Bezpieczeństwo żywności i wody pitnej
|
|
- Beata Aleksandra Witek
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 pca Poniżej publikujemy skróty referatów wygłoszonych przez pracowników Polskiego Centrum Akredytacji podczas seminarium, które odbyło się 29 marca 2012 r. Spotkanie miało charakter konferencji towarzyszącej targom EuroLab Akredytacja laboratoriów badawczych i jednostek certyfikujących wyroby oraz systemy zarządzania, a bezpieczeństwo żywności i wody pitnej Tadeusz Matras Żywność i woda pitna to podstawowe wyroby dostępne powszechnie na rynku dla wszystkich nas konsumentów żywności. To wyroby niezbędne dla codziennego życia, mające bezpośredni i trudny do przecenienia wpływa na jego jakości, nasze samopoczucie i przede wszystkim, na nasze zdrowie. Dlatego też, bezpieczeństwo żywności i wody pitnej to zagadnienie niezwykle istotne, nabierające z upływem czasu coraz większego znaczenia. Temat, w obszarze którego funkcjonuje tysiące instytucji i w ramach którego realizowanych jest niezliczona liczba przedsięwzięć. Bezpieczeństwo żywności i wody pitnej to również obszar w którym zaangażowane jest Polskie Centrum Akredytacji wypełniając swoje zadania statutowe, w tym, w zakresie akredytacji jednostek oceniających zgodność. Dlaczego akredytacja ma zastosowanie w systemie bezpieczeństwa żywności i wody pitnej?, a jeżeli akredytacja, to jakie wymagania powinny spełnić jednostki ubiegające się o akredytację, by mogły prowadzić działania dla zapewnienia bezpieczeństwa tych wyrobów? Na rynku krajowym i międzynarodowym, bogatym w różnego rodzaju wyroby, jest rozpowszechniony i obecnie szeroko stosowany system oceny zgodności wyrobów, będący skutecznym narzędziem kontroli i jednocześnie doskonałym sposobem zapewnienia bezpieczeństwa wyrobów. Ocena zgodności jest bowiem procesem dzięki któremu możemy zweryfikować i wykazać, że są spełnione określone wymagania odnoszące się do szeroko rozumianego produktu - procesu, usługi, systemu, osób lub jednostek uczestniczących w procesie., jako podstawowego produktu dostępnego na każdym rynku może i jest osiągane, z pełnym powodzeniem, przy zastosowaniu systemu oceny zgodności. Ocenę zgodności wyrobów w formie wzorcowania, badania, certyfikacji i inspekcji przeprowadzają jednostki oceniające zgodność laboratoria wzorcujące i badawcze oraz jednostki certyfikujące i Strona 1 z 8
2 inspekcyjne. Wyniki oceny zgodności muszą być wynikami miarodajnymi, aby mogły być stosowane w procesie weryfikacji i wykazania zgodności z mającymi zastosowanie wymaganiami i aby mogły prowadzić w końcowym efekcie do rzetelnej oceny bezpieczeństwa wyrobu. Takie wyniki mogą uzyskiwać tylko kompetentne jednostki oceniające zgodność. Jak zweryfikować i potwierdzić kompetencje jednostki oceniającej zgodność? W systemie oceny zgodności to akredytacja, będąc autorytatywnym potwierdzeniem kompetencji jednostki do wykonywania działalności z zakresu oceny zgodności, jest właściwym i obiektywnym sposobem weryfikacji i potwierdzenia miarodajności wyników okreslonej działalności. W akredytacji, poprzez wiarygodne potwierdzenie kompetencji technicznych laboratoriów oraz jednostek certyfikujących i inspekcyjnych, wykazana jest ich zdolność do uzyskiwania miarodajnych (rzetelnych, wiarygodnych i przydatnych do określonego zastosowania) wyników oceny zgodności. Przy czym, kompetencje są tutaj rozumiane, jako wykazana zdolność do stosowania wiedzy i umiejętności, a nie tylko spełnienie określonych wymagań. Zastosowanie systemu oceny zgodności w obszarze bezpieczeństwa żywności i wody pitnej, opartego na działalności akredytowanych jednostek oceniających zgodność, pozwala na stosowanie kluczowej zasady funkcjonowania krajowych i międzynarodowego rynków tych wyrobów, opartej o stwierdzenie: badany/wzorcowany lub certyfikowany raz, akceptowany wszędzie. Jednolite, międzynarodowe (znormalizowane) procedury oceny zgodności oraz ściśle określone i takie same międzynarodowe zasady, kryteria oraz procedury akredytacji laboratoriów, jednostek certyfikujących oraz inspekcyjnych, dają powszechne uznanie i akceptację wyników ich akredytowanej działalności prowadzonej w ramach systemu bezpieczeństwa żywności i wody pitnej. Powyższe, zharmonizowane międzynarodowe uwarunkowania tworzą w skali makro ogólne zaufanie wśród państw co do kompetencji akredytowanych jednostek oceniających zgodność, a tym samym do wyników ich akredytowanej działalności. Dzięki temu stworzony został niezbędny stopień zaufania i osiągnięto odpowiednią jakość świadectw wzorcowań, sprawozdań z badań i certyfikatów zgodności, co stanowi postawę dla wyeliminowania barier technicznych dla swobodnego przepływu wyrobów jako towarów i usług. W skali mikro dla nas konsumentów żywności i wody pitnej, system oceny zgodności oparty na wynikach akredytowanej działalności laboratoriów i jednostek certyfikujących oraz inspekcyjnych daje przede wszystkim zaufanie do bezpieczeństwa i jakości nabywanej żywności i ułatwia identyfikację oraz wybór wiarygodnych dostawców. Powyższa rola i funkcja akredytacji osiągana jest dzięki zapewnieniu jednolitych, zharmonizowanych zasad funkcjonowania jednostek akredytujących. Europejskie jednostki akredytujące, w tym Polskiego Centrum Akredytacji, objęte są wzajemnymi, równoważnymi ocenami (ang. peer-evaluations ) realizowanymi przez przedstawicieli innych jednostek akredytujących. Pozytywny wynik oceny równożnej, w rezultacie którego określany jest zakres kompetencji jednostki akredytującej, jest podstawą do uczestniczenia jednostki w Wielostronnym Porozumieniu Europejskiej Organizacji ds. Akredytacji (EA) - EA MLA. Dzięki temu, że PCA jest sygnatariuszem EA MLA w obszarze akredytacji laboratoriów badawczych i wzorcujących, jednostek certyfikujących wyroby, systemy i personel oraz jednostek inspekcyjnych, wyniki działalności tych akredytowanych przez PCA jednostek są uznawane we wszystkich państwach europejskich, w tym w obszarach związanych z bezpieczeństwem żywności i wody pitnej. PCA jest również sygnatariuszem umowy o wzajemnym uznawaniu ILAC MRA zawartej w ramach organizacji ILAC międzynarodowej organizacji zrzeszającej jednostki akredytujace. Umowa ta gwarantuję uznawanie na całym świecie wyników wzorcowań i badań wykonywanych w akredytowanych przez PCA laboratoriach. Strona 2 z 8
