Zmiany w wymaganiach polityk PCA: DA-05, DA-06 i DAB-07

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Zmiany w wymaganiach polityk PCA: DA-05, DA-06 i DAB-07"

Transkrypt

1 POLLAB-PETROL , Warszawa. Zmiany w wymaganiach polityk PCA: DA-05, DA-06 i DAB-07 Jolanta Kowalczyk 1

2 DA-05 Polityka dotycząca uczestnictwa w badaniach biegłości wydanie 5 z r. obowiązujące od r. Nowelizacja dokumentu DA-05 podyktowana była koniecznością wdrożenia dokumentów: - EA-4/18:2010 Wytyczne dotyczące poziomu i częstości uczestnictwa w badaniach biegłości - ILAC 9:11/2010 Polityka ILAC dotycząca uczestnictwa w badaniach biegłości wskazującymi na sposób uwzględniania uczestnictwa laboratoriów w badaniach biegłości w procesach akredytacji i nadzoru. 2

3 Badania PT/ILC i wykorzystywanie uzyskiwanych w nich wyników, są jednym z istotnych narzędzi służących zapewnieniu jakości wyników badań PCA wymaga od akredytowanych laboratoriów planowania i udziału we właściwych dla posiadanego zakresu akredytacji programach PT, analizowania i monitorowania uzyskiwanych wyników oraz podejmowania działań korygujących i/lub zapobiegawczych, jeśli to konieczne. Udział w badaniach PT powinien być zgodny z opracowanymi przez Laboratorium planami, które z kolei powinny być odpowiednie do jego zakresu akredytacji. Odpowiednie programy PT mogą być wskazane przez PCA lub mogą być wynikiem wyboru własnego laboratorium. PCA przykłada dużą wagę do uczestnictwa laboratoriów w PT, a ich wyniki są istotnym elementem oceny kompetencji laboratoriów w procesach akredytacji i nadzoru. Kompetencje mogą być także potwierdzane przez uczestnictwo, z pozytywnym wynikiem, w porównaniach międzylaboratoryjnych zorganizowanych w określonym celu. 3

4 DA-05 wydanie 5 DA-05 wydanie 4 Brak uczestnictwa w badaniach biegłości albo powtarzające się niezadowalające wyniki, mogą być przyczyną nieudzielenia akredytacji, jej zawieszenia, cofnięcia lub nieprzedłużenia na kolejny cykl PCA rozważy możliwość zawieszenia akredytacji w wypadkach uzyskiwania przez laboratorium niezadowalających wyników uczestnictwa w 2 kolejnych rundach. Niezadowalające wyniki w 3 kolejnych rundach będą podstawą do zawieszenia akredytacji 4

5 DA-05 wydanie 5 DA-05 wydanie 4 Badanie PT ocena rezultatów działania uczestnika względem wcześniej ustalonego kryterium, za pomocą porównań międzylaboratoryjnych Porównanie międzylaboratoryjne zorganizowanie, wykonanie i ocena pomiarów lub badań tego samego lub podobnych obiektów przez co najmniej 2 laboratoria, zgodnie z uprzednio ustalonymi warunkami Badanie PT określenie, za pomocą porównań międzylaboratoryjnych, zdolności laboratorium do przeprowadzania wzorcowań lub badań lub zdolności jednostki inspekcyjnej do przeprowadzania badań. Porównanie międzylaboratoryjne jak w wydaniu 5 5

6 Poddyscyplina obszar kompetencji technicznych zdefiniowany przez co najmniej jedną technikę pomiaru, właściwość lub wyrób, które są ze sobą związane, np.: oznaczanie benzenu w benzynie z wykorzystaniem chromatografii gazowej (GC) oznaczanie zawartości wody w ropie naftowej metodą destylacyjną Poziom uczestnictwa liczba poddyscyplin, które laboratorium identyfikuje w ramach swojego zakresu, a stąd liczba określonych badań biegłości, w których uczestnictwo zaleca się uwzględnić Częstość uczestnictwa jest to ustalona przez laboratorium częstość, z jaką potrzebuje uczestniczyć w PT, w danej poddyscyplinie. Częstość uczestnictwa może różnić się w zależności od poddyscypliny w laboratorium oraz pomiędzy laboratoriami w tej samej poddyscyplinie 6

7 PCA wymaga, aby Laboratoria zidentyfikowały w ramach całego posiadanego zakresu akredytacji poddyscypliny oraz określiły poziom uczestnictwa i częstość uczestnictwa w PT, biorąc pod uwagę: Obszar swojej działalności technicznej, Stosowane przez siebie inne metody zapewnienia jakości wyników, Oszacowany przez siebie poziom ryzyka, Wymagania prawne odnośnie poziomu i częstości uczestnictwa, jeżeli istnieją. Laboratoria powinny móc udokumentować argumenty techniczne i uzasadnić przyczyny, które były dla nich podstawą przy podejmowaniu decyzji dotyczącej poziomu i częstości uczestnictwa w PT. 7

8 PCA wymaga następującego, minimalnego uczestnictwa w programach PT (PT/ILC*): DA-05 wydanie 5: Przed udzieleniem akredytacji laboratorium powinno przedstawić dowody uczestnictwa, z pozytywnym wynikiem, przynajmniej w jednym programie PT dla każdej z poddyscyplin zgłoszonych do akredytacji, w okresie nie dłuższym niż 2 lata przed złożeniem wniosku o akredytację i opracować plan udziału w PT na pierwszy cykl akredytacji. W przypadkach, kiedy odpowiednie programy PT nie są dostępne, PCA zaleca, aby Laboratoria organizowały porównania międzylaboratoryjne we własnym zakresie. Porównania takie mogą obejmować 2 laboratoria, choć preferuje się udział większej ( ) DA-05 wydanie 4*: Przed udzieleniem akredytacji laboratorium badawcze powinno przedstawić dowody uczestnictwa, z pozytywnym wynikiem, przynajmniej w jednym programie PT/ILC dla każdej z podstawowych dziedzin badań/pomiarów zgłoszonych do akredytacji, w okresie nie dłuższym niż 2 lata przed złożeniem wniosku o akredytację. W przypadkach, kiedy odpowiednie programy PT/ILC nie są dostępne, PCA zaleca, aby Laboratoria organizowały porównania międzylaboratoryjne we własnym zakresie. Porównania takie mogą obejmować 2 laboratoria, choć preferuje się udział większej liczby uczestników. 8

9 PCA wymaga następującego, minimalnego uczestnictwa w programach PT (PT/ILC*): DA-05 wydanie 5: Po udzieleniu akredytacji laboratorium powinno przedstawić dowody uczestnictwa, z pozytywnym wynikiem, przynajmniej w jednym programie PT, które są odpowiednie do posiadanego zakresu akredytacji i zgodne z własną polityką oraz opracowanym planem uczestnictwa, obejmującym bieżący cykl akredytacji. Zakłada się, że minimalna częstość uczestnictwa dla każdej poddyscypliny wynosi jeden raz w cyklu akredytacji. Wybór przez Laboratorium częstości mniejszej, wymaga przedstawienia dowodów przeprowadzonej analizy, uzyskiwanych wyników oraz oceny ryzyka. DA-05 wydanie 4*: W okresie ważności akredytacji Laboratorium badawcze powinno w każdym cyklu akredytacji uczestniczyć z pozytywnym wynikiem przynajmniej w jednym programie PT/ILC dla każdej z podstawowych dziedzin badań/pomiarów objętych zakresem akredytacji. W wypadku niezadowalającego wyniku uczestnictwa, udział w programie dotyczącym tej dziedziny powinien być powtórzony jeszcze w tym cyklu, jeśli jest to możliwe lub w następnym cyklu akredytacji powinno być zaplanowane dwukrotne uczestnictwo. 9

10 Przekazanie Raportu dot. wyników badań PT/PT/ILC* do PCA DA-05 wydanie 5: Akredytowane laboratoria przekazują do PCA w styczniu każdego roku roczne sprawozdanie o swoim uczestnictwie w programach PT. Jako kryterium akceptacji uzyskanych rezultatów przyjmuje się, że żaden wynik dotyczący badanych cech/pomiarów nie może znaleźć się w grupie wyników niezadowalających. Brak informacji o dopuszczalnej ilości wyników wątpliwych DA-05 wydanie 4* Akredytowane Laboratoria przekazują do PCA w styczniu każdego roku roczne sprawozdanie o swoim uczestnictwie w programach PT/ILC. Kryteria akceptacji uzyskanych rezultatów stosowane przy ocenie osiągnięć laboratoriów badawczych: Żaden wynik dotyczący badanych cech/pomiarów nie może znaleźć się w grupie wyników niezadowalających W wypadku wykorzystywania wskaźnika z przy ocenie uzyskanych rezultatów dopuszcza się 20 % w grupie wyników W (2 <[z]<3) 10

11 W przypadku uzyskania wyników N lub W, laboratorium powinno niezwłocznie dokonać analizy, wyjaśnić przyczyny i przeprowadzić odpowiednie działania, aż do wstrzymania wykonywania badań wymienionych w zakresie akredytacji (którego niezadowalające wyniki PT dotyczą) włącznie, do czasu usunięcia przyczyny i zakończenia niezbędnych działań. W takim przypadku, ustalona przez laboratorium częstość uczestnictwa powinna zostać przeanalizowana i w razie potrzeby zwiększona. Skuteczność przeprowadzonych działań powinna być sprawdzona poprzez powtórny udział laboratorium w PT obejmującym tą samą poddyscyplinę. Laboratorium powinno niezwłocznie powiadomić PCA o fakcie uzyskania negatywnych wyników i o podjętych działaniach i ich skuteczności. 11

12 W przypadku negatywnych wyników oceny przedstawionych przez laboratorium planów i dowodów podjętych działań oraz gdy termin powtórnego udziału w PT przekracza 6 miesięcy, PCA może podjąć decyzję o zawieszeniu akredytacji w wybranym obszarze (właściwym dla poddyscypliny), do czasu powtórnego udziału laboratorium w PT z wynikiem pozytywnym. Laboratorium powinno powiadomić PCA o wynikach powtórnego uczestnictwa w PT, niezwłocznie po ich uzyskaniu. Wyniki analizy oraz podejmowane działania powinny być dokumentowane, a zapisy zachowywane. Powyższe działania mogą być objęte dodatkową oceną PCA w siedzibie laboratorium przez auditorów technicznych, dla potwierdzenia poprawności i skuteczności przeprowadzanych prac. Decyzja PCA i tryb postepowania zależeć mogą od wyników wcześniejszych PT i od ostatnich ocen na miejscu. 12

