Prawo urz dnicze. LexisNexis. El bieta Ura. Wydanie 3

Transkrypt

1

2 Prawo urz dnicze El bieta Ura Wydanie 3 LexisNexis Warszawa 2011

3 Opracowanie redakcyjne: Grażyna Polkowska-Nowak Opracowanie techniczne: Agnieszka Szeszko Projekt okładki i stron tytułowych: Agnieszka Tchórznicka Copyright by LexisNexis Polska Sp. z o.o. Warszawa 2011 Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej książki nie może być powielana ani rozpowszechniana za pomocą urządzeń elektronicznych, mechanicznych, kopiujących, nagrywających i innych bez pisemnej zgody Autora i wydawcy. ISBN LexisNexis Polska Sp. z o.o. Ochota Office Park 1, Al. Jerozolimskie 181, Warszawa tel , faks Infolinia: Redakcja: tel , , , faks biuro@lexisnexis.pl Księgarnia Internetowa: dostępna ze strony

4 Spis treści Wykaz skrótów... 9 Wprowadzenie Rozdział I. ISTOTA PRAWA URZĘDNICZEGO Służba publiczna, funkcjonariusz publiczny i pracownik administracji Modele służby w administracji Pojęcie prawa urzędniczego Podsumowanie Rozdział II. HISTORIA SŁUŻBY CYWILNEJ I PRACOWNIKÓW SAMORZĄDOWYCH Uwagi ogólne Okres międzywojenny Lata Uchwalenie ustawy z 16 września 1982 roku Zmiany w statusie prawnym pracowników administracji w związku z utworzeniem samorządu terytorialnego Sytuacja prawna pracowników samorządowych w okresie międzywojennym Pracownicy samorządowi w świetle ustawy z 22 marca 1990 roku Reaktywowanie służby cywilnej Ustawa z 5 lipca 1996 roku Zmiany w statusie służby cywilnej wskutek uchwalenia ustawy z 18 grudnia 1998 roku Rozwiązania prawne wprowadzone w 2006 roku Podsumowanie

5 6 Spis treści Rozdział III. PRACOWNICY SAMORZĄDOWI W ŚWIETLE USTAWY Z 21 LISTOPADA 2008 ROKU Źródła prawa określające pozycję prawną pracowników samorządowych Pojęcie pracownika samorządowego Zatrudnianie pracowników samorządowych Służba przygotowawcza pracowników samorządowych Rozwiązanie stosunków pracy pracowników samorządowych Podsumowanie Rozdział IV. NOWE ROZWIĄZANIA PRAWNE W ZAKRESIE SŁUŻBY CYWILNEJ Cel utworzenia służby cywilnej Organizacja służby cywilnej Nawiązanie stosunku pracy i jego przekształcenia Organizacja naboru Nawiązanie stosunku pracy Mianowanie w służbie cywilnej Zmiany w stosunku pracy Służba przygotowawcza Uprawnienia absolwentów KSAP Ustanie stosunku pracy członka korpusu służby cywilnej Urzędnicy służby cywilnej Pracownicy służby cywilnej Wyższe stanowiska w służbie cywilnej Podsumowanie Rozdział V. OBOWIĄZKI I UPRAWNIENIA PRACOWNIKÓW ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ I SAMORZĄDOWEJ Uwagi ogólne Zakres obowiązków pracowników samorządowych Obowiązki członków korpusu służby cywilnej Europejski Kodeks Dobrej Administracji Uprawnienia urzędników oraz pracowników administracji rządowej i samorządowej Podsumowanie Rozdział VI. ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRAWNA CZŁONKÓW KORPUSU SŁUŻBY CYWILNEJ I PRACOWNIKÓW SAMORZĄDOWYCH Istota odpowiedzialności Warunki odpowiedzialności prawnej