3 Rola i funkcja akredytacji w systemie bezpieczeństwa żywności i wody pitnej zostały zaznaczone i określone w prawie europejskim, gdzie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 765 z r. wskazuje pośrednio rynek tych produktów jako obszar w którym system bezpieczeństwa i ochrona konsumentów powinien bazować na akredytacji jednostek oceniających zgodność, zaangażowanych w systemie. Ale bezpieczeństwo żywności i wody pitnej to przede wszystkim tzw. obszar regulowany, w którym przepisy prawa krajowego i międzynarodowego określają konkretne wymagania w zakresie oceny zgodności, poprze wskazanie szczegółowych wymagań technicznych, np. metod badawczych, zasad walidacji i szacowania niepewności pomiarów, podstawowych działań dla zapewnienia jakości wyników badań uczestnictwo w określonym programie PT i inne. Ocena kompetencji laboratoriów lub jednostek certyfikujących i inspekcyjnych w procesie akredytacji, jest w tym przypadku prowadzona z uwzględnieniem wymagań przepisów prawa jako kryteriów akredytacji. Jednostki oceniające zgodność, prowadząc swoją działalność zasadniczą, wypełniają ściśle określone zadania dla celów bezpieczeństwa żywności i wody pitnej, tworząc spójny, pełny, kompetentny i skuteczny system nadzoru rynku. Laboratoria badawcze określają właściwości i cechy wyrobu, laboratoria wzorucjace zapewniają spójność pomiarowąj i wzorce pomiarowych odniesienia/roboczych dla procesu badań (np. szczepy referencyjne). Jednostki certyfikujące dokonują porównywania właściwości i cech z wymaganiami i /lub specyfikacjami oraz potwierdzają formalnie zgodność lub brak zgodności, a jednostki inspekcyjne prowadzą kontrolę wyrobów dostępnych dla konsumentów na określonym rynku. Kompetencje techniczne akredytowanych laboratoriów wykonujących badania żywności i wody Kamila Skrzypczak-Zbiciak Laboratoria badawcze poprzez wykonywanie badań żywności i wody partycypują - jako dostawcy usług badawczych - w zapewnieniu bezpieczeństwa łańcucha żywnościowego. Gwarantem wysokiej jakości badań laboratoryjnych jest uzyskanie i utrzymanie akredytacji w potwierdzonym przez jednostkę akredytującą zakresie akredytacji. Akredytacja laboratoriów badawczych zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie międzynarodowej PN-EN ISO/IEC znajduje zastosowanie w potwierdzaniu kompetencji laboratorium przez jednostki akredytujące oraz uznawaniu kompetencji przez klientów laboratoriów, organy stanowiące czy strony zainteresowane. W referacie zaprezentowano wybrane aspekty oceny kompetencji technicznych laboratoriów wykonujących badania żywności i wody, które niezbędne są do pozyskania wiarygodnego i użytecznego wyniku badania służącego ocenie zgodności. Bezpieczeństwo żywności jest zapewniane wspólnymi siłami wszystkich uczestników łańcucha żywnościowego, dlatego laboratorium powinno dołożyć wszelkich starań, by wynik badania był użyteczny w ocenie zgodności. Istotną i ważną funkcję spełnia przegląd umowy, dlatego powinien być przeprowadzony w sposób gwarantujący uzyskanie miarodajnego (rzetelnego, wiarygodnego i użytecznego) wyniku badania. Algorytm postępowania z przeglądem zapytań, ofert i umów powinien zapewnić, iż laboratorium będzie mogło ocenić własne możliwości techniczne oraz spełnienie wymagań klienta poprzez zastosowanie konkretnej metodyki badawczej, w tym celu niezbędna jest wiedza na temat celu badania. Jeżeli celem badania jest ocena zgodności z mającymi zastosowanie wymaganiami prawnymi i przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa żywności, to jako metody referencyjne należy uwzględniać metody wskazane w przepisach prawa - jako właściwe do Strona 3 z 8
4 zrealizowania celu badania. Jeżeli laboratorium korzysta - w obszarach regulowanych przepisami prawa z metod innych niż wskazane w wymaganiu prawnym (metod alternatywnych) - powinno spełniać określone w przepisie prawnym warunki ich zastosowania. Warunkiem stosowania metod alternatywnych jest wykazanie, iż uzyskane wyniki są równorzędne z wynikami uzyskanymi metodą referencyjną, poprzez przedstawienie wiarygodnego dowodu z walidacji metody alternatywnej względem metody referencyjnej. Wybór przez laboratorium metody badawczej, którą będzie chciało zastosować w badaniach rutynowych, definiuje algorytm postępowania przed jej zastosowaniem. W przypadku metod znormalizowanych (np. normy opublikowane przez organizacje normalizacyjne), laboratorium powinno potwierdzić, iż jest w stanie prawidłowo realizować metodę znormalizowaną. Dla pozostałej grupy metod (nieznormalizowane, opracowane przez laboratorium), dowodem kompetencji są wyniki przeprowadzonej walidacji. Proces walidacji wymaga sparametryzowania cech charakterystycznych, które będą podstawą do stwierdzenia czy zostały spełnione szczegółowe wymagania dotyczące konkretnie zamierzonego zastosowania. W referacie wskazano zarówno przykład wyboru cech charakterystycznych metody jak i ich wartości. Przegląd zapytań, ofert i umów powinien uwzględnić stosowność wykonanego przez laboratorium potwierdzenia/walidacji metody w odniesieniu do obiektu będącego przedmiotem badania (biegłość laboratorium w badaniu takiego rodzaju matrycy, zakresu badania, oszacowania niepewności, itp.). Analiza powyższych aspektów jest podstawą do podjęcia decyzji o możliwości wykonania danego zlecenia, zaś ustalenia z Klientem powinny korespondować z przedstawianiem wyników z badań. Sprawozdanie z badań powinno zawierać informacje wymagane przez Klienta i niezbędne do interpretacji wyników badania (podane dokładnie, jasno, jednoznacznie i obiektywnie) w tym podawać uwarunkowania związane z możliwością stosowania wyników badań. Wykonywane przez laboratorium badania powinny być rozpatrywane w perspektywie całej sekwencji zdarzeń, czyli również skutków zastosowania efektu pracy laboratorium wyniku z badań opisanego w sprawozdaniu z badań przez odbiorców, użytkowników i strony zainteresowane. W celu wykazania, iż laboratorium w całym okresie działania utrzymuje odpowiednie kompetencje techniczne, powinno stosować narzędzia służące monitorowaniu miarodajności wykonywanych badań. Jednym z istotniejszych narzędzi umożliwiających wykazanie kompetencji oraz pomocnych w utrzymaniu jakości wyników badań są badania biegłości (PT) obszar ten przedstawiono w aspekcie nowelizacji polityki PCA przedstawionej w dokumencie DA-05. Zgodnie ze znowelizowanymi wymaganiami polityki PCA, laboratoria będą zobowiązane do zidentyfikowania poddyscyplin oraz wyznaczenia dla nich częstości i poziomu uczestnictwa poprzez ujęcie je w plan udziału w PT. Częstotliwość uczestnictwa w PT uzależniona jest od argumentów technicznych laboratorium (np. obszar działalności technicznej, stosowane przez siebie inne metody zapewnienia jakości wyników, oszacowany poziom ryzyka, wymagania prawne) PCA określiło minimalny poziom uczestnictwa dla każdej poddyscypliny jako jeden raz w cyklu akredytacji. Wybór przez laboratorium częstości mniejszej, wymaga przedstawienia dowodów przeprowadzonej analizy, uzyskiwanych wyników oraz oceny ryzyka. Podczas planowania uczestnictwa w PT w cyklu Strona 4 z 8
5 akredytacji, należy uwzględnić wskazania zawarte w przepisach prawnych właściwych dla działalności laboratorium. Plan udziału w PT powinien być regularnie przeglądany przez laboratorium pod kątem jego odpowiedniości, zwłaszcza w przypadku zmian dotyczących personelu, metod, wyposażenia. Określono minimalne kompetencje organizatorów PT - wszyscy organizatorzy badań biegłości powinni postępować zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO/IEC Znowelizowana polityka PCA określa również minimalne wymagania w zakresie organizowania przez laboratoria porównań międzylaboratoryjnych (ILC) we własnym zakresie. Organizator porównania powinien jednoznacznie określić w programie metodę ustalenia wartości przypisanej, zgodnie z normą PN-EN ISO/IEC 17043, zaś wybór metod oraz kryteria akceptacji uzyskiwanych rezultatów, powinny być merytorycznie i technicznie uzasadnione oraz zaakceptowane przez uczestników porównań. Gwarancją uzyskiwania miarodajnych wyników badań jest również zapewnienie spójności pomiarowej polityka Polskiego Centrum Akredytacji opisana w dokumencie DA-06 została znowelizowana, co wynikało z potrzeby wskazania podstawowych zasad i źródeł spójności pomiarowej w poszczególnych dziedzinach badawczych. Znowelizowana