13 Podczas planowania uczestnictwa w PT w cyklu akredytacji, należy uwzględnić wskazania zawarte w przepisach prawnych właściwych dla działalności laboratorium. Plan udziału w PT powinien być regularnie przeglądany przez laboratorium pod kątem jego odpowiedniości, zwłaszcza w przypadku zmian dotyczących personelu, metod, wyposażenia, itp. Plan, jego odpowiedniość do zakresu akredytacji oraz jego realizacja są przedmiotem oceny PCA w procesie akredytacji, a później w czasie każdej oceny w nadzorze. Podczas oceny ponownej, zespół oceniający PCA odnosi się do całego zakresu akredytacji, analizując wyniki udziału w PT w całym cyklu akredytacji, w odniesieniu do planu. 13

14 DA-05 wydanie 5: DA-05 wydanie 4: Istnieją specyficzne dziedziny PCA stwierdza, że istnieją badań/pomiarów, gdzie uczestnictwo w specyficzne dziedziny PT może być nieracjonalne lub badań/pomiarów, gdzie merytorycznie nieuzasadnione, bądź też organizowanie PT/ILC jest odpowiednie programy PT mogą nie nieracjonalne lub merytorycznie być dostępne w kraju i zagranicą. nieuzasadnione. W wypadkach, kiedy odpowiednie programy PT nie są dostępne, PCA zaleca, by laboratoria, których to dotyczy organizowały ILC we własnym zakresie slajd nr 9. W przypadku, gdy w specyficznej dziedzinie badań laboratoria nie uczestniczą w PT, ani w ILC, powinny one przedstawić wiarygodne i skuteczne, alternatywne metody wykazania swoich kompetencji technicznych. Polityka laboratoriów dotycząca takich przypadków powinna być określona i udokumentowana. PCA nie wymaga, by laboratoria objęły uczestnictwem w programach PT/ILC wszystkie badania/pomiary objęte zakresem akredytacji. W takich wypadkach laboratoria powinny przedstawić inne, wiarygodne i skuteczne środki wykazania swojej biegłości. Polityka laboratoriów dotycząca takich wypadków powinna być określona i udokumentowana w Księdze Jakości. 14

15 DA-05, wydanie 5 cd: Laboratoria powinny umieć uzasadnić swoją politykę, przedstawiając dowody zawierające argumenty techniczne, które były dla nich podstawą przy podejmowaniu decyzji o innym sposobie potwierdzenia kompetencji technicznych, niż uczestnictwo w badaniach biegłości lub porównaniach międzylaboratoryjnych. Zarówno planowane działania, jak i dowody te, będą przedmiotem analizy, oceny i uzgodnień z PCA. 15

16 Reasumując: podstawowe zmiany w dokumencie DA-05: 1. Laboratoria muszą zidentyfikować w ramach całego posiadanego zakresu akredytacji poddyscypliny oraz określić poziom uczestnictwa i częstość uczestnictwa w PT, 2. Plan uczestnictwa w PT musi obejmować cały cykl akredytacji (4 lata) i być okresowo przeglądany oraz (w razie potrzeby) weryfikowany, 3. W przypadku uzyskania wyników N lub W, laboratorium powinno niezwłocznie podjąć odpowiednie działania oraz powiadomić PCA o: - fakcie uzyskania wyników negatywnych - podjętych działaniach i ich skuteczności a następnie powiadomić PCA o: - wynikach powtórnego uczestnictwa w PT, niezwłocznie po ich uzyskaniu. 16

17 Reasumując: podstawowe zmiany w dokumencie DA-05: Termin powtórnego udziału w badaniach PT w przypadku uzyskania wyników negatywnych nie powinien przekroczyć 6 miesięcy. Wszystkie działania i decyzje laboratorium muszą być przeanalizowane, uzasadnione merytorycznie i udokumentowane!!! DA-05 wydanie 5 wchodzi w życie z dniem 17 maja 2012 r. Laboratorium badawcze AB - XXX 17

18 DA-06 Polityka dotycząca zapewnienia spójności pomiarowej wydanie 4 z r. obowiązujące od r. Nowelizacja dokumentu DA-06 podyktowana była koniecznością wdrożenia określeń zdefiniowanych w PKN-ISO/IEC Guide 99:2010 Międzynarodowy słownik metrologii. Pojęcia podstawowe i ogólne oraz terminy z nimi związane (VIM) do stosowania w obszarze zapewnienia spójności pomiarowej, jak również potrzebą wskazania podstawowych zasad i źródeł spójności pomiarowej w badaniach chemicznych i innych. 18

19 W znowelizowanym dokumencie DA-06 wydanie 4: określono podstawowe zasady zapewnienia spójności pomiarowej w ramach metody badawczej z zastosowaniem wzorców pomiarowych odniesienia w badaniach chemicznych (i innych), wskazano źródła zapewnienia spójności pomiarowej w badaniach chemicznych, określając minimalne wymagania dla materiałów odniesienia posiadających wystarczające potwierdzenie dla zapewnienia spójności pomiarowej, wskazano podstawę zapewnienia spójności pomiarowej jaką są: wzorcowania urządzeń pomiarowych w kompetentnych zewnętrznych laboratoriach wzorcujących lub wzorcowania wewnętrzne oraz wzorcowania/kalibracje z zastosowaniem materiałów odniesienia w ramach metody badawczej, wykonywane dla własnych potrzeb przez akredytowane podmioty, 19

20 W znowelizowanym dokumencie DA-06 wydanie 4: określono wymagania dla ww. wzorcowań wewnętrznych i wzorcowań/kalibracji wykonywanych w ramach metody badawczej, wskazano terminy: wzorcowanie i kalibracja jako tożsame dla określenia działań właściwych dla zapewnienia spójności pomiarowej oraz termin wzorzec pomiarowy definiujący odniesienie stosowane przy pomiarach, wzorcowaniu i sprawdzaniu urządzeń pomiarowych. 20

21 DA-06 wydanie 4 Cechy spójności pomiarowej Spójność pomiarowa charakteryzowana jest przez 6 podstawowych elementów: 1.Nieprzerwany łańcuch porównań do międzynarodowego lub państwowego wzorca pomiarowego; 2.Udokumentowaną niepewność pomiaru; 3.Udokumentowaną procedurę pomiarową; 4.Kompetencje techniczne; 5.Odniesienie do jednostek układu SI, wzorców pomiarowych odniesienia lub procedur pomiarowych zawierających jednostkę miary 6.Odstępy czasu między wzorcowaniami / kalibracjami 21

22 DA-06 wydanie 4 Źródła zapewnienia spójności pomiarowej 1) Wyposażenie pomiarowe (np. przyrządy pomiarowe, wzorce pomiarowe, układy pomiarowe, wyposażenie badawcze spełniające funkcje pomiarowe) stosowane do wzorcowań/kalibracji, jak również pomiarów i badań mające istotny wpływ na niepewność pomiaru związaną z wynikami tych działań, powinno być wzorcowane przez krajowe instytucje metrologiczne (GUM) albo przez laboratoria wzorcujące akredytowane przez PCA. Jeśli GUM oraz krajowe akredytowane laboratoria wzorcujące nie mogą zapewnić spójności pomiarowej, źródłem spójności pomiarowej może być krajowa instytucja metrologiczna innego kraju (będąca sygnotariuem CIP MRA) lub też laboratoria wzorcujące akredytowane w tych krajach przez jednostkę akredytującą będącą sygnotariuszem porozumień EA MLA lub ILAC MRA. 22

23 DA-06 wydanie 4 Źródła zapewnienia spójności pomiarowej 2. Wzorce pomiarowe odniesienia akredytowanych laboratoriów powinny być wzorcowane w laboratoriach krajowych instytucji metrologicznych (NMI) o odpowiedniej zdolności pomiarowej (GUM), zgodnej z wykazem zawartym w bazie danych Międzynarodowego Biura Miar (BIPM) lub w akredytowanych laboratoriach wzorcujących o odpowiedniej zdolności pomiarowej określonej w zakresie akredytacji, opublikowanym na stronie internetowej jednostki akredytującej dane laboratorium (PCA). Jeśli powiązanie z międzynarodowymi lub państwowymi wzorcami pomiarowymi lub wzorcami pomiarowymi akredytowanych laboratoriów wzorcujących jest niemożliwe do uzyskania lub nieracjonalne w konkretnym przypadku, to można zastosować uzgodnione wzorce (lub procedury) pomiarowe, jednoznacznie opisane i zaakceptowane przez wszystkie zainteresowane strony (o czym będzie mowa dalej). 23

24 DA-06 wydanie 4 Źródła zapewnienia spójności pomiarowej Należy pamiętać, że: - Certyfikat systemu zarządzania jakością wg ISO 9001 nie stanowi potwierdzenia kompetencji laboratorium do wykonywania wiarygodnych wzorcowań (PCA nie uznaje laboratorium za kompetentne do zapewnienia spójności pomiarowej wyników wzorcowań), - Gdy określone WPiB nie ma istotnego wpływu na wyniki wzorcowań lub badań, organizacja stosująca wyposażenie powinna udokumentować merytorycznie analizę zawierającą uzasadnienie przyjęcia założenia o braku istotnego wpływu, np. poprzez określenie wartości składowych budżetu niepewności pomiarów (i ich analizę) na podstawie przyjętego modelu pomiaru. 24

25 DA-06 wydanie 4 Potwierdzanie spójności pomiarowej Wzorcowanie wyposażenia pomiarowego przez kompetentne, wymienione wcześniej organizacje, jest podstawą zapewnienia spójności pomiarowej. Potwierdzeniem przeprowadzonego wzorcowania jest świadectwo wzorcowania. PCA nie akceptuje świadectw legalizacji jako potwierdzenia spójności pomiarowej. Świadectwa wzorcowania wydawane przez akredytowane laboratoria wzorcujące są dowodem zachowania spójności pomiarowej pod warunkiem, że zawierają symbol akredytacji, a wzorcowane przyrządy i parametry zawarte są w zakresie akredytacji. Świadectwa wzorcowania wydane przez krajowe instytucje metrologiczne (GUM) zawierające symbol Międzynarodowego Biura Miar, są wystarczającym potwierdzeniem spójności pomiarowej. 25

