KONCEPCJA NOWEGO PODZIAŁU TERYTORIALNEGO KRAJU W ŚWIETLE MOŻLIWOŚCI UTWORZENIA WOJEWÓDZTWA ŚRODKOWOPOMORSKIEGO

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "KONCEPCJA NOWEGO PODZIAŁU TERYTORIALNEGO KRAJU W ŚWIETLE MOŻLIWOŚCI UTWORZENIA WOJEWÓDZTWA ŚRODKOWOPOMORSKIEGO"

Transkrypt

1 ZESZYTY NAUKOWE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH Mariusz MIEDZIŃSKI KONCEPCJA NOWEGO PODZIAŁU TERYTORIALNEGO KRAJU W ŚWIETLE MOŻLIWOŚCI UTWORZENIA WOJEWÓDZTWA ŚRODKOWOPOMORSKIEGO Zarys treści: Reforma samorządowa z 1999 roku wprowadzająca podział terytorium kraju na 16 województw i 315 powiatów z upływem lat wykazuje coraz większe niedopasowanie do współczesnych wymogów społeczno-ekonomicznych i realiów gospodarczych. Liczne oceny sytuacji społeczno-gospodarczej oraz faktyczny przebieg procesów rozwojowych sygnalizują wyraźny wzrost procesów marginalizacyjnych i odśrodkowych na Pomorzu Środkowym. Pogłębiające się różnice rozwojowe są zauważalne także w innych województwach, a zwłaszcza na obszarze województw mazowieckiego i śląskiego. Występowanie bardzo wyraźnych i stale pogłębiających się różnic poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego oraz poziomu życia części społeczności na poziomie lokalnym czy regionalnym skłania do rozważań na temat przeprowadzenia istotnej korekty struktury administracyjnej kraju na szczeblu wojewódzkim i powiatowym. Zróżnicowanie społeczno-gospodarcze Pomorza Środkowego stanowi impuls do podjęcia rozważań nad koncepcją zmian podziału terytorialnego kraju w oparciu o przesłanki gospodarcze, szacunki ekonomiczne i analizy potencjałowe. Celem pracy jest również wskazanie rangi i roli jaką mogłoby pełnić kluczowe miasta Pomorza Środkowego w rozpatrywanej koncepcji nowego podziału administracyjnego kraju w ramach województwa środkowopomorskiego. Słowa kluczowe: jednostka samorządu terytorialnego, województwo, powiat, turystyka, ciążenie grawitacyjne, podział terytorialny, Miejskie Obszary Funkcjonalne (MOF). Przesłanki zmian podziału terytorialnego kraju Postępujące zmiany społeczno-ekonomiczne kraju stanowią istotny impuls dla podjęcia rozważań nad ewentualną korektą podziału terytorialnego kraju, a w przypadku podejmowania zmian w zakresie administracji jest to głos Instytut Geografii i Studiów Regionalnych, Akademia Pomorska w Słupsku

2 136 Mariusz Miedziński w dyskusji nad zupełnie nową koncepcją podziału terytorialnego, także na szczeblu powiatowym. W niniejszym opracowaniu wskazana została potrzeba tzw. małej reformy wojewódzkiej i powiatowej oraz wariant kompleksowych zmian podziału administracyjnego kraju nawiązujący do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030) 1, w ramach której uwzględniono i wyznaczono tzw. Miejskie Obszary Funkcjonalne (odpowiednik FUA). W celu zaprezentowania nowej koncepcji podziału terytorialnego kraju zastosowano klasyczne metody porównawcze i analityczne oparte na ogólnie dostępnych danych statystycznych GUS. W opracowaniu nowej koncepcji podziału terytorialnego kraju na przykładzie projektowanego województwa środkowopomorskiego podjęta została próba oszacowania potencjału gospodarczego dla czterech węzłowych miast Pomorza Środkowego ze szczególnym uwzględnieniem niedoszacowanego potencjału turystycznego miejscowości i obszarów turystycznych. W opracowaniu wykorzystano techniki statystyczne oraz dostępne mierniki potencjału społeczno-gospodarczego. Uzyskane w wyniku badań szczegółowe dane społeczno-gospodarcze pozwoliły z kolei na wykorzystanie metody kartograficznej, dzięki której zaprezentowano kompleksowy wariant podziału administracyjnego dla Pomorza Środkowego. Bardzo istotną rolę odegrały również wyniki badań przepływów potencjałowych oraz zasięgów odziaływania miast sporządzone przez prof. P. Śleszyńskiego 2. Nałożenie i skorelowanie dostępnych danych GUS w zakresie rachunków regionalnych, skali bezrobocia i dojazdów do pracy z analizami potencjału turystycznego według badań własnych autora w zakresie turystyki w połączeniu z analizą badań przepływów potencjałowych i zasięgów odziaływania miast pozwoliły ustalić nową koncepcję podziału terytorialnego kraju uwzględniającą założenia Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju oraz programu rozwoju miast średnich. Mała reforma administracyjna W ramach tzw. małej reformy administracyjnej możliwa jest głęboka korekta podziału administracyjnego dotycząca np. wydzielenia Warszawy i utworzenia województwa stołecznego tak by w ramach kolejnego okresu budżetowego na lata województwo mazowieckie i np. miasto Radom otrzymały środki pomocowe z UE w ramach Regionalnego Programu 1 Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa P. Śleszyński, W sprawie optymalnego podziału terytorialnego Polski: zastosowanie analizy grawitacyjnej, Przegląd Geograficzny, nr 87, z. 2, 2015, s

3 Koncepcja nowego podziału 137 Operacyjnego. Zgodnie z aspiracjami części społeczności regionu istnieje potrzeba utworzenia województwa środkowopomorskiego, a także dodatkowego województwa częstochowskiego. Bardzo silne dysproporcje rozwojowe na obszarze województwa mazowieckiego oraz silne zróżnicowanie potencjału rozwojowego w województwie śląskim i pomorskim skłaniają do rozważań o zmianach granic administracyjnych tych województw. Znaczące problemy funkcjonalne dotyczą również województwa zachodniopomorskiego, jednak na tym obszarze różnice poziomu rozwoju nie są tak znaczące jak w województwie pomorskim wokół Trójmiasta. Znaczące osłabienie funkcji metropolitalnych Szczecina przełożyło się na silny rozwój strefy nadmorskiej na czele z Kołobrzegiem, Świnoujściem i innymi gminami nadmorskimi. W ramach obecnie istniejącej struktury administracyjnej możliwe jest dość szybkie skorygowanie granic 3 województw wydzielając z ich części województwo środkowopomorskie, częstochowskie oraz kilku województw miejskich w ramach największych i najsilniej rozwijających się aglomeracji kraju (np. województwo miejskie stołeczne Warszawskie). Należy rozważyć podobne kroki także dla Krakowa, Trójmiasta i przeanalizować takie możliwości w stosunku do Poznania, Wrocławia i Łodzi. Należy pamiętać o znacznym ryzyku osłabienia gospodarczego potencjalnych województw obwarzankowych po wydzieleniu kilku ewentualnych województw miejskich. Drugą częścią małej reformy powiatowej byłaby korekta sieci miast na prawach powiatu 3 połączona z ustanowieniem zasady, że organem zarządczym gminy miejskiej na prawach powiatu (powiatu grodzkiego) powinien być prezydent miasta. Byłoby to uporządkowanie statusu miast prezydenckich oraz podniesienie rangi wielu miast o statusie regionalnym i subregionalnym. Istotną wadą tego rozwiązania bez szerszych propozycji systemowych byłoby ryzyko znaczącego wzmocnienia potencjalnych miast na prawach powiatu kosztem istniejących powiatów ziemskich i utworzenia powiatów obwarzankowych. Przykładem takiego problemu jest sytuacja w powiecie kołobrzeskim zamieszkiwanym obecnie przez 80 tys. mieszkańców. Utworzenie gminy miejskiej Kołobrzeg na prawach powiatu po jednoczesnym przyłączeniu obu sąsiednich gmin wiejskich tworzących obecnie Nadmorski Obszar Funkcjonalny Kołobrzeg spowodowałoby powstanie miasta na prawach powiatu liczącego nieco ponad 60 tys. mieszkańców. W takiej sytuacji powiat ziemski Kołobrzeg zmniejszyłby swoją liczbę ludności do niespełna 20 tys. mieszkańców, co byłoby wielkością niewystarczającą dla jego dalszego funkcjonowania. W raporcie o 3 Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, Dz.U., 1998, Nr 91, poz. 578.

4 138 Mariusz Miedziński stanie samorządu terytorialnego 4 proponuje się rewizję układu powiatowego poprzez łączenie powiatów obwarzankowych lub innych powiatów ziemskich z sąsiadującymi z nimi miastami na prawach powiatu. Doprowadziłoby to do wydzielenia mniejszej liczby dużych i silnych powiatów ziemskich, które można nazywać rejonami administracyjnymi. Przeprowadzenie reform terytorialnych na szczeblu regionalnym i subregionalnym w zakresie tzw. polski powiatowej wymagałoby zatem niezwykle głębokiej reformy całej struktury terytorialnej kraju. Opierając się na KPZK 2030 i koncepcji Miejskich Obszarów Funkcjonalnych możliwe byłoby zmniejszenie liczby jednostek samorządu terytorialnego na szczeblu między gminami i województwem. Wymaga to głębokiej reformy ustroju terytorialnego i utworzenia dużych JST z wydzielonymi miastami prezydenckimi. Duża reforma administracyjna Duża reforma ustroju terytorialnego kraju w przypadku tworzenia dość licznej grupy miast prezydenckich będących miastami na prawach powiatu wymagałaby całkowitej przebudowy tego szczebla JST. Skutkiem reformy powiatowej byłaby likwidacja dotychczasowych powiatów, a w ich miejsce powołanie rejonów administracyjnych (utworzonych z dawnych 3-4 małych powiatów), przy czym ich stolice uzyskałyby status miast prezydenckich na prawach powiatu (odpowiednik powiatów grodzkich). Stolicami znacznie większych od powiatów rejonów administracyjnych byłyby miasta liczące co najmniej tys. mieszkańców z odpowiednim potencjałem gospodarczym i demograficznym. Miasto takie powinno dysponować budżetem rzędu co najmniej 250 mln zł i powinno generować inwestycje na około 100 mln zł rocznie. Powinny to być co najmniej subregionalne i regionalne lokomotywy rozwoju społeczno-gospodarczego. Na czele tych miast mogliby stanąć prezydenci wybierani w wyborach bezpośrednich zasiadający jednocześnie w senacie, co pozwoliłoby na przybliżenie władzy centralnej do obywateli poprzez połączenie elementów władzy samorządowej z władzą ustawodawczą 5. Osoby te zarządzałyby dużymi miastami i mogłyby mieć wówczas bezpośredni wpływ na prawo i proces legislacyjny na etapie uchwalania ustaw i innych decyzji o znaczeniu ogólnokrajowym. Taka zmiana umożliwiłaby także podniesienie znaczenia senatu jako łącznika ustrojowego. 4 Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania. Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce, tom I, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków 2013, s Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania. Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce, tom II, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków 2014, s

5 Koncepcja nowego podziału 139 Tak głęboka zmiana ustrojowa potwierdziłaby faktyczne przybliżenie znaczących ośrodków władzy do miast na szczeblu subregionalnym. Byłoby to także potwierdzenie i podkreślenie roli średniej wielkości miast jako kluczowych ośrodków rozwoju gospodarczego poza stolicami dotychczasowych województw. Tak utworzone rejony administracyjne liczyłyby po tys. mieszkańców i przejęłyby większość funkcji i kompetencji dotychczasowych powiatów oraz nadzór nad niektórymi elementami gospodarczymi i społecznymi kraju (np. kurator rejonowy, prokuratora rejonowa, rejonowy lekarz weterynarii, rejonowy komendant policji, rejonowy komendant PSP, itp.). Dotyczy to także szpitali regionalnych oraz utworzonych w ten sposób regionalnych centrów administracji publicznej. Struktura taka nie nawiązywałaby do układu dawnych 49 województw, ale tworzyłaby podstawy do realizacji programu rozwoju miast średnich zawartego w Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR) 6 z bardzo rozszerzonymi kompetencjami lokalnymi i regionalnymi. Powołanie województwa środkowopomorskiego jako poligon zmian struktury administracyjnej kraju Powołanie województwa środkowopomorskiego powinno nawiązywać obszarowo do jego tradycyjnego kształtu i obszaru z uszanowaniem odrębności kulturowej i etnicznej ludności kaszubskiej. Zmniejszony od strony wschodniej obszar województwa środkowopomorskiego można powiększyć przyłączając do niego powiat gryficki i łobeski, tak by nowo utworzony rejon kołobrzeski zyskał znaczące zaplecze terytorialne, gospodarcze i demograficzne. Proponowana koncepcja zakłada utworzenie województwa środkowopomorskiego złożonego z czterech powiatowych rejonów administracyjnych oraz czterech miast prezydenckich na prawach obecnego powiatu. Kluczowym warunkiem zaistnienia perspektyw utworzenia województwa środkowopomorskiego jest dalsza specjalizacja turystyczna regionu i intensywny rozwój powiązań komunikacyjnych (drogi S-6, S-11, S-10, rozwój szybkiej kolei (koncepcja magistrali nadbałtyckiej), rozwój portów morskich w Kołobrzegu (baza promowa i morski dworzec pasażerski), Darłowie i Ustce oraz uruchomienie transportu lotniczego (lotnisko Kołobrzeg Bagicz dla lotów czarterowych). Turystyka jest obecnie obok przemysłu najważniejszą i najbardziej perspektywiczną gałęzią gospodarki na Pomorzu Środkowym umożliwiającą utworzenie samodzielnego województwa. Obecnie największe znaczenie 6 Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, URM, Warszawa 2017, ss. 419.