polityka dotycząca zapewnienia spójności pomiarowej wskazuje jak zapewnić miarodajność wyników badań, gdy zapewnienie spójności pomiarowej (klasyczne) realizujące politykę PCA nie jest możliwe. Określa minimalne wymagania dla materiałów i szczepów odniesienia posiadających wystarczające potwierdzenie dla zapewnienia spójności pomiarowej, oraz podaje wymagania dla wzorcowań wewnętrznych i wzorcowań wykonywanych w ramach metody badawczej. W referacie odniesiono się do nowelizacji polityki dotyczącej zapewnienia spójności pomiarowej w ramach metody badawczej na przykładzie badań mikrobiologicznych żywności i wody. Akredytacja w specyficznych obszarach badań żywności i wody pitnej działania w celu harmonizacji oceny kompetencji Hanna Tugi Jaki jest cel harmonizacji oceny kompetencji? Wiadomym jest, że wynik badania zależy od zastosowanej metody, natomiast metoda, z punktu widzenia jej jakości i przydatności powinna być oceniona w jednakowy sposób. Porównywalne, miarodajne wyniki badań stanowią bowiem podstawę bezpieczeństwa żywności i wolnego przepływu towarów. Porozumienie EA MLA (Multilateral Agreement) zawierane pomiędzy jednostką akredytującą (AB) a European Cooperation for Accreditation (EA) stanowi uznanie dla wyników akredytowanych laboratoriów badawczych w Unii Europejskiej, bazujące na porównywalności wyników. W jaki sposób działa ten mechanizm? Otóż jednostki akredytujące podlegają tzw. wzajemnym ocenom (ang. peer-evaluations ) które przeprowadzane są co 4 lata w celu weryfikacji wdrożenia i utrzymywania przez AB wymagań stawianym jednostkom akredytacyjnym. Aktualnie 34 jednostki akredytujące są sygnatariuszami porozumienia EA MLA (tzw. pełnoprawni członkowie), w tym 32 w zakresie laboratoriów badawczych. Należy zwrócić uwagę na fakt, że badania żywności Strona 5 z 8
6 zawsze podlegają ocenie podczas procesu wzajemnej oceny. W działalności EA istnieje wiele narzędzi służących harmonizacji oceny kompetencji, jednym z nich jest działalność grup technicznych, tzw. Technical Network (TN) ustanawianych przez Komitet Laboratoryjny EA. Członkami TN są przedstawiciele jednostek akredytujących, w tym PCA, zaangażowani w obszar działalności badawczej właściwej dla konkretnej grupy technicznej. Celem działania TN, komunikującej się poprzez platformę internetową, jest inicjowanie dyskusji, wymiana doświadczeń i specjalistycznej wiedzy w celu harmonizacji działań w wybranych obszarach działalności technicznej laboratoriów badawczych. Przykładem takiej grupy jest TN for Food and Feed, zajmująca się problematyką badań żywności i pasz. Aktualnie przedmiotem dyskusji prowadzonych na forum TN food - feed są następujące dwa zagadnienia: - Europejski przewodnik techniczny dla elastycznego zakresu akredytacji w badaniach modyfikacji genetycznych (GMO), - Nowelizacja dokumentu EA-4/09 Akredytacja laboratoriów badań sensorycznych. Dyskusja na forum TN food-feed, gdzie po raz pierwszy postawiono pytanie - czy jest potrzeba harmonizacji w badaniach GMO wykonywanych przez akredytowane laboratoria badawcze w EA, miała miejsce w sierpniu 2010 r. Dyskusję zainicjowano przekazując do zaopiniowania w TN food-feed dokument opracowany przez ekspertów z Europejskiej Sieci Laboratoriów GMO (ENGL), skupiającej między innymi krajowe laboratoria referencyjne. Jednocześnie zapytano jednostki akredytujące o doświadczenia dotyczące elastycznego zakresu akredytacji w badaniach GMO oraz ewentualną obecność przewodnika technicznego przekazano ankietę do wypełniania. Eksperci z ENGL w przekazanym dokumencie zaprezentowali fakty argumentujące potrzebę i zalety posiadania przez laboratoria badające modyfikacje genetyczne elastycznego zakresu akredytacji. Przypomiano, że Rozporządzenie (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt wskazuje na obowiązek akredytacji laboratoriów urzędowych, Krajowych Laboratoriów Referencyjnych (NRL) i Laboratorium Referencyjnego Unii Europejskiej (EURL). Jednocześnie zalecane jest, aby laboratoria urzędowe badające GMO stosowały metody zatwierdzone przez Europejskie Laboratorium Referencyjne ds. GMO (EURL-GMFF) we współpracy z Europejską Siecią Laboratoriów GMO (ENGL). Bazując na dotychczasowych doświadczeniach, oszacowano przewidywaną liczbę nowych metod zatwierdzanych przez EURL-GMFF około 17 w roku. Laboratoria, w tym laboratoria urzędowe nie posiadające elastycznego zakresu akredytacji, mogą stosować ww. metody z opóźnieniem, dopiero po uzyskaniu akredytacji. Tymczasem laboratoria powinny mieć możliwość szybkiego wdrożenia nowych metod i przedstawiania wyników badań w sprawozdaniach z badań z symbolem akredytacji umożliwia to elastyczny zakres akredytacji. Strona 6 z 8
7 Odpowiadając na ankietę TN food-feed jednostki akredytujące w EA potwierdziły, że potrzeba elastycznego zakresu akredytacji w badaniach GMO znajduje uzasadnienie. Wskazano jednocześnie na potrzebę publikacji przez ENGL europejskiego przewodnika technicznego dotyczącego elastycznego zakresu akredytacji w badaniach GMO dokumentu zarówno dla laboratoriów jak i auditorów jednostek akredytujących. W konsekwencji powyższych działań, przewodnik został opracowany i przekazany w lutym 2012 r. do EA celem zaopiniowania (poprzez TN food-feed). Przewodnik przeznaczony jest dla akredytowanych laboratoriów badawczych posiadających elastyczny zakres akredytacji jak i laboratoriów ubiegających się o akredytację w ramach zakresu elastycznego. Dokładnie sprecyzowano w nim zagadnienia dotyczące: przygotowania próbek, stosowanych metod i ich walidacji, szacowania niepewności pomiaru, zapewnienia jakości wyników badań łącznie z identyfikowaniem poddyscyplin - zgodnie z wytycznymi dokumentu EA-4/18:2010 oraz polityki PCA dotyczącej badań biegłości określonej w dokumencie DA-05. Przewodnik określa rodzaje elastyczności zakresu akredytacji, odpowiadające wymaganiom polityki EA dotyczącej akredytacji w zakresach elastycznych EA-2/15 oraz zgodnej z nią polityki PCA określonej w dokumencie DA-10. Wymagania wskazane w europejskim przewodniku technicznym dla elastycznego zakresu akredytacji w badaniach GMO są powiązane z przepisami prawa właściwymi dla badań modyfikacji genetycznych. Europejskie jednostki akredytujące opiniujące przewodnik, oceniły go jako przydatny i użyteczny dokument służący harmonizacji oceny kompetencji w EA w dziedzinie badań modyfikacji genetycznych. Omówiony powyżej przypadek pokazał jeden z powodów, dla których posiadanie przez laboratorium badawcze elastycznego zakresu akredytacji okazuje się być potrzebne jest to funkcja laboratorium urzędowego. Rozwijając ten temat chciałabym zaprezentować podstawowe aspekty, które laboratorium powinno uwzględnić przy wdrażaniu i stosowaniu w praktyce elastycznego zakresu akredytacji. Co laboratorium chce osiągnąć poprzez posiadanie elastycznego zakresu? - możliwość modyfikacji lub adaptacji oraz wdrażania metod w ramach posiadanej akredytacji - bez konieczności przeprowadzenia procesu uaktualnienia/rozszerzenia posiadanego zakresu akredytacji; - możliwość dodania nowo opublikowanych - znormalizowanych lub opracowanych własnych metod, w obszarze - gdzie aktualnie badania/wzorcowania, pobieranie próbek już są objęte akredytacją bez konieczności przeprowadzenia proces rozszerzenia posiadanego zakresu akredytacji; - możliwość stosowania akredytowanej działalności do nowych obiektów, określania nowych cech lub zmiany zakresu metod; - inny ważny powód wymagający posiadanie elastycznego zakresu akredytacji (np. wspomniana wcześniej funkcja laboratorium referencyjnego/urzędowego). Należy mieć na uwadze, iż niedopuszczalne jest wprowadzanie nowych technik pomiarowych / badawczych w ramach posiadanego elastycznego zakresu akredytacji bez wcześniejszej oceny w tym zakresie kompetencji laboratorium przez PCA. Strona 7 z 8
