Badanie potrzeb dotyczących inicjatyw promujących postawy przedsiębiorcze i wspierających rozwój przedsiębiorczości

Transkrypt

1 2010 Badanie potrzeb dotyczących inicjatyw promujących postawy przedsiębiorcze i wspierających rozwój przedsiębiorczości STRESZCZENIE Zamawiający: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości ul. Pańska 81/ Warszawa Wykonawca: CASE-Doradcy Sp. z o.o. ul.sienkiewicza Warszawa Badanie wykonane w ramach projektu systemowego Inicjatywy promujące postawy przedsiębiorcze i wspierające rozwój przedsiębiorczości Fundusz Grantów na Inicjatywy, finansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach poddziałania Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Warszawa, 30 kwietnia 2010r.

2 STRESZCZENIE Problematyka wspierania przedsiębiorczości a także promowania postaw przedsiębiorczych jest w Polsce tematem stosunkowo nowym. W literaturze przedmiotu podejście do przedsiębiorczości ma wymiar horyzontalny - przedsiębiorczością i postawami przedsiębiorczymi zajmują się bowiem autorzy reprezentujący różne dyscypliny naukowe, w tym organizację i zarządzanie, socjologię, psychologię i ekonomię. Efektem tego jest funkcjonowanie na gruncie literatury szeregu definicji przedsiębiorczości i wspierania postaw przedsiębiorczych, które zostały przytoczone w niniejszym raporcie. Jednak coraz większego znaczenia, także w Polsce, nabiera model przedsiębiorczości nazywany w literaturze światowej modelem zorientowanym na przedsiębiorczość (entrepreneurial orientation - EO). 1 Jego cechami charakterystycznymi są: innowacyjność, skłonność do podejmowania ryzyka, aktywność i konkurencyjność, jak również kreatywność, wytrwałość, wiara we własne możliwości oraz w wolność gospodarczą. 2 Efektem takiej szerokiej orientacji jest również niniejsze badanie, które w sposób kompleksowy definiuje potrzeby w zakresie wspierania przedsiębiorczości i postaw przedsiębiorczych w Polsce, ujmując je w kilka obszarów tematycznych. Zdefiniowanym celem badania była identyfikacja luk w zakresie inicjatyw promujących postawy przedsiębiorcze i wspierających rozwój przedsiębiorczości podejmowanych na poziomie regionalnym i krajowym. Katalog zdefiniowanych w toku badania usług, stanowił podstawę do: określenia możliwości kontynuowania działań i transferu rozwiązań na poziom ponadregionalny i krajowy, opartych na najlepszych praktykach wypracowanych w latach ubiegłych, rozszerzenia wąsko sprofilowanych inicjatyw o dodatkowe elementy i przekształcenia ich w działania zintegrowane (pakietowe), w tym działania systemowe oraz określenia zakresu nowych, dotychczas niepodejmowanych przedsięwzięć na rzecz promowania postaw przedsiębiorczych i wspierania rozwoju przedsiębiorczości. 1 Lee S.M., Peterson S.J., Culture, Entrepreneurial Orientation, and Global Competitiveness, Journal of World Business / 35(4) / Valtonen H., Entrepreneurial Attitudes in the Autobiographies of Twentieth-Century Business Leaders in Finland and the United States, Does Culture Matter? Business and Economic History vol.5,

3 Metodologia badania obejmowała kilka następujących po sobie kroków badawczych, z których każdy następny uwzględniał wyniki etapu poprzedniego. W każdym z etapów, za wyjątkiem formułowania rekomendacji, wykorzystano także odrębny katalog narzędzi badawczych. Kolejność działań badawczych prezentuje poniższy schemat. Schemat 1. Etapy badania. Źródło: opracowanie własne. W ramach badania analizie poddano szeroki katalog źródeł informacji o programach i projektach wspierania przedsiębiorczości i postaw przedsiębiorczych, finansowanych zarówno ze środków krajowych, jak i zagranicznych (głównie fundusze strukturalne). Przedmiotem analiz były inicjatywy, projekty i programy (zakończone i realizowane obecnie), finansowane w ramach programu PHARE, programów operacyjnych, inicjatywy Unii Europejskiej (m.in. EQUAL, Leonardo da Vinci, SPO RZL, SPO WKP, PO KL, innych inicjatyw KE), Banku Światowego, usługi sieci KSU (Krajowy System Usług), KSI KSU (Krajowa Sieć Innowacji KSU), środków krajowych oraz środków będących w dyspozycji instytucji pożytku publicznego (np. Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Fundacja Młodzieżowej Przedsiębiorczości) oraz innych dostępnych źródeł. 3

