Protokół z posiedzenia Senackiej Komisji ds. budżetu i finansów UW 12 listopada 2014 roku

Transkrypt

1 Protokół z posiedzenia Senackiej Komisji ds. budżetu i finansów UW 12 listopada 2014 roku W obradach uczestniczyli członkowie Komisji: - prof. dr hab. Marian Górski Przewodniczący Komisji - prof. dr hab. Ewa Czerniawska - prof. dr hab. Ewa Krogulec - prof. dr hab. Hanna Pawłowska - prof. dr hab. Urszula Sztandar Sztanderska - dr hab. Anna Zielińska - prof. dr hab. Janusz Adamowski - prof. dr hab. Maciej Garstka - prof. dr hab. Mirosław Nagielski - dr hab. Leszek Plaskota - Karolina Pietkiewicz oraz zaproszeni na obrady: - prof. dr hab. Anna Giza - Poleszczuk Prorektor UW - mgr Aleksandra Majchrzak Audytor Wewnętrzny - mgr Ewa Mikłaszewicz Kwestor UW - dr Artur Chełstowski Zastępca Kanclerza UW ds. ekonomicznych - mgr Kazimierz Dukaczewski Pełnomocnik Rektora ds. zamówień publicznych - doc. dr Nikodem Grzenkowicz Przedstawiciel Rady Zakładowej ZNP - mgr Grzegorz Kołtuniak Kierownik BSP UW Spośród członków Komisji nieobecni byli: prof. dr hab. Piotr Wilczek, dr Marek Grzybowski oraz mgr Tomasz Królasik. Porządek obrad obejmował następujące punkty: 1. Informacje Przewodniczącego. 2. Przyjęcie porządku obrad. 3. Przyjęcie protokołu z posiedzenia z 8 października, br. 4. Opiniowanie wykonania Planu finansowego UW stan na koniec III kwartału 2014 roku. 5. Opiniowanie uchwały Senatu w sprawie prowizorium Planu finansowego na rok Kontynuacja dyskusji na temat algorytmu podziału dotacji. 7. Sprawy różne i wolne wnioski. 1. Informacje Przewodniczącego. Posiedzenie otworzył Przewodniczący Komisji, prof. Marian Górski, który powitał zebranych, przekazał usprawiedliwienie nieobecności prof. Wilczka i dra Grzybowskiego. Poinformował o głosowaniach w dwóch sprawach: w 4 i 5 punkcie porządku obrad. Następnie zaproponował przyjęcie porządku obrad oraz protokołu z posiedzenia poprzedniej Komisji. 2. Przyjęcie porządku obrad. Członkowie Komisji jednogłośnie przyjęli porządek obrad. 1

2 3. Przyjęcie protokołu z posiedzenia z 8 października, br. Członkowie Komisji jednogłośnie przyjęli protokół z posiedzenia z 8 października, br. ze sprostowaniem i rozszerzeniem swojej wypowiedzi, zgłoszonym przez dra Srebrnego. 4. Opiniowanie wykonania Planu finansowego UW stan na koniec III kwartał 2014 roku. Przewodniczący poprosił dra Chełstowskiego o przedstawienie wyników. Dr Chełstowski poinformował, że wykonanie po III kwartałach różni się wartościowo od danych po I półroczu o kwotę podwyżki wynagrodzeń. Po stronie przychodowej, pokazana jest w punkcie 1.2.2, dotacja na wzrost wynagrodzeń w kwocie 41 mln 822 tys. zł., która została rozdysponowana pomiędzy poszczególne jednostki. Dodatkowa tabela pokazuje jak została rozprowadzona i poinformował, że w całości pozostała wydatkowana. Następnie powiedział, że po stronie przychodowej przychody własne, w dalszym ciągu mają tendencję spadkową i w związku z tym również odpis 30 %. Wynikiem takiego stanu rzeczy w latach następnych będzie problem z elastycznością wydatków, ponieważ przychód z odpisu może być przeznaczany na różnego rodzaju potrzeby. W pozostałych przychodach zaplanowana kwota zostanie osiągnięta. W wydatkach nie obserwuje się odchyleń od planu z wyjątkiem dwóch pozycji, mianowicie dotacje celowe dla jednostek organizacyjnych oraz refundacja kosztów przewodów doktorskich i habilitacyjnych. Zwrócił też uwagę na nierozliczoną jeszcze rekrutację, która dokona się w IV kwartale. Podsumowując stwierdził, że nie widzi większych zagrożeń w realizacji planu finansowego. Następnie dr Chełstowski przedstawił sytuację jednostek organizacyjnych. Poinformował, że jest pewna grupa jednostek, które w tym roku nie zbilansują swoich przychodów z wydatkami i pokazuje to tabela nr 5. W przyszłym roku, jednostki te będą musiały przyjąć programy naprawcze. Są to jednostki, które nie bilansuję się na kwotę powyżej 1 mln zł. i należą do nich Wydział Lingwistyki Stosowanej, Wydział Neofilologii, Wydział Prawa i Administracji oraz Wydział Zarządzania. Podsumowując mówca stwierdził, że są konsumowane zaszłości i niestety jest to kolejny okres, kiedy saldo rozliczeń wewnętrznych spada. Sytuacja pozostałych jednostek specjalnie nie odbiega od planu z wyjątkiem Szkoły Języków Obcych z ponad 2 milionowym minusem. Następnie przekazał zebranym tabelę z informacją o rozliczeniu podwyżki. Przewodniczący poprosił zebranych o ewentualny komentarz i jednocześnie zapytał o ponad 200 % przekroczenie zaplanowanej kwoty na dotacje celowe. Dr Chełstowski odpowiedział, że kolejne dotacje finansowane będą z rezerwy rektorskiej z tym, że ponieważ są to środki z dotacji, można je więc wykorzystywać tylko na tego typu potrzeby na jakie można wydatkować dotację. Przewodniczący zapytał o Szkołę Języków Obcych i BUW, jakie jest źródło zaistniałego deficytu. Rektor Giza odpowiedziała, że jest to kwestia żetonów. SJO jest rozliczane ze studentogodzin i wycena żetonu z przed paru lat okazuje się teraz zbyt niska. Z kolei realne podniesienie ceny przyniesie skutki finansowe i tu trzeba bardzo poważnie zastanowić się nad dalszymi działaniami. 2