8 Jak laboratorium planuje zapewnić właściwy (kompetentny) nadzór nad elastycznością zakresu akredytacji (jakie przedsięwzięcia będą realizowane w celu zapewnienia nadzorowania wszystkich działań prowadzonych w związku z elastycznością zakresu oraz czy zagwarantowano, że decyzje w zakresie zarządzania elastycznym zakresem akredytacji będą podejmowane przez upoważniony i kompetentny personel)? - Jakie są granice elastyczności, którymi laboratorium chce i będzie się posługiwać? - Czy pracownicy są świadomi swojej roli i odpowiedzialności w działaniach związanych z elastycznością, w tym czy znają ograniczenia w stosowaniu elastycznego podejścia? - Jakie szkolenia są przewidziane dla personelu w celu zrozumienia zagadnienia zarządzania elastycznym zakresem akredytacji i zapewnienia kompetentnej realizacji działań w ramach elastycznego zakresu? - Czy zostały określone minimalne wymagania (kryteria) w zakresie szkolenia, doświadczenia i kwalifikacji personelu zaangażowanego w działania w związku z elastycznością zakresu? - Czy ustanowiono procedury zarządzaniu zmianami w zakresie elastycznym? Jak laboratorium będzie nadzorować i dokumentować działania podejmowane w związku z elastycznością zakresu akredytacji? - Czy są udokumentowane procedury ogólne zarządzania działaniami realizowanymi w związku z zakresem elastycznym (w tym uwzględnienie trybu postępowania przy powoływaniu się na posiadaną elastyczność w procesie przeglądu zapytań ofert i umów)? - Jakie zapisy będą wymagane do udokumentowania działań i ich wyników? - Co będzie dokumentowane w zapisach? (Jaki przewidziano w laboratorium poziom uszczegółowienia zapisów? np. dla listy badań) Jak laboratorium będzie określało/sprawdzało/zatwierdzało zmiany w posiadanym elastycznym zakresie? - Czy ustalono minimalne wymagania (kryteria) dla zatwierdzania/sprawdzania zmian w zakresie? - Czy określono odpowiedzialność za sprawdzenie/autoryzację/zatwierdzanie wprowadzanych zmian? Adres URL źródła (wygenerowano 31/01/ :48): Strona 8 z 8
BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCI I WODY PITNEJ
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI Warszawa, 29 marca 2012 r. BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCI I WODY PITNEJ Akredytacja laboratoriów badawczych i jednostek certyfikujących wyroby oraz systemy zarządzania, a bezpieczeństwo
Bardziej szczegółowoEA-1/06 Wielostronne Porozumienie EA
Numer publikacji EA-1/06 Wielostronne Porozumienie EA (EA MLA) CEL Niniejszy dokument określa warunki Wielostronnego Porozumienia EA, w ramach którego sygnatariusze wzajemnie uznają równoważność swoich
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLITYKA DOTYCZĄCA ZAPEWNIENIA SPÓJNOŚCI POMIAROWEJ. Wydanie 5 Warszawa, 20.01.2015 r.
. POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLITYKA DOTYCZĄCA ZAPEWNIENIA SPÓJNOŚCI POMIAROWEJ Wydanie 5 Warszawa, 20.01.2015 r. Spis treści 1 Wprowadzenie...3 2 Zakres stosowania...3 3 Cechy spójności pomiarowej...3
Bardziej szczegółowoWydanie 3 Warszawa, 20.06.2007 r.
. POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLITYKA POLSKIEGO CENTRUM AKREDYTACJI DOTYCZĄCA ZAPEWNIENIA SPÓJNOŚCI POMIAROWEJ Wydanie 3 Warszawa, 20.06.2007 r. 1. Wstęp Niniejsza Polityka jest zgodna z dokumentem ILAC-P10:2002
Bardziej szczegółowoAkredytacja laboratoriów wg PN-EN ISO/IEC 17025:2005
Akredytacja laboratoriów wg PN-EN ISO/IEC 17025:2005 Marek Misztal ENERGOPOMIAR Sp. z o.o. Biuro Systemów Zarządzania i Ocen Nowe Brzesko, 26 września 2006 r. Czy systemy zarządzania są nadal dobrowolne?
Bardziej szczegółowoElastyczny zakres akredytacji
Elastyczny zakres akredytacji podejście praktyczne na przykładzie laboratoriów Centrum Badań Jakości sp. z o.o. w Lubinie Katarzyna Rajczakowska Warszawa, grudzień 2010 r. Elastyczny zakres w dokumentach
Bardziej szczegółowoAkredytacja metod badawczych jako podstawa potwierdzenia kompetencji wykonywania badań w laboratoriach
Anna Krawczuk WROCŁAWSKIE CENTRUM BADAŃ EIT+ Akredytacja metod badawczych jako podstawa potwierdzenia kompetencji wykonywania badań w laboratoriach WROCŁAWSKIE CENTRUM BADAŃ EIT+ AKREDYTACJA DEFINICJA
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH UBIEGAJĄCYCH SIĘ O ZGODĘ PREZESA URZĘDU TRANSPORTU KOLEJOWEGO NA WYKONYWANIE OCEN ZGODNOŚCI W OBSZARZE KOLEI Wydanie 1 Warszawa, 27.10.2015
Bardziej szczegółowoEA INF/04:2012 Deklaracja akceptacji i uznawania działań prowadzonych w ramach EA MLA
EA INF/04:2012 Deklaracja akceptacji i uznawania działań prowadzonych w ramach EA MLA Numer Publikacji EA-INF/04:2012 OŚWIADCZENIE O AKCEPTACJI I UZNAWANIU DZIAŁALNOŚCI PROWADZONEJ W RAMACH EA MLA CEL
Bardziej szczegółowoNajczęściej popełniane błędy w procesie walidacji metod badawczych
Najczęściej popełniane błędy w procesie walidacji metod badawczych Maria Szafran Główny Specjalista Działu Akredytacji Laboratoriów Badawczych Polskie Centrum Akredytacji Metody badań proces wdrożenia
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLITYKA DOTYCZĄCA ZAPEWNIENIA SPÓJNOŚCI POMIAROWEJ. Wydanie 4 Warszawa, 17.11.2011 r.
. POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLITYKA DOTYCZĄCA ZAPEWNIENIA SPÓJNOŚCI POMIAROWEJ Wydanie 4 Warszawa, 17.11.2011 r. Spis treści 1 Wprowadzenie...3 2 Zakres stosowania...3 3 Cechy spójności pomiarowej...3
Bardziej szczegółowoBadania biegłości laboratorium poprzez porównania międzylaboratoryjne
Badania biegłości laboratorium poprzez porównania międzylaboratoryjne Dr inż. Maciej Wojtczak, Politechnika Łódzka Badanie biegłości (ang. Proficienty testing) laboratorium jest to określenie, za pomocą
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA ORGANIZATORÓW BADAŃ BIEGŁOŚCI WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Wydanie 4 Warszawa, 1.08.2014 r. Spis treści 1 Wprowadzenie...3 2 Ogólne zasady udzielania i utrzymywania akredytacji
Bardziej szczegółowoZmiany w wymaganiach polityk PCA: DA-05, DA-06 i DAB-07
POLLAB-PETROL 23-24.04.2012, Warszawa. Zmiany w wymaganiach polityk PCA: DA-05, DA-06 i DAB-07 Jolanta Kowalczyk 1 DA-05 Polityka dotycząca uczestnictwa w badaniach biegłości wydanie 5 z 17.11.2011 r.
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA LABORATORIÓW W ZAKRESACH ELASTYCZNYCH Wydanie 1 Warszawa, 15.05.2009 r. Spis treści 1 Wprowadzenie 2 Cel 3 Polityka PCA dotycząca akredytowania laboratoriów w zakresach
Bardziej szczegółowoPrezentacja Ślesin maj 2008
Prezentacja Ślesin maj 2008 1 POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI ul. Szczotkarska 42 01-382 Warszawa Tel. (0 22) 355-70-00; Fax. (0 22) 355 70 18 http:// www.pca.gov.pl e-mail: sekretariat@ pca.gov.pl 2 Praemonitus,
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA JEDNOSTEK CERTYFIKUJĄCYCH W ZAKRESIE SYSTEMU QMP Wydanie 2 Warszawa, 21.12.2015 r. Spis treści 1 Wprowadzenie... 3 2 Definicje... 3 3 Wymagania akredytacyjne...
