Andrzej Tokarz, Agnieszka Stawarska, Magdalena Kolczewska
|
|
- Klaudia Lewicka
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XL, 2007, 4, str Andrzej Tokarz, Agnieszka Stawarska, Magdalena Kolczewska OCENA JAKOŚCIOWA SPOSOBU ŻYWIENIA LUDZI STARSZYCH ZRZESZONYCH W WYBRANYCH WARSZAWSKICH STOWARZYSZENIACH SPOŁECZNYCH CZ. I. Katedra i Zakład Bromatologii Akademii Medycznej w Warszawie Kierownik: prof. A.M. dr hab. A. Tokarz W pracy przeprowadzono ocenę jakościowa sposobu żywienia ludzi starszych (60 96 lat). Zastosowano metodę wywiadu o spożyciu z ostatnich 24 godz. poprzedzaja cych badanie. Badaniami objęto grupę 104 losowo wybranych 58 kobiet i 46 mężczyzn. Ankiety sporza dzano w okresie od lutego 2006 r. do maja 2006 r. Uzyskane wyniki wskazały, że żywienie starszych odbiegało od zasad racjonalnego żywienia. Stwierdzono różnice w sposobie żywienia kobiet i mężczyzn oraz z różnymi chorobami metabolicznymi. Hasła kluczowe: sp żywienia, ocena jakościowa, ludzie starsi. Key words: nutrition mode, qualitative assessment, elderly people. Cechą znamienną naszych czasów jest ciągle zwiększający się odsetek ludzi starszych w społeczeństwie. Związane jest to głównie z postępem medycyny oraz przemysłu farmaceutycznego. Zaowocowało to wydłużeniem przeciętnego czasu trwania życia, co wiąże się z koniecznością pogłębiania wiedzy o postępowaniu w stanach patologicznych, charakterystycznych dla wieku starszego, szukania skutecznych środków profilaktycznych, do których należy m. in. upowszechnianie zdrowego stylu życia, czyli odpowiednio dobranej diety połączonej z aktywnością fizyczną i psychiczną. To właśnie odżywianie jest jednym z podstawowych czynników mających wpływ na stan zdrowia. Utrzymujące się przez dłuższy okres czasu nieprawidłowości w sposobie żywienia mogą powodować występowanie chorób dietozależnych, bądź nasilać już istniejące (1 7). Dobre poznanie problemów żywieniowych ludzi starszych stwarza możliwość poprawy jakości żywienia oraz jakości życia. MATERIAŁ I METODY W pracy dokonano oceny jakościowej sposobu żywienia starszych, skupionych w następujących warszawskich stowarzyszeniach: Centrum Usług Socjalnych i Szkolenia Kadr Pomocy Społecznej Ośrodek Nowolipie Fundacja Emeryt
2 360 A. Tokarz i inni Nr 4 Uniwersytet Trzeciego Wieku im. Haliny Szwarc. Badaniami objęto grupę 104 (58 kobiet i 46 mężczyzn), w wieku od 60 do 96 lat. Do oceny sposobu żywienia badanej grupy ludzi zastosowano metodę wywiadu o spożyciu z ostatnich 24 godz. przed badaniem. Wywiadów dokonywano zgodnie z zaleceniami Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie. Przy zbieraniu danych odnośnie żywienia respondentów korzystano z albumu fotografii produktów i potraw o zróżnicowanej wielkości porcji, opracowanego przez Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie (8). Badania przeprowadzano od poniedziałku do soboty włącznie, jednorazowo z losowo wybranymi osobami starszymi, w okresie od lutego 2006 r. do maja 2006 r. WYNIKI I ICH OMÓWIENIE Stosując kryteria podziału na klasy żywienia wg Szczygłowej i współpr. (9) dokonano oceny jakości całodziennej racji pokarmowej (CRP) respondentów. Uzyskane wyniki przedstawiono w tab. I. Klasy żywienia Tabela I Charakterystyka całodziennego żywienia wg Szczygłowej (8) Table I Characteristics of the daily nutrition (after Szczyglowa) (8) Kobiety n = 58 Mężczyźni n = 46 Ła cznie n = 104 I II 3 5,2 7 15,2 10 9,6 III 21 36, , ,4 IV 34 58, , ,0 Żadna z przebadanych nie odżywiała się w sp prawidłowy, a żywienie zadowalające stwierdzono zaledwie u ok. 10 respondentów (5,2 kobiet i 15,2 mężczyzn). W sp niezadowalający odżywiało się blisko 40 ankietowanych, a dotyczyło to 36 kobiet i 43 mężczyzn. Największą grupę, bo liczącą aż 51 stanowiły osoby odżywiające się w sp nieprawidłowy. Do klasy tej zakwalifikowano blisko 59 kobiet i 41 mężczyzn. Podsumowując należy stwierdzić, że łącznie do klas III i IV przypisano aż 90,4, w tym niespełna 95 stanowiły kobiety i 85 mężczyźni. Pomimo tego jadłospis kobiet był bardziej urozmaicony w porównaniu z dietą mężczyzn, co jest zgodne z wynikami otrzymanymi przez Dudę (10). Najczęściej występującymi błędami żywieniowymi wśród badanych ludzi starszych było spożywanie mało urozmaiconych posiłków, a w szczególności brak łączenia w nich białka zwierzęcego z warzywami lub owocami, a także mała ilość posiłków zawierających mleko i jego przetwory. Podobne wyniki otrzymali również inni autorzy (10 14). Liczba posiłków Tabela II Liczba posiłków spożywanych przez osoby starsze w cia gu dnia Table II Daily number meals consumed by elderly people Kobiety n = 58 Mężczyźni n = 46 Ła cznie n = ,2 1 1, , , , , , ,3 5 i więcej 7 12,1 4 8, ,5