3 Dr Chełstowski powiedział, że SJO nie jest jeszcze całkowicie rozliczone i w związku z tym jego deficyt znacznie zmaleje do końca roku. Wyjaśnił również, że w podobnej sytuacji jest BUW. Prof. Sztanderska skomentowała, że system odliczania 30% narzutu od wszystkich prowadzących studia niestacjonarne, a potem przyznawania dotacji celowych ogranicza wartość sprawozdawczą informacyjną zestawień. Wyraziła pogląd, że być może jest to wygodne, ale w rzeczywistości nie wiadomo jaki jest prawdziwy narzut na studia, na jakim poziomie jest to robione i że ostatecznie jest to system zaciemniający sytuację. Poprosiła, by za następny okres, przy następnym spotkaniu Komisji, przedstawić prawdziwe obciążenia i dla różnych kategorii je obliczyć, np. koszty pośrednie z badań, narzuty na konferencje, narzuty na studia itp. Powiedziała również, że zważywszy na powyższe, nie wiemy czy ustalona wysokość 30% w ogóle jest zasadna i być może trzeba ją zmienić. Dr Chełstowski powiedział, że można przeprowadzić taką symulację, żeby zderzyć kwotę odprowadzonego narzutu przez poszczególne jednostki organizacyjne z kwotą zwolnień związaną z dydaktyką. To wyliczenie będzie gotowe na przyszłe posiedzenie Komisji. Podsumowując poinformował, że wydziały, które nie mają kłopotów z przychodami własnymi, nie występują tak często o dotacje celowe. Prof. Sztanderska dodała, że w ten sposób zorientowalibyśmy się w jaki sposób i ile, różne jednostki wnoszą pieniędzy do puli centralnej. Przewodniczący powiedział, że w tej sytuacji należy zaopiniować wykonanie Planu finansowego UW stan na koniec III kwartału 2014 r. z pewnymi zastrzeżeniami dotyczącymi sytuacji finansowej wydziałów i z klauzulą, że spora ich część będzie zobligowana do podjęcia działań restrukturyzacyjnych. W głosowaniu: wszyscy obecni członkowie za. 5. Opiniowanie uchwały Senatu w sprawie prowizorium Planu finansowego na rok Przewodniczący przedstawił zebranym projekt uchwały Senatu UW przygotowany przez Buro Rektoratu W głosowaniu: wszyscy obecni członkowie za. 6. Kontynuacja dyskusji na temat algorytmu podziału dotacji. Przewodniczący powiedział, że Komisja otrzymała materiały w sprawie przeliczeń dystrybucji środków na wydziały w ramach symulacji pewnych założeń i poprosił dra Chełstowskiego o ich skomentowanie. Dr Chełstowski powiedział, że zostały przygotowane trzy warianty algorytmu: pierwszy, ten obowiązujący ze stałą przeniesienia 70%, drugi ze stałą 65% (skutek: niektóre jednostki dostaną mniejszą dotację w stosunku do poprzedniej) i trzeci: z profesorami, którzy posiadają tytuł. Wyraził pogląd, że interpretowanie tych symulacji jest trudne, ponieważ w zależności od przyjętego wariantu, jedne jednostki tracą, inne zaś zyskują. Im mniejsza stała przeniesienia, tym bardziej powinien zyskiwać wydział, który jest najgorzej sfinansowany w algorytmie. 3