Bardziej szczegółowoSYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI AKREDYTACJA W LABORATORIUM BADAWCZYM. Ostróda 07-08.10.2010 RENATA PAWLAK
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI AKREDYTACJA W LABORATORIUM BADAWCZYM Ostróda 07-08.10.2010 RENATA PAWLAK Akredytacja TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH SP. Z O.O. 2 Akredytacja LICZBA BADAŃ AKREDYTOWANYCH W ZAKRESIE
Bardziej szczegółowoAktualne wymagania i wytyczne dotyczące uczestnictwa laboratoriów akredytowanych w badaniach biegłości
NAFTA-GAZ grudzień 2012 ROK LXVIII Anna Wróblewska Instytut Nafty i Gazu, Kraków Aktualne wymagania i wytyczne dotyczące uczestnictwa laboratoriów akredytowanych w badaniach biegłości Wstęp W procesie
Bardziej szczegółowoDokument obowiązkowy IAF
IAF MD 4:2008 International Accreditation Forum, Inc. Dokument obowiązkowy IAF Dokument obowiązkowy IAF dotyczący stosowania wspomaganych komputerowo technik auditowania ( CAAT ) w akredytowanej certyfikacji
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA DO CELÓW NOTYFIKACJI W ODNIESIENIU DO DYREKTYWY 2014/68/UE W SPRAWIE URZĄDZEŃ CIŚNIENIOWYCH ORAZ DYREKTYWY 2014/29/UE W SPRAWIE PROSTYCH ZBIORNIKÓW CIŚNIENIOWYCH
Bardziej szczegółowoSystemy Zarządzania Bezpieczeństwem Żywności (FSMS) Zakres akredytacji
Numer publikacji EA-3/11:2009 Dokument obowiązkowy Systemy Zarządzania Bezpieczeństwem Żywności (FSMS) Zakres akredytacji CEL W niniejszym dokumencie przedstawiono politykę EA dotyczącą jednostek akredytujących
Bardziej szczegółowoDAB-07, W 9, EA-4/18:2010
WYMAGANIA DLA LABORATORIÓW BADAWCYCH KONTROLA JAKOŚCI BADAŃ DAB-07, W 9, 10.09.2012 EA-4/18:2010 ANDRZEJ BRZYSKI, 2012 AKREDYTACJA LABORATORIÓW BADAWCZYCH WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE EA-4/18:2010 Wytyczne dotyczące
Bardziej szczegółowoAudyt techniczny w laboratorium widziane okiem audytora. Piotr Pasławski 2008
Audyt techniczny w laboratorium widziane okiem audytora Piotr Pasławski 2008 Odniesienie do wymagań normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005 Pkt. 4.4 normy Przegląd zapytań, ofert i umów - procedura przeglądu zleceń
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA DO CELÓW NOTYFIKACJI W ODNIESIENIU DO DYREKTYWY PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2008/57/WE W SPRAWIE INTEROPERACYJNOŚCI SYSTEMU KOLEI WE WSPÓLNOCIE Wydanie 1 Warszawa,
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE RYZYKIEM W LABORATORIUM BADAWCZYM W ASPEKCIE NOWELIZACJI NORMY PN-EN ISO/ IEC 17025:
ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W LABORATORIUM BADAWCZYM W ASPEKCIE NOWELIZACJI NORMY PN-EN ISO/ IEC 17025:2018-02 DR INŻ. AGNIESZKA WIŚNIEWSKA DOCTUS SZKOLENIA I DORADZTWO e-mail: biuro@doctus.edu.pl tel. +48 514
Bardziej szczegółowoSPÓJNOŚĆ POMIAROWA JAKO NARZĘDZIE ZAPEWNIENIA JAKOŚCI. mgr inż. Piotr Lewandowski
SPÓJNOŚĆ POMIAROWA JAKO NARZĘDZIE ZAPEWNIENIA JAKOŚCI mgr inż. Piotr Lewandowski Polskie Centrum Akredytacji Polskie Centrum Akredytacji (PCA) jako jednostka nadzorująca m.in. pracę laboratoriów wzorcujących
Bardziej szczegółowoInformacje dotyczące okresu przejściowego w akredytacji systemów zarządzania wg ISO/IEC 17021:2011 na ISO/IEC 17021-1:2015
IAF ID 11:2015 International Accreditation Forum, Inc. Dokument Informacyjny IAF Informacje dotyczące okresu przejściowego w akredytacji systemów zarządzania wg ISO/IEC 17021:2011 na ISO/IEC 17021-1:2015
Bardziej szczegółowoEA-INF/04:2016 Oświadczenie o akceptacji i uznawaniu działalności prowadzonej w ramach EA MLA
EA European co-operation for Accreditation EA Europejska Współpraca w dziedzinie Akredytacji Numer publikacji EA-INF/04:2016 Oświadczenie o akceptacji i uznawaniu działalności prowadzonej w ramach EA MLA
Bardziej szczegółowoInformacje przedstawiane w sprawozdaniach z badań w aspekcie miarodajności wyników
Informacje przedstawiane w sprawozdaniach z badań w aspekcie miarodajności wyników XVIII Sympozjum POLLAB Kołobrzeg 22.05.2012 r. Tadeusz Matras Andrzej Kober 2 Sprawozdanie z badań W rozumieniu normy
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA JEDNOSTEK CERTYFIKUJĄCYCH W ZAKRESIE SYSTEMU QAFP Wydanie 2 Warszawa, 10.09.2015 r. Spis treści 1 Wprowadzenie... 3 2 Definicje... 3 3 Wymagania akredytacyjne...
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA ORGANIZATORÓW BADAŃ BIEGŁOŚCI Projekt nr 2 Wydania 5 Warszawa, 25.02.2016 r. Spis treści 1 Wprowadzenie...3 2 Wymagania akredytacyjne i warunki akredytacji organizatorów
Bardziej szczegółowoEA-2/15. Wymagania EA dotyczące akredytacji w zakresach elastycznych. Numer publikacji CEL
Numer publikacji EA-2/15 Wymagania EA dotyczące akredytacji w zakresach elastycznych CEL Celem niniejszego dokumentu jest ustalenie w ramach EA ogólnych wymagań umożliwiających akredytowanym CAB przyjęcie
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA LABORATORIÓW URZĘDOWYCH WYKONUJĄCYCH BADANIA POZOSTAŁOŚCI ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN NA POTRZEBY ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO Projekt P3 Projekt wydania 1 Warszawa, 19.09.2016
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA DO CELÓW NOTYFIKACJI W ODNIESIENIU DO DYREKTYWY 97/23/WE W SPRAWIE URZĄDZEŃ CIŚNIENIOWYCH ORAZ DYREKTYWY 2009/105/WE W SPRAWIE PROSTYCH ZBIORNIKÓW CIŚNIENIOWYCH
Bardziej szczegółowoDoświadczenia Jednostki ds. Porównań Międzylaboratoryjnych Instytutu Łączności PIB w prowadzeniu badań biegłości/porównań międzylaboratoryjnych
Doświadczenia Jednostki ds. Porównań Międzylaboratoryjnych Instytutu Łączności PIB w prowadzeniu badań biegłości/porównań międzylaboratoryjnych Anna Warzec Dariusz Nerkowski Plan wystąpienia Definicje
Bardziej szczegółowoOGÓLNE WYMAGANIA DOTYCZĄCE BADANIA BIEGŁOŚCI WEDŁUG PN-EN ISO/IEC KONTROLA JAKOŚCI BADAŃ ANDRZEJ BRZYSKI, 2013
OGÓLNE WYMAGANIA DOTYCZĄCE BADANIA BIEGŁOŚCI WEDŁUG PN-EN ISO/IEC 17043 KONTROLA JAKOŚCI BADAŃ ANDRZEJ BRZYSKI, 2013 Koordynator jedna lub więcej osób odpowiedzialnych za organizację i zarządzanie wszystkimi
Bardziej szczegółowoKlub Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB. Wzorcowania wewnętrzne wyposażenia pomiarowego w praktyce
Klub Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB Wzorcowania wewnętrzne wyposażenia pomiarowego w praktyce Użytkownicy przyrządów pomiarowych w organizacjach zobowiązani są do zachowania spójności pomiarowej.