3 Nr 4 Ocena jakościowa żywienia ludzi starszych. Cz. I. 361 Przeprowadzona analiza liczby spożywanych posiłków przez ludzi starszych wykazała, że w zbliżonych do siebie proporcjach jedli 3 i 4 posiłki dziennie. Stanowiło to odpowiednio 46,2 i 42,3 (tab. II). Tylko 1 starszych zadeklarowało spożywanie dwóch posiłków w ciągu dnia, a 10,5 pięciu i więcej. Wykazano, że zarówno kobiety jak i mężczyźni jedzą codziennie trzy główne posiłki, a w tym na pierwszym miejscu I śniadanie (100) i obiad (100). Na drugim miejscu pod względem regularności spożycia znalazła się kolacja (97,1), co dotyczyło 98,3 kobiet i 95,7 mężczyzn (tab. III). Ludzie starsi niechętnie jedli II śniadanie (35,6) i podwieczorek (29,8), przy czym kobiety preferowały spożywanie podwieczorku (ok. 38), natomiast mężczyźni II śniadania (41,3). Podobne wyniki otrzymali inni autorzy (10 13). T a b e l a III Charakterystyka rodzajów posiłków spożywanych przez badane osoby T a b l e III Characteristics of the types of meals consumed by elderly people Rodzaj posiłku Kobiety n = 58 Mężczyźni n = 46 Ła cznie n = 104 Iśniadanie , , ,0 II śniadanie 18 31, , ,6 Obiad , , ,0 Podwieczorek 22 37,9 9 19, ,8 Kolacja 57 98, , ,1 Pojadanie 39 67, , ,5 W całodziennej strukturze diety istotne jest zarówno to ile posiłków spożyto, jak i to jakie grupy produktów wchodziły w ich skład. Dlatego też poszczególne posiłki pogrupowano pod względem zawartości produktów będących źródłem białka zwierzęcego, w tym pochodzącego z mleka i jego przetworów oraz owoców i warzyw. Ocenę jakości poszczególnych posiłków wykonano wg testu Bielińskiej (15). W składzie I śniadania, zarówno u kobiet jak i mężczyzn spożywających ten posiłek dominowały produkty zawierające białko zwierzęce, mleko i jego przetwory oraz wzajemne ich kombinacje. Na drugie śniadanie osoby starsze preferowały jedzenie owoców i warzyw, co stanowiło blisko 25 całości (kobiety 16,7, a mężczyźni 31,5). Na obiad, zarówno kobiety (65,5), jak i mężczyźni (76,2) preferowali spożywanie posiłków węglowodanowo-tłuszczowych z dodatkiem białka zwierzęcego, owoców i warzyw. Na uwagę zasługuje fakt, iż kolacja charakteryzowała się dużą różnorodnością spożywanych potraw, z zaznaczoną przewagą posiłków węglowodanowo-tłuszczowych połączonych z mlekiem i jego przetworami (28,7), ale także posiłków zbliżonych jakościowo do spożywanych podczas obiadu (19,8) (tab. IV). Mężczyźni w porównaniu z kobietami chętniej spożywali mleko i jego przetwory w połączeniu z produktami zawierającymi białko zwierzęce. Jednak spożycie mleka i jego przetworów okazało się niewystarczające w celu pokrycia dziennego zapotrzebowania na wapń. Niskie spożycie produktów mlecznych przez osoby starsze wykazała w swojej pracy Słowińska i współpr. (12). Jest to zjawisko niepokojące, gdyż niedobory wapnia mogą mieć duży wpływ na powstawanie lub nasilanie zmian osteoporotycznych. Dalsza ocena diet respondentów wykazała, że badane osoby spożywały owoce i warzywa podczas II śniadania lub podwieczorku, natomiast zabrakło włączania ich do jadłospisu I śniadania i kolacji. Stanowiło to często element dyskwalifikujący te osoby, aby mogły być przypisane do I czy II klasy żywienia, nawet gdy spełniały wymogi odnośnie liczby spożywanych posiłków i obecności białka zwierzęcego. Do podobnych wniosków dochodzono w innych opublikowanych pracach (10 14, 16, 17).
4 362 A. Tokarz i inni Nr 4 Tabela IV Jakość poszczególnych posiłków wg Bielińskiej (15) Table IV Quality of meals (after Bielinska) (15) Jakość posiłku I śniadanie II śniadanie Obiad Podwieczorek Kolacja 0 9 8,7 3 8,1 3 2,9 7 22,6 7 6, ,2 5 13,5 4 3,9 3 9, , ,1 4 10,8 3 2,9 5 16, , ,3 1 2, , ,5 5 13, ,2 2 6, , ,8 5 13,5 3 2,9 2 6,5 6 6, ,5 1 2, , ,9 4 10, ,2 7 22,6 8 7, , ,1 9 8,9 Po dokonaniu oceny jakości żywienia w obrębie sześciu przedziałów wiekowych okazało się, że wgrupie pomiędzy 60. a 65. r. ż. w sp nieprawidłowy odżywiało się blisko 84. Ponadto udało się zauważyć pozytywną tendencję wśród respondentów, iż wraz z postępem wieku ulegał zmniejszeniu procentowy odżywiających się nieprawidłowo. W grupie najstarszych ( lat) klasa III stanowiła 66,7, a klasa IV 33,3. Najlepsze wyniki uzyskano dla w przedziale wieku lat, gdzie w sp zadowalający odżywiało się ponad 18 badanych (tab. V). Tabela V Charakterystyka całodziennego żywienia wg Szczygłowej podział ze względu na wiek Table V Characteristics of the daily nutrition (after Szczyglowa) classification by age Klasa żywienia lat n= lat n= lat n= lat n= lat n= lat n=6 I II 1 8,3 1 5,3 1 3,8 5 16,7 2 18,2 0 0 III 1 8,3 8 42, , ,7 6 54,5 4 66,7 IV 10 83, , , ,6 3 27,3 2 33,3 Analizując rozkład ilości spożywanych posiłków przez osoby starsze w obrębie przedziałów wieku udało się ustalić, że wraz ze wzrostem wieku zmniejsza się procentowy jedzących trzy posiłki dziennie, przy jednoczesnym wzroście u procentowego jedzących cztery posiłki. Na uwagę zasługuje fakt, że wraz z postępem wieku zaobserwowano tendencję wśród respondentów do częstszego spożywania posiłków w mniejszych ilościach, co stanowi pozytywne zjawisko. Dokonano także analizy sposobu żywienia starszych w kontekście występujących chorób dietozależnych. Najmniej korzystne wyniki uzyskano w grupie otyłych. Okazało się, że w w/w grupie, blisko 64 odżywiało się w sp nieprawidłowy. Natomiast dla pozostałych grup uzyskano porównywalne wyniki. Przeciętnie po 45 z każdej grupy żywiło się w sp odpowiadający IV i III klasie, a średnio ponad 10 w sp zadowalający (tab. VI).