6 140 Mariusz Miedziński ma przemysł i usługi, a ich uzupełnieniem jest budownictwo i rolnictwo oraz bardzo niedoszacowana gospodarka turystyczna. Kluczowe funkcje przemysłowe skupiają się w rejonach: słupskim, szczecineckim, koszalińskim i kołobrzeskim i są rozmieszczone w proporcji 3:3:2:1, natomiast funkcje usługowe rozmieszczone są w rejonach koszalińskim, słupskim, kołobrzeskim i szczecineckim według proporcji 3:2:1:1. Funkcje handlowe rozmieszczone są według proporcji: 2:2:1,5:1. Na Pomorzu Środkowym największą koncentracją przestrzenną cechują się funkcje turystyczne z absolutną przewagą rejonu kołobrzeskiego w stosunku do rejonów koszalińskiego, słupskiego i szczecineckiego w proporcji 5:1:0,5:0,1. Należy zaznaczyć że szacowane przychody ze sprzedaży usług turystycznych zbliżają się do wyników finansowych w działalności handlowej województwa środkowopomorskiego, wytwarzając przy tym oficjalnie około 2/3 jego potencjału usługowego lub prawie połowę jego potencjału przemysłowego. Skala rozwoju sektora turystycznego zwłaszcza w rejonie kołobrzeskim jest dość trudna do oszacowania. Kołobrzeg i jego zaplecze według danych GUS i badań własnych autora w 2014 roku koncentrował aż 72,28% osobonoclegów potencjalnego województwa środkowopomorskiego i 36,8% osobonoclegów całego polskiego wybrzeża. Przy założeniu że średnia kwota wydatków na osobonocleg w rejonie kołobrzeskim wynosił 200 zł/dobę można oszacować dochody z szeroko rozumianej gospodarki turystycznej na kwotę rzędu około 3,5 mld zł ( * 200 zł = zł), a w skali potencjalnego województwa na około 4,5 mld zł. Jest to kwota uwzględniająca wynajem miejsc noclegowych, wyżywienie, atrakcje turystyczne i komunikację w ramach przeliczeniowego osobonoclegu turysty w miejscu docelowym. Należy jednak zauważyć że jest to prawdopodobnie wielkość niedoszacowana i nie obejmuje ona wydatków turystów jednodniowych oraz usług oferowanych przez bazę hotelową najwyższej kategorii, a także dochodów z sektorów usług, handlu, gastronomii i transportu realizowanych poza miejscem noclegowym podczas spacerów, rekreacji, sportu i innych form spędzania czasu wolnego. Według danych zawartych w raporcie z badań empirycznych przeprowadzonych w 2010 i 2011 roku pt. Kołobrzeg, czy już Majorka Północy? ustalono, że turyści polscy wydawali w 2011 roku średnio 152,73 zł dziennie (w 2010 roku było to 146,08 zł) natomiast turyści zagraniczni mieli do wydania w 2011 roku średnio 431,47 zł (w 2010 roku było to 249,79 zł) 7. Jeśli założyć, że spośród szacowanych ponad 17 mln osobonoclegów około 40% przypadało na turystów zagranicznych wówczas łączny dochód z turystyki 7 Kołobrzeg, czy już Majorka Północy?, Raport z badań empirycznych (z pomiaru przeprowadzonego w 2010 i 2011 roku), Poznań, 2011, s. 56.

7 Koncepcja nowego podziału 141 wyniósłby w powiecie kołobrzeskim odpowiednio 1,599 mld zł od turystów krajowych i 3,003 mld zł od turystów zagranicznych co łącznie oznacza około 4,6 mld zł (3,9 zł/1 USD = 1180 mln USD). Wielkość ta jest jednak niedoszacowana i może być zwiększona o około 30% do 6 mld zł rocznie 8. Przy zaludnieniu 60 tys. mieszkańców NOF Kołobrzeg same dochody ze sprzedaży usług turystycznych osiągają zatem wartość 100,000 zł per capita ( USD/os kurs 3,9 zł/1 USD), czyli tylko ten sektor gospodarki daje ponad 190% średniego PKB NOF Kołobrzeg w porównaniu do kraju (Polska 512 mld USD/38,53 mln = USD per capita przy kursie 3,9 zł/1 USD). Przy założeniu, że turystyka w NOF Kołobrzeg stanowi 70% potencjału gospodarczego, a pozostałe sektory to gospodarka morska, budownictwo, przemysł, transport, handel, usługi, rolnictwo), wówczas PKB per capita powiatu kołobrzeskiego wynosi USD na mieszkańca o wartości 2,197 mld USD, czyli 8,6 mld zł (tab. 2). Turystyka jest jednym z najbardziej niedocenianych sektorów gospodarki narodowej, zaś w NOF Kołobrzeg stanowi ona kluczowy sektor gospodarki. W przypadku potencjalnego województwa środkowopomorskiego średnie PKB per capita wynosi około 2/3 średniej krajowej (1999 mld zł/38,53 mln = zł/os), a według szacunków było to zł/os. Faktyczna wielkość PKB w podregionie koszalińskim według GUS w 2015 roku wynosiła zł/1 mieszkańca zaś w podregionie Słupskim zł na 1 mieszkańca (odpowiednio 82,5% i 74,9% średniej PKB w kraju ). W całym podregionie koszalińskim PKB per capita osiągnął przy kursie 3,9 zł/1 USD wielkość 8974 USD i 8205 USD. Są to wartości 4 krotnie niższe od szacowanego PKB per capita dla NOF Kołobrzeg ( USD PKB per capita). Gdyby przyjąć, że w Koszalinie i w Słupsku PKB per capita jest 2 krotnie wyższe od średniej w podregionie (8974 USD/os * 2 = USD/os) i odpowiednio (8205 USD/os * 2 = USD/os) wówczas szacowane PKB Koszalina wynosi ok USD a Słupska ok USD. Szacunkowe PKB NOF Kołobrzeg z turystyką to ok USD. Przy założeniu braku funkcji turystycznej ale 2 krotnie lepiej rozwiniętej funkcji przemysłowej (1,4 mld zł) PKB NOF Kołobrzeg osiągnąłby USD (ok USD/os). Szacunkowe wielkości PKB dla najważniejszych powiatów turystycznych kraju wskazują na niezwykle wysoką pozycję powiatu kołobrzeskiego (3 miejsce w kraju). Należy zaznaczyć że praktycznie cały potencjał turystyczny 8 B. Dwornik, Kto zarabia najwięcej w Polsce na turystach 2014, Raport Money.pl, polsce;na;turystach,105,0, html, ( ).

8 142 Mariusz Miedziński skupia się w nadmorskiej części powiatu kołobrzeskiego obejmującej miasto Kołobrzeg oraz gminy Kołobrzeg i Ustronie Morskie w ramach Nadmorskiego Obszaru Funkcjonalnego Kołobrzeg (Miejski Obszar Funkcjonalny Kołobrzeg jako odpowiednik Functional Urban Area Kołobrzeg). Rysunek 1. PKB na 1 mieszkańca według podregionów w 2015 roku Źródło: Produkt krajowy brutto rachunki regionalne w 2015 roku, GUS, Katowice 2017, s. 68, 99, 110. Według badań Instytutu Turystyki jej potencjał w ogólnym PKB kraju jest oceniany na ok. 5%. Przy łącznym PKB kraju wynoszącym w 2015 roku

9 Koncepcja nowego podziału mld zł turystyka wytworzyła ok. 100 mld zł PKB (w Portugalii i Hiszpanii udział ten sięga 15% PKB kraju a w Czechach ok. 8,4%). Analizując dane oficjalne GUS i porównując uzyskane wartości w stosunku do powiatów o najsilniej rozwiniętej funkcji turystycznej możliwe było ustalenie maksymalnych wartości udziału turystyki w potencjale gospodarczym (tab. 1). Tabela 1. Szacunek PKB wytwarzanego w turystyce według powiatów w 2015 roku Wyszczególnienie Liczba osobonoclegów (w mln) Dochody (w mld zł) Ogółem w kraju: 66, ,000 W tym: Warszawa 4,849 7,283 Kraków 4,247 6,379 Kołobrzeg 4,235 6,361 Tatrzański 2,204 3,310 Nowosądecki 1,654 2,484 Wrocław 1,551 2,330 Cieszyński 1,522 2,286 Jeleniogórski 1,486 2,232 Świnoujście 1,454 2,184 Pozostałe 43,377 65,151 Źródło: B. Dwornik, Kto zarabia najwięcej w Polsce na turystach 2014, Raport Money.pl, najwiecej;w;polsce;na;turystach,105,0, html, ( ), Opracowanie własne według danych GUS (osobonoclegi) i szacunku dochodów z turystyki. Według badań pas wybrzeża od Mrzeżyna po Jarosławiec koncentruje co najmniej 200 tys. miejsc noclegowych (z badań wynika że sam NOF Kołobrzeg skupia ponad 100 tys. miejsc noclegowych), a ich wykorzystanie sięga 33% w skali roku (dla NOF Kołobrzeg 66%) 9, natomiast średnie wydatki na 1 osobonocleg wynoszą około 150 zł/dobę (dla NOF Kołobrzeg 250 zł/dobę) możliwe jest określenie przybliżonej wartości PKB generowanego przez gospodarkę turystyczną. Cały sektor turystyczny i paraturystyczny wybrzeża środkowego generuje łącznie 7,8 mld zł PKB w turystyce, z tego na sam powiat kołobrzeski przypada co najmniej 6,0 mld zł, natomiast pozostała część wybrzeża środkowego wytwarza około 1,8 mld zł PKB z turystyki. Funkcja turystyczna pozwala zatem uzyskiwać szacunkowo od 12% do 15% PKB przyszłego województwa 9 Rocznik statystyczny gospodarki morskiej, WUS, Szczecin 2016, s. 389.

10 144 Mariusz Miedziński środkowopomorskiego. Sam Nadmorski Obszar Funkcjonalny Kołobrzeg wytwarza nawet kilkanaście procent PKB całego regionu. W przypadku włączenia powiatu gryfickiego z gminą Rewal do województwa środkowopomorskiego potencjał turystyczny mógłby wzrosnąć o kolejne 1-2% do wartości około 15-17% PKB nowego województwa stanowiąc wówczas jeden z 2 kluczowych sektorów gospodarki porównywalny jedynie z przemysłem. Drugą istotną funkcją gospodarczą regionu środkowopomorskiego może być gospodarka morska najsilniej reprezentowana przez port kołobrzeski oraz porty w Darłowie i Ustce. Zgodnie z programem budowy dróg krajowych i autostrad na lata do Kołobrzegu będą bezpośrednio sięgały budowane drogi ekspresowe S-6 i S-11. Jednocześnie trwają już ustalenia środowiskowe dotyczące budowy dworca morskiego i bazy promowej w porcie kołobrzeskim realizowanej przez Zarząd Portu Morskiego w Kołobrzegu. Ze względu na znaczący potencjał gospodarczy oraz istotną poprawę dostępności komunikacyjnej port kołobrzeski jest także postrzegany w opracowaniach eksperckich 11 jako potencjalna lokalizacja trzeciego na polskim wybrzeżu najmniejszego zespołu portów o znaczeniu krajowym obok zespołów portów Gdańsk-Gdynia i Szczecin Police Świnoujście. Obecnie jest to kluczowy port schronienia oraz potencjalnie najbliższa wobec terenów poligonowych znacząca baza morska i port wojenny. Maksymalne możliwości rozbudowy portu morskiego Kołobrzeg 12 (powiększenie obrotnicy portowej ze 140 m do 170 m) umożliwiają przyjmowanie statków o długości do 121 m, zanurzeniu 7 m i szerokości do 20 m. Byłyby to statki handlowe oraz promy o nośności do DWT, a przy nabrzeżu zewnętrznym także wycieczkowce. Możliwe jest zatem wykreowanie znaczącego ośrodka gospodarki morskiej o potencjalnej zdolności przeładunkowej do 1 mln ton rocznie, a jednocześnie kluczowego węzła komunikacyjnego dla całego Pomorza Środkowego (miejsce styku dróg ekspresowych S-6 i S-11, linii kolejowych w relacjach Trójmiasto Warszawa Kraków, Poznań i Szczecin Berlin, baza promowa z dworcem morskim, lotnisko sportowo-turystyczne i dyspozycyjne). Dostępność komunikacyjna jest kluczowa dla dalszego rozwoju Kołobrzegu który wyspecjalizował się w funkcjach turystyczno-uzdrowiskowych. Inne miasta Pomorza Środkowego skupiają funkcje przemysłowe i usługowe (tab. 2). 10 Program budowy dróg krajowych i autostrad na lata , MIiB, Warszawa 2015, ss T. Komornicki, Dostępność przestrzenna polskich portów morskich, Opracowanie eksperckie dla Instytutu Morskiego w Gdańsku, IGiPZ PAN, Warszawa 2015, ss M. Miedziński, Możliwości rozwojowe portu morskiego w Kołobrzegu po zakończonej przebudowie wejścia oraz trwającej poprawie dostępności portu od strony lądu, Regiony Nadmorskie, Nr 21, 2013, s