26 DA-06 wydanie 4 Niepewność pomiaru Niepewność pomiaru, związana z wzorcowaniem wyposażenia pomiarowego, jest jednym z elementów spójności pomiarowej. Całkowitą niepewność pomiaru należy podawać w postaci niepewności rozszerzonej przy poziomie ufności ok. 95 %. Zagadnienie wyrażania niepewności pomiaru zostało szeroko omówione w Przewodniku Wyrażanie niepewności pomiaru, GUM Przy wzorcowaniu przyrządów pomiarowych niepewność pomiaru należy szacować zgodnie z dokumentem EA-4/02 Wyrażanie niepewności pomiaru przy wzorcowaniu tłumaczenie GUM Zasady szacowania niepewności pomiaru przy wzorcowaniu określone są także w dokumencie ILAC-P14:12/2010 Polityka ILAC dotycząca niepewności pomiaru przy wzorcowaniu 26

27 DA-06 wydanie 4 Wzorcowanie wewnętrzne Wzorcowanie wewnętrzne ma na celu wzorcowanie wyposażenia pomiarowego na potrzeby akredytowanego podmiotu w odniesieniu do własnych wzorców pomiarowych odniesienia. Podstawą spójności pomiarowej w takim systemie, jest wzorcowanie własnych wzorców pomiarowych odniesienia w GUM lub laboratoriach wzorcujących akredytowanych przez PCA 27

28 DA-06 wydanie 4 Wzorcowanie wewnętrzne Rodzaje i zakres wzorcowań wewnętrznych mogą być różne, w zależności od potrzeb i możliwości danej organizacji. Wzorcowanie musi być jednak przeprowadzone tak, aby zapewnić wystarczającą dokładność i rzetelność wykonywanych pomiarów. Dla wzorcowań wewnętrznych akredytacja nie jest konieczna, jednak mając na względzie zapewnienie spójności pomiarowej należy spełnić podane dalej warunki. 28

29 DA-06 wydanie 4 Warunki prawidłowego przeprowadzenia wzorcowania wewnętrznego: 1. Procedury wzorcowania muszą być udokumentowane, a wyniki przedstawione w postaci świadectw/protokołów lub równoważnych dokumentów. Zapisy wzorcowania muszą być zachowane. 2. Kompetencje personelu wykonującego wzorcowania wewnętrzne muszą być udokumentowane; należy przechowywać dokumentację szkoleń oraz dowody kompetencji w postaci np. wyników egzaminu lub wyników z auditu wykonywania wzorcowań. 3. Powiązanie wyników wzorcowań z międzynarodowymi lub państwowymi wzorcami pomiarowymi NMI (krajowej instytucji metrologicznej) albo z wzorcami pomiarowymi odniesienia, powinno być udokumentowane. 29

30 DA-06 wydanie 4 Warunki prawidłowego przeprowadzenia wzorcowania wewnętrznego: 4.Procedury szacowania niepewności pomiaru powinny być zgodne z dokumentem EA-4/02 ( Wyrażanie niepewności pomiaru przy wzorcowaniu tłumaczenie GUM, 2001); przy określaniu zgodności ze specyfikacją należy uwzględnić niepewność pomiaru wg wytycznych ILAC-G8:03/2009 ( Wytyczne dotyczące oceny i przedstawiania zgodności ze specyfikacją ). 5.Wzorce pomiarowe odniesienia powinny być wzorcowane w odpowiednio ustalonych odstępach czasu, w celu zapewnienia ich rzetelności; polityka i procedury ustalania i zmiany tych odstępstw powinny być oparte o wieloletnią obserwację wzorców pomiarowych odniesienia. Należy uwzględnić wytyczne podane w dokumencie ILAC-G24/OIML 10:2007 ( Wytyczne dotyczące wyznaczania odstępów czasu między wzorcowaniami przyrządów pomiarowych ). Analiza przyjętych okresów między W powinna być udokumentowana. 30

31 DA-06 wydanie 4 Wzorcowanie wewnętrzne c.d. Spójność pomiarowa w badaniach chemicznych zapewniana jest poprzez stosowanie w ramach metody badawczej certyfikowanych materiałów odniesienia (CRM) i materiałów odniesienia (RM) o potwierdzonych i udokumentowanych właściwościach. Podstawą spójności pomiarowej jest w tym przypadku wzorcowanie/kalibracja wyposażenia pomiarowego laboratorium w ramach metody badawczej, wykonana przez laboratorium przy zastosowaniu właściwych dla metody wzorców pomiarowych odniesienia. Materiały odniesienia zarejestrowane w bazie Międzynarodowego Biura Miar (BIPM) lub wyprodukowane przez akredytowany wg ISO/IEC 17025:2005 w połączeniu z ISO Guide 34:2000/2009 podmiot producenta materiałów odniesienia w ramach posiadanego zakresu akredytacji, uważa się za posiadającego wystarczające potwierdzenie dla zapewnienia spójności pomiarowej w ramach metody badawczej. Świadectwa wzorcowania wydane dla materiałów odniesienia przez akredytowane laboratoria wzorcujące albo przez krajową instytucję metrologiczną (GUM), także stanowią dowód zapewnienia spójności pomiarowej. 31

32 DA-06 wydanie 4 wchodzi w życie z dniem 17 maja 2012 r. Reasumując informacje zawarte w w/w dokumencie po nowelizacji: Laboratoria badawcze mają obowiązek zapewnienia spójności pomiarowej, poprzez wzorcowanie WPiB (mającego istotny wpływ na niepewność pomiaru związaną z wykonywanymi badaniami) w akredytowanych przez PCA laboratoriach wzorcujących lub GUM. Potwierdzeniem przeprowadzonego wzorcowania jest Świadectwo wzorcowania opatrzone odpowiednimi symbolami. Laboratoria mogą wykonywać wzorcowania wewnętrzne swojego wyposażenia we własnym zakresie, pod warunkiem wzorcowania własnych wzorców pomiarowych odniesienia w akredytowanych przez PCA laboratoriach wzorcujących lub w GUM. 32

33 DA-06 wydanie 4 wchodzi w życie z dniem 17 maja 2012 r. Reasumując informacje zawarte w w/w dokumencie po nowelizacji: Dla wzorcowań wewnętrznych akredytacja nie jest konieczna, jednak laboratorium musi spełnić określone warunki, będące dowodem zapewnienia spójności pomiarowej (slajd 30 i 31). Spójność pomiarowa w badaniach chemicznych zapewniana jest przez stosowanie CRM-ów i RM-ów o potwierdzonych i odpowiednio udokumentowanych właściwościach (Świadectwa wydane przez kompetentnych producentów). Podstawą zapewnienia spójności pomiarowej jest w tym przypadku wzorcowanie/kalibracja WPiB w ramach metody badawczej, wykonane przez laboratorium, przy zastosowaniu właściwych dla metody wzorców pomiarowych odniesienia. 33

34 DAB-07 Akredytacja laboratoriów badawczych. Wymagania szczegółowe wydanie 7 z r. obowiązuje od r. 34

35 Nowelizacja dokumentu DAB-07 związana jest z uszczegółowieniem zasad akredytacji dotyczących: 1. Oceny kompetencji laboratoriów do pobierania próbek, 2. Wykorzystania w badaniach metod obliczeniowych i obliczania badanych cech na podstawie wyników akredytowanych badań i pobierania próbek, 3. Oceny kompetencji laboratoriów wykonujących badania z wykorzystaniem wyposażenia i/lub lokali nie będących własnością laboratorium oraz w przypadku zawierania umów z personelem nie zatrudnionym w laboratorium, 4. Metod badań wykonywanych w obszarach regulowanych przepisami prawa oraz możliwości stosowania w laboratoriach metod badań opisanych w wycofanych bądź nieaktualnych normach/przepisach prawnych, 5. Opisu kompetencji akredytowanych laboratoriów badawczych w zakresach akredytacji, 6. Wejścia w życie znowelizowanych dokumentów DA-05 i DA-06 35

36 DAB-07 wydanie 7: Punkt 2.Ogólne zasady udzielania i utrzymywania akredytacji laboratoriów badawczych PCA udziela akredytacji na działalność laboratorium jaką są: - Badania łącznie z pobieraniem próbek, - Pobieranie próbek nie poddawanych badaniom w laboratorium, (udzielana jest w szczególnych przypadkach, np. gdy przepis prawny tego wymaga, a wnioskujący podmiot ma już akredytację do wykonywania badań lub wnioskuje o akredytację do wykonywania badań i pobierania próbek) - Badania próbek dostarczonych do laboratorium, - Opinie i interpretacje. Warunkiem udzielenia akredytacji jest spełnienie wszystkich wymagań akredytacyjnych określonych w dokumencie DAB-07 oraz wykonanie badań / pobierania próbek, wszystkimi metodami zgłoszonymi do akredytacji. 36

37 DAB-07 wydanie 7: Punkt 2.Ogólne zasady udzielania i utrzymywania akredytacji laboratoriów badawczych PCA nie udziela akredytacji na: - Badania wykonywane przy użyciu WPiB i/lub pomieszczeń laboratoryjnych nie będących własnością laboratorium (wykorzystywanych np. na zasadzie umowy na dorywcze wykorzystanie). - Badania wykonywane w laboratorium, które zawarło umowę z kluczowym personelem kierowniczym i/lub technicznym, na zasadzie uniemożliwiającej nadzorowanie tego personelu oraz zapewnienie ciągłości funkcjonowania systemu zarządzania, zgodnie z wymaganiami akredytacyjnymi. 37

38 DAB-07 wydanie 7: Punkt 3.2 Zakres akredytacji W zakresie akredytacji laboratorium podaje się: - Zakres metod (jeśli ma to zastosowanie): dolna i górna granica. Nie podaje się granic dla metod obliczeniowych. - Zidentyfikowanie (np. symbol normy) dokumentów zawierających opis realizacji metod badawczych / obliczeniowych / pobierania próbek. PCA zachęca laboratoria do stosowania metod badawczych wynikających z najnowszych zdobyczy wiedzy, zgodnych z metodami opisanymi w aktualnych normach/przepisach krajowych, europejskich i międzynarodowych. 38

39 DAB-07 wydanie 7: Punkt 3.2 Zakres akredytacji W przypadku, kiedy laboratoria stosują metody badawcze / pobierania próbek opisane w nieaktualnych wydaniach norm / przepisów lub w normach / przepisach wycofanych, powinny mieć argumenty techniczne i/lub merytoryczne, uzasadniające ich stosowanie. Laboratoria wykonujące badania w obszarach regulowanych przepisami prawa (np. dla potrzeb ochrony środowiska), dla których przepis prawa określa metody badań / pobierania próbek, powinny stosować właściwe metody opisane w przepisie lub w nim przywołane (normy, publikacje, inne przepisy). PCA nie jest uprawnione do oceny czy stosowane przez laboratoria metody badań / pobierania próbek, inne niż określone w przepisie prawa, są dla nich alternatywne. 39

