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej. VIII. Interwencje mieszkańców miasta Z uwagi na podporządkowanie działań nadrzędnemu celowi jakim jest ochrona życia i zdrowia mieszkańców miasta, PPIS w Katowicach reagował na każdą informację kwestionującą stan sanitarny w nadzorowanych obiektach, również wniesioną anonimowo. Poziom niezadowolenia mieszkańców miasta mierzony liczbą zgłoszonych interwencji w 2014r. był mniejszy niż w latach wcześniejszych, rozpatrzono bowiem około 360 wniosków i nie wszystkie były zasadne. W 2013r. problemy natury sanitarnej katowiczanie zgłaszali około 370 razy, a w 2012r. niemal 400 razy. W sytuacji potencjalnego zagrożenia zdrowia i życia mieszkańców działania podejmowano natychmiast, a w pozostałych przypadkach po zawiadomieniu stron zgodnie z obowiązującym w tym zakresie przepisem prawa. W każdym przypadku w następstwie stwierdzenia uchybień natury sanitarnej wszczynano postępowanie administracyjne skierowane na przywrócenie właściwego stanu sanitarnego. Wobec osób odpowiedzialnych za zaniedbania stosowano sankcje w postaci grzywny w drodze mandatu karnego, a w sytuacjach uzasadnionych PPIS w Katowicach wydawał decyzje zarządzające. W zależności od rodzaju spraw podejmowano współpracę z przedstawicielami służb i organów administracji. Sprawy pozostające poza kompetencjami Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Katowicach przekazywano do rozpatrzenia przez odpowiednie organy zgodnie z właściwością miejscową i rzeczową. W 2014r. podobnie jak w latach wcześniejszych, najczęściej treścią wniosków wystosowanych do PPIS w Katowicach o podjecie działań były nieprawidłowości zaobserwowane w obiektach produkcji i obrotu żywnością. 126

127 W minionym roku problemy natury sanitarno - higienicznej zgłoszono w 187 wnioskach, z czego 75 było zasadnych. W 2013r. uchybienia w obiektach żywnościowo żywieniowych katowiczanie opisali w 197 wnioskach, z czego 54 były zasadne, a w 2012r. wniesiono 192 interwencje, spośród których 63 potwierdzono w wyniku podjętych działań. W 2014r. podobnie jak w latach wcześniejszych najczęściej zgłaszano nieprawidłowości sanitarne zaobserwowane w sklepach i zakładach gastronomicznych typu otwartego tj. barach, restauracjach i punktach małej gastronomii. Kwestionowano: sprzedaż produktów po upływie terminu przydatności do spożycia, nieprawidłowe przechowywanie środków spożywczych. sprzedaż środków spożywczych o zmienionych cechach organoleptycznych, brak porządku i czystości w obiekcie, brak bieżącej ciepłej wody, niehigieniczną formę sprzedaży żywności niepakowanej, przechowywanie środków spożywczych w niewłaściwych temperaturach i warunkach sanitarnych, obecność szkodników w produktach, nieprawidłowe warunki przygotowywania posiłków, brak aktualnych orzeczeń lekarskich do celów sanitarno-epidemiologicznych. Liczba interwencji zgłoszonych w latach

128 Liczba interwencji zasadnych w latach W wyniku podjętych kontroli Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach w 2014r. wydał 22 decyzje administracyjne w tym 7 decyzji nakazujących wycofanie z obrotu środków spożywczych po upływie terminu przydatności do spożycia. Osoby winne zaniedbań ukarano nakładając łącznie 66 mandatów na łączną kwotę ,-zł. W jednym przypadku PPIS w Katowicach po kontroli zakładu tj. piekarni wydał decyzję zamknięcia w trybie natychmiastowym do czasu doprowadzania do prawidłowego stanu sanitarno - higienicznego sprzętu produkcyjnego, pomocniczego, wyposażenia oraz pomieszczeń. Właściciela ukarano mandatem w wysokości 500,00zł. Ponadto rozpatrzono 4 zasadne interwencje zgłoszone przez konsumentów korzystających z restauracji Mc Donalds, Bonapettito, Pizza Hut oraz z kawiarni Blikle zlokalizowanych na terenie Galerii Katowickiej. Za nieprawidłowy stan sanitarno - higieniczny pomieszczeń, sprzętu, urządzeń oraz brak bieżącej ciepłej wody nałożono łącznie 4 mandaty na kwotę 1000,00zł. Czterokrotnie reagowano w związku z interwencją dotyczącą szatkowania kapusty na samochodach na terenie targowiska przy ul. Pukowca. Przeprowadzono 4 kontrole w asyście funkcjonariuszy Policji i skutkowały one nałożeniem 3 mandatów karnych na kwotę 150,00zł za rozdrabianie kapusty w niehigienicznych warunkach. W zakresie niewłaściwego stanu sanitarno porządkowego mieszkańcy Katowic wnieśli 135 interwencji. W 2013r. w powyższym zakresie rozpatrzono 119 wniosków, a w 2012r. 164 wnioski. 128