4 Przewodniczący powiedział, że warto by było dowiedzieć się, jaką stałą przeniesienia na rok 2015, przyjmie Ministerstwo. Rektor Giza Poleszczuk powiedziała, że stała przeniesienia jest czynnikiem limitującym konkurencyjność i wyraziła pogląd, że jej zdaniem, Ministerstwo nie zdecyduje się na obniżenie stałej, ponieważ przyczyniłoby się to do drastycznego pogorszenia stanu finansów wielu uczelni. Następnie zadała pytanie, czy chcemy zwiększać konkurencyjność między wydziałami, czy jednak chcemy zachować stałą przeniesienia na poziome 70%, żeby zapewnić tym, którzy mają przejściowe kłopoty, możliwość łagodnego ich przezwyciężenia. Jest to pytanie w jaki sposób chcemy zarządzać uczelnią. Dr Zielińska zwróciła uwagę na fakt, że jednostki, które mają problemy finansowe, to najczęściej wydziały humanistyczne. Zdaniem mówczyni wiąże się to z nierealnymi kosztochłonnościami poszczególnych wydziałów i jest to błąd systemowy. Wyraziła pogląd, że trudno jest mówić o dobrym algorytmie jeśli zawiera on taką pomyłkę i podała tu przykład swojej macierzystej jednostki, Wydziału Pedagogicznego, w którym 85% dotacji to pensje. W związku z powyższym, już na starcie, jednostki te są skazane na deficyt i trzeba znaleźć takie rozwiązanie, które wspomagałyby takie wydziały. Może tu pomóc przeprowadzenie audytu wewnętrznego, właśnie z takiego powodu. Rektor Giza podała przykład, że największym problemem Wydziału Neofilologii jest bardzo duża liczba bardzo małych języków i powiedziała, że pomysł audytu, by dokładniej spojrzeć na problemy jest bardzo dobry. Dr Chełstowski powiedział, że te minusy mogą wyglądać podobnie, ale inne są ich przyczyny, na przykład Lingwistyka i Neofilologia jeszcze w poprzednim roku bilansowały się, ale od pewnego momentu dysponują nowym budynkiem, który przynosi nowe koszty. Powiedział, że jednostki, które mają 85% dotacji przeznaczonej na pensje są tak naprawdę w szczęśliwej sytuacji, ponieważ są i takie, których wartość ta wynosi np. 115% wartości kwoty algorytmicznej. Powiedział również, że wydziały humanistyczne premiowane są również ilością grantów, ponieważ grant wartościowy jest tak samo liczony jak grant mały kwotowo. Prof. Garstka powiedział, że w rozesłanym przez niego zestawieniu widać, że rosnąca liczba grantów, bez względu na ich wartość, sprzyja polepszaniu sytuacji finansowej jednostki właśnie poprzez aktywność badawczą, i która jest też działaniem projakościowym, wpływającym na podniesienie poziomu dydaktyki. Dr Zielińska, odnosząc się do wcześniejszych wypowiedzi, stwierdziła, że jednak trudne jest wypracowanie brakujących pieniędzy na wynagrodzenia i że mimo wszystko nie jest łatwe pozyskiwanie ich z grantów, które przecież się kończą i co zrobić w takiej sytuacji, gdy nie ma następnych. Prof. Sztanderska przypomniała, że w zeszłym roku zastosowano pewne mechanizmy, które teraz należałoby pogłębić. Jedna kwestia to jest podział środków pomiędzy wszystkie jednostki, druga zaś, to jaka część tych środków w ogóle do nich trafia. Trudności bilansowe biorą się w równym stopniu z jednego jak i drugiego. Cały algorytm w skali kraju działa w taki sposób, że dzieli sumę budżetową na uczelnie akademickie, do której należy Uniwersytet Warszawski i na inne rodzaje szkół wyższych. Realnie, dochody w latach spadały, czyli biorąc to pod uwagę, to trudności krajowe w sensie zmniejszenia puli 4