11 Koncepcja nowego podziału 145 Największym potencjałem przemysłowym dysponują miasta Słupsk, Koszalin, Szczecinek, Bytów, Człuchów i Białogard. W kilku miastach i gminach funkcjonują strefy i podstrefy SSE będące obszarami wzmożonej działalności przemysłowej i logistycznej. Miasto Kołobrzeg i otaczający je NOF Kołobrzeg wyróżnia się bardzo znaczącą skalą rozwoju sektora budowalnego w zakresie zabudowy mieszkaniowej, apartamentowej, hotelowej, sanatoryjnej. Jak wynika z obliczeń (tab. 2) NOF Kołobrzeg ma najwyższy poziom PKB per capita (141 tys. zł/os.) wytwarzany w ponad 2/3 w gospodarce turystycznej i dostarczający kilkanaście procent PKB województwa. Bez uwzględnienia turystyki w tworzeniu PKB per capita NOF Kołobrzeg byłby najsłabszym powiatem grodzkim (42 tys. zł) w porównaniu z powiatami grodzkimi Koszalin, Słupsk i zakładanym powiatem grodzkim Szczecinek (63 tys., 60 tys. i 92 tys. zł PKB per capita). Osiągnięty poziom rozwoju funkcji turystycznych NOF Kołobrzeg obejmujący tereny proponowanej gminy na prawach powiatu zupełnie zmienia obraz gospodarki województwa środkowopomorskiego. Gospodarka turystyczna rozwinięta wokół NOF Kołobrzeg jest już najważniejszą częścią gospodarki nowego województwa 13. Istotnym czynnikiem potęgującym skalę rozwoju sektora turystycznego może być również lokalizacja w Kołobrzegu wielkiego obiektu spędzania czasu wolnego, którego zdolności recepcyjne są rozpatrywane na poziomie 1,5-2 mln odwiedzających rocznie. Obiekt taki zawierający oceanarium, tropikalną lagunę, centrum wystawienniczo-kongresowe oraz kliniki medyczne mógłby zwiększyć PKB Kołobrzegu o kolejne 0,5 mld zł rocznie i podwoić skalę całorocznego ruchu turystycznego. Budowa dróg ekspresowych S-6 i S-11 oraz rozpatrywana koncepcja kolejowej magistrali nadbałtyckiej w wariancie kołobrzeskim znacząco poprawiłaby docelową dostępność miasta Kołobrzeg. Miasta Koszalin, Słupsk i Szczecinek powinny skupić swój rozwój na funkcjach przemysłowych, usługowych oraz administracyjno-logistycznych. Kluczową rolę w proponowanej reformie administracyjnej miałyby do odegrania silne rejony administracyjne które zastąpiłyby słabe i zbyt liczne powiaty. Liczne opracowania i analizy wskazują na istotną słabość dotychczasowego podziału administracyjnego kraju. Analiza ciążeń grawitacyjnych 14 oraz badania potencjału ekonomicznego wskazują, że konieczna jest dyskusja nad zmianą liczby województw do oraz zmniejszenie liczby powiatów poprzez ich łączenie i utworzenie nowej struktury administracyjnej zastępującej zbyt liczne słabe jednostki powiatowe. 13 Wykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych w 2016 roku. Notka informacyjna, GUS, Warszawa 2017, ss Śleszyński P., op. cit., s

12 Inne Administracja Budownictwo Handel Przemysł Usługi Turystyka Suma (mld zł) PKB/per capita Ludność (w tys.) 146 Mariusz Miedziński Tabela 2. Szacowana wartość PKB brutto i per capita w powiatach i rejonach gospodarczych województwa środkowopomorskiego w 2015 roku wyszczególnienie Kołobrzeg p. grodzki 61, ,6 6,0 0,5 0,4 0,5 0,5 0,2 0,5 kołobrzeski 18, ,7 0,0 0,1 0,3 0,1 0,1 0,0 0,1 białogardzki 49, ,7 0,0 0,3 0,8 0,2 0,1 0,1 0,2 świdwiński 48, ,8 0,0 0,3 0,6 0,2 0,2 0,1 0,4 Rejon kołobrzeski 0, ,8 6,0 1,2 2,1 1,0 0,9 0,4 1,2 gryficki 61, ,6 0,5 0,2 0,3 0,2 0,1 0,1 0,2 łobeski 38, ,9 0,0 0,2 0,2 0,1 0,1 0,1 0,2 Rejon kołobrzeski 0, ,3 6,5 1,6 2,6 1,3 1,1 0,6 1,6 Koszalin p. grodzki 107, ,8 0,0 1,5 2,4 1,2 0,3 0,4 1,0 koszaliński 66, ,3 0,5 0,5 0,6 0,2 0,2 0,1 0,2 sławieński 57, ,1 0,3 0,5 0,6 0,2 0,2 0,1 0,2 Rejon koszaliński 0, ,2 0,8 2,5 3,6 1,6 0,7 0,6 1,4 Słupsk p. grodzki 92, ,5 0,0 1,2 1,8 1,0 0,2 0,3 1,0 słupski 97, ,6 0,5 0,5 3,4 0,5 0,2 0,1 0,4 bytowski 78, ,6 0,0 0,3 1,5 0,2 0,2 0,1 0,3 Rejon słupski 0, ,7 0,5 2,0 6,7 1,7 0,6 0,5 1,7 Szczecinek p. grodzki 40, ,7 0,0 0,3 2,5 0,3 0,1 0,2 0,3 szczecinecki 39, ,4 0,0 0,2 0,5 0,2 0,1 0,1 0,3 drawski 58, ,4 0,0 0,2 0,7 0,1 0,1 0,1 0,2 wałecki 54, ,0 0,0 0,3 0,9 0,1 0,2 0,1 0,4 człuchowski 57, ,5 0,0 0,2 0,8 0,1 0,1 0,1 0,2 złotowski 70, ,0 0,0 0,3 0,8 0,2 0,2 0,1 0,4 Rejon szczecinecki 318, ,0 0,0 1,5 6,2 1,0 0,8 0,7 1,8 Razem województwo 991, ,7 7,3 7,2 18,6 5,3 3,0 2,2 6,1 Razem województwo 1 189, ,7 8,3 8,0 19,6 5,9 3,4 2,6 6,9 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS według NTS-3, Szczecin/Gdańsk/Poznań/stat.gov.pl/dane-o-wojewodztwie/powiaty-865/informacjeo-powiatach-dane-powiatowe, rachunki regionalne, ( ).

13 Koncepcja nowego podziału 147 Rysunek 2. Kartograficzna interpretacja analizy grawitacyjnej dla poziomu miast przy wykładniku 1 przy wykładniku 3 Źródło: P. Śleszyński, W sprawie optymalnego podziału terytorialnego Polski, nr 87, z. 2, 2015, s Rysunek 3. Ciążenia grawitacyjne jednostek gminnych (dla miast i gmin obwarzankowych) przy wskaźniku przy wskaźniku 1,5 przy wskaźniku 2 Źródło: P. Śleszyński, W sprawie optymalnego podziału terytorialnego Polski, nr 87, z. 2, 2015, s Charakterystyczną cechą Pomorza Środkowego jest bardzo silne odziaływanie Warszawy (przy wykładniku potencjałowym = 1) oraz Trójmiasta (przy wykładniku potencjałowym = 1,5) (rys. 2). Jedynym miastem jakie pojawiło się w strefie przejściowej był Koszalin tworzący bardzo niewielką strefę odziaływania potencjałowego na pograniczu wpływu Warszawy i Trójmiasta (obszar odziaływania ograniczony tylko do MOF miasta Koszalin). Na poziomie wykładniczym 1,5 od razu strefa odziaływania Koszalina zwiększa się do terenu powiatu koszalińskiego i częściowo sławieńskiego przy jednoczesnym bardzo wyraźnym zaznaczeniu dość rozległych nieregularnych stref odziaływania Słupska, Kołobrzegu i Szczecinka (rys. 3). Przy wykładniku 1,5, a zwłaszcza 2, każde z czterech miast wytworzyło dość regularne strefy wpływów zagospodarowując przeważającą większość obszaru województwa środkowopomorskiego. Szczególnym przypadkiem

14 148 Mariusz Miedziński odziaływań jest rozwijająca się strefa potencjału grawitacyjnego Kołobrzegu, który zaczyna silnie wpływać także na powiaty gryficki i łobeski (rys. 3 przy wykładniku 3) z zaznaczającym się wpływem dla miasta Gryfice (powiat gryficki) oraz miasta Łobez (powiat Łobeski). Brak możliwości rozwoju potencjałowego w kierunku wschodnim (w stronę Koszalina i częściowo Białogardu) potęguje rozwój potencjałowy w kierunku zachodnim i południowo-zachodnim. Istotnym przykładem skali takiego odziaływania jest rozmieszcznie obszarów o bardzo niskim odnotowywanym wskaźniku poziomu bezrobocia dla obszaru województwa zachodniopomorskiego. Na uwagę zasługują zwłaszcza obszary w strefie odziaływania miasta Kołobrzeg i miasta Szczecin. Strefa odziaływania grawitacyjnego Kołobrzegu jest porównywalna z obszarem wpływów Koszalina i Słupska. Na nieco mniejszą skalę swoją własną strefę tworzy Szczecinek integrując przestrzennie południową część województwa środkowopomorskiego (wykładnik 1,5 i 2). Możliwe jest zatem stwierdzenie, że miasta Koszalin, Słupsk, Kołobrzeg i Szczecinek dysponują na tyle znaczącym potencjałem gospodarczym i integracyjnym, że mogą utworzyć policentryczny układ funkcjonalny sieci osadniczej dla terenu województwa środkowopomorskiego. Budowa dróg ekspresowych oraz poprawa sieci połączeń kolejowych w relacjach między tymi czterema miastami może ostatecznie zintegrować region poszerzając jego potencjał terytorialny (np. magistrala nadbałtycka w kierunku na zachód od miasta Kołobrzeg). Słabość potencjałowa Szczecina i bardzo silny potencjał Trójmiasta ograniczają możliwości potencjałowe Słupska i Szczecinka (granice odziaływania pokrywają się granicą powiatu słupskiego i bytowskiego obejmując część człuchowskiego i chojnickiego). Jako strefa przejściowa rozwija się obszar potencjałowy Drawska Pomorskiego, Świdwina i Wałcza. Zgodnie z zasadą ciążenia grawitacyjnego obszary te coraz silniej ciążą kierunku Kołobrzegu, Koszalina i Szczecinka. Docelowo może nastąpić zjawisko zaniku strefy przejściowej a w konsekwencji powiększenie stref odziaływania głównych miast regionu. Analizując istniejący potencjał społeczno-gospodarczy oraz strefy wpływów miast z uwzględnieniem wskaźników potencjałowych oraz metodę ciążenia grawitacyjnego należy także sięgnąć do zjawiska dojazdów do pracy. Na podstawie wyników NSP 2011 w skali całego kraju zostały opracowane tablice dojazdów do pracy na poziomie gmin 15. Na Pomorzu Środkowym największymi ośrodkami dojazdów do pracy w 2011 roku były miasta: Koszalin, Słupsk, Kołobrzeg, Bytów, Białogard, Szczecinek i Wałcz (tab. 3). 15 Dojazdy do pracy. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011, GUS, Warszawa 2014.

15 Koncepcja nowego podziału 149 Rysunek 4. Bezrobocie w gminach województwa zachodniopomorskiego stan na sierpień 2017 roku Źródło: Wojewódzki Urząd Pracy w Szczecinie, ( ). Liczba odnotowywanych dojazdów do pracy wskazuje zdecydowaną dominację kilku największych miast regionu środkowopomorskiego. Na uwagę zasługuje bardzo znacząca skala tego zjawiska w Bytowie za sprawą bardzo wysokiego ilorazu przepływów i salda dojazdów. Należy także podkreślić dość wysoki poziom salda dojazdów do pracy dla Kołobrzegu, które osiąga ¾ wartości dla dwukrotnie większego Słupska. Potwierdza to znaczący potencjał gospodarczy miasta Kołobrzeg przy jednoczesnym relatywnie niskim poziomie wyjazdów do pracy z Kołobrzegu. Sytuacja gospodarcza Koszalina w połączeniu ze znaczną odległością do Szczecina powoduje że bilans dojazdów do pracy w układzie Szczecin Koszalin jest dla Koszalina zdecydowanie ujemny (823 osoby pracujące w Szczecinie 105 osób pracujących w Koszalinie). Podobny bilans w układzie Trójmiasto-Słupsk dla Słupska jest nieco korzystniejszy (695 osób pracujących w Gdańsku 122 osoby pracujące w Słupsku) ze względu na większy potencjał Trójmiasta względem Szczecina.