129 W minionym roku podobnie jak w poprzednich latach mieszkańcy najczęściej zgłaszali problemy dotyczące zawilgocenia mieszkań, zalewania piwnic, niewłaściwej lokalizacji pojemników na odpady komunalne, uciążliwości związanej z hałasem pochodzącym z różnych źródeł, złego stanu sanitarnego posesji tj. uciążliwych zapachów, brudnych klatek schodowych i ubikacji, uciążliwych lokatorów; problemy związane z bytowaniem gołębi, gryzoni i insektów. 5 interwencji dotyczyło niewłaściwego stanu sanitarno - higienicznego zaobserwowanego w obiektach użyteczności publicznej tj. zakładzie fryzjerskim, tatuażu, siłowni, a także w hotelu i zakładzie pogrzebowym. W 2014r. kontrole sanitarne wykazały zasadność 74 interwencji. W toku podjętych działań najczęściej wydawano zalecenia doraźne z krótkim terminem realizacji, których wykonanie sprawdzano podczas kolejnych kontroli sanitarnych. W 5 przypadkach osoby winne zaniedbań ukarano grzywną w drodze mandatu karnego, w tym w 2 przypadkach po kontrolach zakładów usługowych. Ponadto Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach wydał 1 decyzję administracyjną zarządzając usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości. Dotyczyła ona posesji przy ul. Świdnickiej 15, gdzie stwierdzono w niezabezpieczonych piwnicach zalegające przedmioty wielkogabarytowe. W zależności od rodzaju sprawy w kontrolach uczestniczyli przedstawiciele administracji, spółdzielni mieszkaniowych i właściciele nieruchomości. Sprawy pozostające poza kompetencjami Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Katowicach przekazywano odpowiednio Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska i Powiatowemu Inspektorowi Nadzoru Budowlanego. Ilość i rodzaje najczęściej zgłaszanych interwencji w Katowicach w latach

130 Katowiczanie kwestionowali również jakość wody przeznaczonej do spożycia. Powyższe problemy w 2014r. były treścią 4 zgłoszeń. W 2013r. w omawianym zakresie mieszkańcy interweniowali 5 razy, to jest tyle samo co w 2012r. Podstawą do zgłoszenia problemu były zmiany skórne, nieodpowiednia (rdzawa) barwa wody wodociągowej zimnej oraz nieodpowiednie parametry wody ciepłej (zapach, barwa, twardość). Pobrano łącznie 14 próbek wody do badań laboratoryjnych w zakresie parametrów fizykochemicznych i 12 próbek wody do badań w zakresie parametrów bakteriologicznych. W 3 przypadkach potwierdzono zasadność interwencji. Nieprawidłowości natury sanitarnej sygnalizowali także rodzice dzieci uczęszczających do przedszkoli i szkół oraz innych placówek opiekuńczo wychowawczych w mieście. W 2014r. podjęto działania po 9 wnioskach stron, natomiast w 2013r. w tym zakresie rozpatrzono 11 wniosków. Większość interwencji była zasadna. W minionym roku w toku kontroli sanitarnych potwierdzono wystąpienie przypadków wszawicy wśród uczniów 3 katowickich szkół, owsicy u 1 dziecka uczęszczającego do przedszkola oraz brak środków higienicznych w WC zespołu szkół integracyjnych. Uzasadniony niepokój rodziców budziło także podawanie dzieciom w 1 z przedszkoli słodyczy oraz występowanie nieprzyjemnego zapachu w świetlicy i szatni szkolnej. Sprawy zgłoszone przez rodziców, a dotyczące występowania gronkowca złocistego wśród uczniów jednej z katowickich szkół oraz wszawicy u dzieci korzystających z sali zabaw okazały się nieuzasadnione. Na przestrzeni ostatnich trzech lat zmniejszyła się liczba wnoszonych informacji o nieprawidłowościach występujących w środowisku pracy. W 2014r. problemy sanitarne były treścią 11 wniosków osób zatrudnionych w katowickich zakładach pracy. W 2013r. wpłynęło 14 informacji o uchybieniach sanitarnych w omawianym zakresie, a w 2012r W minionym roku interwencje dotyczyły nieprawidłowego stanu sanitarno - higienicznego pomieszczeń pracy, pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, niezapewnienia miejsca do higienicznego spożywania posiłków, obecności gryzoni, złego stanu technicznego oraz zagrzybionej klimatyzacji, nieprawidłowej karty charakterystyki i oznakowania opakowania wprowadzanej do obrotu mieszaniny, niezapewnienia pracownikom odzieży roboczej, środków czystości oraz środków do odkażania skóry, wylewania rozcieńczalników do kanalizacji i spalania śmieci, uciążliwości zapachowych przy magazynowaniu biomasy. 130

131 W 4 przypadkach w wyniku przeprowadzonych czynności kontrolnych potwierdzono zarzuty ujęte w zgłoszeniach. Stwierdzono mianowicie nieprawidłowy stan sanitarno - higieniczny pomieszczeń pracy, pomieszczeń higieniczno - sanitarnych oraz brak zapewnienia pracownikom miejsca do higienicznego spożywania posiłków. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach wydał decyzje administracyjne nakazujące usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości. W 1 przypadku stwierdzono rozbieżności pomiędzy kartą charakterystyki, a oznakowaniem opakowań mieszaniny. Sprawę przekazano celem załatwienia inspektorowi właściwemu ze względu na siedzibę producenta. Pacjenci katowickich podmiotów leczniczych w 2014r. wnieśli 13 wniosków opisując w nich zaobserwowane nieprawidłowości. 8 wniosków dotyczyło obiektów lecznictwa zamkniętego, 4 podmiotów lecznictwa ambulatoryjnego i 1 praktyki zawodowej. W 2013r. rozpatrzono również 13 zgłoszeń niezadowolonych pacjentów, w tym 2 przypadki zakażenia szpitalnego. Odpowiednio w 2012r. w tym obszarze rozpoznano 12 spraw, a 5 z nich dotyczyła zakażeń szpitalnych. Podejrzenie wystąpienia zakażenia szpitalnego w 2014r. było treścią 3 wniosków. W wyniku podjętych czynności kontrolnych w 1 przypadku potwierdzono fakt nie wywiązania się dyrekcji szpitala z obowiązku zgłoszenia do PPIS w Katowicach zakażenia szpitalnego. Jednocześnie podczas kontroli stwierdzono nieprawidłowy stan sanitarno higieniczny pomieszczeń oddziału. Kontrola skutkowała wydaniem zaleceń oraz nałożeniem mandatu karnego. Ponadto potwierdzono zasadność zarzutów zgłoszonych przez pacjentów 3 innych szpitali. Dotyczyły one braku intymności podczas badań kolonoskopii, nieprawidłowego stanu sanitarno higienicznego pomieszczeń i wyposażenia, niezapewnienia środków czystości i higieny osobistej w toaletach dla pacjentów oraz braku bieżącej ciepłej wody przy umywalce w WC. W związku z powyższym PPIS w Katowicach wydał 2 decyzje nakazując usunięcie stwierdzonych uchybień. Zarządzenia jednej z nich zostały wykonane w wyznaczonym terminie, a w przypadku drugiej na wniosek strony zmieniono termin ich wykonania ze względu na trudną sytuację finansową szpitala. Uzasadnione okazały się interwencje mieszkańców odnośnie uchybień w 4 podmiotach lecznictwa ambulatoryjnego. W 1 przypadku potwierdzono wielorazowe 131