6 Spis treści 7 3. Odpowiedzialność porządkowa pracowników samorządowych Odpowiedzialność dyscyplinarna członków korpusu służby cywilnej Odpowiedzialność majątkowa wynikająca z Kodeksu pracy Odpowiedzialność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego Odpowiedzialność majątkowa funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa Odpowiedzialność karna Podsumowanie Rozdział VII. ROZSTRZYGANIE SPORÓW NA TLE STOSUNKÓW PRACY PRACOWNIKÓW SAMORZĄDOWYCH I CZŁONKÓW KORPUSU SŁUŻBY CYWILNEJ Zakończenie Bibliografia Skorowidz rzeczowy

7 Wykaz skrótów d. u.p.s. ustawa z 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) k.c. ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) k.k. ustawa z 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) k.p. ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) k.p.a. ustawa z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.) k.p.c. ustawa z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) KSAP Krajowa Szkoła Administracji Publicznej KZS Krakowskie Zeszyty Sądowe LEX system informacji prawnej Wydawnictwa Wolters Kluwer LexPolonica Serwis Prawniczy LexisNexis NSA Naczelny Sąd Administracyjny OSNAPiUS Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNKW Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Karna i Wojskowa OSP Orzecznictwo Sądów Polskich Orz.S.Apel. Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Warszawie W-wa OTK ZU Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego. Zbiór Urzędowy OwSS Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych PCPR powiatowe centrum pomocy rodzinie PiP Państwo i Prawo

8 10 Wykaz skrótów Pr. Pracy Prawo Pracy RIO regionalna izba obrachunkowa RPEiS Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny SKO samorządowe kolegium odwoławcze SN Sąd Najwyższy ST Samorząd Terytorialny Szef SC Szef Służby Cywilnej TFUE Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej TK Trybunał Konstytucyjny TUE Traktat o Unii Europejskiej TWE Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską u.c. ustawa z 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 234, poz ze zm.) u.f.p. ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz ze zm.) u.o.p. ustawa z 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 28, poz. 353 ze zm.) u.p.a.s.p. ustawa z 18 grudnia 1998 r. o pracownikach administracyjnych sądów i prokuratur (Dz.U. Nr 162, poz ze zm.) u.p.s. ustawa z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 223, poz ze zm.) u.p.u.p. ustawa z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 86, poz. 953 ze zm.) u.s.c. ustawa z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. Nr 227, poz ze zm.) u.s.g. ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) u.s.p. ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) u.s.w. ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) u.s.z. ustawa z 27 lipca 2001 r. o służbie zagranicznej (Dz.U. Nr 128, poz ze zm.) Zb.Orz. Zbiór Orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji z.o.z. zakład opieki zdrowotnej

9 Wprowadzenie Nierozłącznym elementem prawidłowego funkcjonowania administracji publicznej są zatrudnieni w jej strukturach pracownicy. Nie pomogą zmiany systemowe ani nowoczesne urządzenia techniczne do urzędów, jeżeli nie będzie dobrej kadry administracyjnej. Ta zaś kształtuje ocenę administracji publicznej. Na ten element dobrej administracji zwracano niejednokrotnie uwagę przy okazji wielu konferencji i spotkań naukowych. Ocen administracji publicznej dokonuje się też na co dzień, przy okazji załatwiania spraw w urzędach. Podkreśla się, że duży wpływ na ocenę administracji ma kultura administrowania, a ta łączy się właśnie z oceną postaw jej pracowników. Pracownicy administracji jak zauważa Jan Szreniawski to część społeczeństwa: są kompetentni i niekompetentni, pracowici i leniwi, uczciwi i mniej uczciwi, kulturalni i aroganccy. Różnica polega na tym, że z urzędnikiem (pracownikiem administracji jako pojęciem szeroko rozumianym) jednostka spotyka się przymusowo, aby załatwić określone sprawy z uwagi na określoną przepisami prawa właściwość rzeczową i miejscową organów administracji. Jeżeli spotka nieuprzejmą ekspedientkę w sklepie, zakupy może zrobić w innym sklepie, natomiast urzędu zmienić nie może. Jakość działań administracji nie zależy wyłącznie od możliwości kontroli, przestrzegania prawa, ilości pieniędzy, lokali, liczby pracowników itd., ale przede wszystkim od urzędników, ich kultury, rozumienia swej roli i odpowiedzialności w całokształcie poczynań państwa i realizacji interesów jednostek. Kryteria kultury zachowania, życzliwości, stosunku do współpracowników i interesantów muszą być zawsze brane pod uwagę 1. Już Max 1 J. Szreniawski, Wybrane zagadnienia relacji między interesantem a urzędem, w: Prawo do dobrej administracji, red. Z. Niewiadomski, Z. Cieślak, Warszawa 2003, s. 214;