40 DAB-07 wydanie 7: Punkt 3.4 Metody obliczeniowe i obliczanie cech obiektów PCA udziela akredytacji na wykorzystanie metod/procedur obliczeniowych, pozwalających określać badane cechy obiektów, bez użycia wyposażenia pomiarowego. Wyniki metod obliczeniowych powinny być potwierdzane (zwalidowane) przez laboratorium wynikami badań (eksperymentów). Kiedy cechy badanych obiektów są obliczane przez laboratorium w oparciu o wyniki akredytowanych badań i/lub pobierania próbek, wyniki z obliczeń nie wymagają walidacji, np. emisja CO2 w gazach odlotowych. 40

41 DAB-07 wydanie 7: Punkt 3.4 Metody obliczeniowe i obliczanie cech obiektów W uzasadnionych przypadkach, np. gdy przepis prawa określa cechę obiektu uzyskiwaną z obliczeń na podstawie wyników akredytowanych badań / pobierania próbek, PCA na wniosek podmiotu, potwierdza w zakresie akredytacji laboratorium, kompetencje do obliczania określonych cech obiektów. Laboratorium może przedstawiać w sprawozdaniach z badań, z powołaniem się na posiadaną akredytację, wyniki obliczeń matematycznych wykonanych na podstawie wyników akredytowanych badań i/lub pobierania próbek: w ramach tej samej cechy obiektu badań, np. suma stężeń (.). 41

42 DAB-07 wydanie 7: Punkt 3.5 Sprawozdania z badań Przedstawione przez akredytowane laboratorium w sprawozdaniu z badań stwierdzenia dotyczące zgodności oraz opinie i interpretacje nie mogą mieć charakteru i formy, właściwych dla wyniku kontroli lub certyfikacji wyrobu. 42

43 DAB-07 wydanie 7: Punkt Proces akredytacji Laboratorium musi określić wymagania dla personelu i przedstawić dowody potwierdzające jego kompetencje. Wymagania te, powinny obejmować kryteria stosowane przez laboratorium przy upoważnianiu personelu do wykonywania poszczególnych rodzajów badań / pobierania próbek, obsługi WPiB, autoryzacji sprawozdań z badań oraz wydawania opinii i interpretacji. Ponadto, laboratorium powinno przedstawić specyficzne dowody potwierdzające właściwe realizowanie czynności przez osoby: - Autoryzujące sprawozdania z badań, - Odpowiedzialne za opinie i interpretacje włączane do sprawozdań z badań (stwierdzenie zgodności/niezgodności wyników badań z wymaganiami i/lub specyfikacjami nie stanowi opinii czy interpretacji, - Upoważnione do realizacji metod obliczeniowych (np. potwierdzenia znajomości stosowanych programów komputerowych), - Wykonujące wzorcowania/kalibracje wewnętrzne (np. zapisy z wykonanych wzorcowań/kalibracji, odbyte szkolenia specjalistyczne) 43

44 DAB-07 wydanie 7, obowiązuje od r. Reasumując informacje zawarte w w/w dokumencie po nowelizacji: 1.PCA nie udziela akredytacji na badania wykonywane w laboratorium, które zawarło umowę z kluczowym personelem kierowniczym i/lub technicznym, na zasadzie uniemożliwiającej nadzorowanie tego personelu oraz zapewnienie ciągłości funkcjonowania systemu zarządzania, zgodnie z wymaganiami akredytacyjnymi, 2.W przypadku, kiedy laboratoria stosują metody badawcze / pobierania próbek opisane w nieaktualnych wydaniach norm / przepisów lub w normach / przepisach wycofanych, powinny mieć argumenty techniczne i/lub merytoryczne, uzasadniające ich stosowanie, 44

45 DAB-07 wydanie 7, obowiązuje od r. Reasumując informacje zawarte w w/w dokumencie po nowelizacji: 3.Laboratorium musi określić wymagania dla personelu i przedstawić dowody potwierdzające jego kompetencje. Wymagania te, powinny obejmować kryteria stosowane przez laboratorium przy upoważnianiu personelu do wykonywania poszczególnych rodzajów badań / pobierania próbek, obsługi WPiB, autoryzacji sprawozdań z badań oraz wydawania opinii i interpretacji. Ponadto, laboratorium powinno przedstawić specyficzne dowody potwierdzające właściwe realizowanie czynności przez osoby upoważnione do realizacji metod obliczeniowych oraz wykonujące wzorcowania/kalibracje wewnętrzne. 45

46 POLLAB-PETROL , Warszawa DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Jolanta Kowalczyk 46

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLITYKA DOTYCZĄCA ZAPEWNIENIA SPÓJNOŚCI POMIAROWEJ. Wydanie 4 Warszawa, 17.11.2011 r.

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLITYKA DOTYCZĄCA ZAPEWNIENIA SPÓJNOŚCI POMIAROWEJ. Wydanie 4 Warszawa, 17.11.2011 r. . POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLITYKA DOTYCZĄCA ZAPEWNIENIA SPÓJNOŚCI POMIAROWEJ Wydanie 4 Warszawa, 17.11.2011 r. Spis treści 1 Wprowadzenie...3 2 Zakres stosowania...3 3 Cechy spójności pomiarowej...3

Bardziej szczegółowo

Wydanie 3 Warszawa, 20.06.2007 r.

Wydanie 3 Warszawa, 20.06.2007 r. . POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLITYKA POLSKIEGO CENTRUM AKREDYTACJI DOTYCZĄCA ZAPEWNIENIA SPÓJNOŚCI POMIAROWEJ Wydanie 3 Warszawa, 20.06.2007 r. 1. Wstęp Niniejsza Polityka jest zgodna z dokumentem ILAC-P10:2002

Bardziej szczegółowo

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLITYKA DOTYCZĄCA ZAPEWNIENIA SPÓJNOŚCI POMIAROWEJ. Wydanie 5 Warszawa, 20.01.2015 r.

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLITYKA DOTYCZĄCA ZAPEWNIENIA SPÓJNOŚCI POMIAROWEJ. Wydanie 5 Warszawa, 20.01.2015 r. . POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLITYKA DOTYCZĄCA ZAPEWNIENIA SPÓJNOŚCI POMIAROWEJ Wydanie 5 Warszawa, 20.01.2015 r. Spis treści 1 Wprowadzenie...3 2 Zakres stosowania...3 3 Cechy spójności pomiarowej...3

Bardziej szczegółowo

SPÓJNOŚĆ POMIAROWA JAKO NARZĘDZIE ZAPEWNIENIA JAKOŚCI. mgr inż. Piotr Lewandowski

SPÓJNOŚĆ POMIAROWA JAKO NARZĘDZIE ZAPEWNIENIA JAKOŚCI. mgr inż. Piotr Lewandowski SPÓJNOŚĆ POMIAROWA JAKO NARZĘDZIE ZAPEWNIENIA JAKOŚCI mgr inż. Piotr Lewandowski Polskie Centrum Akredytacji Polskie Centrum Akredytacji (PCA) jako jednostka nadzorująca m.in. pracę laboratoriów wzorcujących

Bardziej szczegółowo

Klub Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB. Wzorcowania wewnętrzne wyposażenia pomiarowego w praktyce

Klub Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB. Wzorcowania wewnętrzne wyposażenia pomiarowego w praktyce Klub Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB Wzorcowania wewnętrzne wyposażenia pomiarowego w praktyce Użytkownicy przyrządów pomiarowych w organizacjach zobowiązani są do zachowania spójności pomiarowej.

Bardziej szczegółowo

DAB-07, W 9, EA-4/18:2010

DAB-07, W 9, EA-4/18:2010 WYMAGANIA DLA LABORATORIÓW BADAWCYCH KONTROLA JAKOŚCI BADAŃ DAB-07, W 9, 10.09.2012 EA-4/18:2010 ANDRZEJ BRZYSKI, 2012 AKREDYTACJA LABORATORIÓW BADAWCZYCH WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE EA-4/18:2010 Wytyczne dotyczące

Bardziej szczegółowo

Świadectwa wzorcowania zawartość i interpretacja. Anna Warzec

Świadectwa wzorcowania zawartość i interpretacja. Anna Warzec Świadectwa wzorcowania zawartość i interpretacja Anna Warzec WSTĘP Plan wystąpienia ŚWIADECTWO WZORCOWANIA Spójność pomiarowa Wyniki wzorcowania Zgodność z wymaganiami POTWIERDZANIE ZGODNOŚCI WZORCOWANEGO

Bardziej szczegółowo

Prezentacja Ślesin maj 2008

Prezentacja Ślesin maj 2008 Prezentacja Ślesin maj 2008 1 POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI ul. Szczotkarska 42 01-382 Warszawa Tel. (0 22) 355-70-00; Fax. (0 22) 355 70 18 http:// www.pca.gov.pl e-mail: sekretariat@ pca.gov.pl 2 Praemonitus,

Bardziej szczegółowo

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA ORGANIZATORÓW BADAŃ BIEGŁOŚCI WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Wydanie 4 Warszawa, 1.08.2014 r. Spis treści 1 Wprowadzenie...3 2 Ogólne zasady udzielania i utrzymywania akredytacji

Bardziej szczegółowo

SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI AKREDYTACJA W LABORATORIUM BADAWCZYM. Ostróda 07-08.10.2010 RENATA PAWLAK

SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI AKREDYTACJA W LABORATORIUM BADAWCZYM. Ostróda 07-08.10.2010 RENATA PAWLAK SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI AKREDYTACJA W LABORATORIUM BADAWCZYM Ostróda 07-08.10.2010 RENATA PAWLAK Akredytacja TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH SP. Z O.O. 2 Akredytacja LICZBA BADAŃ AKREDYTOWANYCH W ZAKRESIE

Bardziej szczegółowo

Audyt techniczny w laboratorium widziane okiem audytora. Piotr Pasławski 2008

Audyt techniczny w laboratorium widziane okiem audytora. Piotr Pasławski 2008 Audyt techniczny w laboratorium widziane okiem audytora Piotr Pasławski 2008 Odniesienie do wymagań normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005 Pkt. 4.4 normy Przegląd zapytań, ofert i umów - procedura przeglądu zleceń

Bardziej szczegółowo

Metrologia w laboratorium Wzorcowania wewnętrzne ogólne wymagania dla laboratoriów

Metrologia w laboratorium Wzorcowania wewnętrzne ogólne wymagania dla laboratoriów Metrologia w laboratorium Wzorcowania wewnętrzne ogólne wymagania dla laboratoriów Andrzej Hantz Kierownik Laboratorium Pomiarowego RADWAG Wagi Elektroniczne Wymagania normy ISO/IEC 17025 w zakresie nadzoru

Bardziej szczegółowo

Akredytacja laboratoriów wg PN-EN ISO/IEC 17025:2005

Akredytacja laboratoriów wg PN-EN ISO/IEC 17025:2005 Akredytacja laboratoriów wg PN-EN ISO/IEC 17025:2005 Marek Misztal ENERGOPOMIAR Sp. z o.o. Biuro Systemów Zarządzania i Ocen Nowe Brzesko, 26 września 2006 r. Czy systemy zarządzania są nadal dobrowolne?