132 stosowanie sprzętu jednorazowego użycia, a w 3 pozostałych brak stosowania rękawiczek podczas wykonywania poboru krwi u pacjentów. W celu wyegzekwowania prawidłowej realizacji procedur zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych PPIS w Katowicach wydał zalecenia, których wykonanie potwierdzono podczas kolejnych kontroli sanitarnych. Potwierdzono również nieprawidłowości opisane w 1 wniosku odnośnie praktyki zawodowej w zakresie braku opracowanych i wdrożonych procedur dekontaminacji pomieszczeń i sprzętu. Kontrola sprawdzająca wykazała usunięcie stwierdzonych uchybień. IX. Środki zastępcze Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach w 2014 roku kontynuował działania w zakresie zapobiegania i przeciwdziałania występowania problemu tzw. dopalaczy. Dopalacze stanowią różnego rodzaju produkty zawierające substancje psychoaktywne, które nie znajdują się na liście środków kontrolowanych przez ustawę o przeciwdziałaniu narkomanii. Spożycie ich ma na celu wywołanie w organizmie jak najwierniejszego efektu narkotycznego substancji zdelegalizowanych. Dopalacze, jak i inne substancje odurzające, niszczą przede wszystkim ośrodkowy układ nerwowy i negatywnie wpływają na pracę mózgu. Produkty zawierające środki zastępcze zabezpieczone w sklepie w Katowicach, ul. Plebiscytowa (Źródło: Zdjęcie własne). 132

133 Produkty zawierające środki zastępcze zabezpieczone w sklepie w Katowicach, ul. Plebiscytowa (Źródło: Zdjęcie własne). W ramach działań określonych w art. 44c. ust.1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, zgodnie z którym w przypadku stwierdzenia wprowadzania do obrotu środka zastępczego lub produktu, co do którego zachodzi podejrzenie, że jest środkiem zastępczym oraz stosując odpowiednio przepisy art.27 c ustawy z dnia r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011r. Nr 212 poz z późn. zm.), skontrolowano 2 firmy. Stwierdzono, że jedna z nich z siedzibą w Pabianicach prowadzi działalność w sklepie w Katowicach przy ul. Plebiscytowej, natomiast druga z siedzibą w Krakowie, prowadzi działalność w sklepie w Katowicach przy ulicy Poleskiej. W wyniku przeprowadzonych 5 kontroli stwierdzono, że firmy wprowadzały do obrotu produkty, co do których zachodzi podejrzenie, że stwarzają zagrożenie życia lub zdrowia ludzi. Wydano 3 decyzje zarządzające wstrzymać wprowadzanie do obrotu oraz zatrzymać produkty, uzasadniające podejrzenie, że stwarzają zagrożenie życia lub zdrowia ludzi. W badanych próbach produktów zidentyfikowano substancje, będące środkami zastępczymi w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Wydano 6 decyzji zarządzających zakazać wprowadzania do obrotu produktów będących środkami zastępczymi W każdym przypadku o wynikach badań i oceny zabezpieczonych produktów informowano Komendę Miejską Policji w Katowicach. Na podmioty gospodarcze nałożone zostały kary administracyjne w łącznej kwocie złotych. W przypadku nieprawidłowości stwierdzanych podczas kontroli, a pozostających poza kompetencjami Inspekcji Sanitarnej informowano Państwową Inspekcję Pracy, Inspekcję 133

134 Handlową, Urząd Skarbowy. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Pabianicach jako organ egzekucyjny, do którego skierowano Tytuły wykonawcze w sprawie egzekucji należności pieniężnych wobec firm wprowadzających do obrotu dopalacze w sklepie w Katowicach przy ul. Plebiscytowej poinformował, iż prowadzone postępowanie egzekucyjne jest nieskuteczne. Jako przyczynę wskazał, że banki poinformowały organ egzekucyjny, iż nie prowadzą rachunków bankowych na rzecz przedmiotowych spółek. Spółki nie posiadają ruchomości (pojazdy mechaniczne), nie złożyły sprawozdań finansowych. Podniósł, iż z uwagi na brak możliwości oszacowania wielkości posiadanych środków trwałych nie było możliwe zajęcie innych ruchomości. Korespondencja kierowana do spółek wracała do siedziby organu egzekucyjnego nie podjęta przez osoby reprezentujące podmiot, stosowano instytucję doręczenia fikcyjnego. Giszowiec, uczestniczyło 50 seniorów W 2014r. prowadzono działania w zakresie propagowania wiedzy na temat zagrożeń wynikających z zażywania środków psychoaktywnych (tzw. dopalaczy). Działania te prowadzono w aspekcie podnoszenia wiedzy i świadomości wpływu środków zastępczych na zdrowie ludzi. W ramach działań dot. dopalaczy, przeprowadzono prelekcje w : - Gimnazjum nr 21 w Katowicach, uczestniczyło 180 uczniów. - Śląskich Technicznych Zakładach Naukowych, uczestniczyło 100 uczniów. - Miejskim Domu Kultury Szopienice- - Areszcie Śledczym, uczestniczyły 24 osoby. W trakcie organizowanych na terenie miasta festynów, pikników itp. pracownicy Sekcji Oświaty Zdrowotnej PSSE w Katowicach prowadzili dystrybucję materiałów edukacyjnych i udzielali konsultacji z zakresu profilaktyki środków zastępczych-dopalaczy. Ponadto pocztą elektroniczną przekazano informacje do wykorzystania na zajęciach w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. 134