5 Nr 4 Ocena jakościowa żywienia ludzi starszych. Cz. I. 363 Tabela VI Charakterystyka całodziennego żywienia wg Szczygłowej podział ze względu na występuja ce choroby Table VI Characteristics of the daily nutrition (after Szczyglowa) classification by suffered Klasa żywienia Choroby sercowo- -naczyniowe n=86 Cukrzyca typu 2 n=19 Osteoporoza n=16 Prostata n=23 Otyłość n=22 I II 9 10,5 3 15, ,0 2 9,1 III 35 40,7 8 42,1 7 43, ,2 6 27,3 IV 42 48,8 8 42,1 9 56,2 8 34, ,6 Analizując rozkład ilości spożywanych posiłków w kontekście występujących chorób dietozależnych takich jak: choroby sercowo-naczyniowe, cukrzyca typu 2, osteoporoza, prostata, otyłość, najmniej korzystne wyniki otrzymano dla chorych na cukrzycę typu 2 i otyłość. W obu przypadkach procentowy spożywających pięć posiłków dziennie wyniósł odpowiednio dla chorych na cukrzycę 21,1, a dla ludzi otyłych 4,6. Jest to sprzeczne z założeniami diety zalecanej przy w/w schorzeniach, która przewiduje spożywanie pięciu posiłków dziennie (13, 18) (tab. VII). T a b e l a VII Liczba posiłków spożywanych przez osoby starsze w cia gu dnia podział ze względu na występuja ce choroby T a b l e VII Daily number of meals consumend by elderly people classification by suffered diseases Liczba posiłków Choroby sercowo- -naczyniowe n=86 Cukrzyca typu 2 n=19 Osteoporoza n=16 Prostata n=23 Otyłość n= , ,5 8 42,1 7 43, , , ,0 7 36,8 6 37, ,5 7 31,8 5 i więcej 9 10,5 4 21,1 2 12, ,6 Niepokojącym i dość powszechnym zjawiskiem wśród starszych okazało się pojadanie między głównymi posiłkami (pojadało ok. 67,3 kobiet i 58,7 mężczyzn). Jest to niebezpieczny nawyk, gdyż sprzyja rozwojowi nadwagi i otyłości. Potwierdziły to dalsze wyniki, które pokazują, że prawie połowa respondentów ma nadwagę (46,2), a 21,1 cierpi na otyłość. Również najwięcej z nadwagą i otyłością znalazło się w II klasie żywienia. Można tłumaczyć to tym, że dieta tych jest wysokokaloryczna i bogata w białko. WNIOSKI 1. Żywienie w wieku od 60 do 96 lat nie było zgodne z zaleceniami racjonalnego żywienia.
6 364 A. Tokarz i inni Nr 4 2. Najwięcej błędów w żywieniu zaobserwowano w grupie chorych na cukrzycę typu 2 i otyłość. 3. Żadna z przebadanych starszych nie spełniała wymogów prawidłowego żywienia (I klasa). A. Tokarz, A. Stawarska, M. Kolczewska QUALITATIVE ASSESSMENT OF FOOD INTAKE OF ELDERLY PEOPLE FROM SELECTED WARSAW SOCIAL ASSOCIATIONS. PART I. Summary The aim of the study was the qualitative estimation of nutrition mode of elderly people (60-96 years old). The dietary assessment has been based on 24-hour recall method. The interviewed group comprised 104 random-selected people (58 women and 46 men). Data were collected from each respondent once only from February 2006 to May The results show that the elderly people dietary intakes differ from recommended optimum diet. The qualitative estimation showed differences in dietary intakes between the male and female and elderly people suffering from various metabolic diseases. PIŚMIENNICTWO 1. Stawarska A., Tokarz A.: Żywienie a choroby wieku podeszłego. Farm. Pol., 2006; 62: Szostak W.B.: Profilaktyka pierwotna i wczesna wtórna cukrzycy 2 typu. Żyw. Człow. Metab., 2005; 32: Sieradzki J.: Prewencja cukrzycy zapobieganie chorobom układu krążenia, Terapia, 2004; 5: Czech A.: Czynniki środowiskowe sprzyjające otyłości. Terapia, 2005; 5: Ostrowska L., Stefańska E., Czapska D., Karczewski J.: Czynniki ryzyka chorób układu sercowonaczyniowego u z nadwagą i otyłością, a spożycie głównych składników odżywczych i witamin antyoksydacyjnych. Żyw. Człow. Metab., 2003; 30: Kłosiewicz-Latoszek L., Respondek W.: Znaczenie diety w leczeniu nadciśnienia tętniczego. Żyw. Człow. Metab., 2001; 28: Duda G., Maruszewska M., Wieczorowska-Tobis K., Jóźwiak A., Chmielewski Z.: Choroby somatyczne a sp żywienia i wybrane wskaźniki stanu odżywienia kobiet w wieku podeszłym. Żyw. Człow. Metab., 2003; 30: Szczygłowa H., Szczepańska A., Ners A., Nowicka L.: Album porcji produktów i potraw. IŻŻ, Warszawa, Rafalski H., Kluszczyńska Z., Świtoniak T.: Ocena wyżywienia kobiet pracujących w przemyśle włókienniczym w Łodzi w latach Roczn. PZH, 1991; (42)4: Duda G.: Zwyczaje żywieniowe a stan zdrowia i odżywienia w wieku podeszłym, Bromat. Chem. Toksykol., 2003; supl.: Kołłajtis-Dołowy A., Tyska M.: Świadomość żywieniowa ludzi starszych w relacji do ich postaw i zachowań żywieniowych. Żyw. Człow. Metab., 2004; 31: Słowińska M.A., Wa dołowska L.: Środowiskowe zróżnicowanie spożycia wapnia i produktów mlecznych przez osoby w wieku podeszłym. Żyw. Człow. Metab., 2004; 31: Wa dołowska L., Cichoń R., Słowińska M.A., Waluś A.: Realizacja zaleceń piramidy prawidłowego żywienia oraz spożycie produktów mlecznych przez osoby starsze. Żyw. Człow. Metab., 2002; 29(1/2): Myszkowska-Ryciak J., Bujko J., Malesza M.: Ocena sposobu żywienia kobiet w podeszłym wieku zrzeszonych w Uniwersytecie Trzeciego Wieku w Warszawie. Żyw. Człow. Metab., 2003; 30(1/2): Rogalska- Niedźwiedź M., Charzewska J., Danielczuk J., Chabros E.: Stan odżywienia i sp żywienia dzieci w latach Żyw. Człow. Metab., 1984; 11(3): Wajszczyk B., Chwojnowska Z., Rogalska-Niedźwiedź M., Charzewska J., Chabros E., Kokosa J.: Sp żywienia kobiet w wieku okołomenopauzalnym i pomenopauzalnym. Żyw. Człow. Metab., 2003; 30(1/2): Chabros E., Rogalska-Niedźwiedź M., Wajszczyk B., Chwojnowska Z., Charzewska J., Kost J.: Stan odżywienia kobiet w wieku okołomenopauzalnym i pomenopauzalnym. Żyw. Człow. Metab., 2003; 30(1/2): Szostak W.B.: Żywienie w profilaktyce metabolicznych chorób cywilizacyjnych. Przem. Spoż., 2003; 57(11): Adres: Warszawa, ul. Banacha 1.