Bardziej szczegółowo

Audit techniczny w laboratorium ASA. Czyli przygotowanie do auditu technicznego jednostki akredytujacej lub auditu wewnetrznego

Audit techniczny w laboratorium ASA. Czyli przygotowanie do auditu technicznego jednostki akredytujacej lub auditu wewnetrznego Audit techniczny w laboratorium ASA Czyli przygotowanie do auditu technicznego jednostki akredytujacej lub auditu wewnetrznego 2008 Pkt. 4.4 normy Przegląd zapytań, ofert i umów - procedura przeglądu zleceń

Bardziej szczegółowo

Ocena i wykorzystanie informacji podanych w świadectwach wzorcowania i świadectwach materiałów odniesienia

Ocena i wykorzystanie informacji podanych w świadectwach wzorcowania i świadectwach materiałów odniesienia Ocena i wykorzystanie informacji podanych w świadectwach wzorcowania i świadectwach materiałów odniesienia XIX Sympozjum Klubu POLLAB Kudowa Zdrój 2013 Jolanta Wasilewska, Robert Rzepakowski 1 Zawartość

Bardziej szczegółowo

Akredytacja metod badawczych jako podstawa potwierdzenia kompetencji wykonywania badań w laboratoriach

Akredytacja metod badawczych jako podstawa potwierdzenia kompetencji wykonywania badań w laboratoriach Anna Krawczuk WROCŁAWSKIE CENTRUM BADAŃ EIT+ Akredytacja metod badawczych jako podstawa potwierdzenia kompetencji wykonywania badań w laboratoriach WROCŁAWSKIE CENTRUM BADAŃ EIT+ AKREDYTACJA DEFINICJA

Bardziej szczegółowo

Wzorcowanie i legalizacja jako narzędzia do zapewnienia zgodności z wymaganiami prawa i międzynarodowych norm

Wzorcowanie i legalizacja jako narzędzia do zapewnienia zgodności z wymaganiami prawa i międzynarodowych norm Wzorcowanie i legalizacja jako narzędzia do zapewnienia zgodności z wymaganiami prawa i międzynarodowych norm Łódź, 29.06.2016 r. Piotr Lewandowski Wzorcowanie Wzorcowanie działanie, które w określonych

Bardziej szczegółowo

Identyfikacja poddyscyplin i częstotliwość uczestnictwa w PT/ILC wg DA-05 - laboratoria upoważnione do badań w ramach urzędowego nadzoru.

Identyfikacja poddyscyplin i częstotliwość uczestnictwa w PT/ILC wg DA-05 - laboratoria upoważnione do badań w ramach urzędowego nadzoru. Identyfikacja poddyscyplin i częstotliwość uczestnictwa w PT/ILC wg DA-05 - laboratoria upoważnione do badań w ramach urzędowego nadzoru. Waldemar Korol Instytut Zootechniki - PIB Krajowe Laboratorium

Bardziej szczegółowo

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH UBIEGAJĄCYCH SIĘ O ZGODĘ PREZESA URZĘDU TRANSPORTU KOLEJOWEGO NA WYKONYWANIE OCEN ZGODNOŚCI W OBSZARZE KOLEI Wydanie 1 Warszawa, 27.10.2015

Bardziej szczegółowo

Informacje przedstawiane w sprawozdaniach z badań w aspekcie miarodajności wyników

Informacje przedstawiane w sprawozdaniach z badań w aspekcie miarodajności wyników Informacje przedstawiane w sprawozdaniach z badań w aspekcie miarodajności wyników XVIII Sympozjum POLLAB Kołobrzeg 22.05.2012 r. Tadeusz Matras Andrzej Kober 2 Sprawozdanie z badań W rozumieniu normy

Bardziej szczegółowo

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA LABORATORIÓW BADAWCZYCH WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Wydanie 10 Warszawa, 16.10.2013 r. Spis treści 1 Wprowadzenie... 3 2 Ogólne zasady udzielania i utrzymywania akredytacji

Bardziej szczegółowo

Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego Państwowy Instytut Badawczy ul. Nadwiślańska 213, Józefów

Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego Państwowy Instytut Badawczy ul. Nadwiślańska 213, Józefów Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego Państwowy Instytut Badawczy ul. Nadwiślańska 213, 05-420 Józefów WYMAGANIA CNBOP-PIB DOTYCZĄCE ZAPEWNIENIA SPÓJNOŚCI POMIAROWEJ

Bardziej szczegółowo

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA LABORATORIÓW BADAWCZYCH WYKONUJĄCYCH POMIARY EMISJI ZE ŹRÓDEŁ STACJONARNYCH Projekt Wydania 2 Warszawa, 30.10.2015 r. Spis treści 1 Wprowadzenie... 2 2 Definicje...

Bardziej szczegółowo

Sposób wykorzystywania świadectw wzorcowania do ustalania okresów między wzorcowaniami

Sposób wykorzystywania świadectw wzorcowania do ustalania okresów między wzorcowaniami EuroLab 2010 Warszawa 3.03.2010 r. Sposób wykorzystywania świadectw wzorcowania do ustalania okresów między wzorcowaniami Ryszard Malesa Polskie Centrum Akredytacji Kierownik Działu Akredytacji Laboratoriów

Bardziej szczegółowo

Doświadczenia Jednostki ds. Porównań Międzylaboratoryjnych Instytutu Łączności PIB w prowadzeniu badań biegłości/porównań międzylaboratoryjnych

Doświadczenia Jednostki ds. Porównań Międzylaboratoryjnych Instytutu Łączności PIB w prowadzeniu badań biegłości/porównań międzylaboratoryjnych Doświadczenia Jednostki ds. Porównań Międzylaboratoryjnych Instytutu Łączności PIB w prowadzeniu badań biegłości/porównań międzylaboratoryjnych Anna Warzec Dariusz Nerkowski Plan wystąpienia Definicje

Bardziej szczegółowo

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA DO CELÓW NOTYFIKACJI W ODNIESIENIU DO DYREKTYWY PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2008/57/WE W SPRAWIE INTEROPERACYJNOŚCI SYSTEMU KOLEI WE WSPÓLNOCIE Wydanie 1 Warszawa,

Bardziej szczegółowo

EA-1/06 Wielostronne Porozumienie EA

EA-1/06 Wielostronne Porozumienie EA Numer publikacji EA-1/06 Wielostronne Porozumienie EA (EA MLA) CEL Niniejszy dokument określa warunki Wielostronnego Porozumienia EA, w ramach którego sygnatariusze wzajemnie uznają równoważność swoich

Bardziej szczegółowo

Interpretacja wyników wzorcowania zawartych w świadectwach wzorcowania wyposażenia pomiarowego

Interpretacja wyników wzorcowania zawartych w świadectwach wzorcowania wyposażenia pomiarowego mgr inż. ALEKSANDRA PUCHAŁA mgr inż. MICHAŁ CZARNECKI Instytut Technik Innowacyjnych EMAG Interpretacja wyników wzorcowania zawartych w świadectwach wzorcowania wyposażenia pomiarowego W celu uzyskania

Bardziej szczegółowo

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA ORGANIZATORÓW BADAŃ BIEGŁOŚCI Projekt nr 2 Wydania 5 Warszawa, 25.02.2016 r. Spis treści 1 Wprowadzenie...3 2 Wymagania akredytacyjne i warunki akredytacji organizatorów

Bardziej szczegółowo

NADZÓR NAD WYPOSAŻENIEM POMIAROWYM W LABORATORIUM W ŚWIETLE PROPONOWANYCH ZMIAN W DOKUMENCIE CD2 ISO/IEC 17025

NADZÓR NAD WYPOSAŻENIEM POMIAROWYM W LABORATORIUM W ŚWIETLE PROPONOWANYCH ZMIAN W DOKUMENCIE CD2 ISO/IEC 17025 NADZÓR NAD WYPOSAŻENIEM POMIAROWYM W LABORATORIUM W ŚWIETLE PROPONOWANYCH ZMIAN W DOKUMENCIE CD2 ISO/IEC 17025 Andrzej Hantz RADWAG Centrum Metrologii Zakres Wyposażenie pomiarowe w laboratorium wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA LABORATORIÓW W ZAKRESACH ELASTYCZNYCH Wydanie 1 Warszawa, 15.05.2009 r. Spis treści 1 Wprowadzenie 2 Cel 3 Polityka PCA dotycząca akredytowania laboratoriów w zakresach

Bardziej szczegółowo

Aktualne wymagania i wytyczne dotyczące uczestnictwa laboratoriów akredytowanych w badaniach biegłości

Aktualne wymagania i wytyczne dotyczące uczestnictwa laboratoriów akredytowanych w badaniach biegłości NAFTA-GAZ grudzień 2012 ROK LXVIII Anna Wróblewska Instytut Nafty i Gazu, Kraków Aktualne wymagania i wytyczne dotyczące uczestnictwa laboratoriów akredytowanych w badaniach biegłości Wstęp W procesie

Bardziej szczegółowo

dr inż. Agnieszka Wiśniewska DOCTUS Szkolenia i Doradztwo

dr inż. Agnieszka Wiśniewska DOCTUS Szkolenia i Doradztwo dr inż. Agnieszka Wiśniewska DOCTUS Szkolenia i Doradztwo Każda usługa wykonana w laboratorium charakteryzuje się jakąś jakością, tj. jakością na określonym poziomie. Jakość wykonywanych badań wpływa na

Bardziej szczegółowo

Rola materiałów odniesienia w zapewnieniu jakości wyników pomiarów chemicznych

Rola materiałów odniesienia w zapewnieniu jakości wyników pomiarów chemicznych Uniwersytet Warszawski Wydział Chemii Pasteura 1, 02-093 Warszawa Rola materiałów odniesienia w zapewnieniu jakości wyników pomiarów chemicznych Ewa Bulska ebulska@chem.uw.edu.pl Slide 1 Opracowanie i

Bardziej szczegółowo

Koszty zapewnienia jakości badań / pomiarów a funkcjonowanie laboratoriów w otoczeniu biznesowym, jako kompromis JAKOŚCI i EKONOMII

Koszty zapewnienia jakości badań / pomiarów a funkcjonowanie laboratoriów w otoczeniu biznesowym, jako kompromis JAKOŚCI i EKONOMII Koszty zapewnienia jakości badań / pomiarów a funkcjonowanie laboratoriów w otoczeniu biznesowym, jako kompromis JAKOŚCI i EKONOMII Aleksandra Burczyk Centralne Laboratorium Pomiarowo Badawcze Sp. z o.o.