Bardziej szczegółowoAudit techniczny w laboratorium ASA. Czyli przygotowanie do auditu technicznego jednostki akredytujacej lub auditu wewnetrznego
Audit techniczny w laboratorium ASA Czyli przygotowanie do auditu technicznego jednostki akredytujacej lub auditu wewnetrznego 2008 Pkt. 4.4 normy Przegląd zapytań, ofert i umów - procedura przeglądu zleceń
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA LABORATORIÓW BADAWCZYCH WYKONUJĄCYCH POMIARY EMISJI ZE ŹRÓDEŁ STACJONARNYCH Projekt Wydania 2 Warszawa, 30.10.2015 r. Spis treści 1 Wprowadzenie... 2 2 Definicje...
Bardziej szczegółowoBadania mikrobiologiczne w obszarze regulowanym przepisami prawa Justyna Czyrko
Badania mikrobiologiczne w obszarze regulowanym przepisami prawa Justyna Czyrko Warszawa, 2014.11.25 Definicje Obszar regulowany w którym istnieją państwowe przepisy prawne określające wymagania. Regulator,
Bardziej szczegółowoBadania biegłości / Porównania międzylaboratoryjne
zastępuje wydanie 5 z dnia 17.01.2013 r. 1. Cel procedury Badania biegłości / Porównania międzylaboratoryjne Celem procedury jest zapewnienie, że badania biegłości / porównania międzylaboratoryjne organizowane
Bardziej szczegółowoWytyczne certyfikacji. ZAKŁADOWEJ KONTROLI PRODUKCJI wymagania dla producentów wyrobów budowlanych stosowane w procesach certyfikacji ZKP
Spis treści: Wytyczne certyfikacji ZAKŁADOWEJ KONTROLI PRODUKCJI wymagania dla producentów wyrobów budowlanych stosowane w procesach certyfikacji ZKP w DEKRA Certification Sp. z o.o. Tel:71/7804777; Fax:
Bardziej szczegółowoPolityka ILAC dotycząca uczestnictwa w badaniach biegłości. ILAC Policy for Participation in Proficiency Testing Activities
Polityka ILAC dotycząca uczestnictwa w badaniach biegłości ILAC Policy for Participation in Proficiency Testing Activities ILAC-P9:11/2010 Prawa autorskie ILAC 2010 ILAC zachęca do autoryzowanego reprodukowania
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA LABORATORIÓW BADAWCZYCH WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Wydanie 10 Warszawa, 16.10.2013 r. Spis treści 1 Wprowadzenie... 3 2 Ogólne zasady udzielania i utrzymywania akredytacji
Bardziej szczegółowoMarzena Mazurowska tel
Kompetentny organizator badań biegłości w świetle wymagań normy PN-EN ISO/IEC 17043:2011 Marzena Mazurowska marzena.mazurowska@wp.pl tel. 661-465-771 Kompetentny organizator badań biegłości w świetle wymagań
Bardziej szczegółowoAkredytacja do celów rozporządzenia nr 402/2013. Krzysztof Woźniak
Akredytacja do celów rozporządzenia nr 402/2013 Krzysztof Woźniak Rozporządzenie Komisji (UE) nr 402/2013 Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 402/2013 z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie wspólnej
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. System jakości w laboratorium oceny żywności
Ćwiczenie 1. System jakości w laboratorium oceny żywności Powszechnie przyjmuje się, że każde laboratorium, które chce reprezentować wiarygodne dane musi wdrożyć odpowiednie procedury zapewnienia jakości.
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA JEDNOSTEK BADAJĄCYCH I OPINIUJĄCYCH SPRAWOZDANIA PRZEDSIĘBIORSTW ENERGETYCZNYCH WYSTĘPUJĄCYCH O UZYSKANIE ŚWIADECTW POCHODZENIA Z KOGENERACJI Wydanie 4 Warszawa,
Bardziej szczegółowoPCD ZKP PROGRAM CERTYFIKACJI SYSTEMU ZAKŁADOWEJ KONTROLI PRODUKCJI
Załącznik nr 3 do KS ZAKŁAD CERTYFIKACJI ul. Kupiecka 4, 03-042 Warszawa tel. (22) 811 02 81; e-mail: certyfikacja@icimb.pl; www.icimb.pl PCD ZKP PROGRAM CERTYFIKACJI SYSTEMU ZAKŁADOWEJ KONTROLI PRODUKCJI
Bardziej szczegółowo3 ISO17025_2005 3_1 Księga systemu. 3 ISO17025_2005 4_1 polityka jakości
Materiały Kierownik Laboratorium Systemu Zarządzania Jakością w Laboratoriach wg Zagadnienie do przerobienia 1. System wzajemnego uznawania na świecie i w Polsce oraz rola akredytacji laboratoriów w systemie
Bardziej szczegółowoIdentyfikacja poddyscyplin i częstotliwość uczestnictwa w PT/ILC wg DA-05 - laboratoria upoważnione do badań w ramach urzędowego nadzoru.
Identyfikacja poddyscyplin i częstotliwość uczestnictwa w PT/ILC wg DA-05 - laboratoria upoważnione do badań w ramach urzędowego nadzoru. Waldemar Korol Instytut Zootechniki - PIB Krajowe Laboratorium
Bardziej szczegółowoUpowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego
Partnerzy projektu: Upowszechnienie wykorzystania ETV w celu poprawy efektywności energetycznej sektora wodno-ściekowego Weryfikacja Technologii Środowiskowych (ETV) Wprowadzenie Izabela Ratman-Kłosińska,
Bardziej szczegółowoKlub Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB. Członek EUROLAB EURACHEM
Klub Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB Członek EUROLAB EURACHEM XXII lata KLUBU POLLAB - po co jesteśmy TARGI EUROLAB Warszawa 10-12.04.2013 r. Klub POLLAB Powstał 3 grudnia 1991 roku z inicjatywy
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLITYKA DOTYCZĄCA AKREDYTACJI PODMIOTÓW ZAGRANICZNYCH. Wydanie 1 Warszawa, r.
PCA POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLITYKA DOTYCZĄCA AKREDYTACJI PODMIOTÓW ZAGRANICZNYCH Wydanie 1 Warszawa, 05-05-2005 r. Wprowadzenie Ogólną zasadą PCA jest prowadzenie działalności akredytacyjnej tylko
Bardziej szczegółowoWWW. ATOMIK.PL ATOMIK
OFERTA WWW..PL SPIS TREŚCI: 1. Prezentacja firmy 2. Informacja o jednostce certyfikującej: w Polsce: Polskie Centrum Akredytacji oraz międzynarodowej jednostce ILAC/MRA 3. Certyfikat Akredytacji go 4.
Bardziej szczegółowoKLUB Polskich laboratoriów Badawczych POLLAB. Członek: EUROLAB EURACHEM
KLUB Polskich laboratoriów Badawczych POLLAB Członek: EUROLAB EURACHEM TARGI EUROLAB 2016 Rola laboratoriów w ocenie zgodności wyrobów, znaczenie wyników badań dla jednostek certyfikujących. Andrzej Brzyski
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA JEDNOSTEK OCENIAJĄCYCH DO DZIAŁALNOŚCI OBJĘTEJ ROZPORZĄDZENIEM WYKONAWCZYM KOMISJI (UE) NR 402/2013 Wydanie 1 Warszawa, 13.03.2015 r. Spis treści 1 Wprowadzenie...