10 12 Wprowadzenie Weber podkreślał, że ideałów w praktyce nie ma, ale dążyć należy do najlepszych w tym zakresie wzorców. Nie da się jednak tworzyć wzorców bez dobrego prawa w tym zakresie, bez regulacji określających status prawny pracowników administracji. Historia tego prawa ukazywała nieraz słabości w tej dziedzinie, związane głównie z oddziaływaniem polityki na kształt jego rozwiązań. Każda zmiana ustrojowa i każda zmiana rządów wywiera wpływ na uregulowania odnoszące się do kadr administracji. Do tej pory nie można więc powiedzieć, że stworzony został dobry, stabilny system rozwiązań prawnych określających zasady zatrudniania, obowiązki i uprawnienia oraz odpowiedzialność pracowników administracji. Wprost przeciwnie, ciągle można stawiać jedynie pytanie: potrzeba zmian czy efekt politycznych targów? Prawo urzędnicze może być rozpatrywane w ujęciu szerokim jako prawo określające status wszystkich grup administracji publicznej, w tym funkcjonariuszy służb wyspecjalizowanych, albo w znaczeniu węższym jako zespół norm określających status podstawowych grup pracowników administracji, tj. korpusu służby cywilnej i pracowników samorządowych. Do tej grupy można dodać też pracowników urzędów państwowych. Wiele z tych regulacji, zwłaszcza dotyczących funkcjonariuszy służb mundurowych (Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Służby Celnej), z uwagi na zakres realizowanych przez nie wyspecjalizowanych zadań, jest w zasadzie tożsama chociaż zamieszczane są w odrębnych pragmatykach służbowych odnoszących się do poszczególnych grup. Książka ukazuje zagadnienia prawa urzędniczego w znaczeniu zawężonym i zawarte w niej rozważania będą dotyczyć głównie dwóch podstawowych grup: korpusu służby cywilnej i pracowników samorządowych wobec nowych regulacji prawnych w tym zakresie. Ukazując tę materię, należało też wskazać na istotę prawa urzędniczego, jego zasady i zakres obowiązywania. Dla zrozumienia wielu aktualnych rozwiązań niezbędne jest przedstawienie w zarysie historii prawa urzędniczego. Zasadnicze znaczenie tenże, Zagadnienia stosunku między urzędnikiem a interesantem, w: Prawne gwarancje ochrony praw jednostki wobec działań administracji publicznej, red. E. Ura, Rzeszów 2002, s. 473 i n.