Agnieszka Stawarska, Andrzej Tokarz, Magdalena Kolczewska
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLI, 2008, 4, str. 987 991 Agnieszka Stawarska, Andrzej Tokarz, Magdalena Kolczewska WARTOŚĆ ENERGETYCZNA ORAZ ZAWARTOŚĆ SKŁADNIKÓW PODSTAWOWYCH W DIETACH LUDZI STARSZYCH ZRZESZONYCH
Bardziej szczegółowoOCENA ILOŚCIOWA SKŁADNIKÓW MINERALNYCH I WITAMIN W DIETACH LUDZI STARSZYCH ZRZESZONYCH W WYBRANYCH WARSZAWSKICH STOWARZYSZENIACH SPOŁECZNYCH CZ. III.
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 2, str. 117 122 Agnieszka Stawarska, Andrzej Tokarz, Magdalena Kolczewska OCENA ILOŚCIOWA SKŁADNIKÓW MINERALNYCH I WITAMIN W DIETACH LUDZI STARSZYCH ZRZESZONYCH W WYBRANYCH
Bardziej szczegółowoSUPLEMENTACJA WITAMINOWO-MINERALNA U LUDZI STARSZYCH ZRZESZONYCH W WYBRANYCH WARSZAWSKICH STOWARZYSZENIACH SPOŁECZNYCH CZ. III.
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 1, str. 30 35 Andrzej Tokarz, Agnieszka Stawarska, Magdalena Kolczewska SUPLEMENTACJA WITAMINOWO-MINERALNA U LUDZI STARSZYCH ZRZESZONYCH W WYBRANYCH WARSZAWSKICH STOWARZYSZENIACH
Bardziej szczegółowoOCENA ZAWARTOŚCI WYBRANYCH SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH STUDENTÓW UCZELNI MEDYCZNEJ W LATACH 2003/2004 I 2008/2009
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 723 727 Danuta Czapska, Lucyna Ostrowska, Ewa Stefańska, Jan Karczewski OCENA ZAWARTOŚCI WYBRANYCH SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 718 722 Ewa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Danuta Czapska, Jan Karczewski OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA Zakład Higieny i Epidemiologii
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA I SUPLEMENTACJI U LUDZI STARSZYCH Z CHOROBAMI SERCOWO-NACZYNIOWYMI Z TERENU WARSZAWY
ROCZN. PZH 2008, 59, NR 4, 467-472 ANDRZEJ TOKARZ, AGNIESZKA STAWARSKA, MAGDALENA KOLCZEWSKA OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA I SUPLEMENTACJI U LUDZI STARSZYCH Z CHOROBAMI SERCOWO-NACZYNIOWYMI Z TERENU WARSZAWY
Bardziej szczegółowoZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także
Bardziej szczegółowoEwa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Danuta Czapska, Jan Karczewski
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XL, 2007, 2, str. 131 135 Ewa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Danuta Czapska, Jan Karczewski JAKOŚCIOWA I ILOŚCIOWA OCENA ŻYWIENIA STUDENTÓW UCZELNI SPORTOWEJ Zakład Higieny i Epidemiologii
Bardziej szczegółowoPRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW
PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW Młody organizm, aby mógł prawidłowo się rozwijać potrzebuje wielu różnorodnych składników odżywczych, które powinny być nieodłączną częścią diety każdego dojrzewającego
Bardziej szczegółowo"Program pilotażowy - Dieta Mamy".
"Program pilotażowy - Dieta Mamy". Dnia 1.10.2019 r Szpital Powiatowy im.t.malińskiego w Śremie podjął współpracę z programem pilotażowym Standard szpitalnego żywienia kobiet w ciąży i w okresie poporodowym-dieta
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB W WIEKU 60-74 LAT. BADANIE WOBASZ
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 240-244 Elżbieta Sygnowska, Anna Waśkiewicz OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB W WIEKU 60-74 LAT. BADANIE WOBASZ Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia
Bardziej szczegółowo10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK SZKOŁY GŁÓWNEJ GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 610 614 Anna Harton, Joanna Myszkowska-Ryciak OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK SZKOŁY GŁÓWNEJ GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE Katedra Dietetyki Wydziału
Bardziej szczegółowoZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO. Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka
ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka TALERZ CZY PIRAMIDA? Przedstawione w modelach zdrowego żywienia zalecenia żywieniowe to sugestie ogólne,
Bardziej szczegółowoZajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe
Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: wymienia zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas zajęć żywieniowych
Bardziej szczegółowoZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA W OKRESIE
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA W OKRESIE SZKOLNYM Opracowała: Iwona Konowalska Prawidłowe żywienie powinno stanowić bardzo istotny element promocji zdrowia. Tworząc szkolne programy prozdrowotne należy koncentrować
Bardziej szczegółowoW jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia
Bardziej szczegółowoWYBRANE ZACHOWANIA ZDROWOTNE STUDENTÓW WYŻSZEJ SZKOŁY WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I TURYSTYKI - ZACHOWANIA ŻYWIENIOWE
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 409-414 Robert Szczerbiński 1), Jan Karczewski, Joanna Maksymowicz-Jaroszuk WYBRANE ZACHOWANIA ZDROWOTNE STUDENTÓW WYŻSZEJ SZKOŁY WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I TURYSTYKI
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka Ćwiczenie nr 4 Temat: Normy żywienia 1. Badania stosowane
Bardziej szczegółowoRaport z realizacji program zapobieganie nadwadze i otyłości oraz innym zaburzeniom okresu rozwojowego u dzieci i młodzieży szkolnej w latach
Raport z realizacji program zapobieganie nadwadze i otyłości oraz innym zaburzeniom okresu rozwojowego u dzieci i młodzieży szkolnej w latach 2012-2017 realizowanego wspólnie z Wydziałem Zdrowia Urzędu
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (MS i TŻiŻCz z uz.)