Bardziej szczegółowoAKREDYTACJA LABORATORIÓW BADAWCZYCH JAKO ELEMENT STRATEGII POLITECHNIKI KRAKOWSKIEJ W ZAKRESIE PODNOSZENIA WIARYGODNOŚCI BADAŃ NAUKOWYCH
63/21 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2006, Rocznik 6, Nr 21(2/2) ARCHIVES OF FOUNDARY Year 2006, Volume 6, Nº 21 (2/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 AKREDYTACJA LABORATORIÓW BADAWCZYCH JAKO ELEMENT STRATEGII
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI PROGRAM AKREDYTACJI JEDNOSTEK BADAJĄCYCH I OPINIUJĄCYCH SPRAWOZDANIA PRZEDSIĘBIORSTW ENERGETYCZNYCH WYSTĘPUJĄCYCH O UZYSKANIE ŚWIADECTW POCHODZENIA Z KOGENERACJI wg NORMY PN-EN
Bardziej szczegółowoPROGRAM PORÓWNAŃ MIĘDZYLABORATORYJNYCH
Dokumentacja wykonana w ramach projektu SPOWKP/1.1.2/183/032 INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY JEDNOSTKA DS. PORÓWNAŃ MIĘDZYLABORATORYJNYCH PROGRAM PORÓWNAŃ MIĘDZYLABORATORYJNYCH W ZAKRESIE
Bardziej szczegółowoBadania mikrobiologiczne w obszarze regulowanym prawnie. Justyna Czyrko Uniwersytet w Białymstoku
Badania mikrobiologiczne w obszarze regulowanym prawnie Justyna Czyrko Uniwersytet w Białymstoku DEFINICJE Regulator, organ stanowiący Termin oznaczający wyodrębniony w celu wykonywania określonych zadań
Bardziej szczegółowoAkredytacja laboratoriów wg normy PN-EN ISO/IEC w pigułce
Akredytacja laboratoriów wg normy PN-EN ISO/IEC 17025 w pigułce Rajmund Michalski Sytuacja na rynku usług laboratoryjnych w Polsce rozwija się dynamicznie. Aby na tym trudnym rynku utrzymać się należy
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI PROGRAM AKREDYTACJI JEDNOSTEK CERTYFIKUJĄCYCH W ZAKRESIE SYSTEMU QAFP Wydanie 1 Warszawa, 30.11.2012 r. Spis treści 1 Wprowadzenie...3 2 Definicje...3 3 Wymagania akredytacyjne...3
Bardziej szczegółowoPROGRAM CERTYFIKACJI PRODUKTÓW PRZEZNACZONYCH DO UŻYTKU W ATMOSFERZE POTENCJALNIE WYBUCHOWEJ SPIS TREŚCI
PROGRAM CERTYFIKACJI PRODUKTÓW PRZEZNACZONYCH DO UŻYTKU W ATMOSFERZE POTENCJALNIE WYBUCHOWEJ SPIS TREŚCI 1. Wstęp 2. Cel i zakres programu 3. Dokumenty związane 4. Przebieg procesu certyfikacji 5. Wykaz
Bardziej szczegółowoJednostka: TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.
Jednostka: TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. Wytyczne: Ogólne wytyczne do uznawania laboratorium jako kwalifikowanego dostawcy TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. w odniesieniu do ISO/IEC 17025 i kryteriów wewnętrznych
Bardziej szczegółowoProgram akredytacji weryfikatorów środowiskowych EMAS. Krzysztof Woźniak, Barbara Zengel Warszawa, 19.12.2013
Program akredytacji weryfikatorów środowiskowych EMAS Krzysztof Woźniak, Barbara Zengel Warszawa, 19.12.2013 Definicje Akredytacja poświadczenie przez krajową jednostkę akredytującą, że jednostka oceniająca
Bardziej szczegółowoPROCEDURA ORGANIZACYJNA
Centralny Instytut Ochrony Pracy -Państwowy Instytut Badawczy LAB PROCEDURA ORGANIZACYJNA WYDANIE 7 SYMBOL: PORG-15 EGZEMPLARZ NR: 2 STRONA/STRON: 1/3 DATA WDROśENIA: 02.04.2002 OSTATNIA ZMIANA: 31.01.2008
Bardziej szczegółowoKoszty zapewnienia jakości badań / pomiarów a funkcjonowanie laboratoriów w otoczeniu biznesowym, jako kompromis JAKOŚCI i EKONOMII
Koszty zapewnienia jakości badań / pomiarów a funkcjonowanie laboratoriów w otoczeniu biznesowym, jako kompromis JAKOŚCI i EKONOMII Aleksandra Burczyk Centralne Laboratorium Pomiarowo Badawcze Sp. z o.o.
Bardziej szczegółowoAUDYT TECHNICZNY PROCEDURY BADAWCZEJ
AUDYT TECHNICZNY PROCEDURY BADAWCZEJ OD PRZYJĘCIA ZLECENIA DO RAPORTU Z BADAŃ 1 dr inż. Agnieszka Wiśniewska DOCTUS Szkolenia i Doradztwo biuro@doctus.edu.pl tel. 514 321 665 2 5.1 Postanowienia ogólne
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLITYKA DOTYCZĄCA AKREDYTACJI TRANSGRANICZNEJ. Wydanie 2 Warszawa, 21.11.2011 r.
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLITYKA DOTYCZĄCA AKREDYTACJI TRANSGRANICZNEJ Wydanie 2 Warszawa, 21.11.2011 r. Spis treści 1. Wprowadzenie 3 2. Zasady akredytacji transgranicznej 3 3. Świadczenie akredytowanych
Bardziej szczegółowoZakład Certyfikacji 03-042 Warszawa, ul. Kupiecka 4 Sekcja Ceramiki i Szkła ul. Postępu 9 02-676 Warszawa PROGRAM CERTYFIKACJI
Zakład Certyfikacji 03-042 Warszawa, ul. Kupiecka 4 Sekcja Ceramiki i Szkła ul. Postępu 9 02-676 Warszawa PC-04 PROGRAM CERTYFIKACJA ZGODNOŚCI WYROBU Z KRYTERIAMI TECHNICZNYMI certyfikacja dobrowolna Warszawa,
Bardziej szczegółowoZespół ds. Zapewnienia Jakości ZPBE ENERGOPOMIAR-ELEKTRYKA SP. Z O.O. GLIWICE
Zespół ds. Zapewnienia Jakości ZPBE ENERGOPOMIAR-ELEKTRYKA SP. Z O.O. GLIWICE NASZA OFERTA Usługi w zakresie systemu zarządzania zgodnego z wymaganiami normy PN-EN ISO/IEC 17025:2018-02 - wdrażanie systemu
Bardziej szczegółowoStandard ISO 9001:2015
Standard ISO 9001:2015 dr inż. Ilona Błaszczyk Politechnika Łódzka XXXIII Seminarium Naukowe Aktualne zagadnienia dotyczące jakości w przemyśle cukrowniczym Łódź 27-28.06.2017 1 Struktura normy ISO 9001:2015
Bardziej szczegółowoŚwiadectwa wzorcowania zawartość i interpretacja. Anna Warzec
Świadectwa wzorcowania zawartość i interpretacja Anna Warzec WSTĘP Plan wystąpienia ŚWIADECTWO WZORCOWANIA Spójność pomiarowa Wyniki wzorcowania Zgodność z wymaganiami POTWIERDZANIE ZGODNOŚCI WZORCOWANEGO
Bardziej szczegółowoENVIROMENTAL SC-9-19 NA ROK 2019 PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK. Ogólne informacje
ENVIROMENTAL SC-9-19 NA ROK 2019 PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK Ogólne informacje Program badań biegłości w zakresie pobierania próbek ENVIROMENTAL SC-9-19 jest organizowany i realizowany
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA JEDNOSTEK CERTYFIKUJĄCYCH WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE. Wydanie 2 Warszawa, r.