Bardziej szczegółowo

AUDYT TECHNICZNY PROCEDURY BADAWCZEJ OD PRZYJĘCIA ZLECENIA DO RAPORTU Z BADAŃ DR INŻ. PIOTR PASŁ AWSKI 2016

AUDYT TECHNICZNY PROCEDURY BADAWCZEJ OD PRZYJĘCIA ZLECENIA DO RAPORTU Z BADAŃ DR INŻ. PIOTR PASŁ AWSKI 2016 AUDYT TECHNICZNY PROCEDURY BADAWCZEJ OD PRZYJĘCIA ZLECENIA DO RAPORTU Z BADAŃ DR INŻ. PIOTR PASŁ AWSKI 2016 KOMPETENCJE PERSONELU 1. Stan osobowy personelu technicznego, czy jest wystarczający (ilość osób

Bardziej szczegółowo

Najczęściej popełniane błędy w procesie walidacji metod badawczych

Najczęściej popełniane błędy w procesie walidacji metod badawczych Najczęściej popełniane błędy w procesie walidacji metod badawczych Maria Szafran Główny Specjalista Działu Akredytacji Laboratoriów Badawczych Polskie Centrum Akredytacji Metody badań proces wdrożenia

Bardziej szczegółowo

NADZÓR NAD WYPOSAŻENIEM POMIAROWYM W PRAKTYCE LABORATORYJNEJ NA PRZYKŁADZIE WAGI ELEKTRONICZEJ

NADZÓR NAD WYPOSAŻENIEM POMIAROWYM W PRAKTYCE LABORATORYJNEJ NA PRZYKŁADZIE WAGI ELEKTRONICZEJ Klub Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB NADZÓR NAD WYPOSAŻENIEM POMIAROWYM W PRAKTYCE LABORATORYJNEJ NA PRZYKŁADZIE WAGI ELEKTRONICZEJ Andrzej Hantz Centrum Metrologii im. Zdzisława Rauszera RADWAG

Bardziej szczegółowo

UDOKUMENTOWANE INFORMACJE ISO 9001:2015

UDOKUMENTOWANE INFORMACJE ISO 9001:2015 UDOKUMENTOWANE INFORMACJE ISO 9001:2015 4.3 Ustalenie systemu zarządzania jakością Zakres systemu zarządzania jakości organizacji powinien być dostępny i utrzymany w formie udokumentowanej informacji.

Bardziej szczegółowo

ŚWIADECTWO WZORCOWANIA 1)

ŚWIADECTWO WZORCOWANIA 1) (logo organizacji wydającej świadectwa) (Nazwa, adres, e-mail i nr telefonu organizacji wydającej świadectwo) Laboratorium wzorcujące akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacji, sygnatariusza porozumień

Bardziej szczegółowo

Wiarygodność wyniku a wymagania dotyczące nadzorowania wyposażenia pomiarowego. mgr inż. Piotr Lewandowski

Wiarygodność wyniku a wymagania dotyczące nadzorowania wyposażenia pomiarowego. mgr inż. Piotr Lewandowski Wiarygodność wyniku a wymagania dotyczące nadzorowania wyposażenia pomiarowego mgr inż. Piotr Lewandowski Terminy i definicje Przyrząd pomiarowy urządzenie służące do wykonywania pomiarów, użyte indywidualnie

Bardziej szczegółowo

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA JEDNOSTEK CERTYFIKUJĄCYCH WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE. Wydanie 2 Warszawa, r.

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA JEDNOSTEK CERTYFIKUJĄCYCH WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE. Wydanie 2 Warszawa, r. POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA JEDNOSTEK CERTYFIKUJĄCYCH WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Wydanie 2 Warszawa, 22.09.2005 r. 1. Wprowadzenie... 3 2. Ogólne zasady udzielania i utrzymywania akredytacji jednostek

Bardziej szczegółowo

3 ISO17025_2005 3_1 Księga systemu. 3 ISO17025_2005 4_1 polityka jakości

3 ISO17025_2005 3_1 Księga systemu. 3 ISO17025_2005 4_1 polityka jakości Materiały Kierownik Laboratorium Systemu Zarządzania Jakością w Laboratoriach wg Zagadnienie do przerobienia 1. System wzajemnego uznawania na świecie i w Polsce oraz rola akredytacji laboratoriów w systemie

Bardziej szczegółowo

Wzorcowanie a koszty - biznesowe podejście do nadzoru nad wyposażeniem pomiarowym

Wzorcowanie a koszty - biznesowe podejście do nadzoru nad wyposażeniem pomiarowym Wzorcowanie a koszty - biznesowe podejście do nadzoru nad wyposażeniem pomiarowym Ryszard Malesa Program Rola użytkownika Metrologia a postęp Nowe pomiary - nowe wyzwania - nowe koszty Koszty wzorcowania

Bardziej szczegółowo

Wyposażenie pomiarowe w przemyśle

Wyposażenie pomiarowe w przemyśle Wyposażenie pomiarowe w przemyśle RADWAG Wagi Elektroniczne Wyposażenie pomiarowe znajdujące się w jakiejkolwiek gałęzi przemysłu, podobnie jak w laboratoriach, podlega na różnym poziomie odpowiedniemu

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PORÓWNAŃ MIĘDZYLABORATORYJNYCH

PROGRAM PORÓWNAŃ MIĘDZYLABORATORYJNYCH Dokumentacja wykonana w ramach projektu SPOWKP/1.1.2/183/032 INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY JEDNOSTKA DS. PORÓWNAŃ MIĘDZYLABORATORYJNYCH PROGRAM PORÓWNAŃ MIĘDZYLABORATORYJNYCH W ZAKRESIE

Bardziej szczegółowo

Studia Doktoranckie na Wydziale Towaroznawstwa UEP Sylabus przedmiotu

Studia Doktoranckie na Wydziale Towaroznawstwa UEP Sylabus przedmiotu Studia Doktoranckie na Wydziale Towaroznawstwa UEP Sylabus przedmiotu Nazwa przedmiotu: Nadzór nad rynkiem w UE, system akredytacji Blok zajęciowy fakultatywny Forma zajęć wykład Wymiar godzinowy 10 h

Bardziej szczegółowo

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA LABORATORIÓW MEDYCZNYCH Wydanie 3 Warszawa, 16.07.2015 r. Spis treści 1. Wprowadzenie...3 2. Wymagania akredytacyjne i warunki akredytacji laboratoriów medycznych...3

Bardziej szczegółowo

Badania biegłości / Porównania międzylaboratoryjne

Badania biegłości / Porównania międzylaboratoryjne zastępuje wydanie 5 z dnia 17.01.2013 r. 1. Cel procedury Badania biegłości / Porównania międzylaboratoryjne Celem procedury jest zapewnienie, że badania biegłości / porównania międzylaboratoryjne organizowane

Bardziej szczegółowo

Polityka ILAC dotycząca spójności pomiarowej wyników pomiarów. ILAC Policy on the Traceability of Measurement Results

Polityka ILAC dotycząca spójności pomiarowej wyników pomiarów. ILAC Policy on the Traceability of Measurement Results Polityka ILAC dotycząca spójności pomiarowej wyników pomiarów ILAC Policy on the Traceability of Measurement Results ILAC-P10:01/2013 ILAC International Laboratory Accreditation Cooperation Członkami ILAC,

Bardziej szczegółowo

BADANIA BIEGŁOŚCI OZNACZENIA SKŁADU MORFOLOGICZNEGO W ODPADACH KOMUNALNYCH. 13.02.2014 Warszawa Przygotował: Daria Garzeł

BADANIA BIEGŁOŚCI OZNACZENIA SKŁADU MORFOLOGICZNEGO W ODPADACH KOMUNALNYCH. 13.02.2014 Warszawa Przygotował: Daria Garzeł BADANIA BIEGŁOŚCI OZNACZENIA SKŁADU MORFOLOGICZNEGO W ODPADACH KOMUNALNYCH 13.02.2014 Warszawa Przygotował: Daria Garzeł PROGRAM 1. Metodyka pobierania próbek odpadów komunalnych 2. Oznaczanie składu morfologicznego

Bardziej szczegółowo

OGÓLNE WYMAGANIA DOTYCZĄCE BADANIA BIEGŁOŚCI WEDŁUG PN-EN ISO/IEC KONTROLA JAKOŚCI BADAŃ ANDRZEJ BRZYSKI, 2013

OGÓLNE WYMAGANIA DOTYCZĄCE BADANIA BIEGŁOŚCI WEDŁUG PN-EN ISO/IEC KONTROLA JAKOŚCI BADAŃ ANDRZEJ BRZYSKI, 2013 OGÓLNE WYMAGANIA DOTYCZĄCE BADANIA BIEGŁOŚCI WEDŁUG PN-EN ISO/IEC 17043 KONTROLA JAKOŚCI BADAŃ ANDRZEJ BRZYSKI, 2013 Koordynator jedna lub więcej osób odpowiedzialnych za organizację i zarządzanie wszystkimi

Bardziej szczegółowo

Wyposażenie pomiarowe w laboratorium

Wyposażenie pomiarowe w laboratorium Wyposażenie pomiarowe w laboratorium RADWAG Wagi Elektroniczne Laboratorium i metrologia to dwa słowa, które w praktyce nie mogą funkcjonować osobno. Są one nierozerwalnie związane również z wyposażeniem

Bardziej szczegółowo

Audit wewnętrzny obszaru technicznego w działalności laboratorium, ze szczególnym uwzględnieniem wyposażenia pomiarowego