11 Wprowadzenie 13 wywarła w tym zakresie ustawa z 17 lutego 1922 r. o państwowej służbie cywilnej, tworząca podwaliny polskiego prawa urzędniczego, a obowiązująca formalnie do 1974 r. Przedstawienie tych zagadnień uwidocznia zmiany publicznoprawnego charakteru służby cywilnej jako modelu okresu międzywojennego w model o charakterze mieszanym publicznoprawnym i prywatnoprawnym. Ponieważ od reaktywowania służby cywilnej w 1996 r. obecnie obowiązująca ustawa o służbie cywilnej jest już czwartą, celowe stało się wskazanie na istotne rozwiązania zawarte w kolejnych ustawach. Pozwoli to na ocenę, czy rzeczywiście zachodziła konieczność uchwalania w tak szybkim tempie nowych ustaw i czemu to mogło służyć. W celu uzyskania pełnego obrazu ewolucji w zakresie regulacji prawnych dotyczących pracowników administracji publicznej zostaną też ukazane w zarysie przekształcenia w odniesieniu do pracowników samorządowych. Kolejne rozdziały książki będą dotyczyły obowiązujących zasad nawiązywania, zmiany i rozwiązywania stosunków pracy, obowiązków i uprawnień prezentowanych grup pracowników administracji publicznej, odpowiedzialności związanej z wykonywaniem obowiązków oraz rozstrzygania sporów na tle stosunków pracy. Zwrócona też zostanie uwaga na zasady etyczne i zasady deontologii, które kształtują katalog obowiązków i powinności pracowników administracji oraz ich odpowiedzialność. Oprócz rozwiązań normatywnych zostaną wykorzystane poglądy doktryny, a także orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego i wojewódzkich sądów administracyjnych. Pozwala to na zobrazowanie trudności występujących niekiedy przy interpretacji przepisów prawnych oraz istoty materii odnoszącej się do pracowników administracji w całokształcie funkcjonowania dobrej administracji. Zagadnienie będzie ukazane gównie z punktu widzenia prawa administracyjnego, co pozwoli wykazać nierozerwalny związek statusu pracowników administracji publicznej z funkcjonowaniem administracji jako całości. Dla zrozumienia wielu treści niezbędne jest jednak ukazanie rozwiązań prawa pracy. Książka przeznaczona jest dla studentów, zwłaszcza na kierunkach administracyjnych, a także dla pracowników wszystkich struktur

12 14 Wprowadzenie administracji, których to prawo bezpośrednio dotyczy. Zawiera bowiem interpretację wielu rozwiązań prawnych wzbogaconą o aktualne orzecznictwo sądowe. Pozwala również na przybliżenie problematyki urzędniczej kandydatom do pracy w administracji publicznej, a także wszystkim tym, którzy z różnych przyczyn problematyką tą się interesują. Stan prawny na 1 marca 2011 roku.

13 Rozdział I Istota Prawa Urzędniczego 1. Służba publiczna, funkcjonariusz publiczny i pracownik administracji 9 Nie ma definicji legalnej służby publicznej. Określenia tego można poszukiwać na gruncie doktryny, zwłaszcza prawa konstytucyjnego i administracyjnego. W znaczeniu funkcjonalnym określana jest jako podejmowanie wszystkich czynności w celu realizacji zadań publicznych 1. Według Wojciecha Sokolewicza służba publiczna, rozumiana w znaczeniu szerokim, obejmuje trwałe wykonywanie wszelkich zajęć związanych z realizacją zadań władzy publicznej, wypełnianiem funkcji publicznych, zaspokajaniem potrzeb publicznych czy działaniem w interesie publicznym 2. Piotr Winczorek pojęcie służby publicznej wiąże z ogółem stanowisk w organach władzy publicznej i instytucjach wykonujących funkcje publiczne 3. Natomiast Marian Zdyb ukazuje służbę publiczną w bardzo szerokim zakresie i łączy ją z wszelką aktywnością człowieka ukierunkowaną na dobro innych osób, bez względu na miejsce w hierarchii społecznej czy role (funkcje) realizowane w strukturze państwa, powinnością w stosunku do 1 1 K. Miaskowska-Daszkiewicz, Służba publiczna w Republice Federalnej Niemiec na przykładzie urzędników administracji federalnej, w: Prawne i aksjologiczne aspekty służby publicznej, red. K. Miaskowska-Daszkiewicz, M. Mazuryk, Lublin Warszawa 2010, s W. Sokolewicz, Komentarz do art. 60, w: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, Warszawa 2005, s P. Winczorek, Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., Warszawa 2008, s. 144.