135 X. Zapobiegawczy nadzór sanitarny Zadania wykonywane przez Państwową Inspekcję Sanitarną w zakresie sprawowania zapobiegawczego nadzoru sanitarnego podejmowane są wyłącznie na wniosek zainteresowanych podmiotów lub w związku z wystąpieniami organów prowadzących postępowania i mają charakter prewencyjny, zmierzający do zapewnienia właściwego stanu sanitarno - higienicznego w projektowanych i realizowanych obiektach, a także ochrony zdrowia ludzi przebywających w sąsiedztwie planowanych przedsięwzięć. Działalność Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego realizowana była na podstawie art. 3 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r., Nr 212, poz. 1263, z późn. zm.) i obejmowała: uzgadnianie projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych; uzgadnianie pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych dokumentacji projektowych dotyczących budowy oraz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych; uczestniczenie, na wniosek stron, w dopuszczeniu do użytkowania obiektów budowlanych; wydawanie opinii w sprawie obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko i określanie zakresu raportu dla planowanych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko; opiniowanie warunków realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. W ramach sprawowanego nadzoru zapobiegawczego 2014 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach wydał: 8 opinii dotyczących projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Plany te stanowią podstawę do późniejszego ustalania przez właściwe organy warunków zabudowy i zagospodarowania terenu, a także lokalizowania inwestycji celu publicznego. Uzgodnienia dotyczyły m.in. obszarów w rejonie: 135

136 ul. Owsianej; ul. Kościuszki i Kolejowej; lotniska Muchowiec; al. Roździeńskiego i ul. Zakopiańskiej; ul. Bocheńskiego i Żeliwnej. Przesłane do uzgodnienia projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego obejmowały obszary o różnej powierzchni (od kilku do kilkuset hektarów; w większości niewielkie, obejmujące część dzielnicy lub kilka sąsiadujących ulic) i miały na celu: zachowanie istniejącego sposobu zagospodarowania z adaptacją istniejących zespołów zabudowy; przekształcenie niezagospodarowanych terenów poprzemysłowych i wprowadzenie na ich miejsce nowych funkcji o charakterze mieszkaniowym oraz usługowym; usankcjonowanie i regulację aktualnie prowadzonej działalności; zabezpieczenie terenów pod realizację dróg i ciągów komunikacyjnych; zapewnienie ochrony ciągłości przestrzennej terenów czynnych biologicznie; ujednolicenie przeznaczenia terenów; umożliwienie uregulowania gospodarki ściekowej miasta, dopuszczenie powstania zabudowy związanej z ochroną przeciwpowodziowa; rewitalizację, przekształcenie i rehabilitację terenów. W ustaleniach poszczególnych planów kierowano się zasadą zapewnienia zrównoważonego rozwoju na terenie będącym przedmiotem opracowania oraz uwzględniano zapisy przyjętych już dokumentów, m.in. w dziedzinie ochrony środowiska, gospodarki odpadami i oczyszczania ścieków. Projekty, co potwierdzały załączone do nich Prognozy oddziaływania..., zawierały zapisy i rozwiązania minimalizujące szkodliwe oddziaływanie - na środowisko, przyrodę i krajobraz kulturowy oraz zdrowie ludzi - planowanych do wprowadzenia zagospodarowań: a) nakazy i zakazy dotyczące gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami; b) nakaz stosowania proekologicznych systemów grzewczych; c) określenie minimalnego procentu powierzchni biologicznie czynnych; d) nakaz ochrony przed nadmiernym hałasem, w tym poprzez zastosowanie przy realizacji nowej i przebudowie istniejącej zabudowy chronionej przed hałasem środków technicznych 136

137 zmniejszających uciążliwość akustyczną do poziomu określonego w obowiązujących przepisach. Tylko w jednej opinii dotyczącej obszaru położonego przy ul. Kościuszki i Kolejowej zawarto warunek mając na uwadze ochronę przed hałasem komunikacyjnym z projektowanego węzła drogowego terenów zabudowy mieszkalnej położonych tuż poza granicą opracowania. Dodatkowo uzgodniono dwa odstąpienia od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (dla terenów w rejonie ul. Kościuszki i Francuskiej oraz ul. Murckowskiej i Porcelanowej) z uwagi na wprowadzenie w zapisach planów nieistotnych modyfikacji (niewielka zmiana wysokości zabudowy) i wyłączenie części obszaru z wcześniej uzgodnionego planu, a także wydano 2 opinie dotyczące zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko do projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. 22 opinie odnośnie konieczności sporządzenia raportu i określenia jego zakresu przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko - dla 5 przedsięwzięć stwierdzono obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. Opinie te dotyczyły m.in. obiektów przemysłowych, budynków wielofunkcyjnych z parkingami, inwestycji infrastrukturalnych, punktów skupu złomu i odpadów, stacji paliw. Do ciekawszych zaliczyć można: budowę linii kolejowej Katowice Szopienice Południe Katowice; rozbudowę Zakładu Odzysku i Unieszkodliwienia Odpadów przy ul. Milowickiej; modernizację istniejącej linii technologicznej do fosforanowania i pasywacji powierzchni taśm cynkowo tytanowych wraz z jej rozbudową i montażem nowej sekcji trawienia i płukania taśm ponad istniejącą sekcją mycia i fosforanowania oraz budową 2 budynków zaplecza technologicznego nowej sekcji na terenie ZM Silesia S.A. 137