16 150 Mariusz Miedziński Tabela 3. Dojazdy do pracy w największych miastach Pomorza Środkowego w 2011 roku Ludność Dojeżdżający Iloraz przepływów do Wyjeżdżający Wyszczególnienie Saldo (w tys.) do pracy pracy Koszalin 107, , Słupsk 92, , Kołobrzeg 46, , Szczecinek 40, , Bytów 25, , Białogard 24, , Wałcz 25, , Źródło: opracowanie własne na podstawie: Dojazdy do pracy. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011, GUS, Warszawa W skali krajowej liczba odnotowywanych dojazdów do pracy do Warszawy dla Koszalina wynosiła 452 osoby osób, a dla Słupska było to 301 osób. W odwrotnym kierunku z Warszawy do Koszalina i Słupska dojeżdżały do pracy tylko po 24 osoby, a zatem bilans ten był niekorzystny dla Koszalina (większa liczba dojeżdżających z Koszalina niż ze Słupska przy jednocześnie większej odległości z Koszalina niż ze Słupska). Trzecim ośrodkiem dojazdów z Warszawy było miasto Mirosławiec (powiat wałecki), do którego dojeżdżało aż 65 osób (baza lotnicza?) i była to największa liczba pracowników odnotowana dla miast województwa środkowopomorskiego. Skala i zasięg odnotowywanych dojazdów do pracy pozwala wnioskować, że wszystkie miasta regionu raczej nie są atrakcyjne dla pracowników z innych obszarów kraju. Na poziomie przepływów wewnątrzwojewódzkich zaznacza się bardzo silna dominacja Szczecina i Trójmiasta przy mniej korzystnej sytuacji dla Koszalina w strukturze obecnych województw (więcej osób dojeżdżających z Koszalina do Szczecina niż ze Słupska do Trójmiasta). Na poziomie regionalnym występuje zjawisko zmniejszania skali dojazdów do pracy w miarę coraz niższej rangi miasta w sieci osadniczej. Znaczące dojazdy do pracy o zasięgu ponadpowiatowym (subregionalnym) mają miejsce w Bytowie, Szczecinku, Białogardzie i Wałczu. Kołobrzeg wykazuje skalę dojazdów wykraczającą ponad poziom subregionalny, a rosnąca liczba osób dojeżdżających do pracy potwierdza odziaływanie już na poziomie regionalnym. Decydująca jest tu bardzo niska oficjalna stopa bezrobocia (powiat kołobrzeski wrzesień ,8%) na bardzo znaczące zapotrzebowanie na nowych pracowników na rynku pracy oraz skala realizowanych nowych inwestycji w sektorze turystycznym i usługowohandlowym. Powiat kołobrzeski cechuje jeden z najniższych poziomów bezro-

17 Koncepcja nowego podziału 151 bocia (rys. 4) w północno-zachodniej części kraju i może być to kluczowy impuls do dalszego zwiększania skali dojazdów do pracy na poziomie regionalnym z kilku sąsiednich powiatów (gryficki, łobeski, świdwiński, białogardzki, miasto Koszalin). Realizacja bardzo licznych inwestycji obejmujących tylko na obszarze NOF Kołobrzeg ponad 1700 mieszkań, 1000 domów jednorodzinnych, około 3500 apartamentów, ponad 2000 pokoi hotelowych oraz obiektu spędzania czasu wolnego może wygenerować powstanie nawet 4000 nowych miejsc pracy, a budowa nowej ponadregionalnej galerii handlowej pod Kołobrzegiem zwiększy tę liczbę do około 5500 miejsc pracy. Rozwój funkcji turystycznych i paratutystycznych na przykładzie miasta Kołobrzeg oraz Nadmorskiego Obszaru Funkcjonalnego Kołobrzeg stanowi potwierdzenie skali procesów rozwojowych w ramach progowego cyklu życia obszaru turystycznego 16, przy czym należy podkreślić dużą skalę przemian przestrzenno-funkcjonalnych w sąsiednich miejscowościach turystycznych 17. Generalnie impulsem rozwoju dla pozostałych miejskich obszarów funkcjonalnych przyszłego województwa, tj. Koszalina, Słupska, Białogardu i Szczecinka, może być intensyfikacja funkcji przemysłowych, usługowych, logistycznych oraz dalsza specjalizacja regionalna (np. przemysł drzewny i meblowy oraz leśnictwo w Szczecinku). Najważniejszym kierunkiem rozwoju dla Koszalina powinna być specjalizacja usługowo-przemysłowa z logistyką, natomiast dla Słupska preferowane powinny być funkcje przemysłowousługowe. Istotne powinno być również grupowanie podmiotów gospodarczych oraz tworzenie klastrów specjalizacyjnych np. dla przemysłu samochodowego, drzewnego, spożywczego, stolarki okiennej, itp. Pozwoliłoby to na dalszy rozwój specjalizacji poszczególnych miast oraz pozyskanie istotnych źródeł finansowania zewnętrznego. Koncepcja ekonomiczna i funkcjonalno-przestrzenna Dwoma najbardziej wyróżniającymi się kierunkami rozwoju regionu w przyszłym województwie środkowopomorskim powinny być turystyka (pas nadmorski z Kołobrzegiem na czele) oraz usługi związane z obronnością narodową (kompleks Słupsk Ustka, Koszalin oraz rejon Pojezierza Drawskiego). 16 M. Miedziński, Uzdrowisko Kołobrzeg w świetle zmodyfikowanego cyklu życia obszaru turystycznego R.W. Butlera oraz teorii progowej B. Malisza, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Ekonomiczne Problemy Turystyki, Nr 3 (23), 2013, s M. Miedziski, The Creation of the Model Threshold Tourist Area Life Cycle of the Functional Urban Area of Kołobrzeg, Economic Problems of Tourism, No. 4 (32), 2015, s

18 152 Mariusz Miedziński Były to dwie kluczowe zewnętrzne eksportowe specjalizacje umożliwiające systematyczny napływ kapitału dla regionu pochodzącego z turystyki (krajowa i zagraniczna) i funkcjonowania elementów związanych z obroną narodową (Tarcza Antyrakietowa, garnizony, poligony, kompleksy koszarowe, magazyny NATO, itp.). Rozpatrywane województwo środkowopomorskie powinno mieć możliwość pozyskiwania środków na swoje funkcjonowanie aż z 4 źródeł, tj.: 1. Podatek CIT pozyskiwany z kompleksu wojskowo-obronnego (podobnie jak w woj. dolnośląskim z KGHM czy w lubelskim PGE. 2. Podatek CIT pozyskiwany z rozwoju sektora turystycznego (podatki płacone przez branżę turystyczną oraz opłaty lokalne (uzdrowiskowa). 3. Podatek CIT pozyskiwany od firm działających w ramach stref i podstref SSE ze szczególnym uwzględnieniem przemysłu i usług (także po nowelizacji). 4. Podatek CIT pozyskiwany z działalności przedsiębiorstwa Lasy Państwowe na obszarze województwa w ramach podniesienia rangi RDLP w Szczecinku. Znaczącym źródłem dochodów powinno być także wielkoobszarowe rolnictwo bazujące na największym w kraju średnim areale gospodarstw rolnych i mogącym stać się istotnym czynnikiem rozwoju dla małych miast i miejscowości wiejskich. Pozostałe średnie i mniejsze miasta poza kluczowymi 4 miastami regionu (Koszalina, Słupska, Kołobrzegu, Szczecinka) powinny rozwijać lokalne i rejonowe specjalizacje funkcjonalne stając się istotnym czynnikiem wsparcia rozwoju i dywersyfikacji funkcji dla terenów wiejskich i największych ośrodków miejskich województwa zgodnie z zapisami SOR 18. Istniejące ograniczenia funkcjonalne, prawne czy lokalizacyjne mogą być niwelowane poprzez dyspersję funkcji do ośrodków mniejszych zlokalizowanych w bliskim sąsiedztwie, np. brak możliwości lokalizacji przemysłu w Kołobrzegu (ograniczenia uzdrowiskowe) może być czynnikiem lokalizacji przemysłu w Białogardzie, Karlinie, Gościnie czy Trzebiatowie. Ograniczenia budowy dużych obiektów przemysłowych w Słupsku (Tarcza Antyrakietowa) mogą być ograniczone poprzez lokalizację funkcji przemysłowych w Sławnie, Bytowie, gminie Kobylnica, itp. Budowa dróg ekspresowych S-6 i S-11, koncepcja kolejowej magistrali nadbałtyckiej oraz rozważane utworzenie zespołu portów Kołobrzeg-Darłowo umożliwią rozwój usług logistycznych w Kołobrzegu, Darłowie i Koszalinie. Infrastruktura ta umożliwi właściwe skomunikowanie wszystkich 4 kluczowych miast regionu ze sobą i spowoduje znaczącą unifikację i integrację lokalnych rynków pracy w rynek o przepływach regionalnych. 18 Strategia na, op. cit., ss. 419.

19 Koncepcja nowego podziału 153 Podstawę organizacyjną sieci transportowej powinna spełniać sieć nowoczesnych centrów przesiadkowych i komunikacyjnych zlokalizowanych w miastach nowego województwa: w Kołobrzegu (lotnisko sportowo-turystyczne, baza promowa, dworzec morski, początek drogi ekspresowej S-11, PKP stacja końcowa KDP, PKS, BUS, MZK, Lekka Kolej Nadmorska Tramwaj Dwusystemowy, TAXI); w Koszalinie (PKP przystanek KDP, PKS, BUS, MZK, TAXI, pętla LKN); w Słupsku (PKP przystanek KDP, PKS, BUS, MZK, TAXI); w Szczecinku (PKP potencjalny przystanek KDP relacji Kołobrzeg- Poznań Wrocław, PKS, BUS, MZK, TAXI); potencjalnie w Białogardzie (PKP potencjalny przystanek KDP relacji Kołobrzeg Poznań Wrocław, PKS, BUS, MZK, TAXI); potencjalnie w Bytowie (PKP, PKS, BUS, MZK, TAXI); potencjalnie w Wałczu (PKP, PKS, BUS, MZK, TAXI); potencjalnie w Świdwinie (PKP, PKS, BUS, MZK, TAXI); rozważane w Ustce i Darłowie (PKP, PKS, BUS, TAXI). Pozostałe miasta są obszarami docelowego ruchu turystycznego (Ustka, Darłowo) i umożliwiają lokalizację niewielkich centrów przesiadkowych (Sławno, Karlino, Drawsko Pomorskie, Gościno). Istotną rolę w systemie komunikacyjnym regionu mogłaby odegrać rozpatrywana do realizacji dwutorowa kolejowa magistrala nadbałtycka w relacji Gdańsk Szczecin przebiegająca przez Słupsk i Koszalin rozpatrywana w wariancie kołobrzeskim przez Kołobrzeg i Gryfice umożliwiając skomunikowanie do Szczecina. Uwzględniając wskazany potencjał gospodarczy oraz możliwośći rozwoju sieci powiązań komunikacyjnych i specjalizację funkcjonalną poszczególnych miast możliwe jest zaproponowanie wzajemnie uzupełniającej się struktury przestrzennej regionu (rys. 7) obejmującej utworzenie 4 rejonów administracyjno-gospodarczych i ich czterech stolic jako miast na prawach powiatu (Koszalin, Słupsk, Kołobrzeg, Szczecinek). Proponowana struktura administracyjna mogłaby być następująca: 1. Koszalin siedziba wojewody (Urzędu Wojewódzkiego) i organów administracji zespolonej tj. służby, inspekcje, straże które są podległe bezpośrednio wojewodzie. 2. Słupsk siedziba sejmiku województwa oraz większości organów administracji niezespolonej tj. sztaby, izby, urzędy, zarządy, dyrektorzy, inspektorzy które są podległe (związane) sejmikowi województwa.