Bardziej szczegółowoAlicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Novo Nordisk w Polsce
Alicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Novo Nordisk w Polsce Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 2, 48-53 2009
Bardziej szczegółowoProfilaktyka otyłości w działaniach Ministra Zdrowia. Dagmara Korbasińska Wanda Szelachowska-Kluza Departament Matki i Dziecka
Profilaktyka otyłości w działaniach Ministra Zdrowia Dagmara Korbasińska Wanda Szelachowska-Kluza Departament Matki i Dziecka KIERUNKI DZIAŁAŃ tworzenie prawa realizacja programów polityki zdrowotnej współpraca
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Podstawy dietetyki KOD WF/II/st/19
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Podstawy dietetyki KOD WF/II/st/19 2. KIERUNEK: Wychowanie fizyczne 3. POZIOM STUDIÓW 1 : II stopień studia stacjonarne 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: II rok/iii semestr
Bardziej szczegółowootyłości, jako choroby nie tylko groźnej samej w sobie, lecz sprzyjającej rozwojowi wielu innych schorzeń skracających życie współczesnemu
Informacja o Szwajcarsko-Polskim Programie Współpracy ( KIK/34) pt. Zapobieganie nadwadze i otyłości oraz chorobom przewlekłym poprzez edukację społeczeństwa w zakresie żywienia i aktywności fizycznej
Bardziej szczegółowoMateriałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
Bardziej szczegółowoZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA. Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku Nadwaga i otyłość - najważniejszy problem zdrowia publicznego. Istnieje ok. 80 chorób powstających na tle wadliwego
Bardziej szczegółowoPowszechne mity dotyczące diety. Zofia Kwiatkowska
Powszechne mity dotyczące diety 1 Zofia Kwiatkowska Struktura prezentacji O Historia O Czym jest dieta? O Czym jest żywienie? O Zasady zdrowego żywienia O Najczęstsze mity dotyczące diety O Podsumowanie
Bardziej szczegółowoSKŁADNIKI REGULACYJNE RACJI POKARMOWYCH MŁODZIEŻY MIESZKAJĄCEJ W INTERNATACH NA TERENIE POWIATU SOKÓLSKIEGO
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIII, 2010, 3, str. 293 299 Robert Szczerbiński, Renata Markiewicz-Żukowska 1), Jan Karczewski 2) SKŁADNIKI REGULACYJNE RACJI POKARMOWYCH MŁODZIEŻY MIESZKAJĄCEJ W INTERNATACH NA
Bardziej szczegółowoAlicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla osób chorych na cukrzycę proponowanych przez firmę Bayer w Polsce
Alicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla osób chorych na cukrzycę proponowanych przez firmę Bayer w Polsce Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 2, 40-47 2009
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (ZBiJŻ) Ćwiczenie nr
Bardziej szczegółowoSPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku
SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku NASZE KULINARNE TRADYCJE NASZE KULINARNE TRADYCJE Co składa się na nie? Bez jakich produktów i potraw nie wyobrażamy sobie
Bardziej szczegółowoTalerz zdrowia skuteczne
Talerz zdrowia skuteczne narzędzie zdrowego odżywiania PSSE Chełm Kierownik Sekcji OZiPZ Alicja Bork PRAWIDŁOWE ŻYWIENIE Gwarancją właściwego rozwoju fizycznego, sprawności umysłu oraz dobrego zdrowia
Bardziej szczegółowoOCENA SPOŻYCIA KWASÓW TŁUSZCZOWYCH I CHOLESTEROLU W WYBRANEJ GRUPIE STUDENTÓW
ROCZN. PZH 2011, 62, Nr 2, 173 179 OCENA SPOŻYCIA KWASÓW TŁUSZCZOWYCH I CHOLESTEROLU W WYBRANEJ GRUPIE STUDENTÓW EVALUATION OF FATTY ACIDS AND CHOLESTEROL INTAKE BY A GROUP OF STUDENTS Agata Wawrzyniak,
Bardziej szczegółowoŻYWIENIE CZŁOWIEKA. Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia.
ŻYWIENIE CZŁOWIEKA Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia. Prawidłowe żywienie należy do najważniejszych czynników środowiskowych,
Bardziej szczegółowoZasady układania jadłospisów, obliczanie wartości odżywczej posiłku.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzesku Zasady układania jadłospisów, obliczanie wartości odżywczej posiłku. inż. Agnieszka Świątkowska Zgodnie z zaleceniami racjonalnego żywienia przyjęto,
Bardziej szczegółowoPrawidłowe żywienie jest jednym z najważniejszych czynników środowiskowych, wpływających na rozwój człowieka i utrzymanie przez niego dobrego stanu
Prawidłowe żywienie jest jednym z najważniejszych czynników środowiskowych, wpływających na rozwój człowieka i utrzymanie przez niego dobrego stanu zdrowia. Polega ono na całkowitym pokryciu zapotrzebowania
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ WAPNIA I ŻELAZA ORAZ ICH GŁÓWNE ŹRÓDŁA W DIECIE MĘŻCZYZN W OKRESIE 21-LETNIEJ OBSERWACJI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 420-427 Angelika Edyta Charkiewicz, Bogusław Poniatowski, Maria Karpińska, Janusz Korecki, Jacek Jamiołkowski, Andrzej Szpak ZAWARTOŚĆ WAPNIA I ŻELAZA ORAZ ICH
Bardziej szczegółowoodżywczych w dietach wybranej subpopulacji lekarzy. Część I
Niedźwiedzka-Stadnik Probl Hig Epidemiol 2013, M i wsp. 94(4): Zawartość 773-779składników odżywczych w dietach wybranej subpopulacji lekarzy. Część I 773 Zawartość składników odżywczych w dietach wybranej
Bardziej szczegółowoMAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA
MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA Na czym polega zdrowy styl życia? ZDROWY STYL ŻYCIA Prawidłowe odżywianie Aktywność
Bardziej szczegółowoZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW
ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW SPIS TREŚCI 1. Zasady zdrowego żywienia 2. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 3. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 4. Zalecenia
Bardziej szczegółowoANALIZA WYBRANYCH ZWYCZAJÓW ŻYWIENIOWYCH STUDENTÓW ŁÓDZKICH UCZELNI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLVI, 2013, 2, str. 186 193 Agnieszka Szczodrowska, Wiesława Krysiak 1) ANALIZA WYBRANYCH ZWYCZAJÓW ŻYWIENIOWYCH STUDENTÓW ŁÓDZKICH UCZELNI Zespół Analityki Żywności i Środowiska,
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTÓW I ROKU AKADEMII ROLNICZEJ WE WROCŁAWIU
ROCZN. PZH 2007, 58, NR 1, 327-332 JOANNA WYKA, ALICJA ŻECHAŁKO-CZAJKOWSKA OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTÓW I ROKU AKADEMII ROLNICZEJ WE WROCŁAWIU ASSESING THE FOOD INTAKE IN FIRST YEAR STUDENTS OF AGRICULTURAL
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY. 26.10.2015r.