138 Wydając opinie brano pod uwagę: a) zawartość karty informacyjnej przedsięwzięcia, zakres i szczegółowość danych w niej ujętych; b) charakter przedsięwzięcia i jego skalę, wielkość i rodzaj zajmowanego terenu, planowaną technologię, wielkość produkcji oraz przewidywane rozwiązania techniczne i organizacyjne mające na celu eliminowanie lub ograniczanie skutków jego realizacji; c) usytuowanie przedsięwzięcia względem terenów chronionych, istniejący i planowany charakter zagospodarowania, a także przeznaczenie terenu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego - jeżeli został uchwalony. 1 opinię dotyczącą warunków realizacji przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko. Uzgodnionym przedsięwzięciem była inwestycja polegająca na uruchomieniu linii technologicznej do przetwarzania i odzysku odpadów na terenie zakładu GONAR. Mając na uwadze ochronę środowiska oraz zdrowia ludzi przy uzgodnieniu powyższego przedsięwzięcia szczególną uwagę zwracano na: a) właściwą gospodarkę wodno ściekową,w tym zabezpieczenie przed zanieczyszczeniem gleby oraz wód powierzchniowych i podziemnych; b) prawidłowe usuwanie, gromadzenie i unieszkodliwienie odpadów; c) ochronę przed nadmiernym hałasem i zanieczyszczeniem powietrza poprzez egzekwowanie rozwiązań, które zapewniają spełnienie norm określających najwyższe dopuszczalne stężenie i natężenie czynników szkodliwych dla zdrowia ludzi i elementów środowiska. 7 opinii dotyczących uzgodnienia dokumentacji projektowej (koncepcji). Przedłożone projekty dotyczyły niewielkich obiektów gabinetów lekarskich, fryzjersko-kosmetycznych, lokali gastronomicznych, sklepów spożywczych. Wśród ciekawszych wymienić można: laboratorium medyczne przy ul. Fredry; salon fryzjersko-kosmetyczny przy ul. Kochanowskiego; lokal gastronomiczny MAD MICK przy Placu Oddziałów Młodzieży Powstańczej. 138

139 Przy uzgadnianiu dokumentacji projektowych sprawdzano, czy dla planowanego zakresu i programu funkcjonowania obiektu zostaną spełnione wymagania określone w przepisach szczegółowych oraz przepisach i normach wynikających z zapisów ustawy Prawo budowlane. Oceniano rozwiązania proponowane przez projektantów w aspekcie m.in. zagwarantowania odpowiednich warunków sanitarno-higienicznych w miejscach pobytu ludzi poprzez zastosowanie prawidłowych warunków techniczno-użytkowych pomieszczeń, właściwej wymiany powietrza w projektowanych pomieszczeniach, a także odpowiedniego oświetlenia. Zwracano również uwagę na konieczność zapewnienia odpowiednich warunków pracy osobom zatrudnionym. 142 opinie odnośnie dopuszczenia do użytkowania obiektów nowowybudowanych lub adaptowanych. Dokonywano odbiorów obiektów niemal wszystkich branż: sklepy spożywcze, apteki, przychodnie i gabinety lekarskie, szpitale (w tym po modernizacjach przeprowadzonych w celu dostosowania do obowiązujących wymogów), przedszkola, budynki biurowo - usługowe, zakłady fryzjerskie i kosmetyczne, lokale gastronomiczne, pawilony handlowe. Wśród najciekawszych wymienić należy: budynek nowej siedziby Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia przy placu Wojciecha Kilara; budynek główny NFZ przy ul. Kossutha; pierwszy budynek kompleksu biurowego Silesia Business Park przy ul. Chorzowskiej; budynek biurowy IBM przy ul. Francuskiej; rozbudowę Szpitala Geriatrycznego wraz z Centrum Badawczo Rozwojowym przy ul. Morawa; pawilony handlowe różnych sieci (nowe i rozbudowane) np: Biedronka przy ul. Kijowskiej, Lidl przy ul. Ligockiej; restaurację KFC przy ul. Brackiej oraz McDonald s przy ul. Rolnej/Woźniczki; rozbudowę Filharmonii Śląskiej przy ul. Sokolskiej; halę sportową (z kortami tenisowymi) przy ul Szopienickiej; szpital neurologiczny przy ul. Kołodzieja; centrum rehabilitacji i diagnostyki sportowej przy ul. Bocheńskiego; gabinety stomatologiczne w Katowicach przy ul. Chorzowskiej; budynek Sali Obsługi Klientów dla potrzeb Inspektoratu ZUS przy ul. Sowińskiego; pokoje gościnne przy ul. Pod Młynem; 139

140 budynek biurowy przy ul. Węglowej; targowisko przy ul. Wojciecha i Batalionów Chłopskich; budynek Niepublicznej Specjalnej Szkoły Podstawowej przy ul. Gromadzkiej; salę zabaw dla dzieci przy ul. Zawiszy Czarnego; Przedszkole Niepubliczne przy ul. Ligockiej. W czasie czynności związanych z udziałem w dopuszczeniu do użytkowania obiektów budowlanych przeprowadzano kontrolę w zakresie wymagań higienicznych i zdrowotnych oceniając zgodność wykonania tych obiektów z zatwierdzonym w decyzji o pozwoleniu na budowę (zmianę sposobu użytkowania) projektem budowlanym oraz zapoznawano się z przedstawianymi dokumentami i sprawozdaniami z pomiarów, badań, sprawdzeń, które wykonano w celu potwierdzenia założeń projektowych oraz spełnienia wymagań higienicznych i zdrowotnych odpowiednio do zakresu tych dokumentów. Podczas kontroli szczególną uwagę zwracano na zastosowanie materiałów dopuszczonych do stosowania w budownictwie i posiadających aktualne atesty higieniczne. W 2014 roku obiekty budowlane zgłoszone do użytkowania w zdecydowanej większości wykonane zostały zgodnie z zatwierdzonymi projektami budowlanymi. Nieliczne obiekty zostały zrealizowane z nieistotnymi odstępstwami od zatwierdzonego projektu, które nie powodowały zagrożeń dla zdrowia i życia ludzi, a dodatkowo każdorazowo opisane były w oświadczeniu kierownika budowy i dodatkowo poświadczone przez inspektora nadzoru i projektanta (stosownie do obowiązków wynikających z zapisów ustawy Prawo budowlane). Biorąc pod uwagę powyższe w roku ubiegłym nie wniesiono sprzeciwu co do dopuszczenia obiektu budowlanego do użytkowania. Nieliczne odnotowane podczas kontroli problemy wynikały przede wszystkim z: faktu zgłaszania obiektu do odbioru pomimo trwania prac budowlanych (wykończeniowych); braku niezbędnych dokumentów (opinia z przeglądu urządzeń kominowych lub pomiary skuteczności wentylacji, wynik badania wody). W przypadku obiektów biurowych przeznaczonych pod wynajem zaczęły pojawiać się dokumentacje projektowe uzgodnione przez rzeczoznawców ds. sanitarnohigienicznych zakładające ich realizację i uzyskanie pozwolenia na budowę w stanie tzw. deweloperskim. 140