4 Na podstawie wniosków płynących w przeglądu litaratury i przeprowadzonej analizy desk research zdefiniowano kryteria wyboru dobrych praktyk, którymi są: Wspieranie działań związanych z fazą rozwoju, w której znajdują się firmy, Wspieranie wybranych grup docelowych, Wielkość budżetu na inicjatywę i źródło finansowania, Wspieranie działań będących w korelacji z regionalnymi strategiami i regionalnymi potrzebami, Rozwiązania innowacyjne, Sieciowanie i budowanie współpracy, Liczba wspartych uczestników/firm (efektywność), Poziom zaawansowania i efekt synergii. Z kolei na podstawie zdefiniowanych kryteriów wyboru dobrych praktyk, w toku analizy, wybrano katalog działań i usług, które służyć mają wspieraniu przedsiębiorczości i postaw przedsiębiorczych w szerokim ujęciu (w aspekcie psychologicznym i ekonomicznym). Katalog ten zawiera się w następujących obszarach tematycznych: Obszar I Dostarczanie informacji (w tym usługi oparte na wiedzy) Obszar II Szkolenia specjalistyczne Obszar III Praktyczny wymiar edukacji Obszar IV- Przedsiębiorczość dzieci i młodzieży Obszar V- Aktywizacji zawodowa kobiet Obszar VI Działania na rzecz wymiany doświadczeń oraz współpracy Obszar VII - Konkursy Obszar VIII - Mentoring i intermentoring Obszar IX - Wspieranie przedsiębiorczości na różnych etapach jej rozwoju Tak zdefiniowane i pogrupowane usługi poddano następnie konsultacjom z przedstawicielami regionów. Wnioski płynące z przeprowadzonych analiz i dyskusji można ując w sposób następujący: Potrzeby poszczególnych regionów są różne, stąd też wszystkie sformułowane usługi są neutralne z punktu widzenia przestrzeni geograficznej, tj. katalog sformułowanych 4

5 działań może dotyczyć jednego, dwu, trzech a nawet kilku, bądź wszystkich regionów kraju. Kompleksowość wsparcia przedsiębiorczości wymaga podejemowania inicjatyw o różnym charakterze na wielu poziomach. Przedstawiona w ramach badania systematyzacja projektów, programów i inicjatyw tylko teoretycznie rozdziela te usługi. Wspieranie działań przedsiębiorczych powinno bowiem uwzględniać możliwość tworzenia dowolnych (możliwych) konfiguracji działań na poziomie wybranych usług poszczególnych zdefiniowanych obszarów (np. pakiet informacji z zakresu innowacji dostarczany w ramach działań prowadzonych w obszarze praktycznego wymiaru edukacji, czy też pakiet informacji z zakresu innowacji dla stażystów odbywających praktyki w innowacyjnych firmach). Potencjalnymi źródłami finansowania dla usług przedstawionych w ramach poniższych trzech grup usług są w każdym przypadku środki Funduszu Grantów na Inicjatywy, środki własne jednostek samorzadu terytorialnego lub jednostek im podległych lub środki organizacji pozarządowych i instytucji wspierających rozwój przedsiębiorczości lub postaw przedsiębiorczych. Z założenia nie znalazły się w wymienionym katalogu działań te działania, które wpisują się bezpośrednio w działania finansowane z funduszy strukturalnych. 5