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY 26.10.2015r. ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY Żywienie, szczególnie zbiorowe, nie powinno być realizowane w sposób doraźny. Jest to istotny problem
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI
ZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny fizycznie - ruch korzystnie wpływa na sprawność i prawidłową sylwetkę.
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ ENERGII I SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH W PLANOWANYCH DO SPOŻYCIA RACJACH POKARMOWYCH MIESZKAŃCÓW DOMU POMOCY SPOŁECZNEJ W KRAKOWIE
ROCZN. PZH 2010, 61, Nr 2, 207-212 ZAWARTOŚĆ ENERGII I SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH W PLANOWANYCH DO SPOŻYCIA RACJACH POKARMOWYCH MIESZKAŃCÓW DOMU POMOCY SPOŁECZNEJ W KRAKOWIE ENERGY AND NUTRIENTS CONTENT IN
Bardziej szczegółowoOCENA ŻYWIENIA MŁODZIEŻY DWÓCH TYPÓW SZKÓŁ LICEALNYCH Z AUGUSTOWA (WOJ. PODLASKIE) W OPARCIU O PODAŻ PODSTAWOWYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 332 336 Barbara Smorczewska-Czupryńska, Jolanta Ustymowicz-Farbiszewska, Ewa Granacka, Jan Karczewski OCENA ŻYWIENIA MŁODZIEŻY DWÓCH TYPÓW SZKÓŁ LICEALNYCH Z
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 59 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 59 SECTIO D 2005 Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Zakładzie Epidemiologii AM w Lublinie Students Scientific Association
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 97 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 97 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowoZMIANY ODŻYWIANIA SIĘ KOBIET W CZASIE CIĄŻY
Agnieszka Palka, Kamil Rzeźnikowski Akademia Morska w Gdyni ZMIANY ODŻYWIANIA SIĘ KOBIET W CZASIE CIĄŻY Dieta kobiety ciężarnej jest istotnym czynnikiem wpływającym na zdrowie zarówno matki, jak i dziecka.
Bardziej szczegółowoRobert Szczerbiński, Jan Karczewski 1), Andrzej Szpak 2), Zofia Karczewska 2)
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XL, 2007, 3, str. 299 306 Robert Szczerbiński, Jan Karczewski 1), Andrzej Szpak 2), Zofia Karczewska 2) PODSTAWOWE SKŁADNIKI ODŻYWCZE RACJI POKARMOWYCH MŁODZIEŻY MIESZKAJA CEJ W
Bardziej szczegółowoAlicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Servier w Polsce
Alicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Servier w Polsce Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 3, 63-68 2009 63 Alicja
Bardziej szczegółowoGDA. Prawidłowe odżywianie
GDA Prawidłowe odżywianie Co to jest GDA? Prawidłowe odżywianie jest jednym z warunków zachowania dobrego stanu zdrowia. Aby móc dopasować swój sposób odżywiania do stylu życia jaki prowadzimy, niezbędne
Bardziej szczegółowoKomentarz dietetyk 321[11]-01 Czerwiec 2009
Strona 1 z 16 Strona 2 z 16 Strona 3 z 16 Strona 4 z 16 Strona 5 z 16 Strona 6 z 16 Strona 7 z 16 Strona 8 z 16 W pracach egzaminacyjnych oceniane były następujące elementy: I. Tytuł pracy egzaminacyjnej.
Bardziej szczegółowoMyślę co jem - profilaktyka otyłości i chorób dietozależnych wśród dzieci. Temat 2: Jak jem? Opracowanie: mgr Agnieszka Augustyniak
1. Cel główny Uczeń ocenia swój sposób żywienia Temat 2: Jak jem? Opracowanie: mgr Agnieszka Augustyniak 2. Cele szczegółowe Uczeń: ocenia wielkość porcji poszczególnych grup produktów spożywczych identyfikuje
Bardziej szczegółowoPLAN WYNIKOWY NAUCZANIA ZAJĘĆ TECHNICZNYCH W GIMNAZJUM. Podstawowe [P] zna przedmiotowe zasady oceniania omawia regulamin pracowni
PLAN WYNIKOWY NAUCZANIA ZAJĘĆ TECHNICZNYCH W GIMNAZJUM KLASA III Moduł Dział podręcznika Treści nauczania Wiadomości Osiągnięcia szczegółowe uczniów Umiejętności Podstawowe [P] Ponadpodstawowe [PP] Podstawowe
Bardziej szczegółowoSklepik wzorowy smaczny i zdrowy
Sklepik wzorowy smaczny i zdrowy To NASZ Zielony sklepik w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Zielonkach! ZIELONKI = Zielony Sklepik = zdrowe i smaczne jedzenie Mamy coś do powiedzenia o piramidzie zdrowego
Bardziej szczegółowoZWYCZAJE ŻYWIENIOWE STUDENTEK UMB W ZALEŻNOŚCI OD SYTUACJI EKONOMICZNO-SPOŁECZNEJ
ROCZN. PZH 2011, 62, Nr 1, 59-63 ZWYCZAJE ŻYWIENIOWE STUDENTEK UMB W ZALEŻNOŚCI OD SYTUACJI EKONOMICZNO-SPOŁECZNEJ NUTRITIONAL HABITS OF FEMALE STUDENTS OF THE MEDICAL UNIVERSITY OF BIALYSTOK DEPENDING
Bardziej szczegółowoŚniadanie jeść czy nie jeść? To nie jest trudne pytanie.
Katedra Żywienia Człowieka Uniwersytet Warmińsko-Mazurski Komitet Nauki o Żywieniu Człowieka Wydział V Nauk Medycznych Polska Akademia Nauk Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych Śniadanie jeść czy nie
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowoDuŜo wiem, zdrowo jem
DuŜo wiem, zdrowo jem Projekt edukacyjny: Pogadanki do dzieci w przedszkolach, szkołach podstawowych i gimnazjach oraz prezentacje do ich rodziców Cel projektu: Podniesienie świadomości na temat odżywiania
Bardziej szczegółowoWaldemar Żyngiel, Magdalena Trzuskowska
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 285 290 Waldemar Żyngiel, Magdalena Trzuskowska OCENA WARTOŚCI ODŻYWCZEJ I KALORYCZNEJ JADŁOSPISU DLA DOROSŁYCH Z CUKRZYCĄ TYPU II PROPONOWANEGO W JEDNEJ Z PORADNI
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowoRola poszczególnych składników pokarmowych
Zdrowy styl życia Rola poszczególnych składników pokarmowych 1. Białka Pełnią w organizmie funkcję budulcową. Są składnikiem wszystkich tkanek oraz kości. 2. Tłuszcze Pełnią w organizmie funkcję energetyczną.