5 wydatków, przenosiły się na Uniwersytet, który dalej z kolei był zmuszony ograniczać budżet wydziałów. W zeszłym roku trend ten udało się nieco zahamować, to wg mówczyni wydaje się celowe by przemyśleć nie tylko w jaki sposób kwota jest dzielona między jednostki, ale także by jej udział w budżecie uniwersytetu rósł. To może zmniejszyć problemy jednostek, które mają nieduże niedobory. Te z większymi, mają najpewniej jakiś problem strukturalny, który trzeba być może audytem, wyjaśnić. Mówczyni postawiła postulat, że gdy będziemy przyjmować podział na następny rok, to żeby nie koncentrować się w nim wyłącznie na tym wg jakich kryteriów sumy pomiędzy wydziały są dzielone, ale także jak ta suma ma się do całości dotacji jaką otrzymuje Uniwersytet. Wtedy zdecentralizowane wydziały mają realną szansę osiągania wyniku dodatniego, a przynajmniej w okolicach zera. Wystąpienia deficytowych uczelni nie były spowodowane wyścigiem kto zajął w nim lepszą pozycję, ale obniżającymi się dotacjami ogółem. Druga kwestia to zdaniem mówczyni, jak mamy dzielić te pieniądze. Powiedziała, że prof. Garstka zwrócił, bardzo słusznie, uwagę na to, że odbiegamy od algorytmu krajowego. Oddzielnie liczone są współczynniki: wymiany zagranicznej, proporcji między nauczycielami a studentami (wskaźnik dostępności, ciągle zmieniany przez Ministerstwo) i uprawnień do nadawania stopni. Powiedziała, że w pozostałych ważniejsze są kryteria związane z wynikami, a nie z nakładami. Najważniejszy będzie tu czynnik kadrowy, ponieważ w Uniwersytecie kadry są przeszacowane w stosunku do tego w jaki sposób uczelnia otrzymuje pieniądze. Dostaje się je związane z ilością studentów. W związku z powyższym w samej już uczelni dzieli się je, dając w większej wysokości tym, którzy mają zasoby kadrowe niż tym, którzy uczą. Zdaniem mówczyni jest to problem do zastanowienia się przed następnym spotkaniem Komisji. Prof. Garstka proponuje, by nadwyżki kadrowe przenieść na badania, ale mówczyni ma tu wątpliwość, ponieważ np. WNE zyskałoby więcej na współczynniku kadrowym niż studenckim, ale są też wydziały z odwrotną sytuacją. Podsumowując stwierdziła, że mniej trzeba wydatkować na potrzeby centralne, a więcej środków przekazywać do jednostek, z drugiej zaś strony zwrócić większą uwagę na studentów, dydaktykę i badania. Rektor Giza dodała informację, że uczelnia niezwykle mnoży kierunki studiów (obecnie jest ich ponad 100) w poszukiwaniu studenta, co z kolei rodzi potrzebę zapewnienia minimów kadrowych i w związku z tym tworzy się błędne koło. Szczególnie, że analizy nie pokazują zależności: więcej kierunków więcej studentów, a co więcej prowadzi to, do rozpraszanie studentów na coraz bardziej egzotycznych kierunkach. Prof. Czerniawska poparła zdanie wyrażone przez prof. Sztanderską stwierdzając, że po pierwsze trzeba pamiętać, że dotacja, którą otrzymują jednostki to dotacja dydaktyczna i jako taka, nie jest dotacją naukową, na naukę dostajemy inne pieniądze. Po drugie stała przeniesienia daje szansę coraz słabszego przeżycia tym wydziałom, które przed laty zostały niedoszacowane finansowo, natomiast zapewniała lata beztroski tym, które zostały przeszacowane. Teraz widać wyraźnie, że gdyby nie było stałej przeniesienia, które wydziały zostały kiedyś pokrzywdzone. Prof. Garstka również poparł zdanie prof. Sztanderskiej w sprawie zwiększenia ilości pieniędzy rozdysponowanych na wydziały. Natomiast w sprawie finansowania nauki i dydaktyki, poziom grantobiorczości czyli napływu do wydziałów pieniędzy, z których realizuje się badania naukowe, wpływa w jednoznaczny sposób na poziom nauczania. 5

6 Rektor Giza powiedziała, że chciałaby dodać do tej analityki pytanie, jak granty naukowe na nas pracują. Wiemy jakie są koszty pośrednie, ale nie wiemy ile powstaje doktoratów, ilu studentów uczy się w laboratoriach. Chodzi tu o posiadanie zwykłej informacji, która nam pomoże jak lepiej takie granty wykorzystywać do działalności dydaktycznej. Przewodniczący przypomniał zebranym, że Komisja może jedynie wyrazić opinię dotyczącą przedstawionych jej dokumentów, nie kreuje zaś budżetu i planu budżetowego. Wywiązała się dyskusja na temat możliwości pracy Komisji przy zmianie algorytmu, w toku której głos zabrali: prof. Pawłowska, prof. Garstka, prof. Giza Poleszczuk, prof. Górski, dr Zielińska, dr Chełstowski oraz prof. Plaskota. Przewodniczący zamknął dyskusję w tym punkcie. 7. Sprawy różne i wolne wnioski. Ustalono termin następnego posiedzenia Komisji na 11 marca 2015 r. W tym miejscu Przewodniczący podziękował zebranym za udział w posiedzeniu. Na tym zebranie zakończono. Przewodniczący Senackiej Komisji ds. budżetu i finansów Prof. dr hab. Marian Górski Protokół sporządziła Anna A. Sowa, listopad grudzień 2014 roku 6