141 Uwagę zwraca utrzymująca się od dłuższego czasu spora liczba zgłaszanych do odbioru obiektów związanych z opieką nad dziećmi i edukacją (żłobki, punkty przedszkolne, przedszkola, szkoły) oraz pawilonów handlowych. Do odbioru zgłaszano również budynki mieszkalne jedno- i wielorodzinne, osiedla mieszkaniowe, garaże i parkingi. Z roku na rok należy coraz wyżej ocenić sposób przygotowania obiektów do odbioru. W dalszym ciągu prym wiodą obiekty sieciowe (sklepy Żabka, pawilony handlowe Biedronka i Lidl ) oraz obiekty służby zdrowia (przychodnie, szpitale, gabinety lekarskie, apteki); nie sposób jednak nie zauważyć znacznego postępu jeśli chodzi o mniejsze obiekty, które (realizowane tzw. sposobem gospodarczym) w poprzednich latach wywoływały sporo problemów: małe sklepy, bary, lokale typu fast-food, zakłady fryzjersko-kosmetyczne. Liczbę opinii wydanych przez PPIS w Katowicach w latach przedstawiono poniżej w formie tabeli i wykresu. opinie dotyczące: uzgodnienia projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego liczba w roku: stwierdzenia obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko uzgodnienia środowiskowych uwarunkowań uzgodnienia dokumentacji projektowej dopuszczenia do użytkowania obiektów budowlanych

142 Legenda: 1 uzgodnienia projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, 2 opinie w sprawie stwierdzenia obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, 3 uzgodnienia środowiskowych uwarunkowań, 4 uzgodnienia dokumentacji projektowej, 5 opinie dotyczące dopuszczenia do użytkowania obiektów budowlanych. Analizując powyższe dane stwierdzić można, iż: łączna ilość opinii wydawanych przez PPIS w Katowicach wykazuje lekki trend spadkowy; liczba projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, po skokowym wzroście w roku 2013, zdecydowanie spadła do poziomu z lat poprzednich; po znacznym spadku w roku 2013 nie zmieniła się ilość opinii dotyczących potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. Wiele z nich dotyczyło przedsięwzięć, których potencjalny wpływ na środowisko jest niewielki (punkty skupów odpadów, inwestycje infrastrukturalne: przebudowy wodociągów i gazociągów, budowy parkingów przy obiektach handlowych i biurowych, regulacje koryt rzek). W związku z tym w większości przypadków opowiedziano się za brakiem konieczności sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko, co z kolei 142

143 skutkowało minimalną liczbą opinii w sprawie uzgodnienia środowiskowych uwarunkowań; stabilna pozostaje liczba zgłaszanych do odbioru obiektów. W dalszym ciągu spora ilość zgłoszeń wynika ze zmian właścicieli (apteki) lub obowiązku przedłożenia opinii sanitarnej innym organom (obiekty związane z opieką nad dziećmi i edukacją). XI. Działalność w zakresie oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia, programy edukacyjne i akcje prozdrowotne W celu poprawy stanu zdrowotnego społeczności Katowic oraz kreowania zdrowego stylu życia Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach w 2014 roku realizował działania z zakresu promocji zdrowia i oświaty zdrowotnej w oparciu o art. 6 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia i Ministerstwa Zdrowia oraz założenia strategiczne Narodowego Programu Zdrowia na lata Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach: inicjował i wytyczał kierunki działań zmierzających do poznania przez społeczeństwo czynników szkodliwych dla zdrowia i metod zapobiegania chorobom, przygotowywał, wdrażał i promował programy edukacyjne, ogólnopolskie, wojewódzkie i lokalne, poszukiwał sojuszników do realizacji zadań (współpraca z instytucjami, organizacjami, mass-mediami), udzielał merytorycznej i metodycznej pomocy placówkom promującym zdrowie, dokonywał oceny działalności (wizytacje, ankiety) tych placówek. prowadził działalność szkoleniową, konsultacje i instruktaż merytoryczny. Edukacją prozdrowotną objęto: dzieci w wieku przedszkolnym, ich rodziców i opiekunów, dzieci i młodzież szkół wszystkich poziomów nauczania, grono pedagogiczne, pielęgniarki środowiska szkolnego. 143