Bardziej szczegółowoOpis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych WIEDZA
Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Żywienie w zdrowiu i chorobie Typ studiów: doskonalące Symbol Efekty kształcenia dla studiów podyplomowych WIEDZA K_W01 K_W02
Bardziej szczegółowoZawód i symbol cyfrowy zawodu: Technik Żywienia i Usług Gastronomicznych Przedmiot: Zasady żywienia. Klasa: II TŻ
Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych (kształcenie w zawodzie) Zawód i symbol cyfrowy zawodu: Technik
Bardziej szczegółowoOCENA WARTOŚCI ODŻYWCZEJ ZESTAWÓW OBIADOWYCH PRZYGOTOWANYCH W STOŁÓWCE AKADEMICKIEJ
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2009, 4 (65), 259 263 MARIA DYMKOWSKA-MALESA 1, ALDONA BAĆ 1, AGNIESZKA PLAWGO 2, KAZIMIERA ZGÓRSKA 2 OCENA WARTOŚCI ODŻYWCZEJ ZESTAWÓW OBIADOWYCH PRZYGOTOWANYCH W
Bardziej szczegółowoAkcja 5 razy dziennie warzywa i owoce. 31 marca 2007r.
Akcja 5 razy dziennie warzywa i owoce 31 marca 2007r. Cele akcji: wzrost spożycia warzyw i owoców do co najmniej 5 porcji dziennie uprawianie aktywności fizycznej utrzymywanie prawidłowej masy ciała Hasło
Bardziej szczegółowoNowy asortyment sklepików szkolnych nie taki straszny, czyli dlaczego warto jeść zdrowo?!
Nowy asortyment sklepików szkolnych nie taki straszny, czyli dlaczego warto jeść zdrowo?! Rozporządzenie Z dniem 01.09.2015 roku weszło w życie nowe Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015
Bardziej szczegółowoNATURALNA I BEZPIECZNA ŻYWNOŚĆ PODSTAWĄ NOWOCZESNEJ DIETY
NATURALNA I BEZPIECZNA ŻYWNOŚĆ PODSTAWĄ NOWOCZESNEJ DIETY KATEDRA I ZAKŁAD ZDROWIA PUBLICZNEGO Prof. dr hab. n med.dr h.c. Piotr Książek W zdrowym ciele zdrowy duch Decimus Junius Juvenalis Prawidłowe
Bardziej szczegółowo8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185
SpiS treści 1. Znaczenie nauki o żywieniu człowieka...9 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu...9 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka...9 1.3. Problemy żywieniowe Polski i świata...11 1.4. Organizacje
Bardziej szczegółowoWYNIKI ANKIET I TESTÓW KLAUDIA KRZYŻAŃSKA, KL.IIIF GIMNAZJUM NR14 BYTOM
. WYNIKI ANKIET I TESTÓW KLAUDIA KRZYŻAŃSKA, KL.IIIF GIMNAZJUM NR14 BYTOM TESTY TESTY ROZWIĄZAŁO 140 UCZNIÓW 1.Co dostarcza organizmowi najwięcej energii? A)WĘGLOWODANY, TŁUSZCZE I BIAŁKA B)MAGNEZ,POTAS
Bardziej szczegółowoPrezentacja materiałów przygotowanych. programu edukacyjnego Trzymaj formę!
Prezentacja materiałów przygotowanych do realizacji V edycji programu edukacyjnego Trzymaj formę! KONFERENCJA PODSUMOWUJĄCA REALIZACJĘ IV EDYCJI PROGRAMU EDUKACYJNEGO PT. TRZYMAJ FORMĘ! ZAKOPANE, 6 8 PAŹDZIERNIKA
Bardziej szczegółowoSylabus przedmiotu: Data wydruku: Dla rocznika: 2015/2016. Kierunek: Opis przedmiotu. Dane podstawowe. Efekty i cele. Opis.
Sylabus przedmiotu: Specjalność: Żywienie człowieka inżynieria produktów żywnościowych Data wydruku: 23.01.2016 Dla rocznika: 2015/2016 Kierunek: Wydział: Zarządzanie i inżynieria produkcji Inżynieryjno-Ekonomiczny
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Bardziej szczegółowoŻYWIENIOWE INWESTYCJE, CZYLI JAK ŻYWIENIE WPŁYWA NA UCZNIA. mgr Natalia Rykowska, dietetyk, Gdański Ośrodek Promocji Zdrowia
ŻYWIENIOWE INWESTYCJE, CZYLI JAK ŻYWIENIE WPŁYWA NA UCZNIA mgr Natalia Rykowska, dietetyk, Gdański Ośrodek Promocji Zdrowia GDAŃSKI OŚRODEK PROMOCJI ZDROWIA JESTEŚMY DLA WAS! CO TO JEST ZDROWIE? Definicja
Bardziej szczegółowoInterwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie
Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie H. Dyląg, 1 H. Weker 1, M. Barańska 2 1 Zakład Żywienia 2 Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej karmienie na żądanie 7-5 posiłków 3 posiłki
Bardziej szczegółowoOCENA SPOŻYCIA NIEKTÓRYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH Z RACJAMI POKARMOWYMI STUDENTÓW LUBELSKICH UCZELNI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 604 609 Zbigniew Marzec, Wojciech Koch, Agnieszka Marzec OCENA SPOŻYCIA NIEKTÓRYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH Z RACJAMI POKARMOWYMI STUDENTÓW LUBELSKICH UCZELNI Katedra
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK DIETETYKI UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W BIAŁYMSTOKU
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 699 703 Wioleta J. Charkiewicz, Renata Markiewicz, Maria H. Borawska OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK DIETETYKI UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W BIAŁYMSTOKU Zakład
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ WITAMIN ROZPUSZCZALNYCH W TŁUSZCZACH W DZIENNEJ RACJI POKARMOWEJ OSÓB Z NYSY I OKOLIC
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 692 698 Elżbieta Grochowska-Niedworok 1, Marta Misiarz 1, Joanna Wyka 1,2, Ewa Malczyk 1,Beata Całyniuk 1, Aleksandra Mamala 1 ZAWARTOŚĆ WITAMIN ROZPUSZCZALNYCH
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Bardziej szczegółowoJoanna Kopińska Dietetyk
Joanna Kopińska Dietetyk Odleżyna - martwica tkanek powstała w wyniku zaburzeń ukrwienia wywołanych uciskiem. Na skutek utrudnionej penetracji tkanek dostępność składników pokarmowych pogarsza się. Niepełnowartościowa,