20 154 Mariusz Miedziński Rysunek 5. Koncepcja struktury administracyjnej województwa środkowopomorskiego opartej na likwidacji dotychczasowych powiatów i wprowadzeniu miast na prawach powiatu i rejonów administracyjnych (koncepcja II szczebla podziału terytorialnego kraju) m m koszaliński 11,2 mld zł) kołobrzeski (12,8 15,3 mld zł) m słupski (13,7 mld) ( kołobrzeski) m szczecinecki (11,9 mld zł) Źródło: opracowanie własne. Wspólną obsługę, w szczególności administracyjną, finansową i organizacyjną mogą prowadzić urząd marszałkowski albo inna wojewódzka samorządowa jednostka organizacyjna, zwane dalej jednostkami obsługującymi 19 stąd propozycja by w ramach dywersyfikacji niektórych funkcji o zasięgu wojewódz- 19 Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dania 24 sierpnia 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o samorządzie województwa z dnia 15 września 2015 r. Poz

21 Koncepcja nowego podziału 155 kim w dwóch pozostałych kluczowych miastach (Kołobrzegu i Szczecinku) rozmieścić instytucje wspomagające funkcjonowanie jednostek obsługiwanych województwa: 1. Kołobrzeg lokalizacja urzędu marszałkowskiego jednostki obsługującej pracę jednostek obsługiwanych na poziomie województwa, 2. Szczecinek lokalizacja niektórych wybranych organów administracji niezespolonej (np. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej, RDLP, itp.). W tak zorganizowanej strukturze miastami wojewódzkimi byłyby Koszalin i Słupsk a Kołobrzeg i Szczecinek pełniłyby funkcje wspomagające dla regionu. Efektem końcowym powyższych rozważań jest propozycja pilotażowej zdywersyfikowanej struktury funkcjonalno-przestrzennej i administracyjnej dla proponowanego do utworzenia województwa środkowopomorskigo (rys. 5). Przeprowadzone analizy funkcjonalno-przestrzenne oraz ekonomicznogospodarcze stanowią zatem rozwinięcie wcześniejszych obszernych opracowań 20 bazujące na danych statystycznych GUS 21 czy innych instytucji zajmujących się określonymi zjawiskami społeczno-gospodarczymi. Wnioski zawarte w raportach o stanie samorządu terytorialnego 22 wskazują na konieczności rozpoczęcia działań zmierzających do poprawy funkcjonowania samorządów na poziomie wojewódzkim i powiatowym. Analizy potencjałowe 23, grawitacyjne 24 oraz źródła informacji o wrażliwych czy niedoszacowanych potencjałach gospodarczych 25, a także liczne opracowania autorskie pozwalają określić skalę rozwoju gospodarki turystycznej na Pomorzu Środkowym ze szczególnym rolą miasta Kołobrzeg i NOF Kołobrzeg. Możliwe do utworzenia województwo środkowopomorskie, mimo aktualnie niezbyt okazałych wyników społeczno-ekonomicznych i gospodarczych, może dzięki intensyfikacji rozwoju własnych specjalizacji (turystyka, obrona narodowa, przemysł, leśnictwo, logistyka, gospodarka morska i wielkoobszarowe rolnictwo) osiągnąć sukces rozwojowy, oparty na zdywersyfikowanej strukturze administracyjnej i gospodarczej oraz na rozwoju unikalnych specjali- 20 E. Żuber, Województwo środkowopomorskie. Dlaczego być powinno? cz. I, Koszalińska Biblioteka Publiczna, Koszalin 2010, ss. 226, E. Żuber, Województwo środkowopomorskie. Dlaczego być powinno? cz. I, cz. II, Koszalińska Biblioteka Publiczna, Koszalin 2010, ss Turystyka w 2016 roku, GUS, Rzeszów 2017, ss Narastające dysfunkcje, t. I, op. cit., ss. 110; Narastające dysfunkcje, t. II, op. cit., ss Turystyczne obiekty noclegowe na obszarach nadmorskich, GUS, Rzeszów 2016, ss Śleszyński. p., 2016, Delimitacja miast średnich tracących funkcje społecznogospodarcze, IGiPZ PAN, Warszawa 2016, ss Kołobrzeg, czy, op. cit., s. 56.

22 156 Mariusz Miedziński zacji regionalnych. Odnotowywany niższy poziom rozwoju tego obszaru w porównaniu do terenów przyległych do rejonu Szczecina i Trójmiasta pozwoli z kolei na dłuższe korzystanie ze środków unijnych w ramach konwergencji oraz wyrównywania poziomu rozwoju regionów UE. Jest to istotne perspektywiczne narzędzie wsparcia, które mogłoby być przy odpowiednim jego zarządzaniu znaczącym impulsem rozwojowym. Kluczowym czynnikiem dla powstania województwa środkowopomorskiego jest kapitał ludzki, a ten można odnaleźć i przyciągnąć tylko we własnym samorządnym i prawidłowo rozwijającym się regionie. Bibliografia 1. Dane GUS według NTS-3, Szczecin/Gdańsk/Poznań/stat.gov.pl/dane-owojewodztwie/powiaty-865/informacje-o-powiatach-dane-powiatowe, rachunki regionalne, ( ). 2. Dojazdy do pracy. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011, GUS, Warszawa Dwornik B., Kto zarabia najwięcej w Polsce na turystach 2014, Raport Money.pl, ;najwiecej;w;polsce;na;turystach,105,0, html, ( ). 4. Kołobrzeg, czy już Majorka Północy?, Raport z badań empirycznych (z pomiaru przeprowadzonego w 2010 i 2011 roku). Poznań Komornicki T., Dostępność przestrzenna polskich portów morskich, Opracowanie eksperckie dla Instytutu Morskiego w Gdańsku, IGiPZ PAN, Warszawa Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa Miedzinski M., The Creation of the Model Threshold Tourist Area Life Cycle of the Functional Urban Area of Kołobrzeg, Economic Problems of Tourism, No. 4 (32), Miedziński M., Możliwości rozwojowe portu morskiego w Kołobrzegu po zakończonej przebudowie wejścia oraz trwającej poprawie dostępności portu od strony lądu, Regiony Nadmorskie, nr 21, Miedziński M., Uzdrowisko Kołobrzeg w świetle zmodyfikowanego cyklu życia obszaru turystycznego R.W. Butlera oraz teorii progowej B. Malisza, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Ekonomiczne Problemy Turystyki, nr 3 (23), Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania. Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce, tom I, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków 2013.

23 Koncepcja nowego podziału Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania. Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce, tom II, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dania 24 sierpnia 2015r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o samorządzie województwa z dnia 15 września 2015 r. Poz Produkt krajowy brutto rachunki regionalne w 2015 roku, GUS, Katowice Program budowy dróg krajowych i autostrad na lata , MIiB, Warszawa Rocznik statystyczny gospodarki morskiej, WUS, Szczecin Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, URM, Warszawa Śleszyński P., W sprawie optymalnego podziału terytorialnego Polski: zastosowanie analizy grawitacyjnej, Przegląd Geograficzny, Nr 87, z. 2, Śleszyński. P., Delimitacja miast średnich tracących funkcje społecznogospodarcze, IGiPZ PAN, Warszawa Turystyczne obiekty noclegowe na obszarach nadmorskich, GUS, Rzeszów Turystyka w 2016 roku, GUS, Rzeszów Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym, Dz.U., 1998, Nr 91, poz Wojewódzki Urząd Pracy w Szczecinie, ( ). 23. Wykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych w 2016 roku. Notka informacyjna, GUS, Warszawa Żuber E., Województwo środkowopomorskie. Dlaczego być powinno? cz. I, Koszalińska Biblioteka Publiczna, Koszalin Żuber E., Województwo środkowopomorskie. Dlaczego być powinno? cz. I, cz. II, Koszalińska Biblioteka Publiczna, Koszalin 2010.

CHARAKTERYSTYKA I OCENA SYSTEMU TRANSPORTU

CHARAKTERYSTYKA I OCENA SYSTEMU TRANSPORTU Rozdział 3. CHARAKTERYSTYKA I OCENA SYSTEMU TRANSPORTU PASAŻERSKIEGO W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPO- MORSKIM 3.1. Specyfika społeczno-gospodarcza województwa zachodniopomorskiego Podjęcie próby opracowania

Bardziej szczegółowo

Rynek pracy województwa pomorskiego na wsi i w mieście przemiany, zróżnicowania, wyzwania. Gdańsk, 3 listopada 2011 r.

Rynek pracy województwa pomorskiego na wsi i w mieście przemiany, zróżnicowania, wyzwania. Gdańsk, 3 listopada 2011 r. Rynek pracy województwa pomorskiego na wsi i w mieście przemiany, zróżnicowania, wyzwania Gdańsk, 3 listopada 2011 r. Ludność zamieszkała na wsi w województwie pomorskim w latach 2009-2010 31.12.2009 r.

Bardziej szczegółowo

Dochody i wydatki sektora finansów publicznych w województwie podkarpackim

Dochody i wydatki sektora finansów publicznych w województwie podkarpackim Dochody i wydatki sektora finansów publicznych w województwie podkarpackim Rzeszów, Październik 2013 I. DOCHODY 1 A: Podsektor centralny 1) obecnie województwo przekazuje dochód do sektora finansów publicznych

Bardziej szczegółowo

KOLONIZACJA I URBANIZACJA TURYSTYCZNA POLSKIEGO WYBRZEŻA NA PRZYKŁADZIE MIEJSKIEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO KOŁOBRZEG

KOLONIZACJA I URBANIZACJA TURYSTYCZNA POLSKIEGO WYBRZEŻA NA PRZYKŁADZIE MIEJSKIEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO KOŁOBRZEG Konwersatorium Wiedzy o Mieście 1(29), 2016 http://dx.doi.org/10.18778/2543-9421.01.06 ISSN 2543-9421 Mariusz MIEDZIŃSKI Dr, Instytut Geografii i Studiów Regionalnych, Akademia Pomorska w Słupsku mariusz.miedzinski@apsl.edu.pl

Bardziej szczegółowo

Współpraca miast i gmin Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego w zakresie integracji transportu publicznego

Współpraca miast i gmin Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego w zakresie integracji transportu publicznego Współpraca miast i gmin Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego w zakresie integracji transportu publicznego Szczecin, październik 2013 Gmina Miasto Szczecin Województwo Zachodniopomorskie Powiat Policki

Bardziej szczegółowo

Przesłanki i możliwości korekty podziału terytorialnego państwa na szczeblu województw w świetle rozmieszczenia głównych ośrodków miejskich

Przesłanki i możliwości korekty podziału terytorialnego państwa na szczeblu województw w świetle rozmieszczenia głównych ośrodków miejskich Przesłanki i możliwości korekty podziału terytorialnego państwa na szczeblu województw w świetle rozmieszczenia głównych ośrodków miejskich Łukasz Zaborowski Instytut Sobieskiego Zakład Geografii Miast

Bardziej szczegółowo

ZASOBY ROZWOJOWE POLSKI POŁUDNIOWEJ METROPOLIE I KAPITAŁ LUDZKI

ZASOBY ROZWOJOWE POLSKI POŁUDNIOWEJ METROPOLIE I KAPITAŁ LUDZKI ZASOBY ROZWOJOWE POLSKI POŁUDNIOWEJ METROPOLIE I KAPITAŁ LUDZKI 2012-04-24 Jacek Woźniak Pełnomocnik Zarządu WM ds. planowania strategicznego WYZWANIA ORAZ SILNE STRONY MIAST KRAKÓW KATOWICE Źródło: Raport

Bardziej szczegółowo

Poszerzenie obszaru Słupskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. (podsumowanie projektu) Agata Jaroszewska Dział Obsługi Inwestora SSSE

Poszerzenie obszaru Słupskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. (podsumowanie projektu) Agata Jaroszewska Dział Obsługi Inwestora SSSE Poszerzenie obszaru Słupskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej (podsumowanie projektu) Agata Jaroszewska Dział Obsługi Inwestora SSSE Tychowo, 20 czerwca 2012 Akty prawne Ustawa o specjalnych strefach ekonomicznych

Bardziej szczegółowo

RAPORT Z REALIZACJI. Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata za okres

RAPORT Z REALIZACJI. Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata za okres RAPORT Z REALIZACJI Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011 2020 za okres 2011 2013 SPIS TREŚCI CEL GŁÓWNY...9 Wskaźniki osiągnięć... 9 OBSZAR 1. GOSPODARKA WIEDZY I AKTYWNOŚCI... 11 Wskaźniki

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia. Wykorzystanie bazy noclegowej zbiorowego zakwaterowania w 2011 roku.

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia. Wykorzystanie bazy noclegowej zbiorowego zakwaterowania w 2011 roku. Materiał na konferencję prasową w dniu 26 marca 2012 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Wykorzystanie bazy noclegowej zbiorowego

Bardziej szczegółowo

Zachodniopomorskie wita 2015-10-05 10:35:56

Zachodniopomorskie wita 2015-10-05 10:35:56 Zachodniopomorskie wita 2015-10-05 10:35:56 2 Zachodniopomorskie leży w północno-zachodniej Polsce, na wybrzeżu Morza Bałtyckiego. Stolicą województwa jest Szczecin. Granica morska w Zachodniopomorskiem

Bardziej szczegółowo

ROZWÓJ TRANSPORTU ZBIOROWEGO W REGIONIE I JEGO ZNACZENIE DLA INTEGRACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ I KONKURENCYJNOŚCI POMORZA

ROZWÓJ TRANSPORTU ZBIOROWEGO W REGIONIE I JEGO ZNACZENIE DLA INTEGRACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ I KONKURENCYJNOŚCI POMORZA Włączeni w rozwój wsparcie rodziny i podnoszenia kwalifikacji zawodowych w kontekście potrzeb gospodarki regionu pomorskiego ROZWÓJ TRANSPORTU ZBIOROWEGO W REGIONIE I JEGO ZNACZENIE DLA INTEGRACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK NR 4 DELIMITACJA RADOMSKIEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO

ZAŁĄCZNIK NR 4 DELIMITACJA RADOMSKIEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO ZAŁĄCZNIK NR 4 DELIMITACJA RADOMSKIEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO STRESZCZENIE OPRACOWANA PRZEZ MAJ 2014, GDAŃSK Spis treści Wprowadzenie... 2 Definicja ROF... 2 Określenie szczegółowego kontekstu przestrzennego

Bardziej szczegółowo

URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, Warszawa PRODUKT KRAJOWY BRUTTO W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W LATACH

URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, Warszawa PRODUKT KRAJOWY BRUTTO W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W LATACH URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa Informacja sygnalna Data opracowania 20.12.2017 r. Kontakt: e-mail: sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel. 22 464 23 15 faks 22 846 76 67 Internet:

Bardziej szczegółowo

WSKAŹNIKI POMIARU CELÓW WDRAŻANEJ STRATEGII ROZWOJU MIASTA TCZEWA do 2011

WSKAŹNIKI POMIARU CELÓW WDRAŻANEJ STRATEGII ROZWOJU MIASTA TCZEWA do 2011 WSKAŹNIKI POMIARU CELÓW WDRAŻANEJ STRATEGII ROZWOJU MIASTA TCZEWA - 0 do 0 (I.) liczba podmiotów gospodarki narodowej na 000 gminy Podmioty gospodarki narodowej (miasto Tczew) / liczba / 000) 570/5970*000

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Katowicach

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Katowicach Materiał na konferencję prasową w dniu 30 listopada 2012 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Katowicach Notatka informacyjna PRODUKT KRAJOWY BRUTTO RACHUNKI REGIONALNE W 2010 R. 1 PRODUKT

Bardziej szczegółowo

Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze REGON w województwie małopolskim Stan na koniec 2017 r.

Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze REGON w województwie małopolskim Stan na koniec 2017 r. opracowanie sygnalne Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze REGON w województwie małopolskim Stan na koniec 2017 r. Liczba podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze REGON w województwie małopolskim

Bardziej szczegółowo

Dostępność komunikacyjna i mobilność przestrzenna a funkcjonowanie pomorskiego rynku pracy

Dostępność komunikacyjna i mobilność przestrzenna a funkcjonowanie pomorskiego rynku pracy Dostępność komunikacyjna i mobilność przestrzenna a funkcjonowanie pomorskiego rynku pracy Robert Guzik Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński Prezentowane badanie jest

Bardziej szczegółowo

Wpływ funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na rozwój Poznania na tle wybranych miast w Polsce

Wpływ funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na rozwój Poznania na tle wybranych miast w Polsce Paweł Churski Wpływ funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na rozwój Poznania na tle wybranych miast w Polsce Poznań próba bilansu przemian w okresie 10 lat członkostwa w Unii Europejskiej 9 czerwca

Bardziej szczegółowo

Produkt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne w 2014 roku

Produkt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne w 2014 roku WWW.OBSERWATORIUM.MALOPOLSKA.PL Produkt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne w 2014 roku Opracowanie: Małopolskie Obserwatorium Rozwoju Regionalnego Departament Polityki Regionalnej Urząd Marszałkowski

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XIII/155/16 RADY MIEJSKIEJ W TRZEBNICY. z dnia 28 stycznia 2016 r.

UCHWAŁA NR XIII/155/16 RADY MIEJSKIEJ W TRZEBNICY. z dnia 28 stycznia 2016 r. UCHWAŁA NR XIII/155/16 RADY MIEJSKIEJ W TRZEBNICY z dnia 28 stycznia 2016 r. w sprawie wystąpienia do Ministra Administracji i Cyfryzacji z wnioskiem o dokonanie zmiany granicy miasta Trzebnica polegającej

Bardziej szczegółowo

Tab. 8.1. Zróżnicowanie podstawowych wskaźników rozwojowych w grupach miast w skali kraju i województw

Tab. 8.1. Zróżnicowanie podstawowych wskaźników rozwojowych w grupach miast w skali kraju i województw 8. Grażyna Korzeniak, Katarzyna Gorczyca, Policentryczność rozwoju systemu osadniczego z udziałem miast małych i średnich w kontekście procesów metropolizacji [w] Małe i średnie miasta w policentrycznym

Bardziej szczegółowo

S11 a rozwój gospodarczy regionów. VII Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia Droga S11. Koszalin, 10 czerwca 2013 r.

S11 a rozwój gospodarczy regionów. VII Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia Droga S11. Koszalin, 10 czerwca 2013 r. Bożena Przewoźna Prezes Zarządu Stowarzyszenia Droga S11. S11 a rozwój gospodarczy regionów. VII Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia Droga S11. Koszalin, 10 czerwca 2013 r. Transport jest jednym z najważniejszych

Bardziej szczegółowo

Delimitacja otoczenia miasta w badaniach statystyki publicznej

Delimitacja otoczenia miasta w badaniach statystyki publicznej Delimitacja otoczenia miasta w badaniach statystyki publicznej Robert Buciak Marek Pieniążek Główny Urząd Statystyczny Polityka miejska wyzwania, doświadczenia, inspiracje Warszawa, 25 czerwca 2013 r.

Bardziej szczegółowo

Szanse rozwoju gospodarczego Województwa Świętokrzyskiego w perspektywie realizacji RPOWŚ na lata Kielce, kwiecień 2008 r.

Szanse rozwoju gospodarczego Województwa Świętokrzyskiego w perspektywie realizacji RPOWŚ na lata Kielce, kwiecień 2008 r. Szanse rozwoju gospodarczego Województwa Świętokrzyskiego w perspektywie realizacji RPOWŚ na lata 2007-2013 Kielce, kwiecień 2008 r. Problemy ograniczające rozwój Województwa Świętokrzyskiego Problemy

Bardziej szczegółowo

POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI

POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI Załącznik 3. do Strategii #Warszawa2030 POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI Projekt do uzgodnień 31 stycznia 2018 r. Realizacja Strategii #Warszawa2030 jest współzależna z realizacją dokumentów strategicznych

Bardziej szczegółowo

Produkt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne w 2013 roku

Produkt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne w 2013 roku Produkt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne w 2013 roku Wstęp Publikacja Głównego Urzędu Statystycznego Produkt krajowy brutto Rachunki regionalne w 2013 r., zawiera informacje statystyczne dotyczące podstawowych

Bardziej szczegółowo

Perspektywa województwa podkarpackiego

Perspektywa województwa podkarpackiego Potencjalne tematy współpracy pomiędzy subregionem tarnowskim a ośrodkami województwa podkarpackiego: Mielcem i Dębicą Perspektywa województwa podkarpackiego Jerzy Rodzeń Dyrektor Departamentu Strategii

Bardziej szczegółowo

VI Dni Techniki Pomorza Zachodniego 2015 PRZYSZŁOŚĆ PASAŻERSKIEGO RYNKU USŁUG TRANSPORTOWYCH W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM

VI Dni Techniki Pomorza Zachodniego 2015 PRZYSZŁOŚĆ PASAŻERSKIEGO RYNKU USŁUG TRANSPORTOWYCH W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM VI Dni Techniki Pomorza Zachodniego 2015 PRZYSZŁOŚĆ PASAŻERSKIEGO RYNKU USŁUG TRANSPORTOWYCH W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM dr hab. prof. US Wojciech Drożdż Kierownik Katedry Gospodarki Światowej i

Bardziej szczegółowo

Wybrane zróżnicowania społeczno-gospodarcze i przestrzenne a inteligentny rozwój obszarów wiejskich

Wybrane zróżnicowania społeczno-gospodarcze i przestrzenne a inteligentny rozwój obszarów wiejskich Temat II: Polaryzacja społeczna a stabilność ekonomiczna w procesach rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich Zadanie 4203: Przemiany gospodarki wiejskiej a programowanie polityki wobec wsi i rolnictwa Wybrane

Bardziej szczegółowo

Bezrobocie rejestrowane w województwie. zachodniopomorskim w 2016 r.

Bezrobocie rejestrowane w województwie. zachodniopomorskim w 2016 r. Urząd Statystyczny w Szczecinie Bezrobocie rejestrowane w województwie zachodniopomorskim w 2016 r. OPRACOWANIA SYGNALNE Szczecin, marzec 2017 Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w powiatowych urzędach

Bardziej szczegółowo

Mazowsze-Warszawa synergia czy konflikty?

Mazowsze-Warszawa synergia czy konflikty? Mazowsze-Warszawa synergia czy konflikty? Adam Struzik Marszałek Województwa Mazowieckiego Warszawa, 15 grudnia 2016 r. Podział statystyczny na dwie jednostki statystyczne (NUTS-2): - aglomeracja warszawska,

Bardziej szczegółowo

Przekazujemy Państwu efekt pierwszego etapu prac nad Programem Rozwoju Miasta Łomża dotyczącego gospodarki.

Przekazujemy Państwu efekt pierwszego etapu prac nad Programem Rozwoju Miasta Łomża dotyczącego gospodarki. Przekazujemy Państwu efekt pierwszego etapu prac nad Programem Rozwoju Miasta Łomża dotyczącego gospodarki. Efektem pierwszego etapu prac na Programem Rozwoju Miasta Łomża było powstanie analizy SWOT i

Bardziej szczegółowo

na podstawie opracowania źródłowego pt.:

na podstawie opracowania źródłowego pt.: INFORMACJA O DOCHODACH I WYDATKACH SEKTORA FINASÓW PUBLICZNYCH WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W LATACH 2004-2011 ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM WYDATKÓW STRUKTURALNYCH na podstawie opracowania źródłowego

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych 1 w 2013 roku.

Wykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych 1 w 2013 roku. Materiał na konferencję prasową w dniu 25 marca 2014 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia Notatka informacyjna Uwaga: od 2012 r. zmiana zakresu prezentowanych danych

Bardziej szczegółowo

Białystok jako ośrodek krajowy pełniący niektóre funkcje metropolitalne w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju w perspektywie 20 lat

Białystok jako ośrodek krajowy pełniący niektóre funkcje metropolitalne w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju w perspektywie 20 lat Białystok jako ośrodek krajowy pełniący niektóre funkcje metropolitalne w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju w perspektywie 20 lat Toruń, 15-16 listopada 2012 r. dr Dariusz Piotrowski Joanna

Bardziej szczegółowo

Ocena spójności terytorialnej pod względem infrastruktury technicznej obszarów wiejskich w porównaniu z miastami

Ocena spójności terytorialnej pod względem infrastruktury technicznej obszarów wiejskich w porównaniu z miastami Ocena spójności terytorialnej pod względem infrastruktury technicznej obszarów wiejskich w porównaniu z miastami dr hab. Danuta Kołodziejczyk Prof. IERiGŻ-PIB Konferencja IERiGŻ-PIB Strategie dla sektora

Bardziej szczegółowo

Stan i ruch naturalny ludności. w województwie zachodniopomorskim w 2016 r.

Stan i ruch naturalny ludności. w województwie zachodniopomorskim w 2016 r. Urząd Statystyczny w Szczecinie Stan i ruch naturalny ludności w województwie zachodniopomorskim w 2016 r. OPRACOWANIA SYGNALNE Szczecin, maj 2017 Stan i struktura ludności W województwie zachodniopomorskim

Bardziej szczegółowo

WYKONANIE BUDŻETU WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO W 2008 ROKU

WYKONANIE BUDŻETU WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO W 2008 ROKU WYKONANIE BUDŻETU WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO W 2008 ROKU 1 DOCHODY 2 Realizacja dochodów w 2008 roku z uwzględnieniem wpływu dotacji rozwojowej w tys. zł 1 056 433 750 117 710 525 704 372 Wskaźnik wykonania

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 7.10 Diagnoza osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem DIAGNOZA OSÓB ZAGROŻONYCH UBÓSTWEM LUB WYKLUCZENIEM SPOŁECZNYM

Załącznik nr 7.10 Diagnoza osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem DIAGNOZA OSÓB ZAGROŻONYCH UBÓSTWEM LUB WYKLUCZENIEM SPOŁECZNYM Załącznik nr 7.10 Diagnoza osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem DIAGNOZA OSÓB ZAGROŻONYCH UBÓSTWEM LUB WYKLUCZENIEM SPOŁECZNYM Wrzesień, 2015 W województwie zachodniopomorskim w 2013 roku świadczenia

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW PRZYGRANICZNYCH PRZY ZEWNĘTRZNEJ GRANICY UNII EUROPEJSKIEJ NA TERENIE POLSKI

CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW PRZYGRANICZNYCH PRZY ZEWNĘTRZNEJ GRANICY UNII EUROPEJSKIEJ NA TERENIE POLSKI GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY URZĄD STATYSTYCZNY W RZESZOWIE Informacja sygnalna Warszawa Rzeszów, 30 marca 2012 r. CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW PRZYGRANICZNYCH PRZY ZEWNĘTRZNEJ GRANICY UNII EUROPEJSKIEJ NA TERENIE

Bardziej szczegółowo

Polityka miejska w aktywizacji obszarów peryferyjnych

Polityka miejska w aktywizacji obszarów peryferyjnych KONFERENCJA Polityka miejska - wyzwania, doświadczenia, inspiracje Warszawa 25-26 VI 2013 Polityka miejska w aktywizacji obszarów peryferyjnych Dr hab. inż. arch. Jacek Sołtys Politechnika Gdańska Wydział