14 16 I. Istota Prawa Urzędniczego tych osób oraz wolą działania dla nich 4. Autor uważa, że pojmowanie służby publicznej jako stosunku prawnego łączącego obywatela z państwem i wykonującego jego kompetencje jest zasadne tylko wtedy, gdy problem analizuje się wyłącznie z perspektywy funkcjonariuszy publicznych 5. Analiza pojęcia dokonana przez Mariana Zdyba jest związana z ukierunkowaniem działalności na realizację dobra innych. Stąd autor uznaje, że oprócz funkcjonariuszy publicznych i osób pełniących funkcje publiczne należałoby wymienić też kategorię osób publicznych, które nie realizują żadnej władzy publicznej, ale ze względu na swe osiąg nięcia mają bardzo dużą możliwość oddziaływania na wyobraźnię obywateli. W tej grupie wskazuje sportowców, uczonych i artystów 6. Powyższe definicje różnią się w zasadzie stroną podmiotową, która może być analizowana bądź tylko poprzez funkcjonariuszy publicznych (ujęcie wąskie), bądź poprzez zbiór wszystkich osób, których aktywność wiąże się z dobrem wspólnym (ujęcie bardzo szerokie). 9 Elementem zbieżnym, występującym we wszystkich definicjach, jest przedmiot działalności służby publicznej, którym jest realizacja zadań publicznych i dobra wspólnego. Można uznać, że zaprezentowane przez Mariana Zdyba spojrzenie na służbę publiczną stanowi najszerszy zbiór, w którym można umieścić dwa podzbiory: pierwszy służbę publiczną oznaczającą osoby zatrudnione na podstawie różnych stosunków prawnych we wszystkich konstytucyjnie wyodrębnionych władzach: ustawodawczej, sądowniczej i wykonawczej oraz wykonujące zróżnicowane funkcje i zadania związane z realizacją ustawowych zadań publicznych poszczególnych władz, w którym istotną część zajmuje służba publiczna w administracji publicznej, oraz drugi pozostałą kategorię osób publicznych. 9 Służba publiczna w administracji publicznej może być z kolei analizowana w kontekście działalności organów administracji publicznej, pracowników tej administracji, a także innych podmiotów 4 M. Zdyb, Służba publiczna, w: Prawość i godność. Księga pamiątkowa w 70. rocznicę urodzin Profesora Wojciecha Łączkowskiego, red. S. Fundowicz, F. Rymarz, A. Gomułowicz, Lublin 2003, s M. Zdyb, Aksjologiczne dylematy służby publicznej, w: Prawne i aksjologiczne..., red. K. Miaskowska-Daszkiewicz, M. Mazuryk, s Tamże, s. 132.

15 1. Służba publiczna, funkcjonariusz publiczny i pracownik administracji 17 administrujących, które wykonują zadania z zakresu administracji publicznej. 4 Pojęcie służby publicznej, ale nie jej definicja, zawarte jest w art. 60 Konstytucji RP stanowiącym, że wszyscy obywatele polscy korzystający z pełni praw publicznych mają prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach. Jakkolwiek służba publiczna została sformułowana na zasadzie równego do niej dostępu, to dostęp ten w świetle Konstytucji nie ma charakteru bezwzględnego. Wymienione są tu bowiem dwa warunki: obywatelstwo (obywatele polscy) oraz korzystanie z pełni praw publicznych. Oznacza to jednocześnie, że żadne inne ograniczenia w prawie dostępu nie mogą być stosowane. Ponadto pojęcie dostęp oznacza możliwość ubiegania się o przyjęcie do służby publicznej, a nie obowiązek zatrudnienia w niej. Dostęp może być realizowany w określonych warunkach, przy czym czynnikami decydującymi powinny być: wiedza, kwalifikacje i doświadczenie 7. Na przykład ustawa o służbie cywilnej jako warunki przydatności wskazuje między innymi kwalifikacje czy cechy osobowe. Inne natomiast będą warunki do ubiegania się o pełnienie służby opartej na zasadzie wykonywania mandatu przedstawicielskiego. Wybór będzie w takiej sytuacji uzależniony od posiadania przez kandydata biernego prawa wyborczego. Istotna jest tu, na co zwrócił uwagę TK: [...] przejrzystość i jawność reguł stosowanych przy określaniu wymagań związanych z objęciem funkcji w służbie publicznej 8, gdyż celem regulacji konstytucyjnej, a zarazem istotą prawa określonego w art. 60 jest zagwarantowanie każdemu, kto spełnia dwa wskazane wyżej kryteria, że będzie traktowany na jednakowych zasadach, a więc np. z uwzględnieniem tej samej procedury czy ogólniej tych samych reguł postępowania kwalifikacyjnego 9. W świetle art. 60 Konstytucji wyrażenie: jednakowe zasady dostępu do służby publicznej oznacza nakaz określenia takich samych zasad dostępu nie do służby publicznej w ogóle, ale do konkretnego rodzaju stanowisk dla wszystkich kandydatów spełniających wymogi wskazane w tym przepisie W. Skrzydło, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2007, s Wyrok TK z 27 maja 2008 r., SK 57/06, OTK ZU 2008, nr 4A, poz Wyrok TK z 10 maja 2000 r., K. 21/99, OTK ZU 2000, nr 4, poz Wyrok TK z 8 kwietnia 2002 r., SK 18/01, OTK ZU 2002, nr 2A, poz. 16.