Bardziej szczegółowoWARTOŚĆ ODŻYWCZA POSIŁKÓW W DIETACH KOBIET O PRAWIDŁOWEJ I NADMIERNEJ MASIE CIAŁA
ROCZN. PZH 2010, 61, Nr 2, 201-205 WARTOŚĆ ODŻYWCZA POSIŁKÓW W DIETACH KOBIET O PRAWIDŁOWEJ I NADMIERNEJ MASIE CIAŁA NUTRITIONAL VALUE OF MEALS IN THE DIETS OF WOMEN WITH NORMAL AND EXCESSIVE BODY WEIGHT
Bardziej szczegółowoCzy stać nas na. złe. żywienie dzieci. Warszawa, 14 listopada 2012 roku
Warszawa, 14 listopada 2012 roku Czy stać nas na złe żywienie dzieci Stowarzyszenie Promocji Zdrowego Żywienia Dzieci Choroby cywilizacyjne to dziś jeden z najważniejszych problemów, jakie stoją przed
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTÓW AKADEMII ROLNICZEJ W SZCZECINIE W 2006 ROKU. CZ. I. SPOŻYCIE WYBRANYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH I STAN ODŻYWIENIA
ROCZN. PZH 2009, 60, Nr 1, 59-64 OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTÓW AKADEMII ROLNICZEJ W SZCZECINIE W 2006 ROKU. CZ. I. SPOŻYCIE WYBRANYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH I STAN ODŻYWIENIA NUTRITION MODE EVALUATION
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Żywienie człowieka KOD WF/I/st/35
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Żywienie człowieka KOD WF/I/st/35 2. KIERUNEK: Wychowanie fizyczne 3. POZIOM STUDIÓW 1 : I stopień studia stacjonarne 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: III rok/v semestr 5.
Bardziej szczegółowoWARZYWA I OWOCE ŹRÓDŁEM WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W DIECIE STUDENTEK DIETETYKI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIX, 2016, 2, str. 145 151 Alicja Kucharska, Natalia Oleksiak, Beata Sińska, Magdalena Zegan, Ewa Michota-Katulska WARZYWA I OWOCE ŹRÓDŁEM WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W DIECIE
Bardziej szczegółowoRegulamin Konkursu na jednodniowy jadłospis dla dzieci pn. Zdrowe dzieci jedzą radomszczańską zalewajkę
Reulamin Konkursu na jednodniowy jadłospis dla dzieci pn. Zdrowe dzieci jedzą radomszczańską zalewajkę I. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Oranizatorem Konkursu pn. Zdrowe dzieci jedzą radomszczańską zalewajkę
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje w roku akademickim 2012/2013
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu Karta przedmiotu Instytut Zdrowia obowiązuje w roku akademickim 01/013 Kierunek studiów: Pielęgniarstwo Profil: Praktyczny Forma studiów: Stacjonarne Kod
Bardziej szczegółowokształtującym zdrowe nawyki żywieniowe dzieci Wyniki oceny programu
Program Owoce w szkole skutecznym narzędziem kształtującym zdrowe nawyki żywieniowe dzieci Wyniki oceny programu Warszawa, 2012 OCENA SKUTECZNOŚCI PROGRAMU I. Podstawa prawna Przeprowadzanie regularnej
Bardziej szczegółowoZnaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży. Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka
Znaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka JAK PRAWIDŁOWO SIĘ ODŻYWIAĆ? Zalecenia żywieniowe 6 + 1 U według S. Bergera Urozmaicenie
Bardziej szczegółowoCo należy jeść, a czego lepiej unikać, by odżywiać się zdrowo?
Co należy jeść, a czego lepiej unikać, by odżywiać się zdrowo? Według definicji zdrowe odżywianie to sposób jedzenia, polegający na przyjmowaniu substancji korzystnych dla zdrowia w celu jego zapewnienia
Bardziej szczegółowoPiramida Żywienia. Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS
Piramida Żywienia Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS Zasady zdrowego żywienia 1. Dbaj o różnorodnośd spożywanych produktów. 2. Strzeż się nadwagi i otyłości, nie zapominaj o codziennej aktywności fizycznej.
Bardziej szczegółowoEuropejski Tydzień Walki z Rakiem
1 Europejski Tydzień Walki z Rakiem 25-31 maj 2014 (http://www.kodekswalkizrakiem.pl/kodeks/) Od 25 do 31 maja obchodzimy Europejski Tydzień Walki z Rakiem. Jego celem jest edukacja społeczeństwa w zakresie
Bardziej szczegółowoMaria E. Pyzik, Joanna Rodziewicz-Gruhn Nawyki żywieniowe kobiet w różnych grupach wiekowych
Maria E. Pyzik, Joanna Rodziewicz-Gruhn Nawyki żywieniowe kobiet w różnych grupach wiekowych Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna 6, 185-191 2005 PRACE NAUKOWE Akademii
Bardziej szczegółowoANALIZA ZMIAN W PROFILU SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH W GOTOWEJ ŻYWNOŚCI PRZEZNACZONEJ DLA NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIX, 2016, 3, str. 711 717 Halina Weker 1, 3, Małgorzata Więch 1, Marta Barańska 2, Hanna Wilska 3 ANALIZA ZMIAN W PROFILU SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH W GOTOWEJ ŻYWNOŚCI PRZEZNACZONEJ
Bardziej szczegółowoOCENA ZAWARTOŚCI CYNKU I ŻELAZA W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH STUDENTÓW STUDIÓW NIESTACJONARNYCH AMB
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLI, 2008, 1, str. 35 40 Jolanta Ustymowicz-Farbiszewska, Barbara Smorczewska-Czupryńska, Jan Karczewski, Joanna Fiłon OCENA ZAWARTOŚCI CYNKU I ŻELAZA W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH
Bardziej szczegółowoChrupmy zdrowo warzywnie i owocowo".
Burmistrz Dzielnicy Targówek m.st. Warszawy, już po raz szósty zaprasza wszystkich, którzy chcieliby pochwalić się swoją kulinarną pasją i odsłonić tajemnice rodzinnych przepisów, do udziału w konkursie
Bardziej szczegółowo