Bardziej szczegółowo

SŁUPSKIE PRACE GEOGRAFICZNE

SŁUPSKIE PRACE GEOGRAFICZNE SŁUPSKIE PRACE GEOGRAFICZNE Nr 14 ss. 155-176 2017 ISSN 2083-4721 Instytut Geografii i Studiów Regionalnych Akademii Pomorskiej w Słupsku Przyjęto: Zaakceptowano: 15.05.2017 20.09.2017 Mariusz Miedziński

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA ROZWOJU MIASTA PUŁAWY DO 2020 ROKU Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2030

STRATEGIA ROZWOJU MIASTA PUŁAWY DO 2020 ROKU Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2030 Spotkanie organizacyjne STRATEGIA ROZWOJU MIASTA PUŁAWY DO 2020 ROKU Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2030 Puławy, 19 marca 2014 Agenda spotkania Zespołu ds. opracowania Strategii 2 Rozwoju Miasta Puławy do roku

Bardziej szczegółowo

miejskimi i ich otoczeniem

miejskimi i ich otoczeniem Analiza relacji funkcjonalnoprzestrzennych między ośrodkami miejskimi i ich otoczeniem Robert Guzik, Arkadiusz Kołoś Centrum Studiów Regionalnych UNIREGIO, Kraków Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej,

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Materiał na konferencję prasową w dniu 3 września 214 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 24.3.216 r. Notatka informacyjna Wykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych 1 w 215 roku Obiekty noclegowe

Bardziej szczegółowo

KONSULTACJE SPOŁECZNE Projekt nowej Lokalnej Strategii Rozwoju na lata ANALIZA SWOT + CELE

KONSULTACJE SPOŁECZNE Projekt nowej Lokalnej Strategii Rozwoju na lata ANALIZA SWOT + CELE KONSULTACJE SPOŁECZNE Projekt nowej Lokalnej Strategii Rozwoju na lata 2014-2020 ANALIZA SWOT + CELE PAŹDZIERNIK 2015 PLAN SPOTKANIA 1) Prezentacja diagnozy. 2) Prezentacja projektu analizy SWOT 3) Projekt

Bardziej szczegółowo

Przedsiębiorstwa prywatne - fundament polskiej gospodarki

Przedsiębiorstwa prywatne - fundament polskiej gospodarki 1 Przedsiębiorstwa prywatne - fundament polskiej gospodarki Rosnąca rola sektora przedsiębiorstw w polskiej gospodarce wiąże się nierozerwalnie ze wzrostem znaczenia sektora prywatnego, jaki miał miejsce

Bardziej szczegółowo

Ocena potencjału gospodarczego w świetle wskaźników rozwoju gospodarczego

Ocena potencjału gospodarczego w świetle wskaźników rozwoju gospodarczego Ocena potencjału gospodarczego w świetle wskaźników rozwoju gospodarczego dla powiatów biłgorajskiego, tomaszowskiego i zamojskiego Transgraniczny Rezerwat Biosfery Roztocze szansą na zrównoważony rozwój

Bardziej szczegółowo

ZARYS OPRACOWANIA DOT. ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH I ROLNICTWA WOJEWÓDZTWA DO 2030 R.

ZARYS OPRACOWANIA DOT. ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH I ROLNICTWA WOJEWÓDZTWA DO 2030 R. ZARYS OPRACOWANIA DOT. ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH I ROLNICTWA WOJEWÓDZTWA DO 2030 R. Część diagnostyczna Spis treści Str. I. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ OBSZARÓW WIEJSKICH I ROLNICTWA WOJEWÓDZTWA,

Bardziej szczegółowo

Raport o stanie rozwoju społeczno-gospodarczego województwa kujawsko-pomorskiego w latach

Raport o stanie rozwoju społeczno-gospodarczego województwa kujawsko-pomorskiego w latach Raport o stanie rozwoju społeczno-gospodarczego województwa kujawsko-pomorskiego w latach 2012-2014 wykonany na potrzeby monitorowania realizacji ustaleń Strategii rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego

Bardziej szczegółowo

KONSULTACJE SPOŁECZNE Projekt nowej Lokalnej Strategii Rozwoju na lata 2014-2020 ANALIZA SWOT + CELE

KONSULTACJE SPOŁECZNE Projekt nowej Lokalnej Strategii Rozwoju na lata 2014-2020 ANALIZA SWOT + CELE Spotkania konsultacyjne współfinansowane są przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, Europa inwestująca w obszary wiejskie w ramach działania 19 Wsparcie dla Rozwoju Lokalnego

Bardziej szczegółowo

KATEDRA GEOGRAFII ROZWOJU REGIONALNEGO OFERTA SEMINARIUM STUDIA LICENCJACKIE

KATEDRA GEOGRAFII ROZWOJU REGIONALNEGO OFERTA SEMINARIUM STUDIA LICENCJACKIE KATEDRA GEOGRAFII ROZWOJU REGIONALNEGO OFERTA SEMINARIUM STUDIA LICENCJACKIE KATEDRA GEOGRAFII ROZWOJU REGIONALNEGO: Katedra powstała w 1997 r. Jest jednostką o tradycyjnym profilu geografii społecznoekonomicznej

Bardziej szczegółowo

OBSZAR RYNEK PRACY 1

OBSZAR RYNEK PRACY 1 OBSZAR RYNEK PRACY 1 I. Analiza lokalnego rynku pracy Nadmorskie położenie, wyspiarski charakter oraz bliskość niemieckiej granicy miały znaczący wpływ na kierunek rozwój gospodarki miasta. Najwięcej podmiotów

Bardziej szczegółowo

Biuro Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego w Łodzi Departament Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi Łódź, wrzesień 2011

Biuro Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego w Łodzi Departament Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi Łódź, wrzesień 2011 Biuro Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego w Łodzi Departament Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi Łódź, wrzesień 2011 POTENCJAŁY I BARIERY ROZWOJU MIAST REGIONU Spotkania konsultacyjne

Bardziej szczegółowo

Kontrakt terytorialny dla województwa zachodniopomorskiego. www.wzp.pl

Kontrakt terytorialny dla województwa zachodniopomorskiego. www.wzp.pl Kontrakt terytorialny dla województwa zachodniopomorskiego Kontrakt terytorialny założenia Kontrakt terytorialny to umowa zawarta pomiędzy rządem a samorządem województwa, w której wskazane zostaną cele

Bardziej szczegółowo

Południowy półpierścień 400 kv jako przesłanka do rozwoju aglomeracji warszawskiej i województwa mazowieckiego. Warszawa 18 marca 2011

Południowy półpierścień 400 kv jako przesłanka do rozwoju aglomeracji warszawskiej i województwa mazowieckiego. Warszawa 18 marca 2011 Południowy półpierścień 400 kv jako przesłanka do rozwoju aglomeracji warszawskiej i województwa mazowieckiego Warszawa 18 marca 2011 Statystyczna wizytówka regionu Region o najwyższym poziomie rozwoju

Bardziej szczegółowo

POTENCJAŁY, PROBLEMY I PROPONOWANE KIERUNKI ROZWOJU MIASTA WŁOCŁAWEK I POWIATU WŁOCŁAWSKIEGO r.

POTENCJAŁY, PROBLEMY I PROPONOWANE KIERUNKI ROZWOJU MIASTA WŁOCŁAWEK I POWIATU WŁOCŁAWSKIEGO r. POTENCJAŁY, PROBLEMY I PROPONOWANE KIERUNKI ROZWOJU MIASTA WŁOCŁAWEK I POWIATU WŁOCŁAWSKIEGO 22.11.2012r. Szkolnictwo średnie i wyŝsze Miejsca pracy Kultura i sport Tereny inwestycyjne Usługi okołobiznesowe

Bardziej szczegółowo

Raport z badania ankietowego na potrzeby opracowania Strategii Rozwoju Powiatu Kieleckiego do roku 2020

Raport z badania ankietowego na potrzeby opracowania Strategii Rozwoju Powiatu Kieleckiego do roku 2020 Raport z badania ankietowego na potrzeby opracowania Strategii Rozwoju Powiatu Kieleckiego do roku 2020 ZAŁĄCZNIK NR 2 do Strategii Rozwoju Powiatu Kieleckiego do roku 2020 Kielce, luty 2017 r. Strona

Bardziej szczegółowo

OPIS PRZEDMIOTU DZIERŻAWY DO POSTĘPOWANIA W CELU OPTYMALNEGO WYKORZYSTANIA POTENCJAŁU PRZEŁADUNKOWEGO W PORCIE HANDLOWYM W KOŁOBRZEGU

OPIS PRZEDMIOTU DZIERŻAWY DO POSTĘPOWANIA W CELU OPTYMALNEGO WYKORZYSTANIA POTENCJAŁU PRZEŁADUNKOWEGO W PORCIE HANDLOWYM W KOŁOBRZEGU OPIS PRZEDMIOTU DZIERŻAWY DO POSTĘPOWANIA W CELU OPTYMALNEGO WYKORZYSTANIA POTENCJAŁU PRZEŁADUNKOWEGO W PORCIE HANDLOWYM W KOŁOBRZEGU 1. Opis przedmiotu dzierżawy Przedmiotem dzierżawy jest część terenów

Bardziej szczegółowo

Czy Tarnów musi się? dr Łukasz Zaborowski Instytut Sobieskiego. 10 stycznia 2018 r.

Czy Tarnów musi się? dr Łukasz Zaborowski Instytut Sobieskiego. 10 stycznia 2018 r. Czy Tarnów musi się? dr Łukasz Zaborowski Instytut Sobieskiego 10 stycznia 2018 r. Tarnów miejsce w strukturze osadniczej kraju a status planistyczny Tarnów w województwie polityka rozwoju czy degradacji?

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr... Rady Miejskiej w Słupsku. z dnia r.

Uchwała Nr... Rady Miejskiej w Słupsku. z dnia r. Druk nr 18/22 Uchwała Nr... Rady Miejskiej w Słupsku z dnia... 2015 r. w sprawie udzielenia pomocy finansowej w formie dotacji celowej Gminie Miasto Ustka na realizację zadania pn. Wykonanie dokumentacji

Bardziej szczegółowo

Diagnoza i perspektywy rozwoju południa i południowego zachodu Dolnego Śląska

Diagnoza i perspektywy rozwoju południa i południowego zachodu Dolnego Śląska Diagnoza i perspektywy rozwoju południa i południowego zachodu Dolnego Śląska Spotkanie Sygnatariuszy Deklaracji Sudeckiej w Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej (DG REGIO) 21 marca,

Bardziej szczegółowo

4. Analiza porównawcza potencjału Ciechanowa

4. Analiza porównawcza potencjału Ciechanowa 4. Analiza porównawcza potencjału Ciechanowa Analiza potencjału rozwojowego powinna się odnosić między innymi do porównywalnych danych z miast o zbliżonych parametrach. Dlatego też do tej części opracowania

Bardziej szczegółowo

Miasta województwa małopolskiego - zmiany, wyzwania i perspektywy rozwoju

Miasta województwa małopolskiego - zmiany, wyzwania i perspektywy rozwoju Miasta województwa małopolskiego - zmiany, wyzwania i perspektywy rozwoju Miasta odgrywają ważną rolę w rozwoju gospodarczym i społecznym regionów. Stanowią siłę napędową europejskiej gospodarki, są katalizatorami

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR... RADY MIASTA SZCZECIN z dnia r.