16 I. Istota Prawa Urzędniczego 9 Jednocześnie TK zwraca uwagę, że prawo dostępu do służby publicznej określone w Konstytucji ma jedynie charakter gwarancji formalnej i nie może być podstawą dochodzenia przed sądem roszczenia o dopuszczenie do pracy czy pełnienia konkretnej funkcji w służbie publicznej. Kształtowanie treści i charakteru warunków dostępu do służby publicznej pozostawione jest ustawodawcy, który jednakże musi uwzględniać zasady i wartości określone w innych przepisach konstytucyjnych, w tym zasadę sprawiedliwości, zasadę równego traktowania i zakazu dyskryminacji z jakiejkolwiek przyczyny w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym 11. W swym orzecznictwie TK zwraca uwagę, że władza publiczna uprawniona jest do ustalania szczególnych warunków dostępu do konkretnej służby, a więc selekcyjnego naboru do służby publicznej. Konieczne jest jednak stworzenie odpowiednich gwarancji praworządności decyzji dotyczących dostępu do służby publicznej, tak aby wykluczyć wszelką dowolność działania władzy publicznej W służbie publicznej w administracji wyodrębniane są: korpus polityczny i korpus wykonawczy administracji. Korpus polityczny tworzą ludzie: [...] którzy otrzymali swoje stanowiska dlatego, że oprócz profesjonalnych dyspozycji prezentują określone poglądy polityczne, należą do określonych partii politycznych lub z nimi sympatyzują 13. Korpus polityczny centralnej władzy wykonawczej tworzą członkowie Rady Ministrów, sekretarze i podsekretarze stanu, wojewodowie i wicewojewodowie, a także doradcy w gabinetach politycznych. Osoby pełniące te funkcje odchodzą z tego korpusu wraz za zmianą rządu. Według Huberta Izdebskiego i Michała Kuleszy w praktyce władzy wykonawczej administracji wyodrębnia się natomiast dwa poziomy organizacyjne: pierwszy właściwy dla władzy politycznej poziom ministerstw (rządu), drugi służący administracji wykonawczej poziom władz i instytucji administracji centralnej. Poziomy powinny odpowiadać podziałowi na administrację, która działa na rzecz rządzenia, oraz na administrację wykonawczą (wykonywanie prawa) Wyrok TK z 10 maja 2000 r., K. 21/99, OTK ZU 2000, nr 4, poz Wyrok TK z 9 czerwca 1998 r., K. 28/97, OTK ZU 1998, nr 4, poz A. Jurczuk, Korpus polityczny Rzeczypospolitej Polskiej i etyczne uwarunkowania jego prac, ST 2001, nr 12, s H. Izdebski, M. Kulesza, Administracja publiczna. Zagadnienia ogólne, Warszawa 2000, s