Audit wewnętrzny obszaru technicznego w działalności laboratorium, ze szczególnym uwzględnieniem wyposażenia pomiarowego Audit wewnętrzny obszaru technicznego w działalności laboratorium, ze szczególnym uwzględnieniem wyposażenia pomiarowego Ryszard Malesa Program Wymagania normy ISO/IEC 17025 i ISO 9001 Audit wewnętrzny

Bardziej szczegółowo

STEROWANIE JAKOŚCIĄ W LABORATORIUM WZORCUJĄCYM INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ

STEROWANIE JAKOŚCIĄ W LABORATORIUM WZORCUJĄCYM INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ Bogumiła Zwierchanowska* STEROWANIE JAKOŚCIĄ W LABORATORIUM WZORCUJĄCYM INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ W artykule opisane zostały działania Laboratorium Wzorcującego ITB, akredytowanego przez Polskie Centrum

Bardziej szczegółowo

Wytyczne certyfikacji. ZAKŁADOWEJ KONTROLI PRODUKCJI wymagania dla producentów wyrobów budowlanych stosowane w procesach certyfikacji ZKP

Wytyczne certyfikacji. ZAKŁADOWEJ KONTROLI PRODUKCJI wymagania dla producentów wyrobów budowlanych stosowane w procesach certyfikacji ZKP Spis treści: Wytyczne certyfikacji ZAKŁADOWEJ KONTROLI PRODUKCJI wymagania dla producentów wyrobów budowlanych stosowane w procesach certyfikacji ZKP w DEKRA Certification Sp. z o.o. Tel:71/7804777; Fax:

Bardziej szczegółowo

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI PROGRAM AKREDYTACJI JEDNOSTEK BADAJĄCYCH I OPINIUJĄCYCH SPRAWOZDANIA PRZEDSIĘBIORSTW ENERGETYCZNYCH WYSTĘPUJĄCYCH O UZYSKANIE ŚWIADECTW POCHODZENIA Z KOGENERACJI wg NORMY PN-EN

Bardziej szczegółowo

Niniejszy dokument stanowi własność Firmy Doradczej ISOTOP s.c. i przeznaczony jest do użytku służbowego

Niniejszy dokument stanowi własność Firmy Doradczej ISOTOP s.c. i przeznaczony jest do użytku służbowego Strona 1 z 7 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 27.02.2019 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 27.02.2019 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 27.02.2019 KT Sławomir Piliszek

Bardziej szczegółowo

Elastyczny zakres akredytacji

Elastyczny zakres akredytacji Elastyczny zakres akredytacji podejście praktyczne na przykładzie laboratoriów Centrum Badań Jakości sp. z o.o. w Lubinie Katarzyna Rajczakowska Warszawa, grudzień 2010 r. Elastyczny zakres w dokumentach

Bardziej szczegółowo

Badania biegłości laboratorium poprzez porównania międzylaboratoryjne

Badania biegłości laboratorium poprzez porównania międzylaboratoryjne Badania biegłości laboratorium poprzez porównania międzylaboratoryjne Dr inż. Maciej Wojtczak, Politechnika Łódzka Badanie biegłości (ang. Proficienty testing) laboratorium jest to określenie, za pomocą

Bardziej szczegółowo

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA LABORATORIÓW WZORCUJĄCYCH Projekt Wydania 9 z dnia 23.09.2015 r.) Warszawa, DD.MM.2015 r. Spis treści 1 Wprowadzenie... 3 2 Wymagania akredytacyjne i warunki akredytacji

Bardziej szczegółowo

EA INF/04:2012 Deklaracja akceptacji i uznawania działań prowadzonych w ramach EA MLA

EA INF/04:2012 Deklaracja akceptacji i uznawania działań prowadzonych w ramach EA MLA EA INF/04:2012 Deklaracja akceptacji i uznawania działań prowadzonych w ramach EA MLA Numer Publikacji EA-INF/04:2012 OŚWIADCZENIE O AKCEPTACJI I UZNAWANIU DZIAŁALNOŚCI PROWADZONEJ W RAMACH EA MLA CEL

Bardziej szczegółowo

Procedury przygotowania materiałów odniesienia

Procedury przygotowania materiałów odniesienia Procedury przygotowania materiałów odniesienia Ważne dokumenty PN-EN ISO/IEC 17025:2005 Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących ISO Guide 34:2009 General requirements

Bardziej szczegółowo

Strategia realizacji spójności pomiarów chemicznych w laboratorium analitycznym

Strategia realizacji spójności pomiarów chemicznych w laboratorium analitycznym Slide 1 Uniwersytet Warszawski Wydział Chemii Centrum Nauk Biologiczno- Chemicznych Strategia realizacji spójności pomiarów chemicznych w laboratorium analitycznym Ewa Bulska ebulska@chem.uw.edu.pl Slide

Bardziej szczegółowo

Bezpieczeństwo żywności i wody pitnej

Bezpieczeństwo żywności i wody pitnej pca Poniżej publikujemy skróty referatów wygłoszonych przez pracowników Polskiego Centrum Akredytacji podczas seminarium, które odbyło się 29 marca 2012 r. Spotkanie miało charakter konferencji towarzyszącej

Bardziej szczegółowo

KLUB Polskich laboratoriów Badawczych POLLAB. Członek: EUROLAB EURACHEM

KLUB Polskich laboratoriów Badawczych POLLAB. Członek: EUROLAB EURACHEM KLUB Polskich laboratoriów Badawczych POLLAB Członek: EUROLAB EURACHEM TARGI EUROLAB 2015 POTENCJALNE ŹRÓDŁA BŁĘDÓW W RUTYNOEJ PRACY LABORATORIUM Andrzej Brzyski Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia

Bardziej szczegółowo

RADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 10 czerwca 2008 r. (11.06) (OR. en) 10575/08 ENV 365

RADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 10 czerwca 2008 r. (11.06) (OR. en) 10575/08 ENV 365 RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 10 czerwca 2008 r. (11.06) (OR. en) 10575/08 ENV 365 PISMO PRZEWODNIE od: Komisja Europejska data otrzymania: 9 czerwca 2008 r. do: Sekretariat Generalny Rady Dotyczy:

Bardziej szczegółowo

Obowiązuje od: r.

Obowiązuje od: r. Wydanie: czwarte Data wydania: 24.04.2018 Strona 1 z 6 Obowiązuje od: 24.04.2018 r. Wydanie: czwarte Data wydania: 24.04.2018 Strona 2 z 6 1. Zakres stosowania Niniejszy dokument stosowany jest na potrzeby

Bardziej szczegółowo

ŚWIADECTWO WZORCOWANIA

ŚWIADECTWO WZORCOWANIA (logo organizacji wydającej świadectwa) (Nazwa, adres, e-mail i nr telefonu organizacji wydającej świadectwo) Laboratorium wzorcujące akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacji, sygnatariusza porozumień

Bardziej szczegółowo

UTRZYMANIE WDROŻONEGO SYSTEMU ZARZĄDZANIA W LABORATORIUM WZORCUJĄCYM ITB W ROKU 2011

UTRZYMANIE WDROŻONEGO SYSTEMU ZARZĄDZANIA W LABORATORIUM WZORCUJĄCYM ITB W ROKU 2011 PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY 2(162)2012 Bogumiła Zwierchanowska* UTRZYMANIE WDROŻONEGO SYSTEMU ZARZĄDZANIA W LABORATORIUM WZORCUJĄCYM ITB W ROKU

Bardziej szczegółowo

Międzynarodowy słownik metrologii - pojęcia podstawowe i ogólne oraz terminy z nimi związane VIM

Międzynarodowy słownik metrologii - pojęcia podstawowe i ogólne oraz terminy z nimi związane VIM Międzynarodowy słownik metrologii - pojęcia podstawowe i ogólne oraz terminy z nimi związane VIM WYMAGANIA TECHNICZNE NORMY PN-EN ISO/17025 W PRAKTYCE LABORATORYJNEJ - 4 MIARODAJNOŚĆ WYNIKÓW BADAŃ Andrzej

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA DLA ZAKŁADOWEJ KONTROLI PRODUKCJI

WYMAGANIA DLA ZAKŁADOWEJ KONTROLI PRODUKCJI Instytut Odlewnictwa Biuro Certyfikacji i Normalizacji u l. Z a k o p i a ń s k a 7 3 30-418 Kraków, Polska tel. +48 (12) 26 18 442 fax. +48 (12) 26 60 870 bcw@iod.krakow.pl w w w.i o d.k r ak ow. p l

Bardziej szczegółowo

Porównania międzylaboratoryjne narzędziem pomocnym w ocenie kompetencji technicznych Laboratorium Badań Metrologicznych ITB MORATEX

Porównania międzylaboratoryjne narzędziem pomocnym w ocenie kompetencji technicznych Laboratorium Badań Metrologicznych ITB MORATEX M. Cichecka Porównania międzylaboratoryjne narzędziem pomocnym w ocenie kompetencji technicznych Laboratorium Badań Metrologicznych ITB MORATEX Instytut Technologii Bezpieczeństwa MORATEX WSTĘP Norma PN-EN

Bardziej szczegółowo

Marzena Mazurowska tel

Marzena Mazurowska tel Kompetentny organizator badań biegłości w świetle wymagań normy PN-EN ISO/IEC 17043:2011 Marzena Mazurowska marzena.mazurowska@wp.pl tel. 661-465-771 Kompetentny organizator badań biegłości w świetle wymagań

Bardziej szczegółowo

Systemy Zarządzania Bezpieczeństwem Żywności (FSMS) Zakres akredytacji

Systemy Zarządzania Bezpieczeństwem Żywności (FSMS) Zakres akredytacji Numer publikacji EA-3/11:2009 Dokument obowiązkowy Systemy Zarządzania Bezpieczeństwem Żywności (FSMS) Zakres akredytacji CEL W niniejszym dokumencie przedstawiono politykę EA dotyczącą jednostek akredytujących

Bardziej szczegółowo

Program certyfikacji

Program certyfikacji 1. Informacje wstępne Poniższy dokument na zadanie przedstawić wymagania zasady certyfikacji typu wyrobu wg programu 5 normy PN-EN ISO/IEC 17067. Niniejszy program obejmuje wyroby i dokumenty normatywne

Bardziej szczegółowo

Niniejszy dokument stanowi własność Firmy Doradczej ISOTOP s.c. i przeznaczony jest do użytku służbowego

Niniejszy dokument stanowi własność Firmy Doradczej ISOTOP s.c. i przeznaczony jest do użytku służbowego Strona 1 z 8 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 19.01.2018 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 19.01.2018 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 19.01.2018 KT Sławomir Piliszek

Bardziej szczegółowo

Jednostka: TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.