UCHWAŁA NR... RADY MIASTA SZCZECIN z dnia r. Projekt UCHWAŁA NR... RADY MIASTA SZCZECIN z dnia... 2016 r. w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji o zmianę granic miasta Szczecin miasta na prawach powiatu z

Bardziej szczegółowo

Obsługa inwestorów w zakresie Odnawialnych Źródeł Energii w Szczecinie

Obsługa inwestorów w zakresie Odnawialnych Źródeł Energii w Szczecinie Obsługa inwestorów w zakresie Odnawialnych Źródeł Energii w Szczecinie Marek Kubik p.o. Dyrektor Wydziału Obsługi Inwestorów i Biznesu Urząd Miasta Szczecin Szczecin, dnia 09.10.2014 r. Stolica Euroregionu

Bardziej szczegółowo

Peryferyjność geograficzna a peryferyjność ekonomiczna regionu przygranicznego

Peryferyjność geograficzna a peryferyjność ekonomiczna regionu przygranicznego Peryferyjność geograficzna a peryferyjność ekonomiczna regionu przygranicznego Literatura przedmiotu z zakresu polityki rozwoju regionalnego, wzrostu gospodarczego czy też współpracy transgranicznej i

Bardziej szczegółowo

II Spotkanie Rady Strategii Rozwoju Tczewa przy Prezydencie Miasta Tczewa Kwiecień, 2010

II Spotkanie Rady Strategii Rozwoju Tczewa przy Prezydencie Miasta Tczewa Kwiecień, 2010 II Spotkanie Rady Strategii Rozwoju Tczewa przy Prezydencie Miasta Tczewa Kwiecień, 2010 Wizją Tczewa jest miasto, które będzie rozwijać się jako silny gospodarczo ośrodek subregionalny, dogodnie skomunikowany

Bardziej szczegółowo

PODKARPACKIE FORUM TERYTORIALNE DEPARTAMENT ROZWOJU REGIONALNEGO

PODKARPACKIE FORUM TERYTORIALNE DEPARTAMENT ROZWOJU REGIONALNEGO PODKARPACKIE FORUM TERYTORIALNE DEPARTAMENT ROZWOJU REGIONALNEGO Rzeszów, 13 grudnia 2013 r. Plan prezentacji I PODKARPACKIE FORUM TERYTORIALNE Podkarpackie Forum Terytorialne wprowadzenie Wybrane elementy

Bardziej szczegółowo

Prezentacja zidentyfikowanego do realizacji projektu kluczowego w perspektywie finansowej UE

Prezentacja zidentyfikowanego do realizacji projektu kluczowego w perspektywie finansowej UE Prezentacja zidentyfikowanego do realizacji projektu kluczowego w perspektywie finansowej UE 2014-2020 Tytuł Projektu Poprawa dostępności zewnętrznej i wewnętrznej, warunków komunikacji w części południowowschodniej

Bardziej szczegółowo

Analiza danych wtórnych dla powiatów woj. zachodniopomorskiego za rok 2005 i I półrocze 2006

Analiza danych wtórnych dla powiatów woj. zachodniopomorskiego za rok 2005 i I półrocze 2006 Analiza danych wtórnych dla powiatów woj. zachodniopomorskiego za rok 2005 i I półrocze 2006 Spis treści SPIS WYKRESÓW... 6 SPIS TABEL... 12 WSTĘP... 25 WNIOSKI... 26 WPROWADZENIE DANE OGÓLNE... 26 RYNEK

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych 1 w 2012 roku

Wykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych 1 w 2012 roku Materiał na konferencję prasową w dniu 22 marca 2013 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Wykorzystanie turystycznych obiektów

Bardziej szczegółowo

Bezrobocie rejestrowane w województwie. zachodniopomorskim w 2012 r.

Bezrobocie rejestrowane w województwie. zachodniopomorskim w 2012 r. Urząd Statystyczny w Szczecinie Bezrobocie rejestrowane w województwie zachodniopomorskim w 2012 r. OPRACOWANIA SYGNALNE Szczecin, marzec 2013 Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w powiatowych urzędach

Bardziej szczegółowo

MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2007 r.

MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2007 r. Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2007 r. II CZĘŚĆ Gdańsk, październik 2008 r. Raport opracowano w Zespole Badań, Analiz i Informacji

Bardziej szczegółowo

REALIZACJA INWESTYCJI DROGOWYCH W ZAŁOŻENIACH PROJEKTU PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO. WIELKOPOLSKA 2020+

REALIZACJA INWESTYCJI DROGOWYCH W ZAŁOŻENIACH PROJEKTU PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO. WIELKOPOLSKA 2020+ REALIZACJA INWESTYCJI DROGOWYCH W ZAŁOŻENIACH PROJEKTU PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO. WIELKOPOLSKA 2020+ TOMASZ KUŹNIAR WIELKOPOLSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO

Bardziej szczegółowo

2. Cel, metoda, zakres badań Grażyna Korzeniak, Tadeusz Grabiński

2. Cel, metoda, zakres badań Grażyna Korzeniak, Tadeusz Grabiński 2. Cel, metoda, zakres badań Grażyna Korzeniak, Tadeusz Grabiński [w] Małe i średnie miasta w policentrycznym rozwoju Polski, G.Korzeniak (red), Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2014, str. 7-13 W publikacji

Bardziej szczegółowo

Centralny Port Komunikacyjny w systemie transportu kolejowego

Centralny Port Komunikacyjny w systemie transportu kolejowego Centralny Port Komunikacyjny w systemie transportu kolejowego Warszawa, 21 marca 2018 Agata POMYKAŁA a.pomykala@infotransport.pl Plan prezentacji Podział międzygałęziowy w obsłudze lotnisk Sieć kolejowa

Bardziej szczegółowo

ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA REGIONÓW

ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA REGIONÓW Instytut Przedsiębiorstwa Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie Szkoła Główna Handlowa ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA REGIONÓW 2011 WOJEWÓDZTWO POMORSKIE Prof. SGH dr hab. Hanna Godlewska-Majkowska Dr Patrycjusz

Bardziej szczegółowo

ANALIZA RYNKU MIESZKAŃ WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO W LATACH 1999 I 2008

ANALIZA RYNKU MIESZKAŃ WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO W LATACH 1999 I 2008 STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 26 Anna Gdakowicz Uniwersytet Szczeciński ANALIZA RYNKU MIESZKAŃ WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO W LATACH 1999 I 28 STRESZCZENIE Województwo

Bardziej szczegółowo

Centralny Port Komunikacyjny w systemie połączeń kolejami dużych prędkości (KDP) i regionalnych

Centralny Port Komunikacyjny w systemie połączeń kolejami dużych prędkości (KDP) i regionalnych IV Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Techniczna Bezpieczeństwo i niezawodność w lotnictwie oraz rozwój lotnictwa w regionach Centralny Port Komunikacyjny w systemie połączeń kolejami dużych prędkości (KDP)

Bardziej szczegółowo

Zakres terminologiczny obszarów specjalnych w dokumentach planistycznych i strategicznych. Wrocław, grudzień 2012 r.

Zakres terminologiczny obszarów specjalnych w dokumentach planistycznych i strategicznych. Wrocław, grudzień 2012 r. Zakres terminologiczny obszarów specjalnych w dokumentach planistycznych i strategicznych Wrocław, grudzień 2012 r. WPROWADZENIE Obszary strategicznej interwencji OBSZARY PROBLEMOWE 1.Koncepcja Przestrzennego

Bardziej szczegółowo

OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ ZA ROK 2016 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO -

OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ ZA ROK 2016 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO - OCENA ZASOBÓW POMOCY SPOŁECZNEJ ZA ROK 2016 DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO - Graficzna prezentacja zjawisk Szczecin 2017 r. Autor opracowania: Shivan Fate Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego

Bardziej szczegółowo

Powiat wadowicki. Położenie powiatu na terenie województwa małopolskiego. Gminy leżące na terenie powiatu. Ogólne informacje o powiecie

Powiat wadowicki. Położenie powiatu na terenie województwa małopolskiego. Gminy leżące na terenie powiatu. Ogólne informacje o powiecie Powiat wadowicki Położenie powiatu na terenie województwa małopolskiego Gminy leżące na terenie powiatu Ogólne informacje o powiecie Powiat zlokalizowany jest w południowo-zachodniej części województwa

Bardziej szczegółowo

Warszawa, 29 września 2014

Warszawa, 29 września 2014 Warszawa, 29 września 2014 KRAJOWY SYSTEM ZARZĄDZANIA ROZWOJEM STRATEGIE MAKROREGIONALNE STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO POLSKI WSCHODNIEJ DO ROKU 2020 przyjęta przez Radę Ministrów 11 lipca

Bardziej szczegółowo

URZĄD STATYSTYCZNY w SZCZECINIE

URZĄD STATYSTYCZNY w SZCZECINIE URZĄD STATYSTYCZNY w SZCZECINIE Opracowania sygnalne Szczecin, czerwiec 2010 r. TURYSTYKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W 2009 R. Na terenie województwa zachodniopomorskiego, według stanu na dzień

Bardziej szczegółowo

Dojechać, dolecieć, dopłynąć 2015-05-21 14:00:09

Dojechać, dolecieć, dopłynąć 2015-05-21 14:00:09 Dojechać, dolecieć, dopłynąć 2015-05-21 14:00:09 2 W układzie międzynarodowym region zachodniopomorski ma ważne tranzytowe znaczenie. Krzyżują się tu połączenia międzynarodowe w układzie: północ - południe,

Bardziej szczegółowo

Delimitacja miejskich obszarów funkcjonalnych miast wojewódzkich Bydgoszczy i Torunia dla ZIT Wojewódzkiego

Delimitacja miejskich obszarów funkcjonalnych miast wojewódzkich Bydgoszczy i Torunia dla ZIT Wojewódzkiego Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu Departament Planowania Regionalnego Delimitacja miejskich obszarów funkcjonalnych miast wojewódzkich Bydgoszczy i Torunia dla ZIT Wojewódzkiego

Bardziej szczegółowo

Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej. Fundusze unijne. a zróżnicowanie regionalne kraju. Warszawa, 27 marca 2008 r. 1

Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej. Fundusze unijne. a zróżnicowanie regionalne kraju. Warszawa, 27 marca 2008 r. 1 Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej Fundusze unijne a zróżnicowanie regionalne kraju Warszawa, 27 marca 2008 r. 1 Proces konwergencji w wybranych krajach UE (zmiany w stosunku do średniego PKB

Bardziej szczegółowo

Zakres programu budowy linii dużych prędkości w Polsce

Zakres programu budowy linii dużych prędkości w Polsce Zakres programu budowy linii dużych prędkości w Polsce Jan Raczyński Agata Pomykała Seminarium Możliwości wykorzystania linii dużych prędkości dla przewozów regionalnych, 13.09.2016 Warszawa Podstawa prawna

Bardziej szczegółowo

Rysunek 1. Miejsce SRT w systemie zintegrowanych strategii rozwoju kraju

Rysunek 1. Miejsce SRT w systemie zintegrowanych strategii rozwoju kraju STRESZCZENIE STRATEGII ROZWOJU TRANSPORTU Miejsce i rola Strategii Rozwoju Transportu Strategia Rozwoju Transportu (SRT) jest średniookresowym dokumentem planistycznym, który zgodnie z ustawą z dnia 6

Bardziej szczegółowo

URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE

URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE 31-223 Kraków, ul. Kazimierza Wyki 3 e-mail:sekretariatuskrk@stat.gov.pl tel. 012 415 60 11 Internet: http://www.stat.gov.pl/krak Informacja sygnalna - Nr 15 Data opracowania

Bardziej szczegółowo

Żłobki i kluby dziecięce w 2012 r.

Żłobki i kluby dziecięce w 2012 r. Materiał na konferencję prasową w dniu 29 maja 213 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia Notatka informacyjna Żłobki i kluby dziecięce w 212 r. W pierwszym kwartale

Bardziej szczegółowo

Kontrakt terytorialny dla województwa zachodniopomorskiego.

Kontrakt terytorialny dla województwa zachodniopomorskiego. Kontrakt terytorialny dla województwa zachodniopomorskiego Kontrakt Terytorialny założenia Kontrakt Terytorialnyto umowa zawarta pomiędzy rządem a samorządem województwa, w której wskazane zostały cele

Bardziej szczegółowo

OPRACOWANIE STRATEGII ROZWOJU OBSZARU METROPOLITALNEGO DO 2030 ROKU

OPRACOWANIE STRATEGII ROZWOJU OBSZARU METROPOLITALNEGO DO 2030 ROKU OPRACOWANIE STRATEGII ROZWOJU OBSZARU METROPOLITALNEGO DO 2030 ROKU Rola małych miast i obszarów wiejskich w rozwoju obszaru metropolitalnego Prof. dr hab. Jerzy Bański Dr Konrad Czapiewski Plan Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Działania rozwojowe w zakresie infrastruktury turystycznej. Property Forum Polska Północna Gdańsk, 5 marca 2012 r.

Działania rozwojowe w zakresie infrastruktury turystycznej. Property Forum Polska Północna Gdańsk, 5 marca 2012 r. Działania rozwojowe w zakresie infrastruktury turystycznej Property Forum Polska Północna Gdańsk, 5 marca 2012 r. Informacje ogólne Liczba mieszkańców: około 40 tys. Wyspiarskie położenie. Przygraniczne

Bardziej szczegółowo

RYNEK PRACY/ADAPTACYJNOŚĆ ZASOBÓW PRACY W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM

RYNEK PRACY/ADAPTACYJNOŚĆ ZASOBÓW PRACY W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM RYNEK PRACY/ADAPTACYJNOŚĆ ZASOBÓW PRACY W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Urząd Statystyczny we Wrocławiu 50-950 Wrocław, ul. Oławska 31, tel. 71 371 63 00, fax 71 371 63 60 PLAN PREZENTACJI Wprowadzenie Województwo

Bardziej szczegółowo

Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2018 roku

Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2018 roku Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2018 roku Szczecin 2018 Według danych Eurostat zharmonizowana stopa bezrobocia 1 dla Polski w czerwcu 2018 roku 2 wynosiła 3,7% tj. o 1,1

Bardziej szczegółowo

Analiza sytuacji przedsiębiorstw w subregionie konińskim

Analiza sytuacji przedsiębiorstw w subregionie konińskim Analiza sytuacji przedsiębiorstw w subregionie konińskim Konińska Izba Gospodarcza Maj 212 Charakterystyka podmiotów gospodarczych w regionie W subregionach województwa Wielkopolskiego średnio ok. 97%

Bardziej szczegółowo

Instrument ZIT jako zinstytucjonalizowana

Instrument ZIT jako zinstytucjonalizowana Instrument ZIT jako zinstytucjonalizowana v forma zarządzania w obszarach funkcjonalnych dr Piotr Zygadło, Dyrektor Departamentu Regionalnych Programów Operacyjnych, Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju Rzeszów,

Bardziej szczegółowo