144 W ubiegłym roku PPIS w Katowicach podejmował działania w ramach realizacji interwencji zarówno programowych jak i nie programowych obejmujące przede wszystkim obszary promocji zdrowia i oświaty zdrowotnej w zakresie: promowania aktywnego stylu życia i zasad zbilansowanej diety. profilaktyki palenia tytoniu i innych uzależnień. 1.Promowanie aktywnego stylu życia i zasad zbilansowanej diety. Otyłość uznana jest w Unii Europejskiej i w Polsce za poważny problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny o narastającej częstości. Otyłość w dzieciństwie i młodości utrzymuje się w wieku dorosłym u 80% osób nią dotkniętych i stanowi ryzyko rozwoju wielu chorób przewlekłych, jest przyczyną obniżenia jakości życia, a nawet przedwczesnej śmierci. Stały wzrost liczby osób otyłych w każdej grupie wiekowej, niezależnie od płci skłania nas do podjęcia profilaktyki oraz leczenia. Realizacja przez katowickie placówki nauczania i wychowania programów edukacyjnych zawierających w swoich celach i założeniach treści dot. zasad prawidłowo odżywiania jak i promocję aktywności fizycznej niewątpliwie wpłynie na trwałą zmianę zarówno nawyków żywieniowych jak i zahamuje postępującą epidemię bezruchu ogarniającą także śląską młodzież, a tym samym w długoletniej perspektywie przyczyni się do poprawienia stanu zdrowotnego społeczności lokalnej. Poniżej przedstawiono szczegółowe dane liczbowe na temat realizacji programów edukacyjnych w roku szkolnym 2013/2014. Trzymaj Formę Program ogólnopolski. W ramach realizacji VIII edycji programu Trzymaj Formę! kontynuowano edukację dzieci i młodzieży w zakresie kształtowania nawyków i zasad aktywnego stylu życia i zbilansowanej diety. W roku szkolnym 2013/2014 do programu przystąpiło 34 szkół podstawowych i gimnazjalnych z terenu Katowic, tj. łącznie 5820 uczniów. 144

145 Liczba katowickich szkół podstawowych i gimnazjalnych biorących udział w VIII edycji Programu edukacyjnego Trzymaj formę. Liczba uczniów katowickich szkół podstawowych i gimnazjalnych biorących udział w VIII edycji Programu Edukacyjnego Trzymaj formę. Realizacja Programu edukacyjnego Trzymaj Formę! oparta jest na metodzie projektu. Uczniowie wspólnie z nauczycielami, rodzicami i przy współpracy ze środowiskiem lokalnym uczestniczą w opracowaniu najlepszych i najciekawszych sposobów propagowania zasad zdrowego stylu życia. Zaletą projektów jest ich bardzo dobre dopasowanie do zainteresowań i możliwości uczniów. 145

146 W katowickich szkołach biorących udział w programie zrealizowano m.in. projekty: Żyj zdrowo jedz kolorowo - Gimnazjum nr 19, Aktywnie po zdrowie - Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 7, Dzień zdrowego żywienia - Szkoła Podstawowa nr 12, Zdrowe śniadanie - Szkoła Podstawowa nr 11. Projekt Zdrowe śniadanie zrealizowany przez uczniów Szkoły Podstawowej nr 11 w Katowicach. Żywienie na wagę zdrowia Program wojewódzki. Program edukacyjny Żywienie na wagę zdrowia" kierowany jest do osób odpowiedzialnych za żywienie dzieci w żłobkach, przedszkolach i szkołach, rodziców dzieci i samych dzieci. Celem programu jest wspieranie prawidłowego rozwoju dzieci i młodzieży poprzez prawidłowe odżywianie i propagowanie aktywności fizycznej, poprawę jakości żywienia dzieci i młodzieży w żłobkach, przedszkolach i szkołach, podniesienie świadomości rodziców w kwestii odżywiania dzieci, a pozytywne skutki zdrowotne w przyszłości. Wprowadzenie programu Żywienie na wagę zdrowia" jest konsekwencją podpartej badaniami analizy wyników kontroli prowadzonych przez Państwową Inspekcję Sanitarną województwa śląskiego, na przestrzeni lat , która wykazała, że w żywieniu dzieci i młodzieży występuje szereg nieprawidłowości. Błędy dotyczące jakości żywienia stwierdzono w 33 % żłobków, 40 % przedszkoli i 51% szkół skontrowanych na terenie województwa śląskiego. W 2014 r. programem objęto łącznie 70 katowickich placówek nauczania i wychowania. 146

147 Liczba katowickich placówek nauczania i wychowania biorących udział w programie edukacyjnym Żywienie na wagę zdrowia. Szkolenie dla osób odpowiedzialnych za żywienie w katowickich placówkach nauczania i wychowania. Zdrowy Przedszkolak Program lokalny. Ideą programu jest dostarczanie nauczycielom wychowania przedszkolnego i ich rodzicom narzędzi, które umożliwiają i ułatwiają rozbudzenie zainteresowania przedszkolaków higienicznym-zdrowym trybem życia, a także sprawiają, że dbałość o zdrowie na stałe wkomponuje się w ich codzienne życie. Poprzez udział w tym programie dzieci uczą się dbać o własne zdrowie i żyć zdrowo zgodnie ze wskazówkami rodziców, nauczycieli i specjalistów. Rozumieją potrzebę zdrowego i prawidłowego odżywiania się, poznają także 147

148 różne formy aktywnego wypoczynku, rozumieją, że ruch na świeżym powietrzu to zdrowie. Poznają zasady dbania o higienę osobistą, rozumieją także, jak podejmowane przez nie decyzje wpływają na zdrowie. Istotą tego programu jest kształtowanie postaw prozdrowotnych, a także nauka poprzez zabawę. W 2014 roku zakończono realizację III edycji programu w ramach której przeprowadzono zajęcia edukacyjne dla 1050 przedszkolaków i 410 rodziców. Liczba katowickich przedszkoli realizujących Zdrowego Przedszkolaka w 2014r. Udział środowiska przedszkolnego w programie Zdrowy Przedszkolak w 2014r. 148