Jednostka: TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. Jednostka: TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. Wytyczne: Ogólne wytyczne do uznawania laboratorium jako kwalifikowanego dostawcy TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. w odniesieniu do ISO/IEC 17025 i kryteriów wewnętrznych

Bardziej szczegółowo

Polityka ILAC dotycząca uczestnictwa w badaniach biegłości. ILAC Policy for Participation in Proficiency Testing Activities

Polityka ILAC dotycząca uczestnictwa w badaniach biegłości. ILAC Policy for Participation in Proficiency Testing Activities Polityka ILAC dotycząca uczestnictwa w badaniach biegłości ILAC Policy for Participation in Proficiency Testing Activities ILAC-P9:11/2010 Prawa autorskie ILAC 2010 ILAC zachęca do autoryzowanego reprodukowania

Bardziej szczegółowo

Akredytacja laboratoriów wg normy PN-EN ISO/IEC w pigułce

Akredytacja laboratoriów wg normy PN-EN ISO/IEC w pigułce Akredytacja laboratoriów wg normy PN-EN ISO/IEC 17025 w pigułce Rajmund Michalski Sytuacja na rynku usług laboratoryjnych w Polsce rozwija się dynamicznie. Aby na tym trudnym rynku utrzymać się należy

Bardziej szczegółowo

Warunki certyfikacji

Warunki certyfikacji I WARUNKI OGÓLNE 1. Cel 1.1. Określenie jednolitego sposobu postępowania dla przeprowadzania ocen zgodności urządzeń ciśnieniowych / zespołów urządzeń ciśnieniowych oraz certyfikacji przez Jednostkę Notyfikowaną

Bardziej szczegółowo

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI AKREDYTACJA JEDNOSTEK CERTYFIKUJĄCYCH W ZAKRESIE SYSTEMU QMP Wydanie 2 Warszawa, 21.12.2015 r. Spis treści 1 Wprowadzenie... 3 2 Definicje... 3 3 Wymagania akredytacyjne...

Bardziej szczegółowo

Badania biegłości / Porównania międzylaboratoryjne

Badania biegłości / Porównania międzylaboratoryjne zastępuje wydanie 7 z dnia 15.05.2017 r. 1. Cel procedury Badania biegłości / Porównania międzylaboratoryjne Celem procedury jest zapewnienie, że badania biegłości / porównania międzylaboratoryjne organizowane

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. System jakości w laboratorium oceny żywności

Ćwiczenie 1. System jakości w laboratorium oceny żywności Ćwiczenie 1. System jakości w laboratorium oceny żywności Powszechnie przyjmuje się, że każde laboratorium, które chce reprezentować wiarygodne dane musi wdrożyć odpowiednie procedury zapewnienia jakości.

Bardziej szczegółowo

Niniejszy dokument stanowi własność Firmy Doradczej ISOTOP s.c. i przeznaczony jest do użytku służbowego

Niniejszy dokument stanowi własność Firmy Doradczej ISOTOP s.c. i przeznaczony jest do użytku służbowego Strona 1 z 8 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 04.08.2017 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 04.08.2017 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 04.08.2017 KT Sławomir Piliszek

Bardziej szczegółowo

PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK ENVIROMENTAL SC-8-19 NA ROK 2019

PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK ENVIROMENTAL SC-8-19 NA ROK 2019 PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK ENVIROMENTAL SC-8-19 NA ROK 2019 Ogólne informacje: Program badań biegłości w zakresie pobierania próbek ENVIROMENTAL SC-8-19 jest organizowany i realizowany

Bardziej szczegółowo

AUDYT TECHNICZNY PROCEDURY BADAWCZEJ

AUDYT TECHNICZNY PROCEDURY BADAWCZEJ AUDYT TECHNICZNY PROCEDURY BADAWCZEJ OD PRZYJĘCIA ZLECENIA DO RAPORTU Z BADAŃ 1 dr inż. Agnieszka Wiśniewska DOCTUS Szkolenia i Doradztwo biuro@doctus.edu.pl tel. 514 321 665 2 5.1 Postanowienia ogólne

Bardziej szczegółowo

Statystyka w podstawowych elementach systemu zarządzania laboratorium wg PN-EN ISO/IEC Katarzyna Szymańska

Statystyka w podstawowych elementach systemu zarządzania laboratorium wg PN-EN ISO/IEC Katarzyna Szymańska Statystyka w podstawowych elementach systemu zarządzania laboratorium wg PN-EN ISO/IEC 17025. Katarzyna Szymańska Jakość decyzji odpowiada jakości danych zebranych przed jej podjęciem. W praktyce nadzorowanie,

Bardziej szczegółowo

ZAKŁADOWA ADOWA KONTROLA PRODUKCJI W ŚWIETLE WYMAGAŃ CPR

ZAKŁADOWA ADOWA KONTROLA PRODUKCJI W ŚWIETLE WYMAGAŃ CPR ZAKŁADOWA ADOWA KONTROLA PRODUKCJI W ŚWIETLE WYMAGAŃ CPR Alicja Papier Warszawa, kwiecień 2014 Wprowadzanie wyrobów w budowlanych wg CPR Wszystkie podmioty gospodarcze w łańcuchu dostaw i dystrybucji powinny

Bardziej szczegółowo

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLITYKA DOTYCZĄCA AKREDYTACJI PODMIOTÓW ZAGRANICZNYCH. Wydanie 1 Warszawa, r.

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLITYKA DOTYCZĄCA AKREDYTACJI PODMIOTÓW ZAGRANICZNYCH. Wydanie 1 Warszawa, r. PCA POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLITYKA DOTYCZĄCA AKREDYTACJI PODMIOTÓW ZAGRANICZNYCH Wydanie 1 Warszawa, 05-05-2005 r. Wprowadzenie Ogólną zasadą PCA jest prowadzenie działalności akredytacyjnej tylko

Bardziej szczegółowo

Opracowanie wyników uzyskanych w międzylaboratoryjnych badaniach porównawczych zawierające oszacowanie niepewności pomiaru

Opracowanie wyników uzyskanych w międzylaboratoryjnych badaniach porównawczych zawierające oszacowanie niepewności pomiaru Centralne Laboratorium Badawcze (CLB) Opracowanie wyników uzyskanych w międzylaboratoryjnych badaniach porównawczych zawierające oszacowanie niepewności pomiaru Praca nr 09300038 Warszawa, grudzien 2008

Bardziej szczegółowo

Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek.

Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek. Strona 1 z 9 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 20.12.2016 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 20.12.2016 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 20.12.2016 KT Sławomir Piliszek

Bardziej szczegółowo

Niniejszy dokument stanowi własność Firmy Doradczej ISOTOP s.c. i przeznaczony jest do użytku służbowego

Niniejszy dokument stanowi własność Firmy Doradczej ISOTOP s.c. i przeznaczony jest do użytku służbowego Strona 1 z 9 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 10.01.2018 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 10.01.2018 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 10.01.2018 KT Sławomir Piliszek

Bardziej szczegółowo

2. Koordynator Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek.

2. Koordynator Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek. Strona 1 z 9 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 20.12.2016 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 20.12.2016 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 20.12.2016 KT Sławomir Piliszek

Bardziej szczegółowo

2. Koordynator Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek.

2. Koordynator Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek. Strona 1 z 9 Autor dokumentu Data Stanowisko Imię i nazwisko 20.12.2016 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 20.12.2016 KJ Zatwierdził do stosowania Agata Wilczyńska- Piliszek 20.12.2016 KT Sławomir Piliszek

Bardziej szczegółowo

PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK ENVIROMENTAL SC-8-15 NA ROK 2015

PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK ENVIROMENTAL SC-8-15 NA ROK 2015 PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK ENVIROMENTAL SC-8-15 NA ROK 2015 1. Ogólne informacje Program badań biegłości w zakresie pobierania próbek ENVIROMENTAL SC-8-15 jest organizowany i

Bardziej szczegółowo

Zakład Certyfikacji 03-042 Warszawa, ul. Kupiecka 4 Sekcja Ceramiki i Szkła ul. Postępu 9 02-676 Warszawa PROGRAM CERTYFIKACJI

Zakład Certyfikacji 03-042 Warszawa, ul. Kupiecka 4 Sekcja Ceramiki i Szkła ul. Postępu 9 02-676 Warszawa PROGRAM CERTYFIKACJI Zakład Certyfikacji 03-042 Warszawa, ul. Kupiecka 4 Sekcja Ceramiki i Szkła ul. Postępu 9 02-676 Warszawa PC-04 PROGRAM CERTYFIKACJA ZGODNOŚCI WYROBU Z KRYTERIAMI TECHNICZNYMI certyfikacja dobrowolna Warszawa,

Bardziej szczegółowo

GDAŃSK, SIERPIEŃ 2017

GDAŃSK, SIERPIEŃ 2017 . Wymagania dla producentów wyrobów budowlanych stosowane sierpień 2017 zostały zatwierdzone przez Kierownika Biura Certyfikacji Wyrobów Polskiego Rejestru Statków S.A. w dniu 25 sierpnia 2017 Copyright

Bardziej szczegółowo

Badania mikrobiologiczne w obszarze regulowanym prawnie. Justyna Czyrko Uniwersytet w Białymstoku

Badania mikrobiologiczne w obszarze regulowanym prawnie. Justyna Czyrko Uniwersytet w Białymstoku Badania mikrobiologiczne w obszarze regulowanym prawnie Justyna Czyrko Uniwersytet w Białymstoku DEFINICJE Regulator, organ stanowiący Termin oznaczający wyodrębniony w celu wykonywania określonych zadań

Bardziej szczegółowo

Informacje dotyczące okresu przejściowego w akredytacji systemów zarządzania wg ISO/IEC 17021:2011 na ISO/IEC 17021-1:2015

Informacje dotyczące okresu przejściowego w akredytacji systemów zarządzania wg ISO/IEC 17021:2011 na ISO/IEC 17021-1:2015 IAF ID 11:2015 International Accreditation Forum, Inc. Dokument Informacyjny IAF Informacje dotyczące okresu przejściowego w akredytacji systemów zarządzania wg ISO/IEC 17021:2011 na ISO/IEC 17021-1:2015

Bardziej szczegółowo