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA JEDNOSTEK CERTYFIKUJĄCYCH WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Wydanie 2 Warszawa, 22.09.2005 r. 1. Wprowadzenie... 3 2. Ogólne zasady udzielania i utrzymywania akredytacji jednostek
Bardziej szczegółowoGDAŃSK, SIERPIEŃ 2017
. Wymagania dla producentów wyrobów budowlanych stosowane sierpień 2017 zostały zatwierdzone przez Kierownika Biura Certyfikacji Wyrobów Polskiego Rejestru Statków S.A. w dniu 25 sierpnia 2017 Copyright
Bardziej szczegółowoDokument obowiązkowy IAF dotyczący oceny zarządzania kompetencjami jednostki certyfikującej,
IAF MD 10:2013 International Accreditation Forum, Inc. Dokument obowiązkowy IAF Dokument obowiązkowy IAF dotyczący oceny zarządzania kompetencjami jednostki certyfikującej, zgodnie z normą ISO/IEC 17021
Bardziej szczegółowoProgram certyfikacji PR3834. Program certyfikacji wg wymagań PN-EN ISO 3834 PR3834. Program certyfikacji wg wymagań serii norm PN-EN ISO 3834
02.10.28 1 z 5 wg wymagań wg wymagań serii norm data nazwisko/stanowisko podpis opracował.10.28 Dariusz Chromik Odpowiedzialny za obszar sprawdził.10.28 Artur Labus Odpowiedzialny za obszar PR1090 zatwierdził.10.28
Bardziej szczegółowoPROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK ENVIROMENTAL SC-8-17 NA ROK 2017
PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK ENVIROMENTAL SC-8-17 NA ROK 2017 Ogólne informacje: Program badań biegłości w zakresie pobierania próbek ENVIROMENTAL SC-8-17 jest organizowany i realizowany
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA DLA JEDNOSTEK OCENIAJĄCYCH W ŚWIETLE ROZPORZĄDZENIA NR 402/2013. dr Magdalena Garlikowska
WYMAGANIA DLA JEDNOSTEK OCENIAJĄCYCH W ŚWIETLE ROZPORZĄDZENIA NR 402/2013 dr Magdalena Garlikowska PLAN PREZENTACJI 1. Rozporządzenie nr 402/2013 ogólne informacje 2. Jednostki oceniające rola i wymagania
Bardziej szczegółowoOFERTA Zespółu ds. Zapewnienia Jakości ZPBE ENERGOPOMIAR-ELEKTRYKA SP. Z O.O. GLIWICE
OFERTA Zespółu ds. Zapewnienia Jakości ZPBE ENERGOPOMIAR-ELEKTRYKA SP. Z O.O. GLIWICE NASZA OFERTA Usługi w zakresie systemu zarządzania zgodnego z wymaganiami normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005: - wdrażanie
Bardziej szczegółowoBadania biegłości / Porównania międzylaboratoryjne
zastępuje wydanie 7 z dnia 15.05.2017 r. 1. Cel procedury Badania biegłości / Porównania międzylaboratoryjne Celem procedury jest zapewnienie, że badania biegłości / porównania międzylaboratoryjne organizowane
Bardziej szczegółowoKomunikat nr 115 z dnia 12.11.2012 r.
Komunikat nr 115 z dnia 12.11.2012 r. w sprawie wprowadzenia zmian w wymaganiach akredytacyjnych dla jednostek certyfikujących systemy zarządzania bezpieczeństwem informacji wynikających z opublikowania
Bardziej szczegółowo(Publikacja tytułów i odniesień do norm zharmonizowanych na mocy prawodawstwa harmonizacyjnego Unii) (Tekst mający znaczenie dla EOG) (2016/C 209/02)
10.6.2016 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 209/9 Komunikat Komisji w ramach wdrażania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008, decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady nr
Bardziej szczegółowoPOLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI
POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA LABORATORIÓW MEDYCZNYCH Wydanie 3 Warszawa, 16.07.2015 r. Spis treści 1. Wprowadzenie...3 2. Wymagania akredytacyjne i warunki akredytacji laboratoriów medycznych...3
Bardziej szczegółowoPROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK ENVIROMENTAL SC-8-19 NA ROK 2019
PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK ENVIROMENTAL SC-8-19 NA ROK 2019 Ogólne informacje: Program badań biegłości w zakresie pobierania próbek ENVIROMENTAL SC-8-19 jest organizowany i realizowany
Bardziej szczegółowoAUDYT TECHNICZNY PROCEDURY BADAWCZEJ OD PRZYJĘCIA ZLECENIA DO RAPORTU Z BADAŃ DR INŻ. PIOTR PASŁ AWSKI 2016
AUDYT TECHNICZNY PROCEDURY BADAWCZEJ OD PRZYJĘCIA ZLECENIA DO RAPORTU Z BADAŃ DR INŻ. PIOTR PASŁ AWSKI 2016 KOMPETENCJE PERSONELU 1. Stan osobowy personelu technicznego, czy jest wystarczający (ilość osób
Bardziej szczegółowoWalidacja metod wykrywania, identyfikacji i ilościowego oznaczania GMO. Magdalena Żurawska-Zajfert Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB
Walidacja metod wykrywania, identyfikacji i ilościowego oznaczania GMO Magdalena Żurawska-Zajfert Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB Walidacja Walidacja jest potwierdzeniem przez zbadanie i przedstawienie
Bardziej szczegółowoOznaczenie CE a certyfikacja dobrowolna konkurencja czy synergia
Oznaczenie CE a certyfikacja dobrowolna konkurencja czy synergia mgr inż. Sławomir Wilczyński Polski Komitet Normalizacyjny OBSZAR ZHARMONIZOWANY W UE OBSZAR NIE ZHARMONIZOWANY W UE Dyrektywy UE ( prawo
Bardziej szczegółowoJednostka Opiniująca, Atestująca i Certyfikująca Wyroby TEST Sp. z o.o. 41-103 Siemianowice Śląskie, ul. Wyzwolenia 14
PROGRAM CERTYFIKACJI WYROBÓW TYPU 1b PR-I Imię i nazwisko Data Podpis Opracował: Sprawdził: Zatwierdził: mgr inż. Łukasz Brudny inż. Ireneusz Adamus mgr inż. Michał Zarzycki Dokument jest nadzorowany i
Bardziej szczegółowoRADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 10 czerwca 2008 r. (11.06) (OR. en) 10575/08 ENV 365
RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 10 czerwca 2008 r. (11.06) (OR. en) 10575/08 ENV 365 PISMO PRZEWODNIE od: Komisja Europejska data otrzymania: 9 czerwca 2008 r. do: Sekretariat Generalny Rady Dotyczy:
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA DLA ZAKŁADOWEJ KONTROLI PRODUKCJI
Instytut Odlewnictwa Biuro Certyfikacji i Normalizacji u l. Z a k o p i a ń s k a 7 3 30-418 Kraków, Polska tel. +48 (12) 26 18 442 fax. +48 (12) 26 60 870 bcw@iod.krakow.pl w w w.i o d.k r ak ow. p l
Bardziej szczegółowoPROGRAM CERTYFIKACJI
Opracował: PROGRAM CERTYFIKACJI Zatwierdził: Strona/Stron: 1/5 1. Informacje wstępne Przedstawiony program certyfikacji produktów w systemie Jakość-Tradycja stosowany jest przez Biuro Certyfikacji COBICO
Bardziej szczegółowoDla stacji 30 kv dopuszcza się również Ocenę Techniczną lub Opinię Techniczną wydaną przez akredytowaną przez PCA jednostkę certyfikującą 4
Spis treści 1. Wymagania jakości... 3 1.1. Definicje... 3 1.2. Certyfikaty Zgodności... 3 1.3. Deklaracje zgodności.... 4 1.4. Atesty/Oceny Techniczne... 5 2. Raporty, Protokoły z badań... 6 3. Audyt u
Bardziej szczegółowoStudia Doktoranckie na Wydziale Towaroznawstwa UEP Sylabus przedmiotu
Studia Doktoranckie na Wydziale Towaroznawstwa UEP Sylabus przedmiotu Nazwa przedmiotu: Nadzór nad rynkiem w UE, system akredytacji Blok zajęciowy fakultatywny Forma zajęć wykład Wymiar godzinowy 10 h
Bardziej szczegółowoIATF - International Automotive Task Force IATF 16949:2016 Zatwierdzone Interpretacje
:2016 Zatwierdzone Interpretacje Standard, wydanie pierwsze, został opublikowany w październiku 2016 roku i obowiązuje od 1 stycznia 2017 roku. Niniejsze Zatwierdzone Interpretacje zostały ustalone i zatwierdzone
Bardziej szczegółowodr inż. Agnieszka Wiśniewska DOCTUS Szkolenia i Doradztwo
dr inż. Agnieszka Wiśniewska DOCTUS Szkolenia i Doradztwo Każda usługa wykonana w laboratorium charakteryzuje się jakąś jakością, tj. jakością na określonym poziomie. Jakość wykonywanych badań wpływa na
Bardziej szczegółowo