149 Dzień Marchewki zorganizowany w Miejskim Przedszkolu nr 64 w Katowicach, Plac Pod Lipami 2. Wychodząc z założenia, że profilaktyka od najmłodszych lat jest najlepszą drogą do zdrowia przyszłego społeczeństwa można liczyć na to, że podjęta praca zaowocuje zdrowiem katowickich milusińskich w przyszłości. 2.Profilaktyka palenia tytoniu i innych uzależnień. Obecnie palenie tytoniu jest jednym z poważniejszych zagrożeń cywilizacyjnych. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat stało się główną przyczyną przedwczesnych zgonów w krajach rozwiniętych z powodu nowotworów złośliwych, chorób układu krążenia, układu oddechowego i wielu innych schorzeń. Na choroby odtytoniowe każdego roku umiera 5 mln ludzi na świecie. W związku z trudną sytuacją epidemiologiczną Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach kontynuował realizację zadań wynikających z Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce (POZNPT) poprzez edukację antytytoniową dzieci, młodzieży i ich rodziców. W 2014 roku w ramach profilaktyki antytytoniowej PSSE w Katowicach podejmował szereg działań zmierzających do promowania stylu życia wolnego od dymu tytoniowego. Kontynuowano realizację trzech programów antytytoniowych, które swoim zasięgiem objęły łącznie 50 przedszkoli, 10 szkół podstawowych i gimnazjalnych z terenu Katowic. Poniżej przedstawiono szczegółowe dane liczbowe na temat realizacji programów w roku szkolnym 2013/

150 Czyste powietrze wokół nas - Przedszkolny program edukacji antytytoniowej. Program skierowany jest do dzieci 5 i 6 letnich i ich rodziców. W 2014 roku realizacją programu objęto 1902 dzieci i 1150 rodziców z 50 katowickich przedszkoli. Celem jego realizacji jest zwiększenie umiejętności dzieci w zakresie radzenia sobie w sytuacjach, gdy dorośli palą przy nich tytoń oraz wzrost kompetencji rodziców w zakresie ochrony dzieci przed ekspozycją na dym tytoniowy. W ramach programu dzieci z przedszkoli i oddziałów przedszkolnych Katowic brały udział w imprezach środowiskowych, podczas których przedstawiły programy artystyczne powiązane tematycznie z treściami programowymi Liczba przedszkoli ogółem Liczba przedszkoli biorących udział programem "Czyste powietrze wokół nas" 0 Liczba katowickich przedszkoli biorących udział w VI edycji przedszkolnego programu profilaktyki edukacji antytytoniowej Czyste powietrze wokół nas. 150

151 Liczba przedszkolaków (w wieku 5 i 6 lat) z katowickich przedszkoli biorących udział w VI edycji przedszkolnego programu profilaktyki edukacji antytytoniowej Czyste powietrze wokół nas. Zajęcia z przedszkolakami przeprowadzone zgodnie założeniami programowymi w Miejskim Przedszkolu nr 52 w Katowicach, ul. Iłłakowiczówny 15. Nie pal przy mnie, proszę Program profilaktyki edukacji antytytoniowej dla uczniów kl. I - III szkół podstawowych. Adresatami programu są dzieci klas I-III szkół podstawowych. Celem programu jest wykształcenie umiejętności rozpoznawania różnych rodzajów dymów, zwiększenie wiedzy na temat skutków palenia tytoniu oraz zwiększenie wrażliwości dzieci na miejsca, w których 151

152 mogą być narażone na dym tytoniowy. Program był realizowany w 6 szkołach podstawowych, a jego zasięgiem objęto 1902 uczniów. Świetnym przykładem realizacji programu Nie pal przy mnie, proszę jest happening zorganizowany przez uczniów Szkoły Podstawowej nr 17, którzy wykonali tabliczki z hasłami antynikotynowymi i przeszli ulicami Wełnowca, rozdając osobom dorosłym naklejki Wyłącz palenie. Happening uczniów ze Szkoły Podstawowej nr 17 w Katowicach, ul. Dekerta 17. Liczba katowickich szkół podstawowych biorących udział w Programie profilaktyki edukacji antytytoniowej Nie pal przy mnie proszę. 152

153 Liczba uczniów kl. I, II, III szkół podstawowych ogółem Liczba uczniów kl. I, II, III szkół podstawowych biorących udział w programie Liczba uczniów (kl. I, II i III) z katowickich szkół podstawowych biorących udział w VI edycji programu profilaktyki edukacji antytytoniowej Nie pal przy mnie proszę. Znajdź właściwe rozwiązanie - Program profilaktyki palenia tytoniu dla uczniów starszych klas szkoły podstawowej i gimnazjum. Program przeznaczony jest do realizacji w V i VI klasach szkoły podstawowej oraz klasach I-III szkół gimnazjalnych. W 2014r. został zrealizowany w 4 katowickich gimnazjach, a swym zasięgiem objął 1628 uczniów. Celem głównym programu jest zapobieganie paleniu tytoniu wśród uczniów starszych klas szkół podstawowych i gimnazjalnych Liczba gimnazjów ogółem Liczba gimnazjów bioracych udział w programie Liczba katowickich placówek biorących udział w Programie profilaktyki palenia tytoniu dla uczniów starszych klas szkoły podstawowej i gimnazjum Znajdź właściwe rozwiązanie. 153

154 Liczba uczniów (kl. I, II i III) z katowickich szkół gimnazjalnych biorących udział w VI edycji programu profilaktyki edukacji antytytoniowej Znajdź właściwe rozwiązanie. ARS, czyli jak dbać o miłość? Profilaktyczny program w zakresie przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych. Jest to nowy program profilaktyczny, którego celem jest przeciwdziałanie uzależnieniom od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych. Program poprzedzony został ankietyzacją wśród kobiet w ciąży, które przebywały na oddziałach ginekologiczno-położniczych katowickich szpitali. Adresowany jest do młodzieży szkół ponadgimnazjalnych, głównie dziewcząt, które chcą w przyszłości zostać matkami. Założenia programowe zostały przedstawione dyrektorom szkół ponadgimnazjalnych, którzy wyrazili zgodę na przystąpienie do realizacji programu. Wyznaczono szkolnych koordynatorów. Wdrożenie programu i jego realizacja nastąpiło w roku szkolnym 2013/ 2014 po uprzednim przeszkoleniu szkolnych koordynatorów. 154